Professional Documents
Culture Documents
om"k
om"k vl0g;0w,f
pmayavmu pmtkyfwkduf
trSwf 173? 33 vrf;? &efukefNrdKU/
«zkef;-285166»
pdf rSwfwrf;
jrefrmtD;bGwftjzpf
yxrtBudrf
*Refv 2012
pmtkyfpmwrf; pme,fZif;
yHkESdyfxkwfa0 cGifhjyKtrSwf
«208^99 (3) »
pmtkyfpmwrf; rsufESmzHk;
yHkESdyfxkwfa0 cGifhjyKtrSwf
«429^99 (8) »
$
rsufESmzHk;
pHwdk;
___
yHkESdyfjcif;
yxrtBudrf
(1000)
___
xkwfa0jcif;
Mo*kwf? 1999
___
pmtkyfcsKyf
udkjrifh
$
armifpdk;jrifh (01100) c&rf;a&mifpmpOf
trSwf 27? pum;0gvrf;? oCFef;uRef;
&efukefNrdKUrS xkwfa0í
a':cifvS (01578)? pmayavmu yHkESdyfwdkuf
trSwf 173? 33 vrf;? &efukefNrdKUwGif
rsufESmzHk;ESifh twGif;pmom;rsm;udk yHkESdyfonf/
rmwdum
pDpOfoltrSm 7
BudKwifí awmif;yefvdkonfrSm 8
1/ wpfvtwGif; aumif;pGmae 9
2/ a&Ttdk; 15
3/ ocifvGif 21
4/ 0uftlvSnfh a&G;aumufyGJ 35
5/ *smreD tif*sifeD,m 56
6/ cPcP vmrSmvm; 70
7/ cif;Asm; vl0g;0rSmpdk;vdkY 79
8/ tvkyfESifh vl0g;0vQif 92
9/ om"k xGufw,f 101
10/ [Hom0wDowif;pm om"kw&m;pGJrnf 110
11/ acbdkxkdif 116
12/ vufESdyf"mwfrD; tjzL 123
13/ okarmif arG;pOfu 131
14/ qdkif\ rqdkif\ 137
15/ owfowfESifhwjcm;pD 141
16/ a'gufwm ausmfNidrf; 155
17/ tdkifurf; ,l*dk; &uf(pf) Edk; 159
18/ &GmtrI bkef;BuD; ywfovdk 168
19/ ta&;rBuD;&bl;vm; 176
20/ eifhESr eifhtpfudk 179
21/ "m;rOD;xkyf 183
22/ ½dk;ukrÜPD 191
23/ t&omcsif; rwlbl;av 198
24/ *VKefOD;apm 206
25/ oem;vdkY 220
26/ udk,fhudkpö olYta&; 223
27/ vlonfum; vll 232
28/ igESifhigom EdIif;p&mwnfh 241
29/ olwdkYodygw,f 247
30/ 0efBuD;wpfrwf 249
31/ pdefwHk;vHk;rif;om; 268
32/ rif;eJY bmqdkifvJ 281
33/ om"kudk ynmay;oGm;aom olawmif;pm; 288
34/ jynfolydkiftp ocifjr 299
35/ <uuf 309
36/ vlwef;pm;qdkwm r&Sdbl; 325
37/ azmfwD0rf; 334
38/ 0Jarmif; ,marmif; 340
39/ vnf;qdkonfh xkdpum; 350
40/ 0w¦KESifh ½kyf&Sif 357
41/ [dkuf 'Dvdkawmh b,fjzpfrDvJ 362
42/ enf;enf;av;jzpfjzpf xpfvdkuf&rS 368
43/ q&m rMunfbl; 374
44/ ajymif;Mu a&GUMu&ifvJ 381
45/ taMumif;&Smaomf 389
46/ vlvnf; MunfhvkyfMuyguGm 403
47/ vlrIa&; aq;wpfykvif; 411
48/ tkwfcJ jyKwfaomuf&rvkd 423
49/ pdwfaygufaygufESifh 431
50/ pkwfjywfaeaom oli,fcsif; 444
51/ Oya' pdk;rdk;a&; 457
52/ at;csKd 462
pDpOfol trSmpm
wpfvtwGif; aumif;pGmae
jrefrmhrQm;ewfarmif
14
om"k vl0g;0w,f
a&Ttdk;
jrefrmhrQm;ewfarmif
19
om"k vl0g;0w,f
]tdrf;? tdrf;? oifonf tvGeftrif; vl0g;0aom
acG;rom;av; jzpfacs\wum;}
xkdpum;tqHk;wGif bdk;bdk;onfvnf; 0dk;wdk;0g;wm;
aysmufoGm;\/ om"kvnf; aigufceJ vefYEdk;\/ rsufpdxJ
wGifvnf; ocFsKdif;ESifh vlao wapärudk jrifa,mifNyD;
acR;jyefae\/ qufí tdyfraysmf/ oufoufrJh vmí
'ku©ay;aom bdk;bdk;ygwum;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
20
om"k vl0g;0w,f
ocifvGif
qkdufum;ydkif;&Sif udkaomif;xdef
udk
jr rkefY[if;cg; rjrcif
ESifh
rdbwdkY 0wå&m;&Sdonfhtwdkif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
22
om"k vl0g;0w,f
xkdtxJwGif bkef;BuD;w&m;yGJrsm;uvnf; vmMuao;
onf/ om"k rvkduf/ "r®uxdursm; tm0ZÆef;&TifvmvQif
em;csdefr& qufwkduf zGifh&aomaMumifh pufylonf/ rD;vHk;
ysufonf/ bufx&Dtm;ukef jrefonf/ w&m;a[m
aumif;qJ puftoHavsmhoGm;vQif? ysufoGm;vQif jyóem
wufacsrnf/ xdkYtwl EdkifiHa&; w&m;yGJrsm;udkvnf; om"k
riSm;/
odkYwkdifatmif rjiif;omaom udpöawG ay:vmonf/
wpfBudrfaomf ocifvGifESifh ocifvSauR aygufvmonf/
AdkvfcsKyfatmifqef; w&m;yGJtwGuf toHcsJUpuf iSm;&rf;
vmjcif;/
tjcm;aom EdkifiHa&;w&m;yGJrsm;udk om"k jiif;qefcJh
aomfvnf; vkyfazmfudkifzuf EkdifiHa&; ocifrsm;udkum;
om"k acgif;rcg&uf jzpfoGm;onf/ odkYESifh w&m;yGJusifhy&
rnfh aeYa&mufaomtcg ocifatmifqef; (AdkvfcsKyf) ESifh
rawGUvdkaomaMumifh om;wynfhjzpfol armifarmifvS
(,ck a&mifpHkyHkESdyfumvm armifarmifvS) udk vTwfvdkufNyD;
om"kurl toHcsJUpuf ysufvQif vkyfay;&ef w&m;em
y&dowfxJwGif xkdifapmifhcJh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
23
om"k vl0g;0w,f
(rSwfcsuf/ / ocifatmifqef;ESifh rawGUvdkonfh
taMumif;rSm twif;ac:í EdkifiHa&;xJ qGJoGif;rnfpdk;í
tawGUrcHvdkjcif; jzpfonf/ wpfzef xdkpOfu uGefjrLepf
ygwD ocifoef;xGef;uvnf; ac:onf/ qdk&S,fvpf
ocifjruvnf; ac:onf/ ocifoef;xGef;ESifh roifhrwifh
jzpfaeol tvHeDjzpftHh qJqJ ocifpdk;uvnf; ac:onf/
Mum;aeocifrsm;uvnf; vmí pnf;½Hk;onf/)
tcsdefrSm jynfolY&Jabmfrsm;yif ESpfpkoHk;pkuGJrnfh t&dyf
ta&mif orf;aeonf/ tcsif;csif; wkdufMurnfh tvm;
tvmuvnf; &Sdaeonf/ om"k onf e,fcsJUorm;udkom
wkdufvdkonf tcsif;csif; &efrD;ryGm;vdk? ryGm;apcsif? e,f
csJUudkwdkufí vGwfvyfa&;&&eftwGufrl om"k twwfEdkif
qHk; ulnDaecJhonf/ (towfcH&awmhrnftxd jzpfcJh&
onf/) oD;jcm; azmfjyyg tHh/
t>rm>rmuGJaeaom rnfonfh ocifujzpfap? e,fcsJU
qefYusifa&;udpöESifh vmvQif om"krjiif;/ odkYaomf 'DygwD
0ifNyD; [dkygwDudk rqJcsif rwdkufvdk/ xdkYaMumifh AdkvfcsKyf
atmifqef;udk a&Smifjcif;jzpf\/
xdkonfrSpí rMumcPqdkovdk ocifvGif? ocif
vSauRwdkY toHcsJUpuf vmvmqGJonf/ xkdtpnf;ta0;?
jrefrmhrQm;ewfarmif
24
om"k vl0g;0w,f
þw&m;yGJ ponfwkdYudk om"k vdkufulnD&\/ wpfcgw&H
75 usyf? 100 usyfrQ ay;\/ tBudrfBudrf vnf; wpfaeY
200 usyf&onfh tvkyfudk zsufí olwdkYESifh vdkufoGm;&
onf/ wpfjym;rS r&onfhjyif "mwfqDzdk;yg om"ku
pdkuf&\/
wpfaeYaomf eHeuf 6 em&Davmuf ocifvGifa&mufvm
onf/ r&ru EdI;onf/ csif; Arm nDvmcH&Sdaeí toHcsJU
pufa&m um;yg vdkuful&efajymonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;?
'D;'kwfOD;bcsKd? ocif0wifBuD;wkdYvnf; ygrnf[kajym
onf/ xD;vif;? *efYa*g? aqm? a,mwdkYtxd a&mufMu
rnf/ xkdrQ a0;aomt&yfodkY om"kvkdufí rjzpfEdkif/
&efukefwGifvnf; tvkyfwpfzuf &SdaeaMumif; ajymaomf
vnf; r&/ vlykoavmuf pdwf&Snf&SnfESifh ajymaeol
ocifvGiftm; om"krjiif;om jzpfoGm;&NyD; aemufwpfaeY
eHeuf &efukefrS xGufMuonf/
n 9 em&D omom jynfNrdKUodkY a&mufaomf wdkuf
wpfvHk;wGif tdyfMu&ef jyifqifMuonf/ om"krSm ol
wpfxl;tdrfwGif tdyfwwfol r[kwfí um;xJwGifyif tdyf
onf/ rMumrD wynfhausmf armifarmifvSu vmEdI;NyD;
ocifvGif ac:aeaMumif; ajymojzifh xoGm;&m . . .
jrefrmhrQm;ewfarmif
25
om"k vl0g;0w,f
]uJ? ocifazoef; tpDtpOfuawmh ajymif;vkduf&NyD
Asm? c&D;qufMu pdkY}
]b,fudkvJ}
]'Dn a&mufoavmuf armif;ayghAsm? tmvHtxd jzpf
jzpfaygh} [k ocifvGifu wpfpHkwpf&m ylyefaeaom trl
t&mjzifh ajym\/
][mAsm? uRefawmf ck um;armif;vm&wmvnf; wGuf
MunfhOD;? rdkif 200 eD;yg;As? NyD;awmh vrf;awG ysufaevdkY
a&Smif&wdrf;&eJY b,favmuf yifyef;ovJ}
][kwfygw,f? 'gayr,fh 'Dn c&D;rquf&if rjzpfawmh
vdkY}
]'DrSm ocifvGif? cifAsm;wkdYu um;xJxkdifvkdufvm&
wm? tdyfcsifvJ tdyfvkdY&ao;w,f? uRefawmfu ajca&m
vufa&m rsufpda&m em;a&m wpfvrf;vHk; tvkyfvkyfvm&
wmAs? wpfudk,fvHk; emaeNyD}
]at;ygAsm? 'gayr,fhvJ}
]'gayrr,fheJYawmh? uRefawmf anmif;w,f? tdyfvnf;
tdyfcsifw,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
26
om"k vl0g;0w,f
ocifvGif awGoGm;aomfvnf; aemufxyf olajymcsif
aeao;yHk &\/ xkdpOfu olonf z q y v tvkyform;
Xme udkifaeonf jzpfaomaMumifh . . . .
]cifAsm; odom;r[kwfvm;? tvkyform;awG wpfaeY
b,fESpfem&D tvkyfvkyf&rvJ? ck uRefawmf armif;vmwm
reuf 5 em&Du n 10 em&D xd}
wrif uyfowfajymjcif;um; r[kwf/ &Jabmf&Jbuf
csif;? taejzifh olYudk uvdvdkufonfomjzpf\/ þwGif
ocifvGifrsufESm ydkí tdkoGm;onf xifvdkuf&\/ wpfpHk
w&m bmrQrajymao;bJ twlygom ocifarmifarmif
ocifbouf (,cifwavmu ½kyf&SifaumifpD) wkdYudkom
wpfvSnfhpD Munfhae\/
om"kvnf; cyfwnfwnfxoGm;um armifarmifvStm;
tdyf&mrsm; jyefvnfodrf;qnf;í armfawmfum;rS a&ESifh
pufqDrsm; toifhvkyfxm;&ef ajymum cyfvSrf;vSrf;ü
tayghoGm;aepOf ocifvGif a&mufvm\/
]uJ ocifazoef;? cifAsm; pdk;&drfaerSmpdk;vdkY zGifhrajym
wm? 'Dvkd&Sdw,fAs? uRefawmfwkdYaemufu um;wpfpD;eJY
AdkvfcsKyfwdkY eufjzef vdkufvmvdrfhr,f? tJh'gvSrf;NyD;
taMumif;Mum;vdkufNyD? aemufaeYrSmvmzdkY tajctae
jrefrmhrQm;ewfarmif
27
om"k vl0g;0w,f
raumif;bl;? AdkvfcsKyfwdkY&JU vIyf&Sm;rIrSeforQudk e,fcsJU
ua&m Armtcsif;csif;ua&m aESmuf,SufaeMuw,f?
vmAsm}
om"ktm; wkdufay:odkY qGJac:oGm;NyD;rS . . .
]ckvnf; AdkvfcsKyfwkdY vmr,fqdkwmudk vrf;uae wpf
ckck aESmuf,Suf vdrfhr,fvdkY owif;&xm;w,f}
]bmvJAs? 'Dvkdawmh uRefawmfhudk rvSefYeJYAsm? tm;vHk;
toifhjzpfaeNyD? cifAsm;wdkYvnf; jyifMuawmh? vm armif;
r,f}
jynfrS n 11 em&Davmuf xGufcJhMu&m0,f vrf;ü
ocifvGifu qufí ajymao;\/ AdkvfcsKyfonf um;vrf;
rS rvmawmhbJ rD;&xm;jzifh oGm;vdrfhrnfjzpfaMumif;
jynfNrdKUwGif owif;vTifhxm;cJhonf[lí/
xkdYaemuf 15 rdkifavmuf armif;rdonfwGif ocif
armif? ocif boufBuD;wdkYtjyif &Jabmfa[mif;tcsKdUyg
um;aemufydkif;wGif vIyfvIyf&G&G jzpfaeMuonf/
]'DrSmocifazoef;? um;udk &yfcdkif;&if &yfray;eJYaemf?
,leDazmif;eJYjzpfjzpf? bmjzpfjzpf? aqmifhom wkdufypfvkduf
Asm}
jrefrmhrQm;ewfarmif
28
om"k vl0g;0w,f
]pdwfcs? cke cifAsm;ajymuwnf;u 'g pOf;pm;NyD;om;yJ
av? EdkY cifAsm;wdkYqDvnf; [dk[mawG ygom;yJ? toifh
vkyfxm;aygh}
]arSmifcdkavm vdkifpifESifhavmrod pwif;a&m ypöwdka&m
vufypfAHk;yg olwdkY ,lvmMuonf/ boufBuD;uyif
om"ktm; ypöwdkwpfvuf ay;ao;onf/ vdk&r,f&[k/
]rudkifcsif;ygbl;Asm? 'gawG ypfvnf;rypfwwfbl;} [k
aygif;wnfrS txGufwGif om"k ajymNyD; jiif;cJh&ao;onf/
aemufwpfaeYvnf; om"krtdyf&ao;? vufyHacsay:
txd idkufidkufESifh armif;cJh&onf/ bmtEÅ&m,frS rawGU&/
odkYaomf acsmufNrdKUESifh vufyHacsay: Mum;avm? yk*HESifh
vufyHacsay: Mum;avm rrSwfrdawmh/ oJvrf; wpf
avQmuf auGUaumufarmif;&onfrSm um;vnf;em? vl
vnf; roufom wpfcgwpfcg oJepfNyDqdkvQif (wpfcsdef
wGif 0efBuD;jzpfvmrnfh) ocifvGifyg qif;wGef;&onf/
ESpfrdkifavmuf armif;rdvQif wpfcgqdkovdk wGef;Mu&í
olwdkYvnf; roufom? um;vnf; pufylaomaMumifh . . .
]uJ rwufMueJYawmhAsm? um;vnf; ayghayghyg;yg;
oGm;&atmif? cifAsm;wkdYvnf; rwGef;&atmif vrf;om
avQmufvkdufcJhMuawmh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
29
om"k vl0g;0w,f
pum;tqHk;wGif om"kvnf; 0kef;ceJ armif;xGufoGm;
NyD; vrf;aumif;rnfh ae&mavmufwGif apmifh&\/ um;
vrf;[kyif qdk&aomfvnf; trSefrSm vSnf;rsm;yif aMumuf
aomvrf;jzpf\/ oJtvGefxlonf? vrf;0J,mwkdYwGif
qD;yif (ZD;yif) rsm; jynfhaeonf/ qD;oD;rsm;vnf;
>ywfaeonf/ tao;qHk;yif ig;rl;aphvHk;cefY &Sdonf/ om"k
vnf; tm;&yg;& cl;ípm;onf/ EGm;ausmif;om;ESifh qGrf;
cHausmif;om; oHk;av;a,mufuvnf; qD;yifudk vIyfcg
csay;onf/
]a[h? 'DqD;oD;awG b,folrS rcl;bl;vm;? rif;wdkYaum
rpm;bl;vm;} [k om"ku xdkifaumuf&if; pm;&if;u
ar;onfudk . . .
]'DrSmawmh EGm;awGyJ pm;w,fAs}
om"k NyHK;NzJNzJ atmifhoGm;&onf/ rMumrD ocifvGifwkdY
a&mufvmonf/ boufBuD;u pwif;aoewf wum;
um;ESifh qD;oD; aumufpm;onf/ aemuf tm;vHk; ukef;
aumufMuonf/ pm;Muonf/
twdkcsKyfMuqdkvQif xD;vif;ü nDvmcH usif;yonf/
qm;rsm; awmifyHk&myHk a&mif;csay;&m csif;trsKd;om;rsm;
tvkt,uf 0,fMuonf/ om"kwkdY ig;&ufrQ aecJh&onfh
jrefrmhrQm;ewfarmif
30
om"k vl0g;0w,f
umvtwGif; pdwfrcsrf;omzG,f tjzpfESpf&yfESifh BuHKvdkuf
&onf/
om"kwdkYESifh twlygol &Jabmfwpfa,mufonf nDvmcH
rwdkifcif ESpf&uftvkdü csif;rysKdwpfOD;ESifh &nf;pm;vkyf
onf/ 'kwd,aeYwGif csdef;awGU&ef tpDtpOfvkyfaMumif;
owif;&í acgif;aqmifvkyfol ocifvGiftm; wdkifMum;&ef
jzpfaomfvnf; olu ta&;ay:udpöjzifh yckuúLqif;oGm;
aomaMumifh tjcm;olrsm;ESifh wkdifyifonf/ tm;vHk;vdkvdk
u tqdkyg&Jabmftm; rajym0Hh? &GHUaeMuojzifh om"kvnf;
ocifboufBuD;xHrS ypöwdkqGJum ypfenf;ygar;NyD; xdk
&JabmfxH xGufoGm;onf/
tqifoifhyif csif;ysKdjzLtdrfESifh rv Srf;rurf; wpfae
&mwGif xkd&Jabmfudk awGUí [kwfr[kwfar;&m olu 0efcH
onf/
]aumif;NyD? cifAsm; 'Daumifrav;udk wu,fcspf
ovm;? vufxyf,l rvm;}
olawGNyD; rsufESmBuD; &Jvmonf/ aemuf olYukwf
tuÐsxJodkY vufEdIufvdkufonf/ olYwGif aoewfygonf
udk om"k odNyD;jzpf\/ om"kurl ypöwkdudk ajymifajymif
udkifxm;onf/ om"ktar;udk ol ½kwfw&ufrajz/
jrefrmhrQm;ewfarmif
31
om"k vl0g;0w,f
]ck? cifAsm;wkdY uRefawmfwkdYvmMuwm csif; Arm
nDvmcHaemf? cspfMunfa&;vnf; ygw,f? trSefcspfMuOD;
awmh ckaecgrSm a&Smif&r,f r[kwfvm;? rawmfwq
oHo,jzpfoGm;&if b,fhES,fvkyfrvJ? nDvmcHa&m cspf
Munfa&;yg xdcdkufr,f}
ol tHBudwfaeonf/
]aemufNyD; wu,f vufxyf,lr,f qdk&ifvnf;
nDvmcHNyD;rS olYxHk;pH "avhtwdkif; vlBuD;awGeJY wdkifyif
aphpyf}
]cifAsm;eJY bmqdkifvJ}
olYtoH wkefcgaeNyD jzpf\/
][kwfw,f? cifAsm;wdkY tcspfudpö uRefawmfeJY rqdkif
bl;? vlrsKd;a&;eJY qdkifw,f? wdkif;jynfeJY qdkifw,f? vGwf
vyfa&;twGuf aoG;pnf;zdkY vmMuwJhtcsdefrSm cifAsm;
tcspfu ydkta&;BuD;aeovm;}
om"kwGif pdwfrxdef;Edkifjzpfvmonf/ tom;awGvnf;
wkefvmonf/ jzpfvdk&mjzpf? þjyóemudk toufESifhvJí
umuG,f&ef qHk;jzwfNyD; jzpfonfhtwdkif; . . .
]'DrSm&Jabmf? cifAsm; cspfwmBudKufwm aemufrS vkyfcsif
ovdkvkyfyg? nDvmcH rNyD;rcsif;awmh onf;cHzdkY uRefawmf
jrefrmhrQm;ewfarmif
32
om"k vl0g;0w,f
awmif;yefw,f? aumifrav; vmawGU&ifvnf; jyefvTwf
vdkufyg? 'grSr[kwf&if uRefawmfhudk ypfowf}
ol a'gowBuD; a&SUwdk;vmonf/ om"kuvnf;
aemufrqkwf? vl csif;rSm ESpfayrQom uGmawmhonf/
]'gyJ cifAsm; ZGwfvkyfr,fqkd&ifawmh uRefawmf ypf&
vdrfhr,f}
&Jabmf vufEdIufxm;aom ukwftuÐstdwfrSm cyfcgcg
vIyfoGm;onf/ om"kuvnf; olvufxkwfonfESifh armif;
jzKwfrnfom jzpf\/
]ocifazoef; cifAsm; jyefawmhAsm}
]&Jabmfygvdkuf&if jyefr,f}
]awmuf} ceJ olacgufvkdufonf/
]'Dudpöudk AdkvfcsKyf odoGm;&if? [if olrsufESmrS
raxmuf csifawmhbl;}
&Jabmfonf xkdpum;Mum;onfESifh EdIufxm;aom vuf
udk xkwfNyD; om"kudk zufonf/ vufESpfzufpvHk;jzifh
tm;yg;w& zufonf/ aemuf 0rf;enf;yufvuf ½dIuf
onf/ om"ku jyefzuf&if; qGJac:&m tomwMunfyif
vdkufygvmonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
33
om"k vl0g;0w,f
pifppf olvnf; owådacolr[kwf/ wkdufyGJtrsKd;rsKd; ETJ
vmol &Jabmfa[mif; jzpfonf/ ,ckvdk ol vdkufavsm
onfrSm om"kudk aMumufír[kwf/ wdkif;&if;om; cspf
Munfa&; aoG;pnf;a&; qdkonfudk oabmaygufoGm;í
vnf; r[kwf? ]AdkvfcsKyfatmifqef;} [laom trnfudk
om"k tcsdefrD oHk;vdkufrdíom jzpfonfxif\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
34
om"k vl0g;0w,f
0uftlvSnfh a&G;aumufyGJ
jrefrmhrQm;ewfarmif
35
om"k vl0g;0w,f
tvsOf;oifhí tenf;i,f &Sif;jy&ef vdktyfvmonfrSm
txufü ]ygwDEkdifiHa&;} [k qdkcJhonfhtwdkif; tvGefusOf;
ajrmif;aom? tmPm&a&;om t"dujzpfaeaom? ygwDrdIvdk
yGaeaom EdkifiHa&;udk om"k ausmcdkif;cJhjcif; jzpf\/
þwGif xyfí&Sif;&ef vdkvmjyefonfrSm ,ckpmtkyf
wpfae&mwGif azmfjyxm;onfhtwdkif; EkdifiHa&;? vlrIa&;?
qufqHa&;? &Jabmfpdwf"mwf cdkifrma&; ponfh taMumif;
wpfckckaMumifh odkYr[kwf tm;vHk;aMumifh om"konf ocif
oef;xGef;? ocifatmifqef;? ocifpdk;? ocifjr? ocif
av;armif polwdkYESifh pdwfoabmxm;csif; r[yfrdMuap
umrl olwdkYwpfawG bmaumifrQ r[kwfMuaomtcg (0g)
olvkdigvdk omref t&yfom;rsm;b0odkY jyefa&muf
vmaom tcgwGifum; ac:ajymEIwfqufrI &SdvmMujyef
onf/
wpfcgu om"k ]bk} rIwfcJhojzifh tvGefa'gojzpfoGm;
aom *syefacwf0efBuD; ocifoef;xGef;onf t*Fvdyfrsm;
jyef0ifvmonfhESifh ol qdkufum;uav;pD;NyD; c&D;ESifae&
&Smonf/ wpfnae om"ku A[ef;aps;odkY ylwlwl;
aygif'grsm; oGm;ydkYpOf ocifoef;xGef;udk qdkufum;ay:
jrefrmhrQm;ewfarmif
36
om"k vl0g;0w,f
awGUvdkuf&ojzifh om"kuyif vSrf;ac:NyD; vufzuf&nf
aomuf zdwf&m . . .
]tawmfyJ? uRefawmf cifAsm;eJY awGUcsifaewm} [k
olu tNyHK;ESifh vufcH\/
vufzuf&nfqdkifxJ a&mufMuavNyD/ om"ktm; ed'gef;
ysKd;p&mrvkd? rBudKufaMumif; olodxm;onfhtwdkif; . . .
]ck uRefawmfwdkY uGefjrLepfygwD zGJUpnf;NyD;NyD?
tawmfvnf; c&D;a&mufaeNyD? ocifazoef;? uRefawmfwdkY
eJY wGJvkyfygvm;}
uGefjrLepfygwD0if&ef om"kudk olu urf;vSrf;onf/
omreftcGifh ta&; r[kwfonfudk om"kem;vnf\/
ocifoef;xGef;wdkY tkyfpkonf uGefjrLepfygwDodkY ay:yif
ocif ay:yif EkdifiHa&;orm;rsm;udk vufrcH/
odkYwkdifatmif om"krSm ygwDEdkifiHa&;udk vkyfvdkpdwf r&Sd
awmhaomaMumifh ol\zdwfac:csufudk om"k *kPf,lrd
aMumif;ESifh tajctaeu ray;ao;í ryg0ifvdkao;
aMumif; jiif;qefvdkuf&m . . .
]pOf;pm;ygOD; ocifazoef;&m? cifAsm;vdkvlwpfa,muf
uRefawmfwdkY &r,fqdk&if}
jrefrmhrQm;ewfarmif
37
om"k vl0g;0w,f
odkYvQif pum;tqHk;rowfao;bJ awGaeNyD;rS om"kudk
qufí trTef; wifaeawmh\/
]odyfvJxifrxm;ygeJYAsm? uRefawmfvnf; olvdkigvkd}
]r[kwfbl; ocifazoef;? cifAsm;udk uRefawmf aoao
csmcsm em;vnfxm;w,f? ppfrjzpfrD t*Fvdyfacwfwkef;u
('kwd, urÇmppfrwkdifrd) cifAsm;wdkY &efukeftv,fydkif;
wdkYArm tpnf;t½Hk;u qHk;jzwfcsufwpfckck csvdkuf&if
wpfjynfvHk; *,uf½dkuf½Hkrubl;? wdkYArmtpnf;t½Hk; Xme
csKyfudkyg tzsm;cwfcwfoGm;w,f? 'gawG[m cifAsm;vuf
csufcsnfyJ odwmaygh}
(ocifoef;xGef; qdkvdkonfh taMumif;t&m tpHkudk
wae&mwGif ½Iyg)
]xm;ygawmhav? ck uRefawmfrS ygwDEdkifiHa&;udk pdwf
r0ifpm;awmhbJ}
][kwfNyDav? pdwfr0ifpm;wm 0ifpm;wmu cifAsm;qE´?
pdwfygvm atmifqGJaqmif&rSmu uRefawmfhwm0ef r[kwf
vm;? 'Dawmh uRefawmf ZGwfajym&rSmyJ? 'DrSm ocifazoef;?
cifAsm;vnf; rSwfrdrSmaygh? w&m;yGJ a[m ajymyGJ wpfckckrSm
cifAsm;eJY uRefawmfwkdY qHkrdMuwdkif; uRefawmfwkdY ocif
odef;armifBuD;wdkY? ocifatmifqef;wdkYu bdk;pdefBuD;vdk
jrefrmhrQm;ewfarmif
38
om"k vl0g;0w,f
aemufqHk;rS xGufr,fqdkNyD; cifAsm;wkdYudk a&SUwef;wifay;
vkdufa&m? cifAsm;u xdyfqHk;uae a'gufa'guf'uf'ufeJY
ajymcsoGm;a&m? uRefawmfwkdYtvSnfha&mufawmh ajymp&m
tcsuftvuf rusefoavmuf jzpfoGm;cJhzl;wmawGav}
om"ku acgif;ndwf½Hk acgif;ndwfvdkufonf/
]tif;? uRefawmfwkdYrSm ]tJtJ ocifazoef; ajymoGm;
ovdkygyJ} eJY NyD; oGm;&w,f? tJovkd cifAsm; ydkifydkifEdkifEdkif
ajymwwfwm&,f? NyD;awmh uRefawmf 0efBuD;b0rSmawmif
cifAsm; rSefw,fxif&mudk &J&JBuD; ajymcsvdkufwm&,f?
'Dpdwf"mwfrsKd;? t&nftcsif;rsKd; &SdwJhvlawG uRefawmfwdkY
trsm;BuD;vdkw,f}
om"kurl wGifwGifom acgif;cgcJh\/ (tu,fí
xdkpOfuom olYygwD0if? olESifhtwl awmcdkcJhrdacsu xdk
r[kwfrcH pdwf"mwfaMumifhyif jzKwf xkwf owfxJ ygoGm;
rnfrSm om"k t½dk;aqG;avmufayNyD/)
olu qufvufí ZGwfajymao;onf/ om"kuvnf;
ZGwfyif jiif;qef&mrS aemufqHk; ]pOf;pm;yghr,fAsm} [k
ajymvdkufrSyif rausreyf avoHjzifh . . .
]at;avAsm? uRefawmfwkdY uGefjrLepf0g'udk rBudKufvkdY
qdkvnf; wpfckckawmh vkyfAsm? ck ocifjrwdkYvnf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
39
om"k vl0g;0w,f
qdk&S,fvpfygwD axmifMuvdrfhr,f? 0ifvkyfcsif vkyfyg?
'Dtwdkif;awmh ab;z,fraeaphcsifbl;? ocifazoef;vdk
vlwpfa,muf EdkifiHa&;u MuOfoGm;wm wkdif;jynfemw,f?
zqyvxJjzpfjzpf 0ifvkyfayghAsm? aemuffqHk; wdkif;jynf
twGuf wpfckckawmh}
]'Dpum;udkawmh uRefawmf vufrcHEdkifbl; ocif
oef;xGef;? uRefawmf EdkifiHa&;u a&SmifMuOfoGm;vdkY wdkif;
jynfemw,fqdkwm vGwfvyfa&;AdrmefBuD; wnfaxmif&m
rSm tkwfwpfcsyf vyfoavmuf &SdrSmyg? b,fol0ifjznfh
jznfh&ygw,f? wu,fvkdY uRefawmfyg 0ifaqmufvdkY
wpfckckrSm;oGm;&if 'DAdrmefBuD; wpfpdwfwpfa'oaomf
vnf;aumif;? wpfjcrf;aomf vnf;aumif; ysufpD;oGm;Edkif
p&maum r&Sdbl;vm;? cifAsm;u uRefawmfhudk ta&;BuD;wJh
tqifhrSmxm;NyD; ajymaeawmh rSm;p&m&Sdvnf; ta&;BuD;
BuD; rSm;r,fr[kwfvm;}
þwGif olt"dyÜm,fygyg NyHK;vdkufNyD;rS . . .
]'gaMumifh cifAsm;udk vdkcsifw,f ajymwmaygh? at;av
bmjzpfjzpf pOf;pm;OD;ayghAsm? awGUvnf; awGUMuao;wm
aygh [kwfvm;? cifAsm;udk jzpfapcsifwmu wdkif;jynf
twGuf wpfckckawmh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
40
om"k vl0g;0w,f
odkYpum;udk tqHk;rowfbJ xonfESifh om"ku ol\
udk,fa&; udk,f wm toHk;p&dwfudk pHkprf;NyD; aiG 200 usyf
ay;vkduf\/
xkdpOfu om"k aygif'gvkyfa&mif;aeonf/ xdkaeYnu
wpfnvHk; tdyf raysmf? ]wdkif;jynftwGuf wpfckckawmh}
[laom ocifoef;xGef;\ pum; onf em;xJrSrxGufbJ
bmvkyf&rnfudk awG;r&wkdif; tdyfraysmfEdkif jzpfae cJh&\/
]cifAsm;vdkvlwpfa,muf EdkifiHa&;u MuOfaewm wdkif;
jynfemw,f}
olYpum;onf pifppf om"kESifh tvSrf;a0;vGef;onf
xif\/ olYygwD0if&ef yifhvdkufjcif;avm[kvnf; awG;\/
rnfodkYjzpfap wdkif;jynftwGuf wpfckck vkyfoifhonfudk
um; ocifoef;xGef; azmfvdkufrS om"k awG;&ef ay:vm
onfrSm trSef/
wdkif;jynftwGuf ]bmwpfckck} vkyf&rnfenf;/ aemuf
qHk; tawG;aygufonfum; ]bufrvkduf owif;pm}
wpfapmif xlaxmif&ef jzpfvsuf tbufbufrS uRrf;
usifrI &,lvdkao;onfhtwdkif; wwftm;orQ yHkESdyfpuf
uav;wpfvHk;jzifh yPmrysKd;cJh&mrS wdkif;a&;jynf&m
jrefrmhrQm;ewfarmif
41
om"k vl0g;0w,f
owif;pmt,f'Dwm rjzpfbJ tcspf tdrfaxmifa&; pma&;
q&m jzpfrSef;rod jzpfcJh&\/
þonfvnf; trsm;jynfolwdkY\ tcspf? tdrfaxmif
a&;? jyKjyifa&;? ukd,fusifhw&m; a&;&mrsm; a&;om;
EdkifcJhonf jzpfaomaMumifh ]wkdif;jynftwGuf wpfckck}
taejzifh tusKH;0ifoGm;ayNyD/ ocifoef;xGef;\ aphaqmf
csufyifjzpfí ]aumif;&mok*wd vm;apaomf} [k om"k
qkawmif;&rnfom jzpf\/ qkvnf; tNrJawmif;yg\/
xdkenf;twdkif;yif ocifjr? ocifav;armif? ocif
atmifqef; wdkYESifhvnf; vlvlcsif;taejzifh om"k tcif
trif rysufcJh/ (wpfae&mwGif ½Iyg/)
odkYvQif om"k ygwDEdkifiHa&;udk rvkyfvkdawmhbJ yHkESdyf
pufzGifh? pmtkyf wdkufaxmifum owif;pmxkwfEdkifa&;
twGuf vHk;yrf;aecdkuf txufyg twdkif; jrLa&G;yGJ0if&ef
vmajymonfü
][m uRefawmf 0ifta&G;rcHcsifbl;? 'gawGvnf; rvkyf
csifawmhbl;? cifAsm; bmpdwful;&NyD; vmajymaewmvJ}
]'DzqyvawG aqmifh<um;<um; EdkifvGef;vkdY? NyD;
olwdkYvkyfyHkawGvnf; rBudKufvdkY? tJ'g raeYu wpfaeYvHk;?
nuvnf; wpfnvHk; uRefawmfwdkY aqG;aEG;Muw,f?
jrefrmhrQm;ewfarmif
42
om"k vl0g;0w,f
wkduf&rSmu rvG,fvSbl;As? NrdKUawmf0efavmif; OD;odrf;
armifuvnf; {&mryk*¾dKvf jzpfaewmeJY ocifazoef;udk
wkdufwGef;zdkY uRefawmfwdkY qHk;jzwfMuw,f}
][m;? uRefawmfua&m {&mryk*¾dKvfrdkYvm;? awmufwD;
awmufwJhAsm}
]cifAsm;u pma&;q&m r[kwfvm;? y&dowf&Sdw,fAs/
tJ'Dawmh wpfoD;yk*¾vtaeeJY 0ifNydKifAsm? tm;vHk; vdktyf
wmawG uRefawmfwkdY pDpOfvkdufr,f/
twdkcsKyfvdkufaomf om"k twefwef jiif;\/ r&/
ZGwfta&G;cHcdkif; olrsm;wGif qef;OD;xGef;&if? yef;ykOD;vGif?
½Ir0OD;ausmf? udkausmfjrwdkYvnf; yg\/ usm;ul;? rif;
rEdkif? a,mufvrf;? xef;awmuGufopfomru uefwdk
rifwdkufe,frS zqqefYusifol tawmfrsm;rsm;u vmí
tm;ay;Muonf/ wdkufwGef;Muonf/ bBuD;baz ukd,f
wdkifuyif vufzuf&nfaomuf zdwfí axmufcH&if; . . .
]armifhudk pma&;q&m om"ktaeeJY av;pm;vdkY wkduf
wGef;Muwmaemf? armifom"k tjywftowfEdkifrSm aocsm
w,f}
þtxd om"k pOf;pm;qJyif &Sdao;\/ taMumif;
aomfum; om"kpdwfudk om"kodonf/ prdvQif aemuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
43
om"k vl0g;0w,f
rqkwfcsif/ jrLvlBuD; ta&G;cH&aomf EdkifiHa&;pdwf
jyef0ifvmrnf/ qufwkduf vkyfrdacsawmhrnf/ ygwD tzGJU
tpnf; wpfckckodkY0if&ef taMumif;ay:vmrnf/ om"k
onf e,fcsJUudkom wkdufvdkonf/ Armtcsif;csif; &efrjzpf
csif/
odkYwkdifatmif bBuD;baz\ aemufqHk; pum;wpfck
jzpfaom . . .
]at;av armifom"k pOf;pm;aygh? udk,fhudk av;pm;vdkY
wdkufwGef;olawGudk ukd,fuvnf; jyefav;pm;&r,f
r[kwfvm;}
xdkpum;onf om"ktm; tav;teuf pOf;pm;cdkif;
ovdk &Sdaeonf\ tqHk;ü tmrcHaiGygoGif;í tqifoifh
vkyfvmMuaom pm&Gufpmwrf;rsm;wGif om"k vufrSwf
a&;xkd;vdkufum tpp jyifqif&awmh\/
owif;pmrsm;wGif om"k ta&G;cHrnfhtaMumif; ygvm
NyD; aemufwpfaeYwGif ocifvSauR (qdk&S,feDtjzpf cGJ
rxGufao;) ESifh tjcm; z q wpf OD;wkdY a&mufvmum .
..
]a[h ocifazoef; b,fvkdjzpfwmvJ? cifAsm; 'gaw
jyefvkyfcsif&if ajymygvm;Asm? ckawmh uRefawmfwkdY &Jabmf
jrefrmhrQm;ewfarmif
44
om"k vl0g;0w,f
&Jbufcsif; xwdkufovkd jzpfaeNyD? ocifEkuvnf; awGU
csifaew,f? cPvdkufcJhygvm;Asm}
om"k acgif;cgvdkuf\/ aemuf &yf&GmESifh pmayvlxk\
qE´udk rvGefqefEdkifí 0ifvdkuf&aMumif;? zqudk wkduf
onfr[kwfbJ trSefw&m; qefYusifolrsm;udkom &ifqdkif
&efjzpfaMumif; ajymvdkufojzifh wpfBudrfu tvGefcspfcif
aom &Jabmf ocifvSauRvnf; pdwfraumif;BuD;pGmjzifh
jyefoGm;\/
wpfywfcefYtMumwGif tcGefta&;ygonfh 'kwd,wef;
pm; z q acgif;aqmifwpfOD; (trnfrazmfoifh xif\/)
a&mufvmjyefum om"ktm; ,ckta&G;cHrnfh ae&mrS
EkwfxGufNyD; tjcm;&yfuGufwpfckrS 0ifta&G;cH z q udk,f
pm;vS,fu z,fay;rnf? om"kuvnf; z q taejzifh
ta&G;cH&ef ponfjzifh qG,f\/ om"kuvnf; acgif;cgNrJ
cgonf/
]cifAsm; yHkESdyfpufu tawmftdkaeNyDyJ? topfavQmufyg
vm;? puúLwdkY yHkESdyfrSifwdkYyg tifydkYvdkufpif avQmufav
Asm? tenf;qHk; av;ig;aomif;zdk; avmufaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
45
om"k vl0g;0w,f
olYpum;ukd om"k em;vnfonf? om"ku ,Ofaus;pGm
jzifh xdkrQaiG om"kwGif r&SdaMumif;? ravQmufvdkaMumif;
avmufom jiif;qefvdkufonf udk . . .
]ocifazoef;uAsm? vdkifpif&zdkYom t"duygAs}
olqdkvdkonfrSm vdkifpifavQmuf? &vQif a&mif;pm;[l
onfh xdkacwfu tifydkYvdkifpif aomif;usef;pepfudk ajym
&if; qG,faeonf/ þvdk odu©mudk xdyg;vmaomf om"k
pdwf"mwf zswfceJ wif;rmvmwwfonfhtwdkif;
]uJ? cifAsm; jrefjrefjyef&if aumif;r,f? cifAsm; EdkifiH
a&;orm; vkyfaeNyD; azmufjyefa&;ynmawG vmoifae
wmvm;} [k armif;xkwfvdkuf&\/
om"krSm rlv pdwfxm;twdkif; at;at;aecJhvQif
aumif;avpG/ ,ckrl trsm;\ qE´tavsmuf ta&G;cH&ef
vufrSwfxdk;rdojzifh trsKd;rsKd;aom jyóemESifh wdk;ae&
onf/ tNydKifta&G;cH&&ef emrnfpm&if; oGif;xm;ol
rsm;rSm OD;odrf;armif? om"kESifh tjcm;wpfOD;/
xdkwpfOD;uvnf; vmjyefacsao;onf/ olonf ta&G;
cH wdkufe,f &yfuGufwpfckrS olBuD;jzpfvsuf olYrJrsm;udk
om"kudk ay;aprnf/ olurl [efaqmifavmufom
aernf/ olYudk aiG 1500 usyf ay;yg[k aps;ac:onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
46
om"k vl0g;0w,f
acgif;cgvdkufaomtcg wpf&ufwjcm; aps;usoGm;onf/
1000 usyf? 750 usyf? aemufqHk; 500 u syf ravQmhEdkif
[k qdkonf/ om"kurl . . .
]'DudpöeJYywfowfNyD; vmudkrvmeJYawmh} [k atmfypf
vkduf&onf/
jyóemum; þwGif r&yfao;/ wpfaeYaom nae 6
em&DcGJavmuf ykZGefawmif jrLvlBuD;a[mif; a':wif
a&mufvmNyD; ]a&G;aumufyGJudpö ta&;BuD;aompum; ajym
vdkí} [k vmac:ojzifh (armif0PÖwdkY tarESifhvnf;
aqGrsKd;eD;pyf awmfoljzpf\/) vufn§dK;nTef&m um;armif;
cJhí a&Twd*Hkbk&m; teD;odkYa&mufrS om"ku ar;rdonf/
]b,foGm;rSmvJ rrwif}
]at;? armifazoef;udk tpfudkBuD;u awGUcsifvdkYwJh}
]b,ftpfudkBuD;ygvdrfh}
]a'gufwm Aarmf}
om"kvnf; um;udk OD;b&DZ&yfa&SUwGif xdk;&yfvkduf\/
(xdkpOfu vuf0Jarmif;pepf/)
]EdkY rrwifajymawmh jrLa&G;yGJudpö wdkifyifp&m ta&;
BuD;vdkYqdk}
jrefrmhrQm;ewfarmif
47
om"k vl0g;0w,f
]at;av? rif; aocsmayguf rEdkifcsifbl;vm;? ck
a&G;aumufyGJrSm}
pum;toGm;tvmudk om"k &dyfrdNyD/ odkYaomf wdwd
usus odvdkonfESifh om"ku acgif;ndwfvdkuf\/
]'Dvdkav armifazoef;&JU rif;a&;NyD;½dkufa0wJh aMunm
csufudk tpfudkBuD; zwf&awmh ]'Dom"kqdkwm b,folvJ}
wJh/ OD;azoef;ac: pma&;q&m om"kqdkNyD; vufrSwfxkd;
xm;awmh olr&Sif;bl;xifyg&JU? 'geJY rrwifu uRefr
armifawmfw,fvdkY ajymawmh tJ tJ tpfudkBuD;wynfh
armifNrdKifudkvnf; olu pHkprf;cdkif;xm;wmudk;}
rrwifpum;rsm; wpfqufwnf; ZwfpHkcif;aeí ½Iyf
oGm;aomaMumifh om"ku xyfar;ao;\/
]'Dvkd 'Dvdk? armifazoef;&JU aMunmcsufzwfNyD;
tpfudkBuD; a'gufwm barmfu tawmfoabmusaewmeJY
armifNrdKif (,ck ausmufukef;wGifaeol) udk pHkprf;cdkif;awmh
rrwifa&SUwifyJ oluajymw,f? ]ukefaps;wef; ocif
azoef;qdkwm olyJqdkawmh} tpfudkBuD;av odyf0rf;om
oGm;w,f? 'geJY csufcsif;yJ rrwifudk tac:cdkif;wmeJY ck
xGufvmwmyJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
48
om"k vl0g;0w,f
pum;toGm;tvmudk jcm;jcm;em;em; &Sif;oGm;NyD jzpf
aomfvnf; xyfodvkdao;onfESifh . . .
]ac:ckdif;NyD; uRefawmfhudk r[mArm jrLvlBuD;avmif;
taeeJY ta&G;cHcdkif;r,f qdkygawmh} (r[mArmtzGJUonf
a'gufwmbarmf\ ygwD)
]aeOD;? rrwif &Sif;jyOD;r,f? ck armifazoef; NydKif&rSm
u oHk;a,muf aemf? [dk usm;ul;uGufopf olBuD;qdkwmu
r[mArmtaeeJY ukefusp&dwfyg tpfudkBuD;u ay;NyD;
ta&G;cHcdkif;xm;wmuG,fh? &Sif;yvm;? tJ wu,fvdkY armif
azoef;u a'gufwmAarmfeJY awGUNyD;vkdY r[mArmtaeeJY
ta&G;cHzkdY oabmwl&if usm;ul;uGufopf olBuD;udk Ekwf
xGufvTm wifcdkif;vkdufr,fwJh? 'grSr[kwfvnf; oleJY
ywfowforQ rJqE´awG armifazoef;&atmif usdwfNyD;
xnfhcdkif;zdkY tpDtpOf&Sdw,f}
rjzpfEkdif? vHk;0rjzpfEkdif? rlvuwnf;u yg0ifta&G;cH
vdkpdwf r&SdcJhbJ &yfuGufua&m om"k\ pm½Iy&dowfuyg
wdkufwGef;í vufcHNyD; ]wpfoD; yk*¾v} trnfjzifh pDpOfcJh
onf/ ,ckrS r[mArm\ ukd,fpm;vS,ftjzpf ajymif;&
rnfqdkaomf EdkifiHa&;t& xkdxuf &Sufp&maumif;aom
vkyfaqmif csufonf &SdEdkifawmhrnfr[kwf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
49
om"k vl0g;0w,f
]bmpOf;pm;aewmvJuG,fh? aMomf? wpfckvnf; rSmvkduf
ao;w,f? ocifazoef;udk ajymjyygwJh? wpfoD;yk*¾v
taeeJYyJ ta&G;cHNyD; aemufrS MunfhvkyfwmayghwJh? vdktyf
wJh tultnD tukef&r,f? ckaum rif; ydkufqH b,f
avmufukefaeyvJ? tJ'gxufru &atmif rrwif ajym
ay;r,fav}
xdkpum;onf apmapmu a&;cJhonfh ]tifydkY vdkifpif
&r,f} [laom jr§LvHk;uJhodkY jzpfae½Hkomru vlaumif;
wpfa,mufudk opömazmufoifay;onfh oabmrsKd; trsm;
qHk; ygaeaomaMumifh . . .
]awmfygawmh rrwif? 'Dudpöuawmh vHk;vHk;rjzpfEdkif
bl;? q&mBuD;udkvnf; ajymjyvdkufyg? wpfaeYaomtcgrSm
jywfjywfom;om; vkyf&r,fh udpöay:&if tcsdeftcgra&G;
ac:ygvdkYaemf? ck[muawmh tawmfraumif;wJh tvkyfyJ
rrwif? uRefawmfhudk apwem arwÅmeJY ta&G;cHcdkif;wJh
vlxkudk uRefawmf rvdrfcsif rnmcsif rnpfywfcsifbl;Asm}
rrwif idkifoGm;onf? tawmfMumatmif pum;rajym
EdkifbJ &SdaepOf om"kvnf; um;udk jyefauGUum ykZGef
awmifbuf armif;xGufcJh\/ olYtdrfa&SUa&mufí um;ay:
rStqif;wGif . . .
jrefrmhrQm;ewfarmif
50
om"k vl0g;0w,f
]at;avuG,f? 'Dwpfnawmh pOf;pm;vdkufygOD;? reuf
jzef 10 em&Davmuf rrwif vmcJhOD;r,f}
]rjzpfygbl; rrwif? EdkifiHa&;rSm wpfoufvHk; tNid
tpGef; r&SdcJhwm ckrS ,kwfrm&r,fqdk&if}
odkYvQif qufí z q y v rS wpfae&may;rnfh
udpöyg ajymjyvdkuf& ao;\/
xkdjrLa&G;yGJwGif om"ku NrdKuawmf0efavmif; OD;odrf;
armif z q udk 82 rJjzifh uyf½HI;oGm;onf/ rMumrD
OD;odrf;armifvnf; NrdKUawmf0ef jzpfoGm;onf/
xkdYaemuf wpfESpfomom Mumaomtcg ]wyfxJu
jrwfudkudk} 0w¦Kjzifh om"ktm; pmayAdrmefqk csD;jr§ifhonfh
tcrf;tem;wGif OD;odrf;armiftm; awGU&onf/
]'DrSmudkom"k pmyJa&;yg? pmrsm;rsm;a&;yg? 'DjrLa&G;yGJwdkY
trwfa&G;yGJ wdkY? tdkAsm bmrS 0ifrvkyfygeJY}
odkY wHk;wdwdBuD; ajymvdkufaomaMumifh om"kyif
a,mifcsmcsm jzpfoGm;um taMumif;&if;udk &Sif;yg&ef
arwÅm&yfvdkufrS . . .
]cifAsmhpmawGudk uRefawmfvnf; zwfw,f? wpftdrf
vHk;vnf; zwfw,f? odyfBudKufw,f? &Sif;&Sif; 0efcHr,f
Asm? udkom"kudk uRefawmf MunfndKw,f? uJ uJ b,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
51
om"k vl0g;0w,f
txd av;pm;w,fqdkwm xif&Sm;atmif ajym&r,f qdk&if
jrLa&G;aumufyGJwkef;u trSeftwdkif;qdk uRefawmf ½HI;w,f?
cifAsm;u tjywftowf Edkifw,f}
]a[mAsm}
]tJ'gyJ? uRefawmfhtwGuf aqmif&Gufay;wJh z q
qdk&S,fawGu rJvdrf rJcdk; vkyfvdkYaygh? EdkYrdkY&if}
OD;odrf;armifvnf; cyfvSrf;vSrf;odkY om"ktm; vuf
n§dK;nTefjy&if; . .
]olYudk odovm;}
]odwmaygh? [dkwkef;u EdkifiHa&; vkyfazmfudkifzufawGyJ}
]odyfvnfwJhvl udkom"k? olYaMumifh uRefawmfEdkifwm?
cifAsm;uawmh tJ'DaeYu rJ½Hkem;rSmyJ &yfaewmaemf?
oluawmh &Jabmf0gawG tJ'Dwkef;u ppfajy;'ku©onfpcef;
av? Mum;rdzl;rSmaygh? rvufwdk&Gm 'ku©onfawGudkyg
um;BuD;um;i,feJY wifvmNyD; rJrxnfh&ao;wJh emrnf
awGeJY tukefusKH; xnfhoGm;wmyJ}
om"k yg;pyfta[mif;om ai;aerd\/ z q NrdKUawmf
0efwpfa,muf taeESifh þpum;rsKd; ajymxGufvdrfhrnf
rxifrd/
]tJ'gawG OD;od&awmh awmfawmf&SufrSmyJaemf}
jrefrmhrQm;ewfarmif
52
om"k vl0g;0w,f
]tdkAsm? rsufESmawmif "m;eJY vSD;ypfcsifw,f}
]EdkY bmjyKvdkY ta&G;cHao;vJ 'gjzifh}
]tJh'DtcsdefrSm uRefawmfuvnf; olwdkYeJY ruif;Edkifao;
bl;av? xrif; tkd;uvJ tuGJrcHEdkifao;awmh? tif; om;
awG orD;awG? ckawmh awmfygNyD Asm? 'gaemufqHk;yJ?
a&SUavQmuf bmrS 'DvdkroefY&Sif;wmawG rvkyfawmhbl;?
uRefawmf qHk;jzwfNyD;NyD}
om"k bmjyefajym&rnfudk rod? tu,fwd olom
qufí z q wdkY ESifh vufwGJoGm;rnfqdku olYynm
t&nftaoG;ESifhqdku 0efBuD;txd arQmfvifhcsuf&Sdonfom
jzpf\/
]trSefuawmh uRefawmfvnf; olrsm;awG wdkufwGef;NyD;
twif; vufrSwfxdk;cdkif;vdkY tm;emwmeJY}
]rvkyfeJYawmh udkom"k? cifAsm;udk apwem qE´rJ
tm;udk;eJYom vkyf&if olwkdYacwfrSm wpfoufvHk; rEdkifbl;?
tJ ckeu pum;awmif usefaeao;w,f? rvufwdk 'ku©
onfwkdY? &Jabmf0gwdkY&JU rJeJYwif pdwfrcs&vdkY cifAsm; rJyHk;
udk zifuae 0uftlvSnfheJY zGifhcdk;NyD; uRefawmfhrJyHkxJ xnfh
Mu&ao;owJh? tJ'gudkrsm;Asm {&mr pGefpm;cef;awG
aqmif&GufcJhwJh ol&Jaumif;awG usaewmyJ? uRefawmfh
jrefrmhrQm;ewfarmif
53
om"k vl0g;0w,f
qDvmNyD; tm;yg;w& ajymMuao;w,f? uRefawmf jzifh
&SufvGef;vdkY}
OD;odrf;armif ajymjyrSyif rJyHk;udk oHESifhrvkyfbJ opf
om;aowÅm oHk;onfrSm ]0uftlvSnhf} tm;udk;[k om"k
em;vnfvdkuf&awmh\/ tpfudkBuD; OD;odrf;armiftm;vnf;
aemifwGif pmayudkom ememzda&;awmhrnf jzpfaMumif;
0efcHvdkuf&\/
qkay;yGJNyD;í tdrfjyefa&mufaomtcg om;vwf
AvBuD; (okarmif)udk acsmhodyfaeaom olYBuD;awmf
a':odef;odef;u . . .
][Jh? om"k? rif;aeaumif;&JUvm;}
]aumif;ygw,f odef;odef;&JU? bmjyKvdkYvJ}
][,f? rifhMunfh&wm pmayAdrmefqk &vmwmeJYrwl?
&Tif&Tifysysvnf; r&Sd? bmawG b,foleJY bkusvmjyefovJ}
rSef\/ om"krSm pmayqkxuf tav;teufxm;í
pOf;pm;vmonfh taMumif;&if;um; . . .
1/ a'gufwmAarmf aiGukefcHí r[mArm jrLvlBuD;
avmif;tjzpf ta&G;cHcdkif;ol usm;ul;olBuD;u olvdkcsif
aomaiG&vQif olYrJrsm;udk om"kudk usdwfícGJay;rnf/
jrLvlBuD;tjzpfxuf aiGudkvdkcsifaeonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
54
om"k vl0g;0w,f
2/ OD;odrf;armifum; z q \ jrLvlBuD;avmif; jzpf
onf/ ta&G;vnf; cH&onf/ xdyfqHk; jrdKUawmf0efvnf;
jzpfaeonf/ odkYwkdifatmif vdrfnm npfywfí &aomrJESifh
wufcJh&aomaMumifh ol&Sufaeonf/ z q uvdrf usrI
rsm; zGifhxkwfjyonf/ aemifaomtcg þvdkt½Iyfrsm;wGif
olyg0ifawmhrnfr[kwfaMumif; ajymonf/
þESpfvDudk awG;&if; jyefvmaomaMumifh xkdta&;\
a&mifjyef[yfrIjzifh om"krsufESmü rnfodkYjzpfaeonfudk
um; om"kvnf; rod/
jrefrmhrQm;ewfarmif
55
om"k vl0g;0w,f
*smreD tif*sifeD,m
jrefrmhrQm;ewfarmif
56
om"k vl0g;0w,f
]a[h aumifav;? 'D&yfuGufrSm raeeJYawmh? wJawG
>ywfodyfNyD; rD;qdk&if rifhyHkESdyfpufuav;yg rD; 0g;oGm;vdrfh
r,f? 47 vrf;rSm ightdrf&Sdw,f? tJ'Dudk ajymif;vm? ig
vcr,lbl;}
odkYESifh om"kvnf; 47 vrf;odkY pdkifaumfouJhodkY
a&mufvmcJh&\/ a&cHajrcHqdkonfudk xdktcgusrS om"k
,HkMunfvmonf/ usm;ul;wGif tvkyfvkyfcJhpOfu r0w0
ESifh rvSry? 47 vrf;tdrfodkY a&mufNyD;aemuf rMumrDyif
vkyfief;tajctae wdk;wufvmonf/ yHkESdyfpufBuD;wpfvHk;
rS ESpfvHk;jzpfvm½Hkru rdwfaqGwpfOD;uyif vkyfief;ajymif;
ojzifh olYyHkESdyf pufBuD;wpfvHk; vmtyfxm;aomaMumifh
xdkpufudk yg tcrJh oHk;cGifh&vdkufao;onf/
xdkYaemuf rMumrDwGifvnf; ]wyfxJu jrwfudkudk} 0w¦K
pmayAdrmefqk &vdkufjyefaomaMumifh pmtkyf xyf½dkuf&
onf/ aiGuav; &Tifvmonf/ jrif;ysH OD;av;wifhuvnf;
rpcsifpdwf ay:vmavoavm rod? ]om"k aiGukefav
rnfpdk;í} [k qdkum ]tdrfa&majryg ,lvdkufawmh} [k
aps;aygaygESifh ay;onf/ aytpdwf? ayajcmufq,f 4000
usyfom ,l\/ taqmufttHkvnf; ygao;onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
57
om"k vl0g;0w,f
qufwdkuf qdkouJhodkYyif ]wyfxJu jrwfudkudk}
ausmif;oHk; jzpfoGm;jyefí a&mif;ravmuf wGifus,fcJh
onfESifhtrQ wJtdrfBuD;rSonf ESpfxyfwkduf jzpfvmonf/
vkyfief;onfvnf; wdk;onfxuf wdk;wufvmaomaMumifh
yHkESdyfpufrsm;vnf; aemufxyf vdkvmjyefonf/ odkYESifh
om"kvnf; taemufEkdifiH toD;oD;odkY pma&;pHkprf;um
atmfwdkrufwpf yHkESdyf pufwpfvHk; rSmvdkuf\/
avmavmq,f om"kwdkYoHk;aeaom pufrSm a&S;ya0
oPDacwfu ajcESifheif;í ½dkuf&aom ]csef'vm} pufrsm;
jzpfvsuf ½dk;½dk; wpfa&mifwnf; ½dkufonfyif r&yfrem;
acR;'D;'D;us BudK;pm;ygrS wpfaeY &Gufa& ig;axmifavmuf
tEdkifEdkifNyD;onf/ a&mifpHk ta&mifwif½dkufaomf oHk;axmif
xuf ydkí r½dkufEdkif/ xkdpufrsm;rSm ½dkufvdkaom puúLudk
vufESifhaumuf? pufxJ xnfhNyD;½dkuf? aemuf vufESifhjyef
,l ponfjzifh ajca&mvufa&m rsufpda&m tem;rae&
onfudk jrifzl;olwdkif; odMuNyD;jzpf\/
,ck om"krSmvkdufaom pufrSm uwfwavmuf erlem
pmqdkt& tHhbG,fh yHkESdyfpufjzpf\/ cvkwfudk ESdyfvdkuf½Hk
jzifh pufvnfonf/ pufay:&Sd pifuav; ay:odkY ½dkufvdk
aom puúLwifay;xm;NyD; tjcm; pufcvkwf ESdyfvdkufvQif
jrefrmhrQm;ewfarmif
58
om"k vl0g;0w,f
pufuyif puúLudk tvdktavsmuf qGJNyD; pufxJxnfhay;
onf/ olbmom ½dkufNyD; olYtvdktavsmuf pufxJrS ½dkuf
NyD;om; puúLudk n§yf,lqGJxkwfum pufay:&Sd pifay:
wifay;onf? wifay;½Hkomru wnDwnf;jzpfatmif n§dí
pDay;ao;onf/ om"kwdkYtaejzifh tHhp&m aumif;ae onf
um; ,cifpufrsm; wpfaeukef½dkufygrS av;axmifcefYNyD;
&ef tEdkifEdkif&SdcJhaomfvnf; ,ckpufrSmrl wpfem&Dig;axmif
acsmifacsmif uav; ½dkufay;Ekdifonf qkdojzifh xdkpufudk
Munfhcsif ½dkufcsifvdkufonfrSm wpfydkif;ru aocsifapmfeH
aeonf/
oHk;vcefYMumaomf xdkatmfwdkrufwpf ]tvkdtavsmuf}
puf a&mufvmacsNyD/ ,if;pufudk wifvmonfh oabFm
*smreDrS xGufvmí vrf;wpf0uf ra&mufao;rDrSmyif
om"kxHodkY ukrÜPDrS pmwpfapmifjzihftaMumif;Mum;onf/
]vlBuD;rif;rSmMum;aom yHkESdyfpuf ydkYvdkufygNyD? xdkpuf
udkifwG,fyHk ½dkufESdyfyHk cRwf,Gif;u jyKjyifyHk enf;vrf;[l
oí tao;pdwf jyoay;&ef twGuf uRefawmfrsm;\
*smreD tif*sifeD,mrsm;u xkdpufESifh a&SUqifhaemufqifh
a&mufvmygvdrfhrnf}
jrefrmhrQm;ewfarmif
59
om"k vl0g;0w,f
pufaowÅmum; BuD;rm;vGef;aomaMumifh om"k\ tdrf
a&SUwHcg;udk oHk;qcefY jyefzsufNyD; oGif;&\/ csufcsif;
zGifhMunfhonf/ pufudk pdwf0ifpm;vGef;aeojzifh xrif;pm;
vmac:onfudkyif atmfvTwfrdonf/ ,ckacwf [D;Edk;um;
wpfpD;pmcefY av;aompufudk xnfhay;vkdufonfh aowÅm
udk zGihf&onfrSm tarmwaum &SdvSonf/ wynfhausmf
armifarmifvS (,ck umvmarmifarmifvS) onf tBudK;
pm;qHk;ESifh tyifyef;qHk; aowÅmzGifhol jzpf\/ ½dkufxm;
onfh oHrsm; cdkifcefYvSonfwGif bdkwlrsm;ESifhyg tdrf
aqmufouJhodkY pkyfí wkyfxm;vdkufao;\/ aocsm
oyf&yfvSaom taemufEdkifiH om;rsm;ygaywum;/
eHeuf 11 em&DrS pwifzGifhcJhaom pufrSm nae 4 em&D
wGif armarmESifh acsmacsm yGifhoGm;aomfvnf; ikwfwkwf
om MunfhaeMu&onf/ bmrQrvkyfwwf/ xdknu tdyfí
yifraysmf? vSJae&mrSx pufBuD;udk oGm;Munfhvdkuf? jyefvSJ
vdkufjzifh tm;rvkdtm;r& jzpfae&acsonf/ rdk;vif;onf
ESifh vl;vJxum pufBuD;em;odkY a&muf&jyefonf/ ½dkuf
MunfhcsifNyD b,fupí bmvkyf&rnfyif rodao;/ odkYESifh
pdwful;wnfh&m tydkypönf;aowÅmudk zGifhMunfh&if; twGif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
60
om"k vl0g;0w,f
rS ypönf;rsm;udk qGJxkwfvdkuf&mü yvwfpwpftdwfESifh
xnfhxm;aom pmtkyfrsm;udk awGU&onf/
tu,fí raeYuom xdkaowÅmuav;udk zGifh ½Hkom
rzGifhbJ twGif;ypönf;rsm;udkyg xkwfMunfhcJhvQif pmtkyf
rsm;ygonfudk raeYuwnf;uyif awGU&rnf/ csufcsif;yif
om"k xdkifzwfonf/ pmtkyfrSm *smreDrS ydkYaomfvnf;
t*Fvdyfbmomjzifh ½dkufESdyfxm;aom ]pufudk rnfodkYrnfyHk
vnfywf toHk;jyK&rnf} [lonfh ½dkufESdyfenf; tnTef;
pmtkyf/
oHk;Budrfwdwd tao;pdwf jyefzwfNyD;aomtcg olYpm
tnTef;twdkif; vdktyfaom qDrsm;xnfhNyD; wynfhrsm;udk
vufESifh tprf;vSnfhcdkif;um puftoGm;tvmESifh ud&d,m
rsm; tvkyfvkyfyHkudk avhvmMunfh\/ "mwftm;ESifh vSnhf&
rnf jzpfaomfvnf; rawmfwq rSm;oGm;vQif ysufpD;ukef
rnf/ odkYESifh nae 3 em&DavmufwGif vufESifhvSnfhí
prf;jcif;udpörsm; acsmarmoGm;ojzifh bavmufwpfvHk;qif
yHkESdyfrif rsm;xnfhum "mwftm;jzihf armfwmudk jznf;jznf;
vSnfhí ½dkufMunfh\/ yxr r[ef/ 4 em&DwGif
tajccH&vm\/ pdwfurl &J&J r½dkuf0Hhao;/ odkYaomf ZGJum;
rusao;/ 6 em&DwGif xl;jcm;vmNyDjzpfvsuf wpfem&DwGif
jrefrmhrQm;ewfarmif
61
om"k vl0g;0w,f
&Gufa&ESpfaxmif acsmifacsmif uav;NyD;\/ xdkEIef;rSm puf
pHcsdefwpf0uf t&SdrQom &Sdao;aomfvnf; wpfaeYqdkvQif
&Gufa& wpfaomif;ajcmufaxmif at;at;NyD;Edkifonf/
xdkaeYuaomf pufvnf; vnfywf ½dkufESdyfEdkifNyD jzpfí
wpfaMumif;? armvnf; armvSojzifh apmapmyif 0iftdyf
um aemufwpfaeY apmapm xjyefNyD; pufBuD;udkMunfhí
MunfEI;aerd\/ awmfMu&Smygayonf/ [dkcvkyfESdyf? 'D
armif;wHuav;qGJ? tESDbkuav;zd? xd½HkwkdY½HkrQjzifh om"k
wdkY q,f&ufrQ vkyf&onfh tvkyf wpf&ufESifh NyD;atmif
armifrif;BuD;om;rsm; xGifwwfMuonf/ vlawGvnf;
oufomvSonf/ acR;qdkonfrSm a,mifírQ wpfpufyif
rxGuf/
xdkaeYrS tpjyKí xdkpufBuD;um; t&Sdefaumif;aumif;
jzifh rSefrSefBuD; vnfaeacsNyD/ tvkyfwGif us,fvdkufonf
rSmvnf; ajymp&mr&Sd? armifarmifvS qdkvQif ,cifuvdk
pufxJ vufEdIufp&mrvdk? vufuav; tomydkufí
tBudKufawGUaeonf? tvGef auseyfaeonf/
q,fhav;&ufwif;wif; jynfhcJhNyD jzpfaomfvnf; udka&T
tif*sifeD,mwdkY ay:rvmMuao;/ odkYwkdifatmif armif
armifvSESifh yHkESdyfpufwdkY tuGufvnf aeMuNyDjzpfí
jrefrmhrQm;ewfarmif
62
om"k vl0g;0w,f
olwdkYrvmapumrl ta&;rBuD;vS/ xdkaeYu OD;tkef;jrifh
(,cif py,fyHkESdyfwdkuf&Sif) vma&muf tyfESHoGm;aom
½k&Sm;oH½Hk;rS xkwfa0onfh owif;pOf rsufESmzHk;a&mifpHk
½dkufESdyf&mwGif armifarmifvS rsufESm½HIUaeonfudk om"k
tdyf&mrS Edk;Edk;csif; awGU&ojzifh ar;Munhf&m ,ck½dkuf
aom bavmufwHk;rSm riftxdrsm;aom ajymifom;ydkojzifh
rifrsm; ½kwfw&uf rajcmufbJ pufuvnf; wpf&GufNyD;
wpf&Guf ½dkuf&if;xyf&if; oGufaeaomaMumifh pm&Gufrsm;
wpfckESifhwpfck uyfukefojzifh pufudk &yf&yfNyD; jzefYvSef;
ae&aMumif; od&\/
þwGif pufESifhtwl ygvmaomfvnf; rvkdtyf ao;í
,lroHk;bJ xm;aom ud&d,mwpfrsKd;udk wyfqifvdkufNyD;
aygif'grIefYwpfrsKd;jzifh prf;oyf ½dkufMunfh&m olYpmnTef;
twdkif;yif puúLwpf&GufESifh wpf&Guf vHk;0ruyf awmh
aomaMumifh armifarmifvSwGif yg;pyfta[mif;omESifh ai;
oGm;awmh\/ olomru om"ktzdkYwGifvnf; EGm;vSnf;
acwfu ay:vmaom armfawmfum;udk Munfhae&bdokdY
tHhMoukefEdkifzG,f jzpfaerd\/ rifxnfhNyD; puúLwifay;
vdkufvQif vlu bmrQ yifyef;p&mrvdk? cvkwfuav;
ESdyfvdkufvQif udpöNyD;onf/ pufu olYtvdktavsmuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
63
om"k vl0g;0w,f
½dkufESdyfpD ay;½Hk r[kwfao; ruyfatmifvnf; ud&d,mu
xdef;ay;vdkufao;onf/
wpf&Gufcsif; ½dkufae&mrS ESpf&Guf xyfygoGm;vQif
pufu tvdkvkd &yfoGm;onf/ puúLtpkwftNyJ ygoGm;
vQifjzpfap? apmif;&GJUaevQifjzpfap? ½dkufESdyfNyD;om; puúL
olYae&m jyefra&mufvQifjzpfap pufu qufí tvkyf
rvkyf? vkyfvQif qufvufí rSm;rnf/ xkdYaMumifh tvkd
tavsmuf &yf&yfay;onf/ ,if;odkYaom qef;jym;vSonfh
wDxGifrIY wefcdk;aMumifh armifarmifvSonf puf½dkufxm;
vsufu wydk;wyg;odkY oGm;Edkifao;onf/ wpfckck rSm;vQif
pufu&yfNyD; vludk apmifhaernf/ þonfwkdYudk warQmf
wac:BuD; Munfhí tm;&aeaom armifarmifvSonf
tb,fyHk cHpm;vkduf&onf rod/
]tpfudk aemufqdk&if puúLwdkY? rifwdkY? pufqDwdkYudk
olwdkY[molwdkY oGm;0,fNyD; olwdkY[molwdkYyJ ½dkufwJhpuf
rsm; jzpfvmrvm; rodbl;aemf} [k ajymvdkufaom olY
tawG;ESifh olYpum;udk ,ckxd Mum;a,mifae\/ vGefcJh
aom tESpftpdwfavmufu þvdkajym cJhaom armifarmif
vStm; ,ck uGefjyLwm pufwpfvHk; 0,fay;vdkufvQif
rnfodkYaom tawG;ESifh pum;rsm; xGufvmOD;rnf rod/
jrefrmhrQm;ewfarmif
64
om"k vl0g;0w,f
ol\tawG; ol\tajymwGif epfajrmpOf;pm; aerdpOf
ajcoHMum;ojzifh vSnfhMunfhvdkufonfwGif Oa&mywdkuf
om;ESpfOD; a&mufaeonfudk awGU&ojzifh ][kwfuJh? uRef
awmf bmtultnD ay;&rvJ} [k ar;vdkuf\/ ukvm;
xdkifrsm; ,lcsay;\/ olwdkYu xkdifvnf;rxdkif? bmrQ
vnf; rajymao;bJ wpfa,mufu pufudkom rsufvHk;cJí
Munfhaeonf/ tjcm; wpfa,mufurl pufywfvnf
vSnfhí puftoGm;tvm vIyf&Sm;rIrsm;udk pdwf0ifpm;pGm
vdkuf Munfhaeonf/
þpuf pwifvnfywfpu &efukefomru e,f&Sd yHkESdyf
wkduf avmuom;rsm;yg vma&mufMunfh½IU MuonfrSm
aepOfESifhtrQ tcsKdUolwdkYvnf; ]rSmvdkonf? aqmif&Gufay;
yg} qdkojzifh om"ku ulnD&ef uwday;cJh\/ ,ck vm
Munhfol rsufESmjzL Oa&my wdkufom;rsm;u rjrifzl;í
vmMunfhjcif;um; rjzpfEdkif/ pufudkMunfhvkduf? om"kESifh
armifarmifvSudk MunfhvkdufESifh wtHhwMo jzpfae&mrS
½kwfw&uf pufudk wpfa,mufu cvkwfESdyfNyD; &yfvdkuf
ojzifh a[m *smreDrS a&mufvmMurnf qdkonfh tif*sif
eD,mrsm;qdkonfrSm olwdkYyif jzpf&rnf[k om"k twyf
wGufvdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
65
om"k vl0g;0w,f
]ydkif&Sif b,folygvJ}
,ckrSyif pwifí t*Fvdyfpum;oH ryDhwyDjzifh ar;\/
][kwfuJh? uRefawmfygyJ} [k om"ku ajzvdkufrS ydkí
tHhtm;oifhoGm;Muum ysmysmovJ vufqGJEIwf quf\/
aemuf pufudk rnfolqifay;onf? ½dkufESdyf&ef rnfol
jyoay;onfrsm;ukd tao;pdwf ar;acsawmh&m om"ku
vnf; tnTef;pmtkyf zwfNyD; ukd,fwdkifyif rnfodkYrnfyHk
prf;oyf armif;MunfhcJh aMumif;rsm; ajymjyvdkufonfudk
tptqHk; em;axmifaeNyD;rS wzef 'dkif,m&Dpmtkyf xkwfí
tao; pdwf xyfar;jyef\/ a&;rSwfMu\? NyD;onfwGif
om"ku vdar®mf&nfwdkuf&if; ]*smreDrS vdkufvm& onfrSm
a0;vGef;ojzifh 0rf;enf; tm;emrdaMumif;} ajym&m
]usKyfwdkY pifumylu vmwmyg? av,mOfae&m r&vdkY
aemufusoGm;wm cGifhvTwfyg? trSeftwdkif; qdk&if pufeJY
NydKifwl a&muf&r,f jzpfygw,f? tenf;qHk; wpfywf
avmuf &efukefrSmaeNyD; puftoHk;jyK enf;rsm; jyoay;&
r,fh tpDtpOf &Sdygw,f? wm0efvnf; &Sdygw,f? ckjrif&
wJhtwdkif; qdk&ifawmh usKyfwdkY 'DaeYyJ BuHK&mav,mOfeJY
pifumyludk jyefEdkifMuNyD ayghAsm}
jrefrmhrQm;ewfarmif
66
om"k vl0g;0w,f
0rf;om t,fvJoHjzifh wpfa,mufu ajymí tjcm;
wpfa,mufuvnf;
][kwfw,f? usKyfrdef;reJY uav;awGawmh odyf0rf;om
oGm;MurSm} [k vdar®mf&nf aomuf&if; taomuav;
azmufvdkufao;\/
]usKyfwdkY yHkESdyfpufawG tm&SwdkufrSm a&mif;cJhwm tvHk;
aygif; wpfaomif;ig;axmif ausmfNyD? tm;vHk;udk vkdufNyD;
qifay;&w,f? jyay;&w,f? wcsKdUqdk&if wpfq,fhig;&uf
eJYawmif aumif;aumif; rwwfcsifMubl;? cifAsm;wkdY yHkESdyf
wdkufwpfckyJ pmtkyfzwfNyD; ½dkufwwfwm awGUzl;ao;w,f?
usKyfwdkY odyftHhMooGm;w,f? 'DynmawG b,fuwwfxm;
ovJ}
]uRefawmfu pufrIvkyfief;udk 0goemygvdkYyg? aemuf
NyD; cifAsm;wdkY taemufEdkifiHom;awGu 'Davmuf tHhMo
p&m toHk;0ifwJhpufawG wDxGifEdkif ao;wm uRefawmfwdkY
u 'Dpufudk vnfywfatmif toHk;jyKEdkifzkdY avmufawmh
ÓPfxkwf BudK;pm;&rSm ayghAsm}
olwdkYESpfa,mufpvHk; NyHK;oGm;Muonf/
]EdkY ar;yg&apOD;? pufBuD; vnfywf½dkufESdyfEdkif atmif
tJh'Dpdwful; ÓPfawG cifAsm;wdkY b,fu xGufvmovJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
67
om"k vl0g;0w,f
]EkdY pufBuD; jzpfay:vmatmif zefwD; wDxGifEdkifwJh
pdwful; ÓPfawGaum cifAsm;wdkY OD;acgif;&JU b,fae&mu
xGufvmygovJ}
olwdkYESpfa,mufpvHk; NyHK;NyHK;BuD; x&yfMuonf/ ukef;
ukef;BuD; vufqGJ EIwfqufMuonf/ t&yfu &Snfo
avmuf a'gufa&m cGeftm;yg awmifhvSojzifh olwdkY\
vufqGJjcif;\ tm;yg;w&&SdrIudk om"krcHEdkif? tawmf
uav; atmifhaevdkuf&onf/ armifarmifvSrSmrl ½HIUrJhrJhESifh
&,fNyHK; NyHK;aeonf/
t&yftarmif;? cGeftm;Av? BuHpnfwDxGifrI pGrf;
tm;wGifyg olwdkYrsufESmjzLrsm;u tomBuD;omaeonf/
tpp t&m&mwGif ESpfaygif; wpf&mhig;q,favmuf olwdkY
u a&SUrS ajy;aeonf/ aemufxyf tESpfwpf&m MumvQif
vnf; om"kwkdYuyif ESpfaygif; wpf&mhig;q,f aemufus
usef&pfMuayOD;rnf/ wDxGifrIü olwdkYu &yfaeMuonf
r[kwf? om"kwdkY tm&SwdkufrS EGm;vSnf;rsm; EGm;r&SdvQif
'ku©? urÇmOD;tpu pD;cJhMu&aom EGm;vSnf;rsm;yif ,ckxd
zifrcH Edkifatmif aqmifhaeqJ? olwdkY rsufESmjzLawGuaomf
um; rdkifaygif; odef;csDa0;aom vurÇmqD oGm;&mí wpf
jrefrmhrQm;ewfarmif
68
om"k vl0g;0w,f
q,fhoHk; puúefYavmuf aemufusonfudkyif wGufudef;vGJ
avjcif;[k &ifxkrwwf 0rf;enf; aewwfMuonf/
ajy;csifoavmuf a&SUu ajy;Muygap? wDxGif BuHq
qef;csifoa&GU qef;Muygap/ rnfonhf pufypönf;jzpfap
wdkYArmrsm;uvnf; a&mufvm orQudk ususee udkifwG,f
toHk;jyK jyvdkufMurnf? ysufpD;orQ vSvSyy jyifjyvdkuf
Murnfom/
,ckqdkvQifum; om;wynfhausmf armifarmifvS onf
yif om"k yxrqHk; rSmokH;cJhaom ydkvD*&yfzf [dkif',fbwf
ponfwdkYomru atmfwdkrwfwpf yHkESdyfpuf[lorQ 'dk;vdk
arTí jyifEdkifaeNyDjzpf\/ olwdkYu xGifEdkifvQif om"kwdkY
ArmawGuvnf; jyifEdkif& rnf r[kwfygwHkavm/
jrefrmhrQm;ewfarmif
69
om"k vl0g;0w,f
cPcP vmrSmvm;
jrefrmhrQm;ewfarmif
74
om"k vl0g;0w,f
vdkufjyyghr,f? uRefawmf avQmufwJh ayt&Snf[mvnf;
twdtusjzpfaMumif; tpfudkBuD; odapcsifygw,f}
þwGif OD;pD;refae*smonf cJwHwpfacsmif;jzifh xdkxdk
þþ jcpfaeNyD;rS
]at;av? 'Dwpfcgawmh ay;vdkufr,f? ESpftkyfavmuf
aygh}
]ravmufygbl;cifAsm? trSef ravmufvdkY ajymwmyg?
av;tkyfawmh}
]r&bl;av ESpftkyfyJ} [k ajymajymqdkqdk avQmufvTm
wGif ESpftkyftwGufom a&;csNyD; om"kudk vSrf;ay;&if;u
]'DrSmaemf? ckwpfcg avQmufvdkY&w,fqdkNyD; cPcP
vmOD;rSmvm;}
om"kpdwfxJwGif xdkpum;twGuf jrufceJ jzpfoGm;rd
\/ þwpfcsDwGifrl om"kwpfa,mufxJtwGuf r[kwfbJ?
trsm;aom 0,f,lpm;oHk;olrsm;bufu &yfwnfawmhrnf?
ajymawmhrnf? olpdwfqdk;í ygrpfjyefawmif; vQifvnf;
arSmifcdkudkyif tm;ay;awmhrnf[laom qHk;jzwfcsufjzifh
]cPcP rvm&awmhbl;qkd&if 'Dta&mif;Xme[maum
'Dwpfcga&mif;NyD; ydwfvdkufawmhrSmvm;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
75
om"k vl0g;0w,f
odkYvQif om"k ar;vkdufonfESihf ol ½kwfw&uf aMumif
oGm;onf/ om"kudkom awGí rausrcsrf; Munfhaeonf/
]pdwfr&SdygeJY cifAsmaemf? ck 'Dta&mif;XmersKd;awGrSm
ukefypönf; tNrJ&Sdaeoa&GU a&mif;csaeoa&GU 0,folawG
[m tNrJvmae&rSmyJ r[kwfvm; tpfudkBuD;? 0,folawG
vmaerSyJ 'Dvkyfief;awG vnfywfaerSmyJ r[kwfvm;cif
Asm? tJ'g aiGay;NyD; vm0,foludk rvm&bl;qdk&if}
]cifAsm;udk b,folu rvmeJYvdkY ajymovJ? cPcP
rvmzdkYom ajymwm}
]trSefwu,f vdktyfae&ifaum? trSefwu,f oHk;&if
aum? cPcP vdktyfwJh ypönf;qdk&ifaum? uRefawmfqdk
vdkwmu a&mif;ol[m 0,fol&SdrS tvkyfjzpfw,f? 0,fol
rsm;rsm;vmrS cPcPvmrSm ta&mif;wGifus,fr,f? tpdk;
&uvJ aiGjrefjrefay: jrefjrefeJY rsm;rsm;jrwfr,f? NyD;awmh}
]'g usKyfem;vnfw,f} [k ajym&if; olux&yf\/
a'gvnf; tawmfyGae\/ om"ktzdkY aemufwpfBudrf bmrQ
avQmufí &awmhrnf r[kwfonfudkvnf; om"k&dyfrdNyD;
jzpf\/
xdkYtwl oloabmaygufoGm;vQif aemifvmvwåHaom
0,fol avQmufolrsm; tqifajypdrfhaomiSm
jrefrmhrQm;ewfarmif
76
om"k vl0g;0w,f
]tpfudkBuD;wkdYvnf; v[mjyif tpm;taomufwef;rSm
yvmwmwdkY acgufqGJwkdY pm;avh&Sdygvdrfhr,f? tJ'Dw½kwf
awG ukvm;awGuawmh cPcP vmrpm;&bl;vdkY tpfudk
BuD; tajymcH&zl;w,fqdk&ifawmh ck uRefawmf ajymwmawG
rSm;oGm;NyDaygh? awmif;yefygw,f}
]vlwdkif;udk r,HkEdkifbl;As? arSmifcdk a&mif;pm;rSmpdk;vdkY
ajymaewm}
raeYutwdkif;yif pum; rqHk;wqHk;ESifh tjcm;tcef;
wpfcef;odkY 0ifoGm;avawmh\/
odkYaomf þ ]odkYaomf} um; tvGeftzdk;wefaom odkY
aomfjzpfacs\/ taMumif;aomfum; ½kyf&Sifvkyfief;wdkYrnf
onfrSm awmif;pkwf yvHk;pkwfrStp vdktyfvS\/ wpfcg
wpf&H acwfay: vQyfppf wkdifuyfem&DBuD; vdktyf aeouJh
odkY wpfBudrf wpfcgwGifvnf; a&S;acwf pm;yGJwifem&D
ta[mif;rsKd; vdkwwfonf/ wpfcgu aomufa&tdk;wif
aom a'gufpifr&Sdí ½kyf&Sif½dkuf wpf&uf ysufcJh&zl;\/
tqdkyg refae*smBuD;ESifh uawmufuqjzpfcJhNyD; rMum
rDrSmyif ara';jyZmwf u&eftwGuf apmif? jcifaxmif?
tdyf&mcif;ponfrsm; ta&;wBuD; vdktyfaeonf/ apw
emh0efxrf; udk,fhp&dwfESifhudk,f ujy&rnfjzpfí tjyifaps;
jrefrmhrQm;ewfarmif
77
om"k vl0g;0w,f
ESifh 0,f&efrSmvnf; teifhom;ay;&rnfjzpfí &vdk&jim;
uHw&m;xm;í ,if; refae*smxHodkYyif avQmufvTma&;í
wynfhwpfa,mufudk vTwfvdkuf&m avQmavQmvQLvQLyif
0,fcGifhjyKvkduf\/
om"k om"k? aumif;avpG aumif;avpG/
jrefrmhrQm;ewfarmif
78
om"k vl0g;0w,f
cifAsm; vl0g;0rSmpdk;vdkY
jrefrmhrQm;ewfarmif
82
om"k vl0g;0w,f
ocifwifOD;? tJ aemufawmh olaygh? olu yOörwyfAdkvf
qdkygawmh}
om"kvnf; xkdodkYyif olESifhygvmaom i,fom;rsm;
bufodkY vSnhfí ajymjyvdkuf\/ olydkí rsufESmysufoGm;
onf/ aemuf tjcm;aom tvkyftudkif taMumif;rsm;
avmufom ajymNyD; vJNAD;t&m&Sd xjyefoGm;avawmhonf
[l\/ (vJNAD;wyfqdkonfrSm z q y v wdkY\ cg;ydkuf
aqmif vufeufudkifwyfzGJU? rMumcPvnf; trnfajymif;
onf/)
xdkaeYu olwdkY jyefoGm;NyD;aemuf tvkyfvkyf&onfrSm
rajzmifh jzpfae\/
om"kaeaom usm;ul;&yfuGuf qdkonfrSm ppfab;
aMumifh te,fe,frS ajy;vmMuaom 'ku©onfu vl
trsm;pkjzpfonf/ vlaygif;pHk? e,faygif;pHk jzpfívnf;
p½dkufaygif;pHk &SdMuonf/ tcsKdUu ,Ofaus;NyD; tcsKdUu
tvGefrdkuf½dkif;Muonf/ om"kxuf i,foltcsKdUu om"k
tm; ]rif;-ig} toHk;tEIef;omru wdkif;xGmíyif ajym
wwfMuaomfvnf; olYp½dkufESifhol jzpfaomaMumifh om"k
pdwfrqdk;Edkif? rauseyfu aemufxyf ta&mr0ifbJ ae
vdkuf½Hkom&Sdonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
83
om"k vl0g;0w,f
rdkufuef;wwfol? qufvuf rdkufuef;aeonfudk bm
ajym&ef vdkawmhoenf;? tvGef,Ofaus; odrfarGUcJholu
rdkufuef;vmonfudkrl om"k onf;rcHEdkif? odkY onf;rcHEdkif
onfh taMumif;&if;rsm;xJwGif olYtwGuf ,lusKH;r& jzpfrd
jcif;vnf;ygonf/
owåavmuBuD;wGif tqdk;csnf;vnf; r&Sd? taumif;
csnf;vnf; r&Sd? tqdk;ESifhtaumif; tNrJ 'GefwGJaeonf[k
om"kwdkY\ ukd;uG,fqnf;uyf&m a*gwrbk&m;u a[mjy
oGm;onf/
wpfaeYaom aeYv,fydkif;tcsdef txufyg usm;ul;
&yfuGufrSmyif? yHkESdyfpuf ½dkufaepOfrSmyif om"kwJa&SU
yvufazmif;odkY um;teufuav; wpfpD; qdkufvmojzifh
om"k *½kwpdkuf Munfhaerdonf/ um;rSm 0efBuD;rsm;om
trsm;tm;jzifh pD;aom ]0DpvDum;} jzpfí om"kxHodkY
yHkESdyfvkyfief; wpfckcktyf&ef vmoavm}? ]vmwwfMu
onfrSm tdrfwuf r*FvmqGrf;auR;? vk&m;taeuZmwif?
xdrf;jrm;r*Fvm ponfh zdwfMum;pmrsm; tyfESH&ef} ,ck
vnf; odkYyif xifvdkufrd\/
xl;jcm;onfum; ,ckvm&yfonfhum;rSm tcgwdkif;u
uJhodkYr[kwf? vufeufudkif oufawmhfapmifhrsm; ygvm
jrefrmhrQm;ewfarmif
84
om"k vl0g;0w,f
onf/ ¤if;wkdYu yxrqif;NyD; um;aemufwHcg;udk zGifhay;
vdkuf&m acgif;aygif;ESifh wkdufyHkESifh tcefYom; vlykyk wpf
a,muf qif;vmonfudk awGU&ojzifh om"k ydkí tuJ
cwfMunfh aerdonf/
0efBuD;rsm;vm;? ighrdwfaqG 0efBuD;awGqdkvnf; ighqD
rvmzl;Muygbl;/
xdkolvnf; um;ay:rSqif;NyD; om"kwJodkY OD;wnf
avQmufvmjyef aomaMumifh
]0efBuD; qdk&avmufatmifvnf; 'Davmuf ykwJhvl
0efBuD;tzGJUxJygwm rMum; rjrifrdygbl;}
xkdtawG;rsm; vQyfjyufovdk wpfuGufNyD;wpfuGuf
ay:vmcdkuf xdkvl om"k wJ0a&mufrSyif
][m a[;? cifAsm; b,fvdkjzpfvmwmvJ}
om"k xkdrQom a&&GwfEdkifonf/ wpdwfvHk;vnf; tHh
tm;oifhjcif;jzifh rtm;rvyf awGaeonf/ om"krSmvnf;
xHk;pHtwkdif; yHkESdyfrif? a&eHqD? pufqDwdkYjzifh aya&um
pGyfus,fpkwf? abmif;bDwdk uydku½dkESifh npfayaeonf
udkyif xkdvlu r&GHr&Sm om"kvufarmif; ESpfbufudk qkyf
udkif&if;
jrefrmhrQm;ewfarmif
85
om"k vl0g;0w,f
]'DrSm? 'DrSm ocifazoef;&JU ck uRefawmf 0efBuD;jzpfvm
NyD}
olonf om"kudk udkifxm;onfh vufwpfbufudk
jzKwfum vufrjzihf olY&ifnGefYudk axmufjy&if; ajymae
onf/ odkYaomf olYtrlt&mwGif b0ifudkifí rmeaxmif
vmonfh toGifrsKd;r&Sd/ nDtpfudkcsif; pmar;yGJatmif
ojzifh 0rf;omtm;& vm<um;onfh t&dyfvu©PmrsKd; jzpf
\/
olum; tjcm;olr[kwf? þpmtkyfwpfae&mwGif azmfjy
xm;aom csif;ArmnDvmcHodkY twloGm;cJhMuonfh ocif
vGif jzpfacs\/ xdktcsdefu pkwfjywf aya&aeaom om"k
tm; w&if;wESD; ,ckuJhodkY zufvSJwuif; ajymqdkjyKrlae
onfudk olYoufawmfapmifhrsm;a&m ywf0ef;usifuyg w
tHhwMo ai;armaeMu\/
]aeprf;ygOD; b,fwkef;u 0efBuD; jzpfvdkufwmvJ?
owif;rMum; bmrMum;eJY}
]'DaeYyJAs? rsufpdvnf vrf;rSm;NyD; 0efBuD;jzpfoGm;w,f?
ckyJ usrf;usdef NyD;jyefvmwm? tdrfawmif jyefra&mufao;
bl;? 0efBuD; ylylaEG;aEG;b0eJY yxrqHk;awGUwm cifAsm;yJ?
wrifhudk cifAsmhqD vmawGUwm}
jrefrmhrQm;ewfarmif
86
om"k vl0g;0w,f
]tJ? vm&wJhtaMumif;u}
]bmtaMumif;rS r&Sdbl;? wrifoufoufudk cifAsmhqD
OD;OD;zsm;zsm; vmEIwfqufwm? cifAsm; vl0g;0rSmpdk;vdkY}
om"ku&,fí
]bmudk vl0g;0&rSmvJ}
]cifAsm;u ,Hk&wmr[kwfbl;? vlawmxJayr,fh pdwf
rxif&if pGyfajymwwfw,f r[kwfvm;}
NydKifwl &,frdMu&mrS ododomom rsm;vmaom ywf
0ef;usif vlxkudk om"k tuJhcwfvdkufrd\/ olwdkYvnf;
&,faeMuonf/ om"kwdkY MunfEl;ovdk olwdkYvnf; a0pk
,lum MunfEl;aeMuonf/
]uJ b,fvkdvJ jyefawmhrvdkYvm; xdkifOD;avAsm}
]'DvdkeJY b,fjyefvdrfhrvJ? {nfhonfvmwm wpfckck
awmh auR;rSayghAsm}
]'gjzifh vufzuf&nfvm; aumfzDvm;}
]uRefawmfh &JabmfawGtwGufyJ vufzuf&nf vkyfAsm?
b,frvJ q&mraum}
ar;&if;ajym&if;yif ocifvGifvnf; tv,fcef;wGif
armif0PÖudk EdkYwdkufaeonfh rcifndKtm; EIwfqufpum;
ajymae\/ om"kuvnf; wynfhausmf armifarmifvS
jrefrmhrQm;ewfarmif
87
om"k vl0g;0w,f
(,ck umvmarmifarmifvS) tm; vufzuf&nf rSmcdkif;NyD;
tv,fcef;odkY 0ifoGm;&m ocifvGif r&Sdawmhacs/ aemuf
az;buf 0ifoGm;onfqdkojzifh vdkufoGm;onfwGif 0efBuD;
wpfa,muf taejzifh jyKrlvdrfhrnf[k rarQmfvifhrdaom
tjzpfrsKd;ESifh BuHKvdkuf&acsawmh\/
om"k bmrQrajymbJ &yfMunfhaeonf/ acgif;aygif;p
wvlvljzifh 0efBuD;aygufp ocifvGifonf aMumiftdrfudk
zGifhí yef;uefjym;wpfcsyf qGJ,lum xrif;tkd;zGifhNyD; xrif;
xnfhonf/ aemuf ',ftdk;xJrS bJOvHk;aMumf qDjyefwpf
vHk;ESifh tESpftenf;i,f cyfxnfhum aMumiftdrfzGifhjyef
onf/ ig;yd&nfESpfZGef; cyfxnfhNyD; vSnfhtvmwGif om"k
ESifh rsufESmcsif;qdkifrdMuonfwGif om"ktm; NyHK;MunfhNyD;
xrif;ESifh [if;a&m ig;yd&nfyg tm;yg;w& a&me,fae
onf/ xrif;wpfvkwf olYyg;pyfxJ oGwfoGif;vdkufpOf
]ajyma&mayghAsm? cl;cyfay;rSmaygh} [k om"ku ajym&if;
armif0PÖwdkY tartm; vSrf;ac:vdkuf&m
]rac:eJY q&mrudk ajymNyD;rS uRefawmfh[muRefawmf
vmcl;pm;wm? cgwdkif;vJ uRefawmfvm&if 'DvdkyJ cl;cyf
pm;csif pm;wmyJ r[kwfvm;? q&mr ausmif;oGm;aewJh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
88
om"k vl0g;0w,f
om"kwdkYtm; vSrf;í jrifae&aom ae&mwGif vufzuf
&nf aomufaeMuaom oufawmfapmifh &JabmfwdkYrSm
vnf; ydkí uJí tHhMoai;arm&if; wpfa,mufrsufESm wpf
a,mufMunfhaeMu\/
]uJ vmAsm? tdrfa&SUrSm xdkifpm;}
om"ku ykyk0efBuD;udk qGJac:vmNyD; tdrfa&SU{nfhcef;odkY
ac:vmaomfvnf; ukvm;xkdifwGif rxdkif? puúLxkyfrsm;
yHkxm;onfh uGyfyspfay:wufí aqmifhaMumifhBuD; xdkifpm;
aejyef&mrS om"ku wpfpHkwpf&m ajymawmhrnfudk odoGm;
onfhES,f
]bmvJAs? awmtvªrSm xkdifpm;aewJh awmolBuD;eJY wl
raebl;vm;? cifAsm;ajymrSm uRefawmf odygw,fAsm}
xdktcdkuf q&mrxGufvmNyD;
]tdk} [k a&&GwfvdkufonfESifh
]r[kwfbl; q&mr&JU? xrif;eJY[if;eJY ckvdkyHkNyD; pm;
w,fqdkwm 'Dtwdkif; xdkifpm;rS tm;&yg;& &Sdw,fAs}
qkdufqdkufNrdKufNrdKuf om"kESifhrS BuHKvdkuf&aom 0efBuD;
aygufp ocifvGif\ &,fp&m jzpf&yfwpfckvnf; &Sdacs
ao;\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
89
om"k vl0g;0w,f
txufygt& om"ktdrfwGif xrif;cl;pm;oGm;NyD;aemuf
wpfywfavmuftMumwGif yHkESdyfpufudpöjzifh twGif;0ef½Hk;
odkYtoGm; vefjcm;wpfpD;u a&SUrSjzwfajy;vmaom uav;
wpfa,mufudk ta&SmifvdkufwGif om"kum;ESifh bGm;ceJ
wdkufrdawmh\/ om"k um;armif;vQif tvGefowdxm;
avh&SdonfESifhtnD uav;udk BudKjrifuwnf;u t&Sdef
owfxm;cJhíom vefjcm;udk wdk;rd½Hkwdkufrdonf/ t&Sdef
rjyif;aomfvnf; vefjcm;qGJol ukvm;rSm tbdk;BuD;jzpfí
rxdef;Edkif r[efEdkifjzpfum vefjcm;rSm aemufodkY yufvuf
vefaxmifaeNyD; vefjcm;ukvm;onfvnf; vrf;ESifhajc
axmuf oHk;ayavmuf vGwfNyD;ajrmufaeojzifh om"k cyf
okwfokwf ajy;qif;oGm;\/ avxJwGif ajrmufaeaom
vefjcm;bufrS ckefí vufwHudk qGJcdkaqmifhcsvdkufrS vef
jcm;rSm yHkrSeftajcodkY a&mufoGm;pOf
][m ocifazoef;}
]a[;? ocifvGif? b,fvdk0efBuD;vJ 'D0efBuD;u}
]aeOD;? uRefawmfvnf; vdkufr,f}
zdkifwGJudk csKdif;Mum;n§yfí vefjcm;ay:rS vTm;ceJqif;?
ukvm;udk ydkufqHay;? om"kum;ay:odkY cyfat;at; wuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
90
om"k vl0g;0w,f
vmaom ocifvGiftm; 0efBuD;wpfa,muf[k &yfMunfhae
oltcsKdUu odí NyHK;aphaph jzpfaeMu\/
]at;Asm? 'DaeY um;uvnf ysufae? ½Hk;rSmuvJ ta&;
BuD;wJhudpöawG &SdaewmeJY vefjcm;yJ pD;cJh&w,f}
]bmvJAs? ta&;rBuD;&ifawmh vefjcm;vnf; rpD;bl;?
½Hk;vnf; rvmawmhbl;vm;}
]vkyfNyD cifAsm;? uJ ½Hk;udkvdkufydkY? [dka&muf&if vuf
zuf&nfwkdufr,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
91
om"k vl0g;0w,f
tvkyfESifh vl0g;0vQif
jrefrmhrQm;ewfarmif
100
om"k vl0g;0w,f
om"k xGufw,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
105
om"k vl0g;0w,f
]Ouú|BuD;cifAsm? cknDvmcH[m EdkifiHa&;toif; nDvm
cHvm;? pma&; q&mtoif; nDvmcHvm;qdkwm uRefawmf
odcsifygw,f}
odkY xar;vdkufonfESifh Ouú|BuD;a&m tjcm;toif;
om;rsm;uyg wpfNydKifwnf;vdkvdkyif
]pma&;q&m nDvmcH? pma&;q&mtoif; nDvmcH}
]Ouú|BuD;cifAsm 'Dvkdqdk&if ocifxGef;tkyfudk xdkifcdkif;
yg}
csufcsif; qdkovkdyif OD;wifhaqGu ocifxGef;tkyfudk
vSnfhMunfhvkdufonfESifh olu ysmceJ xdkifcsvdkuf\/
odkYaomf olYrsufapmif;um; om"kqD wGif pl;aeacsawmh\/
xdkESpfwGif om"k trIaqmifxJ ygoGm;jyefum aemifESpf
nDvmcHwGif a&G;aumufyGJ vkyftHhqJqJ vli,fydkif; pma&;
q&mrsm;onf ¤if;wkdY ta&G;cH&rItwGuf rJvdktyfaeojzifh
ESpfaMu; ray;&ao;olrsm;twGuf aiGpdkuf xkwfNyD; uref;
uwef; ajypmqkwfMuaomaMumifh om"kESifh tjyif;txef
pum;rsm;Mu&\/ om"k trkef;cH&jyefonf/
aemufwpfESpfwGifrl ESpfywfvnf nDvmcHodkY om"k
rwufbJae&ef qHk;jzwfxm;aomfvnf; pma&;q&m
a&Tnmarmif ('g½dkufwm OD;csif;pdef)? '*Hka&TrQm;? q&m
jrefrmhrQm;ewfarmif
106
om"k vl0g;0w,f
armifxif? q&mocFg? AdkvfAudk? vSordef? a&Tydefaomif;?
Adkvfocifq&m (ocifwifOD;) polwdkYu om"kudk r&t&
vmqGJMu\/
vuf0Jorm; uavmifeDrsm;u pma&;q&mtoif;udk
tydkifpD;Muvdrfh rnf? ,cifESpfu twdkif;yif aiGpdkufoGif;í
rJpkaeMuNyD[k qdk\/ nDvmcHrSm oHk;&ufrQom vdkawmh
ojzifh om"kvnf; aMunmpmwef;rsm; ½dkufESdyfNyD; toif;
om;rsm;odkY vdkufa0\/
nDvmcHaeYwGifvnf; om"k tjywftowf ajym\/
pma&;q&m toif;udk pma&;q&mtoif;tjzpf &yfwnf
aeapvdkaMumif;? EdkifiHa&; orm;wdkY\ ckwHk;tjzpf vnf;
aumif;? tpdk;&udk ykwfcwfrnfh pifjrifhtjzpf vnf;aumif;
toHk;rjyK&efESifh pma&;q&m tcsif;csif;vnf; 0d0g' ruGJ
apvdk aMumif;ESifh tjyif;txef a0zefvdkufonfh tqHk;ü
Aef;armfwifatmifudk Ouú|wif&ef tydkifBuHxm;aom
vuf0J tiftm;pkwpfpkwGif a&ma,mifyg aeaom pma&;
q&m tcsKdUu oabmaygufoGm;onfh twdkif; a&Tydef;
aomif; ta&G;cH&um xdkESpftzdkY pma&;q&m toif;onf
vuf0JEdkifiHa&; ckwHk;tjzpfrS oDoDuav; uif;vGwfoGm;
awmh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
107
om"k vl0g;0w,f
aemifESpfwGif wpfzef uavmifeDwdkY wpfpcef; xMu
jyef\/
þwpfBudrfwGifrl ,cifESpfuuJhodkY tvHeDtkyfpk? tvH
jzLtkyfpk[lí rNydKifawmhbJ &mxl;a0,lrnfh oabmjzifh
vIyf&Sm;vmMuonf wpfaMumif;? vlBuD;ydkif; pma&;q&m
BuD;rsm;yg pdwfysufaeonf wpfaMumif;wkdYaMumifh nDvmcH
wufolOD;a&rSm ododomom enf;yg;ae\/ om"kESifh
oabmxm; wlMuol wpfpkomvQif tusdwfte,f xdef;
ae&NyD; aemufqHk;ü '*kefwm&m Ouú|jzpfoGm;um vuf0J
ESifh Mum;aetkyfpk rQae\/
a&mifpHk vuf0J pma&;q&mwdkYonf ajcukwfuav;
&vmonfqdkvQif aemifawmfh aemifawmfBuD;rsm;\ nTef
Mum;csuftwdkif; (0g) tvHjzL tvHeDwdkY\ Mo0g'twdkif;
twifh&Jvmum pma&;q&m toif;wHqdyfrSpí csKd;½kyfwdkY
tdk;ykwfwdkY vkyfcsifvm\/ [dkaxmufcH 'DuefYuGuf vkyf
vmMu\/ yxr oHk;vwGif xl;xl;jcm;jcm; oif;vHk;uRwf
nDvmcHac:um toif;wHqdyfudpö aqG;aEG;vm\/ vuf0J
EdkifiHa&;avoHrsm; rkefwdkif; xefvmojzifh
]'Dr,f om"k wpfckxJajymr,f? tzGJUtpnf; toif;
tyif;&JU touf aoG;aMum[m pnf;rsOf;Oya'jzpfygw,f?
jrefrmhrQm;ewfarmif
108
om"k vl0g;0w,f
aoG;aMumudkawmh rjzwfMuygeJY? ck 'Dpma&;q&mtoif;&JU
pnf;rsOf;xJrSm ]toif;taeeJY EdkifiHa&;rvkyf&} vdkY twd
tvif; wm;jrpfxm;ygw,f? wpfOD;csif;taeeJYawmh awm
cdkcsif cdkMuyg? udk,fh,HkMunfcsufeJY ukd,fvkyfwmudk om"k
bmrS 0if½Iyfp&m r&Sdygbl;? pnf;rsOf;xJrSm "m;jyrwkduf&
vdkY qdkxm;&if rwdkufMuygeJY? aumif;NyD "m;jywdkufcsifMu
ovm;? trsm;oabmwl pnf;rsOf;udkjyifyg? ]"m;jywdkuf
vlowf jyefay;qGJcGifh&Sdonf} tJ wkdufMuyg? BudKufovdk
vkyfMuyg}
xdkpOfu uavmifeDrsm;rSm w,loef tpGef;a&mufrsm;
jzpfaeonfhtwdkif; rnfodkYrQ ajymír&? pnf;rsOf;jyif&ef
vnf; rJtjynfh r&EdkifrSef; odMuí pnf;rsOf;udk ab;csdwf
NyD; ZGwft"r®yif pma&;q&mtoif;udk ta&mifjc,faeMu
onfESifh jywfjywfom;om; om"kvnf; xdktpnf;ta0;
wGif twdtvif; aMunmNyD; pma&;q&mtoif;rS wpfcg
wnf; EkwfxGufvdkuf aom[l\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
109
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
114
om"k vl0g;0w,f
]tif; w&m;pGJvdkYuawmh &ygw,f? ArmjynfrSmawmh
tqef;jzpfoGm;rSmyJ? 'gayr,fh aMumfjimcu tpdwfavmuf
eJY w&m;p&dwf ukefrSmu ESpf&m ausmfaevdrfhr,f? pOf;pm;
ygOD;Asm}
]udpör&Sdbl;? aiGwpfaxmif ukefcsif ukefyap? 'grsKd;
w&m;pGJvdkY&w,fqdkwm aMumfjim&SifawG odoGm;&if? NyD;
awmh owif;pmwdkuf awGuyg 'Dvdk tEdkifusifhwmrsKd;
w&m;Oya'u cGifhrjyKbl;qdkwm oabmayguf oGm;&if
awmfNyDAsm? vlwdkif; vlwdkif;rSm taMumif;t&mwdkif;eJY
ywfowfvdkY tm;vHk; odapcsifw,f? w&m;pGJzdkYom pDpOfyg
awmhAsm? uRefawmf reufjzef vmcJhr,f}
xkdodkY ajymqdk xGufvmNyD; tdrfjyefa&mufonfESifh
wynfhjzpfolu pmwpfapmif vmay;ojzifh azmufzwf
MunfhonfwGif [Hom0wD owif;pmwdkufrS ydkYvdkufaom
pmjzpfae\/ ]om"k\ rlvaMumfjimtwdkif; tjynfht0
tcrJhyif xnfhay;ygrnf? pdwfr&Sdyg&ef} [lownf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
115
om"k vl0g;0w,f
acbdkxdkif
jrefrmhrQm;ewfarmif
118
om"k vl0g;0w,f
,ck um;ESifhwkdufrdol *syefrSm ES,fES,f&& r[kwf?
"m;vG,f<u<u ol&Jaumif;wHqdyfawG A&yGESifh jzpfonf
wGif zifxkdufvsufvnf; t&Suf&& vJusonf? &THUrsm;u
vnf; jrifraumif;atmif ayukefonfaMumifh olYzif
Munfhvkduf? vufudkifyk0gESifh okwfvdkufjzifh ESmacgif;BuD;
yGum a'goykefx&if; om"ktm; um;ay:rS twif;qif;
cdkif;aeacs\/ om"kurl rqif;? um;atmufa&mufonf
ESifh olonf om"ktm; ½dkufcsif½dkufrnf? "m;ESifhckwfaomf
ckwf wpfckckum; vkyfawmhrnfudk od\/ aemufrS jzpfvdk
&mjzpf? om"kvnf; zswfceJ um;wHcg;cvkyfudk twGif;u
ydwfvdkufNyD; rSefudkyg wifvdkufum um;armif;vkdufpifudk
xkwfay;&if; ]rauseyf&if vdkufpifzrf;yg? &JXmeoGm;r,f}
[k t*Fvdyfpum;jzifh ajymavonf? r&/ um;wHcg;udk
twif;zGifh\/ zGifhír&av ol a'gyGavjzifh "m;BuD;
wudkifudkif vkyfae\/ 0dkif;Munfhaeolvnf; wjznf;jznf;
rsm;vmNyDjzpf\/
om"k\ ZeD;rSmrl rsufESmwGif aoG;r&Sdavmufatmif
aMumufae wkefae\/ ol\ wpfckwnf;aom a&&GwfoH
rSm bmvkyfMurvJ? 'ku©ygyJ/
jrefrmhrQm;ewfarmif
119
om"k vl0g;0w,f
udka&T*syefuvnf; r&t&om om"kudk um;ay:rS
qif;cdkif;aeonf/ om"kuvnf; acgif;wGifwGif cgaeaom
aMumifh olYwGif wpf&Sufu ESpf&Suf jzpfum ydkí uJí
½I;½I;&SJ&SJ jzpfae&mrS um;wHcg;udk vufESpfbufjzifhqGJNyD;
ajcjzifh aqmifhuefzGifhaepOf (,ck AdkvfcsKyfaps;&Sd tkd;a0
yef;csD yef;yk) armifvGifBuD; a&mufvmum *syefpum;
rawmufwpfacgufjzifh awmif;yefonf/ *syefu armif
vGifBuD;tm; aqmifhwGef;ypfvkdufpOf om"k tBuHwpfck&
um
]rmpwm rawmfwqjzpfwmyJ? Oya'twdkif; ta&;,l
yg? rmpwm rauseyf&if &JeJY vmzrf;yg? uRefawmfhvdyfpm
,lxm;yg} [k um;rSefwHcg;udk tenf;i,f[í ajymvdkuf
onfwGifrS *sykaumifvnf; ½kwfw&uf awGoGm;um
(tuf'&ufpf tuf'&ufpf) vdyfpm vdyfpm[k a&&Gwfae
aomaMumifh þwGifrS 'Daumif t*Fvdyfpum; [kwfwd
ywfwd rwwfaMumif; om"k &dyfrdawmh\/
]&ufpf &ufpf tuf'&ufpf vdyfpmay;r,f? rSwf,lxm;
yg} [k xyfajymvkdufrS pmtkyfESifh azmifwdefxkwfum
a&;vufpjyKawmh\/ om"kuvnf;
]rdkifedrf; ocifazoef;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
120
om"k vl0g;0w,f
olvdkufa&;aeonfudk apmifhMunfhae&if;u vdyfpm
trSefay;vQif ab;uif;aomfrS uif;rnfudk awGrdonfESihf
ouFef;uRef; ae&yfvdyfpmudk ray;bJ
]0rf; wl; o&D; zdkuf zdk; a&T*Hkwdkif}
odkYajymí pum;rqHk;rDrSmyif
],l acbdkwdkif ,l acbdkwdkif}
odkYvQif wwGwfwGwf ar;&if; acG;aumifrsufESmwGif
NyHK;a&miforf; vm\/
olajymaeaom acbdkwdkifqdkonfrSm *syefrsm;u olwdkY
\ ppfatmifEdkifa&;twGuf vnf;aumif;? &yf&GmNidrf0yfyd
jym;a&;twGuf vnf;aumif; *syef todtrSwfjyK wnf
axmifay;xm;onfh tzGJUtpnf;wpfck jzpfonfhtwkdif;
olwdkYudk,fEdIufuvnf; av;pm;\/ pifppf *syefem;Mum;
vGJNyD; om"kNzD;aoma&T*Hkwdkifvdyfpmudk acbdkwdkif[k tMum;
rSm;um NyHK;vmonf udkyif om"k ckwHk;vkyfí
]&ufpf &ufpf tdkiftrf acbdkwdkif}
]tdk; ,l acbdkwdkif}
[kajym&if; a&TESifhaiG a&mpdkufxm;aom oGm;rsm; ay:
vmatmif&,fum? [aeaom rSefaygufrS vufxkd;ay;
jrefrmhrQm;ewfarmif
121
om"k vl0g;0w,f
ojzifh om"kuvnf; cyfwnfwnf qGJí EIwfqufvdkuf
\/
aemuf *sykvnf; "m;udkifxm;aom vuf0Jbufvuf
udk ajzcsvsuf ukd,fudkyg rwfvdkufNyD; om"kudkyif tvk
t,uf t½dktaojyK qvHay;ae acsawmh\/ om"ku
vnf; [efrysuf qvkjyef½dkuf&if; cyfokwfokwf armif;
xGufcJh&aom [lowwf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
122
om"k vl0g;0w,f
vufESdyf"mwfrD; tjzL
jrefrmhrQm;ewfarmif
124
om"k vl0g;0w,f
wpfa,mufu cyfvSrf;vSrf;rS aoewfESifhcsdefí &yfae
NyD; wpfa,muf u om"kem; uyfvmonf/
]&yfcdkif;wm bmjzpfvkdY r&yfovJ}
om"k aMumifoGm;&mrS olwdkY &yfcdkif;onfudk rod
aMumif;? um;ausmf wufrnf? vrf;awmif;onfudkom
odaMumif; ajym&m
]cke [dk*dwfrSm vufESdyf"mwfrD; xdk;jywm rjrifbl;vm;?
tJ'g &yfcdkif;wmaygh? uJh cifAsm; atmufudkqif;}
[k olu trdefYay;onf/ Munfh&onfrSm om"k um;
&yfray;cJhrdí olpdwfqdk;aeaMumif; odojzifh om"k rqif;/
]aeygOD;? cke NrdKUtxGufrSm "mwfrD; rSdwfwkwfvkyf
xdk;jywm &JabmfwdkYvm;? odrSrodbJ? OD;av;u vrf;oGm;
vrf;vmvlawG vufaqmhwmxifvdkY}
]cifAsm; bmawGajymaewmvJ? 'DrSm *dwf&Sdw,f? tNrJ
&yf&r,fqdkwm rodbl;vm;? atmufudk qif;yg}
om"ku qif;rnfh[ef vHk;0 rjybJ
]OD;av; &efukefu vmwm? t&ifuvnf; vmzl;om;
yJ? 'DrSm *dwf&Sdwm rodvdkYaygh? uJ bmar;csifovJ? bm&Sm
rvJ? BudKufwm ajymyg}
jrefrmhrQm;ewfarmif
125
om"k vl0g;0w,f
[k om"ku cyfat;at;yif ajymvdkufrS &Jabmf tenf;
i,f awGoGm;onf/
um;armif;vmaom &Jabmfua&m cyfvSrf;vSrf;rS &J
abmfuyg om"ktay:wGif auseyfMuyHk r&ao;? om"kwGif
vnf; tcsdefrawmf jyef&rnfjzpfí
]uJ b,fvdkvJ OD;av; oGm;&awmhrvm;}
]*dwfudk jyefac:oGm;uGm}
[k um;armif;&Jabmfu tBuHay;ojzifh om"kteD;&Sd
&Jabmfu um;jyefauGUNyD; a&SUrSarmif;&ef trdefYay;awmh
ojzifh awmiftqif; vrf;usOf; uav;wGif bk&m;wNyD; 6
BudrfrQ a&SUwdk;aemufqkwf auGUum jyefarmif; wufcJh&\/
apmapmu rD;xdk;jyaom awmifukef;*dwfodkY a&mufonf
ESifh *spfum;rS &Jabmfwpfa,muf ajy;qif;oGm;um *dwf
wm0efcHtm; wpfpHkwpf&m a'gESifharmESifh ajymaeonf/
tjcm;wpfa,mufu om"kem;a&mufvmNyD;
]qif;av bmvkyfaewmvJ? [dkrSmac:aew,f} [k
vmí xefaejyef\/
]at;? OD;av;vnf; qif;rvdkYyJ? 'DrSm wHcg;u aomh
cwfxm;vdkY}
jrefrmhrQm;ewfarmif
126
om"k vl0g;0w,f
[k ajymajymqdkqdkyif c&D;oGm;&mwGif tNrJaomhcwfavh
&Sdaom um;wHcg;aomhudk zGifhNyD; um;ay:rS qif;í awmif
ukef;ay:rS wJuav;wpfvHk;qDodkY wufoGm;onfESifh *dwf
wm0efcH t&m&Sdu ½kwfw&ufxí awmifueJ&yfum
om"ktm; qD;í t½dktao jyKaeaomaMumifh om"k ½kwf
w&uf tHhtm;oifhouJhodkYyif tm;vHk;aom &JabmfwkdYyg
aMumiftrf;trf; jzpfukefMu\/
]vufpoyfawmh q&m OD;om"kudk;? b,fvdkjzpfwmvJ
q&m&,f? 'D*dwfa&muf&if wm;p&mrvdkbl;? &yfay;&w,f
As? q&muawmh "mwfrD; xkd;jywmawmif wpfcgwnf;
armif;csoGm;w,f}
om"kuvnf; vrf;rS &Jabmfrsm;tm; ajymonfhtwdkif;
yif &Sif;jyvdkufNyD;
]'Dvdk&Sdw,f &JabmfwdkY? ck q&m &efukefuvmwm vrf;
wpfavQmufvHk; vufESdyf"mwfrD;orm;awG wpf&mausmf&if
ausmfr,f? um;xdk;vdkuf rsufESmxdk;vdkufeJY awmydkif;u
ydkqdk;w,f? um;&yfxm;vnf; xdk;aeMuwmyJ? uJ b,fh
ES,fvkyfrvJ cke &JabmfwdkYuvnf; 0wå&m;t& rD;xdk;wm;
ayr,fh t&yfom;rD;eJY twlwljzpfaew,f? 'Dawmh q&m
jrefrmhrQm;ewfarmif
127
om"k vl0g;0w,f
uvnf; EGm;ausmif;om; vufaqmhw,fyJ xifvdkufwm
aygh}
0dkif;&,fMuonf/
]tJ'Dvdk rjzpfatmif ESpfzufpvHk; txifrrSm; uod
uatmuf rjzpf&avatmif q&m wpfcktBuHay;csifw,f?
tvGefqHk;ay;& wpfrwfaygh? aps;xJrSm rD;yHk;vkyfwJh qDpdrf
puúLav;0,fNyD; vufESdyf"mwfrD;xdyfrSm csnfNyD; teDom
xdk;jy um;orm;wkdif; odw,f? EGm;vSnf;a&m? ,mOf
trsKd;rsKd;omru uav;utp teDjy&if &yf&r,fqdkwm
odw,f r[kwfvm;}
t&m&Sdu acgif;wndwfndwf em;pGifhaeouJhodkY &Jabmf
awGvnf; oabmayguf aeMuonf/ wpfa,mufaom
&Jabmf *spfum;armif;olu
]puúLr&vnf; ydwfpteDayghuG} [k olwdkYcsif; vSnfh
ajymvdkufao;\/
]at;aygh &Jabmf&JU? cke ajymovdkyJ vufESdyf"mwfrD;
tjzLa&mif xkd;wkdif;om &yfay;&r,fqdk&ifawmh? tif;}
om"k vG,ftdwfxJEdIufNyD; aiGq,fwef wpf&Guf xkwf
ay;&if;
jrefrmhrQm;ewfarmif
128
om"k vl0g;0w,f
]uJ tJ'g &efyHkaiGaygh? teDa&mifpuúL 0,fzkdY} [k vSrf;
ay;onfwGif *dwft&m&Sd &Jabmfu vufqefYwef;[efYwm;
qvkay;&if;u rvkyfygeJY q&ma&? uRefawmfwdkYbmom
0,fvdkufyghr,f? awmfMum aiGvufcHvdkY jyóemawG
wufaeygOD;r,f} [k awmif;awmif;yefyef jiif;\/
]uJ? q&mjyefayOD;awmh? rdk;csKyfaer,f? aMomf [dk
wDaumifawmif twufrSm enf;enf;owdxm;aemf? wm;
vm;qD;vm;vkyf&if ypfomwdkufyvdkuf}
]a[m a[m vufESdyf"mwfrD;tjzLeJY xdk;&ifaum}
tm;vHk; 0dkif;&,fMuonfrSm aysmfp&m aumif;vS\/
om"kvnf; vrf;oGm;vQif ygaeus oMum;vHk; csKdcsOfESifh
rkefYxkyfrsm; ,lay;&m &Jabmfrsm;u vufrcH/ qdkif&mrS
trdefYxkwfxm;onf? c&D;onfa&m um;orm;rsm; xHrS
aq;vdyf ay;onfudkyif raomuf&? r,l&[k qkdaom
aMumifh
]uJ qdkif&m t&m&Sdudkajym om"kay;oGm;w,f? qlvm;
Budrf;vm;vkyf&if &mxl;csypfr,f ajymw,fvdkY}
þwGif 0g;ceJ yGJusoGm;NyD; om"kvnf; EIwfqufxGuf
vmcJh\/ apmapmu ppf*spfum;ESifh vkdufvmNyD; om"kudk
odkYavmodkYavm ajymaom &JabmfwdkY\ rsufESmxm;ESifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
129
om"k vl0g;0w,f
,ck w0g;0g;&,f&if; MunfEl;aeMuaom &JabmfwdkY\
rsufESmay;rsm;rSm ododomom jcm;em;aeonf/
&Snf&Snfa0;a0; awG;p&mrvdk? rdrdtm; EIwfcrf;pl
rsufapmif;xdk;oGm;aom (0g) tNyHK;uav;ESifh vSnfhMunfh
oGm;aom aumifruav; ESpfrsKd;wdkY\ jcm;em;jcif;? cHpm;
&rI rwljcif;wkdY twdkif;yifjzpf\/ ,kwfpGtqHk; rNyHK;vdk
aomfvnf; rsufESmxm; rwif;vQif Munfhaumif;ao;
onf/ cHomao;onf/ NyHK;jcif;um; t½HI;r&Sdvdkuf tjrwf
yif ay:Edkifacsonfom/
jrefrmhrQm;ewfarmif
130
om"k vl0g;0w,f
okarmif arG;pOfu
jrefrmhrQm;ewfarmif
131
om"k vl0g;0w,f
ig;&ufajrmufaeYwGif ocifwifOD;uyif ,aeYq&mr
wGif om;a,musfm;uav; zGm;aMumif;? arG;arG;csif; udk;
aygif&SdaMumif; tao;pdwf pma&;oGm;onf/ tcsdefrSm
nae 4 em&DcefY &SdNyDjzpfaomfvnf; r*¾Zif; ta&;BuD;aeí
roGm;Edkifao;/ xdktcdkuf aomfwmaqG a&mufojzifh
]tm,k NyD;awmh 0PÖ? okc? Av qdkwJhiwdav; arG;NyD}
[k pum;yg; vkduf&m
][m; q&mruvnf; arG;vdkufwdkif; a,musfm;av;
csnf;ygyJvm;? uJ vkyfavAsm? oGm;Mu&atmif}
xdktcsdefu om"konf ya'omr*¾Zif; twGif; a&mifpHk
½dkuf&ef jyifqifay;aecdkufjzpfí vufrsm;wGif yHkESdyfrifrsm;
jzifh ayusHaeonf/
][dkrSm arG;NyD;NyD? a,musfm;av;? tm;vHk;usrf;rmw,f?
ta&;BuD;wJh udpörSr&Sdwm? roGm;vnf; jzpfwmyJ? 'DrSmu
r*¾Zif;tcsdefrSDxGufzdkY}
]tdkAsm wpf&ufaemufusawmh bmjzpfovJ? tpfudkwdkY
cufwmyJ? rdef;rqdkwm [kwf[kwf r[kwf [kwf udk,fhvif
om;vm&if odyfauseyfwm? 'DvdkudpörsKd;rSm ydkNyD; awmifhw
w,f? em;vnfvm;? [if; pma&;q&mvkyfae NyD;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
132
om"k vl0g;0w,f
odkYajym&if; aomfwmaqGu twif;qGJ? twif; vuf
aq;cdkif;NyD; twif; um;ay: wGef;wifaomaMumifh aq;½Hk
bufodkY armif;xGufcJh&awmh\/ aq;½Hk0if;xJodkY 0ifí
um;&yfNyD; aq;½HkavSum;ay: oHk;av;xpfrQom wuf&
ao; wpfpHkwpfa,mufu aemufrS vufvSrf;qGJ\/ ]cP}
[k ac:ojzifh qif;vdkufoGm;&m aomfwmaqGvnf; ygvm
\/
]'g cifAsm;um; r[kwfvm;}
umuDtuÐsESifh NcHapmifh'&0rfuar;ojzifh [kwfaMumif;
ajzvdkuf&m
]'Dum; 'DrSmr&yfygeJY? [dktjyifrSm oGm;xm;yg}
om"k\ armfawmfum;rSm ylwlwl;aygif'g aMumfjima&;
xm;aom aMumfjimvSnfhum;jzpfvsuf ab;csif;,SOf&yf
xm;onfh tjcm; ukd,fydkif um;uav;wpfpD;vnf; &Sd\/
]bmjzpfvdkYvJ}
]r&bl;? 'D0if;xJrSm um;r&yf&bl;}
xdktcdkuf tjcm;aom udk,fydkif0DpvDum;uav;wpfpD;
vmqdkuf\/ um;ay:rS q&m0efrwpfOD; udk,fwdkifarmif;
vm&mrS atmufodkYtqif;wGif
jrefrmhrQm;ewfarmif
133
om"k vl0g;0w,f
]'Dum;awGaum bmjyKvdkY &yfcGifh&ovJ} [k om"ku
ar;vdkufonfESifh q&m0efrvnf; aq;½Hkay:wufrnfh ajc
vSrf;wefYoGm;\/ om"kudk vSnfhMunfhae\/
aomfwmaqGurl om"kwkdY y#dyu©wGif pdwfr0ifpm;bJ
q&m0efr vSvSav;udk irf;ae\/
]cifAsm;um; tjyifrSm oGm;xm;yg? 'gyJ? 'Dum;u
q&m0efYum;}
]'gjzifh [dkbufu um;uaum}
'&0rfrajz/ awGa0pGmjzifh wpfzufrS tdky,fum;opf
uav;udk vSrf; Munfhaeojzifh
]at;? 'D0if;xJrSm um;r&yf&bl;qdk&if b,fum;rS
r&yfapeJY? 'Dhjyifum;awG z,fay;&if usKyfum;vnf; z,f
ay;r,f? 'gyJ}
ajymajymqdkqkd om"kwdkYxGufoGm;onfhwdkifatmif q&m
0efrum; usef&pfcJhao;\/ aomfwmaqGuvnf; wpf
vSnfhMunfhMunfh irf;vdkuf&if;u '&0rfESifh q&m0efrwdkY
wD;wdk;ajymaeaMumif; om"kudk owif;ay;\/
a':cifndK aeaumif;onf/ 0,fydkYxm;aom bDpuGwf
ESifh tdkAmwif; aomufaeonf/ wpf&ufyif rjynfhao;
aom okarmifjzpfvmrnfh (om;Av) udkvnf; awGU&NyD;
jrefrmhrQm;ewfarmif
134
om"k vl0g;0w,f
NyD/ xdkaq;½HkwGif oHk;vtwGif; þwpfa,mufom udk;
aygifcGJom;&Sdojzifh olemjyKq&mruav;rsm; tvGefcspfae
Muonf/ tcef;csif; *kPfNydKifaeMuonf/
tcsdefMumMum raeEdkif? tvkyfu &Sdao;í jyefqif;vm
aomtcg apmapmu&yfxm;aom tdky,fum;a&m? q&m
0efr\ um;uav;yg rawGU &awmhbJ aq;½Hk0if;xJwGif
om"k\ bwfum;pkwfuav;om ikwfwkwf usefae\/
om"kwdkY um;ay:wuf armif;xGufvmí 0if;tjyifa&muf
aomf apmapmu tdky,fum;a&m? q&m0efrum;yg tjyif
a&mufaeonfudk awGU&\/ odkYaomf xdkudpö qufrpOf;
pm;Ekdif? tvkyfudpö&Sd&modkYom oGefí armif;vmcJh\/
wpf&ufjcm;aeY aq;½Hk a&mufjyefonf/ aq;½Hk0if;
twGif; um;rsm;&Sif; aeonf/ wpfpif;rQ rawGU&? pma&;
q&m oef;aqGESifh pma&;q&m vTwf awmfatmifjrifh (,ck
Adkvfrª;avm? 'kAdkvfrª;BuD;avm rod? rawGU&wm Mum
acsNyD/) oHk;a,mufom; um;ay:rSqif;onfESifh '&0rf
a&mufvmjyefonf/ ,cifvkd rsufESmrwif;? cyfNyHK;NyHK;
trlt&mjzifh
][dkwpfaeYu tpfudkeJY uRefawmf pum;rsm;wmudk
a'gufwmru uRefawmfhudkqlw,f? tpfudkYum;udk bmjyK
jrefrmhrQm;ewfarmif
135
om"k vl0g;0w,f
vdkY twif;armif;rxkwfovJqdkNyD; tJ'g aq;½HktkyfBuD;udk
oGm;wdkifw,f}
]tif; 'Dawmh}
]aq;½HktkyfBuD;u uRefawmfhudkac:NyD; tusKd;taMumif;
ar;w,f? uRefawmfuvnf; trSeftwdkif; ajymjyvdkuf
awmh aq;½HktkyfBuD;u 'DaeYupNyD; q&m0efum;jzpfjzpf
b,fum;rS 0if;xJr&yfapeJYwJh? tJ'geJY q&m0efrvnf;
olYum;udk csufcsif; jyefxkwfoGm;&w,fav}
] aq;½HktkyfBuD;qdkwm b,folvJ}
]a':&ifaryg}
]MoMo? at; nDwlnDrQ tcGifhta&;qdkwm 'Dtwdkifjzpf
&rSmaygh? wdkYum;vnf; tjyifrSm oGm;&yfawmhr,f? [kwf
vm;/}
jrefrmhrQm;ewfarmif
136
om"k vl0g;0w,f
qdkif\ rqdkif\
jrefrmhrQm;ewfarmif
138
om"k vl0g;0w,f
]rod&ifvnf; rodbl; rajymMuygbl;Asm? tay:wuf
cdkif; atmufqif;cdkif;eJY? tJh'g enf;enf;avmuf ar;ay;yg
vm;} [k olYteD;&Sd w,fvDzkef; rsufvHk;upm;jyvdkuf&\/
om"k pdwfysufaeolrsm;wGif olyga&mí rygcsifaom
aMumifhavmrod/ zkef;ESpfcgvSnfhNyD; ar;jref;um
][J [J cifAsm;awmh armOD;rSmyJ? [dk;tay:qHk;rSm olY
tay:rSmawmh acgifrdk;yJ &Sdawmhw,f}
][kwfuJh? aocsmygw,faemf}
]pdwfcswufoGm;yg}
'Dwpf½Hk;vHk;[m 'Daumfydka&;&Sif;yJ r[kwfvm;? tJ'gudk
rodMubl;qdkawmh}
]'Dvdkav? 'Du udkifoifhwJhypönf;u [kdaumfydka&;&Sif;
a&mufaeawmh jyefajymif;ay;&wmrsKd;vnf; &Sdw,f? wdkif;
udk udkifcdkif;&mu jyefa&TU&wmvnf; &Sdw,f}
]'Dvkdqdkvnf; trsm;odatmif tm;upm; ausmufoif
ykef;rSmjzpfjzpf a&;xm;zdkY aumif;w,fAsm? 'gu tBuHay;
wmygaemf}
om"k acgifrdk;ESifh uyfaeaom txyfykykav;qDodkY
a&mufvmonf/ rl;aeatmif &Sm&onf/
awGUygavNyD/ odkYaomf v,fae&m b,ftcef;[lí
rod&ao;aomaMumifh avQmufvmaom ½Hk;tulESifhwlol
udk ar;onf/ olu ½kwfw&uf jyefrajzbJ om"kvufxJ
wGif toifhudkifxm;aom avQmufvTmudk,lNyD; tptqHk;
jrefrmhrQm;ewfarmif
139
om"k vl0g;0w,f
zwfonf/ rwwfwwwfESifh zwfaeonf/ ig;rdepfomom
MumoGm;onf/
]tJ [dkoufomacsmifcsda&; vufzuf&nfqdkifab;u
wpfcef;ausmfudk oGm;yg} [kajzNyD; vSnfhxGufoGm;rnftjyK
]cP} [k om"ku vSrf;qGJxm;vdkufonf/
ajcanmif;í? armí? acR;jyefaeí pdwfwdkaeaom om"k
vnf; onf;rcHEdkifonfxuf tjyKtrl rBudKufonfh pdwf
u xdef;r&aomaMumifh
]'DrSmnDav;? 'DavQmufvTmeJY ywfowfvdkY rif; bmvkyf
ay;EdkifovJ}
]tdk uRefawmfu ½Hk;tulyJ [kdrSm oGm;ar;aygh}
]'gjzifh bmjyKvdkY zwfwmvJ}
ol aMumifawGawGESifh rajzwwf jzpfaeonf/
]ck rif;zwfwmudk apmifh&vdkY oufoufrJh tcsdefawG
ukefoGm;NyD? aemufudkrSwfxm;? ukd,feJYrqkdif&if b,fawmh
rS ,lrzwfeJY? rodvdkYar;wJholudk &Sif;&Sif;ajz? a,mif0g;0g;
rajymeJY? rod rodbl;aygh? [kwfvm;? a&mh vufzuf&nf
0,faomuf? aiGwpfusyf/}
jrefrmhrQm;ewfarmif
140
om"k vl0g;0w,f
owfowfESifh wjcm;pD
jrefrmhrQm;ewfarmif
145
om"k vl0g;0w,f
½Hkrefae*smu pdwfylaeaom toHjzifhajym\/ qifqm
wifpOfu BuHKcJh&onfhta&;xuf ,ck ab;usyfeHusyf
jzpf&acsNyD/
]tJh'g? b,folvJ? emr,feJYvdyfpm odyg&ap}
]a'gufwmomvS? aewJhae&m rodbl;As? tJ'g pHkprf;NyD;
jrefjrefav; MunfhvkyfOD;Asm? awmfMum ½Hkydwfvkduf&if tm;
vHk;'ku©}
om"k rsufESmopf&efyif owdr&Edkif? a'gufwmomvS
aexkdif&m vdyfpmudk oHk;av;ae&mavmuf zkef;quf pHkprf;
NyD; uqkefayguf ajy;cJh&onf/ awGUaom tcgwGifvnf;
olYrsufESmrSm w&m;olBuD; wpfa,mufuJhodkY wif;ae\/
]cifAsm;vkyfyHk? tif; qifqmjywkef;uvnf; uarmuf
ur? ck ½Hkwifawmhvnf; qifqmrSmrygwJh oDcsif;awG
xyfxnfhxm;w,f? 'g bmoabmvJ}
][kwfuJh rlvuwnf;u xnfhzkdY tpDtpOf&SdNyD;om;ygyJ
um;ul;&mrSm rSm;usef}
]rSm;usef arhusefwm rajymeJY? qifqmrSm ryg&if
½HkwifwJhtcgvnf; ryg&bl;qdkwm cifAsm; em;vnf&r,f}
om"k rSm;aeonfhtjzpfudk om"k aoaocsmcsm od\/
odkYaomf ]cifAsm; em;vnf&r,f} [laom pum;twGuf
pdwfxJwGif jrufceJ jzpfoGm;aomaMumifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
146
om"k vl0g;0w,f
]ck uRefawmfxnfhvdkufwJh aemufcHaw;[m bmudkrS
xdcdkufp&m taMumif;r&Sdygbl;? NyD;awmh 'DoDcsif;uvnf;
topfr[kwfbJ? [dka&S;wkef;u "mwfjym;}
]uRefawmfodw,f? *Dwm pdrf;armifqdkwJh ywÅjrm;yv’if
bk&m;w&m;eJY ywfowfw,f? b,folYrS rxdcdkufwJhtjyif
em;axmifwJhvl ukodkvf&w,f? oHa0* &w,f? 'gu
owfowfwjcm;? ckajymaewmu pnf;urf;Oya'? 'g
cifAsm; av;pm;&r,f? vdkufem&r,f? 'guvnf; wjcm;
owfowf &Sif;&JUvm;}
om"k rvIyfEdkifatmif cHae&onf/ olonf &efukef
wuúodkvf ygarmu©csKyf oD&dysHcsD a'gufwmomvS? tvGef
wdwdusus pnf;urf; Oya'udk rdrd&& qdkyfudkifajymaejcif;
jzpfonf rSefaomfvnf;
]uRefawmf pnf;urf;udk av;pm;wwfwJhvlyg? 'gay
r,fh cke tpfudkBuD;ajymovdk bmudkrS rxdcdkufwJh udpördkY
uRefawmfhum;udk qufNyD; jycGifhjyKygvkdY awmif;yefygw,f}
]'guawmh b,fvdkenf;eJYrS rjzpfbl;}
]'Dvdk&Sdygw,f? 'Dudpöav;eJY ½Hkydwfvdkuf&r,fqdk&if}
]'gvnf; uREfawmf rwwfEdkifbl;? pnf;urf;rus&if
ydwf&rSmyJ}
]r[kwfygbl; tpfudkBuD;&,f? wu,fvdkY ½Hkydwfvdkuf&
r,fqdk&if BudKwifvufrSwf a&mif;xm;wmawG? ½HkcawG}
]cifAsm;[m cifAsm; pdkufavsmfvdkufaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
147
om"k vl0g;0w,f
]uRefawmfajymwmu b,folYudkrS rxdcdkufwJh tcsuf
uav; wpfcsufeJY wpfzufom;rSm trsm;BuD; xdcdkufoGm;
r,fqkd&if}
]'g b,folvkyfwmvJ? cifAsm; t&SnfBuD; rajymeJY?
tJ'Dtcef;udk jzwf&ifjzwf qufjy&ifydwf&rSmyJ}
]tJh'D tcef;uvnf; Zmwf0if ta&;BuD;wJh tcef;rdkY
uRefawmf awmif;yefaewmyg}
]bmvJ ta&;rBuD;&if rawmif;yefbl;vdkY cifAsm; qkd
csifovm;? tdkau cifAsm; jyefEdkifNyD OD;om"k jyefEdkifNyD}
rsufESm;xm; wif;wif;jzifh om"ktm; tdrfxJrSyif
armif;xkwfovdk ajymaeacsNyD/
]'Dum;udk uRefawmf qufrjyEdkifawmhbl;vm;? 'gjzifh}
]ckeajymwJh oDcsif;ygwJhtcef;udk 'DaeYjzwf&ifjzwf?
rjzwf&if eufjzef ydwfypf&rSmyJ}
]'gjzifhvnf; tpfudkBuD;oabmyJ}
om"kvnf; pum;qHk;onfESifh jzKef;ceJ xjyefvmcJh
onf/ tdrfa&muf onfESifh bPfaiGpm&if; vufusefudk
Munfhonf/ 20000 usyfausmf ay;avsmfEdkifonfh aiGrsm;
ydkydkomom &Sdaeonfudk awGU&í wpfzufu pdwfat;oGm;
aomfvnf; ½Hkydwf&onfh tjzpfum; t½kyfqdk;vSacsrnf/
om"k½kyf&Sif wnf;[laom trnfudkvnf; xdcdkufrnf/
txl;ojzifh qifqmpnf;urf; azmufzsufí tydwfcH&jcif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
148
om"k vl0g;0w,f
um; vHk;0raumif;? vlYusifh0wfudkyg xdyg;avawmhrnf/
om"k xdk'Pfudk rcHEdkif/
enf;vrf;&SdorQ Z,m;csí pOf;pm;&awmhonf/ tBuH
wpfck &vm\/ jzpf&yfrSm qifqmvkyf&mwGif aw;oHryg
bJ ,ckrS ygaeaomaMumifh[k wpfzufu taMumif;jy&m
xkdtydkif;udk qifqmjyefvkyfNyD; cGifhjyKcsuf awmif;vdkuf
vQif xdkudpö NyD;ajyoGm;Edkifonf/ odkYESifh om"konf n
csif;yif qifqm½Hk;t&m&Sd OD;xGef;BudKif tdrfodkY pHkprf;&m
aemufaeY tmaomu½HkwGif ukvm;um; qifqm&SdaMumif;
ajymvdkufojzifh txufyg tqdkygtydkif;udk ,loGm;NyD;
wm0efus vlBuD;rsm;tm; taMumif;pHk &Sif;jyum xdktydkif;
udk Munfhí cGifhjyKay;yg&ef arwÅm&yfcH&m
]at; wdkYuvnf; Munfhay;r,f? rif;uvnf; a'guf
wmomvSudk oGm;ajymvdkufOD;}
OD;zdk;csdefu cGifhjyKoifhaMumif;? uefYuGufp&m ryg
aMumif; pmwpfapmif a&;ay;aomfvnf; pmudk om"ku
wvGJ vl0g;0pGmjzifh udk,fwdkif oGm;ray;bJ wynfh
wpfa,mufESifh ydkYcdkif;vdkuf\/ xkdudpöonfvnf; þwGif
NyD;oGm;\/
1961 ckESpf? azazmf0g&Dv 25 &u faeYwGif (zdwfMum;
pmt&) ½kyf&Sif a&Tpifqk csD;jr§ifha&; tcrf;tem;yGJodkY om"k
wdkY a&mufoGm;Muonf/ xdkpOfu jyZmwfXme nTefMum;
a&;0efBuD; OD;jrifhpdk;u apmapmvm&ef taMumif;Mum; o
jrefrmhrQm;ewfarmif
149
om"k vl0g;0w,f
jzifh om"kvnf; apmapmyif a&mufaeNyD; ½kyf&Siform;csif;
pum;ajymaeMupOf OD;apmOD; (,ck-ygwD) u vufwkdY
ac:oGm;NyD;
]cifAsm; vkyfvdkufrSjzifh 'Dtwdkif;csnf;yJ? t0wftpm;
uydku½dk acgif;rzD; bmrzD;eJY? EdkY acgif;aygif;aum ryg
bl;vm;}
]bmvkyfzkdYvJ? acgif;aygif;u tdkuf&wJhtxJ? 'gaMumifh
tay: tuÐsawmif 0wfrvmwm Munfhawmh}
]wu,fvdkY tu,f'rDqk ac:ay;ae&if 'DvdkyJ wuf,l
rvm;? cifAsmh yHkpHu NrdKUwufvmwJh EGm;yGJpm; usaewmyJ}
]uRefawmf r&ygbl;Asm? &jcif;&&if jrwfrGefyJ &rSmyg}
]ajymEdkifrvm;As}
]at;Asm? ay;awmhvJ cifAsmhtay:tuÐs cP Xm;0wf
vdkuf½Hkaygh}
OD;apmOD;u þZmwfum;udk ol tvGefBudKufaom
aMumifh tu,f'rD wpfay;aeaomfvnf; om"kurl rxif/
p½dkufuwnf;u taESmifht,Suf trsKd;rsKd; BuHKcJh&onf/
txl;ojzifh tH0ifcGifus rif;om;a&G;&onfrSm pdwf tarm
&qHk;jzpfvsuf aemufydkif;ü rif;om;opf wif½dkuf&onf
wpfaMumif; rowDp&m tvGrf;Zmwfvrf; jzpfonfwGif
qifqm wif&müvnf; uRrf;xdk; arSmufcHk jzpfcJh&aom
aMumifh (0g) pdwfwdkif;us tacsmowf&ef tcsdefr& vdkuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
150
om"k vl0g;0w,f
onf wpfaMumif;wkdYaMumifh a&Tpifqkudk om"k vHk;0 rarQmf
rSef;cJh/
,ckrl ydkí a0;oGm;acsNyDjzpf\/ ,if; ½kyf&Sif tqifh
twef;jr§ifh a&TpifqkcsD;jr§ifha&;Ouú|onf a'gufwmomvS?
om"kESifh yeHr&jzpfcJhonfudk pm½IolwdkY odNyD? qifqmudpö
wGifvnf; olYudkausmfí axmfavmfuefYvefYvkyfum rav;
rpm; jyKrlcJhonf/ tb,frSmvQif a&Tpifqkudk om"k arQmf
rSef;Edkifonfh tcGifhtvrf; &Sdygawmhoenf;/
(odkYaomf 'g½dkufwm a&Tpifqkudk om"k &&SdcJhonf/)
a'gufwmomvSudk,fwdkifu tb,f taMumif;tcsuf
rsm;aMumifh om"kudk taumif;qHk; 'g½dkufwm a&G;&
aMumif;? a&Tpifqkay;&aMumif; tao;pdwf &Sif;vif;csuf
zwfjyvdkufavao;onf/ om"ktygt0if ½kyf&Sif ynm
onftm;vHk;eD;yg; tHhtm;oifhoGm;Muonf/ ][m} ceJ
jrnf[def;oGm;NyD;rS vufckyfoHrsm; ay:vmavawmhonf/
]at;Asm? cifAsm; rif;orD; aumifrav;u &GHwwf
w,f? olYtaz&JU temudkawmif aq;xnfhay;&rSm &GHw,f?
nm;awmh tElrBuD;&JUom;? tJ'Dum;rsKd;½dkufwJh 'g½dkufwm
udk a&Tpifqkay;vdrfhr,fvdkY usKyfwdkYawmh a,mifvdkYawmif
rxifrdbl;}
þvdk tvm;wl pum;rsm;vnf; yGufavm½dkufoGm;
onf/ om"kudk,fwkdifuvnf; udk,fhudk,fudk r,HkMunfEdkif
jzpfum tdrfa&mufa&mufcsif; tidkvG,fonfudk jyefjyef
jrefrmhrQm;ewfarmif
151
om"k vl0g;0w,f
Munfhaerd\/ þwGifrS tb,faMumifhay;onfudk oabm
ayguf&awmhonf/
*
xdkonfhaemuf 5 vavmuftMumwGif om"k {nfhcHyGJwpfck
odkY zdwfoifholrsm;udk zdwfMum;&mwGif a'gufwmomvS
onf tapmqHk; a&mufvmonf/ xdkxkdþþ pum;rsm;
pHkoGm;&mrS om"k rwifrus jzpfaeaom odvdkcsufudk þ
vdkyif om"ku pvdkuf\/
]tpfudkBuD;udk uRefawmf awmif;yefa<u;qyfp&m &Sdae
ao;w,f? uRefawmf rSm;cJhwmawG cGifhvTwfygvdkY}
]'gawGu NyD;cJhNyDyJ}
]uRefawmf odcsifwmawG ar;yg&ap? tidkvG,fonf
Zmwfum;eJY ywfowfvkdY uRefawmfhudk 'g½dkufwmqk ay;zdkY
omrubJ Zmwfum;udkyg tu,f'rDay;zdkY tpfudkBuD;
txl;vHk;yef;cJhw,f? tBudwfte,f aqG;aEG;cJhw,fvdkY
owif;Mum;&w,f? tJ'g}
om"ku olYtajzudk apmifh&if; Munfhaeaomfvnf;
olonf NyHK;½Hkom NyHK;aeNyD;rS
]cifAsm; vl0g;0wJhtaMumif; ajymwmaum rMum;bl;
vm;}
om"ku jyefí olYrltwdkif; NyHK;iHkY iHkYvdkuf&\/
]cifAsm; uRefawmfhqD vmwJhaeYu cifAsm; jzpfapcsif
wmcsnfh avQmufajymaevdkY rajyrvnf jzpfoGm;&wm?
jrefrmhrQm;ewfarmif
152
om"k vl0g;0w,f
wu,fvdkY tJ'Dtcsdefuom cifAsm;u ]uRefawmf bmvkyf
&rvJvdkY} ar;vdkuf&if uRefawmfuvnf; Oya' pnf;urf;
t& b,fvdkvkyfyg vkyfygqdk NyD;oGm;rSm? aemufydkif;us
awmhvnf; cifAsm;u pnf;urf;abmif0ifatmif vkyfvkduf
w,f? uRefawmfvdkcsifwmvJ 'gyJ}
rSef&majym opöm om"k&SufoGm;yg\/
]'gayr,fh uRefawmf vkyfyHkvkyfenf; rSm;oGm;ygw,f?
cGifhvTwfyg tpfudkBuD;}
]Oya'abmif 0ifoGm;uwnf;u cGifhvTwfNyD;om; jzpfcJh
NyDyJ? aemufudk qifjcifayghAsm}
]wu,fvdkY tJh'Dwkef;u uRefawmfom qifqmjyef
rvkyfcJh&if}
]wevFmaeYupNyD; cifAsm;um; rjy&awmhbl;/ ydwf
vkdufrSm aocsmw,f}
]tpfudkBuD; awmfawmf pdwfqdk;oGm;w,faemf}
olNyHK;aejyefonf/
]'Davmuftxd uRefawmf rxDav;pm; vkyfcJhw,f?
bkawGabmufawG ajymcJhw,f? tJ'gawmif uRefawmfh
tay: tmCmw rxm;bJ a&Tpifqk udpörSm uRefawmf
tenf;qHk; 2 qk&zdkY BudK;yrf; aqG;aEG;cJhw,fqkdawmh}
]owfowfpDyJ? wjcm;pDom pOf;pm;&rSmaygh? cifAsm;eJY
&efjzpfw,f? a'gufwmomvSeJY pum;rsm;w,f? 'gu
wpfu@ a&Tpifqk Ouú|eJY om"k&JU tEkynmeJY &efjzpfwm
jrefrmhrQm;ewfarmif
153
om"k vl0g;0w,f
rS r[kwfbJ? jzpfvdkYvnf; r&bl;? jzpfvnf; rjzpftyfbl;?
BuHzefNyD; jzpfvkdY&w,fxm;? 'g vHk;vHk; obm0ruswJh
oabmw&m; ao;odrfrI}
om"kwpfudk,fvHk; xHkusOfoGm;onf/ olqufajymvdkuf
aom pum; av;ig;vHk;udk rMum;vdkuf&/ csufcsif;yif
a'gufwmomvStm; xkdifuefawmh&if; om"k rsuf&nf
vnfae\/ (t&om&SdvSaom rsuf&nf/)
jrefrmhrQm;ewfarmif
154
om"k vl0g;0w,f
a'gufwm ausmfNidrf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
158
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
162
om"k vl0g;0w,f
]om"k[m i,fi,fuwnf;u tifrwef pyfpkwwfyg
w,f? rodwm&Sd&if csufcsif;ar;wwfygw,f? wpfcgu
tJovdk oabmrsKd; [if;oD;[if;&Guf a&mif;wrf;upm;
MuNyD; aeYv,f rkefYpm;vTwfawmh twef;ydkifq&mru
]'DaeY bmyav;vnf;a[h} vdkY ar;awmh om"k aMumifoGm;
ygw,f/
]]rr? bm ]yav;} udk ajymwmvJvdkY jyefar;awmhrS
q&mru rif;wkdY t*Fvdyfpmjyq&mru aps;a&mif;wrf;?
tuÐscsKyfwrf;? &wemaowÅmypönf; xnfhwrf;qdkNyD; pm
oifw,fr[kwfvm;? tJ'gudk t*Fvdyfvdk ]yav;} vdkYac:
w,f}}
][if wDcsmuawmh uGefqwfvdkY ajymw,f rr}
]aMomf at; at;? ]yav;} vdkY wDcsmroifwm wjcm;
aMumifhr[kwfbl;? rif;wkdYu twef;vnf; i,fao;w,f?
OD;aESmufvnf; Ekao;w,f r[kwfvm;? ckqdk&if (Play) qkd
wmudk upm;wmvdkYyJ rif;wdkYodw,f r[kwfvm;? jyZmwf
udkyg ]yav;} vdkY oHk;vdkufajymvdkuf&if rif;wdkY acgif;½Iyf
oGm;rSmpdk;vdkY xifyg&JU? pum;vHk;rxyfatmif uGefqwfvdkY
ajymif;NyD;ajymwm jzpfvdrfhr,f wJh}
]tJoavmuftxd uav;rsm;&JU OD;aESmuftajctaeudk
MunfhNyD; apwemxm;Muwm awGU&ygw,f? olYt&G,feJY
olYpum; tEkt&ifhudkyg a&G;oifMuygw,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
163
om"k vl0g;0w,f
]tJovdkeJY yav;vdk oabmrsKd; uAsm vuFmawGeJY
bmoifao;ovJqdk&if [if;oD;[if;&Guf a&mif;wm0,f
wm? tac:ta0:? tdrfaqmufwrf; upm;wJhtcgvnf;
vuform;? yef;&Hq&m? opfom;? tkwf? t*Faw? xHk;?
oJ? pl;? aqmuf? vT? vufwGef;vSnf;? wHcg;? uvefY pwJh
ypönf;awG&JU t*Fvdyfvdk tac:ta0:? tJovdk upm;&if;eJY
oifay;wm om"k ig;wef; a&mufawmh t*Fvdyfaumfrpf
pmtkyfawG? csmvDcsufyvif umwGef;? bwf pwDuD;uGef;?
[m½dkvdGKufavm&,feJY [m'D? wmZH? rpfuD;armuf qdkwJh
pmtkyfawG rTwfaeatmif zwfwwfaeygNyD/
]ckawmh t*Fvdyfpmudk ig;wef;usrS poifw,fqdkwm
bm&nf&G,fcsufvdkY pOf;pm;vdkYr&cJhygbl;? jrefrmpmudk OD;
pm;ay;csifwJh &nf&G,fcsufaMumifh qdk&ifvnf; 'Doli,f
wef;u ig;wef;txd b,fvdk jrefrmpmawGudk OD;pm;ay;
aeygovJ? t*Fvdyfpmudk txifBuD;oGm;rSm pdk;vdkYvm;?
'Dpdk;&drfrI[mvnf; rrSefygbl;? b,fvdkyJ t*Fvdyfpmudk
txifBuD;NyD; jrefrmjynfrSm aeMuoa&GUuawmh oHk;csif
wdkif; ae&mwum oHk;vdkYr&ygbl;/
]trSefuawmh t*Fvdyfpm[m wwfudk wwfxm;oifhwJh
bmom&yf jzpfygw,f? Oyrm om"kqdk&if ½kyf&SifeJY ywf
owfoí ynm,lp&m? zwfp&m jrefrmpmtkyf r&Sdygbl;?
uifr&mwdkY? &Daumf'gwdkY? "mwfyHkul;aq;ynmwdkYyg rusef
t*Fvdyf pmtkyfudkyJ tm;udk;ae&ygw,f? w½kwfa&m? ½k&S
jrefrmhrQm;ewfarmif
164
om"k vl0g;0w,f
a&m? t*Fvdyfpm t*Fvdyfpum;eJY ruif;ygbl;? oD;jcm;udk
oifwef;zGifh oifMum; ay;aeMuygw,f? urÇmoHk;pum;
jzpfvdkY urÇmodatmif vkyfcsiforQ t*Fvdyfvdka&;NyD; xkwf
a0aeMu&ygw,f/
]tckqdk&if *syefawG[m ppfBudKacwfuxuf t*Fvdyf
pmpum;udk rTwfaeatmif wwf½Hkru olwdkYypönf; aMumf
jim&mrSm tar&duef t*FvdyfawGyg vufzsm;cgae&yg
w,f? olwdkY ukefypönf;awG[mvnf; t*Fvdyf tar&duef
qefqef emrnfay;NyD; xl;xl;jcm;jcm; aMumfjimwwfvdkY
urÇmhpD;yGm;a&;rSm wwd,ae&mudk a&mufaeygNyD? wu,f
vdkY *syefawG[m t*Fvdyfpum;udk [kwfwdywfwd rwwf
&if b,fvdkaMumfjima&;rvJ? t*Fvdyf tar&duef pmtkyf
awG b,fvdkzwfMurvJ/
]aemufqHk; uRefawmfar;csifwm ck ig;wef;a&mufrS
t*Fvdyfpm poifzkdY pepfopfxGifwJh ynma&;qdkif&m yk*¾dKvf
rsm;cifAsm? vlBuD;rif;wdkYaum tck t*FvdyfpmeJY uif;Edkif
aeygNyDvm;? b,fvdktaMumif;aMumifh vuf&Sd uav;awG
tay:rSm t*Fvdyfpm wGefYwdkaeygovJ? ig;wef;a&mufrS
t&G,faxmufaerS at bD pD 'D qdkwmawG? pDatwD uwf
qdkwmawG oifae& awmh 'Duav;awG r&Sufaybl;vm;?
wwfwwf rwwfwwf twef;eJY touft&G,feJY vdkuf
atmif wGef;oifwJhpepf[maum enf;vrf;rSefyg&JUvm;?
ckacwfuav;awG t*Fvdyfpm wzkwfzkwfusaewmeJY ywf
jrefrmhrQm;ewfarmif
165
om"k vl0g;0w,f
owfvdkY ]tdkifurf;-,l*dk;-&ufpfEdk;} eJY tcsdefukefaewmeJY
ywfowfvdkY oifwJh q&m q&mrawGcsnf; tjypfzdkYvdkY
r&ygbl;? ,ckacwf ig;wef;ausmif;om; ausmif;ol udk;
ESpfq,fESpft&G,fa&mufrS oli,fwef;tjzpf jrefrmpmoif
NyD; prf;Munfh&if tajzay:vmygvdrfhr,f/
]uav;awG&JU aemifa&;udkawG;NyD; pdwfarmvGef;vdkY
om"k ajymwmyg? vlBuD;rif;rsm;udk uRefawmf uefawmhyg
w,f? rSm;wmyg&if cGifhvTwfMuyg? jrefrmausmif;om;
ausmif;ol wpfa,muf[m bmom q,frsKd;wwf&if ydk
raumif;aybl;vm;? wdkif;jynftwGuf tusKd;rjzpfEkdifbl;
vm;/
]jyefNyD; pOf;pm;awmfrlMuyg? tm&SwdkufrSm t*Fvdyf
pum;udk tvkt,uf oifaeMuygNyD? udk,fhzdkY tusKd;&Sd
aMumif; oabmaygufaeMuygNyD? jrefrmawG aemufus
usef&pfaeygNyD? vuf&Sd ygarmu©BuD;awG wwfovdk
jrefrmhpG,fpHkynm&SdqdkvdkY aemifwpfacwfrSm vufn§dK;xdk;jy
p&m &SmrawGU jzpfaervm;qdkwm om"k tvGeftrif; pdk;
&drfaeygw,f? oifay;awmfrlMuyg? t*Fvdyfpmudk oli,f
wef;up oifawmfrlMuygvdkY &Sdcdk;arwÅm&yfcH&if; ed*Hk;csKyf
yg&apawmh cifAsm;}
þvdk om"k uav;rsm;twGuf &ifxkremjzpfNyD; a[m
a[m'dkif;'dkif ajymcsvdkufrdonf/ aemuf&ufrsm;wGif om"k
aqG;aEG;cGifh r&awmhonfomru ESD;aESmzvS,fyGJESifh ywf
jrefrmhrQm;ewfarmif
166
om"k vl0g;0w,f
owfí xGufvmaom pmwrf;rsm;wGifvnf; om"kaqG;aEG;
csuf bmwpfckrQ ygrvmawmh acswum;/
xdkYaemufydkif; ESD;aESmyGJrsm; twGufvnf; om"konf
]tif; zdwfpmr&}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
167
om"k vl0g;0w,f
&GmtrI bkef;BuD;ywfovdk
jrefrmhrQm;ewfarmif
171
om"k vl0g;0w,f
]tJ [kwfNyD? aoaocsmcsmMunfhprf;? 'DtzHk;ay:rSm zkef
awG? vuf&mwdkY bmwdkY rS&dSbl;aemf}
ol rsufESm ysufoGm;onf/ om"k zGifhvdkufaomtcg
aysmufaeaom ypönf;udk t&Sif;om; awGU&onfESifh ol
vSnfhxGufoGm;NyDjzpf\/ þvdktjzpfrsKd; BuHK&vQif om"k
tltonf;awGyg ,m;vmwwfonf/ xdkaeYtzdkY tvkyf
vkyfíyif r&Edkifavmufatmif pdwfcdkuf b0ifrus jzpf&
awmhonf/ 0efcHygvsufESifh a'gyGaevQif om"ktqdk;/
qufvuf qlylaeuvnf; om"k t½l;yifjzpfcsdrfhrnf
r[kwfygwHkavm/
trSm;wpfck jyKrdvQif csufcsif; 0efcHvdkufygu wdkwkd
ESifh NyD;oGm;Edkifonf/ odkYr[kwfbJ qifajcuef a&Smif&Sm;ae
aomf xdkqifajcuyif wpfckNyD;wpfck qufwdkufrSm;wwf
aMumif; &Sif;jyzl;\/ r&/
olESifh om"kwkdY uGm&Sif;cJhMuNyD;onfh\ aemufydkif;wGif
om;jzpfoludk atmufarh owd&wdkif; olYaqGrsKd;rsm;tdrf
bufodkY om"k xGufoGm;avh&Sd\/ om"kwGif armfawmfum;
r&Sdawmhí bufpfum;wpfwef? qdkufum; wpfwefjzifh
c&D;ESifae&í om;udk oHk;BudrfatmufarhvQif wpfBudrfom
a&mufEdkif\/
a&mufjyefyguvnf; vlBuD;rsm;&SdaevQiftdrfay:rwuf
jyefaygif;a&;udpö qufvmrnfudkvufrcHEdkifao;í rvSrf;
rurf;rSyif om;udkMunfhNyD; jyefvmcJh&\/ pdwfrcsrf;om/
jrefrmhrQm;ewfarmif
172
om"k vl0g;0w,f
wpfcgwpf&Haomf vlBuD;rsm; vpfonfESifh ayGUzuf erf;½Iyf
cGifh&\/ xdkt&omum; vifr,m;MunfhaepOfu erf;&
onfxuf tqaygif;rsm;pGm jrufvSawmh\/
pdwfraumif;p&m wpfuGuf vifr,m; tqifrajy&
onfh tcsufwpfcsufrSm a':cifndKtm; ausmif;tvkyfrS
xGufcdkif;í r&onfhudpö jzpf\/ reuf 7 em&Dxdk;onfESifh
ausmif;oGm;? nae 4 em&DcGJrS tdrfjyefa&muf? om;rSm
rdcif&ifcGif rdcifEdkYESifh wpfaeYvHk; uif;uGmae&onf/ rsuf
pdrIefrTm;ESifh BuD;awmfjzpfolu EdkYazsmfwdkuf&onf/ &Hzef&H
cgqdkovdk BuD;awmfBuD; tdyfaysmfaeonfh tcdkuftwefY
0,f om;cjrm ao;ESifhacs;ESifh vl;ae&onf/ olurl om;
xuf ausmif;udk cHkrifaeonf/
ajcmufvcefY Mumaom aeYwpfaeY? oBuFefrusrD
wpf&uftvdkwGif udpöwpfckjzifh om"k bwfpfum;pD;oGm;
&mrS AdkvfcsKyfaps;a&SUwGif a':cifndKESifh armif0PÖudk qdkuf
um;ay: jrifvdkuf&\/ aerSm cspfcspfawmuf yljyif;ae
onf/ olwdkYom;trd xD;ryg/ armfawmfum;wpfpD;vHk; ay;
vdkufygaomfvnf; "mwfqDjyóem? '½dkifbmudpöaMumifh
olrpD;Edkif/ pdwfxdcdkuf&\/
om"kvnf; a&SUrSwfwdkifwGif csufcsif;qif;í olwdkY
qdkufum;udk apmifh&yfcdkif;um om;udkaumufcsDNyD; aemufrS
wufxdkif&if;om"ktdrfbufodkY jyefauGUcdkif;vdkuf\/ olwdkY
jrefrmhrQm;ewfarmif
173
om"k vl0g;0w,f
om;trd ausmif;q&mrwpfOD;\ vifawmfarmifu r,m;
i,f,loGm;í owif;ar;&mrS jyefvmaMumif; od&\/
tdrfa&mufaomf a':cifndKu bkrodbrod trlt&m
jzifh
]bmvJ udkazoef;? bmvdkY 'Dudk ac:vmwmvJ} [k
wkefwkefcgcgESifh ar;onf/
]uJ jyefaygif;MupdkY}
om"ku wkdwkdyif vdk&if;udk wdueJ ajymcsvdkuf&m
a':cifndKvnf; rsuf&nf0J&mrS a0vmNyD; q,frdepfrQtxd
tajzr&SdvmaomaMumifh
]bmvJ cspfol&SdaeNyDvm;? yGifhyGifhvif;vif;ajymaemf}
]tdk BuHBuD;pnf&m udkazoef;uvJ}
]'gjzifh bmpOf;pm;aewmvJ}
]r[kwfbl;av? 'Dvdk jyefaygif;MupdkY qdk½HkeJY b,fNyD;
rvJ? vlBuD;awGudk wdkifyifaqG;aEG; - }
]uJ x}
om"ku vefjcm;wpfpD; ac:vdkuf\/ pifppf om"k
roGm;vdk/ odkYapumrlvnf; roGm;írjzpf/ olYt0wftpm;
ESifh ypönf;ypö,rsm; o,f&OD;rnfum; &Sdaeao;onf/
qef;Mu,fonfh tjzpfwpf&yfudk owdxm;rdvdkufonf
um; av;ig;ESpf aygif;NyD;rS ajcmufvausmfcGJcJhaom vif
r,m;jzpfcJhygvsuf ,ck vefjcm;pD;&onfudk olrsufESm
rxm;wwf/ &Suftrf;trf;aeonfh tjzpf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
174
om"k vl0g;0w,f
eufjzef oBuFefusawmhrnfjzpfíavmrod/ rroef;wdkY
tdrfwGif vlpHk&SdaeMuonf/ om"kwdkY vefjcm;ay:rS qif;
vdkufonfudk jrifMuonfESifh t"d u½kPf;wpfckESifh BuHK
vdkuf&ovdk wpftdrfvHk; vIyfw½G½G jzpfukefMu\/
][Jh[Jh b,fvdkjzpfMuwmvJuG,f? ajymMuprf;ygOD;}
rroef;uyif pum;pí wkdif\/
]uRefawmfwdkY uGm&Sif;Muwkef;u rroef;wkdYudk rwkdif
yif todray;cJhbl;aemf? ckvnf; rwkdifyifbl;av? jyef
aygif;MuzdkY oleJY aqG;aEG;NyD;ygNyD}
rroef; tajzray;/ twefMum awGai;aeNyD;rS
]tif; armifazoef;uawmhuG,f? tif; tif;}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
175
om"k vl0g;0w,f
ta&;rBuD;&bl;vm;
nwpfn/
om"k ysif;ysif;&Sdonf wpfaMumif;? tdkufpyfpyfjzpfaeí
wpfaMumif;aMumifh armfawmfum;armif;um um;OD;wnfh&m
armif;xGufvmcJh&m tat;aomufcsifvmonfESifh v[m
jyifwGif xdk;&yfNyD; um;ay:rS qif;cJh\/
27 vrf;auGU acgufqGJqdkifrsm;teD;wGif &yfxm;aom
aemufqHk;ay: um;vSvSav;wpfpD;rSm aemufrD;vif;ae
\/ um;teD;odkYa&mufí um;ay: Munfhvkdufaomtcg
t&G,fvwf trsKd;orD;wpfOD;ESifh vljzLjzL00 wpfa,muf
um;ay:0,f cyfuG,fuG,fxdkif&if; acgufqGJpm;aeMu\/
]rdwfaqG aemufrD;vif;aew,f} om"ku bufx&Dtm;
ukefrnfpdk;í ajymvdkufonfESifh ESpfa,mufpvHk; jyL;jyL;ysm
ysm vSnfhMunfh aMumifawGaeojzifh
]aMomf . . . aemufrD;vifaew,fvdkY}
]cifAsm;eJY bmqdkifovJ}
vljzLjzLu cyfqwfqwf aigufar; ar;vdkufaom
aMumifh vlrnf;rnf; om"k bmwpfckrQ rajzawmhbJ csm
ceJ vSnfhxGufcJh&\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
176
om"k vl0g;0w,f
apwem[lonf olYae&mESifholom tusKd;ay;ygonf
wum;[k todwpfrsKd; pkaqmif;vdkufrd\/
EdkYat;at;wpfcGuf aomufNyD;onfESifh ig;&ufcefY
rawGU&jzpfaeaom om;rsm;&Sd&m oCFef;uRef;odkY oGm;rnf
pdwful;NyD; tpmoGwf yvmwmrsm;0,fí cyfokwfokwf
armif;xGufcJh\/ tcsdefrSm n 11 em&DcGJNyDjzpfaomaMumifh
om;rsm; tdyfaysmfukefvQif rpm;vdkuf&rnfpdk;í oGufoGuf
uav; armif;vmcJh&mrS jrif;NydKifuGif;auGUodkY a&mufaomf
vltcsKdUESifh armfawmf ,mOf&Jrsm; a,muf,ufcwfaeonf
udk cyfvSrf;vSrf;rSyif jrif&aomaMumifh um;wdkufrIjzpfNyD
vm;[k awG;&if; t&SdefavQmhvdkuf\/
xifonfhtwdkif;yif vrf;auGUrS vrf;ajzmifhodkY a&muf
onfü ppfum;wpfpD;ESifh bwfpfum;wpfpD; ab;csif;yGwf
wdkufrdMuonfudk awGU&\/ um;ESpfpD;pvHk; ab;wpfzuf
pDwGif ysufpD;aevsuf um;vrf;rSmrl wpfpD;omom oGm;
Edkifavmufaomae&m &Sdao;ojzifh om"k qufí armif;
\/
um;ESpfpD;Mum;odkY a&mufaomf rD;eD"mwfrD; xdk;jyojzifh
tdceJ om"k &yfvdkuf\/ &Jwpfa,mufESifh t&m&Sd om"k
um;teD;odkY avQmufvmum/
]'DrSm um;wdkufrIjzpfaewm rjrifbl;vm;} ,mOf&Ju
ar;ojzifh
]tif; jrifw,fav}
jrefrmhrQm;ewfarmif
177
om"k vl0g;0w,f
]'gjzifh bmvdkY ajz;ajz;rarmif;wmvJ}
]ckarmif;vmwm wpfem&D q,frdkifawmif r&Sdygbl;?
cifAsm;vnf; odrSmaygh}
]'Dxuf t&SdefavQmhygvm;? rawmfvdkY wkdufrd&if}
xdkpum;udk om"kvufcH\/
][kwfw,f? uRefawmfvJ 'Dt&SdefeJY vGwfatmif armif;
EdkifvdkY tJ'g}
]cifAsm; bmta&;BuD;vmvJ}
xdkpum;ajymolrSm t&m&Sdjzpf\/ þpum;udk om"k
vufrcHEdkif/
]taMumif;wpfckckeJY qdkygawmh? uRefawmf ta&;rBuD;&
bl;vm;}
]cifAsm; bmajymwmvJ}
]r[kwfygbl;? vlawG[m ukd,fhta&;eJYudk,f BuD;aeMu
wmyJ r[kwfvm;? tJ'g ta&;rBuD;&bl;qdk&if}
]vdkifpifay;}
om"k vdkifpifay;cJh&\/
½Hk;csdef;aeYodkY a&mufaomtcg tjcm;t&m&SdwpfOD;ESifh
awGUí trIrvkyfawmhbJ vdkifpifjyefay;vdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
178
om"k vl0g;0w,f
eifhESr eifhtpfudk
jrefrmhrQm;ewfarmif
181
om"k vl0g;0w,f
wkdufyGJtwGuf tvkyfrsm;aeí ygrvmaMumif; olu ajz
onf/
aemufqHk; vlcsif;cGJMu&ef toD;oD; ajcvSrf;jyifvkduf
MuonfwGifrl olu atmufygtwdkif; cyfaomaom &,f
&if; ajymoGm;onf/ om"kuvnf; cyf[m;[m; ajzvdkuf
onf/
]i,fi,fwkef;u t½l;xcJhMuwm rSwfrdao;&JUvm; udk
azoef;}
]vlawG[m jyefajymif;owd&NyD; ajymMuwJh aESmif;jzpf
awGxJrSm ]wdkY i,fi,fwkef;u} qdkwm t&omt&SdqHk;
r[kwfvm;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
182
om"k vl0g;0w,f
"m;rOD;xkyf
jrefrmhrQm;ewfarmif
183
om"k vl0g;0w,f
a&mif OD;xkyfaysmhrsKd; cyfqifqif) udk rsufcHk;wpfjcrf; tkyf
í aqmif;avh&Sd\/
EdkifiHa&;pum;vHk;rsm;udk topftqef;xGifí oHk;avh&Sd
aom ocifoef;xGef;onf a'gufwmAarmf aqmif;avh&Sd
aom "m;rOD;xkyfudk rsufpdpyg;arG;pl;í tjrifuwfíavm
rod/ ]"m;rtcGH} [k uifyGef;wyfvdkuf\/ (rSwfcsuf/
/þonfrSm om"ku ]tcGH} [k pum;vHk; t½kyfrqdk;atmif
a&;jyvdkufjcif; jzpf\/) ocifoef;xGef;onf a'gufwm
Aarmftm; ykwfcwf a[majym&ef tcGifhBuHKwdkif;
]tJh'D "m;rtcGHaqmif;xm;wJh a'gufwmAarmf[m . .}
ponfjzifh tNrJ xnfhajymavh&Sdonfudk olESihftwl om"k
ygonfh tcgwdkif; Mum;&onf/ om"k oabmuscJh\/
odkYaomf om"k a[majym&ef tvSnfhodkY a&mufaomtcg
xdkpum;vHk;udk roHk;0HY (]rdrdxuf wpfrdepf wpfem&D
BuD;aomol rSeforQudk ½dkao&rnf}) [laom om"kwdkY
i,fpOfu ausmif;oifcef;pmt& xdkpum;vHk; oHk;&rnfudk
&GHUae\/ a'gufwmAarmfrSmvnf; om"k\ bBuD;avmuf
eD;eD; t&G,fjzpfí vQmr&Jjzpfae\/ odkYwdkifatmif
]arsmufjzL OD;xkwfaqmif;xm;wJh xif;ckwform; "m;r
tpdk;&} ponf jzifh om"k uavmfcJh atmfcJh\/ (xdkpOfu
t*Fvdyfe,fcsJUrsm;udk arsmufjzL[k wifpm;oHk;cJhMuonf/)
EdkifiHa&;t& a'gufwmAarmftay:wGif jyif;xefaom
rauseyfcsufrsm; &Sdapumrl vlrIa&;t& om"ktay:wGif
jrefrmhrQm;ewfarmif
184
om"k vl0g;0w,f
tvGeftrif; aumif;cJhonf rsm;vnf;&Sd\/ tvsOf;oifhu
azmfa&;ygOD;tHh/
vdk&if;udk qdk&aomf
*syefacwf\ jrefrmhvGwfvyfa&; twkwpfck &csdef0,f
om"konf EdkifiHa&;orm; vkyfazmfudkifzufwdkY\ azmuf
jyefrIudk pdwfysufNyD; ]ylwlwl; aygif'g} vkyfa&mif;&if; at;
at;aecJh\/ þudpö jzpf&yfpHkudk tvsOf;oifhovdk azmfjy
ygrnf/
xdkumv0,f a'gufwmAarmfonf EdkifiHawmf\ t"d
ywd t&Sifrif;BuD;jzpfaeayNyD/ ociftcsKdUuvnf; 0efBuD;
jzpfaeMuonf/ xkdtxJwGif ocifoef;xGef; wpfa,muf
vnf; ygonf/ olu v,f,m pdkufysKd;a&;Xmeudk udkif
onfxif\/
rrSwfrdawmhay/
þpmtkyf wpfae&mwGif azmfjycJhonfh ]ylwlwl; aygif
'g} vkyfudkif a&mif;csaepOfwpfaeY/ om"k aygif'gpyfae
cdkuf om"k\zcif ocifjrarmif ([Hom0wD) a&mufvmNyD;
]a[h ocifazoef;? naeus&if wdkYNcHxJudk 0efBuD;
ocifoef;xGef; vmvdrfhr,f? tJ'g}
]bmudpö vmrSmvJ taz}
]wkdY 0efxrf;wyf tpnf;ta0;rSm rdefYcGef;pum; ajym
vdrfhr,f? tpnf; ta0;uawmh 'u©dPm½Hk ausmif;xJrSm
jrefrmhrQm;ewfarmif
185
om"k vl0g;0w,f
vkyfr,f? vufzuf&nfyGJudkawmh wdkYNcHxJrSm vkyfr,f? [dk
rSm vlenf;enf; ½IyfvdkY? ae&mvnf; raumif;bl;av}
]vkyfwm auR;arG;wmu tazhoabmyJaygh? 'gayr,fh
uRefawmf oleJYrawGUcsifbl;? tJ'Dawmh uRefawmf 'DNcHxJrSm
aewm olvnf; rodbl;? ajymvnf; rajymygeJYAsmaemf}
]rif;wdkY EdkifiHa&; vkyfazmfudkifzufawGyJuGm? tawGUrcH
vdkY b,faumif;rvJ}
]EdkY tazhudpöwkef;u ol uRefawmfhudk tawGUrcHwm
aum aumif;ovm;}
odkYar;vkdufonfESifh taz oabmaygufoGm;í vnf;
aumif; om"k\ pdwf"mwfudk odNyD;íwpfaMumif; wpfpHk
wpf&m bmrQ rajymawmhbJ taz xGufoGm;\/
(]tazhudpöwkef;u} [lonfh taMumif;t&mudk tvsOf;
oifhvQif azmfjy ygOD;rnf/)
om"k aygif'gpyfvQif wpfaeukefonf/ wpfcgwpf&H
n 7 em&D 8 em &DavmufusrS NyD;onf/ pyfNyDqdkvQif
&yfxm;ír&/ wpfcgwnf; NyD;atmifvkyf&onf/ odkYr
[kwfu teHYjy,foGm;rnf jzpfonf/
nae 4 em&DcGJavmufwGif om"kaygif'gpyfí aumif;
aeqJ taz 0ifvmNyD; 0efBuD; ocifoef;xGef;u ac:ae
aMumif; ajym&m om"k pdwfnpfoGm;onf/
][mAsm? taz rajymygeJYvdkY awmif;yefxm;wm r&bl;?
cufwmyJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
186
om"k vl0g;0w,f
][-[ igrajymygbl;? ck jrefrmhtvif;OD;wifvnf;
ygw,f? OD;bdk;OD;vnf; ygw,f? pHkvdkYyJ tJuGm jrefrmh
tvif; OD;wif (zq b@ma&;0efBuD; a[mif;) u oGm;
ajymvdkufw,fuGm? ('D ocifjrarmif[m cifAsm;wdkY ukef
aps;wef; ocifazoef;&JU tazaygh) vdkY? 'geJY ighudk r&
ru ac:cdkif;aew,f? igvnf; vdrfrajymcsifbl; avuGm}
xdkpOf *syefacwfu avQmufvTmpma&; vkyfpm;ol
om"k\ zcif ocifjrarmifrSm *syefacwf AHk;ab;? puf
aoewfab;&ef &Sdí &efukefodkY tvkyfrqif;awmhbJ
oCFef;uRef; (,ck om"kNcH) wGifyifae&if; &yfa&; &Gma&;
aqmif&Gufae\/ aubdkwdkifa&m? 0efxrf;a&m? oMum;a0?
a&eHqDa0 udpörsm;yg aqmif&Guf\ vifuGm r,m;uGmudpö
wGifvnf; tazyg\/ tazh taMumif;awGuvnf; pdwf
0ifpm;p&m tvGefaumif;\/
om"krSm vlwpfrsKd; pdwfwpfrsKd; jzpf\/ aiGvdrfcH&zl;
\/ cGifhvTwf\/ tcspfESifh ywfowfí azmufjyefvQif
vnf; cGifhvTwf\/ t0wftpm;rsm; wpfxnfrusef twl
aeolu cdk;a&mif;jcif;cH&\/ cGifhvTwfcJhzl;\/ odkYaomf
EdkifiHa&;ESifh ywfowfí xdyg;vmvQif? vufraxmifvQif?
tmPm&Sdef &mxl;&Sdefjzihf rxDrJhjrifjyKvmvQif vHk;0 onf;
rcHEdkif? xdkvdk vlpm;rsKd;udkvnf; om"k rMunfhvdkawmh/
,ck ocifoef;xGef;udkvnf; om"k rMunfhcsif? txl;
ojzifh 0efBuD; jzpfaeaomaMumifh tmPm &mxl; *kPf&Sdef
jrefrmhrQm;ewfarmif
187
om"k vl0g;0w,f
jyif;aom rsufESmxm;jzifh olu Munfhrnfudkvnf; rcHvdk/
(taMumif;uav;rsm; &Sdaeonf/) xdkYaMumifhyif a&Smifykef;
aeygvsuf jrefrmhtvif; OD;wifaumif;rIaMumifh om"k
raeom/ tazhudkvnf; iJh&ao;í pdwfryghwygESifh x
vdkufoGm;&awmh\/
xdkpOfu om"kwpfudk,fvHk; aygif'grIefYrsm;jzifh azG;azG;
jzLaeaomaMumifh vHkcsnfwpfxnf a&qGwfí yGwfokwf
vdkufNyD;rS {nfhcH&mNcHa&SUodkY xGufvmcJhonfh tcsdefwGif
{nfhonfawmfrsm; pm;aomufaeMuNyDjzpf\/ q,fa,muf
rQaom {nfhonfawmfwdkYxJwGif wpfa,mufwnf;om
]"m;r} OD;xkyfaqmif;xm;onfudk awGU&NyD; usefyk*d¾Kvfrsm;
rSm tcsKdU½dk;½dk;? tcsKdUu acgif;aygif;ESifh/
cyfvSrf;vSrf;uyif om"kvnf; &Jabmf0efBuD; ocif
oef;xGef;udk rsufvHk;jzifh&Sm&if; avQmufoGm;\/ acgif;iHkY
pm;aomufaeMuaomaMumifh ½kwfw&uf vlyHkzrf;ír&/
acgif;aygif;ESifh yk*d¾Kvfrsm;udkom rJí&Smrd\/ teD;okdY
a&mufonfwGifrS om"ktazu
]0efBuD;cifAsm ocifazoef; vmygNyD} [k ajymvdkuf
onfESifh NydKifwlvdk armhvmMuolwdkYtxJrS ocifoef;xGef;
u tNyHK;ESifh EIwfquf\/ om"k jyefrNyHK;Edkif½HkrQru
tom;rsm;yif wqwfqwfwkefvm\/
]b,fhES,fvJ ocifoef;xGef;? cifAsm;uvnf; "m;r
tcGHBuD; aqmif;xm;oudk;} [k vTwfceJ ajymcsvdkufrd\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
188
om"k vl0g;0w,f
csufcsif;avmufeD;eD;yif ocifoef;xGef;vnf; "m;rOD;
xkwfaysmudk qwfceJ qGJjzKwfum tuÐstdwfxJ xnfhvdkuf
NyD;onfhwdkifatmif ol bmajym&rnfrod pum;vHk;&Smae
[ef&SdpOf tm;vHk;aom {nfhonfwdkYvnf; wpfa,muf
rsufESm wpfa,mufMunfh jzpfukefMu\/
]at;Asm? bm&,fvdkYawmhr[kwfbl;? uRefawmf aqmif;
vmrdw,f}
ocifoef;xGef; ajympum; ajyaeoavmuf avoHESifh
rsufESmxm;rSm tvGef rausreyfjzpfae\/
]'DvdkAsm? uRefawmfuawmh wdkYArmocifawG&JU acgif;
ay:rSm 0g;zwfOD;xkyfyJ jrifcsifw,f? 'gygyJ? pdwfqdk;&if
uRefawmfcHr,f}
om"k xdkifyifrxkdif tvkyf&Sdao;aMumif; ajymNyD; jyef
xGufoGm;onf/ em&D0ufcefY Mumaomtcg taza&muf
vmNyD; qlylBudrf;armif;vdkufonfrSm &p&mr&Sd? om"k
acgif;yif razmf0HY/ taMumif;t&mtm;jzifh om"krSefaomf
vnf; vlyHkv,fwGif þvdkajymcsvdkufonfum; om"krSm;
aeaMumif; tazu tjypfwif&if;
]rif; rif; rif;yg;pyf[m wpfaeYaeY rifhudk owfvdrfh
r,f? 'gyJ}
rnfodkY&Sdap om"kum; rSefonfxifvQif pGwfajymwwf
aom yg;pyfaMumifh towfrcH&apumrl tESdrfcH trkef;cH
ae&onfrSmum; ,aeY þpmpk a&;aeonftxd pm½Iol
jrefrmhrQm;ewfarmif
189
om"k vl0g;0w,f
zwfaeonfh tcsdeftxd jzpf½Hkomru aemifwGifvnf;
om"k yg;pyfudk xdef;í&rnf[k tmr rcHEdkif/ rSefonfxif
&mudkum; ajymrnfom/
aemif om"kudk awGUaomfvnf; ocifoef;xGef;u
pum;rajym rac:awmhaomfvnf; 0efBuD;&mxl;rS jyKwfNyD;
aemif uGefjrLepfygwD axmifaom tcg olwdkYESifhvkyf&ef
vmac:\/ om"k acgif;wGifwGif cgvdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
190
om"k vl0g;0w,f
½dk;ukrÜPD
jrefrmhrQm;ewfarmif
192
om"k vl0g;0w,f
]at;uG,f ukefawG ydkYcdkif;rvdkY? ]tmya&mif;} vnf;
b,fa&mufaerSef; rodbl;}
om"konf csufqdk em;cGufu rD;awmuf&rnf/ vdktyf
aeaomoludk jynfh0pGmulnDrS xdkufoifhaom rkefYzdk;&rnf
jzpfí ]tmya&mif;} qdkaom vufwGef;vSnf;orm;udk
tl,m;zm;,m; vdkuf&Smonf/ vufzuf&nfqdkif ig;qdkifESHY
rS axmifhwpfaxmifhwGif tdyfaeaom ]tmya&mif;} udkEdI;NyD;
rr&ifxH qGJac:cJh&onf/
rr&ifu om"kudk rkefYzdk;wpfjym;ay;NyD; ]cPaeOD;} qdk
umqdkifxJ0ifoGm;um rMumrD jyefxGufvmNyD; aiGwpfusyf
vSrf;ay;&if;u
]rr&ifudk ½dk;ukrÜPDu wG,fcsdwf 0,fay;prf;? tBuD;
wpf'gZif? tvwf wpf'gZif ydkwJhydkufqH rif;,l}
ypönf;rsKd;pHk 0,fay;aeusjzpfí om"k aps;EIef;yg odae
í vQyfwpfjyuftwGif; wGufcsvdkuf&m wpfyJ (,ck
ig;jym;) cefY ydkrnf/ om"k&rnf/ 0rf;omvdkufonfhjzpf
jcif;/ om"k uqkefaygufí ½dk;ukrÜPDta&muf ajy;cJh
onf/ wdkufxJ0ifrnfjyKonfESifh EIwfcrf;arT; usifpG,f
xnfxnfcHhcHh umuD,leDazmif;ESifh &yfaeaom wdkufqdkif
taygufapmifh '&0rfu om"kudk qD;í wm;awmh\/ r0if
&[k armif;xkwf\/
xkdrnfaom ½dk;ukrÜPD wdkufqdkifBuD;rSm wG,ftyfrStp
armfawmfum;txd a&mif;csaom ukefya'omqdkifBuD; jzpf
jrefrmhrQm;ewfarmif
193
om"k vl0g;0w,f
onfhtwdkif; tvGefBuD;us,f crf;em; oefY&Sif;oyf&yfaom
taqmufttHkBuD; jzpfonfhtavsmuf t&Sdeft0gvnf;
<um;vS\/ 0ifxGuf0,f,l aeMuolrsm;rSmvnf; rsuf
ESmjzL Oa&mywdkufom;ESifh w½kwf? ukvm; jrefrmvluHkxH
rsm;om jzpfonf/
awmf½Hkvl r0if0HY? odkYaomf wpfrwfwef ypönf;vnf;
a&mif;\/ q,fjym;wef wG,ftyfxkwfyif 0if0,f&ef r&J
w&J jzpfaewwfMu\/ om"ktzdkY aomfum; xdkwdkufqdkif
BuD;udk i½kwfoD; MuufoGefqdkif uJhodkYyif 0ifxGufaeonf
rSm ½dk;íyif aeacsNyD/
,aeYwGifrS tb,faMumifh armif;xkwfcH&ygoenf;/
taMumif;um; &Sif;aeonf/
,aeY abmfvHk;uefae&mrS ajy;xGufvmaomaMumifh
pGyfus,fvufjywf abmif;vDEGrf; wkdeefYeefYESifh wpfudk,f
vHk; zkeftvdrf;vdrf; ayusHaeonf jzpfí tvpform;
uav;[k xifum 0ifcGifhray;jcif; jzpfayvdrfhrnf/ þ
twdkif;vnf; jzpfEdkifonf/ odkYaomf om"k rauseyf/
&onfhenf;ESifh 0ifEdkifrS wG,fcsdwf0,fcGifh&rS rkefYzdk;vnf;
aocsmrnf/ odkYESifh '&0rfem;uyfum ydkufqHudkjyNyD;
ypönf;0,f&efvmaMumif; ajymapumrl '&0rfu atmfxkwf
\/ wGef;ypf\/ om"k ydkí a'gojzpfaepOf t*Fvdyfr
wpfa,muf txkyftydk;rsm;jzifh xGufvmojzifh '&0rfu
jrefrmhrQm;ewfarmif
194
om"k vl0g;0w,f
txkyfrsm; vSrf;,lNyD; um;qDodkY vdkufydkY\/ vpfonfESifh
wdkufqdkifxJ ajy;0ifum
]refae*sm b,folvJ? uRefawmf refae*smudk awGUcsif
w,f? olY½Hk;cef; b,frSmvJ}
t*Fvdyfpum; rawmufwpfacgufjzifh om"k atmfajym
&if; ar;&mwGif ta&mif;pma&;rsm;a&m 0,folrsm;yg 0dkif;
MunfhaeMu\/ om"kuvnf; tqufrjywf txufyg
twdkif; eD;&mpma&;rsm;udk ar;aomfvnf; olwdkYtm;vHk;
a,mifayay aMumifaeMu\/ oHk;BudrfrQ atmfrdrS ta&mif;
pma&; u&iftrsKd;om;wpfOD; om"kqD uyfvmum
]aumifav; rif;bmajymcsifvdkYvJ} [k ar;aepOfrSmyif
axmifaxmif armif;armif; t*FvdyfwpfOD; a&mufvm\/
]uREkfyf refae*smyJ? bmjzpfovJ ajymygvluav;} [k
om"kycHk;udk ,k,pGmudkifí t*Fvdyfpum;jzifhar;\/ om"k
uvnf; rcHcsifpdwf jyif;xefaeonfESifhtrQ aoG;ylae
onfht&Sdefjzifh apmapmu jzpfysufcJhorQudk wdwdusus
&Sif;jyvdkuf\/ odkYaomf om"krSm t*Fvdyfpum;udk &Snf
vQm;pGm vdyfywfvnfatmif rajymwwfí refae*smu
em;r&Sif;jzpfae\/ þonfudk om"kodí u&ifpma&;rS
wpfqifh Armvdk xyfajymjyvdkufrS refae*smwGif rsufESm
BuD; eDvmum tvGefpdwfqdk;aeaom trlt&mjzifh '&0rf
qDodkY vSrf;Munfhvdkuf&m '&0rfwGif aep&mr&Sdatmif
aMumuf&GHUaeyHk&\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
195
om"k vl0g;0w,f
]ck uRefawmf abmvHk;uefaewkef; tdrfu cdkif;vdkYvm
w,f/ wpfudk,fvHk; aya&npfywfaeayr,fh ydkufqHay;
0,f&if a&mif;&r,f r[kwfvm;}
xdkpum;udk Armpum; wpf0ufwpfysuf em;vnfaom
refae*smu acgif;wpfqwfqwf n§dwf&if; ][kwfygw,f?
rSefygw,f} t*Fvdyfpum;jzifh n§yfí 0efcH\/
]uRefawmf 'DqdkifrSm tNrJvm0,faewJh azmufonfyg/}
]b,fypönf; b,faps;qdkwm ]0,fzl;orQ} tvGwf&
w,f/ cifAsm;wdkY&JU azmufonfyg? aemufqHk; uRefawmfcdk;
zdkYvmw,fyJxm;? cifAsm;wdkY aps;qdkifawGu r0if&bl;vdkY
wmydkifcGifh r&Sdbl;? uRefawmf rcdk;Edkifatmif apmifhMunfhzdkY
om wm0ef&Sdw,f}
refae*smonf om"kajymorQudk pdwf0ifwpm; em;
axmifaeNyD;rS ,ck bmvm0,fonfudk ar;NyD; vdktyforQ
oludk,fwdkif a&mif;ay;onfhjyif acsmhuvuf ajcmufyJwef
wpfck vufaqmifay;um qdkif0txd vdkufydkY½Hkomru
'&0rftm;vnf; tjyif;txef Budrf;armifNyD; om"ktm;
rSwfxm;&ef? aemufaemif ,ckvdkrwm;jrpf&ef rSmMum;NyD;
onf\ tqHk;ü rsufESmjzL t*Fvdyfe,fcsJUorm; t&if;&Sif
ukefonf refae*smBuD;u pD;yGm;a&;qefqefyif &GHUrsm;jzifh
wpfudk,fvHk; ayaeaom ypönf;rJh olYuRefb0 a&mufae
ol om"ktm; txyfxyf awmif;yefvdkufao;\/ ajymyg
ao;onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
196
om"k vl0g;0w,f
]aemufvnf; tNrJvmygaemf}
rMumrD wpfacguf ½dk;wdkufodkY a&mufoGm;jyefonfwGif
'&0rfonf om"ktm; ysmysmovJ qD;BudK&if;u (bdk;
ywå&m; ZD;cRwfu&m;) odyfvl0g;0wJh aumifuav;[k a&
&Gwfaomfvnf; om"k rod[efaqmif aevdkufawmh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
197
om"k vl0g;0w,f
t&omcsif; rwlbl;av
jrefrmhrQm;ewfarmif
199
om"k vl0g;0w,f
rsm;tm; tan§mfcHonfESifh rjcm;ovdk jzpfaeaomaMumifh
om"ku 0,fray;jcif; jzpf\/
]raumif;ygbl; om;wkdY&,f tvum; vSvnf;rvSbl;?
jrnfvJ rjrnfbl;? eHvnf; eHw,f? rkefY0,fpm;wmu Adkuf
0ao;w,f}
[k acsmharmhajym&if; avQmufvmMu&m bkef;BuD;vrf;
xdyfodkY a&mufaomf trsm;aomuav;rsm; pkNyHK azmuf
upm;aeMuonfudk MunfhNyD; AvBuD;u ½HIUrJhrJh vkyfvm
\/ armif0PÖuvnf; aAsmuftkd;qdkifrsm;qDwGifom rsuf
vHk;upm;aeojzifh auseyfygapawmh[k wpfa,muf wpf
usyfzdk;pD 0,fay;vdkufpOf
]a[; ocifazoef;? AsKdU ocifazoef;}
[laom ac:oHaMumifh om"k vSnfhMunfrdonfwGif
teD;&Sd crf;em;vSy ta&mifwzdwfzdwfxaeaom r@yf
twGif;rS vuf,yfac:aeol wpfa,mufudk jrif&\/
olum; t*Fvdyfacwf ocifb0rSonf awmfvSefa&;
acwf? *syefajy;í t*Fvdyfrsm; jyefa&mufvmonfhacwf?
zqyv xlaxmifqJacwftxd ydefajcmufajcmuf EGrf;EGrf;
yg;yg; ocifwpfa,muf jzpfacs\/ om"kESifhvnf; EdkifiH
a&;vkyfzuf? &efjzpfzuf? a0zefzuf jzpf\/
]vmprf;ygOD;As &Jabmf&JU}
jrefrmhrQm;ewfarmif
200
om"k vl0g;0w,f
olu xyfac:jyefonf/ ,ckaomf olonf befaumuf
ESifh ouúvyfwdkufyHkESifh acgif;aygif;ESif? xdkYjyif rrSwfrd
avmufatmif 00zdkihfzdkifh jzpfaeonf/
qdkMuygpdkY? olonf z-q0efBuD;wpfyg; jzpfaeavNyD/
om"k olYtem;odkY a&mufoGm;onf/ t&yf0wf t&yfpm;
ESifh olY oufawmfapmifhrsm;u om"kudk rsufjcnfrjywf
MunfhaeMuonf/ 0efBuD;rif;u om"kudk r@yf twGif;odkY
twif;qGJac:í ygoGm;&onf/ (þvdkyumoeawmxJodkY
om"k r0ifvdk/ pdwfusOf;usyfonf/)
trSeftm;jzifh ,ckuJhodkY 0efBuD;wpfyg;u om"kudk
*½kwpdkuf qGJac:onfrSm &Jabmf&JUbufpdwf? vkyfazmfudkif
zufpdwfxm;jzifh zdwfac:jcif;jzpfvQif 0rf;omp&m csD;usL;
p&myif/ ,ckum; þvkdpdwfxm;jzifh c&D;OD;BudKqdkjcif;
r[kwf/ taMumif;t&m tjynfhtpHkudk oD;jcm; tvsOf;oifh
ovdk azmfjyygOD;tHh/
vdk&if;qdk&aomf r@yfwGif;a&mufonfESifh tjcm;aom
om"krjrifzl;onfh ocifvufopf (ta&;ay:ocifrsm;)ESifh
om"kudk rdwfqufay;onf/ &mxl;&Sifrsm; jzpfMuukef\/
aemuf xdkxkd þþ pum;rsm;ajym&if;u aAsmuftdk;eHY?
rD;yef;,rf;eHrsm; pl;0ifvmojzifh zswfceJ owd&um
om"ku þodkY pum;pvdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
201
om"k vl0g;0w,f
]'DrSm &Jabmf0efBuD;&JU? aAsmuftdk; rD;yef;,rf;eHYawG
ran§mfbl;vm;? usef;rma&;vnf; owdxm;OD;Asm} [k
om"ku pum;tuGuf qifvdkuf\/
][man§mfwmawmh rajymeJYawmh? jrifwJhtwdkifyJ? 'D
uav;awG ½dIUMu azmufMuwm Munfhygvm;? ,rf;cdk;awG
arSmifaewmav}
]at;Asm? cifAsm;wdkY uRefawmfwdkY cyfvSrf;vSrf;u an§mf
wJhteYHawmif 'Davmufqdk;ae&if vufeJYudkifNyD; azmuf½dIU
aewJh uav;awGqdk usef;rma&; ydkNyD;; rxdcdkufaybl;vm;}
0efBuD;vnf; pdwfraumif;jzpfoGm;aom toGifjzifh
]tif olwdkYvnf; wpfESpfrSwpfcg aysmf&awmhvnf;
rD;yef;½dIUcsif azmufcsifMuayrSmaygh}
][kwfygw,fav? 'DrSm Munfhygvm;? uRefawmfhom;
awGawmif ylqmvGef;vdkY 0,fay;xm;w,f? cifAsm; o
abmaygufovdk uRefawmfvnf; vufcHygw,f? wpfESpf
wpfcg aysmfMu&wJh yGJqdkawmh tJ tJ cifAsm;wdkY tpdk;&
taeeJY aAsmuftdk;rD;yef; ponfjzifhayghAsm? aumif;aumif;
oefYoefY teHYrjyif;? tcdk;rxGufwmawG EdkifiHjcm;u rSm
oGif;ay;zdkY raumif;bl;vm;}
þvdk om"ku ajymvdkufonfESifh 0efBuD;onf acgif;
udk oGufoGufygatmif cgí
][m ocifazoef;ES,fAsm? jynfwGif;rSm jzpfae&ufom;
eJY EdkifiHjcm;u rSmcGifhay;&r,fqdkawmh cifAsm; ocifpdwf
jrefrmhrQm;ewfarmif
202
om"k vl0g;0w,f
aysmufaeNyD xifw,f? jynfwGif;jzpf vkyfief;uav;awG
xdcdkufukefrSmaygh? ckqdk&if jynfwGif;jzpf aq;qdk;yef;½dkuf
ygwdwfawG awmfawmf tqifhtwef;jrifhvmvdkY EdkifiHjcm;
ygwdwfawmif vdkifpifcsray;awmhbl;? yavuyfvHkcsnf?
ouúvyfOD;xkyf? 'gawGvnf;ydwfxm;w,fav? jynfwGif;
jzpfawG xdcdkufrSmpdk;vdkY}
om"kqifvdkufaom tuGufum; 0ifvmacsNyD/ odkYaomf
tpm;taomufrsm; a&mufvmojzifh xdkpum;p jywfoGm;
&\/ rEÅav; rkefYwDpm;ítNyD; yifrSnfhvdar®mf&nf zefcGuf
udkifrdonfqdkvQifyif
]tif; 'gvnf; jynfwGif;jzpfyJaemf? awmfawmftqifh
twef; jrifhygw,f NyD;awmh owif;wpfckvnf; Mum;
rdoAs? bD-yD-tdkif uqdkvm;? csufwJht&uf[m a&mif;
ravmuf jzpfae½Hkomru EdkifiHjcm;uawmif rSmMuw,f
qdk}
]at;aygh? tifrwefudk aumif;w,f? EdkifiHjcm;t&uf
tcsKdUxufvnf; omw,f}
]tJ NyD;awmh rEÅav;rSmcsufaewJh t&ufvJ bmvJAsm
&rf; qdkvm;}
][kwfw,f? tJh'gvnf; awmfawmfpHcsdefrSDw,fav?
ocifazoef;aum aomufzl;rSmaygh}
]tdk; uRefawmf vHk;0raomufygbl;? Mum;rdwmudk ajym
wmyg? 'geJYAsm jynfwGif;jzpft&ufawG 'Davmufaumif;?
jrefrmhrQm;ewfarmif
203
om"k vl0g;0w,f
'Davmuf pHcsdefrDaewm bmjyKvdkY EdkifiHjcm;u t&ufawG
oGif;ae&ao;wmvJAs? jynfwGif;jzpfudk rxdcdkufbl;vm;?
NyD;awmh}
om"kpum;yif qHk;atmif olrapmifhEdkifawmhbJ
]t&omcsif; rwlbl;av} [lí vTwfceJ ajymrdNyD;rS
][dk tJ 'DvdkavAsm ocifazoef;u yifrSnfhvdar®mf&nf
BudKufw,faemf? wcsKdUu 0ifwdkrS oabmusw,f? wcsKdU
u usawmhvnf; u&ifaqmf'g? *sif*sm? vifrepf ponf
jzifh t&om wpfrsKd;pD BudKufMuovdkayghav? om"kvnf;
yifrSnfhudk cyfokwfokwf armhcsvdkufNyD;rS jyefawmh&ef xí
]cifAsm;wdkY EdkifiHjcm;t&ufawG rSmoGif;&wm wpfESpfudk
q,fhav;ig;odef;xuf enf;r,frxifbl;? wpfykvif;udk
&mausmfxuf enf;r,frxifbl;? wpfykvif;udk &mausmf
wefawGyg rSm&wmudk;}
olawGaeonf/
]'DawmhAsm wpfodef; ESpfodef;zdk;avmuf jzpfjzpfaygh?
cifAsm;wdkY uRefawmfwkdY om;orD;av;awG tEÅ&m,feHY
uif;uif; aysmfMuygapvm;}
olawGoGm;onf/
]t&ufqdkwm aeYpOfaysmfvdkY&w,f? rD;½SL;rD;yef;qdkwm
wpfESpfrS wpfcgom aysmfcGifh&wmrdkY uav;awG t&om
jrufjrufuav; cHpm;Muygapvm;Asm? aemufESpf EdkifiHjcm;
jrefrmhrQm;ewfarmif
204
om"k vl0g;0w,f
u rSmoGif;Asm? aem vSvSyy uav;awG upm;Muyg
apAsmaemf? t&omcsif;rS rwlbJav aem}
xdkYonfhaemuf ajcmufvcefY Mumaomtcg xdk0efBuD;
u qdk&S,feD trwfrif; ocifvSauRtm; atmufygtwdkif;
ajymvdkufonf [lowwf/
]ocifazoef;Asm? odyf vl0g;0w,f? vla&SUra&Smif
ola&SUra&Smif xif&m pGwfajymwmyJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
205
om"k vl0g;0w,f
*VKefOD;apm
odkY
OD;apm (t,f'DwmcsKyf)
ol&d,owif;pmwkduf
za&Zmvrf;
&efukef/
jrefrmhrQm;ewfarmif
210
om"k vl0g;0w,f
vlBuD;rif;cifAsm;
þpma&;olonf wdkYArm tpnf;t½Hk;0if ocifwpfa,muf jzpf
ygonfqdkvQif vlBuD;rif; tHhtm;oifhaomf oifhoGm;ygvdrfhrnf/
uRefawmfonf &efukef tv,fydkif; (ukefaps;wef;) wdkYArmtpnf;t½Hk;
twGif;a&;rSL; ocifazoef; jzpfygonfqdku ydkí tHhtm;oifhonfxuf
ydkí a'goxGufum þpmudkqufí zwfaomfrS zwfvdrfhrnf xifyg
onf/ tb,faMumifh qdkaomf vlBuD;rif;onf ukefaps;wef; ocif
azoef; [laom trnfudk awGU&onfESifh vlBuD;rif;ESifhwuG vlBuD;rif;
\ tpdk;&tzGJU vkyfaqmifcsuf vIyf&Sm;rIrsm;ESifh ywfowfí auseyfzG,f
r&Sdwdkif; jyif;xefpGm ½Iyfcsaom qHk;jzwfcsufrsm; tNrJcsavh&Sdonfh ukef
aps;wef; wdkYArmtpnf;t½Hk; twGif;a&;rSL;\ vkyf&yfrsm;udk trSwf&rd
vdrfhrnf jzpfaomaMumifh jzpfyg onf/
(rSwfcsuf/ / om"kwdkY wdkYArmtpnf;t½Hk; (ukefaps;wef;) onf
a'gufwmAarmf? OD;yk ponfh tpdk;&rsm;udkvnf; xkdYtwl
a0zefcJhMuonf om jzpf\/)
odkYaomf vlBuD;rif;onf ynmt&ma&m? b0tawGUtBuHKyg
&ifhusuf aeNyD jzpfí EdkifiHa&;? vlrIa&; ponfhtaMumif;t&mwdkYudk
oD;jcm; oabm ayguf vufcHvdrfhrnf[k ,HkMunfygonf/ uRefawmf
udk,füuvnf; xdk oabmt&yif ,ckudpöü EdkifiHa&;ESifh ywfowfrI
r&SdaomaMumifh vlBuD;rif;tm; eef;&if;0eftaejzifh a&;om;jcif;rjyKbJ
t,f'DwmcsKyftjzpf om tultnD awmif;cHvdk&if; jzpfygonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
211
om"k vl0g;0w,f
odkYvQif tpcsD a&;om;NyD;rS ol&d,r*¾Zif; tzHk;
bavmufrsm; acwå½dkufESdyfcGifhjzpfap? ulnDEdkifu ulnDyg
&ef a&;om;NyD; ol&d,r*¾Zif;wkdufodkY ydkYvdkuf\/ (rSwf
csuf/ / txufygtwdkif;[kom qdkvdkuf&aomfvnf;
twdtusudkum; rrSwfrdawmhí oabmt"dyÜm,frQom
,lqMuap vdkygonf/)
ig;&ufcefY Mumaomtcg vlwpfa,muf pmvmay;
oGm;aMumif; xrif;pm;tjyefwGifod&í zwfMunfh&m *VKef
OD;apmu olYxHodkY paeaeY nae 4 em&DwdwdwGif vmawGU
&ef zdwfac:aompm jzpfae\/
awGUMuNyD qdkygpdkY/
OD;apmu om"ktm; tNyHK;jzifh qD;BudK\/ om"kvkyf
a&mif;aeaom eHomcJ tajctaeudk ar;\/ aiGt&if;tESD;
udk pHkprf;\/ aemuf olu OD;odef;armiftm; tac:cdkif;NyD;
om"kvdkcsifaom bavmufrsm; tqifoifh xkwfxm;ap
&efESifh om"k tjyefwGif ay;vdkuf&ef nTefMum;\/ OD;odef;
armif xGufoGm;onfESifh OD;apmonf "mwfbl;xJrS aumfzD
ESpfcGuf xnfhNyD; om"kudk wpfcGufESifh oHk;oHk;vHk; pD;
u&ufyg wnf\/
]'DrSm ocifazoef;wdkY ocifawGu "e&Sif0g' ysufpD;
ygapqdkwm tNrJ atmfw,faemf? usKyfwdkYudkvnf; "e&Sif
vufyg;aptpdk;& ponfjzifhayghAsm "e&Sifqdkwm tNrJyg
jrefrmhrQm;ewfarmif
212
om"k vl0g;0w,f
w,f? EdkY }"e&Sif} qkdwm ocifazoef; b,fvdk oabm
t"dyÜm,f aygufovJ}
om"k ½kwfw&uf aMumifoGm;\/ xkdpOfu atmfrnfh
omatmf? oHk;rnfhom oHk;cJhonf/ a&vnfpGm oabm
aygufatmif rawG;rd/ t*Fvdyf? w½kwf? ukvm;ukefonf
olaX;rsm;[líom od\/ ,ckvdk tar;cH&aom tcg
omrefyk*¾dKvfwpfa,mufudk ajzouJhodkY NzD;jzef;í &rnf
r[kwfaomaMumifh pum;vHk;&Smovdk awGaepOf
]ocifazoef;wdkY&JU acgif;aqmifawGudk,fwkdifu pNyD;
rSm;aew,f? "e&Sifqkdwm &wem a&TaiG <u,f0olaemf?
tJ-tJovdk "e&Sifwkdif;rSm 0g'r&Sdbl;?? olwdkY em;vnfwm
u bk&m;wnfr,f? ausmif;aqmufr,f? vSLr,f? xkdifpm;
r,f? wcsKdU aiGwdk;acs;pm;r,f? EkdifiHjcm;om;awGrSm 'Dvdk
tpm;rsKd; r&Sdoavmuf &Sm;w,f? olwdkY[m aiG&SdcJh&if &SdwJh
aiGudk wdk;yGm;atmif wpfqu ESpfq pojzifhaygh? tJ'g
t&if;tESD;vkyfr,f? ta&mif;t0,f vkyfr,f? ukefxkwf
puf½Hkwnfr,f? t&if; enf;enf;eJY tjrwfrsm;rsm;,lr,f?
tJ'gudk t*Fvdyfvdk (Capitalist) aygh/ t"dyÜm,f trsm;BuD;
us,f0ef;w,f/ "e&Sifqdkwmudk usKyfawmh t*Fvdyfvdk
bmom rjyefwwfbl;? csrf;om<u,f0ol 'gavmufyJaygh?
e,fusOf;vSygw,fav}
om"k bmwpfckrQ 0ifrajymao;bJ em;pGifhae\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
213
om"k vl0g;0w,f
]tJ'Dawmh csrf;om<u,f0olawG ysufpD;ygapqkawmif;
rvm;? aiGudk t&if;jyKNyD; tjrwfrsm;rsm; ,lpm;wJh aiG&Sif
t&if;&Sifudk ysufpD;apcsifovm;? tJ'gudk &Sif;zkdYvdkw,f?
trSefuawmh 0g'qdkwmvnf; odyfrqdkifbl;? pepfqdk ydkrSef
r,f? b,fudpörSmjzpfjzpf pepfqdkwm raumif;&if bmrS
raumif;Edkifbl; r[kwfvm;}
][kwfuJh? uRefawmf ydkNyD; &Sif;oGm;ygNyD}
om"kvnf; trSeftwdkif;yif 0efcHvdkuf\/
]tif; ocifazoef;[m olvdkigvdk vlwpfa,mufqdk&if
'Dpum;awG rajymbl;? tawGUvnf; cHp&m r&Sdbl;?tJ
ocifazoef;&JUpmudk zwf&awmh usKyfpdwfxJ wpfrsKd;jzpf
oGm;w,f? ocifazoef;&JU pmxJrSm ]EkdifiHa&;eJY vlrIa&;udk
oD;jcm;vufcH oabmaygufzdkY} qdkwJh tydk'f[m usKyf
ocifazoef;udk awGUcsifvmatmif zefwD;vkdufwJh pum;
yJ? ck vludk,fwdkif awGU&awmh ocifazoef; touft&G,f
eJY at;av t&G,feJYrvdkufatmif vl0g;0wJh icRwfav;yJ
vdkY 0rf;xJu NyHK;rdw,f? ocifazoef; pdwful;rvGJygeJY?
EkdifiHa&;rSmom aZmufcsNyD; vkyfprf;yg/ wpfaeY txGwf
txdyfudk a&mufrSm usLyf tmrcHw,f}
om"k MuufoD;xoGm;\/ 19 ESpfom; omrn vli,f
wpfa,muftm; jrefrmjynf jrefrmvlrsKd;rsm; taejzifh
tjrifhqHk; &mxl;&Sif eef;&if;0ef ajymaeaom pum;a&m
trlt&myg y&d,m,fuif;aeonfudkvnf; tuJcwf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
214
om"k vl0g;0w,f
]wdkYArmtpnf;t½Hk;rSm pdwf0ifpm;aeorQ qufvkyfyg?
BudK;pm;yg? tJ wpfaeYaeYaygh ocifwpfa,muftaeeJY
ocifazoef;&JU pdwfqE´eJY tqifrajywJhtcgvmyg? usKyf
tNrJzdwfac:ygw,f}
þwGif wpfzef om"k xlyloGm;&jyef\/ odkYaomf om"k
onf rdrd,HkMunfhcsufrSvGJí bmrQarQmfvifhol r[kwfaom
aMumifh aus;Zl;wifrdaMumif; avmufom ajzvdkuf\/
]ck ocifazoef;u EdkifiHa&; vkyfaew,faemf? rSefwm
ajym&&if wdkYArmtpnf;t½Hk; XmecsKyfxuf ocifazoef;
wkdY tv,fydkif; tpnf;t½Hk;cGJ&JU qHk;jzwfcsuf? a0zefcsuf
awGudk usKyfwdkY trsm;BuD; owdxm;cJh&w,f? vufoH
ajymifvGef;vdkY}
(rSwfcsuf/ / xdktaMumif;t&m? qHk;jzwf a0zefcsuf
rsm;ESifh ywfowfí om"kwdkYESifh ocifXmecsKyf pum;rsm;cJh
&onfh tjzpfrsm;udk þpmtkyf a&SUydkif;wGif azmfjyNyD; jzpf
ygonf/)
]tJ'g EdkifiHa&;udk oD;jcm;jywfjywf rvkyfbJ bmaMumifh
eHYomcJwdkY aygif'gwdkY ukefonftvkyf vkyfcsifwmvJ}
om"k tawmf&SufoGm;rd\/
]pdwfr&SdeJYaemf? usKyfuvnf; jywfjywfar;r,f? ocif
azoef;uvnf; bGif;bGif;om ajzyg? ajymyg? tJ tJ ck
aiG 100 usyf? 200 usyf? 500 usyf pojzifh t&if;jyKNyD;
aygif'gvkyfa&mif;w,f? aemuf wpfaxmif? wpfaomif;?
jrefrmhrQm;ewfarmif
215
om"k vl0g;0w,f
wpfodef;xd BuD;yGm;vmr,fqdkygawmh? tJovdkqdk ocif
azoef; t&if;&Sif jzpfoGm;rSmyJ? 'dxufvnf; ydkNyD; wdk;yGm;
atmif aiGbufvdkuf vdrfhr,fqdkwm obm0rdkY EdkifiHa&;rSm
tm½HkpdkufrI avsmhoGm;awmhr,f? b,fvdkvJ}
om"ku &Sif;&Sif;yif jyefajz\/ jyefar;\/
]uRefawmf EkdifiHa&;vkyfwm[m jrefrmjynf vGwfvyf
a&;&zdkY t"duyg? tmPmwdkY &mxl;wdkYqdkwmawG pdwfr0if
pm;ygbl;? ck uRefawmf aq;wdkufwpfckrSm pma&;vkyfaeyg
w,f? e,furSmwJhaq;awGydkY? pmjyef? pm&if;tif;vkyf?
wpfaeYvmvnf; 'gyJ? reuf 9 em &DoGm;? nae 4 em&D
jyef? tJ'grsKd;vnf; uRefawmf rvkyfcsifbl; cifAs}
OD;apmvnf; om"kajymaeonfudk *½kwpdkuf em;axmif
aeonfrSm &if;ESD;rIjynfh0aeojzifh ol eef;&if;0efBuD; jzpf
aeonfudkyif om"k arhae\/ qufwdkufyif om"ku
]uRefawmf vla&m pdwfa&m vGwfajrmufcsifygw,f?
jzpfEdkif&if ckvkyfaewJh pma&;b0uvnf; vGwfajrmufcsif
w,f? 'gaMumifh uRefawmf 'DeHYomqDcJ vkyfa&mif;wmyg?
pm;avmuf aomufavmufr,f 0ifaiGuav;&&if tdrfu
tpfrawG ta':awGeJY vTJxm;NyD; wpfzufu EdkifiHa&;udk
tcsdefydk&SdorQ vkyfcsifygw,f? 'gaMumifh}
]EkdifiHa&;rSm tcsdefjynfhvkyfvnf; xrif;wpf0rf;u
awmh pm;&wmyJ r[kwfvm;? auR;r,fhvl r&Sm;ygbl;av}
jrefrmhrQm;ewfarmif
216
om"k vl0g;0w,f
udk,fh0rf;pm udk,f&Smpm;&if wdkif;jynfudk cspfcsifyg
w,f}
(þpum;rSm twdkcsKyf jzpf\/ trSeftm;jzifh qdkvQif
om"konf &aomvcudk tukefroHk;&? ociftaygif;
toif;rsm;udk vufzuf&nf? xrif;omru qHyifyg n§yf
ay;&onfh taMumif;rsm;yg &Sif;ajymjyvdkuf\/)
]tif; aumif;w,f? aumif;w,f? 'gayr,fh ocif
azoef;vdk vli,fwpfa,muf EdkifiHa&;udkarhNyD; pD;yGm;a&;
xJ epfjrKyfoGm;rSmudkawmh ESajrmrdw,f? aemufqHk; usKyf
aA'ifa[mvdkufr,f? 'DvdkpdwfrsKd; &SdwJhvl[m pD;yGm;a&;ewf
zrf;pm;cH&vdkYjzpfap EdkifiHa&;udk pGefvTwfoGm;wwfw,f}
om"k tawmfcHjyif;oGm;\/ ]pD;yGm;a&;ewf zrf;pm;cH&
vdkYjzpfap} [lonfh pum;udk om"k tonf;xJu usifceJ
aeatmif emvdkufojzifh
]OD; uRefawmfhudk yg;x½dkufcsif ½dkufyg? pD;yGm;a&;
aMumifh EdkifiHa&;udkawmh}
]'gu ocifazoef; ck ajymaewmav? t&Sif;qHk;ajym
jyr,f? ckqdk&if ocifawGeJY *VKefawG[m tBuD;tus,f
qefYusifbufawGaemf? tif; ocifazoef;&JU ]ol eHYomcJ}
qdkwJh tao;tzGJ vkyfief;uav; twGufawmif usKyfqD
vmNyD; tultnD awmif;w,fqdkawmh? odyfBuD;yGm;vmwJh
tcgaum pdwfrajymif;Ekdifbl;vm;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
217
om"k vl0g;0w,f
om"k tvGeftrif; &SufoGm;\/ odyfvl0g;0wJhvlBuD;
[lívnf; pdwfxJrS usdwfí a&&Gwfrd\/ oluvnf; &dyfrd
vdkuf[efjzifh
]'g &Sufp&m r[kwfygbl;av? vlYobm0qdkwm 'D
twdkif;yJ ocifazoef;&JU? bmjzpfjzpfaygh? wpfaeYaeYrSm
EdkifiHa&;pdwf ukefcef;csifvm&if usKyfeJYvmawGUyg? aemuf
wpfcsufuawmh EdkifiHa&;pdwf"mwf avsmhroGm;atmif tNrJ
rmwif;xm;yg [kwfvm;}
om"kvnf; av;pm;pGm acgif;ndwfvdkuf\/ EdkifiHawmf
\ tBuD;tuJ eef;&if;0efwpfa,mufvHk;u wpfem&DeD;yg;
aqG;aEG;csdefay;onfudk om"k owd&vm\/ tm;emvm
\/ odkYESifh tvkdufodpGm EIwfquf xjyefcJh&\/ a&mifpHk
bavmufrsm;udkvnf; ,lcJh\/
om"k wpfvrf;vHk; pOf;pm;vmonf/ om"kvdk tnMw
wpfa,muftm; tb,faMumifh þrQavmuf ta&;ay;
aqG;aEG;ygoenf;/ om"ktm; olYygwDodkY ajymif;apvdkí
avm? odkYr[kwf olwdkYvufcHxm;aom "e&Sif t&if;&Sif
pepfonfyif rSefoa,mifa,mif aoG;xkd; ay;vdkufjcif;
avavm/
aemifaomtcg om"k tawG;tm;vHk; rSm;onfudk
oabmaygufrd\/ txufyg wpfBudrfrSvGJí vkyfBuHrIjzifh
ao'PfcHoGm;&onftxd om"kESifh aemufxyfrawGU&
awmhacs/ om"kuvnf; roGm;/ oluvnf; rac:/ odkY
jrefrmhrQm;ewfarmif
218
om"k vl0g;0w,f
wdkifatmif olaooGm;NyD;onftxd om"k aoonftxd
arhaysmufí &awmhrnf r[kwfaom rSwfom;rdcsuf wpfck
um; OD;apm\ EkdifiHa&;y&d,m,f <u,f0rIESifh tao;
trTm;aomfvnf; ta&;xm;wwfrIyif jzpf\/
þwpfcsDwGif om"ktrSeftwdkif; cHvdkuf&ojzifh *VKef
OD;apm vl0g;0 acsonfwum;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
219
om"k vl0g;0w,f
oem;vkdY
jrefrmhrQm;ewfarmif
220
om"k vl0g;0w,f
xdkaeYuvnf; ,cifu wkdufqdkifrsm;ESifh ,ckrnfodkY
&Sdavrnfenf;[k odcsifaejyef\/ qdkifwkdif;udk tuJcwfrd
\/ 0ifMunfhcsifvm\/ ajcvSrf;u tvkdvdk oGufoGm;\/
odkYESifh ]yg&rfp&rf;} avmrod/ AdkvfcsKyfaps; rsufESmpm
wef;&Sd qdkifBuD;twGif; 0ifMunfhrdonfwGif ]epf} rygaom
tyfzsm;azmifwdefrsm; awGUojzifh ta&mifoHk;rsKd; teDtpdrf;
teuf&Sd oHk;acsmif;a&mif;&ef pma&;udkajym&m
]wpfa,muf wpfacsmif;yJ &r,fAsm} [k olu rMunf
omaom rsufESmjzifh cyfnnf;nnf;ajym\/ om"kem;udk
om"k r,HkMunfEdkif jzpfoGm;rd\/ (em;uvnf; av;o
udk;/) okdYESifh xyfajym&m
][kwfygw,f? wpfa,mufwpfacsmif;yJ a&mif;EdkifcGifh&Sd
ygw,f}
tm;em[ef trlt,mjzifh þtwdkif;yif xyfajym\/
om"ktzdkY qef;aeonf/ aps;onfwkdYrnfonf rsm;rsm;0,f
av oabmusav r[kwfygavm}
]rsm;rsm;ra&mif;csifwmu bmaMumifhvJ}
]a&mif;csifygw,f? 'gayr,fh [dkrSm t&m&Sd &Sdygw,f?
olYukd oGm;ajymyg}
pma&;nTefjy&m pm;yGJodkY om"kavQmufoGm;NyD;ajym&m
]b,f&rvJ wpfacsmif;awmif oem;vdkYa&mif;wm}
om"k 'dkif;ceJ? em;xifaMum xvmonf/ vufxJwGif
erlemudkifvmaom azmifwdefudk olYpm;yGJodkY csay;vdkuf&if;
jrefrmhrQm;ewfarmif
221
om"k vl0g;0w,f
]r0,fawmhbl;? oHk;acsmif;ruvdkY tacsmif; oHk;q,f
a&mif;vnf; r0,fawmhbl;}
qdkifxJ&Sd vltm;vkH;yif om"kqDodkY acgif;vnfvmMu
\/
]'DrSm t&m&Sd em;vnfxm;zdkYu usKyfwdkY 0,folrSeforQ
[m tcGefxrf; vlxkawG? toem;cH vlwef;pm; r[kwf
bl;? 'gygyJ}
[kajym&if; vSnfhxGufvmcJh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
222
om"k vl0g;0w,f
udk,fhudpö olYta&;
jrefrmhrQm;ewfarmif
229
om"k vl0g;0w,f
]'Dae&mrSm? 'gayr,hfwm r[kwfao;bl;? wpfOD;wpf
a,mufu axmufjyvdkY vrf;rSefw,fqdk&if vufcH&rSm
aygh? ]'gayrJh} p&m rvdkbl;xifw,f}
][kwfuJh}
]cke cifAsm;wdkY zkef;qufw,f b,folYqDawmh rod
bl;av? tJ vdkifpifpmtkyfxJu OD;om"k (c) OD;azoef;qdk
wm zwfjyvdkufawmh cifAsm;u NyD;oGm;ygNyDvdkY jyefajym
w,faemf? tJ'g OD;om"kr[kwfbJ ,mOfarmif; atmifbk
qdk&if wpfrsKd; jzpfoGm;rvm;yJ? tif; uRefawmfuawmh
ausmom;&ifom; tm;vHk; om"kcsnf jzpfapcsifw,fav}
ajym&if;uyif om"k\ ]uBuD;a&;u} jyaeaom a&T*kef
½Hka&SU a&mufvmojzifh um;&yfNyD; vufzuf&nfaomuf
ac:&m
]raomufawmhygbl;q&m? ½kyf&SifyJ Munfhcsifw,f? 6
em&DyGJ vufrSwf wpfapmifpDavmuf}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
230
om"k vl0g;0w,f
enf;enf;yg;yg; qHk;rvdkufuGm qHk½Hk&Sdao; vufvGefoGm;NyD
q&m qdkwmvdk}
]tJ'g aemufudk aywHav;eJY wdkif;ayghAsm? wdwdusus
av;}
ESpfa,mufNydKifwl ][m; [m; [m;}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
231
om"k vl0g;0w,f
vlonfum; vl
jrefrmhrQm;ewfarmif
233
om"k vl0g;0w,f
]50 usyf 75 usyf pojzifhaygh? r*¾Zif;apmifa&
tenf;trsm;tvdkuf ay;w,f}
]at; tpfudkY0w¦Kqdk&if b,fr*¾Zif;ay;ay; usyf 200
&w,f}
]&rSmaygh txufwef;vTmawG tBudKuf a&;wmudk;?
r*¾Zif;awGuvnf; tqifhtwef;cGJw,f? olwdkYvnf; "e
&Sif0g' pufuGif;xJrSmyJ &Sdaeao;wmudk;}
]aumif;NyD ppfom; &Jabmfcsif;twlwl toufpGefYNyD;
&Gyf&GyfcRHcRHwdkufwJh &Jabmfudk &mxl;jr§ifhay;r,f? bGJUwHqdyf
eJYvnf; *kPfjyKvdkufw,fqdk&if nDav; bmajymrvJ}
]'gu wjcm;pDyJ}
]rwjcm;ygbl;? nDav;vnf; pmawGa&;w,f? tEk
ynmonfaemf? tpfudkvnf; twlwlyJ? 'gayr,fh tBudKuf
rsm;wmcsif; rwlvdkY tpfudku ydk&wmudk rauseyf&if
nDav;vnf; ydk&atmif BudK;pm;aygh}
]bmvJ tpfudku uRefawmhfudk t&if;&Sif bufawmf
om;jzpfatmif qG,faewmvm;}
]xm;awmh? ck nDav; touf b,favmuf&SdNyDvJ}
]24 ESpf}
]ck tpfudkYtouf 40? at; nDav; touf 40 jynfh
wJhaeYusawmh wpfcg aqG;aEG;Muao;wmaygh}
odkYwdkifatmifvnf; tcGifhta&;&wdkif; om"ktm; ol
onf uavmfqJ aqmfNrJ a0zefaeqJyif &Sdaeao;\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
234
om"k vl0g;0w,f
wpfaeYaomf tcsdefrawmf rarQmfvifhbJ bGm;ceJ a&muf
vmNyD; wHcg;acgufonf/ om"kudk EdI;onf/
]uRefawmf rdef;rcdk;oGm;NyDtpfudk? [dkt&ifajymwJh cspfol
yJ}
]tJ'Dawmh}
]tpfudkuvnf; ar;ae&ao;ovm;? tcspfpma&;q&m
BuD; vkyfaeNyD;awmh tJ aiGvdkcsifw,f}
yg;pyf[vkdufonfESifh olYAdkufxJü tlb,fESpfacG&Sdonf
udk om"k jrifvdkufNyD;jzpf\/ odkYaomf olYtm; cRwfvdkao;
onfESifh
]aiG bmvkyfzdkY}
]aMomf tpfuYdkES,f usm;udkufygw,fqdkrS b,fae&m
emoGm;vJ ar;aejyefNyD? zsmwdkY acgif;tHk;wdkYutp 0,f&
r,f}
][kwfNyD}
]tJ'g aiG 500 av muf vdkcsifw,f? uRefawmf 0w¦K
vHk;csif; wpfyk'f a&;ay;r,fav? tpfudkYwdkufuae xkwf
aygh}
]jzpfygw,f? 'gayr,fh tusKd;taMumif; qufpyfrI
rygbJ tarausmf a'G;a':vGrf;wmwdkY tpdk;&udk tajcmuf
wkdufqJwmwdkY tJ'grsKd; pmobifu rxkwfbl;qdkwm
nDav;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
235
om"k vl0g;0w,f
]odygw,f tpfudk&m tcspf0w¦KoefYoefY pmay ouf
ouf a&;ay;rSmyg}
om"k aiG 500 u syf ay;vdkuf\/ aemuf qufwdkuf
qdkovdk 0w¦K aumif;uav;rsm; a&;vm\/ xGufvm\/
tom;vGwf aumif;jcif;? ,kwådrwefaom qdk;jcif;rsm;
olYpmrsufESmwGif wjznf;jznf; yg;vmum uav;ESpf
a,muft&wGif tawmfBuD; wnfNidrfoGm;\/
(,ckaomfrl olonf NcHESifh 0if;ESifh wdkufESifh um;ESifh
jzpfaeavNyD? a&cJaowåmESifhvludk vSrf;qJ&efrSm olYtvkyf
r[kwf[k oabmaygufaeacsNyD/)
jrefrmhrQm;ewfarmif
237
om"k vl0g;0w,f
]wrifvkyfwmrS r[kwfbJnDav;&m? tpfudkwdkY nDav;
wdkYudkvnf; olodvnf;rod? &efolvnf; r[kwf}
][m enf;enf;yg;yg; a&Smifarmif;aygh}
]'DrSmnDav;? tpfudku um;armif;aeusrdkY aumif;
aumif;odaeNyD? ola&Smifarmif;vdkY r&bl;? 'DbufrSm um;
awG&yfxm;w,f? [dkbufrSmu aps;onfawG vrf;ay:
txd csa&mif;aew,f rvGwfbl;? ckvdkyJ olarmif;rS jzpf
r,f}
þtxd olrauseyfao;/
]'gqdk ajz;ajz;armif;aygh}
]ckarmif;oGm;wm qdkvnf; qdkufum; tjrefEIef;avmuf
awmif r&Sdygbl;}
]'gawmh tpfudku um;&SifrdkY um;orm;bufu vdkuf
ajymwm}
]r[kwfbl;av? uJ ckjyóemudk aoaocsmcsm awG;?
uJ [dkrSm ½Ir0wdkufem;u um;wpfpD;vmaew,f? ab;udk
a&pifovm;}
ol xdkum;qDodkY pdkufMunfhaeonf/
]rpifbl;aemf? Munfh cke tpfudkwdkY pifwJhae&ma&muf
&if pifvdrhfr,f? a[mawGUvm;? [dkrSm rdef;rBuD;awG a&pif
ukefNyD? bmvdkYpifwmvJ}
]csKdifh&SdvdkY}
jrefrmhrQm;ewfarmif
238
om"k vl0g;0w,f
]tJ'gyJ um;vrf;rSm csKdifh&Sd&if a&0yfr,f? a&0yfae&if
um;jzwfoGm;wdkif; a&pifr,f? 'g b,folYrSm wm0ef&Sdo
vJ nDav; pOf;pm;aygh? aemufNyD; armfawmfum; qdkwm
a&Smifcsifwdkif; a&SmifvdkY&wm r[kwfbl;? vlu owd&SdzkdYvdk
w,f? a&0yfaewJh um;vrf;awGU&if tJ'g a0;a0;u}
]awmfygawmh tpfudk&m? um;pD;EdkifwJhvlawGudku [if;}
]at; wpfaeYvkyfrS wpfaeYpm;&wJh bwfpfum; '½dkif
bmawGvJ 'Dtwdkif;yJ nDav;a&? wpfcgwav olwdkYu
awmif ydkqdk;csifao;w,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
240
om"k vl0g;0w,f
igESifhigom EdIif;p&mwnfh
jrefrmhrQm;ewfarmif
242
om"k vl0g;0w,f
a&SmufoD;? oHyk&moD;ae&mwGif yJcl;u qD;jzLoD;
ay;onf/ om"k tBudKufqHk;wpfckrSm qefrIefYavSmfaxmif;
jzpf\/ yJESifha&mao;oavm om"krod/ tvGefpm;aumif;
aom tpyft[yfjzpfonf wpfaMumif;? e*dkuvnf; rkefY
[if;cg;BudKufol jzpfí (om"ktaMumif; odolwdkif; odMu
ouJhodkY) ta':jzpfol OD;av;pdef\tpfr a':a':rrBuD;
onf anmif0dkif;bufwGifom vnfa&mif;NyD; aps;onf
pnfurf;t& olYe,fESifhol a&mif;onfudk a':a':u raiG
rkefY[if;cg; aumif;vScsnfh[k py,f&S,fa&G;um om"kudk
auR;csif&Smonf/
]uJ raiG xnfhxnfh? rwfyJb,maMumf wpfckxnfh? [Jh
om"k b,maMumf pm;r,faemf? at; pm;r,fwJh xnfh
xnfh}
om"k\ {nfhonfrsm;url pm;aomufNyD;NyD jzpfí
twGif;em;wGif xdkifaecdkuf OD;av;pdefu olY0goemtwdkif;
aumfzDazsmfaeonf/ {nfhonfrsm;udk wkduf&ef/
rkefY[if;cg; jyifNyD;jzpfí a':a':u om"kudk wpfqifh
urf;ay;um
]ighwlav; vdkwmxnfhpm;? i½kwfoD;u pyfw,faemf?
tayghtiefaum tawmfyJvm;? at;at; pm;pm;? tJ'g
&efukefu uRefrwlav;aygh? om"k qdkwmav? Mum;zl;rSm
aygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
243
om"k vl0g;0w,f
om"ku a':a':udk vSrf;Munfhrd&mrS wqufwnf;qdk
ovdk a':aiGudkyg vSnfhMunfhrd\/ a':aiGurl bmrQr
ajym? acgif;wndwfndwfESifh em;axmifaeonf/ om"k
vnf; rkef;[if;cg;qufí pm;onf/
]olu emrnfodyfBuD;wm raiG&JU? ola&;wJh 0w¦KawGqdk
tm;yg; odyftrsm;BuD; a&mif;&w,f? vlBudKuf odyfrsm;
wmaygh}
þwGif om"k Nidrfaeí rjzpfawmhay/ a':a':tm;
vSrf;í vufwdkY&if; rsufESmuJjzifh [efYvdkuf&onf/ odkY
aomf r&
]a[m uRefrwlav; a&;wJh0w¦Kaygh ]wyfxJu jrwfudk
udk} qdkwm qkaiG wpfaxmifawmif&w,f? 0efBuD;udk,f
wdkifuudk qkay;wm? tcrf;tem;eJYaygh}
]a':a':[kac:NyD; qufrajym&ef acgif;cgjyvdkufonf/
tdrfxJrS om"k {nfhonfrsm;vnf; a':a':ajymonfudk
em;pGifhaeMuojzifh om"ktaejzifh uoduatmuf jzpfvm
onf/ a':a':um; pum;ajymr&yf/
]rajymygeJYawmh raiG&,f? tJ tJ olu om"kwJh tJ'D
ola&;wJh pmtkyfaygh? tpdk;&uawmif ausmif;awGrSm oif
cdkif;&wm? tJoavmuf awmfwJh uRefr wlav;aygh}
cufacsNyD? om"kvnf; &SufvmNyD/
]uJ a':a':? uRefawmf vufzuf&nf aomufcsifw,f?
vrf;xdyfrSm 0,fay;ygvm;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
244
om"k vl0g;0w,f
]aMomf ighwluvnf;? [dkrSm rif; OD;av; azsmfaeNyD}
]OD;av;azsmfwm aumfzDyJ}
]at; at;? 0,fay;r,f}
]odkYaomf a':a': rxao;? pifppf om"k vufzuf&nf
raomufawmhonfrSm q,fhig;ESpfausmfNyD jzpfaomfvnf;
a':a': xoGm;ygapawmh? pum;jywfygapawmh[laom
&nf&G,fcsufjzifh ajymvdkufjcif; jzpfapumrlvnf;
]NyD; [dkwavmu raiGaum rMunfhvdkuf&bl;vm;?
]uBuD;a&u} qdk wmav? tJ'g uRefrwlav; ½kdufwmaygh?
tmyg; ydkufqHawG&vdkufwmqdkwm rvdkcsifoavmufyJ}
]a':a': vufzuf&nfav}
]at;yg? pm;rSm pm;ygOD;? tJ tJ'D Zwfum;uvnf;
qk&wmyJ? a&T½kyfawG? a&TeJYvkyfxm;wJh ewforD;½kyfawG
av;ckawmif? eJrSwfvdkY raiG&,f}
]'DrSm a':a':} [k om"ku toHjywfESifh [efYvdkuf\/
olurl qufíajymaeqJ/ a':aiGuvnf; yg;pyfta[mif;
om;ESifh em;pGifh&if; acgif;wndwfndwf? om"kudkvnf; w
vSnfhMunfhMunfh wtHhwMo jzpfae&Smonf/
]uRefrwlu EdkifiHausmfwmrS raiG&,f? aemufNyD; ]{nfh
onf} qdkwJh ½kyf&Sifum;rSmvnf; rif;om; vkyfao;w,f
raiG&JU? rMunfh&bl;vm;? tdky&dwfowfawGqdkwm oabm
usvGef;vdkY}
]a':a': b,fvdkvJ? vufzuf&nf 0,fygqdkrSyJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
245
om"k vl0g;0w,f
þwpfBudrfwGifrS a':a':rS jrefjref xygapawmh[k
rsufarSmifukwfNyD; ezl;aMum wif;jyvdkufvdkufonfhwdkif
atmif om"ktm; *kPfwifí r0ao;ojzifh av;av;BuD;
x&if; olYyg;EIwfcrf;axmifh wpfzufwpfcsufqDrS wHawG;
jr§KyfEkEkuav;rsm;udk tvkt,ufokwfum wpfpHkwpf&m
ajymOD;r,fh[ef yg;pyfjyifaejyefaomaMumifh
]oGm;yg a':a':}
a':a': vufzuf&nfcsKdifh,l&ef tdrfxJ0ifoGm;rS om"k
vnf; touf½I ajzmifhawmhvsuf aemufwpfcGufxyfrSm&ef
a':aiGtm; vSrf;tMunfhvdkufwGif
a':aiGonf om"ktm; tvGefvQif av;pm;MunfndK
tyfaom yk*¾dKvfwpfOD;taejzifh cyfNyHK;NyHK;Munfhum yef;
uefudk cyf½dkY½dkU vSrf;,l&if;
]armif&ifu bmtvkyf vkyfwmvJ[if}
jrefrmhrQm;ewfarmif
246
om"k vl0g;0w,f
olwdkYodygw,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
248
om"k vl0g;0w,f
0efBuD; wpfrwf
jrefrmhrQm;ewfarmif
249
om"k vl0g;0w,f
[k ajymajymqdkqdk um;teD;rS jzwfavQmufoGm;ol
owif;pma&mif; aom oli,fwpfa,muftm;}
]a[h oli,f aps;bmjzpfvdkY ydwfwmvJ}
]'DaeY aps;wdkufyGJ &Sdw,fav? ck tpnf;ta0;NyD;vdkY
AdkvfcsKyfwdkYudk tav;jyKzkdY oGm;MuNyD? [dka&SUrSm}
rdef;rysKd ESpfa,mufonf oli,f vufn§dK;nTef&modkY
MunfhvdkufrSyif *sLAvDa[mqDodkY OD;cdkuf csDwufoGm;Mu
aom vlxkBuD;udk awGU&av\/
cufwmyJ &if&,f? ukd,fhudk eufjzef qGrf;auR;wpfcku
zdwfxm;wmeJY tJh'Dudk 0wfoGm;zdkY ydwfqef;vm0,fwm?
ckawmh tBuD;tus,f aqm&D;jzpfwmbJ}
]tdk wifuvJ wifhrSm t0wftpm;awG 'Davmuf ayg
&ufom;eJY? &Sdwm wpfckck 0wfoGm;vJ NyD;wmyJ[m}
jrefrmhrQm;ewfarmif
257
om"k vl0g;0w,f
armif;rnfhom armif;oGm;&onf/ owdrS &Sdav&JUvm;
rajymwwf/ um;uav; &rf;cgaeoavmuf wifhpdwf
vnf; y&rf;ywm jzpfaeav\/
]a[h owdxm;NyD; ajz;ajz;armif;rSaygh}
xdktoHMum;rSyif apmapmu ]vlY*Gpm} onf rdrdwdkYum;
aemufydkif;wGif ygvmaMumif; od&ojzifh wifonf ½kwfw
&uf um;udk xkd;&yfvdkufav\/
]&Sif &Sif bmvdkY vdkufvm&ovJ}
wifonf aemufjyefvSnfhMunfh&if; ar;vdkuf\/
]usKyfawmif;yefwm cifAsm; rauseyfbl;? 'gaMumifh
aemufxyfawmif;yefzdkY vdkufvmwmyJ? 'grSr[kwfvdkY um;
cdk;rIeJY *gwfudkwdkifcsif&ifvnf; *gwfudkarmif; usKyfygvdkuf
r,f}
wif\ ndKrnf;aeaom rsufESmrSm tvif;a&mif jzm
vm\/ yxrurl ykvdyfudkvnf; owdr&? *gwfwdkif&ef
vnf; owdr&bJ? ,ck xdkvlajymrSowd&um *gwfa&muf
rS taMumif;jyvdkufrnf [laom tNidK;uav;jzifh
]rauseyfbl;? *gwfoGm;r,f}
wifu aigufqwfqwf ajymvdkufonfwGif
]'gjzifh aumif;NyD? *gwfudkarmif;? EdkYaeygOD;? cifAsm;rSm
um;armif;vdkifpif &Sdovm;? *gwfa&muf&if ykvdyfawGu
ar;vdrfhr,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
258
om"k vl0g;0w,f
xkdvl þodkYar;vdkufonfESifh wpfNydKifeuf wifhrsufESm
rSm wpfrsKd;wpfrnf ajymif;vJoGm;um &iftm; vSrf;Munfh
vdkuf\/
][J [J cifAsm;rSm um;armif;vdkifpif r&Sdbl;? usyfod
w,f? ykvdyfawG 0wÅ&m;ayghoavmuf cifAsm;wdkY (rdef;r
um;armif;olawG) tm;BuD; twifh&JaeMuwmyJ? uJav?
armif; armif; *gwfwJudk}
][ifhtif;? *gwfudk roGm;awmhbl;? &Sifhudkvnf; trI
rvkyfawmhbl;}
wifonf jymjymovJ vufavsmhvdkuf\/
]'gjzifh cifAsm;eJYusKyf &efolvm; rdwfaqGvm;}
]rdwfaqG qdkygawmh}
]'geJY aeygOD; cifAsm;wdkY *sLAvDa[mudk bmudpö vm
MuovJ}
wifonf &iftm; vSrf;Munfhvdkuf\/
]olrsm;enf;wl AdkvfcsKyfwdkYudk tav;jyKzkdY vmw,fqdk
&if 'DvkdyJ 0wfpm;vm&ovm;}
wifESifh&ifwdkYonf olwdkY0wfvmaom tzdk;wef t0wf
tpm;rsm;udk iHkYMunfhaeMu\/
]cifAsm;wdkY 0wfpm;vmwm[m wefzdk; renf;vSbl;?
rsufESmBuD; r*Fvmaqmifudk vmovdkyJ 0wfpm;vmw,f}
wifESifh &ifrSm xdkvltm; armfrMunfh&JbJ &SdaeMu\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
259
om"k vl0g;0w,f
]wcsKdU rdef;rawGvnf; &Sdao;w,f? AdkvfcsKyfwdkYudk
tav;jyKzdkYvmwm t0wftpm; taumif;qHk; tzdk;twef
qHk;udkrS 0wfNyD; pdefwGJvJ a&TwGJvJeJY EIwfcrf;eD yg;eD qdk;
vmw,f? aygif'g tazG;om; vdrf;vmw,f? 'g 0rf;enf;
jcif; txdrf;trSwfwJhvm;? tawmf½dkif;wJh [mrawG? xGD
cifAsm;wdkYESpfa,mufvnf; twlwlyJ? b,favmuf &Sufp
&maumif;ovJ [if}
wifESifh&ifonf rdrdwdkY t0wftpm;udk vnf;aumif;?
ab;wGifcsxm;aom acwfopf zuf&Sif (yvwfpwpf rdk;
umtusÐ) qifwlESpfxnfudkvnf;aumif; Munfhum &Suf
udk;&Sufuef; jzpfaeMu\/
]cifAsm;wdkY rdbawG ao&if 'DvkdyJ 0wfpm;vmrvm;?
aygif'gtazG;om; ½dkufvmrvm;? EIwfcrf;eD yg;eD qdk;vm
rvm;}
xdkvl\ toHrSm wjznf;jznf; wkefvm\/
]tck vlxk&JU tav;jyKcHaewJh AdkvfcsKyf[m usKyfwdkY&J
acgif;aqmif? usKyfwdkY&JU rdbqdk&ifvnf; rrSm;bl;? tJ'D
awmh AdkvfcsKyfudk tav;jyKzdkYvm&if udk,fhrdb romudk
vmovdkyJ 0wfpm;vmyg? ckvdk tjyKtrlawGudk a&Smif}
xdkvlum;xdkpum;rQjzifhr&yfao;bJ AdkvfcsKyftw¦KyÜwÅd?
EdkifiHa&;? aps;wdkufyGJ? zqyv ygrusef tajztar; a&m
axG;ayGvHk;um aemufqHk; rnfonfhtajc a&mufoGm;Mu
onfrod/
jrefrmhrQm;ewfarmif
260
om"k vl0g;0w,f
]aumif;w,f? usKyfodyf0rf;omw,f? cifAsm; usKyfxif
oavmuf em;ra0;ao;bl;? uJ? jyefawmh usKyfvnf;
oGm;r,f}
[k ajymajymqdkqdk um;ay:rSqif;oGm;ojzifh wifESihf&if
onf xl;qef;aom xdkvltm; wpfcsuf vSnfhMunfhNyD;rS
um;pufEdI;í armif;xGufoGm;av\/
xdkvlvnf; rdrdum; qdkufxm;&m *sLAvDa[m teD;odkY
jyefa&mufvmNyD; olYum;udk pufEdI;Munfh\? r&/ jyKjyif\?
pufum; rEdk;? acR;txGufom wkd;vmojzifh eD;&m vuf
zuf&nfqdkifwGif 0ifxdkif&if; vufzuf&nf rSmaomufae
av\/
xkdtcsdefü vufzuf&nfqdkifxJwGif vl av;ig;a,muf
0dkif;zGJU xdkifaeMu\/ wpfa,mufu pwifí
]we*FaEGaeYrSm uRefawmf tzGJUu AdkvfcsKyfudk tav;jyK
zkdY tvSLaiG aumufcHwm 500 au smf &w,f? taxGaxG
p&dwf EIwfvdkufwmawmif 300 avmuf ydkr,f? tJ'g bm
vkyf&if aumif;rvJ}
yxrvlu ar;onfudk 'kwd,vlu
]300 wef yef;acG vSvSBuD;vkyfNyD; tav;jyK&if r
aumif;bl;vm;}
[k tBuHay;onfwGif wwd,vlu
]tJ'gyJ aumif;w,f}
[k tm;&0rf;om axmufcHvdkufav\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
261
om"k vl0g;0w,f
xdkpum; Mum;vdkuf&aom ]vlY*Gpm} onf vufzuf
&nf aomufae&mrS xvmNyD;
]cifAsm;wdkYajymwmxuf aumif;wJhenf;uawmh tJ'D
ydkwJhaiG 300 udk AdkvfcsKyfwdkY&efyHkaiGxJ xnfhvdkufwm
taumif;qHk;yJ? 300 wef yef;acGvkyfvkyf oHk;axmifwef
yef;acG vkyfvkyf aemufqHk; trdIufyHkxJ a&mufrSmyJ}
[k cyfwnfwnf 0ifajymvdkufojzifh rlv aqG;aEG;ae
aom vlrsm;vnf; xdkvltm; jyL;us,faom rsufvHk;rsm;
jzifh Munfhae&mrS
]rif;eJY bmqdkifovJ}
[k wpfa,mufu rsufESmxm;jzifh ar;vdkufaom
aMumifh
]rqdkifvJ NyD;a&maygh}
[k ajym&if; rdrdae&mwGif jyefxdkifvdkufonfwGif xdkvl
rsm;vnf; rMumrD xGufoGm;Muav\/
xdktcsdefü rdef;rwpfodkufrSmvnf;vufzuf&nfaomuf
aeMuonf/ xdktxJrS cyfBuD;BuD; rdef;rwpfa,mufu
][dkoli,fajymwm rSefwmaygh? yef;acGvkyfNyD; tav;jyK
vnf; trdIufjzpfrSmyJOpöm? &efyHkaiGxJ xnfhvdkufwmu
aumif;OD;r,f}
rdef;r cyfi,fi,fwpfa,mufu axmufcHvdkuf\/
cyf&G,f&G,f rdef;rwpfa,mufurl
]AdkvfcsKyfwdkYrS r&Sdawmhwm? 'D&efyHkaiG b,frSmoHk;rSmvJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
262
om"k vl0g;0w,f
xdktoH Mum;onfESifh apmapmuvl xvmjyefum
tqdkyg rdef;rrsm; xdkifaeaom pm;yGJwGif 0ifxdkifvdkuf\/
]ckzGifhxm;wJh &efyHkaiG[m AdkvfcsKyfwdkY r&Sdawmhayr,fh
AdkvfcsKyfwdkYtygt0if usqHk;oGm;wJh acgif;aqmifBuD;awG&JU
om;orD; ZeD;awGudk axmufyHhzdkY zGifhxm;wJh &efyHkaiGaygh?
0efBuD;awG r&Sdawmhbl;qdkNyD;? olwdkY&JU om;r,m;awGudk
vspfvsL½Ixm;vdkY aumif;yghrvm; a':a':? ckaetcgrSm
tJ'D usqHk;oGm;wJh acgif;aqmifBuD;awG&JU om;orD; ZeD;
awGudk t&ifuxufydkNyD; *½kpdkuf&r,f? 'gaMumifh olwdkY
twGuf zGifhxm;wJh &efyHkaiG jzpfygw,f}
rdef;rtm;vHk; xdkvlpum;udk em;pGifhaeMuonf/
]'geJY pum;rpyf? 0efBuD;wpfrwf 0efuawmf wpfusyf
qdkwm Mum;zl;Muygovm;cifAsm}
xdkvlonf rdef;rwpfodkufvHk;udk odrf;usKH; ar;vdkuf
ojzifh tm;vHk; acgif;cgjyMu\/
]rMum;zl;bl;? b,fvdkygvdrfh}
]a&S;jrefrmbk&if vufxufawmfu 0efBuD;qdk&if MoZm
wefcdk; tifrwefvTrf;rdk;BuD;us,fw,fcifAs? ck&SdwJh 0efBuD;
awGvdkaygh cifAsm}
rdef;rwpfodkufum; xkdvlYpum;wGif em;pGifhaeMu\/
]tJh'Da&S;wkef;u 0efBuD;wpfOD;&JU om;orD; jzpfap?
0efBuD;uawmfjzpfap aoqHk;wJhtcg ½dkif;yif;whJtaeeJY ul
aiGxnfhMuw,f? 500? 1000 ponfjhzifhayghcifAs? NyD;awmh
jrefrmhrQm;ewfarmif
263
om"k vl0g;0w,f
tJ'D tokb[mvnf; 0efBuD;rsufESmeJY tifrwef pnfum;
w,f? 'gayr,fh 0efBuD;om t&ifao&ifawmh 0efuawmf
aooavmufvnf; ulaiGr&bl;? pnfvnf; odyfrpnf
um;awmhbl;? 0efuawmfaovdkY ulaiG 1000 xnfhr,fqdk
&if 0efBuD;aowJhtcg 500? 300 ponfjzifh avsmhoGm;
w,f? 'g bmjzpfvJ qdkawmh 0efBuD;aowJhtcgrSm 0efu
awmf[m 0efBuD;&mxl;rS r&SdawmhbJudk;}
]tJ tJ ajymprf;ygOD;uG,f}
]ckacwfrSmvnf; 'Dtwdkif;aygh? &m&Sif udk,fpm;vnf
&zdkYudp?ö &mxl;&zdkYudpö? e,frajymif;zkdY udpeö JY tjcm; udk,f
usKd;udpötwGuf 0efBuD;awGudk azmfvHzm;aeMuoavmuf
0efBuD;uawmfawGudkvnf; ajr§mufpm;Muw,f? ta&;ay;
Muw,f}
]a[h 0efBuD;wpfrwf 0efuawmf wpfusyfqdkwmu bm
udkajymwmvJ armif&if&JU}
rdef;rBuD;wpfa,mufu ar;vdkufonf/
]'Dvdkav a':a':&JU? cke uRefawmfajymovdk a&S;Arm
bk&ifvufxufu 0efuawmfao&if 0efBuD;rsufESmeJY ul
aiG 1000 xnfhwJhvl[m 0efBuD;aoawmh wpf&m ESpf&m
avmufyJ xnfhMuawmhw,f/ 0efBuD;qdkwJh rsufESm r&SdMu
awmhyJudk;? 'gaMumifh a&S;ynm&SdawGu 0efBuD;ao&if wpf
rwf? 0efuawmfao&if wpfusyf&,fvdkY qdkprSwf jyKcJhMu
w,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
264
om"k vl0g;0w,f
]aMomf aMomf}
]ckacwfvJ 'Dvdkaygh? 0efuawmf aooGm;wJh 0efBuD;qdk
&if odyfrsufESm&Sdw,f? orufawmfcsifwJh vlawGua&m
udk,fusKd;&Smorm;awGua&m [dku bmulyg&ap? 'Du bm
wm0ef,lyg&apeJY? 0efBuD;rsufESmu &Sdao;oudk;? tJ'D
awmh AdkvfcsKyftp&SdwJh 0efBuD;awG usqHk;oGm;wJhtwGuf
ckeajymovdk 0efBuD;ao&if wpfrwf rjzpf&atmif ulaiG
vnf; avsmhroGm;atmif udkBuD;EkwdkYu odyf*½kpdkufNyD;
&efyHkaiGawGzGifh? tpDtpOfawGvkyfeJY tawmf acgif;½Iyf ae
Mu&w,f}
]'DrSm 'DrSm}
xdkvl pum;ajymaecdkuf txufygtwdkif; ac:oHMum;
ojzifh vSnfhMunfhvdkuf&m teufa&mifvHkcsnf qifwl0wf
í vuf0JvufwGifvnf; vufywfteuf pnf;xm;aom
wifESifh&ifudk awGU&aomaMumifh xdkvlrSm tHhtm;oifhpGm x
oGm;&if;
][if cifAsm;wdkY yef;acGawGeJY ygvm;}
[kar;NyD; ai;Munfhaeav\/
][kwfw,f? uRefrwdkY vGeforQ 0efcs&if; tav;jyKzdkY
csufcsif; jyefvmMuw,f? &SifeJY awGUr,fawmif rxifbl;?
uRefrwdkYudk vdkufydkYrvm;}
]at; aumif;w,f? aumif;w,f? 'DvdkrSaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
265
om"k vl0g;0w,f
[kajymNyD; xdkvlonf wifESifh&ifudkac: *sLAvDa[modkY
avQmufoGm;Muav\/
usm;ul;ausmif;ESifh uyfvsuf *sLAvDwHcg;0odkY a&muf
aomf wa,moHvdkvdk Mum;&ojzifh xdkvlonf wa,moH
Mum;&mqDodkY vSrf;Munfhvdkuf\/
wHcg;aygufESifh rvSrf;rurf;wGif vlwpfa,mufonf
wa,mudk cRJcRJyspfyspf xdk;aevsuf tjcm;ESpfa,muf oHk;
a,mufu oDcsif;qdkaeMuonfudk awGU&onfESifh xdkvl
onf wa,morm;xH avQmufoGm;av\/
]'g bmoDcsif;vJ}
xdkvlu ar;vdkuf\/
]'g AdkvfcsKyfESifhwuG usqHk;ol acgif;aqmifBuD;rsm;&JU
tw¦KyÜwÅd oDcsif;pmav 0,fygvm;Asm? wpf&GufrS wpf
rwfyg}
vlwpfa,mufu tm0ZÆef;&Tif&TifESifh jyefajym\/ xdkvl
\ rsufESmonf csufcsif; eDvm\/
]cifAsm;wdkY pD;yGm;&Smp&m 'DavmufyJ &Sm;ovm;? 'DYjyif
enf; r&Sdawmhbl;vm;/ acgif;aqmifBuD;awG&JU "gwfyHkwdkY?
pmtkyfwdkY a&mif;wmu ajzEdkifp&m &Sdao;w,f? awmfao;
w,f? ckawmh wpfwdkif;jynfvHk; ylaqGae&wJh psmyeudk
acgif;wyfNyD; oDcsif;pyfa&mif;wmrsm; tHhyg&JUAsm? ck usqHk;
wJh acgif;aqmifawG[m usKyfwdkY&JU acgif;aqmif? rdbqdk
jrefrmhrQm;ewfarmif
266
om"k vl0g;0w,f
vnf; [kwfw,f? wu,fvdkYrsm; cifAsm;rdbawGao&if
'DvkdyJ wa,muav;eJY}
xdkvlpum;rqHk;rD ]cGyf} ceJ toHwpfck xGufay:vmNyD;
xdkvlrSm yHk&ufom; vJusoGm;av\/ vlawGvnf; ½kwf
½kwf&uf&uf jzpfoGm;awmh\/ xdkvl pum;pajympOf u
wnf;u vltkyfrSm wjznf;jznf; rsm;vmNyD; xdkvltkyfxJrS
rnfol 0if½dkufoGm;onf rodvdkuf&bJ xdkvlomvQif
acgif;uGJ vJusoGm;awmhum aemufqHk;ü tjrifrawmf
onfudkawGUwdkif; bGif;bGif;&Sif;&Sif; ajymwwfaom xdkvl
tm; wifESifh&ifwdkY *spfum;ESifhyif aq;½HkodkY ydkYvdkuf&av
awmhownf;/
om;rsm;um þrQESifh rauseyfao;
]azaz trSmpmjzpfjzpf ed*Hk;jzpfjzpf wpfckck vkyfygOD;}
odkY ajymvmacsao;onfESifh atmufygtwdkif; wdkwkd
xkwfí ed*Hk;csKyfay;vdkuf&aom [lownf;/
]olwdkYodygw,fuGm}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
267
om"k vl0g;0w,f
pdefwHk;vHk;rif;om;
jrefrmhrQm;ewfarmif
270
om"k vl0g;0w,f
tpdk;&u Adkvfujym; t*Fvdyfujym;awGom tvkyfay;wm
odvm;}
][kwfuJh rr}
]tJ'g rSwfxm;? rif;bDatatmif&ifawmif "mwf&xm;
vufrSwfppf tm tD; wD bwfpum;armif;wJh '½dkifbm
tvkyfawmif renf;vdkuf&rSm}
]pdwfcsygrr uRefawmf BudK;pm;yghr,f}
]pmrwwf&if [dkvlYqDu vufjzefY? 'DvlYqDu vufjzefY
eJY awmif;pm;&vdrfhr,f}
om"k wpfudk,fvHk; usifceJ zdef;oGm;\/ ,ck rdb&Sdae
ygvsufyif wpfcgwpf&H qefjyKwf 2 jym;zdk;aomufNyD; tdyf
&onf/ &Hzef&Hcg tysKdBuD;rsm;u auR;onf/
uav;jzpfí oem;í tjrifrawmfí auR;Muonf/
rkefYpm;vdku vufjzefYawmif;&onfrsm;udk ausmif;oGm;&if;
om"k awG;onf/
vlysKdayguft&G,f a&mufvQif þodkY auR;csif ay;csif
Muygrnfavm/ om"kuaum vufjzefY awmif;0Hhygrnf
avm/
,ck olwpfxl;ay;urf;pm pm;&onfyif &Sufp&m jzpf
aeacsNyD/ ynmudk BudK;pm;&rnf/
oli,fwef;rSpí ae&NyD; 0vHk;rSpí oifonf/ twef;
xJwGif om"ktBuD;qHk;jzpfaeonf/ pmoli,fMum; vif;w
em;ouJhodkY/
jrefrmhrQm;ewfarmif
271
om"k vl0g;0w,f
yxrqHk; 0vHk;rsm; a&;cdkif;&mwGif om"ku tysKdBuD;
rsm; oifay;xm;onfrsm;udk toHk;jyKvsuf 0vHk;omru
uBuD;? cauG;? t txd a&;NyD; oGm;jyaomtcg twef;
ydkifq&m a':vlpD (t*Fvdyfacwf Ak'¨bmom rdef;uav;
ausmif; 17 vrf;xdyf usKHBuD;vrf;)? olu tHhtm;oifhpGm
jzifh ar;&m om"kuvnf; tdrfwGif oifay;ol&SdaMumif;?
ausmif;raeEkdifrDu BudKwifoifxm;aMumif;ajym&m q&mr
a':vlpD pmtkyfwpftkyf udkifNyD; om"ktm; ausmif;tkyf
q&mrBuD:xH ac:oGm;NyD; t*Fvdyfpum;jzifh bmawG ajym
onfrod/
]armifazoef;? bOD; a&ul;aeonf? aq;ukír&yg?
ig\ 'l;emonf/ bl;oD;EkEkrcl;&? qdkwJh pmawG zwfwwf
ovm;}
bdvyfoltppf ausmif;tkyfq&mrBuD;u a':vlpDvuf
rS pmtkyfvSrf;,l&if;ar;onfudk om"ku 'dk;'dk;a'gufa'guf
&Gwfjyvdkufojzifh q&mrBuD;u tvGefoabmusoGm;um
oli,fwef;tqif oHk;qifhwGif wpfESpfpD wufrae&awmh
bJ wkduf½dkuf yxrwef;odkY ydkYay;\/ 0rf;omvdkufonfh
jzpfjcif;/
odkYaomf vpOfvwdkif; vqef;vQif om"k pdwfnpf&
onf/ ausmif;vc 3 usyf rSefrSef ray;Edkifí/
þodkYESifhyif 5 v wmrQ ta<u;wifum 'kwd,wef;
wuf&ef &Sdvmaomtcg ausmif;vc a<u;usefrsm;onf
jrefrmhrQm;ewfarmif
272
om"k vl0g;0w,f
21 usyf jzpfvmvsuf xdkaiGtm;vHk; ,lvm&ef 'kwd,
twef;ydkifq&mru rSmvdkufí tarwkdYudk ajymjyonf/
arQmfvifhcsuf r&Sdawmhojzifh ausmif;rwufbJ aevdkuf&
acsonf/
tD;a&m tD;a&mjzifh wpfESpfausmfausmf ynmtcsdef vpf
[if;oGm;&awmhvsuf xdktcsdefwGif om"kwdkYvnf; ukefaps;
wef;&Sd av;xyftdrfcef; txyfcdk;odkY ajymif;a&TUcJh&NyD jzpf
\/
ukefaps;wef;[lonfh trnfESihftnD ukefonf vlcsrf;
omrsm; ukefonf om;orD;rsm;ESifh qufqH&onfrSm rsuf
ESmi,fvS\/ olwdkY0wfqifaom t0wftpm;ESifh om"k
0wfEdkifonfh tusÐvHkcsnfwdkY jcm;em;csufonf 20 usyfESifh
2 usyfavmuf uGmjcm;aeonf/ olwdkYu 4 usyfwef ½I;zd
eyfESifh om"kwdkYu wpfrwfwef usKdufxdk cHkzdeyfESifh/
aAGaqmfOD;tm;jzifh ukefwkdufwpfcku om"kudk vSrf;ac:
NyD; acgufqGJ0,fcdkif;onf/ xdkpOfu olYom;rsm;vnf; &Sd
onf/ olwdkYudkrcdkif;? twlupm;ygvsuf om"kudk a&G;ac:
NyD; 24 vrf;wGif acgufqGJ 0,fcdkif;onf/
om"k qif;&Jonf/ olwdkY cspfatmif? olwdkY om;orD;
ESifh upm;cGifh&atmif olwdkYcdkif;orQ vkyfay;&rnf/ oGm;
0,fay;onf/ acgufqGJ 9 xkyf/ qdkifaemufcef;odkY 0ifay;
aomtcg olwdkYukefonfwpfodkufu ydkumqGJaeMuonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
273
om"k vl0g;0w,f
¤if;wdkYpm;&ef jzpfvsuf acgufqGJrsm;a&m ydkaiGyg jyefay;
vdkufonfwGif
]a&mh rif;rkefY0,fpm;}
ydkufqHwpfyJ ay;onf/ tvGef 0rf;omoGm;&onf/
tarxHrS rkefYzdk;yif 2 jym;xuf ydkí r&pzl;/
odkYESifh om"krSm olwpfxl;cspfatmifa&m cdkif;csifatmif
yg oGufvuf&awmhonf/ tuif;yg;&awmhonf/ odkYrS
rkefYzdk;uav; &Tif&Tif&rnf/
wpfaeYwGif OD;armifuav; a':usKyf y&du©&mqdkifrS OD;
armifuav;? a':usKyf orD;BuD; a':a':oef;u tb,f
aMumifh ausmif;raeoenf;[k ar;um aemufqHk; olwdkY
p&dwfjzifh ausmif;aecGifh &vdkufonfhtcsdefü ,cifausmif;
odkYyifoGm;í qufae&ef qHk;jzpfvsuf ausmif;wuf&mwGif
'kwd,wef;wGifom aecGifh&onf/ om"kESifh ,cif wpf
wef;wnf; aeolwdkYrSmrl 5 wef;odkY a&mufukefMuavNyD/
&Sufvdkufonfhjzpfjcif;/
om"k tjyif;txef BudK;pm;onf/ 'kwd,wef; 6 v
ESifhyif pmar;yGJBuD;atmifonf/ 7 w ef;txd 6 v ESifh
atmifonf/ twef;wuf&onf/
txuf a&;cJhonfhtwdkif; vrf;xJwGif tppt&m&m
tvdkufod tuif;yg;&onf/ 0,fcdkif;wwfaomypönf;rsm;
aps;EIef;? rnfonfhae&mwGif a&mif;onf ponfjzifh pHkprf;
avhvmxm;&onf/ EdkYqD? tcsKdaomuf vufzufajcmuf?
jrefrmhrQm;ewfarmif
274
om"k vl0g;0w,f
EdkYrIefY? aumfzDrIefY? oGm;yGwfwH? tdrfomoHk; acs;(*sD;) cRwf
aq;rIefY aygif'gESifh a&arT;rsKd;pHk/
wpfaeYaom nOfwpfn vomomwGif oDcsif;oHESihf
twl olawmif;pm;wpfa,mufvrf;xJ0ifvmNyD; olYoDcsif;
ESifhol qdkí ujyonf/ oluyHkrSm pdwfuwHk;tu jzpf
vsuf cg;em;wpf0dkufwGifom vufz0g;udk auG;í aumuf
í vSnhfí EGJUíuNyD; pnf;csuf 0g;csufudkrl olYvuf0g;udk
cyfcHk;cHk;xm;í &iftHkudk½dkufjcif;jzpf&m vufckyf cyftkyftkyf
wD;ouJhodkY azmif;ceJ azmif;ceJ jrnfoHxGufonf/ vuf
ckyfoHESifhvnf; wlvSonf/ olonf xdkvuf0g; cHk;cHk;jzifh
pnf;0g;vdkuf&mwGif 0J,m&iftHkudk ½dkuf½Hkomr[kwf aemuf
ausm *kwfydkif;ae&modkYvnf; wajzmif;ajzmif; ay;onf/
xdk½dkufcsufae&mwdkYrSm uGufNyD; ndKaeNyDjzpf\/
,aeYn olqdkaom oDcsif;rSm OD;a&T½dk;\ a0vGifvGif
Zmwfum;rSoDcsif;jzpfvsuf oluvnf; toHaumif; tqdk
aumif; jzpfacsonf/ olvmcsdefrSm nOfh 7 em &DcefY jzpfí
tb,faMumifh nOfhrS vm&oenf; trsm;olig olawmif;
pm;wdkY aeYbufwGifom vmMuonf/ olY&nf&G,fcsufudk
om"k pOf;pm;ír&/
oloDcsif;qdkí u&mwGif ae&ma&G;yHkvnf; ydkifvSonf/
vrf; "gwfrD;wdkifatmuf wnfhwnfh tvif;a&mifwGif u
jyonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
275
om"k vl0g;0w,f
qdkuNyD;onfESifh vuf0g;ESpfbufjzefYumydkufqHawmif;
onf/ atmufxyfaeolrsm;wHcg;0odkY oGm;íawmif;onf/
tay:xyfodkY armhMunhfNyD; awmif;onf/
]tpfudkBuD;wkdY? tpfrBuD;wdkY? tpfudki,f? tpfri,fwdkY?
bBuD;wdkY? BuD;BuD; a':a':wdkYcifAsm;? xrif;usef [if;
usef &Sd&ifvnf; ay;Muyg? ydkufqHay;csifvnf; ay;Muyg
cifAsm}
þodkYatmfajym&if; awmif;onfh atmufxyfqdkifayguf
rsm;wGif xdkifpum;ajymaeaom (0g) wdkuftwGif;ü yltdkuf
í tjyifxGuf avnif;cHaeaom olrsm;xH ydkufqHawmif;
&mwGif ydkufqHrsm;onf olYvufwGif;odkY qdkufqdkufNrdKuf
NrdKuf a&mufaomfvnf;
]wdkufawGay:u xGufMunfhaewJh tpfudk tpfrwdkY cif
Asm; ydkufqHav; wpfjym;wpfcsyf oem;yg}
wusDusDatmf&if; vufajr§mufjzefYí awmif;cHae&m t
csKdUu aMu;jym; wpfjym;aphuav;rsm; apwemtavQmuf
wpfjym;ESpfjym; ypfcsay;Muonf/
ESpfxyf? oHk;xyf? av;xyfwdkufrsm;ay:rS ypfcsonf
jzpfí tcsKdUaMu;jym;aphuav;rsm; tjym;vdkuf vrf;ay:
odkYusvmNyD; wpfae&mxJwGifyif wpfcsufrQckefNyD; &yfoGm;
onf/ xdkolawmif;pm;u vG,fvG,faumufí&oGm;onf/
tcsKdUydkufqHwdkYrSm xkdtjym;vdkufrusbJ apmif;vdkuf
axmifvsufom; usvmum uwå&mvrf;ESifh aqmifhNyD; OD;
jrefrmhrQm;ewfarmif
276
om"k vl0g;0w,f
wnf&modkY vdrfhoGm;wwf&m olYwGif ydkufqHusoHom Mum;
&NyD; rnfonfhbufodkY vdrfhoGm;onfudk rjrif&/ "gwfrD;
a&mif&Sd&m vdrhfoGm;vQif awmfao;\/ ol vdkufaumuf
Edkif\/
olonf rsufpdvnf; rIefyHk&vsuf nOfhbufvnf; jzpf
aomaMumifh vdrfhoGm;onfh ydkufqHudk vdkuf&Sm&onfrSm
wpf'ku©jzpfaeí om"krSmvnf; vlwpfbufom;udk ulnD
wwfaom 0goemADZt& ulnDí 0dkif;aumufay;onf/
]cke xGufMunfhNyD;rS jyef0ifoGm;aom tpfrBuD;wdkY cif
Asm;} [lívnf; cGJjcm;ajymqdk awmif;wwfao;onf/ ol
onf olYudk,fol trnfay;xm;onfrSm ]pdefwHk;vHk;} [lí
jzpf\/ uyHkrSm pdefuwHk; tu udk,fuwHk;vHk; vHkcsnfom
0wfxm;onf/ udk,ftxufydkif; tusÐygaevQif olYvuf
0g; ½dkufoH azmif;azmif;jrnfawmhrnfr[kwf/
pdefwHk;vHk;onf oHk;&ufwpfBudrf? av;&ufwpfBudrf
avmufom vmvsuf vmjyefvnf; nOfh 7 em&D? 8 em&D
twGif;/
,if;udpöudk om"k ar;Munfhaomtcg
]aeYcif;? aeYvnf qdkawmh vl½Iyf? um;awG ½Iyfw,f?
tdrf&Sifqdkif&SifawGvnf; udk,fhtvkyfeJYudk,f usawmh tpf
udkujyawmh b,fMunfhEdkifMurSmvJ? nOfhqdkawmh olwdkY
vnf; tm;Muw,f? tpfudkvnf; at;at;vlvl ujyEdkif
wmaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
277
om"k vl0g;0w,f
puúLacgif;aygif; wcgcgjzifh om"ktm; olajymonf/
om"k þodkY pyfpyfpkpkar;NyD; &orQtajzudk vrf;xJrS
tvsOf;oifholrsm;tm; ajymjyaomtcg om"kudk oabm
us&if; xdyfykwfMuavawmh\/
wpfcgwpf&H ]om"k} vrf;xJür&SdbJ udpöwpfckckjzifh
tjyifoGm;aeaomaeYü olvma&muf ujyawmif;cHonfh
tcg vdrfhoGm;onfh ydkufqH vdkuf&SmNyD; aumuf&onfh
tcuftcJudk om"k&SdaomaeY olYudk ulnDaomaeYwGif ol
u ajymjyavh&Sd\/ tBudrfBudrfqdkovdkyif/
]vufzuf&nf vkdufaomufygvm;uGm? vrf;xdyfrSm
zefcGufeJY wpfcGufqdk&if 2 a,mufaomufvdkY&ygw,f} [k
zdwfac:avh&Sd\/ om"krvkduf? raomuf/ uRefawmfuyif
ay;urf;oifhaMumif; ajymjy jiif;qdk&\/
wpfaeYaomf vuG,faeY nOfhwpfnOfh pdefwHk;vHk; oD
csif;oH Mum;&onf/ vuf0g;ckwf ½dkufoHonf wazmif;
azmif; Mum;&onf/ ,aeYnOfh om"k olYudk ulí ydkufqH
aumufray;Edkif zsm;aeonf/ ESmap; acsmif;qdk jzpfae
onf/
olqdkaom oDcsif;rSm xdkpOfu tvGefaMumfMum;vSaom
rdk;n§if;q&mawmf bk&m;BuD; w&m;yGJESifh ywfowfí a&T
wdkifnGefYa&;om;aom rMunfatmif oDqdkonfh ]tdkufwif
awGrsm;ygbdw,f} aw;oGm;tvkdufjzifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
278
om"k vl0g;0w,f
(MunfndKzG,f aumif;ygbdw,f/ rdk;n§if;u q&mawmf
&,f? a'oem aocsmatmif a[majym qHk;rw,f? w&m;
empOf tcguuG,f tem;yif jrif&w,f? olYtrnfuav;
udk ar;vdkufcsifvSw,f)
jrefrmhrQm;ewfarmif
279
om"k vl0g;0w,f
txufwGif qdkcJhonfhtwdkif; usvmaom ydkufqHrsm;
q,fav;ig;aytxd vdrfhoGm;wwfvsuf &Hzef&Hcg vHk;0
&SmrawGUonfrsm;vnf; &Sdaumif;&Sdrnf/ xdkYaMumifh nOfh
tarSmifxJwGif puúLjzifhxkyfí ypfcsrnfqdku xdkwpfjym;
aphonf vHk;0 vdrfhroGm;Edkif? puúLjzLjzL aMumifhvnf;
txif;om; jrif&rnf/
þonfwdkYrSm olawmif;pm; pdefwHk;vHk; rif;om;u vkd
vQif BuHqNyD; vl0g;0vdkufjcif;aMumifh &oGm;onfhenf;
vrf; jzpfacs\wum;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
280
om"k vl0g;0w,f
rif;eJYbmqdkifvJ
jrefrmhrQm;ewfarmif
282
om"k vl0g;0w,f
ausmif;wufausmif;jyefwdkif; (0g) AE¨Kvyef;NcHudk jzwf
vmwdkif; om"k wpfckowdxm;rdonfrSm ql;avbk&m;
awmifbufrkcfESifh rsufESmcsif;qdkif yef;NcH yvufazmif;&Sd
pdefyef;yifatmuf wifysOfacGxdkifí ydkufqH tvSLcHaeaom
olawmif;pm;BuD; jzpfacs\/
xdkolawmif;pm;BuD; tom;jzLyHk? ydefyHk taetxm;rSm
om"k\ tazESifhwlNyD; toufvnf; xdkrQyif &Sdvdrfhrnf
xif\/
eHeuf ausmif;oGm;csdef? ajcusJusJ vSrf;vm&if;uyif
xkdtem;aemufvQif xdkvlBuD;udk vSrf;Munfhrd\/ tb,f
aMumifh[lírod yef;NcHem;a&mufvQifyif olYudk zswfceJ o
wd&onf/ vSrf;Munfhrdonf/
om"k Munfhwkdif;vnf; xdkvlBuD;onf tjcm;aom ol
awmif;pm;rsmuJhodkY ]tpfudkBuD; tpfrBuD;wdkY} ponfjzifh
yg;pyfrS wwGwfwGwf &GwfoHqdkí wpfBudrfrQ rMum;&/
vrf;oGm; vrf;vmrsm; xHwGifvnf; vufjzefYawmif;[ef
vnf;rjy/
yg;pyf t aeí qdkvQifvnf; olYvuf0Jbuf ay 100
avmuftuGmrS ukvm; olawmif;pm;uJhodkY ydkufqHcGufudk
vIyftoHjyK awmif;oifhonf jzpfygvsuf xdkjzLjzLydefydef
olawmif;pm;BuD;rSmrl wifysOfacGxdkifNyD; acgif; idkufpdkufcs
um rsufvHk;vnf; rSdwfxm;avh&Sdonfudkom om"k awGU
ae&onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
283
om"k vl0g;0w,f
ol\ vuf,mbufwGif xdkifawmif;aeaom tzGm;tdk
wpfa,mufonf olESifh ay 40 cefYom uGmvsuf
]om;orD;uvnf; r&Sd? ausmaxmufaemufcHvnf; r&Sd
vdkY awmif;&ygw,f? olawmif;pm;rsKd;½dk; r[kwfygbl;&Sifh
toufvnf; 60 ausmfygNyD? oem;Muyg}
ponfjzifh vljzwfoGm;wdkif; vSrf;ajymawmif;&rf;avh&Sd
NyD; olYa&SUwGif cif;xm;aom wpfa,mufxdkif zsmpkwfay:
wGif t*Fvdyfacwf aMu;jym; wpfjym;aph 4 jym;wef (yJaph)
&Spfjym; (rl;aph) rsm;yif tazG;om; awGU&onf/ wpfbuf
rS ukvm; olawmif;pm;cGufxJwGifvnf; wpfjym;aph 20
cefY/
xdkvlBuD;a&SUrS ykqdk;pkwfay:wGifrl wpfjym;aph 3 4 aph
xuf ydkír&Sdyg/ ol uHaumif;vSonfhaeYtjzpf wpfjym;aph
10 aphonf ol t&qHk;aeY/
xdkpOfu wpfjym;aph qdkonfrSm om"kwdkYtzdkY &SyftusÐ
tdwftjynfh yJavSmf&Edkifonf/ vufzuf&nf wpfcGufrS 2
jym;/
qdkcJhonfhtwdkif; om"k (oludkawGUwdkif; tm;rvdk tm;
r&) tb,fhaMumifh jzpf&onfudk pOf;pm;onf/ om"k
tazESifh tom;a&m ydefjcif;a&m t&G,fyg wlíavm vHk;0
r[kwf[k tajzxGufonf/
wpfaeYaomf ausmif;rStjyef xkdvlBuD; vuf0JbufrS
ukvm; olawmif;pm;BuD;teD;odkY a&mufaomf xdkukvm;
jrefrmhrQm;ewfarmif
284
om"k vl0g;0w,f
BuD;onf vmorQvltaygif;tm; ydkufqHcGuf vIyfjy&if;
qvHay;í awmif;onf/ om"ka&SUwGifyif wpfjym;aphu
av;rsm; cGufxJ ypfxnfhoGm;Muonfudk jrif&onf/
qufíavQmufvmaomtcg xdkvlBuD;a&SU a&mufvm
ojzifh iHkYMunfhrdonfü jym;aphig;aphom olYa&SUwGif cif;
xm;onfh ykqdk;pkwfay:wGifawGU&onf/ om"kpdwfraumif;
tNrJvdkyif xdkvlBuD;u aiGt&enf;aeonf/ xdkae&mwGif
yHkaoawmif;pm;ol oHk;a,muf&Sdonfhteuf xdkvlBuD;onf
tvSLcH&yHk wwd,tqifhwGifom &SdNyD; wpfcgwpf&H ol
awmif;pm; av;ig;a,muf jzpfvmaomtcg xdkvlBuD;\
0ifaiGonf yOörjzpfoGm;onfudk awGU&onf/ om"k oem;
rdonf/
xdkoem;pdwfaMumifh tm;rvkd tm;r& jzpf&onfudk
aemif wGifrS t"dyÜm,f ay:ygacsawmhonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
287
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
288
om"k vl0g;0w,f
xl;jcm;onfrSm jrefrmtaeusJaomt&yf jzpfíavm
rod/ olawmif;pm;yifvQif jrefrmvlrsKd;u tvmenf;NyD;
w½kwf? ukvm;u rsm;jyefonf/ odkYaomf w½kwfESifhjrefrm
olawmif;pm;OD;a&wdkY 0ifxGuf awmif;&rf;MuonfrSm
tnDtrQavmufom jzpfvsuf tjcm; olawmif;pm;u
tqrwef rsm;onf/
olawmif;pm;wdkYonf tawmif;t&rf; Murf;onf/ ay
uyfuyfEdkifonf/ wpfBudrf vufcgjy½Hkjzifh roGm;/ ywfcRJ
eyfcRJ rsufESmudk iJhum rJhumjzifh vuf0g;om jzefYwef;
aewwfMuonf/ aemufqHk; atmfaigufxkwfrS rsufarSmif
MuKwfMuKwfMunfhNyD; xGufoGm;wwfMuonf/
om"k\ tvkyf&Sif tpfudkBuD;onf trsm;oligwdkY ol
awmif;pm;udk wpfjym;omay;aomfvnf; olu wpfyJ (4
jym;) tenf;qHk; ESpfjym;cefY ay;avh&SdaomaMumifh ol
awmif;pm;rsm; tvGefrsufaphusaom (pnfum;aom) qdkif
jzpfacs\/ om"k olwdkYudk tNrJ*½kpdkuf Munfhrdonf/ *½k
pdkufrdonfrSm wjcm;aMumifhr[kwf/ tcsKdUaom olawmif;
pm;wdkYonf ½dk;½dk;qHyif zGBuJjzifh vma&muf awmif;&rf;
xGufoGm;um 3 em&DcefY tMumwGif OD;xkyfpkwfwpfvHk;
aqmif;um ½kyfzsufí ESpfxyfuGrf; 0ifa&muf awmif;wwf
Muonf/
om"k\ tvkyf&Sifonf wpfywfvQif wpf&uf ol\
arG;aeY (aomMumaeY) wdkif; vSL&ef ydkufqHta<ursm; trf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
289
om"k vl0g;0w,f
xm;onf/ vmawmif;orQ olawmif;pm;wdkYudk ay;onf/
xdktvSLudk pwifí wpfvcefY Mumaomtcg aomMumaeY
wdkif; aq;wdkuft0wGif olawmif;pm;rsm;ESifh jynfhrwwf
usyfaeavh&Sdonf/ ydkufqHtvSLvnf; ay;ravmuf/
taMumif;aomfum; olawmif;pm; vlvnfwdkYonf
om"kwdkYqdkifu aomMumaeYwdkif; vSLonfudk rSwfom;NyD;
vmawmif;MuaomaMumifh/
xkdYaMumifh uHw&m; oabmxm;um yxrywfwGif
wevFmaeYü ay;vSLvsuf? 'kwd,ywfwGif t*FgaeY?
wwd,ywfwGif Ak'¨[l; pojzifh &ufajymif;um aomMum
aeYudk csefvSyfxm;vdkuf&onf/
xdkacwfu olawmif;pm;wdkYrSm pHkvSonf/ ajcauG;
vufaumuf vufwGef;vSnf;ay: arSmufvsufwpfrsKd;?
yufvuf wpfrsKd;? ajcovHk;wGif tufqpf i&JrD;okwfí
tom;eDvefatmif wrifzefwD;xm;aom temudkjyí
awmif;&rf;onfvnf; wpfzHk/ rsufvHk;rsm; uRwfusrwwf
jyL;xGufaeaom uav;rsm;udkcsDí vdkufawmif;aeMu
onfvnf; r&Sm;/
xdkxdk pdwfysufp&m aygif;pHkwdkYxJwGif ESpfvdkzG,f&m ol
awmif;pm;BuD; wpfa,mufudk om"k rSwfom;xm;rdzl;\/
olonf
touf 50 ausmfcefY ppfwaumif;vlrsKd; olawmif;pm;
BuD;/ i,fpOfu om"kwdkY ac:onfrSm ppfwaumif;r[kwf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
290
om"k vl0g;0w,f
þolawmif;pm;BuD;onf tjcm;aom olawmif;pm;
rsm;ESifh vHk;0rwl/ t0wftpm; tenf;i,f pkwfaomf pkwf
rnf/ odkYaomf avQmfzGyfxm;onfrSm azG;ae\/ tvGef
oefYoefYjyefYjyefY &SdvSonf/ olvmawmif;wdkif; om"k tuJ
cwfMunfhonf/ EIwfcrf;arG; rkwfqdwfygodkif;arG; ponf
wdkY nufaeatmif &dwfxm;onf/ Munfh&onfrSm ol
awmif;pm;ESifh vHk;0rwl/
ol vmawmif;onfhaeYonf om"kwdkYtpfudkBuD; vSL
aomaeY r[kwfí vufcgjyvdkuf? jyefrcsrDrSmyif olu
qvHay;í xGufoGm;wwfonf/ om"kq&mu ydkufqHac:
ay;vQif zdeyfcRwfNyD; wuf,lonf/
wpfaeYaomf
om"k aemufaz;tdrfomrS xGuftvm
]a[h a[h? cke 'DrSm 0,folrsm;aevdkY [dk olawmif;pm;
BuD; 0ifrvmbl;uG? a&mh a&mh vdkufay;vdkufyguGm}
tpfudkBuD; vSrf;ay;aom tvSLydkufqHudk qkyfNyD; ½kwf
w&uf tajy;xGufvdkufoGm;&m apmapmu om"k ajymcJh
onfh vl&nfoefY olawmif;pm;BuD;udk udkufig;q,fcefY
ta0;wGif vSrf;jrifvdkuf&\/
om"k tajy;vdkufoGm;NyD; aMu;jym;ydkufqH 3 jym;udk
olYvufxJ vSrf;xnfhay;vdkuf&m olu ukvm;bmomjzifh
vnf; qkay;[efjyKonf/ jrefrmvdkvnf; (om"krStp
bkef;BuD; ouf&Snf edAÁmef jrefjrefa&muf) pojzifh yDyDoo
jrefrmhrQm;ewfarmif
291
om"k vl0g;0w,f
BuD; pDumywfuHk; qkrGefaumif; awmif;vdkuf\/ aemuf
olonf om"kudkyg qvHay;NyD; (0g) pvk½dkufNyD; cyfNyHK;NyHK;
vSnfhxGufoGm;acs\/
þonfrSm vSnhfvnf awmif;&rf;aeaom olawmif;
pm;tm; xl;xl;jcm;jcm; ydkufqHvdkufay;&onfh yxr
tBudrf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
292
om"k vl0g;0w,f
xdktcsdefü om"ktvkyf&Sif q&monf bkef;awmfBuD;
wpfyg;ESifh w&m; aqG;aEG;aeMuonf/ olonf rMumrD
qdkifa&SU wpfzufyvufazmif;&Sd ukvm;qdkifwGif awmif;NyD;
rS om"kwdkYqdkifbuf avQmuftvm om"kuvnf; ,aeY
rvSLao;aMumif; vufcgjy&ef toifhjyifxm;aomfvnf;
olonf qdkif0 avSum;xpfESifh 15 ayavmuf ta&mufrSm
yif csmceJauGUNyD; tjcm;qdkifbuf OD;wnfxGufoGm;acs\/
ydkufqH tHqGJzGifhoHMum;í om"k vSnhftMunfh q&mu
acgif;ndwfac:NyD;
]vdkufay;vdkufygOD;uGm [dkolawmif;pm;BuD;}
,aeYonf q&m\ tvSL&uf r[kwfapumrl ol
awmif;pm;BuD;udk &dyfceJ jrifvdkufojzifh apwem xuf
oefvm[ef wl\/ ydkufqHwpfyJ tay;cdkif;ojzifh om"k
vdkuf&jyefonf/ wdkuf oHk;av;wdkufjcm; avmufwGif ol
awmif;pm;BuD;udk awGUí om"ku olYvufwpfzufudk udkif
rum tjcm;vufu ydkufqHav;jym;xnfhNyD; olYvuf
acguf qkyfay;vdkufojzifh ol oabmusovdk NyHK;jyonf/
om"ku ol ukodkvfxl;aMumifh ,aeY tvSL&uf
r[kwf ol&yfawmif;jcif;vnf; r[kwfbJ ydkufqHav;jym;
&vdkufaMumif; om"kq&m\ tvSLaeYonf twdtusr&Sd
uHw&m;jzifhom BuHKBudKufol&aMumif; ajymjy&if;
jrefrmhrQm;ewfarmif
293
om"k vl0g;0w,f
]olrsm;awG 4 tdrf 4 qdkifu wpfjym;pDay;rS 4 jym;
&wm rmrlBuD;uawmh wpfqdkifwnf;eJY 4 jym; &w,fqdk
awmh uHaumif;wmayghaemh}
rmrlBuD;u NyHK;jyjyefonf/ olvdkolawmif;pm; wpf
a,mufudk om"ku OD;av;ac:í ol tvGefauseyfyHk&
onf/
rsm;aomtm;jzifh vlrsKd;wdkif;vdkvdk olawmif;pm;udk
a[; olawmif;pm; ]zuD;vf} [kyif txufoHESifh ac:
wwfMuonf/
olonf om"kvuf0g;udk uspfuspfygatmif qkyfvdkuf
NyD;rS rif;bmtvkyf&SdvJ tm;&if rmrleJY vufzuf&nf
vdkufaomufygvm;/
om"kvkdufoGm;onf/ zefcGufESifh vufzuf&nfwpfcGuf
rSmvdkufNyD; wpfa,mufwpf0uf aomuf&ef jyifqifMu
onf/
]rif; ckvdk olawmif;pm;wpfa,mufeJY twlwl vuf
zuf&nfaomufwm r&Sufbl;vm;}
]bm&Sufp&m&SdvJAsm? vlvlcsif;yJ}
om"ki,fpOfu tvGefqif;&Jonf/ pGyfus,f 2 x nf
om&Sdonf/ wpfxnfavQmfxm;vQif wpfxnf0wf/ om"k
tay: vlwef;pm;cGJolrsm; &SdMuonf/ tvSLtdrfwGifyif
twlxdkifrpm;csifolrsm; awGUzl;onf/ om"k tvGefpdwf
em\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
294
om"k vl0g;0w,f
(tvsif;oifhvQif olawmif;pm;rsm;? trdIufusKH; tvkyf
orm;rsm;? rdv’mtdrfomusKH; tvkyform;rsm;tm; a&cJrkefY
wdkYjzifh om"k {nfhcHcJhonfh Zmwfvrf;uav;udk a&;ygOD;
rnf/)
þolawmif;pm;BuD;onf t0wftpm;rStp tae
txdkif oefYjyefYoavmuf vl&nfvnfonf/ tjcm;aom
olawmif;pm;rsm;ESifhrwl/ jrefrmpum;udk rGwfxGwfae
atmif wwfoljzpf\/
]rmrlBuD; ArmjynfrSm arG;wmvm;}
]r[kwfbl; 4 ESpfom;avmufu a&mufvmwmuG? tJ'D
t&G,fupNyD; tazeJYtwl vdkufawmif;&w,f? tck rmrl
BuD;touf 55 ESpfausmfNyD}
]Armjynfa&mufwm ESpf 50 MumNyDaygh}
][kwfw,f? 'gaMumifh Armpum;udk 'Davmufajymwwf
wmayghuGm? 'gayr,fh olawmif;pm;wdkif; rwwfbl;? wwf
zdkYvnf; rvdkbl;av? olawmif;pm;yJ vufjzefYwwf NyD;
w,fr[kwfvm;}
om"ku &,fvdkuf&m oluyg NyHK;jyvdkufNyD;
]rmrluawmh pdwfxJrSmudku jzpfvmw,f? Armpum;
wwfcsifw,f? pmvnf; wwfcsifw,f? BudK;pm;Munfhw,f
ratmifjrifbl;? ukvm;pmawmif oifcsdefr&bl;avuGm}
][kwfw,faemf? rmrlBuD;om pmwwf&if 'Dvdk awmif;
pm;csifrSm r[kwfawmhbl;aygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
295
om"k vl0g;0w,f
]'Dvdkvnf; ajymvdkYr&ao;bl;uG? wpfcgwpfcg rmrl
vnf; 'Dtvkyfudk pGefYvTwfcsifw,f? rvG,fbl;? bmjzpf
vdkYvJqdkawmh rmrlBuD;wdkYu awmif;pm;wJh trsKd;av? wdkY
jynfrSm vlrsKd;tpHk&Sdw,f? zdeyfta[mif;csKyfwJh vlrsKd;pk?
acs;usKH;wJh vlrsKd;pk? rD;&xm;vrf;azmuf vlrsKd;pk? v,f
orm; vlrsKd;pk? ukefonf vlrsKd;pk}
][m trsm;BuD;bJaemf}
]aoaocsmcsmajym&if trsKd; 100 ausmfr,f 'DtxJrSm
ZmwfedrfhwmwdkY ZmwfjrifhwmwdkY? vlvlcsif; tom;csif;
rxd&wmwdkY qdkwmvnf; &Sdao;w,f? tJ'g 'DvlrsKd;pku
[dkvlrsKd;pktvkyfudk oGm;vkyfvdkYr&bl;? vufrcHbl;?
'gaMumifh rmrlvnf; awmif;pm;ae&wmaygh}
]rmrlBuD; pdwfnpfrSmayghaemf}
]rnpfygbl;uGm? aoaocsmcsm awG;Munfh&if vG,f
vG,fav;eJY ydkufqH&wJhtvkyf r[kwfvm;}
om"ku &,fvdkufjyef\/
]at; vG,fvG,fav;eJYqdkvdkY tJh'g olawmif;pm;wdkif;
tzdkY ajymwmr[kwfbl;? odwwfwJh olawmif;pm;tzdkYom
vG,fwmuG}
][kwfuJh}
]trsm;tm;jzifh olawmif;pm;wdkif; tvdkufrodMubl;?
tvSL&SifrsufESmudk rMunfhbl;? udk,fvdkcsifwm ZGwfawmif;
aewmyJ (oGm;ygOD;awmh) wpfcgajymvnf; r&? ESpfcgajym
jrefrmhrQm;ewfarmif
296
om"k vl0g;0w,f
vnf;r&? atmf aigufarmif;xkwfawmhvnf; tvSL&Sifudk
rausreyf rsufapmif;xkd;MunfhoGm;wwfMuw,f? rif;
aoaocsmcsm apmifhMunfh? tJh'grsKd; awGU&vdrfhr,f}
][kwfuJh BuHKzl;ygw,f}
]rif; pdwfrqdk;bl;vm;}
]qdk;wmayghAsm}
]ydkufqHay;&wJh tvSL&Sifqdk bmajymp&m&SdrvJ? aemuf
NyD; t0wftpm;uG? pkwfjywf npfayae&if b,folrS
rBudKufbl;? &GHMuw,f? rMunfhcsifbl;? pkwfcsifpkwf pifpif
oefYoefY avQmfzGwfyD; 0wfrS Munfhaumif;w,f? tem;uyf
ydkufqHay;csifwmaygh}
olYudk om"k olawmif;pm;tjzpfyif arhae\/
]NyD;awmh tvdkufodwwfzdkY[m ta&;BuD;qHk;? aps;qdkif
jzpfjzpf tdrfjzpfjzpf wpfcgwpfav 0,fol&yfaew,f? {nfh
onf&Sdaew,f? 'DvdktcgrsKd;rSm 0ifrawmif;&bl;? tvSL&Sif
vnf; tvkyf½IyfaewmyJuGm? toma&SmifxGufoGm;? vl
&Sif;rS jyefawmif;csifawmif;aygh? tvdkufrod ZGwf&yfNyD;
awmif;ae&if tvSL&Sif pdwfqdk;wwfw,f? tJovdk ol
awmif;pm;rsKd;udk ydkufqHodyfray;csifMubl;}
]'gawGawmh rmrlBuD; 'Dtwdkif;vkyfcJhzl;wm cPcP
awGUzl;vdkY odaeNyD? ckevnf; uRefawmfhq&m bkef;BuD;eJY
pum;ajymaevdkY a&Smifvmwm r[kwfvm;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
297
om"k vl0g;0w,f
]at; rmrlu ydkufqHvdkcsifwmomodNyD; ayuyfuyf &yf
ae&if olYrSm taESmuft,Suf jzpfrSmaygh? aemufvnf;
ay;csifrSm r[kwfbl;}
][kwfw,frmrlBuD;? uRefawmfhq&muav [dkolawmif;
pm;BuD; odyftvdkufodw,fqdkwm cPcP ajymw,f}
]tJh'g rif;vnf;rSwfxm;uG? rif;wdkYvdk vcpm; tvkyf
orm;awG ydkta&;BuD;w,f? bmtvkyfyJ vkyfvkyfayghuGm?
tvkdufodrS txufvlBuD; oabmusw,f? Armvdk b,f
vdkajymrvJ? yg;w,f? eyfw,f? NyD;awmh}
][kwfuJh? vmbfjrif&r,faygh}
]aemufwpfrsKd;&Sdao;w,f/ yg;wm}
]aMomf tuif;yg;&r,f}
]tJ [kwfNyD? tJovdk odwwfw,fqdkwmawG[m
b,favmuf ta&;BuD;w,fqdkwm rajymeJYawmh? bm
ynmrS rwwfwJh olawmif;pm;awmif 'gawGodrS? rod&if
awmif;pm;&wm rvG,fbl;uG/}
jrefrmhrQm;ewfarmif
298
om"k vl0g;0w,f
jynfolydkiftp ocifjr
jrefrmhrQm;ewfarmif
301
om"k vl0g;0w,f
oef;xGef;? ocifjrwdkY tygt0if ociftawmfrsm;rsm;
vnf; 0efBuD;jzpfukefMuavNyD/
wpfaeYwGif tdyf&mrS Edk;Edk;csif; pmwpfapmif zwf&\/
pmrS ocifjrxHrS jzpfNyD; twdkcsKyfoabmrSm
a[h ukefaps;wef; ocifazoef;
usKyfudk,fwdkif vmcsifayr,fh odwJhtwdkif; tpdk;&tzGJU
u zGJUumprdkY odyftvkyfrsm;aew,f/
vdk&if;yJ a&;r,fAsm? ocifazoef;qDrSm armfawmfum;
av;wpfpD; &Sdw,fvdkY od&w,f/ usKyfrSmu 0efBuD;vkyfNyD;
(armfawmfum; tqifrajywmu rsm;w,f) jrif;vSnf;eJY
½Hk;wufwuf ae&w,fAs? redyfbl;/
tJ'gqdk ocifazoef; oabmaygufvdrfhr,fvdkY xif
w,f/
twdkcsKyf ajym&&if cifAsmh armfawmfum;av; usKyfudk
ay;xm;ygvm;/
at;at;aq;aq; r&&if bHk0g't& EdkifiHydkif vmodrf;
&vdrfhr,f? [m; [m; usKyfwdkYtwGuf armfawmfum; &zdkY
vnf; vHk;yef;aeMuNyDyJ? &&csif; ocifazoef;um;udk jyef
ay;rSmyg/ ,ckvmoludk taMumif;jyefvdkufyg/ &r,fqdk&if
reufjzef um;armif;r,fhvl vTwfvdkufr,fav/
ocifjr
jrefrmhrQm;ewfarmif
302
om"k vl0g;0w,f
xdkpOfu EdkifiHa&;avmuwGif jynfolydkif[laom pum;
udk oHk;avhr&SdMuao;bJ EdkifiHydkif[kom qdk\/ trsm;ydkif
trsm;ypönf;[lí bHk0g' pum;udk oHk;\/
rnfodkY&Sdap ocifjrpmt& (rl&if; aysmufysufoGm;í
rSwfrdorQ a&;jy&ygonf/) om"k\ um;udk ol,lpD;awmh
rnf/ ray;uvnf; ZGwfvm,lrnf/
xdktcsdefu ocif ocifrwdkYonf olwpfyg; yg;pyfxJ
rS b,maMumf vkpm;Mu? aq;vdyf vkaomufMu? vHkcsnf
tusÐyg tpkwfESifhtaumif; vJ,lMuonf/ rsm;rsm;&Sdolu
enf;enf;&Sdoludk axmufyhHonf/ xrif;wpfyef;uef;wnf;
oHk;av;a,muf 0ifEdIufpm;Muonf/
tvGefcspfp&maumif;aom tjyKtrluav;rsm; jzpf\/
xdk pdwf"mwft&yif ocifjronf om"k\ um;udk
awmif;qdkonf/ om"kuvnf; EdkifiHawmftwGuf wm0ef
xrf;aeaom ocifwpfa,muftm; ulnDvdkpdwf tjynfh&Sd
onfhtwdkif; jyef&rnf r&rnfudk acgif;xJwGifrawG;/ ay;
rnf[k pmjyefvdkuf&m aemufwpfaeY vma&muf armif;,l
oGm;avawmh\/
xdkYaemufydkif;wGif ocifjrESifh rawGUMu? olvnf; olY
tvkyfESifhol½Iyfaeonf/ om"kuvnf; &mxl;&Sifrsm;xHodkY
vufaemufypfí cg;udkif;udkif;xm;NyD; 0ifawGU&ef 0goem
ryg/
jrefrmhrQm;ewfarmif
303
om"k vl0g;0w,f
tb,frQ MumoGm;onfyif rrSwfrdvdkuf/ wpfaeYaom
naeapmif;? om"k pufbD;pD;í NrdKUxJrS jyeftvm om"k
NcHxJ0ifvdkufonfESifh aemufem;qDrS ac:oHwpfck Mum;í
vSnfhMunfhvkduf&m om"k\ um;ukd armif;,loGm;aom
ocifjr'½dkifbmudk awGU&NyD; olYtm; ocifjru vTwfvdkuf
aMumif; om"k\ um;uav;udk *syefaiG av;axmifhig;&m
wefzdk;xm;í aiGrsm;ay;vdkuf&m auseyfapvdkaMumif; po
jzifh yg;pyfuvnf; ajymonf/ aiGpuúLrsm;ESifh a&mí yg
vmaom pmwGifvnf; xdkoabmtwdkif; a&;xm;onf/
om"k NyHK;vdkufrdonf/ bHk0g't& EdkifiHydkif todrf;rcH&
aomaMumifh/
xkdYaemuf wpfzef arhoavmuf &Sdvmjyefaom aeYwpf
aeY/
om"konf pufbD;jzifh odrfBuD;aps;rSa&Twd*Hkbk&m;vrf;
twkdif; ajrmufbufodkY eif;vmum bk&m;ajc&if; a&muf
onfESifh OD;axmifAdkvfvrf;buftauGUvdkufwGif bk&m;ajc
&if;buf um;qdyf vufzuf&nfqdkif wdkufwef;a&SUwGif
om"k\ [D;vfrif;um;uav; &yfxm;onfudk awGUvdkuf&
onfESifh ocifjrwdkY bk&m;zl;vmonfxifum olESifhvnf;
rawGU&onfrSm MumNyDjzpfí ol bk&m;ay:rS qif;tvmudk
apmifh&ef um;ab;wGif pufbD;axmifvdkuf\/
teD;&Sd vufzuf&nfqdkifwGif wpfcGufrSmaomuf&if;
apmifh\/ 45 rdepfcefY Mumonftxd a&mufrvmMuao;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
304
om"k vl0g;0w,f
vufzuf&nfqdkif xkdif&onfrSm MumNyD/ aomufoHk;ol rpJ
ojzifh tm;emvmonf/ um;teD;wGif oGm;&yfae&mrS wpf
Budrfu rdrdarG;xm;zl;aomacG;uav;udk jyefawGU&ouJhodkY
,k,csifvmovdkvdkjzifh um;udk yGwfowfMunfhrd\/
um;av;rSm om"kvufwGif &SdpOfuxuf ajymifvuf
oefYjyefYaeonfESifh wHcg;zGifh0ifxkdifum twGif;ydkif; aomh
udkMunhf&mrS ajcaqmhcsifvm aomaMumifh pufEdI;aom
pwmwmbkudkeif;Munfh\/ pufvnfonf/ odkYaomf *D,m
0ifaeojzifh tenf;i,f a&GUoGm;onf/
*D,mudk jzKwfvdkufonfwGif Murf;ay:ü um;aomhus
aeonfudk awGU&í aumufNyD; um;pufEdI;aomhaygufwGif
xdk;um pufEdI;bkudkeif;Munfhjyefonf/ wpfcsufwnf;ESifh
pufEdk;oGm;onf/ tvGefaumif;onf/ pufvnfyHkudk oHk;
BudrfrQ vDbmeif;í prf;MunfhpOf um;wHcg;aygufrS wpf
OD;wpfa,mufonf om"k Zufydk;aumfvmrS qGJxkwf&if;u
]'g bmvkyfwmvJ}
a,musfm;toH
]vmMuygOD;AsKdU? a[m'DrSm um;olcdk; um;olcdk;}
trsKd;orD; cyfBuD;BuD;toH
][m 'DrSm 'DrSm}
om"k pum;qHk;atmif rajym&ao;rD em;&if;wpfcsuf
ylxloGm; aemufwpfcsufqifh ½dkufjyef\/ usifpyfpyf cH
vdkuf&acs\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
305
om"k vl0g;0w,f
]'g ocifjrum; r[kwfbl;vm;}
odkYar;vdkufrS t½dkuf&yfoGm;onf/ Zufzdudkifxm;olu
½kwfw&uf om"kudk qGJarmhum
]r[kwfbl;}
olu qwfawmufawmuf ajzonf/ ywf0ef;usifwGif
0dkif;aeaom vlrsm;rSm tpdwfcefY &Sdvdrfhrnf xif\/ olwkdY
onfvnf; om"ktm; olcdk; cg;ydkufEdIufrdvQif Munfhaom
rsufESmrsKd;jzifh wif;rmaeMuonf/
]'Dum;[m t&ifu uRefawmfh armfawmfum;yg}
]bmajymw,f}
]'g t&ifu uRefawmfhum;yg? uRefawmf vlaumif;
wpfa,mufyg? ylwlwl;aygif'g vkyfa&mif;wJhvlyg}
þwGifrS tm;vHk;aom rsufESmrsm; wif;rmjcif; avsmh
enf;oGm;Muonf/ om"kuyif qufí tjrefqHk; ajyvnf
ap&ef
]'Dum;eJY ocifjraum rygbl;vm;Asm}
]b,fu ocifjrvJ}
]0efBuD;ocifjrav? ol 0efBuD;vkyfaeNyD; pD;p&mum;
r&Sdbl;qdkvdkY uRefawmf a&mif;vdkufwm}
twdkcsKyfyif ajymvdkuf&m om"ktm; em;&if;tkyfolESifh
ta':BuD;wdkY wpfa,mufrsufESm wpfa,mufMunfhMu
onf/
]a[h 'gawG wdkYrodbl;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
306
om"k vl0g;0w,f
[k ajym&if;u ta':BuD;onf olY'½dkifbmESifhwloltm;
]rif;aum bmodvJ}
[k ar;vdkufonfü
]uRefawmf rodbl;cifAs? t&ifarmif;wJhvlawmh odr
vm;yJ}
]bmjzpfjzpfav ckudpörSm rif;½IyfwmyJ? a&mif;vdkuf
w,fajymNyD; bmjzpfvdkY pufEdI;wmvJ? rif;eJYrS rqdkifawmh
wm? bmvJ armif;ajy;rvdkY r[kwfvm;}
][mAsm r[kwfygbl;? prf;Munfhwmyg? ocifjrvnf;
awGUcsifwmeJY apmifhae&if;}
]rodbl; ocifjrvnf; em;rvnfbl;? 'Dum;udk igwdkY
0,fxm;wm? aoaocsmcsm rSwfxm;? 'Dum;&Sif emrnf
aiGpm&if;rif;BuD; OD;bcif? olYum;? uJ wuf armif;a[h?
tcsdefukefw,f}
xdkum;av;vnf; xGufoGm;avNyD/ om"kvnf; tl
aMumifaMumif taumifwpfa,mufuJhodkY ceJYNyHK;ESifh Munfh
aeMuaomaMumifh om"kwGif pufbD;ay: ckefwufNyD; OD;
axmifAdkvfukef;qif;odkY cyfjyif;jyif; eif;cJh&acs\/
awG;p&mrsm; ½IyfaeNyD? ukef;tqif;wGif pufbD;ay:rS
reif;bJ xdkifvdrfhvm&mrS
(u) xdkrnfaom [D;vfrif;um;uav;udk ocifjru
olpD;&ef 0,fonfqdkjcif;onf rSefoavm/
jrefrmhrQm;ewfarmif
307
om"k vl0g;0w,f
(c) odkYr[kwf OD;bcifqdkol aiGpm&if;rif;BuD;u olpD;
&ef um;r&Sdí 0efBuD; ocifjrtm; tultnDawmif;ojzifh
ocifjruyif om"k\um;udk tBuHtzef vkyfay;vdkufo
avm
(*) odkYr[kwf rlvu ocifjru olYtwGuf ,ljcif;jzpf
vsuf olum;tpm;&pOf OD;bcifESifh pum;pyfrdMu&mrS
OD;bcif 0,fjzpfoGm;oavm? ocifjru tzdk;jzwfay;o
avm/
(C) olcdk;pGyfpGJaom ta':BuD;onf ocifjrESifh OD;b
cifwdkY zvS,fMuonfh um;udpöudk t&dyftaiGUrQ rodo
avm/
awG;rnfhom awG;vmcJhonf/ þjyóemrsm; om"kESifh
vHk;0rqdkif/
qdkifaom t"du tcsufrSmrl tvm;wl tjyKtrlrsKd;jzifh
ydkifpdk;ydkifeif; txifrQudk taMumif;jyKum ajcaqmhvuf
aqmh usL;vGefoifhoavm [lonfom jzpf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
308
om"k vl0g;0w,f
<uuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
313
om"k vl0g;0w,f
*gaq;xdk;vsuf tcsKdUae&mwGif ausmufa&m*gaq; p
onfjzifh/
xdk aq;xkd;tkyfpkwGif *syeft&yfom; aq;tzGJU jrefrm
ESifh*syefppfom;wdkYvnf; ygonf/ Oyrm? aps;teD;wGif
wm0efusaomtzGJUonf aps;0,fvmola&m? ½dk;½dk;jzwfoGm;
olyg jzLjzLawGUwdkif; wef;pDcdkif;onf/ aemuf vufarmif;
wGif aq;xdk;avawmhonf/ vlaygif; &mESifhcsDí vkyf&
onfjzpfí rnifomEdkif/
aq;xdk;ol teD;a&mufonfESifh vufarmif;udk toifh
vSefay;&onf/ ZGufceJ xdk;vdkufawmhonf/ aq;xdk; zef
ajymif;BuD; wpfckwnf;jzifh vlaygif; ESpfq,favmufudk
qufwdkufxdk;onf/ aq;ukefvQif xdkaq;xdk;ydkufjzifhyif
xyfjznfhonf/ qufxkd;onf/ Mumav tyfu wHk;í wHk;
í vmavjzifh emorQ ab;'Pf aemufusolwdkY cH&av
awmhonf/
wpfcgu om"kwdkYZeD;armifESH yJcl;odkYtoGm; r*Fvm'Hk
vrf;qHkblwm½Hkem;rS qD;í aq;xdk;avawmhonf/ um;
ay:rS ygvmoltm;vHk; qif;&onf/ rcifndKrSm udk,f0ef
ESifhjzpfaeí aMumufae&Smonf/ om"ku *syefwpfa,muf
udk tusKd;taMumif; awmif;yefaomfvnf; taMumif;rxl;
bma&m*gtwGufrSef; rodaomaq; txdk;cHvdkuf&onf/
xdkpOfu "mwfqDoufoufjzifh rarmif;EdkifMuaom
bwfpfum;wdkYrSm unifqD a&mfbmqD ponfwdkYjzifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
314
om"k vl0g;0w,f
a&mí armif;Mu&ojzifh wpfvrf;vHk; an§mfvmojzifh
rcifndKcrsm tif;waumfavmuf (rdkif 20 rQ) armif;rdvQif
yif vufrS aq;xdk;tyf'Pf&mu zl;vm? a&mifvmonf/
vSnf;ul;t0ifwGif aq;xdk;tzGJUESifh awGUMu&jyefonf/
tm;vHk;udk qif;cdkif;onf/ at;at;omomr[kwf? ao
ewfudkif *syefppfom;u vSHpGyfBuD;wpf&rf;&rf;jzifh aq;xdk;
pm;yGJqDodkY vrf;nTefavawmh\/ apmapmNyD; apmapm um;
ay:xdkifcGifh&&ef[laom &nf&G,fcsufjzifh *syefppfAdkvftm;
r*Fvm'HkwGif xkd;cJhNyD;aMumif; aq;vufrSwf oGm;jy&m
acgif;oGufoGufcgvsuf vuf0Jvufarmif; a&mifaevQif
vuf,mvufarmif;wGif xdk;&rnf[k ajymajymqdkqkd olu
yif ac:oGm;NyD; xdk;cdkif;acsawmhonf/
om"k tvGefpdk;&drfoGm;onf/ r*Fvm'HkwGif xkd;cJhaom
aq;onf 0rf;a&m*gaq; qdkygpdkY? ,ckxdk;rnfrSmvnf;
tvm;wlaq; jzpfaeaomf vlwpfOd;udk 0rf;a&m*gaq; 2
Budrf (wpfem&DtwGif;) xdk;Edkif rxdk;Edkif/ wpfenf;tm;jzifh
xdk;aq;oHk;rsKd; wpfrsKd;ESifh wpfrsKd; tcsdefuyfí wGJxdk;oifh
roifh? wpfa,mufxdk;NyD; tyfjzifh aemufwpfa,muf?
q,fa,muf? ESpfq,f pojzifh qufwkdufxdk;u tyfrSwpf
qifh a&m*gydk; ul;Edkif rul;Edkif/
odkY awG;&if;ESifhyif yJcl;odkYa&mufaomf aq;xdk;tzGJESifh
awGU&jyefacsonf/ vufarmif;ESpfbufpvHk; aq;xdk;NyD;ae
jrefrmhrQm;ewfarmif
315
om"k vl0g;0w,f
NyD ,ck tb,fae&mwGif xyfxkd;avrnfenf;/ xdk;NyD;om;
zl;a&mifaeonfh tyf&mem;wGifyif uyfí xdk;avrnfvm;/
pdwfwxifhxifh ylaevsufuyif bwfpfum;onf olwdkY
aq;tzGJUem;odkY a&mufoGm;onf/ *syefppfom;wpfa,muf
u vufudkajr§mufí wm;jcif;r[kwfbJ oGm;cGifhjyKvdkuf
aomaMumifh oufjyif;csoHrsm; um;wpfpD;vHk; nHoGm;acs
awmhonf/ xdktacgufu ZeD;onfrSm aq;xdk;ESpfBudrf\
t&SdefaMumifh yJcl;wGif 4 &ufzsm;NyD; em;ae&acsonf wrHkY/
jrefrmhrQm;ewfarmif
320
om"k vl0g;0w,f
tNrD;jzwfcdkif;NyD; EdkYqDcGufESifhxnfh tay:rStkwfcJzdí odrf;
xm;onf/ tNrD;jywf<uufudk vTwfypfvdkufonf/
wwd,aeYwGif <uufwpfaumifrdaeNyD[k armif0PÖwdkY
tar ajymojzifh rsufESmyifropfao;bJ oGm;Munfhonf/
om"k ]awmuf} wpfcsuf jyif;jyif;acgufrd\/ taMumif;
aomfum; xdkrdaeaom <uufrSm raeYu tNrD;jzwfvTwf
vdkufaom <uufjzpfaeonf/ xdk<uufudk BudK;ESifhcsD odrf;
xm;? aemufwpfaumif axmif&efrSmvnf; tNrD;r&Sdaom
<uufudk *syefu todtrSwfjyKrjyK/ wpfzef todtrSwf
jyKonfxm;OD;? jzwfxm;aom tNrD;ESifh xdk<uufwpfaumif
[k todtrSwfjyKvQifvnf; ESpfaumifvdkOD;rnf/
MumMumpOf;pm;csdefr&/ tNrD;jywfudk vTwfypfvdkufNyD;
rD;zdkacsmifatmuf ajrBuD;<uufwGif;0wGif xrif;vHk; emem
jzL; [if;zwfuav;rsm;yg jzef;½Hkru axmiftdrfxJwGif
vnf; ig;ajcmuf½dk;wpfajrmif; xnfhxm;vdkuf\/
uHtm;avsmfpGm xdkaeYnaeapmif;avmufwGif <uuf 2
aumif wpfNydKifwnf; rdaeNyD[k a,mu©rBuD;u owif;ydkY
ojzifh tajy;tvTm; a&mufoGm;\/ tNrD;jywfaumif jyef
a&mufaejyefonf/ om"k vTwfvdkufonfh tNrD;jywfavm?
tjcm;tdrfrS tNrD;jywfavmrod/ ¤if;ESifhtwl ¤if;udk,fvHk;
wpf0ufcefY <uufvwfwpfaumifyg rdaeonf/
om"kwGif ajrBuD;ay: zifxdkifvsufom; vJusoGm;
onf/ tNrD;jywfudk vTwfypf&ef wHcg;[vdkufonfESifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
321
om"k vl0g;0w,f
ti,faumif xGufajy;vdrfhrnf/ ti,faumifukd zrf;xm;
&efvnf; ajy;vTm;a&Smifwdrf;&ef us,fus,f0ef;0ef; &Sdae
aomaMumifh tcufawGU&jyefonf/ olwdkYvmrSyif &Sif;jy&
ayawmhrnf/ rwwfEdkif/
aojcif;qdk; <uuform;awG a&mufvmMuygacsNyD/
wpftdrfcsif;\ axmufajcmufrsm;udk ppfaq;onf/ tNrD;
ESpfck <uuf&SifwpfaumifqdkvQif ]tdkau? um;} [k *syef
uajymonf/ tNrD;wpfck <uufESpfaumifrdoludk ycHk;ykwfí
]bJ&D;? tdkau} [k csD;usL;vsuf tNrD;oHk;ckqdkvQif rausr
eyfESifh a'gyGwwfonf/ aemuf þvdktjzpfap&ef pum;
jyefrSwpfqifh owday;onf/
tjcm;aom ESpfaumifpmom rdolESifh om"kqdkvQif
ab;z,f&yfcdkif;xm;NyD; tpp ppfaq;í vlukefaomtcg
om"kwdkYtpkudk ESpfa,mufwpfwGJ wef;pDcdkif;NyD; ac:oGm;
avawmhonf/ om"kESifhqdkifol a':cifndKa&m tm;vHk;wdkY
\ aqGrsKd;om;csif;rsm; rsuf&nfvnf&GJESifh usefcJhMuonf/
]ridkygeJYuGm? bmrS rjzpfygbl;? awmfMum jyefvTwf
vdkufrSmyg}
om"ku þodkYazsmifhzsNyD; tm;vHk;ESifh wef;pDxGufvm
Muonf/ xdkpOfu ewfpif abmufaxmfaps;rSm tvGefpnf
um;onf/ tusÐcsKyftyfrS pdefvufpGyftxd 0,fEdkifa&mif;
Edkifaom aps;wef;&Sdonf/ aps;csdefjzpfívnf; ydkípnfum;
aeonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
322
om"k vl0g;0w,f
om"kwdkYvlwef;rSm a&SUqHk;rS aemufqHk; 12 a,muf?
ESpfa,mufwpfwGJ jzpfaomfvnf; aemufqHk;wef;wGif wpf
a,mufyg\/ aygif; 23 a,muf/ om"ku aemufqHk;wef;
\ a&SUwef;rSjzpfvsuf wpfvrf;vHk; tBuHxkwfvmonf/
bmvkyfrnfenf; [lí/
*syef\ avm&Dum;onf aps;teD; ewfpifem;wGif &yf
xm;onf/ xdkum;jzifh om"kwdkYudk ac:oGm;rnfjzpfí xdk
ae&modkY OD;wnfavQmufcJh&onf/ ywf0ef;usifuvnf;
0dkif;MunfhaeMuonf/
rMumrD om"kwdkYvlwef; pm;aomufqdkifrsm;udk jzwf
ausmfptjyK
]b,fvdkjzpfwmvJAs? pdwfraumif;p&myJ}
todwpfa,mufu om"kteD;wdk;vmNyD; pum;ponf/
om"ku ajcvSrf;udk aES;vdkuf&if;
]<uuf rrdvdkYwJhAsm}
odkYajym&if;u olYvufxJrS aq;vdyfudk ,laomuf&if;
aemufodkY vSnfhMunfhvdkuf&m aemufqHk;rS vdkufvmaom
*syefonfvnf; vrf;avQmuf&if;u pD;u&ufrD; n§dae
aomaMumifh om"kvnf; qwfceJ ab;z,fum teD;&Sd rkefY
[if;cg;qdkifwGif 0ifxkdifvdkuf\/
]udkazoef; bmaMumfeJY pm;rvJ}
]rwfyJ b,maMumfaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
323
om"k vl0g;0w,f
*syefaumif om"kteD;odkY a&mufvmNyD? &ifxJwGif w
xdwfxdwfESifh rdom;vQif yg;&if;em;&if; ylacsawmhrnf/
*syefaumif bmrQrod? om"kudkyif 'l;ESifh cvkwfwdkuf
rdNyD; olu awmif;yefoGm;ao;onf/
armfawmfum;ay: ygoGm;aom om"kNcHrSvlrsm; om"kudk
Munfhí NyHK;oGm;Muonf/ tcsKdUu aomufvdkufuef;qdk;
rod? vuf vIyfjyoGm;ao;/ om"k acgif;iHkYypfvdkuf&acs
onf/
nrdk;csKyfrS olwdkY jyefa&mufvmMuonf/ ar;Munfh
aomtcg ,cifu (wHwm;av; t½l;axmif) ,ck pdwf
a&m*gukaq;½Hk urÇmat;bk&m;vrf; a&mufonfESifh um;
ay:rS tukefqif;cdkif;NyD; ydkufqHrsm; EdIuf,lxm;vdkufum
vrf;avQmufjyefMu[k 'Pfay;vdkufavownf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
324
om"k vl0g;0w,f
vlwef;pm;qdkwm r&Sdbl;
jrefrmhrQm;ewfarmif
330
om"k vl0g;0w,f
wHjrufpnf;vSnf; tvkyform;rsm;udk *kPfjyKauR;arG;
{nfhcH&ef pojzifh zdwfpmwGif a&;om; azmfjyxm;onf/
a&mufvmMuavNyD/
rdv’mukvm;wdkYonf tcsKdUu rdv’mum;ESifh? tcsKdUu
EGm;vSnf;jzifh? trdIufusKH;rsm;vnf; xdkenf;ESifESif/
pm½IolwdkY awG;Munfhyg/ *syefacwf &Sm;yg;ypönf;rsm;
teuf t0wftxnfonf acgifcdkufatmif aps;wufaeo
jzifh wpfaMumif; tvkyfudku roefY&Sif; ayusHaom tvkyf
rsm;jzpfí tb,frQ pkwfjywfaeMuavrnf/ tcsKdU rdv’m
ukvm;wdkYwGif tusÐvuf[lí r&Sdawmhyg/
om"k\ ,ckaexdkif&m oCFef;uRef;vrf; NcHa&SUwGif
trdIufvSnf;? rdv’myHk;vSnf;wdkYjzifh pnfum;aeacsNyD/
tcrf;tem; pygNyD/ om"ku rdwfquf trSmpum;ajym
onf/ xdkpOfu om"konf pma&;q&mvnf; rjzpfao;/
toufuyg Ek? A[kokwyg e,fusOf;ao; aomaMumifh
wwfoavmuf rSwfoavmuf/
armifrmCrnfaom &Gmom;onf &yf&GmoefY&Sif;a&;?
trsm;olig pdwfMunfvifa&;udk tNrJwap apwemxm;í
wHjrufpnf;vSnf;jcif;? trdIufusKH;jcif;wkdYaMumifh uG,fvGef
aomtcg odMum;rif; OD;rmC[lí jzpfvmaMumif;rStp
],cka&muf&SdaeMuol jrLvkyfom;wdkYonf olwpfxl;
rudkifcsifaom tnpftaMu;? rvkyfcsifaom tvkyfrsm;udk
vkyfaeMuí tvGefaus;Zl;wif&aMumif;? vltrsm;\ usrf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
331
om"k vl0g;0w,f
rmoefY&Sif;a&;udk aqmif&GufMuojzifh ewfjynfa&mufEdkif
aMumif;? vufawGUüyif trsm;\tjrifü pdwfcsrf;omzG,f
&maom vkyf&yfjzpfí trsm;vlxk om"kac:Muonfom
jzpfaMumif; ajymqdkNyD;rS tauR;tarG; pawmh\/
tm;yg;w& pm;vdkufMuonfrSm apwemxyfí xyfí
ryGm;bJ raeEdkifatmif MunfEl;&ayonf/ rlvtpDtpOf
twdkif; wpfa,mufvQif ESpfyGJESifhyif udpöjzwfvQif &aomf
vnf; aemifþodkY auR;Edkif&ef tajctaeu ay;aomfrS
ay;vmrnf/
olwdkY t&Sdefuav; &aecdkuf qufí t&om &Sdapcsif
onf/ om"kvnf; apwemoHk;wefudk qufcsifonf/ qdkif
rSmvnf; ra0;vSojzifh xyf0,fcdkif;onf/ aemufxyf
qufauR;onf/
þwwd,tokwf auR;&mü a&cJrkefY wpfpnfcGJavmuf
om 0,f&onf/ taMumif;aomfum; trdIufusKH; rdv’m
tvkyform;wdkYrSm zdwfxm;onfhtwdkif; tjynfht0om
ru ydkydkvQHvQH vmMuaomfvnf; jrLqdkif&m t&m&Sdrsm;?
NrdKUe,fqdkif&m rsufESmBuD;rsm;? EdkifiHa&;q&mrsm; wpfOD;
wpfavrQ ay:rvm/
txl;ojzifh vlvlcsif; tqifhtwef; cGJjcm;jcif;udk
tjyif;txef wdkufcdkufaeaom xdyfoD;yk*¾dKvf[lí wpf
a,mufrQ aygufrvm/ 'kwd,? wwd, acgif;aqmifrsm;
vnf; a&mufrvm/
jrefrmhrQm;ewfarmif
332
om"k vl0g;0w,f
om"ktxl;arQmfvifhxm;onfh owif;pmq&mrsm;vnf;
a&mufrvmMu/
&Sm;&Sm;yg;yg; jrefrmhtvif; owif;axmufcsKyf OD;cspf
OD; wpfa,mufomvQif tcsdefrD ay:vmNyD; om"kESifhtwl
rdv’mvkyfom;rsm; (0g) acs;usKH;ukvm;rsm;ESihf (twlxdkif
í) NrdKifqdkifpGm a&cJrkefYpm;Muaom [lowwf/
(aemufaeYxkwf *syefacwf jrefrmhtvif;pmwGif þ
owif; ygvmacs\/ OD;cspfOD;\ vufcsuf)/
jrefrmhrQm;ewfarmif
333
om"k vl0g;0w,f
az:wD0rf;
vGwfvyfa&;&NyD;pumv/
]wifhw,f wifhw,f} ESifh pma&;q&m wifhw,f wpf
a,muf vQrf;vQrf;awmuf emrnfBuD;aepOfumv? om"k
url azoef;b0ESifhyif ylwlwl; yHkESdyfpufuav; wacsmuf
csufcsufESifh tvkyfoGufae&onf/
vukefcgeD;&uf jzpfonfhtwdkif; *sme,f? r*¾Zif;? 0w¦K
ponfwdkY tcsdefrDxGufEdkif&ef om"kwdkYu a&mifpHkrsufESmzHk;
½dkufay;&onf/
wynfh oHk;a,mufESifh wpfOD;uarmvQif wpfOD;u 0if
½dkuf? om"kvnf; roufom/ yHkESdyfrifajy;0,fvdkuf? puúL
oGm;0,fvdkufjzifh uwdkufu½dkuf 0if½dkuf&onfuvnf;
aeYpOfESifhtrQ/ xdknu nOD;ydkif;rS q,fhESpfem&Dtxd
armifcspfatmif (,ckvkyftm;yHkESdyfwdkuf? ESvHk;vSpmay) u
½dkufNyD; useftcsdefrsm;wGif om"ku wm0ef,l&aomfvnf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
334
om"k vl0g;0w,f
yifyifyef;yef; rvkyfvdkuf&/ eHeufav;em&DavmufwGif
"mwfrD;jywfoGm;aomaMumifh apmapmyif tdyfcGifh&vdkufacs
\/
tdyfarmus tdyfíaumif;aeqJ armif0PÖwdkYtaru
vmEdI;\/
]ratmfeJYOD;aemf? ta&;BuD;vdkY vmEdI;wm? [dk tdrfa&SUrSm
armfawmf,mOf&JawG a&mufaew,f? EdI;ay;ygqdkvdkY}
om"kwGif jzpfavhwpfck &Sdaeonf/ tdyfaepOf vmEdI;u
wpfaeYvHk; acgif;udkufwwfonf jzpfaomaMumifh om"k
tdyfaeNyDqdkvQif a&'D,dkus,fus,f rzGifh&? ckwifudk rxd&?
pum;us,fus,frajym&/ (em;av;aom om"krSm tdyfaysmf
aevQif tb,fhaMumifh xdkxdktoHrsm; em;xJ0ifvm Mum;
vm&onfudk ,ckxd rawG;wwf/)
ta&;BuD;í EdI;aomtcgüvnf; OD;acgif;rSvGJí udk,f
tpdwftydkif;wpfckckudk vufzsm;ESifh tomyGwfvdkufvQif
csufcsif; Edk;wwf\/
,ck a':cifndKu odkYvQifpum;yv’ifcHí vmEdI;onfü
om"kvnf; tdyfcsifrl;wl;ESifh tvl;tvJ xoGm;&mwGif
,mOfxdef;&Jav;OD;? armfawmfqdkifu,f ESpfpD;jzifh om"k\
ylwlwl;aygif'g aMumfjimta&mif;um;teD; &yfaeMuonf
udk awGU&NyD; wpfa,mufaom&Ju om"kudk jrifonfESifh
]'Dum;udk bmjzpfvdkY yvufazmif;ay: &yfxm;&ovJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
335
om"k vl0g;0w,f
]aMomf? uwÅ&mvrf;ay:&yf&iftdrfeJYa0;aeawmh ypönf;
jzKwfcdk;rSm pdk;vdkYyg}
]armfawmfum;udk ckvdk yvufazmif;ay: r&yf&bl;qdk
wm rodbl;vm;? vdkifpifay;}
tcsdefrSm eHeuf ckepfem&DcefYom &Sdao;onf/ tb,f
taMumif;jzifh olwkdY þrQ 0D&d, aumif;aeMuonfrod/
apmapmpD;pD; vludkEdI;í vdkifpifawmif;aeawmh&m
]bmtwGufvJAsm? trIu bm}
]azmfwD0rf;? vrf;ydwfqdkYrI ac:w,f? vloGm;yvuf
azmif;ay: um;r&yf&bl;? um;vrf;ay:vnf; trsm;t
wGuf taESmuft,Sufjzpfatmif r&yf&bl;? um;armif;ae
NyD;awmh em;rvnfbl;vm;}
]aMomf cgwdkif;vnf; ntdyfwJhtcg 'DvdkyJ tdrfeJYeD;eD;}
]vdkifpifay;rSm ay;yg? tcsdefr&bl;}
om"k aemufxyfrajymawmhbJ um;armif;vdkifpif 0if
,lay;vdkufonfwGif ESpf&ufjcm; &ufcsdef;jzifh armfawmf
,mOf½Hk;odkY vm&ef trdefYay;oGm;\/
om"kvnf; um;udk cyfokwfokwfarmif;í uwÅ&m
vrf;ay: csvdkuf&if;u ,aeYrSpí apmapmpD;pD;ESifh xl;xl;
jcm;jcm; vmzrf;onfhtaMumif;&if;udk r&t& pOf;pm;aerd
\/ um;ay:rS rqif;ao;ojzifh armif0PÖwdkYtaru
oGm;wdkufaq;? a&cGufESifh rsufESmokwfyk0g vmay;\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
336
om"k vl0g;0w,f
oGm;wkduf&if;vnf;pOf;pm;onf/ rsufESmopf&if;vnf;
awG;onf/ wa&;a&;ay:vmonfum; þaeYrwdkifrD wpf
vavmufu armfawmf,mOfXmeu aMunmcsufwpf&yf
xkwfjyefcJhonf/ armawmfum;rsm; vrf;ay:wGifnrtdyf&?
rxm;&? *dkaxmifwGif odrf;&rnf/
tcsdefESifh tcgrSm vGwfvyfa&; r&ao;/ ppfab; ppf
'PfaMumifh rD;avmifí AHk;xdí pdpdnufnuf aMurwwf
jzpfaeaom &efukef taqmufttHkrsm; jyefvnfxlaxmif
a&;twGuf tpp ypönf;rsm; tcuftcJ &Sdaecsdef te,f
e,frS ajy;0ifcdkatmif;vmMuaom vlOD;a& xlxyfaecsdef/
vlaetdrfyif rvHkavmufí xdk&yfuGuf? þ&yfuGuf
ponfjzifh 0g;"edwJ &yfuGufrsm; zefwD;aexdkifMu&aom
acwfwGif armfawmfum;wpfpD;vHk;xm;&ef um;*dkaxmifudk
tb,frSm&Smí iSm;&rf;Murnfenf;/ ,if;tpdk;&onf
trdefYaMunmcsufwpfck (0g) Oya'wpf&yf rcsrSwfrD jzpf
Edkif\? rjzpfEdkif\ rpOf;pm;oavm? rawG;oavm/
aemufydkif;üum; rnfonfhum;&SifrQ *dkaxmifriSm;/
(iSm;vdkuvnf; iSm;rnfhtaqmufttHkr&Sd) odkYESifh yHkrSef
twdkif; um;rsm; vrf;ay:wGifyif odyfMu&onf/ yvuf
azmif;wGif tdyfMu&onf/ ,if;aMumjimcsufum; aMunm
csuftjzpfom owif;pm ydómcsdefxJ ygoGm;acsawmh
onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
337
om"k vl0g;0w,f
om"kvnf; rsufESmopf? vufzuf&nf aomufNyD;onf
ESifh 24 usyfwef uifr&m aowÅmqGJí NrdKUxJtESHY "mwfyHk
avQmuf½dkufonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
338
om"k vl0g;0w,f
om"ku bmrQjyefrajymbJ "mwfyHkrsm;udk vSrf;ay;vdkuf
onfwGif trIppft&m&Sdvnf; yvufazmif;ay: &yfxm;
onfhum;rsm; "mwfyHkudk *½kwpdkuf wpfckcsif;Munfhonf/
4-5-6 yHk ab;odkYcsvdkufonfhaemuf 7 yHkajrmufrSm
r*dkywf (a&TbHkom &J&dyfom) taqmufttHkab;rS &J t&m
&SdBuD;wdkY\ um;rsm; yvufazmif;ay: &yfxm;onfhyHk jzpf
aeonfwGif olu om"ktm; armhMunfhvkdufNyD;rS yHkxJrS
um;wpfpD;udk axmufjy&if;
]'g ighum;uG} [k &,farmajymqkdNyD; "mwfyHkrsm;ESihf
twl om"k vdkifpifpmtkyfyg xyfíjyefay;um
]oGm;ygawmhuGm} wJh/
jrefrmhrQm;ewfarmif
339
om"k vl0g;0w,f
0Jarmif; ,marmif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
340
om"k vl0g;0w,f
odkYESifh qdkif&modkY pHkprf;Munfhaomtcg &efukefvdkifpif
vkyfí&onf/ ylp&mrvdk[k qdkojzifh csufcsif;yif um;
vdkifpif½Hk;odkY oGm;NyD; &efukefvdkifpif vJay;&ef avQmufvTm
wif&m vdkifpifpmtkyfESifh avQmufvTmudk ,lxm;vdkufNyD;
ig;&ufcefYcGmí &ufcsdef;,lvdkufonf/
xdkcsdef;onfhaeY um;,loGm;&m ppfaq;olt&m&Sd ,cif
t*Fvdyfujym;ae&mwGif jrefrma&mufaeNyD; um;rSm topf
eD;yg;aumif;aeojzifh xdkt&m&Sdu xl;xl;axGaxG ppfaq;
jcif; rjyK/ odkYaomf vufudkif (pwD,m&if)rSm vuf0Jbuf
wGif &Sdaeonfudk awGpdkufMunfhum wpfpHkwpf&m pOf;pm;
aeonf/
xdkpOfu 95 &m cdkifEIef; um;rsm;rSm pwD,m&if vuf
udkifrsm; vuf,mbufwGifom &Sdonf/ vuf,marmif;/
,ck om"kum;rSmrl vuf0Jarmif; jzpfaeonfESifh
]'Dum; vdkifpifay;zdkY rvG,fbl;? vuf0Jarmif; jzpfae
w,f}
]tJ'g vdkifpif&atmif uRefawmfb,fvdkvkyf&rvJ}
]vuf,marmif; ajymif;vdkufaygh}
tvGef rjzpfEdkifaompum;udk olajymvdkufaomaMumifh
oludk,fwdkifyif rodovdk jzpfaeacsonf/
]e*dku vuf0Jarmif; vufudkifwyfxm;wmyJAsm? b,f
vdk vuf,marmif; jyifwyfvdkY&rSmvJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
341
om"k vl0g;0w,f
]tJ'gawmh rodbl;av? vdkifpif vJcGifh&zdkYqdk&if vuf
,marmif;jzpfrS vkyfay;Edkifr,f? 'djyifum;awGvdk vuf,m
armif; vufudkifeJYrS}
t&m&Sdonf xdktcsufudk wif;wif;usyfusyf qkyfudkif
xm;ovdk ajymaeonf/
om"kvnf; xlylNyD; tBuHtdkufae&mrS zswfceJ wpfpHk
wpf&mudk rsufpdxJwGif jrifvdkufrdonf/
]*spfum;}
]'gjzifh rodvdkY ar;yg&ap? *spfum;wdkY a'ghcsf*spf wdkY
vnf; vuf0Jarmif;r[kwfvm;? vufudkifu vuf0Jbuf
rSmyJ tJ'Dum;awG vdkifpifvkyfcGifh&&if uRefawmfhum;vnf;}
pum;rqHk;rDyif ol vufumjyNyD;
]vm? uRefawmfeJY vdkufcJhyg}
xdktcsdefu um;vdkifpif½Hk;rSm jynfvrf;wGif&Sdaom ESpf
xyfbef*vdk tdrfBuD;rsKd; wef;vsm;&Snf jzpfvsuf xdkt&m
&SdESifhtwl tay:xyfodkY wufvdkufoGm;&NyD; tay:xyf
tcef; wpfckxJodkY ol0ifoGm;pOf om"ktm; tjyifwGif
apmifhae&ef rSmcJhNyD;
rMumrD jyefxGufvmNyD;
]aumif;NyDav? cifAsm;um; vdkifpifvkyfay;r,f}
xdkt&m&Sdonf jrefrm/ aemufvlopfjzpfvsuf? rdrdvkyf
udkif&onfh tvkyfESifhywfowfí vdktyfonfrsm;udk aphaph
jrefrmhrQm;ewfarmif
342
om"k vl0g;0w,f
pyfpyf odxm;&ef avhvmrxm;bJ pdwfxJ&Sdovdk pGwfajym
vdkufjcif; jzpfwef&monf/
tu,fí þae&mü om"kuJhodkY *spfum;udkaxmufrjy
bJ (0g) rajym0HYbJ aecJholwpfOD;wpfa,mufjzpfvQif aiG
ukefvlyef; jzpfoGm;&zG,f &Sdacsonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
343
om"k vl0g;0w,f
]r&Sdawmhbl;? jzKwfa&mif;vdkufNyD? 'gayr,fh Muufwef;
rSm tpHk&ygw,f? 0,fNyD; qifygvm;? abmf'D odyfawmifh
w,fAs}
om"kvnf;oabmusonf/ a&SUrSef? ab;rSefESifh wHcg;
rsm; tm;vHk;aumif;onf/
]qdkygOD;? b,favmufeJY a&mif;rSmvJ? aps;rsm;&ifawmh
rwwfEdkifbl;}
]aygaygeJY a&mif;rSmyg 800 usyfyJ ay;awmh}
xdkaps;udk om"k BudKufoGm;NyD/ odkYaomf
]pdwfvJ r&SdeJYaemf uRefawmfrSef;wm 500 u syf? tJ'g
&r,fqdk&if eufjzef aiG,lvmr,f? ra&mif;Edkifvnf; cif
Asm;oabmaygh}
cyfawGawG pOf;pm;NyD;rS olyg;pyfjyifí wpfpHkwpf&m
ajymrnfjyKpOf
]uRefawmfvJ uHw&m;xm;NyD; 0,f&rSm? 'Dum;eJYqdkifwJh
ypönf; &Smr&&if 'Dabmf'D tvum;jzpfrSmyJ}
]&rSmyg? 'g ppfoHk;um;yJ? ppfypönf;awG Muufwef;rSm
wpfyHkBuD;&Sdygw,f? uRefawmfvnf; aiGvdkaew,fav? ,l
awmh? eufjzefvmr,fqdk&if p&efawmh ay;cJhAsm}
om"k aiGig;q,fay;cJhNyD; tjyefvrf;wGif pOf;pm;wGuf
csufvmonf/ tif*sifzdk;? *D,mtHk ponfwdkY ukefusrnfh
aiG/ wpfqufwnf;yif Muufwef;buf armif;cJhNyD; ¤if;
a'ghcsf*spf paw&Sif0uf*GeftwGuf vdktyfonfrsm;udk vdkuf
jrefrmhrQm;ewfarmif
344
om"k vl0g;0w,f
vHpHkprf;&mü tcuftcJr&Sd awGUcJhNyD; pkpkaygif; 1100 cefY
ukefrnf/
abmf'D 500 u syf? *D,mtHk? *RKdif; ponfwdkYu 1100
usyf? wm,m 5 vHk;? a*G 5 ck 900 usyf? vufx&D uGdKif
ponfhvQyfppfypönf;rsm;u 400 usyf? tif*sif 450 usyf/
aygif; 3300 usyf ausmfjzifh tvGefawmifhaom? cHhaom
um;wpfpD; jzpfoGm;awmh\/
vdkifpif,l&ef oGm;&jyefacsNyD/ armfawmf,mOf½Hk;wGif vdk
tyfonfh yHkpHrsm; 0,f,ljznfhpGufum ypönf;0,fpm&if;
ajypmrsm;ESifhwuG avQmufvTmwpfapmifyg a&;í oGm;wif
onf/
þtBudrfwGifum; ,cift&m&Sdr[kwf/ tjcm;aom
pum;0JwJwJ t&m&SdESifh awGU&NyD; olu ,ckum;udk rnf
odkYrnfyHk &oenf; pojzifh ar;onf/ om"kuvnf; abmf
'D0,fonfutp wpfckcsif; ajymjyonf/
]'Dvdk wpfckcsif; wyfNyD; qifwJhum;udk vdkifpifay;vdkY
b,fjzpfrvJ}
om"kacgif;udkufoGm;\/ odkYaomf *syeftajy; t*Fvdyf
jyef0ifvmpOfu tar&duefwyfrsm;vnf; ygonf/ uyÜvD
ac: eD*½dk;rsm;vnf; ygonf/ olwdkY vlrnf;rsm;vnf; nHh
Muonfr[kwf? ppfom;tdwfaqmif [laom 0w¦Kpmtkyf
rsm;? r*¾Zif; *sme,f ponfrsm; tjynfhtpHk ygvmMu
onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
345
om"k vl0g;0w,f
xdkxdk pmtkyfrsm;udk rkefY[if;cg;ESifh vJpm;Muonf/
Muuf? MuufOwdkYjzifhvnf;aumif;? o&ufoD;? oabFmoD;
rsm;jzifhvnf;aumif; tjyeftvSef aps;EIef;owfrSwfí t
a&mif;t0,f vkyfMuonf/
olwdkYESifh wpfygwnf; ygvmaom pmtkyfrsm;teuf
0w¦KpmtkyfwdkYrSm uefYvefY/ qdkMuygpdkY? teHwdkonfhbuf
u csKyfonf/ oabmrSm pmtkyfudk vdyfí abmif;bDtdwf
xJodkY xnfhEdkif&ef jzpfacs\/ (tdwfaqmif/)
xdkxdk pmtkyfrsm;xJwGif r*¾Zif;tjyif pufrI vQyfppf?
odyÜHynm ponfh taMumif;t&m aqmif;yg;rsm;ygaom
emrnfausmf ]ay:jyLvm rufuif;epf} pmtkyfrsm;vnf; yg
ojzifh tvJtvS,f vkyfMua&mif;Mu0,fMu&if;u vrf;
ab;pmtkyfqdkifrsm;odkY a&mufoGm;NyD; ppftwGif; pmtkyf
iwfaeolrsm;tzdkY jynfawmfomukefMuonf/
armfawmfum;jyifenf;? aqmif;yg;wpfckESifh uyfvsuf
rsufESmcsif;qdkif pmrsufESm wpf&Gufwdkif; aAmufpf0uf*Gef
um; aMumfjimygvmNyD; um;wpfpD;vHk; rdrdudk,fwdkif ypönf;
wpfckcsif;wyfqifí armif;Ekdif&eftwGuf rwf*wf (&THum)
rStp tif*siftxd um;wpfpD;vHk;wGif vdktyfaom ypönf;
rsm;udk "mwfyHkESifh jyxm;onf/
þenf;jzifh rdrdaiG wwfEdkifoavmuf 5 usyfwefrSpí
wjznf;jznf; 0,fpkodrf;xm; (0g) wyfqifvsuf NyD;jynfhpHk
onfESifh armif;ESifMunfhNyD; vdkifpif,lEdkifMuonfudk pdwf
jrefrmhrQm;ewfarmif
346
om"k vl0g;0w,f
0ifpm;zG,f zwf½I&zl;ojzifh þoabm taMumif;t&mudk
om"ku vdkifpift&m&Sdtm; ajymjy&m
]'gu olwdkYEdkifiHrSmyJ? [dkrSm wpfppDwyfNyD; vdkifpif&ay
r,fh 'DrSm r&bl;}
]'gjzifhAsm? olwdkYEdkifiHrSm tJovdk wpfppDwyfqifNyD; ydkY
vdkufvdkY 'Da&mufNyDqdkygawmh? tJ'Dum;udkaum vdkifpifvkyf
ray;awmhbl;vm;}
ol tenf;i,f awGoGm;onf/ aemufrS vIyf&Sm;vmNyD;
]tJ'gu topfyJ? ck cifAsmhum;u ta[mif;awG? wpf
ywf&pfypönf;awGeJY qifxm;wm}
om"k rauseyfao;/
]olwdkYqDrSmvnf; um;ypönf;ta[mif;awG wpfywf&pf
awGeJY jyefqifNyD; armif;aeMuwm &SdaMumif; uRefawmf
rSwfom;rdzl;ygw,f? Oyrm udk,fxnfa&m? tif*sifa&m
udk,fhbmom BudKuf&m oHowÅKypönf;eJY wDxGifvkyf? bD;
wdkY? *D,mtHkwdkY? *RKdif;wdkYudk [dkum; 'Dum;u ypönf;awGeJY
wyf yHkpHwpfrsKd; zefwD;NyD; vdkifpifvkyfvnf; &ygw,f/ NyD;
pufawG ypönf;awGtm;vHk;u armfawmfum;? 'gayr,fh
um;abmf'Du armfawmfbkwfyHkpH vkyfxm;wmvnf; ½kyf&Sif
xJrSm jrifzl;ygw,f}
]r&ygbl;av? cifAsmhum;udk vdkifpifay;udk ray;Edkifbl;?
'gyJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
347
om"k vl0g;0w,f
ajymajymqdkqdkyif olvSnfhxGufoGm;aomaMumifh om"k
wGif tai;om; aMumifaerd\/
om"k pdwf"mwfravQmh½Hkomru ydkíyif wif;vmonf/
rcHcsifonfhpdwf? rauseyfonfh a'gowdkYvnf; waxmif;
axmif;xvmonf/ olwdkY taemufEdkifiHwGif ½dk;½dk;vlpD;
armfawmfum; rqdkxm;bd? NydKifum;rsm;? av,mOfysHrsm;yif
udk,fwdkifwDxGifjyKvkyfNyD; vdkifpif,lEdkifMuonf/ xdkxkd wD
xGifolrsm;udkvnf; txl;wvnf tm;ay;Muonf/
rMumrD om"kacgif;xJ tvif;a&mifwpfcsuf vufoGm;
um xdkt&m&Sdudkvdkuf&Smonf/ tay:xyf wpfxyfvHk;wGif
r&Sd? aemuf atmufxyf vufzuf&nfqdkifwGif awGU&onf
ESifh-
]vlBuD;rif;cifAsm uRefawmfMuufwef;rSm armfawmfum;
ypönf;awG oGm;0,fwkef;u ukvm;awG *spfum;a&m?
x&yfum;a&m? avmfvDum;a&m? ppfwyfavvh um;ypönf;
awGeJY wyfqifaewm awGUcJh&ygw,f/
]olYrsufESmxm;nufvmonf/ tJ'Dum;rsKd;awGyJ acgif;
wdka&m acgif;&Snfa&m *spfum;awGa&m jrefrmwpfjynfvHk;
oGm;vmaeMuygw,f? tJovdkyJ uRefawmfhum;udk vdkifpif
vkyfray;Edkifbl;vm; cifAsm}
aemufqHk;awmh om"kum; vkdifpifvkyfcGifh &vdkufygNyD/
xdkacwfESifh BuHKvdkufolrsm; tm;vHk;odMuygvdrfhrnf/
t*Fvdyf tar&duefrsm; 0ifvmpOfu ¤if;wdkYoHk;aom um;
jrefrmhrQm;ewfarmif
348
om"k vl0g;0w,f
rsm; tenf;i,f csKdU,Gif; ½HkrQjzifh pkyHkavvHypfvdkufMu
onf/ wdkufrdcdkufrdaom um;rsm;qdkvQif a&Twd*Hkbk&m;
taemufrkcf csKdifhBuD;xJwGif vmypfMuonf/
xdkcsKdifhxJwGif vlrsKd;pHkwdkYonf yGJawmfwrQ pnfum;pGm
a&muf&SdaeMuNyD; ppfbufrSvma&mufpGefYypfaom um;rsm;
pufypönf;rsm;udk olOD;ig& jzKwfMu o,fMuonf/
Muufwef; ukvm;rsm;u vm0,fNyD; um;wpfpD;tjzpf
jyifqifí &vQif qifNyD; a&mif;Muonf/ tBuD;tus,f
csrf;omukefMuonf/ Muufwef;rS um;-ukvm;wdkYonf
,if;uJhodkY um;rsKd;pHk wyfqifNyD; vdkifpifvkyfí ¤if;wdkY
qdkifa&SUwGif &yfxm;um xdkum;udk toifh0,fvdkolay:u
a&mif;onf/ tcsKdUu tif*sifcsnf jzKwfa&mif;yg qdkvQif
vnf; a&mif;onf/ aemufrS qdkif&Sd tjcm;tif*sif jyefwyf
onf/ vdkifpif,lonf/ vG,fvG,fyif &onf/
oabmrSm armfawmf,mOftjzpf um;vrf;ay:wGif oGm;
vmarmif;ESifEdkifaom tif*sifwyf armfawmfum; (,mOf)
jzpfap? vQyfppf a&aEG;aiGUjzifh oGm;vm armif;ESifEdkifaom
armfawmfum; (,mOf) jzpfap xm0pOf oGm;vmarmif;ESif
aeEdkifygu vdkifpifay;&rnf [lonfh t"dyÜm,fyif jzpfacs
onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
349
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
350
om"k vl0g;0w,f
þvdktjyKtrludk w&m;pGJEdkifaom Oya'onf a&S;ya0
oPD t*Fvdyfvufxufuwnf;u &SdcJhonf/ xdkYaMumifh
om"k ukd,fhtcGifhta&; udk,f wdkifonf/
qdkMuygpdkY? ½Hk;a&mufMuNyD/ ,cka&;vkdaom taMumif;
t&m tpdwftydkif;\ vdktyfcsufudkom azmfjy&aomf
xdkaeYu ½Hk;awmfrS om"kudk ppfonf/ &efukef½kyf&Sif
bufrS a'gufwmAarmf\ tpfudk 0wfvHkawmf&BuD; a'guf
wmA[efu vdkufNyD; om"kbufrS a'gufwm OD;odef;u
aqmif&Gufonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
351
om"k vl0g;0w,f
ajz/ / ]yxrOD;qHk; uRefawmf w&m;pGJzkdY qHk;jzwfawmh
uRefawmhf ocifrdwfaqG OD;bOD;eJY wdkifyifNyD; olYudk½kyf&Sif
Munfhcdkif;vdkufygw,f/ aemuf 0wÅKpmtkyfzwfNyD; (cdk;cs
wmtrSefyJ w&m;pGJvdkY&w,fajymvdkY) uRefawmf tpDtpOf
vkyfw,f/ p&dwftwGuf yHkESdyfpuftaygifcHr,fhvl pHkprf;
w,f/ tJh'g owif;pmawGu odoGm;vdkY owif;a&;Mu
wmeJY pma&;q&mtoif;uvnf; odoGm;NyD; uRefawmfhudk
ac:aqG;aEG;ygw,f}
ajz/ /][kwfygw,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
352
om"k vl0g;0w,f
ar;/ / ]'gqdk? cifAsm; aiG 2000 usyf&&if NyD;NyD;yJ ½dk;½dk;
awmif;ygvm;? bmjyKvdkY w&m;pGJ&wmvJ}
ajz/ / ]uRefawmf oHk;av;cgpma&;w,f? taMumif;rjyef
bl;? NyD;awmh uRefawmfeJYajymxm;wJh uwdpum;awGvnf;
ysufuGufw,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
353
om"k vl0g;0w,f
xdkpmudk om"k zwfcGifh&onf/
(0wÅKtwGuf aiG 2000 usyfvnf; r&ao;yg)/
a'gufwmOD;b[ef zwfjyaom pmyk'fwGif pmwpfvHk;
avsmhaeonfudk csufcsif; owdxm;rdonfESifh
w&m;olBuD;uyg &,fí-
]uJ? qdkprf;ygOD; udkom"k? ]vnf;}u b,fvdkta&;BuD;wm
vJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
354
om"k vl0g;0w,f
om"k/ / ]uRefawmf[m pma&;q&myg/ pm-pum;awGudk
a&;om;okH;EIef;&mrSm t"dyÜm,fr½Iyfatmif owdxm;&yg
w,f}
&,fMujyefonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
356
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
358
om"k vl0g;0w,f
rSdwf qufjyavawmh\/ Munfh&onfrSm t&om ysufvS
\/
1930 ckESpfavmufqDwGif ]aiGay;vdkYr&} [laom
jrefrmh yxr toHxGufum;wpfum; ay:xGufvmum
rif;om;rSm at;udk rif;orD;udkum; rrSwfrdawmhacs/
odkYwdkif? ,cktxd trSwfw& rsufpdwGif pGJaecJhonfh
o½kyfaqmifZmwfydkYudkrl om"krarh/ a':odef;qdkoljzpfvsuf
olu rif;om;at;udktm; aiGjzifhcsLí wpfzwfoufcspfae
aom tzGm;BuD;tjzpf o½kyfaqmifyHkrSm aumif;vGef;vS
onf/ at;udku olYtm;jyefrcspfEdkifaMumif; cg;cg;oD;oD;
jiif;qefxGufoGm;onfü
]aMomf? armifudkudk armifudkudk? tcspfqdkwm aiGay;vdkY
vnf; r&ygvm;uG,f}
odkYa&&Gwf&if; idkcsvdkuf[efudk om"kawG;rdwdkif; rsufpd
xJwGif txif;om;ay:í ay:í vmavawmhonf/ t
xufyg pum;vnf; em;xJwGif Mum;a,mifvmonf/
xdkrnfaom ½kyf&Sifay:p acwfrSonf (pdwftxif
1950 ckavmuftxd) tESpf 30 eD;yg; jrefrm½kyf&Siform;
wdkYonf pma&;q&mrsm; jzpf\/ 0w¦Krsm;udk xyfwlaomf
vnf;aumif;? ajymifajymifwif;wif;aomf vnf;aumif;
Zmwfvrf;ZmwfuGuf? pum;vHk;ygrusef (cdk;cs) ½dkuful;cJh
aomfvnf;
]usKyf0w¦Kawmh ,l½dkufoGm;jyefNyDAsm}
jrefrmhrQm;ewfarmif
359
om"k vl0g;0w,f
]ckjyaewJhum;[m uRefawmfh0w¦KZmwfvrf;aygh? cdk;cs
jyefNyD}
]ydkufqHray;csifae? cGifhawmh awmif;zkdYaumif;ygw,f}
þvdkpum;ESifh nnf;tm;om oefaeMuonf/ rnfol
urQ xdxda&mufa&muf uefYuGufjcif;? ta&;qdkjcif; r&Sd
cJhMu/
om"kudk prf;Muonf/
ya'omr*¾Zif;wGif 0w¦K&Snftjzpf a&;vdkufaom ]cspf
ya'om} 0w¦Kudk &efukef½kyf&SifrS 'g½dkufwm wifjrifh (zkd;yg
av;) u vHk;aphywfaph ul;csNyD; ]ysKdUcspfvif} trnfjzifh
jrefrmh yxr (aq;a&mifpHk) um;udk ½dkufxkwfvdkufonf
wGif om"ku wef&mwefaMu; ta&;qdkonf/ ¤if;wdkYu
a0hvnfaMumifywf vkyfaeaomaMumifh ½Hk;wifw&m;pGJ? jy
aeqJ ,if;Zmwfum;rsm; 0g;&rf;jzifh zrf;vdkufaomaMumifh
½kyf&SifwpfavmuvHk; wkefvIyfoGm;avawmh\/
trIppfí qdkif&mw&m;olBuD;udk,fwdkif 0w¦Kvnf;zwf?
tqdkyg ]ysKdUcspfvif} um;udkvnf; oD;oefYjyo Munfh½INyD;
aemuf w&m;olBuD; OD;vSarmifu
]cifAsm;wdkY w,fNyD; vuf&JZwf&J Ekdifwmudk;}
þrSwfcsuft&yif wpfzufrS aMuat;a&;pum; pvm
NyD; epfemaMu; 4000 usyfjzifh ajyvnf aMuat;vdkuf\/
trIrvkyfrDu om"ku0w¦KtwGuf 2000-usyf ay;&ef
ESifh om"k\ cspfya'om0w¦Kudk rDS;jirf;jyKonf[laom pm
jrefrmhrQm;ewfarmif
360
om"k vl0g;0w,f
wef;xnfhay;&efom awmif;qdkcJhaomfvnf; wpfbufrS
a0hvnfvnf vkyfaeojzifh om"ku tEkynm rlydkifcGifh
Oya't& w&m;pGJcJhojzifh aemufqHk;wGif om"kawmif;orQ
vdkufavsm&onfhtjyif aiGvnf; 4000 usyftxd ay;
avsmf&acsonf/
xdktcsdefrSpí pma&;q&mwdkY\ 0w¦Kudk ½kyf&Siform;wdkY
rxd&JawmhbJ ,ckqdkvQif wpfaomif;ESifh ESpfaomif;Mum;
ay;0,faeMu&acsawmhownf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
361
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
363
om"k vl0g;0w,f
yg;pyf ta[mif;om;ESifh a&ToGm;wvufvuf 0if;ae
aom aygufaz:BuD;onf oufjyif;&SnfBuD; rIwfxkwfum
]vkwfcyJ}
olqdkvdkonfrSm
]'ku©yJ}
]uJ? 'ku©awGbmawG aemufrS ajymMuAsm? um;awG
vrf;ab;a&TUMu&atmif? aemufrSm um;awG usyfukefNyD}
odkYajym&if; cyfokwfokwf wdkufwGef;olrSm armfawmf
,mOf&J jzpf\/
um;ESpfpD;pvHk; ab;uyf&yfNyD;aomtcg
]uJ? axmifuJBuD; cifAsm;bmajymrvJ}
]bmajym&rDvJ? usKyfum; trsm;BuD; ysufpGm;NyD avsmf
ay;&r,f}
]aeygOD; aygufazmf? cifAsm;u 0ifwdkufNyD; uRefawmfu
avsmfay;&rSmvm;}
]rif; um;armif;w,f? bmjyKvdkY Munfhrarmif;bl;vJ}
]b,fudk Munfh&rSmvJ? a&SUudk armif;aewm? aemufudk
Munfh&rvm;}
]rif; a&SUuoGm;w,f? jrefjrefoGm;&if tpdrf;vGwfw,f?
rif; csufcsif;&yfw,f? vuf rjybl;? wkdufwmaygh}
]'DrSm aygufazmfBuD; um;armif;&if rD;ydGKifhudk owdxm;
&r,f? t&Sdefowf&r,f? em;rvnfbl;vm;}
]a[h? rif;a&SUu &yfr,fqdkwm rajymbl;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
364
om"k vl0g;0w,f
]bmvJ? w,fvDzkef;eJY qufajym&rvm;}
]uJ uJ? wdkwkdajymMuAsm? trIvkyfrvm;? b,fvdkvJ
axmifuJ? &JXmeoGm;rvm;}
]usKyfum;ysufwm jyif&if oHk;av;&mukefr,f}
þwGif om"ku Mum;jzwfí ]uRefawmfu jyifay;&rSm
vm;? cifAsm;u 0ifwkdufwm? cifAsm;u avsmf&r,f}
]a[h a[h rifhum; enf;enf;yJ ysufw,f}
trSeftm;jzifh om"kum; aemufwHcg;rSm taotcsm
MunfhrS wdkufrdonfh'Pf&m ay:½Hkom&Sdonf? olYum;rSm
½kyfysufqif;ysuf ydefcsKdifhaeaomaMumifh aygufazmfBuD; &if
xkrem jzpfrnfqdku jzpfp&m/
]tcsdefukefw,fAsm? uJ? cifAsm;ajym? bmvkyfcsifovJ}
]ydkufqH avsmfay;&r,faygh}
]ray;Edkifbl;}
]ray;&if rif; rif; bmpum; ajymvJ}
]'DrSm aygufazmfBuD;? ol ydkufqHray;bl; ajymw,f?
w&m;pGJrvm;}
olu acgif;ndwfjyojzifh yef;qdk;wef;&JXmeodkY a&muf
vmMuonf/ axmifuJonf avsmfaMu;om ZGwfawmif;ae
onf/ awmif;onfrSmvnf; aiG 200 usyf/
]r[kwfbl; axmifuJ? w&m;pGJ½Hk;a&muf? tcsdefukef?
ydkufqHukefr,f? cifAsm;yJ ½HI;rSmyJ? cifAsm;u aemufu 0if
wdkufwm? 'Pf½dkufvnf; cH&vdrfhr,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
365
om"k vl0g;0w,f
&Jt&m&Sdu 0ifí&Sif;jyonf/
xdkpum;udkvnf; ol vufcHcsifyHkray:? om"kvnf;
pdwfr&SnfEdkifawmhacs/ bPfwdkuf tcsdefrrDvdkufrnf pdk;
onf/
twefMum wdwfqdwfaeonf/ om"kvnf; pdwfysuf
vufysuf acgif;cgrd&mrS teD;&Sd pma&;pmyGJqDodkY rsufvHk;
a&mufoGm;onf/ teufa&mif opfom;rsOf;vHk; wpfvHk;
awGUojzifh zswfceJ pdwful;wpfck&vdkufonf/ om"kvnf;
xdkrsOf;vHk;udk aumufudkifvdkufNyD;
]uJ? axmifuJ cifAsm; [dkbufenf;enf; vSnfhprf;yg}
odkYajym&if; rsOf;vHk;udk axmifvdkufaomaMumifh axmif
uJBuD; vefYNyD; aemufodkY ½dkUceJ qkwfoGm;onf/ ,mOf&JwdkY
rSmvnf; tHhtm;oifhukefMuonf/
]'g bmvJuG? rif;}
]bmrS r[kwfygbl;? cifAsm; [dkbuf cPvSnfh? uRef
awmf aemufuaeNyD; cifAsm;acgif;udk ½dkufr,f? enf;enf;
uGJcsifuGJoGm;r,f? NyD;&if cifAsm;u uRefawmfhudk ydkufqH
avsmfay;&r,f}
]bmjzpfvJuG? bmqdkifvJ}
]uRefawmfh armfawmfum;udk cifAsm; aemufuae 0if
wdkufw,f? NyD;awmh cifAsm; ydkufqHawmif;w,f r[kwf
vm;? 'DvdkyJaygh}
axmifuJBuD; acgif;udkyGwf&if; awGoGm;onf NyD;rS
jrefrmhrQm;ewfarmif
366
om"k vl0g;0w,f
][dkuf 'Dvdkawmh b,fjzpfrDvJuG}
ajymajymxGufxGuf axmifuJhBuD; &JXmexJrS xGuf? olY
um;ay:wuf armif;xGufoGm;avawmh[l\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
367
om"k vl0g;0w,f
enf;enf;av;jzpfjzpf xpfvdkuf&rS
jrefrmhrQm;ewfarmif
368
om"k vl0g;0w,f
]uJ? NrdKUe,faumifpD axmufcHcsuf&,f? NyD;awmhaum
bmvdkao;vJ? wpfcgwnf; ajymvdkuf}
olu rvdkawmhaMumif; cyfqwfqwfjyefajzonf/
xdke,frSm tvGef½dk;om;aom awmifay:om;rsm; ae
xdkif&mjynfe,fjzpfvsuf xdk½Hk;rsm;jyKorQ EkaeMu&onf/
jyefajym? jyefar;0Hhol r&SdaMumif; aemufrSod&onf/
om"kvnf; NrdKUe,faumifpD½Hk;odkYoGm;&jyefNyD; axmufcH
csuf awmif;&jyefonf/ xdkaumifpDrS vlBuD;tcsKdUtm; xdk
taMumif;udk ajymjyvdkufaomtcg
]cufwmyJAsm? 'DtrIxrf;awGvnf;tusifhygaeNyD? enf;
enf;enf;av;jzpfjzpf xpfvdkuf&rS}
axmufcHpmrsm; &onfESifh apmapmu½Hk;odkY csufcsif;
jyefoGm;um vdktyfonfh pm&Gufpmwrf;rsm;udk ay;í
]'Dudpö b,favmfuMumrvJ? b,faeY od&rvJ}
]jynfe,fudk ydkY&OD;r,f? tenf;qHk; q,f&ufawmh
MumrSmyJ}
om"k pdwfnpfoGm;onf/ omrefc&D;onf rqdkxm;bd?
NrdKUcHvlrsm;tzdkY&myif 10 &ufqdkaom tcsdefonf rsm;vGef;
vSacsonf/ awmbufrS wufvmonfh c&D;onfqdku
xrif;p&dwfESifh arm&csnfh/
om"kwdkYaomfum; vl 20 ausmfESifh vm&onfh ½kyf&Sif
udpöjzpfí 10 &ufapmifh&vQif vlwpfa,muf xrif; 2 eyf
10 usyfEIef;xm; wGufonfhwdkifatmif (vufzuf&nf rkefY
jrefrmhrQm;ewfarmif
369
om"k vl0g;0w,f
aq;vdyfrygao;) wpfaeY ESpf&m? 10 &uf ESpfaxmifukef
apmifh&rnf/ taMumif;rJh tukefrcHEdkif/ jrefjrefNyD;Edkifrnf
udk cyfoGufoGuf pOf;pm;&awmh\/ xdkxkdþþ pHkprf;&
awmh\/
]'Dvdk&Sdw,f OD;av;&JU? 'DrSmvmwiforQ avQmufvTm
awGa&m ½Hk;udpöawGa&m wpfywfwpfcgyJ jynfe,fudk ydkY
w,f? wpfcgwpfav ydkYp&menf;ae&if 10 &uf 15 &uf
avmufrS wpfcgydkYw,f}
]tdk;? bmjzpfvdkY 'DavmuftMumBuD; qdkif;xm;&wmvJ}
]jynfe,fNrdKUawmfudk bwfpfum;c vlwpfa,muf 7
usyf? toGm;tjyef 14 usyf? xrif;zdk;aeYwGuf 4 usyf?
aygif; 18 usyfukefw,f? 'DaiGudk cPcP rukef&atmif
acRwmwJh oabmaygh}
olYjynfe,fESifh olYb@mtiftm;udk csifhcsdefoHk;pGJ&onfh
oabmygaomaMumifh om"k vufcHEdkif\/ auseyf\/ odkY
aomf ½Hk;udp?ö avQmufvTmudpö&SifwdkYwGifrl jrefjrefodcsifMu
ayrnf/ jrefjrefNyD;csifMuayrnf/ þpepftpm; wpfenf;
wpfzHk ajymif;vJoifhayrnf/
xdkaeYrSmyif om"kESifh qdkif&mt&m&SdESifh 0ifawGU\/
]'Dvdkav? uRefawmfwdkYi,fi,fu (qdkygawmh) t*Fvdyf
acwfu yk*v ¾ duydkif bwfpfum;awGu wcsKdUae&mrSm ydkNyD;
ta&mufjrefvdkY pmydkYXmeu bwfpfum;xJrSm vl wpfae&m
pmavmuf tcef;uav;umNyD; aomhcwfNyD; pmydkYwJhpepf
jrefrmhrQm;ewfarmif
370
om"k vl0g;0w,f
oHk;cJhzl;wm &Sdygw,f/ 'D½Hk;uvnf; 'DvdkpepfrsKd;eJY bwfpf
um;orm;udk wm0efay;NyD; pmydkYpm,lvkyf&if tcsdefukef
vnf; oufomr,f? vlvdkufzdkYvnf; rvdkbl;? toGm;
tjyef wpfacguf 5 usyfavmufeJY NyD;oGm;Ekdifp&m &Sdw,f
xifwmyJ}
]'DtBuH odyfaumif;ygw,f? 'gayr,fh bwfpfum;u
'DavmufaiGeJY ydkYay;r,f rxifbl;Asm}
]'g tpdk;&udpöyJ? em;vnfatmif ajymjyNyD; ulnDzdkY
wkdufwGef;&rSmaygh? 'Dpmxkyfuav; wifoGm;&vdkY qDydkukef
wmrS r[kwfbJ? wdkif;jynftwGuf 'gavmufawmh em;
vnfoifhwmaygh}
][kwfuJh tpnf;ta0;rSm wifjyvdkufyghr,f}
]'DaeY uRefawmfwifxm;wJh avQmufvTma&m b,faeY
avmuf jynfe,fudk ydkYEdkifr,fqdkwm rod&bl;vm;}
t&m&Sdu oufqdkifolrsm;tm; ac:ar;onf/ trsm;
avsmufvTmrsm; a&wGufMunfhonf/
]'DaeY Mumoyaw;aeYqdkawmh wevFmaeYavmufrS ydkY
EdkifrSmyJ}
om"k BudKwif BuHpnfxm;onfhtwkdif;
]'gjzifh uRefawmfhum;eJY vdkufydkYr,fav? 'Du pmydkYpm
a&;yg xnfhay;vdkufaygh? raumif;bl;vm;? 'DjyifudpöawG
vnf; apmapmNyD;oGm;r,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
371
om"k vl0g;0w,f
]aumif;omyJ? 'gayr,fh pmydkYpma&;uvnf; rdef;r&ae
vdkY cGifh,lxm;w,fAsm}
]'gjzifh uRefawmfyJ pmydkYpma&;vkyfNyD; ,loGm;r,fav}
t&m&Sdu oabmwl\/ tqifoifh vkyfxm;r,fajym
ojzifh aemufaeY om"koGm;,l&mwGif oufqdkif&mu vuf
rSwfxdk; vufcH&rnfh pmtkyfrsm;yg tjynfhtpHk ay;vdkufo
jzifh rdkifav;q,fausmfa0;aom jynfe,fNrdKUawmfqDodkY
wpf[kefxdk; um;armif;xGufcJh\/
a&mufacsNyD/
rSmvdkufonfhtwdkif; qdkif&m pmvufcHXmeodkY oGm;ay;
&mwGif vmay;aeus pma&;r[kwfí vufrcHEdkif[k jiif;
onf/ om"kuvnf; trsKd;rsKd; &Sif;jyonf/ r&/
]uJ? tJ'Dpma&; aooGm;NyD? tJ'Dae&mrSm OD;av;udk vl
pm;cefYwm qdk&ifa&m [dkpma&;u ao&mu xvm&OD;rSm
vm;}
]'gawG rajymeJYAsm? uRefawmf vufrcHbl;}
xdkNrdKUwGifvnf; qdkif&mt&m&SdESifhyif awGU&jyefonf/
&Sif;jy&jyefonf/
]tvkyfqdkwm b,fXmerSmjzpfjzpf jrefjrefNyD;&if aumif;
wmyJ r[kwfvm;Asm? atmuf½Hk;u wpfa,mufrtm;vdkY
wpfa,mufvmydkYw,f? 'gudk vufrcHEdkifbl;qdkwmawmh}
]pdwfr&SdygeJYAsm? 'DvlawG 'DvdkyJAsm? enf;enf;jzpfjzpf
xpfvdkuf&rS}
jrefrmhrQm;ewfarmif
372
om"k vl0g;0w,f
ajym&if;u wpfqufwnf;yif xdkpma&;udktac:cdkif;NyD;
olYa&SUwGif vufrSwfxkd; vufcHapum om"kudpövnf;
csufcsif; cGifhjyKa&;xdk;ay;vdkuf\/ (q,frdepfcefYom Mum
\/)
om"k pdwfcsrf;om&\/
trsm;jynfoltm;vHk; om"kuJhodkYyif wajy;nDpGm pdwf
csrf;omMuapcsifonf/ jrefjrefpdwfcsrf;omMuygapaomf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
373
om"k vl0g;0w,f
q&m rMunfbl;
wevFmaeY/
]OD;av; raeYu vmao;vm;}
½Hk;vkvifu ar;aomtoHESifh rsufESmxm;rSm omom
,m,m r&SdvS/
]vmwmaygh? rif;udk arQmfaeao;w,f? tJ'DaeYu cGifh,l
xm;ovm;}
]r[kwfygbl;? reuf 8 em&Davmufuwnf;u q&m
uawmf um;vTwfNyD; tac:cdkif;vdkY vdkufoGm;&w,fAs?
uRefawmf awG;NyD; pdwfraumif;jzpfrdao;w,fav? OD;av;
jrefrmhrQm;ewfarmif
376
om"k vl0g;0w,f
om tJ'DaeYu avQmufvTmvmwif&if tqifajyrSm r[kwf
bl;vdkYav}
om"k awGoGm;onf/ ½Hk;aA'ifudk olu twwfodae
aomaMumifh/
]tJ'gawG rif;b,fvkdvkyf odvJ? refae*smu ajymao;
ovm; 'Dudpö}
][m? uRefawmfu i,fom;yJ? tvkyfudpöawG b,f
ajymyghrvJ}
om"k tpOf;pm;& usyfoGm;\/
]'Dvdk OD;av;&? tJ'DaeYu q&muawmfu tdrfac:NyD;
trsKd;rsKd;awG ar;awmhwmyJ? b,fvdkyHkyef;eJYrdef;r rvmbl;
vm;? b,ftrsKd;orD;eJY b,favmufMumMum pum;ajym
ovJ qdkwmawGaygh? q&muawmfu odyfoabmEkw,f
OD;av;&JU}
]aMomf? aMomf}
]uRefawmf olwdkYtdrfa&mufawmh q&mr&Sdawmhbl;? apm
apmydkif;uwnf;u olwdkYcsif; &efjzpfNyD; bwfpfum;eJY
xGufoGm;w,fxifwmyJ? uRefawmfawmhAsm 12 em&Dxkd;
a&m q&muawmf ppfaq;ar;jref;vdkuf [J [J rkefYvJ pm;
&yg&JU? vufzuf&nfvnf; aomuf&yg&JU? 'gayr,fh pdwf
npfp&mBuD;}
]tif;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
377
om"k vl0g;0w,f
om"kurl bmrQ 0ifrajymao;bJ pma&;q&myDyD pdwf
xJrS Zmwfvrf;qifMunfhaerdonf/
]trSefuawmh uRefawmfhq&mu 'gawG 0goemryg&Sm
ygbl;? vmorQudkawmh azmfazmfa&Ga&G qufqHwwfw,f?
wpfcgwav q&muawmf vmacsmif;wmeJY wdk;oGm;&if
awmh wpfrsKd;wpfrnfawG xifukefawmhwmygyJAsm}
]EkdY aeygOD;? tJ'geJY OD;av; tqifrajyjzpfwmeJY b,f
vdkpyfqdkifaevdkYvJ}
]OD;av;uvJAsm? 'g½dkufwmvkyfaeNyD;? [J[J refae*sm
jzpfjzpf b,foljzpfjzpfaygh tdrfrSm jyóemay:cJh&if ½Hk;
a&mufwmeJY awGUwJhvludk [def;vdkuf a[mufvdkuf vkyf
wwfMuw,f}
]aMomf at;}
]atmfzpfqm t&m&SdrajymeJY? pma&;rawGawmif olwdkY
[meJYrMunf&if ½Hk;a&mufvJ EIwfcrf;axmfaeawmhwmyJ/
tJ'gaMumifhaygh tJ'DaeYu OD;av;avQmufvTmvmwif&if
wkduf½dkuf 0ifawGUrSmqdkawmh tif;? OD;av;vnf; tem;
a&mufrS ta[mufcH&rvm;? t0if0rSmyJ qD;NyD; armif;
xkwfrvm;vdkY uRefawmf awG;yloGm;wmaygh}
]at;? a[mufawmh ra[mufygbl;? avoHrmwm wpf
ckyJ? OD;av;awmif tHhtm;oifhoGm;w,f? 'Dvl bmjzpfvdkYyg
vdrfhvdkYayghuGm? yxraeYuqdk OD;av; olYudk jrifjrifcsif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
378
om"k vl0g;0w,f
odyfcifrifrdw,f? t*Fg½kyf tawmfusufoa&&SdwJhvl? toH
vnf; Mum;Mum;csif;}
][kwfw,fOD;av;? 'D½Hk; wpf½Hk;vHk;rSm q&m todrfarGU
qHk;As? oabmvnf; odyfaumif;w,f? cufwmu tdrfrSm
rdef;reJYuawmufuqjzpfvm&if rif;om;½kyfaysmuf bDvl;
½kyfaygufvmwmyJ}
½Hk;vkviftm; pD;u&ufxkwfay;&if; wpfvdyfudk om"k
rD; n§daepOf
]'DrSm rMunfESpfrsKd;&Sdw,f OD;av;&JU}
]b,fvdk rMunf}
]r Munf r[kwfbl;? rMunf ESpfrsKd;qdkwmu tdrfu
ZeD;eJY ajyvnfvdkY MunfvmwJh t&m&Sd&,f? tdrfrSm vifr
,m;csif; rMunfrvifjzpfvmwwfwJh t&m&Sd&,f vlwef;
pm;ESpfrsKd;udkajymwm? tJ txl;ojzifh a,musfm;t&m&Sdqdk
&if rdef;raMumuf&wJh t&m&Sdu ydkqdk;w,f}
]taMumif;u}
]uRefawmfh q&mvdkaygh? rdef;rudk awmfawmfaMumuf&
w,f? tJ tdrfrSm ta&;awmfyHkay:vdkY t½IH;ay;cJh&orQ ½Hk;
a&mufvm&if awGU&mvl rJawmhwmyJ? tJ'DxJ [dkaeYu
OD;av;ygoGm;wmaygh? a[m [kdrSm vmaeNyD}
refae*sm a&mufvmavNyD/ ,aeYaomfrl Munfvif&Tif
yspGmESifhyif a&mufvmonf/ odkYaomf tjcm;wpfcef;odkY
BudKí0ifoGm;aomaMumifh om"k &ifzdk&jyef\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
379
om"k vl0g;0w,f
]ryleJY OD;av;? 'DaeY Munfw,f? ol a&mufvm&if
aemufuom 0ifvdkufoGm;}
½Hk;vkvif Mo0g'twdkif; om"k jyKrlonf/ acsmacsmarGU
arGU ajyvnfoGm;onf/ aomMumaeYu om"kavQmufvTm
vufrcHEdkif jzpf&onfudkyif 0rf;enf;pum; ajymvdkufao;
\/
rsufESmjrif cspfcifygí toHMum; av;pm;zG,f&maom
refae*smtcef;rS xGuftvm ½Hk;vkvif b,foGm;aeonf
rod/ pD;u&uf aemufwpfvdyf ray;cJh&/
xdkaeYrSpí om"kvnf; todÓPfwpfrsKd;jzifh awmuf
avQmufvl0g;0oGm;awmh\/
ypönf;avQmufonfjzpfap tvkyfudpö oGm;onfjzpfap
oufqdkif&m ½Hk;vkvifudkuyfí
]nDav;wkdYq&m 'DaeY Munf&JUvm;} [k yxrtqifh
taejzifh pHkprf;orI jyKonf/ rMunfvQif jyef? Munfaom
aeYrS 0ifawGU? udpö[lorQ tjynfhr[kwfonfhwdkif zpfzwD;
ygqifhavmuf acsmarmwwfaMumif; owif;aumif;yg;
vdkuf&acsonf [lvdk/
jrefrmhrQm;ewfarmif
380
om"k vl0g;0w,f
ajymif;Mu a&TUMu&ifvJ
jrefrmhrQm;ewfarmif
383
om"k vl0g;0w,f
aemufrS or0g,r ypönf;rsm; jzpfaeNyD; w&m;½Hkonf
vnf; ajymif;oGm;acsNyDwum;/
pHkprf;onf? ar;jref;onf/ rnfolar;ar; Za0Z0gom
tajz jzmaeonf/ aemufqHk; qdkufuúm;orm;wpfOD;\
vrf;nTefrIaMumifh ajymif;a&GUoGm;aomw&m;½Hk;odkYta&muf
aemufusaeonfh trIonf om"k jyóempk&awmhonf/
wpfzuftrIonf\ tusKd;aqmif0wfvHku om"krvm
ojzifh ½Hk;awmfudk rxDrJhjrifvkyf&ma&mufonf/ 0&rf;xkwf
yg[k awmif;qdkaeqJ om"ka&mufoGm;NyD; w&m;olBuD;
tm; taMumif;pHk &Sif;jyonf/
][dk rlv½Hk;rSmvnf; b,fajymif;oGm;w,fqdkwJh tod
ay;pm uyfrxm;awmh usKyfu b,fudk vdkuf&Sm&rvJ}
om"ku wpfbuf0wfvHkudk þvdk acsyvdkufNyD;rS xdk
pum;onf w&m;olBuD;\ vkyfaqmifcsufudkyg tzsm;
cwfoGm;aMumif; &dyfpm;rdvdkuf\/ w&m;olBuD;uvnf;
om"kudk wpfcsufarmhMunfhNyD; wpfpHkwpf&m a&;rSwfvdkuf
onf/ om"kuvnf; wpfbufrS tusKd;aqmiftm;
]aemufwpfcku cifAsm;a&m 'D½Hk; 'Dajymif;vmwm? BudK
wifodrSmaygh? wu,fqdk&if uRefawmfhqDudk zkef;quft
aMumif;Mum;zdkY aumif;w,f? uRefawmfh zkef;eHywfvnf;
cifAsm; odom;eJY}
]NyD;wm NyD;NyDyJav? [kwfw,f? uRefawmfwdkY½Hk;taeeJY
vnf; enf;enf; owdvpfoGm;wmudk 0efcH&rSmyJ? ajymif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
384
om"k vl0g;0w,f
a&TUvmwJh aMunmcsuf uyfrxm;rdcJhbl;av? uJ? ck
OD;om"ku bmajymrvJ? tusKd;aqmif 0wfvHk rygbl;vm;?
olua&m bmrSrajymbl;vm;? ½Hk;ajymif;wJh udpö/
]uRefawmf 0wfvHk riSm;&ao;ygbl;? &ufcsdef;ay;zdkYyJ
ajymcsifygw,f}
Xme tajymif;ta&TUvkyfwdkif; rlvae&mwGif aMunm
csufuyfjcif;? owif;pmrsm;wGif azmfjy today;jcif;rsm;
rvkyfrae&tjzpf rnfolu trdefYay;Edkifygvdrfh/
apmapmu ajymif;oGm;onfqdkaom OD;atmifoef;xG#f
wkdYXmeudk aemufwpfaeYwGifrS pHkprf;í&\/ wufoGm;\/
4 xyfodkYa&mufaomtcg acwÅtarmajzNyD;rS ½Hk;cef;xJodkY
vSrf;0ifoGm;&m om"k rsufrSef;wef;rdolESpfOD;rSvGJí tjcm;
trIxrf;rsm;rSm vlopfrsm; jzpfaejyefacsonf/
odkYaomf t&m&Sdum; ,cift&m&Sdyif jzpfvdrfhrnfxifí
oD;jcm;tcef; wpfckxJ 0ifawmhrnfjyKpOf vlopfpma&;
wpfOD; xvmonf/
]b,foleJY awGUcsifvdkYvJ}
]aMomf? OD;atmifoef;xG#f}
]r&Sdbl;? wjcm;Xmeudk ajymif;oGm;NyD/ ckt&m&Sdu 'djyif
Xmeu ajymif;vmwm}
]'DXmeeJYqdkifwJh tvkyfudpöyJav? &SdwJh atmfzpfqmeJYyJ
0ifawGU&rSmyJaygh? 0if&rvm;}
]bmudpövJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
385
om"k vl0g;0w,f
om"ku tvkyfudpö taMumif;t&mrsm; a&;xm;onfh
pmudkjy&m
]'gqdk&ifawmh uRefawmfuwpfqifh oGm;&r,fhudpöyJ?
vmyg}
olYpm;yGJodkY ac:oGm;onf/ om"k rxdkif&ao;rDrSmyif
xdkpmudk olwifjyay;rnfjzpfaMumif; ajymqdkum 4 &ufcGm
NyD;csdef;vdkuf\/
5 &ufajrmufaomaeYwGif om"k oGm;onf/ t&m&SdxH
wifxm;NyD;jzpfaomfvnf; jyefrusvmao; [kqdkum wpf
ywfcsdef;onf/ om"k tenf;i,fpdwfwkdrdaomfvnf; bmrQ
rajymao;bJ xjyefvmcJhonf/
udpörSmvnf; tpnf;ta0;xdkifí qHk;jzwf&efvdkaom
jyóemr[kwf/ t&m&Sdjzpfolu abmvfyifwpfcsuf oGuf
½Hkjzifh 'ufceJ NyD;Ekdif\/
om"kwdkYrSm tvkyfudk tcsdefvk vkyf&onf/ rif;orD;
rif;om; ay;aom&ufwGifom½kyf&Sif½dkufEdkifonf/ wpf&uf
ysufuGufvQif aemufxyf q,fhig;&ufcefY apmifh&jyef
onf/ þwGif txuf½Hk;q&mwkdYu (wpfaeYwpfnr[kwf
yJ) tywfvdkuf a&TUcsdef;aomtcg tarmBuD; arm&onf/
csdef;aomaeY xyfoGm;onf/ taMumif;rxl;/ 3 &ufcGm
csdef;jyefonf/ wuf&qif;&onfrSm (av;xyfBuD;jzpfí)
roufomvS/ om"k pdwfr&SnfEdkifawmhNyD/
jrefrmhrQm;ewfarmif
386
om"k vl0g;0w,f
csufcsif; qdkovdkyif xdkpma&;pm;yGJrSxNyD; t&m&Sdcef;
wHcg;[MunfhNyD; 0ifcGifhawmif;&m t&m&Sdu acgif;ndwfjy
ojzifh aoG;ylpGm0ifoGm;NyD; om"kudpöudk ajymjyvdkufonfü
][kwfvm;? tJ'Dpm uRefawmfhqDudk ra&mufao;ygbl;}
odkYajym&if; acgif;avmif;uav; ESdyfvdkufaomtcg
apmapmu pma&;0ifvmonf/ t&m&Sdu ar;rSom om"k
pmudpöudk ysmysmovJ oGm;,lvmonfudk csufcsif;,lí
t&m&Sdu cGifhjyKvufrSwfxdk;NyD; jyefay;vdkuf&if;-
]uJ? oleJYvdkufoGm;yg? yHkpHwpfckrSm jznfha&;NyD;&if NyD;yg
NyD? ,loGm;EkdifygNyD}
om"ku aus;Zl;wifpum; ajymNyD;txwGif
]tvkyfvkyf&wm awmfawmfcufygw,fAsm/ ck cifAsm;
jrifwJhtwdkif;yJav? tauGUav;awG tacgufuav;awGeJY
b,fvdkpdwf"mwfawG 0ifaeMuw,f rajymwwfbl;}
topfjzpfaomt&m&Sdu nnf;nL&if; ajymvdkufonf/
xkdpma&;url olYpmyGJwGifxkdifí om"kudpövkyf&if; rsuf
arSmifMuKwfaeonf/
]OD;av;wdkYu ckefysHausmfvTm; t&m&Sdtm;udk; odyfvkyf
wmyJ}
]at;? t&m&Sdtm;udk;vdkY ckcsufcsif; NyD;oGm;wmr[kwf
vm;? [dkaeYuwnf;u 0ifawGUvdkuf&if [dkaeYuwnf;u
NyD;rSm? ck q,fhav;ig;&uf tvum; ysufoGm;NyD}
]uRefawmf tvkyfawGrsm;aevdkY rvkyfjzpfwmygAs}
jrefrmhrQm;ewfarmif
387
om"k vl0g;0w,f
]'gjzifh t&m&SdqD wifxm;NyDvdkY bmaMumifh vdrfajymo
vJ? xHk;pHtwdkif; rif;wdkYqDu wpfqifhoGm;&r,fqdkvdkY
pnf;urf;udk OD;av;vdkufemcJhNyD; rif;bufu wm0efraus
vdkY t&m&SdqD 0ifajymwmudk rif;u OD;av;udk pdwfqdk;wm
obm0us rus rifh[mrif;yJ qHk;jzwfawmh}
olNidrfoGm;onf/ om"kajymonfudk oabmaygufoGm;
yHkvnf; &onf/ rsufESm raumif;vS/ om"kudpövnf;
tjrefqHk;vkyfay;onf/ om"ku aus;Zl;wifpum; ajymNyD;
txwGif
]tptqHk; uRefawmfrSm;oGm;ygw,fOD;av;? aemuf 'D
vdkrjzpfap&ygbl;}
]b,folYtwGuf 'Dvdkrjzpfap&ygbl;vJ}
]tm;vHk;twGufyg OD;av;}
]'DvdkrS rSefr,f? tm;vHk;twGuf}
om"kvnf; olYvufudk wif;wif;qkyfí EIwfqufcJh
\/ wpfvrf;vHk; om"kpdwfb0if t&TifBuD; &Tifvmrdonf
wnf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
388
om"k vl0g;0w,f
taMumif;&Smaomf
jrefrmhrQm;ewfarmif
390
om"k vl0g;0w,f
]'gu b,fta&mif,l,l wpfa,mufwpfbl;pDyJ a&mif;
cGifh&Sdygw,f AdkvfrSL;}
txl;t&m&Sd ezl;a&wGefYoGm;NyD; avQmufvTmudk Munfh
vdkuf om"kudk Munfhvdkufjzifh azmifwdefudk vufn§Kd;ESifh
vufrMum;wGif vSnfhae&mrS aumufumiifum ]a&mif;yg}
[k a&;csvufrSwfxkd;vdkufojzifh olYvufatmuf yg;pyf[
oGm;\/
]uJ tJh'g vkyfay;vdkufyg}
]jyóemrsm; ay:rvm;rodbl;? vlwpfa,mufwnf;udk
'Davmuftrsm;BuD;}
]wu,foHk;r,fhvludk a&mif;wmyJ? ay:vmwJhjyóem
usKyf wm0ef,lw,f? uJ? cPav;apmifhOD;aemf? wpfcg
wnf; NyD;oGm;atmif}
om"kudkyg wqufwnf;ajymNyD;cdkuf yefcsmyDukvm;
wpfa,muf 0ifvmonf/ avQmufvTmwifonf/ olonf
vnf; om"kuJhodkYyif aq;bl;0,fcGifhawmif;cHonf/ tjym
oHk;bl;? yefcsmyD bk&m;&Sdcdk;ausmif; taqmifwpfck aq;
okwf&mwGif ravmufriSESifh wef;vef;jzpfaeaomaMumifh
[k taMumif;jyonf? t&m&Sduvnf; ]a&mif;yg} [k a&;cs
vdkufjyefonf/ xdkyefcsmyD xGufoGm;onfESihf om"ku
]vlwpfa,muf wpfbl;? avQmufvTmwpfapmif wpfbl;
yJa&mif;zdkY owfrSwfxm;w,fqdkawmh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
391
om"k vl0g;0w,f
]tif;? wpfqifha&mif;pm;rSmpdk;vdkY xifyg&JU? uRefawmf
vnf; 'DXmea&mufwm oHk;&ufyJ&Sdao;w,f? bmjzpfjzpf
ayghAsm? vlMunfh&if tuJcwfvdkY&ygw,f? wu,frsm;rsm;
toHk;vdkwJhvlvnf; wpfbl;? a&mif;pm;r,fhvlvnf; wpf
bl;qdkwm r[kwfao;bl;vdkY uRefawmf ,lqw,fAsm? xl;
ygbl;? arSmifcdkorm;u q,fa,mufvTwfawmh q,fbl;&
oGm;rSmyJaygh? uRefawmfuawmh wu,foHk;r,fxifwJhvl
qdk a&mif;rSmyJ? arSmifcdkvdkY rouFm&ifawmh wpfbl;vnf;
ra&mif;bl;}
xdkonfrSpí om"kESifh xGef;xGef;wdkY cifrifoGm;Mu
onf/ xdkXmewGifvnf; ol MumMumraevdkuf&/ tjcm;
aom tvkyfwm0efodkY ajymif;oGm;&onf/
oHk;av;Xmersm;wGif oHo&m vnfae&mrS aemufqHk;
b@maiGaMu; tazG;om;0ifwJh XmewpfckodkY a&mufaom
aeYwGifyif ol om"kxH zkef;quftaMumif;Mum;\/
,ck oludkif&aom Xmeonfvnf; om"kESifh ruif;/
csufcsif; oGm;awGUonfwGif
]'DrSmAs? uRefawmfawmh tpdk;&qdkif&m t&yfom;trI
xrf;qdkvnf; 'g oyfoyf? ppfrIxrf;qdkvnf; cyfjywfjywf
vkyfcsifw,f? tJ'g q&m b,fvdkoabm&vJ}
]odyfaumif;wmaygh}
rMumrD ppfbufrSxGufNyD; t&yfom;t&m&Sdtjzpf xdk
XmewGif qufvuf xrf;aqmifaeonfrSm ,ckwdkif/
jrefrmhrQm;ewfarmif
392
om"k vl0g;0w,f
jrefrmhrQm;ewfarmif
394
om"k vl0g;0w,f
a&aEG;Murf;wpftdk; xyfrSmonf/ pm&GufyHk wpfxyfBuD;
udk vufrSwfxkd;&if;u olYorD;av;taMumif; ajymonf/
]'D} oHk;ck&onfhudpövnf;ygonf/ aemufrMumrD {nfhonf
wpfOD; 0ifvmonfESifh om"k xjyef&ef tuGufqdkufoGm;
onf/
,aeYtxd cspfcspfudpö b0ifrusEdkifao;/ tdrfjyef
a&mufNyD; nae 5 em&DavmufwGif cspfcspftdrfodky vSrf;
zkef;qufcdkif;\/
] ½Hk;u jyefrvmao;ygbl;wJh? q&ma&m aeaumif;&JU
vm;wJh? tdrfudk vmvnfygOD;wJh? udkxGef; jyefa&muf&if
zkef;jyefqufyghr,fwJh}
]at;? aus;Zl;ygyJvdkY ajymvdkufuGm}
wynfhjzpfol zkef;csvdkufonfESifh
]'g cspfcspfyJaemf? raeYu toHa&m 'DtoHyJ r[kwf
vm;}
]aocsmygw,f q&m? uRefawmf 'DtoHudk usufrdae
ygNyD}
om"k rpOf;pm;wwfawmhavmufatmif awGoGm;onf/
em&D0ufomomwGif zkef;vmojzifh xGef;xGef;wdkYtdrf xGuf
oGm;í um;[Gef;oHMum;onfESifh a&aEG;Murf; toifhjzpfae
aMumif; tdrfay: a&mufonfESifh odvdkuf&awmhonf/
cspfcspfwGifvnf; ,cif trlt&mtwdkif; wpfa&G;om;rQ
ravsmh/
jrefrmhrQm;ewfarmif
395
om"k vl0g;0w,f
]uJ? qdk bmjyóem ay:jyefNyDvJ}
]ray:ygbl;As/ reufu udpöawG ajyvnfwmajymrvdkY?
tJ'g cspfcspfu vmvnfygOD; qdkwmeJY}
om"kvnf; a&aEG;Murf; ESpfcGufavmuf aomufNyD;
(xrif;pm;ae&rnfpdk;í) taMumif;wpfckjyum xjyefvmcJh
onf/
raeYu jzpfysufcJhaom cspfcspfudpöudkom tcsdef&Sdoí
om"k taMumif;&Smaerdonf/ ,aeYjrif&aom trlt,m
aMumifh ydkí pdwf0ifpm;&jyefonf/
tu,fí olwdkYcsif; jyóemay:ojzifh raeYu racs
riH ajymrdjcif;jzpfvQif ,aeYapmapmydkif; zkef;qufpOfu
cspfcspfrkcs awmif;yefpum; xGufvm&acsrnf/ ,ckaomf
um; vm;vm;rQ rodawmhovdk £a`E´aumif;aeaom
aMumifh om"kwGif ydkí tawG;&usyfvmonf/
wpfpHkwpf&m xl;xl;jcm;jcm; Mum;&vQif om"k a&qHk;
a&zsm; vdkufwwfaom 0goem&Sdonfhtwdkif; raeYu
tcsdef 6 em&DomomwGif om"k trnfrajymapbJ zkef;ac:
onf/ cspfcspfudkifonf/ ]r&Sdbl;} [k jywfjywfajymNyD; zkef;
qwfceJ csoGm;aMumif; od&onf/
aemuf wynfhwpfOD;\ZeD;udkac:í rdef;roHESifh ac:NyD;
ar;cdkif;jyefonf/ apmapmutwkdif;yif/ wpfzef tjcm;
wynfhwpfOD;ajymif;í zkef;ac:vnf; xdkenf;wl/
jrefrmhrQm;ewfarmif
396
om"k vl0g;0w,f
aemufwpfaeY eHeuf xGef;xGef; ½Hk;roGm;rD tcsdef 8
em&DcGJcefYwGif zkef;prf;ac:Munfh&m cspfcspfyif vmudkifNyD;
]&Sdygw,f? &Sdygw,f? b,fuygvJ&Sif}
BudKwiftpDtpOftwdkif; om"k trnfrajymbJ quf
onf/ txufyg tajz&aomtcg zkef;udk jyefcsvdkufNyD;rS
xyfac:um
]zkef;u b,fhES,f jywfoGm;w,f rodbl;? cspfcspfvm;}
][kwfuJh? [kwfuJh}
][m; [m; xGef;xGef;udk rac:ygeJYawmh? raeYu ypönf;
awG 0,fvdkY&NyDvdkY ajymvdkufygawmhaemf}
][kwfuJhygwJh q&m}
nae 6 em&DcGJavmufwGif cspfcspfxH zkef;ac:NyD;
]cspfcspfvm;? xGef;xGef;a&m? om"k pum;ajymcsifvdkY?
wjcm;r[kwfygbl;? ½kyf&SifMunfhrvm;? yef;awGeJYa0av?
vufrSwfydkYvdkufr,f}
]olvnf; r&Sdbl;? Munfhvnf; rMunfhcsifbl;&Sif? 'gyJ
aemf}
zkef;csoGm;onf/ taMumif;xl;um; xl;aeNyDrSm aocsm
\/ om"kvnf; MuufOtp&SmrawGUovdkom awG;Edkif
awmh\/ ar;rjzpfonfhudpö xdkrQESifh&yfum wpfywf
avmuft&wGif nae 4 em&Davmuf cspfcspftdrfoGm;NyD;
xGef;xGef;udkapmifh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
397
om"k vl0g;0w,f
cspfcspf trlt,mrysuf/ {nfh0wfausyGefrIvnf; a&S;
enf;wl/ 5 em &DavmufwGif xGef;xGef; a&mufvmonf/
om"k vrf;BuHKí 0ifvmjcif;[k taMumif;jyum
]uJ cifAsm;vnf; armvmw,faemf? a&rdk;csKd; xrif;pm;
awmh? uRefawmfvnf; jyefr,f}
cspfcspfu xrif;pm;&ef wm;ao;\/
]om"ku awGUu&mtdrfrSm pm;wmr[kwfbl;}
aemufajymif&if; txwGif wpftdrfvHk; yGJusoGm;aom
[l\/
aemuf wpf&ufjcm;avmufwGif vlemtajctae tuJ
prf;ouJhodkY cspfcspfxHvSrf;í zkef;qufcdkif;vdkuf&mwGif
]&Sdvnf; r&Sdbl;? b,foGm;w,fqdkwmvJ rar;eJY? rod
bl;wJhq&m}
]cspfcspfa&? ckqufwm om"kyg}
zkef;cGufxJrS om"k toHay;aomfvnf;
]at;? rif;wdkYq&mudk ajymvdkufyg? cetwdkif;yJ
ajymw,fvdkYwJh q&m? a[m zkef;csoGm;NyD}
om"k awG;&jyefonf/ aemuf arm&jyefonf/ þ
tcdkufwGif zkef;acgif;avmif;oH jrnfvmNyD; wpfzufrS
xGef;xGef; pum;ajymaeaMumif; ol ,ckyif vmawGUvdk
aMumif; ajymNyD; zkef;csoGm;onf/
xGef;xGef; a&mufvmavNyD/
jrefrmhrQm;ewfarmif
398
om"k vl0g;0w,f
]uRefawmf ajymcsifaewm MumNyDav? twdkcsKyfuawmh
ckwpfavm cspfcspf rlrrSefbl;Asm/ olYpdwfawG bmjzpfw,f
rodbl;? aumif;csifvnf; aumif;aejyefa&m? azmufvmNyD
qdk&if tdrfrSmvnf; uav;awGudk armif;rJqlylvkyf? zkef;
qufwJhvlawGvnf; bkrIwfeJY? cke uRefawmfjyefvmawmh
ol q&mhudk wHk;wdBuD; ajymcsvdkufw,f r[kwfvm;}
om"wGif acgif;ndwf&tcuf cg&tcufjzpfNyD; [efr
ysuf em;pGifhae&\/
]tJ'g wpfBudrfwnf;awmh ur,frxifbl;? q&mu
pum;enf; &efpJ zGifhrajymwm jzpfrSmyJ}
]EdkY xGef;xGef;u q&m0efav; bmav;eJY jyrMunfhbl;
vm;? tm½HkaMumrsm; wpfckck}
]cufwmu 'Dvdkav? reuf 8 em &DavmufaepNyD; 6
em&Davmuftxd taumif;yJ? reufapmapmydkif;eJY 6 em&D
u ausmf&if azmufwmyJ? tJ'g jrefrmq&meJY uk& aumif;
rvm;vdkY}
]at;av? q&mwpfa,mufa,mufeJY jyMunfhzdkY vdkNyD
xifw,f? Oa&myaq;ynmenf;vnf; txifao;vdkY r&
bl;aemf}
][kwfygw,f? 'geJY eufjzef q&mtm;rvm;? ½Hk;udkcP
vSnfh0ifcJhygaemf? wdkifyifMu&atmifyg}
xGef;xGef;vnf; zifw<u<uESifh x&if;u ajymNyD;
txGuf om"kuyg olYum;qDvdkufydkY&if;
jrefrmhrQm;ewfarmif
399
om"k vl0g;0w,f
]cifAsm; tdrfa&mufa&mufcsif; 'DudpöaMumifh 'DudkxGuf
vmw,fqdkawmh xrif;rpm;&ao;bl;aygh? pm;oGm;ygvm;
Asm? [if;aumif;w,f? Muufom;ukvm;csuf? refusnf;
oD;[if;csKd? [if;EkEG,faMumf}
]pm;awmhygbl;/ ajy;&OD;r,f tpnf;ta0;}
olYum; xGufoGm;í NcH0avmufta&mufrSmyif zkef;vm
onf/ cspfcspfxHrS[k wynfhrav;u ajymonf/
]at; cspfcspfvm;? aeaumif;w,faemf}
]vlvnf; aeaumif;ygw,f? pdwfvnf; aeaumif;yg
w,fwJh}
om"k pdwfaxGoGm;&jyefonf/
]cke udkxGef;vmoGm;w,f r[kwfvm;wJh}
om"k tb,fyHk ajz&rnf rodojzifh rMum;ovdk xyf
ar;cdkif;&if; xGef;xGef;udk,fwdkifuom om"kxHvmrnf[k
cspfcspftm; ajymoGm;roGm; raocsmí
]tJ qdkprf;ygOD;}
]uRefrudk qlylNyD; xGufoGm;w,fav? q&mhudk oGm;
awmif;yefr,fqdkNyD? tJ'g [dk uRefru q&mhudk yrmrcefY
zkef;xJu ajymvdkYwJh}
]aMomf? aMomf}
]ol bmawG ajymoGm;vJ? bmrS r,HkeJYq&m? uRefr
bmrSrjzpfbl;? wpfcgwpfcg pdwfwdkw,f? a'gojzpfw,f?
'gvnf; olYaMumifhygwJh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
400
om"k vl0g;0w,f
]tif;}
om"ku pum;ajymcGufrS qif;vdkufNyD; wynfhZeD;
wynfhrav;uem;axmif&if; wpfqifhajym? om"k pdwfarm
vSonf/
]olYtaMumif; q&modNyD;NyDvm;? q&mh xGef;xGef;av?
ck yifv,fig;xufi,fwJh yifv,fykZGef pm;aeNyD? ]parm}
awG bmawGeJY jzpfaeNyDaum}
][m}
]r[meJY q&ma&? olYvnf; oGm;rar;ygeJYaemf? uRefr
udk &efvkyfaeygOD;r,f? ck olYtvkyfu nae cPjyefvm
a&csKd; 6 em&Dxdk;wmeJY ]ti,f} qD ajy;wmyJ? [dkrSm tdyf
w,f? reufqdk 8 em&Davmuf tdrfudk jyefvmw,f? a&rdk;
csKd; xrif;pm;NyD; ½Hk;oGm;a&m? tJ'gygyJq&m? uRefrrSm jzpf
yHku ol [dktdrfa&mufaewJhtcsdef b,fuzkef;vmvm pdwf
rcsrf;ombl;? a'gojzpfaerdw,f? pGwfpufNyD; ajymrdajym
&m ajymcsvdkufrda&m? q&mhawmif ra&SmifEdkifjzpfrdw,f}
]at;Asm? Mum;&wm pdwfraumif;ygbl;}
]rjzpfeJYq&m? trSefu uRefrvnf; 'gawG rajymcsifyg
bl;? vif r,m;i,f,lwm b,f r,m;BuD;u ajymcsifrSm
vJ? tJ'g olu uRefryJ ya,m*0ifaeovdkvdk ab;rSm
owif;vTifhaeao;w,f? ck q&mhudkvnf; 'grsKd;yJ ajymcsif
ajymoGm;rSm? q&m r,HkeJYaemf? azmufaewmu ol? 'gygyJ
jrefrmhrQm;ewfarmif
401
om"k vl0g;0w,f
av? aemuf q&mzkef;quf&if ol [dkoGm;aewJh tcsdefav;
udk a&SmifNyD;qufygaemf? uRefr pdwfxdcdkufvGef;vdkYyg}
zkef;csoGm;onf/
þonfudk om"k bmwpfckrQ rwwfEdkif/ wpfpHkwpf&m
vnf; 0ifa&mufrpGufzufvdk/ pyfpkp&mvnf; taMumif;
r&Sd/ Mum;0ifajz&Sif;í &paumif;aom taMumif;jcif;&m
jyóemrsKd;vnf; r[kwfacs/
jrefrmhrQm;ewfarmif
402
om"k vl0g;0w,f
vlvnf; MunfhvkyfMuyguGm
jrefrmhrQm;ewfarmif
404
om"k vl0g;0w,f
t0if0buf Munfhaeonf/) aemufxyfwufrnfhol apmifh
ae[ef/
om"kuvnf; ayghyg;pGmyif "mwfavSum;xJ vSrf;0if
&yfvdkufonf/ rMumrD om"k ycHk;udk vufwdkYonfh cHpm;&
rIwpfckaMumifh vSnfhtMunfh
]cifAsm;u b,foGm;rSmvJ}
om"kawGUvdkonfh t&m&Sd&mxl;ESifh wnf&Sd&mtxyfudk
ajymjy&m
]'g atmfzpfqmawGom wufcGifh&Sdw,f? t&yfom; rpD;
&bl;? cifAsm; jyefxGufyg? [dkavScg;u wuf}
a&iwfjcif;'ku©udk tvl;tvJcHae&ol wpfOD;tzkdY cyf
vSrf;vSrf;wGif jrifvdkuf&aom a&uefuav;u xdk'ku©udk
xuf0ufeD;yg; ajyaysmufoGm;apaomfvnf; a&uefem;
a&mufí aomufrnfjyKaomtcg vlaoaumif;ykyf ayg
avmajrmaeonfudk awGU&tHh/ xdkolonf a&uefrawGUrD
uxuf ESpfqoHk;qrQ ydkí a&iwfjcif; 'ku© cH&wwfonf
[louJhodkY om"kvnf; xdkYtwl cHpm;vdkuf&acs\/
om"k rauseyf/ tu,fwd xdkpOfu aexdkifaumif;
aom tajctaewGif &Sdygu ususee ar;cGef;awG xkwfrd
acsrnf/ ZGwfayí "mwfavSum;xJ &yfaernf/ jzpfcsif&m
jzpf/
taMumif;&Sdí pnf;urf;wpfckck vkyfxm;vQif xdkpnf;
urf;udk om"k av;pm;onf/ vdkufemonf/ olwdkYvkyfxm;
jrefrmhrQm;ewfarmif
405
om"k vl0g;0w,f
aom ]atmfzpfqm t&m&SdrS pD;&rnfh "mwfavSum;} pnf;
urf;udkrl om"k vufrcHEdkif/
jynfolvlxk\ tcGeftwkwf vpmudk pm;aeol t&m&Sd
rsm;udkrl rarmyef;ap&ef "mwfavSum;jzifhwuf? trsm;
jynfolawGum; vQmtwpfom; xGufaomf xGufap? ½dk;½dk;
avSum;rS wuf[lbdodkY vlwef;pm; cGJjcm;&m a&mufae
onf/ ]trsm;jynfol tusKd;udk OD;pm;ay;} [laom acgif;
aqmifBuD;rsm;\ Mo0g'ESifh ajzmifhajzmifhBuD; qefYusifae
onf/
þwGif oufqdkif&mwdkYu axmufjyp&mwpfuGuf&Sd\/
]b,folwufwuf ydkYay;&r,fqdk&if "mwfavSum;
armif;orm; b,fem;&rSm r[kwfawmhbl;? "mwftm;c
vnf; tqrwef ukefrSmyJ}
rSef\/ þonfaMumifh pnf;urf;xm;vdkaomf xm;yg
ukef/ odkYaomf trsm;jynfoludkum; rydwfyifoifh/ Oyrm
½Hk;csdefatmfzpfqmrsm; a&mufwwf? ½Hk;wufwwfonfh
eHeuf 9 em&DrS 11 em&Dtxd rnfol qif;qif;wufwuf?
tm;vHk;udk pD;cGifhjyKNyD; 11 em&D wdwdwGif "mwfavSum;&yf
aomhcwfxm/ t&m&Sdrsm;? xdktcsdefausmfrS ½Hk;a&mufaomf
trsm;enf;wl ½dk;½dk;avSum;rSwuf/ nae½Hk;qif;csdef 3 em
&DavmufrSpí "mwfavSum; jyefzGifh 5 em&DwGif ydwf/
odkY awG;&if;yif em;vdkufwufvdkufjzifh qdkif&m atmf
zpfqmtcef;odkYa&mufaomf om"k ½kwfw&uf pum;rajym
jrefrmhrQm;ewfarmif
406
om"k vl0g;0w,f
Edkif/ tvGefarmaeonf/ t&m&Sdtm; pm&Gufpmwrf;rsm;
xkwfjy&if; acR;okwfaepOf
]aMomf q&mOD;om"kqdkwm xifyg&JU}
][kwfygw,f}
]tif;? emrnfawmh Mum;zl;aewmyJav? vludkawmh ½kyf
&SifxJrSmyJ jrifzl;w,f}
om"k pum;rqufEdkifao;? tarmrajyao;? ajz&rnfh
taMumif;t&mvnf; r[kwfao;/
]0rf;omygw,fAsm? ckvdk vludk,fwdkif awGU&wm? ck
bmZmwfum;awG ½dkufaevJ? 'geJY q&m aeraumif;bl;
xifw,f/ taEG;xnf txyfxyfeJY}
em;em;aeaeyif om"ku &Sif;jyvdkuf&onf/ xdkpum;
xJwGif "mwfavSum; udpövnf; ygoGm;ojzifh
]tdk}
t&m&Sdonf tawmfuav; pdwfraumif;jzpfoGm;&mrS
pm;yGJwifacgif;avmif;udk ESdyfvdkufNyD; rMumrD ½Hk;vkvif
wpfa,muf ay:vm\/
]a[h armifzkd;0uf oGm;ac:prf;}
csufcsif;qdkovdk "mwfavSum;armif;ol a&mufvm
onfESifh
]a[h? rifhudk igajymaygif;rsm;NyD? ighqDvmwJh trIonf
awG[m vlBuD;vlaumif;awG rsm;w,f? "mwfavSum; pD;
cGifhjyKygqdkwm}
jrefrmhrQm;ewfarmif
407
om"k vl0g;0w,f
xdkvl rwkefrvIyf acgif;iHkYaeonf/
]olb,folvJ rif;odvm;? 'g pma&;q&m 'g½dkufwm
OD;om"kuG? rif;wdkY awmfawmfcufwmyJ? vlvnf; MunfhrS
aygh}
aemuf armifzdk;0ufu atmfzpfqma&m om"kudkyg
awmif;yefaomaMumifh udpöNyD;oGm;\/ om"kvmaom ½Hk;
udpövnf; NyD;oGm;onf/ xdkYaemufydkif;wGif em&D0ufrQ ½kyf
&SiftaMumif;rsm; oluar; om"ku ajzjzifh tawmfuav;
cifrifoGm;Muonfhtwdkif; txufwGif azmfjycJhonfh ]"mwf
avSum;pD;cGifh jyóem} udk tBuHay;[ef wifjyvdkuf&m
]awmfawmfaumif;wJh pnf;urf;av;wpfckyJ? 'gayr,fh
uRefawmfawmh wpfa,mufwnf; oabmeJYvnf; rNyD;bl;
Asm? 'djyift&m&SdawGqE´vnf; ,l&OD;r,f? NyD;awmh aeYcif;
aeYv,fydkif;rSmvnf; uRefawmfwdkYtxufu yk*¾dKvfawG
vmwwfMuwmrdkY tif;- wifawmh wifjyoifhwJh udpöwpf
ckyJav}
][kwfuJh? tJ'g jzpfEdkif rjzpfEdkifudk ab;z,fNyD; &if;&if;
ESD;ESD;awmh wpfckajymcsifw,fAsm}
][m? bmjzpfjzpf uRefawmfhudkawmh tm;rembJ ajymyg
q&m? ajymom ajymyg}
]aMomf? cke vlvnf; MunfhvkyfMuyg} qkdwmav? "mwf
avSum; armif;oljzpfjzpf? pma&; trIxrf;jzpfjzpfaygh?
jrefrmhrQm;ewfarmif
408
om"k vl0g;0w,f
b,fol[mjzifh ]bm} qdkwm oD;jcm;odxm;rS vlMunfhvkyf
vdkY&r,f r[kwfvm;}
t&m&Sdvnf; aq;wHudkzGm&if; awGaeNyD;rS-
][kwfw,fAsKdU? uRefawmfwdkYvnf; 'Dpum;udk vufoHk;
tjzpf ajym ajymaeusrdkY oHk;aeMuwm? 'Dtxd rawG;rdbl;?
0rf;omw,fAsm? q&meJY awGU&wm A[kokwyJ? uJ? vuf
zuf&nfvm;? aumfzDvm;}
]'gawG uRefawmfjzwfvdkufwm 15 ESpfausmfygNyD? a&
aEG;Murf;yJ aomufawmhw,fav}
]'gjzifhvnf; a&aEG;Murf;eJY rkefYwpfckck pm;ygaemh}
½Hk;vkvifudkac:í ZGwfyif a&aEG;Murf;ESifh qrlqm rSm
auR;onf/ pum;vnf; qufrdMujyefonf/
]tif;? q&majymrSyJ qufawG;rdawmhw,f/ ]tjyifvl
rsm; w,fvDzkef; ajymcGifhrjyK qdkwm&,f? ½Hk;udpörSwpfyg;
zkef; roHk;& qdkwm&,f} trSefuawmh pmqGJxm;wmom
tzwfwifw,f? taMumif;uawmh rxl;ygbl;? tjyifvl
xuf twGif;vluydkqdk;w,fq&ma&U? wmjrpfjyef&ifvnf;
b,f½Hk;udk ½Hk;udpöyJ ajymwmyg qdkawmh b,folu [kwf
r[kwf xdkifem;axmifaeEdkifyghrvJ}
]NyD; ckepum; aemufqufwGJ &Sdao;w,fav? qufNyD;
awG;vdkuf&if ]vlvnf; MunfhvkyfMuyguGm} qdkwJhpum;rSm
tqifhtwef; cGJjcm;rIawG ygaew,f? MunfhvkyfoifhwJh vl
wef;pm;eJY vkyfcsifovdk vkyfEdkifwJh vlwef;pm;&,fvdkYav}
jrefrmhrQm;ewfarmif
409
om"k vl0g;0w,f
olawGoGm;jyefonf/
]uRefawmf jzpfapcsifwmuawmh ½Hk;udpöeJY vmwJhvlqdk
b,foljzpfjzpf wef;wlyJ tcGifhta&;&SdzdkYaygh? b,fvludkrS
Munfh rvkyfapcsifbl;av}/
jrefrmhrQm;ewfarmif
410
om"k vl0g;0w,f
vlrIa&; aq;wpfykvif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
415
om"k vl0g;0w,f
om"k tjiif;&cufacsNyD/ tu,fí t&ufudkom ZGwf
wkdufvQif om"kuvnf; ZGwfjiif;rnf? vHk;0 EIwfcrf;em;
awhrnfr[kwf/ ,ckaomf t&uf tenf;i,fygaom tm;
wdk;aq;? rD;zGm;olESifh oufBuD;&G,ftkd vlrrmemvefxrsm;
aomufonfhaq;/ om"kudk,fwdkif aomufcJhzl;onfh aq;
rsKd;jzpfaomaMumifh Nidrfaevdkuf&aomfvnf; tjyef vrf;
wGif rl;rnf pdk;&drfrd\/ tdrfwGif AdkufempOfu tMurf; yef;
uefESifh wpf0ufr&Sdw&Sd aomufonfyif wpfcgaomuf
wpfcgrl; wpfcgtdyfaysmfoGm;avh &SdonfhtwGuf tBuH&
cufae\/
xkdYxufydkí om"k pdwf0ifpm;vm&onfh taMumif;&if;
um; r*dkvrf; jynfholYt&ufqdkifwGif q&m0efvufrSwfjzifh
tDrl; pefwdk*sif oGm;0,favh&Sdonfudk AdkvfrSL;csKyf rnfodkY
odaeoenf;/
rnfoluowif;ydkYoenf;/ rnfolu rnfodkY nTefMum;
xm;oenf;/ om"k pOf;pm;ír&/ pum;pyfrd&mrS om"k
taMumif;ygvmí q&m0efu ajymavoavm/ wpfcg
wpf&H ukefoG,fa&;½Hk;odkY avQmufvTmESifh 0,fcGifh awmif;&
aomaMumifh xdk½kH;rS tBuD;tuJrsm;uyif pyfrdpyf&m ajym
rdMuoavm/ Mumaomf om"k acgif;½Iyfvmojzifh qufr
awG;awmhbJ om"k wifjyvdkonfh udpöudk ajymawmhrnf[k
]'DrSm 0efBuD; uRefawmfwpfckajymcsifwm&Sdw,f? trsm;
eJYqdkifwJh udpöqdkygawmh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
416
om"k vl0g;0w,f
][m ajymomajym? 0efBuD;udkajymrvm;? AdkvfrSL;csKyfudk
ajymrvm;? wifazudk ajymrvm;? BudKufovdkajym? uJqdk}
]wjcm;awmh r[kwfygbl;? AkdvfcsKyfu ukefoG,fa&;eJY
or0g,rudk udkifaewJh 0efBuD;rdkY}
]tif;? bmawG rauseyfwm &SdaevdkYvJAs}
][kwfuJh? trsm;jynfolawGudk,fpm; ajymcsifwmyg?
jynfolYqdkifawGrSm a&cJaowÅmeJY aiG&SifaMu;&SifoHk; tdrf
aqmuf ypönf;awG vdkoavmuf 0,fvdkY&ayr,fh qif;&J
om;oHk; tdrf½dkufoHqdkwm r&Sdoavmuf &Sm;yg;aeygw,f}
]aeygOD;As? aiG&Sif aMu;&SifoHk; ypönf;qdkwm bmawGvJ}
]yvwfpwpf ,if;vdyfac:rvm;? tJ w½kwfuyf ae
a&mifum yvwfpwpftvdyfawG? wHcg;uvefY? rif;wHk;?
arsmufvuf? ta&mifwzdwfzdwfeJY tzdk;wef ypönf;awG?
EdkifiHjcm;jzpf jywif;oHwHcg;abmifawG}
]tJ tJ [kwfNyD? tJ'gawG rSmwkef;u enf;enf;yg;yg;?
ta&mif;av;aevdkY ckvdkvufusef}
]uRefawmf ajymcsifwmuvnf; tJ'gyg? ta&mif;&aES;
wJh olaX;oHk;awG wifoGif;r,fhtpm; ta&mif;&oGufwJh
qif;&Jom;oHk; ypönf;rsm;rsm; ydkrSm&if}
ckawmh tJh'gawG pDpOfNyD; vkyfNyD;aeygNyD? rMumcifyJ
tdrf ½dkufoH? 0uftl? vuform; ypönf; qdkwmawG azm
azmoDoD &ygawmhr,f? 'djyifaumAs bm&Sdao;vJ? ajym
p&m}
jrefrmhrQm;ewfarmif
417
om"k vl0g;0w,f
]oabmuawmh tJh'grsKd;ygyJ? ckqdk&if *syefum;awG?
z,frvD,mwdkY wl;'dk;? zdk;'dk;wdkY oHk;av;aomif;wef um;
topfawG a&mif;aeNyD; qif;&Jom; bwfpfum;? avmf&D?
oHk;bD; pwJh tydkypönf;awGqdk&if jym; 60 w ef b&dwf
0g&SSm 0,fr&jzpfaew,f? tJ'Dvdk jym; 60 wef? wpfusyf
wef? EdkifiHjcm;jzpf 0,fvdkYr&vdkY um;wdkuf um;arSmuf
jyóemawG}
]at;Asm? 'gawGvnf; rSwfom;xm;yghr,f}
]cke AkdvfrSL;csKyf vSrf;awmif;vdkufwJh tDrl;wdkY pefwdk*sif
wdkY qdkwm wpfcgwpfcg odyft0,f& cufaeygw,f? [dk
avsmufvTmwif&? 'DaxmufcHcsuf awmif;&eJY? tJ'g wpf
ykvif;rS 10-11 usyfwefyg? usef;rma&;twGuf aq;
buf0ifayr,fh vG,fvG,fr&bl;As? a[m 100 usyfwef
200 usyfwef t&ufawGuawmh jynfolYqdkifawGrSm vdko
avmuf 0,fvdkY&aew,f? 'gvJ rrSefuefbl; xifwmyJ?
NyD;awmh}
][m vmAsKdU} om"k pum;rqHk;rDrSmyif {nfhonfwpfOD;
a&mufvmjyefojzifh (AdkvfcsKyf xoGm;jyefojzifh) pum;
vufp jywfoGm;&jyefacsawmh\/
pifppf om"k\ pum;ESifh taMumif;t&mrSm tpysKd;
ed'gef;csDaejcif; jzpfaomaMumifh aysmhaysmhaysmif;aysmif;u
pwifum wjznf;jznf; jyif;xefpGm a0zef&ef [efjyifxm;
jrefrmhrQm;ewfarmif
418
om"k vl0g;0w,f
cJhaomfvnf; vdk&if;odkY ra&mufEdkifbJ &Sdae&ao;\/ odkY
aomf pdwfravQmh/ tuGufaumif;udk acsmif;NrJ? apmifhNrJ/
rMumrD armifudkudkwdkY? Adkvfuav;wifhatmifwdkYwD;0dkif;
pMuonf/ qdkolu qdk uol u pm;NrJaomufNrJwdkYu
vnf; pm;qJ aomufqJ/
][dkrSm [dkrSm ajymaew,f? oDcsif;wpfyk'f qdkygwJh}
rif;om;ausmfaqGu om"kem;uyfí vmajymaom
aMumifh
]awmufwD;awmufwJh? bmoDcsif; qdk&rSmwkef;}
þwGif AdkvfcsKyfu
]aysmfaysmfyg;yg;ayghAsm? olwdkYvnf;qdkMuwmyJ? cifAsm;
vnf; wpfyk'fqdkaygh}
om"k tae&usyfoGm;onf/ trsm;y&dwfowfa&SUwGif
]wdkYudk,fusKd; vHk;vHk;ryg} [laom wdkYArm oDcsif;rSvGJí
bmoDcsif;rS om"k rqdkzl;cJh/
]qdkav tpfudk? [dk {nfhonfoDcsif;qdkAsm} [k rif;om;
xGef;a0 0ifaxmufvmonfESifh tm;vHk;u awmif;qdkaom
vufckyfoHaMumifh aMumifttESifh xqdkcJh&\/ ({nfhonf
oDcsif;)
om"kNyD;aomf ausmfaqG? aemufwpfa,muf? aemuf
wpfa,muf ponfjzifh oHao;oHaMumifa&m toHatm
awGyg pHknHvQHoGm;onf/ tvGefvnf; aysmfp&maumif;vS
onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
419
om"k vl0g;0w,f
ausmif;om;a[mif;rsm; xrif;vufqHk pm;MuonfhyGJ
yrm wcJeuf odkufNrdKufvSonf/ ajymcsif&majym qdkcsif&m
qdk? wHcg;r&Sd twm;r&Sd vGwfvyfaeMuonfrSm om"kyif
0efBuD;wpfyg;jzpfaom (0g) ppfbuft&m&SdBuD;jzpfaom
AdkvfrSL;csKyfwifaz [lonfudk arhaerdonf/
]aqm&D;ygAsm? cifAsm;udk wkdufcsifvGef;vdkY tDrl;wdkY pef
wdk*sifwdkY &Smcdkif;wm bmrS r&bl;}
]uRefawmf ajymom;yJ? Adkufemwkef;uom aomufwm
ygvdkY ckae &vdkY wkdufvnf; uRefawmf AdkvfcsKyfudk tm;em
yg;emeJY wpfiHkavmufyJ aomufrSm}
]at;ayghAsm? uRefawmfwkdY jrefrmawGu apwem&SdvmNyD
qdk&if b,fvlrsKd;eJYrS rwlatmif &ufa&mMuw,f r[kwf
vm;? rsm;rsm;pm;av 0rf;omav? rsm;rsm;aomufav}
]rsm;rsm; rl;avaygh}
ol tm;&yg;& &,fonf/
]'gvnf; olYtBudKufeJY olayghAsm? tJ cifAsm;BudKufwm
av;eJY rjyKpk&wmawmh pdwfraumif;bl;av}
][m BudKufw,fqdkwmu pGJpGJvrf;vrf;eJY rMumcP
pm;wm aomufwmudk qdkvdkwJh pum;yJ? uRefawmfu 'Dvdk
r[kwfygbl;? Adkufem&ifom aq;tjzpfeJY? ckvnf; vHk;0
remawmhbl;}
olonf ukefoG,fa&;ESifh or0g,r 0efBuD;jzpfaom
aMumifh tqifrajyjzpfaeaom pD;yGm;a&;udpörsm; wpfyHk
jrefrmhrQm;ewfarmif
420
om"k vl0g;0w,f
wpfxrf; ajymcsifao;\/ odkYaomf AdkvfrSL;csKyftm; Munfh
&onfrSm om"ktm; awmfepf0dkif rwdkuf&onfudk pdwfrtD
rom jzpfaeaMumif; xif&Sm;\/ pum;vSatmif ajymjcif;
ESifh ESvHk;om;rS cHpm;jzpfay:vm&jcif;\ jcm;em;csufonf
rsufESmwGif a&mifjyef[yfavh &Sdonf/
ol pdwfraumif;jzpfaeonfudkyif om"ku jyefí tm;
emaerdonf/
twdkcsKyf&aomf toD;oD; xjyefMuonf qdkygpdkY/ vrf;
wpfavQmufvHk; om"k wEHkYEHkY pOf;pm;awG;awmvmonfrSm
wdkif;jynf\ t"du tcsuftcsm wpf&yfjzpfaom Xme
ESpfck udkifaeonfh tvGeftvkyfrsm;vSonfhMum;u oD;jcm;
tcsdefvkí tEkynm jrefrmhaw;*Dwudk jrwfjrwfEdk;Edk;
aqG;aEG;&if; A[kokw jzefYa0vdkufonfh ol\ ½dk;wGif;csOf
qD0goem jyef;xefrItaMumif;/
aemufaeY eHeuf 12 em&D avmufwGifrS om"kEdk;\/
rsufESmopf&ef oGm;yGwfwH? aq;wdkYvdkufonfESifh ½dkUceJ
om;wpfa,muf aygufvmonf/ aemufrSaeí
]azaz}
]a0h}
om"k vSnfhtMunfhwGif om;vufxJwGif txkyfwpfck
ayGUxm;onf/
]a[m'DrSm reufu yDatqdkvm; vmay;oGm;w,f?
azazhzdkY vufaqmifwJh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
421
om"k vl0g;0w,f
om;vufxJrS txkyfvSrf;,lNyD; ywfxm;aom tjym
a&mif puúLudk ajzvdkufaom tcgwGifum;
puúLjzLjzL acsmacsmESifh xkyfí zJjym;yef;a&mif vSvS
av;jzifh xkyfcsDxm;aom av;axmifhuyfxl; bl;&Snf&Snf/
aemuf zJjym;udk ajz? puúLywfudk vTmvdkufaomtcg
wGifum;
jrefrmhrQm;ewfarmif
422
om"k vl0g;0w,f
tkwfcJ jyKwfaomuf&rvdk
jrefrmhrQm;ewfarmif
424
om"k vl0g;0w,f
tcsdefrSm 11 em&DcGJaeavNyD/ oGm;ydkY&onfrSm &efukef
tpGeftzsm; ajrmufOuúvm\ ajrmufbuf tpGef bwfpf
um;yifvQif wpfem&Dausmfausmf pD;&onf/
þtrSm;rsKd; aemufwpfBudrf rrSm;ap&ef om"k rSwf
om;xm;vdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
426
om"k vl0g;0w,f
xHk;pHtwdkif; txpfxpf taighaighjzpfvQif ydkí qm
wwfonf/ MumrnfrSef; odívnf; Adkufu ydkí [moGm;
onf/
tjyifrS toHrsm; roJruGJ Mum;ojzifh xxGufoGm;&m
xifonfhtwdkif; csKdifhESpfqifhESifh wynfhausmf jyefvmNyD/
]uJ vkyfvkyf? [if;csKdaET;wJhvlu aET;prf;}
][m? r&cJhbl; q&m? NrD;&Snfu 'DaeY tapmBuD; ukef
oGm;w,fwJh}
om"k ezl;xkrdacsawmh\/ tcsdefrsm; taMumif;rJhukef
oGm;onf/ vlvnf; yifyef;onf/ om"k tdyfcsifaevsuf
rtdyf&? qmvSonfrSmvnf; tlvdrfaeonfESifh eD;&mqdkifrS
rkefY[if;cg; 0,fpm;vdkuf&onf/
xdkaeYrSpí om"k owd&SdvdkufonfrSm aemifaomtcg
þvdkudprö sKd;BuHKu
yxr zkef;qufar;? aocsmrS t0,fcdkif;&ef/
armifouf
10 em&Davmuf tdrfuxGuf? um;,loGm;
armifjryg ac:oGm;? bPfrSm aiGoGm;xkwf? e*¾wpf
zvifudpö oGm;? ay 5200 0,f?
NyD;vQif ZrÁLat; pmul;pufudkoGm;? Zmwfvrf;
pOf a&G;cJhyg/ usoavmuf ar;? ay;cJh/ ydkpwm
½dkufzkdY twfayyg 4 xkyf0,f? [dkwpfywfu ydkuf
qHa<u;yg qyfvdkuf/
pD;u&uf 2 umwGef;0,f? "mwfqD 4 *gvH
xyfjznfhcJh? tm;vHk; udpöNyD;&if ydkwJhydkufqH auGum
tkwf0,fcJh/
q&m
jrefrmhrQm;ewfarmif
430
om"k vl0g;0w,f
pdwfaygufaygufESifh
jrefrmhrQm;ewfarmif
435
om"k vl0g;0w,f
ydwf&ufwdkYwGif ,mOfarmif;udk ydkufqH ay;vdkuf\/ rru
ay;\/ ZeD;jzpfolu ay;\/ ydkaiG jyefodrf;\/
wpfaeYaomf "mwfqDxnfhonfhaeYwGif om"k apmapm
Edk;ojzifh aiGwpfq,fwef ay;vdkufaomfvnf; ,mOfarmif;
u jyefray;ao;ojzifh om"kuar;&m ]aMomf? arhaevdkY
q&m} [k ajz&if; jyefay;onf/
]om"kwGif nmOfwpfck&Sd\? ,ckvdkudpörsKd;ü ydkaiGqdk
vQif 10 jym;yifjzpfap jyefay;rSBudKuf\? av;ig;usyf ydk
aiGjyefay;aomtcgürl apwemESifh *½kPm"mwf 0ifvmu
om"k ajymrnf/
]rif;,lawmh} [k/
om"kü þvdk apwemrsKd;vnf; tNrJ ay:wwfygacs
onf/ tvkyfyifyef;Muwdkif; xdkvdko'¨gw&m; yGm;wwf\/
odkYaomf txufyguJhodkY tarhcH jyefray;jcif;rsKd;udk rESpf
ouf/ vdkcsifrsufpd &Sdjcif;rsKd;udk rkef;\/
xkd,mOfarmif;yifvQif wpfBudrfu om"kudk pdwfprf;
onf/ armfawmfum;ypönf; 0,fcdkif;NyD; pm&if;t& ydkaiG
ig;rwf jyefray;/ ar;Munfhaomtcg
]uRefawmf qmwmeJY rkefYeJY vufzuf&nf 0,faomuf
vdkufw,f q&m}
jrefrmhrQm;ewfarmif
436
om"k vl0g;0w,f
]at;? tJovdk qmwwf&if tdrfu ydkufqH,lcJh? udk,fh
ydkufqHeJYudk,f 0,fpm;? NyD;awmh aemufaemif ydkufqHydk&if
ig;jym;ydkydk jyefay;? q&mu oHk;awmhqdkrS oHk;} [k tjywf
ajymxm;vdkuf&awmhonf/
tcsKdU&Sdao;onf/ xkd,mOfarmif; tygt0if om"kESihf
twl oGm;MuvmMupOf wpfckckpm;Muonf qdkygpdkY/ Oyrm
vufzuf&nfqdkif xkdifMuonf/
]q&m vufzuf&nfaomufr,f? rif;wdkY vufzuf&nf
aumfzD BudKuf&mrSmMu}
ig;a,mufwGif oHk;a,mufu vufzuf&nf aumfzD
BudKuf&mrSmMuNyD; ESpfa,mufurl a[mvpf? tdkAmwif;
ponfjzifh rSmonf/ om"ku qdwfom;rkefYwpfck pm;onf/
olwdkYxJrS tcsKdUu tenf;qHk; ESpfckpm;onf/ oHk;ckpm;ol
vnf; &Sdonf/
tcsKdU &Sdao;onf/ EGm;EdkYESifh rkefYESpfckpm;NyD;rS tkef;EdkY
acgufqGJ &SdonfqdkvQif xyfrSmonf/ þonfrSm trSef
wpfu,f qmí pm;jcif;rsKd;r[kwfbJ pm;&cdkuf usKH;tkyf
vdkufrnf[laompdwfjzifh pm;olu rsm;onf/
aemifaomtcg þvdk todw&m; acgif;yg;NyD; taMum
BuD;ESifh pm;wwfolrsm;udk pm;aomufqdkifxJodkY om"k ac:
jrefrmhrQm;ewfarmif
437
om"k vl0g;0w,f
roGm;awmhacs/ odkYaomf om"k wpfckck0ifpm;vQif olwkdYudk
rkefYzdk;tjzpf ay;cJhonf/
qdkMuygpddkY/ vufzuf&nfwpfcGuf 50 jym;acwfu
om"k qdkif0ifaomufvQif olwdkYudk jym; 50 pD ay;cJhonf/
]rif;wdkY vufzuf&nf aomufcsifaomuf? rkefY0,f pm;
csifpm;}
pdwfcs&onf/ olwdkY bmrQrpm;/ xdkydkufqHudk tdrfu
olYuav;twGuf rkefYzdk;tjzpf odrf;xm;onf/
þonfyif tjypfu rvGwfwwfao;/
]q&mwdkYuawmh azmjcif;aomjcif; 0,fpm;NyD; wdkYawmh
ig;rl;pDwJh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
439
om"k vl0g;0w,f
a,mu©rrsm;twGuf ESpfxnf0,fonf/ 22 usyf 50 jym;
pDavm rrSwfrd/
um;qDodkY vufckyfwD;vdkuf&m ygvmol wynfh ESpf
a,mufvHk; qif;vmMuonf/ 0,fNyD;aomapmifrsm; olwdkY
udkay;vdkuf&m
][m odyfaEG;rSmyJ} [ka&&Gwfojzifh *½kPmoufoGm;NyD;
¤if;wdkYtwGuf 12 usyfwef *Grf;apmifESpfxnf 0,fvdkuf
onf/ wpfzef NcHxJusefcJhaom vuform;? rmvD? tjcm;
,mOfarmif;rsm;yg owd&ojzifh tdrfazmfrav;twGufyg
&Spfxnf 0,fvdkuf\/
xdkYaemuf om"ku rsufESmcsif;qdkif&Sd armfawmfum;
ypönf;wdkufodkY xGufoGm;NyD; tcsKdU0,fonf/ vdktyfonf
rsm;udk rSmxm;cJhNyD; um;qDodkY jyefvm&mwGif um;aemuf
ydkif;ü wynfhrsm;onf ¤if;wdkYtwGuf 0,faomapmifESifh
om"kuav;rsm;twGufapmifudk ,SOfí MunfhaeMu\/
yg;pyfuvnf; yGpdyGpd ajymaeonf/ [dktom; udkif
Munfhvdkuf þtom;udkifMunfhvkduf? rsufESmxm;vnf;
trsKd;rsKd;ajymif;í rJhvdkuf&GJUvdkuf vkyfaeMuonf/ olwkdYudk
aps;enf;aom apmif0,fay;onfudk auseyfyHkr&/
jrefrmhrQm;ewfarmif
440
om"k vl0g;0w,f
NcHodkYjyefMuonf/ olwdkYtrlt,maMumifh vufzuf&nf
aomufcsifpdwfyif b,fa&mufukefonfrod/ wpfvrf;vHk;
om"k pOf;pm;oGm;onf/ olwdkY\NidKjiifrIudk om"k apwem
ruGuf? odkYaomf pdwfraumif;/
,ckuJhodkY tydkoufouf 0,fay;jcif;udk tusifhrvkyfcJh
vQif bmrQ jyóem ay:rnfr[kwf/ olwdkYtaejzifh tcrJh
tydk (qkaMu;) oabm&onfudk oabmrayguf/ &Sif;
vif;atmif ajym&efvnf; om"k pum;&Smr&/ 0,fay;NrJ?
auR;NrJyif aecJhonf/
xdkaeYurl om"k tvGefpdwfraumif; jzpf&onf/ NcHxJ
jyefa&mufNyD; rMumrDyif armifoufaemifu um;½dkuf&ef
vlpHkaeNyD/ toifhjzpfNyD[k vmajymojzifh xvdkufoGm;
onf/
pwl'D,dkxJwGif armif0PÖu toHzrf;&ef prf;oyfae
onf/ toHzrf;cGuf jyifxm;aom um;½dkufrnfhtwGif;cef;
ukvm;xdkifrsm;wGif wynfhig;a,muf apmifudk,fpDudkifí
Munfh&if;u om"kudk tjypfwifpum; ajymaeMuonf/
wdk;wkd;wdwfwdwf twif;ajymouJhodkY ajymaeMujcif; jzpf
aomfvnf; toHcsJU &Daumf'g prf;aeojzifh rdkufu½dkzkef;rS
wqifh cyfus,fus,f Mum;ae&onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
441
om"k vl0g;0w,f
]olYom;orD;eJY a,mu©rtwGuf pyg,f&S,fyJ? AE¨Kv
apmif? wdkYzdkYawmh zGwfcsD; taygpm;}
]'gawmh ajymraeeJY? ckqdk&if q&mu olYrdef;reJY oD;pHk
EGm;EdkY0ifaomufw,f? wkdYawmh BuH&nfaomufwJh}
]ajymraeeJYawmh? wef;wlnDrQ tcGifhta&;qdkwm q&mh
rSm r&Sdawmhbl;}
xdkpum;rsm;aMumifh armif0PÖwdkYvnf; pdwfraumif;
Mu? &Daumf'gteD;wGif &Sdaeaom OD;Mu,feD? aumvdyf*sif
ae0if;wkdYvnf; ]b,fvdkvJ} [laom trlt&mjzifh om"kudk
MunfhaeMuonf/
rqef;ygbl;uGm? 0ifaiGuav; ajzmifhvmav? t&if;
&Sifpdwf aygufvmavaygh? NyD;awmh}
om"k pum;qHk;atmif rapmifhawmhbJ twGif;buf
tcef; xdktvkyform;rsm;&Sd&modkY tajy;0ifoGm;NyD;
]at;? q&m t&if;&Sifpdwf 0ifaeNyD? pdwfcs? aemufudk
bmrS tydk0,fray;awmhbl;? auR;vnf; rauR;awmhbl;?
rif;wdkYtdrfu rkefYzdk;,lcJhMu}
tm;vHk; Nidrfaeonf/
]rMumrMum rif;wdkYajymwmawG? ig owif;&NyD;NyD?
rif;wdkYudk rdk;wGif;qdkxD;? aEGqdk pGyfus,f? aqmif;wGif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
442
om"k vl0g;0w,f
taEG;xnf 'gawG 0,f0,fay;wmudkyJ rif;wdkYu ajym
w,f? cdkif;aumif;atmif ay;wm auR;wmyguGmwJh? b,f
avmufapmfum;wJh pum;vJ}
iHkYaeMuonf/
]ck ighem;eJY qwfqwfMum;w,f? om;orD; a,mu©r
awmh taumif;pm; 0,fay;w,f? rif;wdkYawmh taygpm;
wJh? aeprf;ygOD;? igu apwemeJY tydk0,fay;wm? igh om;
r,m; aqGrsKd;awGeJY wef;wl rif;wdkYu vdkcsifw,fqdkawmh
bmvJ}
olwdkYtm;vHk; ½kwfw&uf armhtMunfh
]ig tjyifoGm; tvkyfvkyfNyD; jyefvmwJhtcg tarmajy
ighrdef;rudk igerf;w,f? tJ'g rif;wdkYudkaum wef;wl erf;
cGifhay;&OD;rSmvm;}
om"k OD;aESmufajcmuf\/ rnfonfhaxmifhu xGufvm
onfhpum;[lí rod/ pdwfaygufaygufESifh ajymNyD; xGuf
vmcJhonf/ tqHk;ü
xdkaeYu um;½dkufysufoGm;acsownf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
443
om"k vl0g;0w,f
pkwfjywfaeaom oli,fcsif;
jrefrmhrQm;ewfarmif
444
om"k vl0g;0w,f
bBuD;wGif ajr;tysKdrav; cyfacsmacsmwpfa,muf &Sd
onf/ pdwfrESHYaom vli,fonf vSyaom aumifrav;udk
rl txl;py,f&S,f pdkufíMunfhonf/
aemufwpfaeY bBuD; tjyifoGm;rnfjyKpOf vli,ftm;
rSmMum;aeaom pum;t"durSm
]rif;nDrav;udk apmifha&SmufvdkufyguGmaemf}
oddkYajymNyD; xGufoGm;onfESifh om"kvnf; ½kyf&Sif½HkxJrS
xxGufcJhavawmh\/ at;at;aq;aq; xGufvmjcif;
um; r[kwf/ tjyifa&mufonftxd 3 csufrQ ]awmuf}
acgufrdao;onf/
Zmwftpuwnf;u t"dyÜm,fr&Sdaom um;udk quf
MunfhaevQif ydkíuJíom a'gojzpfaecsdrfhrnf/ þpm½Iol
tdrfwGif orD;ysKd wlrysKd acsmacsmuav; wpfa,muf &Sd
onf qkdygpdkY/ wpfzef c&D;oGm;&if; pdwfrESHYaom (0g)
b,fu bmaumifrSef; rodaom olcdk;"m;jyom;avm?
okb&mZmom;avm? bmqdk bmrQ rod&ao;aom vl? vl
acsmwpfa,mufudk csufcsif;awGU csufcsif; oem;NyD; csuf
csif; tdrfac:oGm;rnfavm/
apmapmu ½kyf&SifxJrS bBuD;onf olYtdrfwGif olESifh
ajr;rav;rSvGJí tazmftavSmfr&Sd/ odkYygvsufvnf; ol
jrefrmhrQm;ewfarmif
445
om"k vl0g;0w,f
tjyifoGm;&mwGif ajr;acsmuav;udk t½l;ESifh ESpfa,muf
wnf; xm;cJhonf/ yg;pyfuvnf; tvGefpdwfcspGmjzifh
ajymvdkufao;onf/
]nDrav;udk apmifha&SmufvkdufyguGm} [k/
½kyf&Sif? pmay ponfwdkYrSm trsm;jynfolwdkY\ tjrif
wGif oifcef;pm,lp&m? A[kokw &zG,f&mrsm; jzpfoifh
onf/
,ck om"k MunfhcJh&onfh um;rsKd;udk twk erlem,lí
tysKd&Sifrsm; t½l;udkoem;NyD; tdrfay:ac:wifvmcJhaomf
]jrwfpGmbk&m;}
½HkxJrSmxGufvm&mwGif wpfvrf;vHk; pdwfnpfvmonf/
om"k tpDtpOfrSm ½kyf&SifMunfhaepOf armfawmfum;udk
taMumif;rJh &yfrxm;bJ tdrfrSvlrsm; oGm;vdk&moGm;&ef
jyefvTwfvdkufí aemufxyf ESpfem&DrQ apmifh&OD;rnf/
xdktcsdefudk tv[órjzK;ef? rdwfaqG 0wfvHkawmf&
OD;MunfpdefESifh pum;oGm;ajymvQif tusKd;&Sdrnf[k om"k
Adkvfatmifausmfvrf;axmifh atmifawZ ½kyf&Sifwdkufbuf
odkY avQmufvmpOf
]a[h azoef;}
jrefrmhrQm;ewfarmif
446
om"k vl0g;0w,f
rsufESmcsif;qdkifrS vlwpfa,muf om"ka&SUwGif apGUceJ
vm&yfNyD;
]bmvJuG rif;u rjrifcsifa,mif aqmifoGm;rvdkYvm;}
om"k ta0;MunfhrsufrSefjzKwfí MunfhvdkufrS
][m? rif; aeOD;? [dk cifarmifnGefY r[kwfvm;}
]at;av}
]aqm&D;yJuGm? rif;om rac:&if ig qufavQmufoGm;rd
rSm rsufpduvnf; cGJNyD;wm rMumao;bl;uG}
]'Dvdkqdk NyD;ygavhuGm? [J[J igu ightajctae pkwf
jywfaevdkY EIwfrqufwmvm;vdkY}
]'DrSm cifarmifnGefY? ighudk 'Dvdkxif&if rif; acG;eJYnm;
wmxuf rSm;oGm;vdrfhr,f? tJ'g NrJNrJrSwfxm;}
][m; [m;}
]ck rif; b,frSmvJ? trsKd;orD;wpfa,mufeJY nm;ae
w,fqdk? uavmrSmyJvm;}
]aeprf;ygOD;? 'gawG rif;b,fvdkvkyf odvJ}
]ig usKufxD;½dk;oGm;awmh aomif;wifeJY rarQmfvifhbJ
awGUMuw,f? tJ'g olYqDrSmyJ wnf;cdkpm;aomuf&if;
ausmif;om;b0taMumif; ajym&mu rifhtaMumif; ryg&if
rjynfhpHkbl; jzpfrSmaygh}
jrefrmhrQm;ewfarmif
447
om"k vl0g;0w,f
ol awGoGm;onf/
]vmuGm? wpfckckpm;&atmif} [k om"ku teD;&Sd vuf
zuf&nfqdkifxJac:oGm;NyD; pm;MuaomufMu&if; om"k olY
udk tuJcwfonf/
oHk;rdepfcefYtwGif; qdwfom;yzf ESpfckukefNyD; vufxJ
wGif wpfcku xuf0uf udkufpm;NyD;aeNyD/ Munfh&onfrSm
ol tawmfuav; qmaeyHk&onf/
om"krSmrl tdrfu xrif;pm;vmoljzpfí rqm/ vuf
zuf&nf aumfzDvnf; jzwfxm;apumrl oltazmf&atmif
vufzuf&nf ESpfa,mufwGuf rSmonf/ 'Daumif pm;&J
aomuf&J&Sdatmif om"k olpm;wdkif; vdkufpm;onf/
qdwfom;yzf 4 ck? ylwif;udwf wpfckESifh vufzuf&nf
wpfcGuf/ om"krSmvnf; Adkuftawmifhom;ESifh atmifhovdk
vdkjzpfvmonf/
oli,fcsif;onf vrf;ay:wGif qHkrdpESifhrwl/ ,ck ydkí
Munfvifvmonf/
olonfvnf; 0rf;awmifhwif; tae&r&Sif;ouJhodkY
tysif;vdrfovdk tanmif;qefYoa,mif yHktrsKd;rsKd; vIyf
&Sm;&if; aq;vdyfzGmaeonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
448
om"k vl0g;0w,f
om"k olESifh tpdk;& [dkufpul;ausmif;wGif yOörwef;rS
pí awGUMuonf/ olYemrnf cifarmifnGefY/ 6 w ef;
a&mufaomtcg ol trnfajymif;onf/ atmifpdk;[k/
odkYaomf EIwfusKd;aecJhNyDjzpfonfhtwdkif; cifarmifnGefY[kyif
ac:cJhonfrSm ,aeYwdkif/
xdkumv xdkor,u cifarmifnGefY? aomif;wif? az
oef;? uifqef;? *Grf[dk wdkYonf tcspfqHk; oli,fcsif;rsm;/
xkdtxJwGif cifarmifnGefYonf tcsrf;omqHk;? tqif;&JqHk;
rSm om"k/
cifarmifnGefYonf rkefYpm;vTwfonfESifh om"kwdkY av;
a,mufudk twif;qGJNyD; rkefYpm;wef;xJ ajy;0if&m0,f
av;Budrfpm;MuvQif ESpfBudrfudk cifarmifnGefYu auR;NyD;
useftBudrfrsm;twGuf tjcm;oli,fcsif;rsm;u ay;onf/
auR;onf? om'ku ay;&onfr&Sd/ ZGwfay;vQifvnf;
vufrcHMu/ ydkufqHudk pmtdwftwGif; twif; jyefxnfh
ay;um
]bmvJuG? rif;u olaX;om;vm;} [k cifatmifnGefYu
u½kPma'gojzifh ajymwwf\/
om"ku ygorQ ydkufqHom xkwfay;vdkuf&onf/ pif
ppf ravmufiS/ oli,fcsif; ig;a,muf rkefY[if;cg;qdkif
jrefrmhrQm;ewfarmif
449
om"k vl0g;0w,f
xdkifvdkufvQif tenf;qHk; ig;rl;cefY usonf/ om"kwGif
ygonfrSm trsm;qHk; oHk;yJ/ þonfrSm om"k\ ausmif;
rkefYzdk;/ xrif;ESifh vrf;p&dwf tygt0ifESifh ukef;aMumif;
avQmufvmaomaeY/
cifarmifnGefYonf aiGt&TifqHk;/ wpfcgwpf&H av;ig;
usyftxd ygvmonf/ rdbu y&du©&mukefonf/ nDtpf
udk armifESrrsm;u t&m&Sd? t&mcHrsm;? q&m0efrsm;/
ol om"kudk tvGefcspfonf/ qif;&JaomaMumifhvnf;
oem;onf[k qdkonf/ ynmBudK;pm;ojzifhvnf; ol
om"kudk av;pm;onf/ cifarmifnGefYonf t0wftpm;
tqef;tjym; ay:vmvQif ol\ cg;ay:a&mufaeNyDjzpf\/
om"k BudKufwwfaomta&mif rD;cdk;a&mif ½kd;½dk;,Of,Of
tpif;tuGufqdkvQif om"k oabmuspGm ai;pdkufMunfhrd
wwfonf/
]a[haumif? bmMunfhwmvJuG? ightuÐs vSvdkYvm;}
]r[kwfbl;? ,OfvdkY}
ol oabmusNyD; &,fonf/ aemufaeYqdkvQif xdk
tqiftwdkif; &Syfwpf0wfpm ygvmNyD; om"kudk twif;ay;
awmh\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
450
om"k vl0g;0w,f
wpfBudrfu t0wftpm;ESifh ywfoufí pum;pyfrdMu
&mrS om"konf tom;rnf;oljzpfí rD;cdk;? acsmhuvuf
a&mif? tpif;tuGufESifh tjzLoufoufom BudKufaMumif;
ajymrd&m ol0wf&ef xdktqifrsKd;0,fwdkif; owdw& om"k
twGuf 0,fvmavh&Sdojzifh om"k tvGeftm;emjcif; jzpf&
\/ jiif;jyefvQifvnf; ol pdwfraumif; jzpfjyefacsonf/
]'DrSm azoef;? ig &Sif;&Sif;ajymr,f? rif; ckvdk qif;&J
wmudkyJ ig 0rf;om&rvdk jzpfaeNyD}
om"k em;xJodkY olYpum;vHk;rsm; tpOfvdkufr[kwfyJ
uefYvefYBuD; 0ifoGm;ouJhodkYaom a0'emwpfrsKd;udk cHpm;
vdkuf&\/
]rif; 0rf;enf;csif 0rf;enf;r,f? pdwfqdk;csif qdk;r,f}
trSefvnf; olYpum;udk om"k rauseyf/
]at;? oabmu 'DvdkuG? rifhudk ig cspfw,f? nD&if;
tpfudkvdkyJ cspfw,f? ay;csif auR;csifw,f? wu,fvdkY
rif;om ighvdkyJ oHk;Edkif jzKef;Edkifqdk&if ighqE´ jynfhyghrvm;?
tJh'gyguG}
ajymonfhtwdkif;yifvQif cifarmifnGefYonf om"kudk
*½kpdkufonf/ om"k rsufESmñdI;aevQif bmjzpfovJ qdk
jrefrmhrQm;ewfarmif
451
om"k vl0g;0w,f
onfudk tl,m;zm;,m; ar;wwfonf/ ta&;w,l &SdvS
onf/
,ck om"ku auR;&onfhtvSnfh BuHKvmonf/ ol
tm;yg;w& pm;onf/ olajymonfxuf ravsmhaom 0rf;
omjcif;rsKd;jzifh 0rf;om&onf/
,if;odkYvQif cyfokwfokwfawG;&if;u olYudk om"k
tuJcwfonf/ apmapmu vrf;ay:awGUpOfuxuf ydkí
tajctae qdk;vSaMumif; owdjyKrd\/
0wfxm;aom &SyftuÐsrSm ta&miftqif; aysmufaeNyD/
om"k BudKwfwwfaom rD;cdk;a&mifrsKd;avm odkYr[kwf eudk
tjzLudk xyfwvJvJ0wfNyD; xyfwvJvJ zGyf&aomaMumifh
aMu;a&miforf;aejcif;avm wGufír&/
tjyifwGif awGUpu trSwfwrJh &SdcJhaomvnf; ,ck *½k
pdkufrdaomtcg olYtuÐsaumfvmonf axmifhav;rsm; zGm
aeNyDjzpf\/ abmvfyifwpfacsmif; csdwfxm;onf/ &Syf
tuÐstdwf EIwfcrf;rSmvnf; tqifuGJtom;jzifh ydk;csKyf
xm;onf/ olYtajctaerSm wpfNrdKUwpfe,frS vmygvsuf
tay:tuÐsuav;rS rygvmonfrSm ydkí &ifemzG,f jzpf&
\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
452
om"k vl0g;0w,f
om"k odkY awG;aepOf tvdkuftwefY cifarmifnGefYonf
Adkufwif; í tdyfcsifaeyHk&\/ tdyfysufcJhaomaMumifhvnf;
jzpfEdkifonf/ rsufvHk;rsm;onf cyfarS;arS; taetxm;jzifh
eH&HwGifcsdwfxm;aom ½kyf&Sifrif;orD; cifoef;Ek jyu©'defyHk
udk Munfhai;aeonf/
om"k {nfhcHjcif;ü wpfck vdkaeonfudk owd&ojzifh
'l;,m;wpfAl;rSmNyD; csufcsif;azmufí olYudkvSrf;ay;&if;
(om"k aq;vdyfjzwfxm;aomfvnf; taMumif;tm;avsmf
pGm) wpfvdyf,lrD;n§d&ef xvdkufpOf olu aMu;rD;jcpf
xkwfay;\/ vSrf;,lí tzHk;zGifhvdkufpOf vufacsmfNyD; tzHk;
u Murf;jyifay: vGwfusoGm;\/
om"k atmufiHkYí ukef;aumufvdkufonfwGif &ifxJü
eifheifhBuD; jzpfoGm;&jyef\/ ol0wfxm;aom vHkcsnfrSm
tuGuf tqif vHk;0aysmufaeonf/ ecrf;rsm;rSmvnf;
acG;oGm;pdwfvdk tjywfjywfESifh/ zdeyfudk Munfhrdjyefvnf;
*syef ajcn§yfzdeyf/ ajcrae&mcsKdifhNyD; zaemifhwpfjcrf; jywf
aeonf/
om"k jyefxdkifNyD; aq;vdyf rD;n§donf/ olYudkyg rD;
qufay;&m ol pD;u&ufudk n§dNyD; tm;&yg;&zGmNyD; acgif;
armhí rIwfxkwfvdkuf\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
453
om"k vl0g;0w,f
wpfcsdefaom aqmif;wGif;umv cifarmifnGefYonf
tvGefvSyaom orif&ifha&mifwGif teufusJusJ azmuf
xm;aom qG,fwmvufjywfuav; 0wfvmonf/ tqif
rSm rSefuluGuf? &uf&ufpufpuf vSojzifh om"k udkif
rMunfhbJ raeEdkifjzpfoGm;onfESifh cifarmifnGefYonf
qG,fwmudk csufcsif;cRwfí om"kudk 0wfcdkif;\/ om"ku
acgif;cgaomtcg rsuf&nfrsm;yif vnfvmNyD;
]rif; wu,fr,lbl;vm;? at;? rif;r,l&if igvnf;
r0wfbl;? vufzuf&nfqdkifu eHjym;zdkxJudk ypfvnfhvdkuf
r,f}
'Daumifu ajymvQif ajymovdk vkyfwwfonfudkodí
olYtBudKuf vdkufvdkuf&awmh\/
]oli,fcsif; udk,foGm;r,fuGm}
ajymajymxx xNyD; tjyifxGufoGm;ojzifh om"ku
vufzuf&nfzdk;rsm; &Sif;um ygonfhaiGrsm; ppfMunfh\/
vufzuf&nfzdk;&Sif;NyD; vufusef oHk;&mESifh&Spfusyf&Sdonf/
tjyifa&mufaomf cifarmifnGefYu vufqefYwef;í
EIwfquf[efjyK&if;
]uJ BuHKwJhtcg awGUMuao;wmaygh? igoGm;r,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
454
om"k vl0g;0w,f
om"kuyg vufvSrf;qGJí EIwfqufNyD; vufudk jyef½kyf
vdkufonfESifh cifarmifnGefYonf olYvufudk tay:odkY
rwifum cg;avmufqDta&mufü jzefYMunfh\/ aiGpuúL
10 usyfweft&Guf 30 txyfvdkuf awGU&onfESifh om"k
udk awGMunfhonf/
aemuf qwfceJ om"kvG,ftdwfudk qGJum aiGpuúLrsm;
xdk;xnfhNyD; vSnfhceJ xGufoGm;avawmhojzifh om"krSm
raocsm ra&&maom a0'emwpfrsKd;udk teifhom; cHpm;
vdkuf&\/
xdkaeYonf aA'ifpum;ESifh qdk&aomf jyó'g;rvGwf?
½kyf&Sif½Hk 0ifuwnf;u pdwftaESmuft,Sufjzpf&NyD; wpf
zef cifarmifnGefYESifh jyóemBuHK&onf/ qdkcJhonfhtwdkif;
tpkwfpkwf tjywfjywf qif;&Jaom tajctaea&mufaeol
cifarmifnGefYonf tb,fodkYaom taMumif;aMumifh bm
pum;uav;rQ r[bJ &mcdkifEIef;jynfh cyfpdrf;pdrf; r[kwf
onfhwdkif 25 &m cdkifEIef;cefYaom tjyKtrljzifh aiG 300
usyfudk vG,ftdwfxJ ZGufceJ jyefxnfhNyD; okwfajcwif
xGufoGm;ygoenf;/
cifarmifnGefYonf wpfcsdefu ay;urf; pGefYBuJoltjzpf
csrf;omcJhNyD; ,ckjyefvnfí tvSnfhBuHKum (toem;cH)
jrefrmhrQm;ewfarmif
455
om"k vl0g;0w,f
jzpf&í t&SufBuD;&Sufum om"kudkyif rsufoGm;oavm/
wpfenf;tm;jzifh om"kudk pdwfrck/ olYb0udkol emMunf;
pdwfxdcdkufoGm;jcif;avavm/ rnfodkYjzpfap ,ck tjzpf
tysufudk ol wpfouf arhEdkifawmhrnf r[kwf/
om"kbufrS pOf;pm;vQif aus;Zl;&Sif wpfa,muftae
jzifh ulnDonfudk rcg;wcg; jiif;y,foGm;ojzifh vQyfppf
udk udkifrdovdk wpfudk,fvHk; usif&Suf &SufoGm;onf/
om"kaomfvnf; þtwGuf wpfouf arhEdkifzG,f&mr&Sd/
xdktxJrSyif &vdkufaom oifcef;pmonfum; xdkaeYrSpí
vlvlcsif; ay;urf;pGefYBuJorI jyK&mü tvkt,uf
arQmfac:pOf;pm; í vl0g;0&ef jzpfacs\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
456
om"k vl0g;0w,f
Oya' pdk;rdk;a&;
jrefrmhrQm;ewfarmif
461
om"k vl0g;0w,f
at;csKd
jrefrmhrQm;ewfarmif
463
om"k vl0g;0w,f
ol tajzray;? jyL;aMumifaMumif vkyfaeacs\/ om"k
vnf; ol a,mifee vkyfwwfonfhtaMumudk odaeonfh
twdkif; xyfajymvnf; arm½Hkom &Sdrnfjzpfí
]a&mh ydkufqHeJY csKdifh? yJ qdwfom;[if; ESpfcGuf? eHjym;
ESpfcsyf oGm;0,f? qdwfom;r&vnf; Muufom;}
][kwfuJh? [kwfuJh} ESifh at;csKd xGufoGm;avNyD/ qdwf
a&m Muufa&m r&&ifa&m[k b,faomtcgrS xyfar;avh
r&Sdaom at;csKd/
]at;csKd vmOD;a[h}
ol tajy;tvTm; a&mufvmwwf\/ pmyHkESdyfpuf ½dkuf
vsufwef;vef; yHkESdyfrifteD ukefoGm;ojzifh olYtm; rifeD
ESpfbl; oGm;0,f&ef wHqdyfa&m ta&mifeHywfyg a&;ay;
vdkuf\/
vsifjrefaom t[kefjzifh xGufoGm;NyD; ydkí t[kefjyif;
pGm jyefa&mufvm\? odkYaomf vufxJwGif bmrQygrvm/
]a[h b,fvdkvJ}
]bb a&;ay;vdkufwJh rifeDu ESpfbl;r&Sdbl;? wpfbl;
wnf;&Sdw,fwJh}
om"k tvGefpdwfqdk;oGm;um
jrefrmhrQm;ewfarmif
464
om"k vl0g;0w,f
]&Sdoavmuf 0,fcJhygvm;uG? 'DrSm puf&yfxm;&wm
rif;vnf;odom;eJY? rif; cufw,fuGm? enf;enf;rS toHk;
rusbl;}
ponfjzifh om"ku zdqlaomfvnf; olYrsufESm at;csKd
aeonf/ ydkí a'gojzpfrvmrD aemufwpfacguf atmf
aigufí &oavmufyif 0,fcdkif;vdkuf&jyef\/
tjrefqHk; jyefa&mufvmonf/ puf½dkufaeoltm; rifeD
bl; vSrf;ay;&if; at;csKd wD;wdk;ajymaeonf/
olajymonfh pum;rsm;udk om"k rMum;&bJESifh &dyfrdae
us jzpf\/
]bbBuD;uAsm? b,fawmhrS aoaocsmcsm rcdkif;bl;?
qlzdkYyJwwfw,f? [if;? wpfaeYaeYawmh ajymcsvdkufr,f?
uRefawmf wpfcGef;wnf; ajymcsvdkuf&if udpötjywfyJ}
þpum;onf at;csKd\ vufoHk;jzpf\/ tjcm;aom
wynfhrsm;u om"ktm; þvdk at;csKd BuHK;0g;xm;aMumif;
rMumcP &,fp&moabm ajymjywwf\/
]b,fvdk ajymrSmwJhvJuG}
]rodbl;tpfudk? ar;vdkYvnf; r&bl;? bbBuD;udk
wpfcGef;wnf; ajymcsvdkuf&if udpötjywfyJ qdkwmavmuf
yJ olajymw,f}
jrefrmhrQm;ewfarmif
465
om"k vl0g;0w,f
at;csKdum; xdkoGm; þoGm; wdkwdkxGmxGm t0,fudpö
rsm;wGifom xlínHhNyD; tuif;ryg;olr[kwf/ tvkyfvkyf
&mwGifvnf; pdwfarm&avmufatmif zsif;vS\/
tvkyfcsif; twlwl tjcm;olESifh ,SOfí oifvdkufvQif
at;csKd usefcJhonfcsnf;jzpf\/ wpfcgwpf&H tvkyfyifyef;
í tanmif;ajyap&ef wynfhrsm;tm; tajy;NydKifcdkif;\/
yxrqk wpfqkwnf;xm;í ig;usyfay;\/
ESpfa,mufNydKifvQif at;csKd 'kwd,? av;a,mufajy;u
yOör? (taMumif;aomfum; uav;wpfa,mufa,mufu
a&ma,mif 0ifajy;ojzifh uav;u pwkw¦ csdwfoGm;aom
aMumifh/)
jrefrmhrQm;ewfarmif
466
om"k vl0g;0w,f
vnf; vlBudKufenf;aeí 3 &ufom jyrnf/ ,aeY aemuf
qHk;aeY qdkojzifh tvGefMunfhcsifonf/
]uJ at;csKd? 'Dn rif;u NyD;oifhoavmuf ½dkufxm;ESifh?
bbBuD;jyefvmawmh quf½dkufr,f}
þtvkyfrSm tvG,fqHk;aom aq;vdyfwHqdyf wpf
a&mifwnf; ½dkuf&rnfjzpfaomaMumifh at;csKd½dkufvQif ol
rsm; 1000 NyD;u ol 500avmufum; NyD;Edkif\/
tm;vHk; jyifqifay;cJhNyD; om"k ½kyf&SifoGm;Munfhonf/
10 em&DcGJomomwGif om"k jyefvmNyD; tdrfxJ0ifvdkuf
onfESifh pufcef;wGif;rS bmoHrQ rMum;&/ csufcsif; tuÐs
vJí 0ifMunfhaomtcg at;csKd wacgacgESifh tdyfaysmfae
onf/
oltdyfonfrSmvnf; ususeer[kwf/ yHkESdyf½dkufNyD;puúL
rsm; tajcmufvSrf;onfh piftay:qHk;xyfwGif uwfoD;
uwfoyf 0iftdyfaeonf/ jAufwpfawmifomomrQom &Sd
aomaMumifh rvl;om rvSdrfhom vdrfhusvdkufvQifvnf;
oufomrnfr[kwf? tjrifhu ig;aycGJcefY vlwpf&yfeD;yg;/
om"k tvGefa'gojzpfoGm;\/ tvkyfrNyD;onfrSm
taMumif;r[kwf/ udk,fhab;tEÅ&m,frS rodomqdk;0g;vS
onfh xdktrItwGuf qGJ½dkuf ypfvdkufcsifaomfvnf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
467
om"k vl0g;0w,f
taMumif; xl;rnfum; r[kwf/ þvdk todÓPf acgif;
yg;rIESifh ½dkufrdcJhaygif;vnf; rsm;acsNyD/ olum; jyKjyifonf
r&SdcJh/
ol tb,frQ ½dkufNyD;cJhonfudk pifay:vSrf;Munfhvdkuf
aomtcgwGifvnf; 200 eD;yg;rQom ½dkufNyD;ao;onf/
][if;} oufjyif;csum udk,fhpdwfom udk,fajzNyD; at;csKdudk
vnf; ab;rJhay;vdkuf&awmh\/
om"kbmomyif 0if½dkufí &Gufa& 100 yif rNyD;wwf
ao;rD
]Akwf}
pm½Iol &dyfrdNyD; jzpfonfhtwdkif;yif at;csKd vdrfhusav
NyD/ uref;uwef; ajy;xl&rnfh wm0ef&Sdaomfvnf; om"k
pdwfqdk;&Sdefrajyao;onfwGif xifonfhtwdkif; vdrfhusvm
NyDjzpfí pdwfaygufaygufESifh puf&yfNyD; t&dyftuJ Munfh
aerdonf/
at;csKdum; vl;vJxrvm/ rsufvTmudk tomarS;zGifh
MunfhNyD;rS jyefrSdwfvsuf pifay:wGif anmif;cJhorQ tysif;
vdrf tanmif;qefYum tif; ceJ wpfbufodkYvSdrfhí jyef
tdyfoGm;onfomwnf;/
jrefrmhrQm;ewfarmif
468
om"k vl0g;0w,f
om"kwGif zkwfcsuf? zkwfcsufESifh puúLo,faom um;
uav;wpfpD;&Sd\/ 0if½dk;abmrsm; uGJukefojzifh topfvJ
&ef at;csKdESifh om"kwdkY tcsdefvkNyD; jzKwfMuum om"ku
uGJoGm;aom abmrsm; oGm;0,frnf[k erlemta[mif;udk
puúLESifhxkyfNyD;
]uJ bbBuD;oGm;r,f? rif;u tJh'D0if½dk;awG aq;aMum
NyD; okwfxm;? b,fnmvnf; rrSm;apeJY? puúLeJYuyf ao
aocsmcsm rSwfaemf} ypönf;rsm;0,fNyD; jyefvmonf/ um;
r&Sdu c&D;rwGifaomaMumifh tjrefqHk;NyD;csifonfESifh um;
em;xdkifum tvkyfpudkif&mwGif 0if½dk;ESpfckpvHk; puúLESifh
ywfí trSwftom;ESpfrsKd;pvHk; a&;xm;onfudk awGU&\/
]vuf0J? vuf,m}
þvdk jrefrmpmESifhr[kwf/ wpfacsmif;wGif ]tm}? tjcm;
wpfacsmif;wGifrl ]bD} [k t*FvdyfpmvHk;rsm;jzifh rSwfom;
xm;onfudk awGU&aomaMumifh om"k OD;aESmufvnfoGm;
\/
at;csKdonf jrefrmpm 4 weff;avmufom wwfNyD; t*F
vdyfpmqdkí oli,fwef;avmufyif oifzl;cJhjcif;r&SdaMumif;
om"k od\/ odkYwdkifatmifvnf; at bD pD 'D ponfwdkY
jrefrmhrQm;ewfarmif
469
om"k vl0g;0w,f
um; trSwfonmtm;jzifholodae\/ t*Fvdyfpum; q,fh
av;ig;vHk;avmufvnf; ajymwwf &Gwfwwfaeonf/
yHkESdyfrif ta&mifrsm;ESifh ywfowfí tjcm;olrsm; ac:
aeusudk olyg tvdkvdk tvGwf&ae\/ ]yD;aumhbvl;} ]zdk
wdkba&mif;} ]atm&ifhcsf} ponfh rifta&mif trnfrsm;/
vdkif;bavmuf? [yfzwHk;? udGKifuGyf? udkaw;&Sif; p
onfwkdYtjyif csufyvuf? a'gh*spf? AGDtdwf ponfvnf;
ol rSwfrdae\/ wpfcgwpf&H Armpum;xJwGif tify&uf
&Sif raumif;bl;? ydkap&Sif vGJaew,f [lívnf; NzD;wwf?
jzef;wwfao;onf/
]a[h 'D0if½dk;awG ]b,f} ]nm} rSwfygqdkwm bmawG
a&;xm;wmvJ}
]bbBuD;uvJ uRefawmf aoaocsmcsm rSwfxm;wmyJ?
[dk [dk ]tm} qdkwm ]½dkuf} ]nmbuf0if½dk;}
]EdkY 'D ]bD} u bmvJ? 'gjzifh}
][m bDqdkwm b,fbufaygh}
om"k zifxdkifvJonftxd [uf[ufyufyuf &,frd
onfrSm rsuf&nfusrwwf/
eHeufapmapm wpfcgwpf&H om"ku qlaomtcgwGif
vnf; at;csKd rsufESm tcsKdrysuf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
470
om"k vl0g;0w,f
]oGm;} [k atmfxkwfvdkufonfwGifvnf; wpfbufodkY
vSnfhí wD;wdk; a&&GwfoGm;onf/ olYvufoHk;pum;twdkif;
]ig wpfcGef;wnf; ajymvdkuf&&if udpötjywfyJ} [líyif
jzpfrnfxif\/
olu tb,fodkY wpfcGef;wnf; ajymcsrnfudk om"k od
csifcJhonfrSm MumNyD/ olwdkY vkyfazmfudkifzufcsif;yif ar;í
r&aom pum;udk om"ku wD;acgufMunfhívnf; &rnf
r[kwf/
wpfBudrfwGif om"ku at;csKdudkac:í a'gowBuD;
Budrf;armif;qHk;r&onfh taMumif;wpfckrSm
om"kwpfa,muf w½kwfacgufqGJ ponfwdkY pm;vQif
MuufoGefcsOf? i½kwfpdrf;av;ygrS? ukvm;tpmjzpfaom
yvmwm? Muufom;uif? 'efaygufxrif; pm;u Muuf
oGefeD? o&ufoD;oeyf pojzifh ygrS t&omcHwwf\/
xkdxdk pm;aomufp&mrsm; 0,fcdkif;vkdufaom tcgrsm;wGif
qdkcJhonfh i½kyfpdrf;csOf? o&ufoD;? r&rf;oD;? oHy&moD;
oeyf wpfckckygrvmvQif tvGefa'gojzpf\/
pm;csifonfh tmomuvnf; jyifaecdkuf wpfpHkwpfck
aMumifh pdwfwdkaecdkuf ,if;uJhodkY tcsOfpyfpyfuav; ygr
vmcJhaomf txkyfvdkuf zkwfceJ vTifhypfrdonftxd om"k
jrefrmhrQm;ewfarmif
471
om"k vl0g;0w,f
pdwfqkd;wwf\/ þonfudk om;r,m; wynfhwyef;tm;
vHk; odMuonf/
(,cif om"k½kyf&Sif rEÅav;wdkufcGJrefae*sm? ,ck yef;
Eka&mif r&ifhw&ifh Zmwfum;xkwfvkyfol armifpef;jrifh
onf olYZmwfum;wpfum; ½kdufaeqJ zvifukefí jyef,l
NyD; csufcsif; jyefaygufvmapumrl NcH0a&mufrS *spfum;udk
jyefauGUxGufoGm;ojzifh um; ½dkuf&ef apmifhaeMuolrsm;
Za0Z0g jzpfukefMu\/
35 rdepftwGif; oljyefa&mufvmojzifh (jyefxGufoGm;
onfhtaMumif;) udk ar;&m om"ktwGuf vrf;BuHKojzifh
'efaygufxrif; wpfxkyf0if0,fygonf/ zvifuvnf;
ta&*;BuD;ojzifh cyfokwfokwf jyefvmNyD; NcHem;a&mufrS
tcsOfxkyfajzMunfh&ef owd&um o&ufoD;oeyf ygrvm
í oGm;jyefawmif;aMumif; ajymjyonf/ armifpef;jrifhum;
þrQtxd om"kudk av;pm;ojzifh om"k ac:rdonf/)
at;csKd rMumcP acgufqGJ? 'efayguf t0,foGm;&
onf/ 5 BudrfwGif tenf;qHk; wpfBudrfavmufum; tNrJ
tBudrf;cH&onf/
,aeYvnf;
jrefrmhrQm;ewfarmif
472
om"k vl0g;0w,f
]rif;udk aoaocsmcsm rSmvdkuf&JUom;eJY i½kyfcsOf
ygrvmbl;? b,fvdkvJ}
]r[kwfbl; bbBuD;? uRefawmf aoaocsmcsm xnfh
cdkif;w,f}
]rif;Munfhraebl;vm;}
]Munfhaeygw,f? uRefawmfha&SUwif i½kwfcsOf ESpfZGef;
xnfhwmyJ}
'gjzifh bmvdkY ygrvmovJ}
][m? 'Dw½kwf olrsm;txkyfxJ rSm;xnfhvdkufovm;
rodbl;}
om"k qufajymu arm½Hk&Sdrnfjzpfaomfvnf; ar;cGef;
wpfcku usefaeao;onfESifh
]uJ ig b,fESpfcg ajym&rvJ? olwkdYudk pdwfrcseJY?
tcsOfxkyfudk tNrJajzMunfh? i½kwfoD;pdrf;csOf ryg&if udk,fh
[mudk,f xyfxnfhqdkwm}
][kwfuJh? uRefawmf ajzMunfhrvdkYyJ? vlawG ½Iyfaewm
eJY? aemufNyD; . . .}
]awmfawmh? rif;acgif;xJrSm rSwfÓPfr&Sdbl;? *½kvnf;
rpdkufbl;? tJ'Dawmh at;csKd ig bmvkyf&rvJ}
jrefrmhrQm;ewfarmif
473
om"k vl0g;0w,f
olNidrfaeonf/ qlvufpESifh ,cifu trSm;rsm;yg
xyfí ajymrd&if; qufqlrd&if;jzifh om"kyg vHk;vnfvdkuf
arm[dkufvmum
]oGm; oGm;} [k atmf&if; MumZHaMumfxkyfudk vTifhypf
vdkufonfESifh toifhapmifhaeaom acG;u udkufcsDqGJajy;
onfwGif at;csKdu cJESifh vdkufxk\/
twefMumí om"k pdwfajyoavmuf t&SdwGif om;jzpf
olarmifÓPfay: (,ckrif;vl) tem; a&mufvmNyD;
]azazvTifhypfvdkufwJh MumqHaMumfxkyfudk udkat;csKdBuD;
pm;aeNyD? acG;qDu jyefvkNyD;}
om"k r&,fbJ raeEdkif/
]NyD;awmhvnf; Aspfawmuf AspfawmufeJY azazhudk ajym
aew,f azaz? rif; tazawmhuGm igwpfcGef;wnf; ajym
csvkduf&if udpötjywfyJwJh}
om"k odcsifvmjyefonf/ om"kxHwGif raeawmhbJ
jyefawmhrnf[k tjywfajym&efrSmvnf; olYwGif rdbr&Sd
aqGrsKd;rsm;uvnf; wpfntdyfyif aumif;aumif;vufrcH
csifMuaMumif; om"k aumif;aumif;odonf/ oludk,füu
vnf; om"kudk oHa,mZOfjzpfaeonf/ qlqlqJqJ wpfcg
jrefrmhrQm;ewfarmif
474
om"k vl0g;0w,f
wpf&H em;&if;tkyfrdonftxdqHk;rapumrl ol pdwfaumuf
NyD; tJ ½kyf&SifoGm;MunfhonfrQavmufom/
jrefrmhrQm;ewfarmif
475
om"k vl0g;0w,f
omru rlv½dkufvufpESifh tqifajy&efrSm tpp wm0ef
BuD;vSonf/
þwGif om"kvnf; at;csKdtm; cyfememav; xdk;Budwf
rdNyD; wpfcgwnf; ESifcsvdkufonf/ aemufwpfaeY eHeuf
om"k tjyifxGuf&m qdkufum;wpfpD;ay: xkdifaeaom
at;csKdudk vrf;xdyfqdkufum;*dwfwGif awGU&NyD; um;[Gef;
oHMum;onfESifh (olrSwfrdaeí) rsufESm vJToGm;onf/
om"k oem;oGm;&jyef\/
xdkn 8 em &DavmufwGif csKdat;aom rsufESmESifh ol
a&mufvmojzifh
]bmvJ} [k om"ku rsufarSmufMuKwfMunfh&if; ar;
vdkuf&m
]uRefawmf xrif;rpm;&ao;vdkY}
]oGm;pm;? aemufaz;rSm? pm;NyD;&ifjyef}
ol aemufaz;0ifoGm;NyD; aemuf wpfatmifhrQ tMum
tdrf&Sifr a&mufvmonf/
]uJ? udkazoef;a&? 'Daumifawmh rjzpfygbl;}
]bmvJ? pum;u tquftpyfr&SdeJY}
jrefrmhrQm;ewfarmif
476
om"k vl0g;0w,f
]at;csKdaygh? qdkufum;eif;r,fqdkNyD; iSm;wm? aeYv,f
u acgif;udkufvdkYqdkNyD; qkdufum;ay: tdyfaysmfoGm;vdkYwJh?
tJh'g qkdufum;&Sifudk iSm;c aiGESpfusyf ay;p&m r&SdvdkYwJh}
om"k olYudk jyefac:xm;vdkuf&jyefacsNyD jzpf\/
xdkrQxdkrQ udk,fh0rf;yif 0atmif &Smrpm;Edkifao;ygyJ
vsuf ol rdef;rvdkcsifaejyefonf/ &nf;pm;xm;NyD; jzpfae
onf/ tjcm;tvkyform;rsm;udkyif olu &ifaumhí <um;
aevdkufao;\/
]a[h armifcspfatmif? ighaumifrav;eJY igeJYqdk igu
omw,fuG? &nf;pm;pmudk igu igudk,fwdkif a&;ay;w,f
oluawmh olrsm; a&;cdkif;&w,f? olYxuf igu ynmydk
wwfwmaygh}
þ tajctxd a&mufaeaMumif; om"k odonfESifh
at;csKdudk ac:&awmhonf/ ynmay; qHk;r&ef/
]rif; ck &nf;pm;awG bmawG xm;vdkYqdk? rif;rSm bm
t&nftcsif; &SdovJ? qdkufum;av; wpf&uf eif;r,f
rBuHao;bl; tdyfaysmfaew,f? rdef;r,l&if ESpfa,mufpvHk;
iwfr,f? tJ'g rif; rpOf;pm;rdbl;vm;}
,cifuESifh vHk;0rwlawmhaom at;csKd\ rsufESmxm;
udk þwpfcgom om"k BuHKzl;\/
jrefrmhrQm;ewfarmif
477
om"k vl0g;0w,f
]udk,fhtm;udk,fudk; tvkyfvkyfzdkYz,fxm;? tao;trTm;
0,fcdkif;wmavmufawmif rif; ajzmifhajzmifh tqifrajywJh
taumif? 'geJYrsm; rdef;rvdkcsifao;ovm; [if? at;csKd}
olYrsufESmwGif at;aomcsKdaom t&dyfta,mifrsm;
vHk;0 aysmufaeonf/
]nqdk&if tapmBuD; tdyfcsifNyD? reufvnf; olrsm;
aemufrS xcsifw,f? vHkYvvnf; r&Sd? 0D&d,vnf; r&Sd?
tBuHÓPfqdkwmawmh rif; tdrfa&SUeJY aemufaz; a&o,f
wmawmif wpftdrfvHk; acsmif;aygufatmif &TJwJhtaumif}
rBuHKpzl; ol rsufarSmifMuKwfaeonf/ EIwfcrf;awG
vnf; vIyfvmonf/
]'gyJ? rif;ightdrfrSmaeNyD; rdef;r,lr,fawmh pdwfrul;eJY}
at;csKd ydkí ezl;aMumwif;vmonf/ tcspfpdwf xdyfa>r
cJ qdkouJhodkY tcspfqdyf wufaeNyDavm[k om"k oHo,
0ifrd\/
]ig rif;udk vufcHxm;wm oem;vdkY? em;vnfvm;?
wjcm;rSmqdk rif; cufNyD? ig tifrwef onf;cHwJhvlawmif
MumavMumav ighpdwfeJY rawGUavbJ? ckudpöu ydkqdk;
w,f? 'gyJuGm? rifh[mrif; rdef;r,lcsif,l? ightdrfawmh
ac:rvmeJY}
jrefrmhrQm;ewfarmif
478
om"k vl0g;0w,f
]bbBuD;}
at;csKdtoHrSmuGJtufaeonf/ wkefcgaeonf/ aemuf
rsuf&nfvnf; 0Jaeonf/
]uRefawmf xlw,f? tw,f? ÓPfr&Sdbl;? 0D&d,vnf;
r&Sdbl;? tvdkufvnf; rodwwfbl;? cdkif;rS vkyfwwfw,f?
vmbfvnf; rjrifbl;? tm;vHk; rSefygw,f}
rygpzl; 0rf;enf;pum;oHrsm; ygaeonf/ vQHaeonf/
xdkpum; &yftoGm;cdkufwGif rsuf&nfNydKufNydKuf ,dkqif;
vmonf/
]uRef uRefawmf wwfEdkifoavmuf vkyfygw,f? tql
tBudrf; txdk;tBudwf rcH&atmifvnf; uRefawmf tNrJ
BudK;pm;ygw,f? 'gayr,fh b,fvdku b,fvdk uRefawmf
nHhzsif;aew,fqdkwm uRefawmfvnf; rodawmhbl;}
xdkpum;twGuf om"k tvkt,uf awG;uGufqifaerd
\/
]bbBuD;u cPcP ajymw,f? pdwfwdkif;rusbl;vdkY}
þwGif oltenf;i,f ½dIufvmonf/ ESmacgif;tv,f
avmufqDrS jzwfí rsuf&nfudk qwfceJ okwfNyD;rS
]wu,fvdkY uRefawmfom bbBuD; pdwfwkdif;usatmif
ÓPf&Sdr,f? tuif;yg;r,f? vl&nfvnfr,fqdk&if uRef
jrefrmhrQm;ewfarmif
479
om"k vl0g;0w,f
awmfvnf; wynfhawG trsm;BuD;eJY bbBuD;vdkyJ q&mjzpf
aerSmyJ? ckawmh uRef uRef uRefawmf}
ol tBudrfBudrf BuHK;0g;cJhonfh ]ig wpfcGef;wnf; ajym
vdkuf&if udpötjywfyJ} [lonfrSm þpum;rsm;yif jzpf
[efwlonf/
]uJuJ at;csKdoGm;awmh? reufjzefusrS bbBuD; tqHk;
tjzwfay;r,f? cke bbBuD;ajymwmawGvnf; arhypfvdkuf
OD;? oGm;tdyfawmh}
txufyg aemufqHk;pum;wpfcGef; (wpfydk'f) wnf;ESifh
at;csKd vl0g;0ofnudk om"k Nrdefa&&Sufa& cHpm;vdkuf&NyD;
onfh þrSmbufwGif
at;csKdum; om"kESifh ,cktxd at;twlyltrQ/
olYwGifvnf; uav; ig;a,muf&/
vl[lorQ b0tusKd;ay;jcif; rwlMu/
(at;csKdonf at;csKd? om"kum; om"k/)
jrefrmhrQm;ewfarmif
480
om"k vl0g;0w,f
pma&;ol\
pmayESifh b0jzpfpOfrSwfwrf;
1918
yJcl;NrdKUü tz OD;jrarmif? trd a':zGm;rQifwdkYrS zGm;jrif
onf/ arG;csif; armifESr ESpfa,mufjzpfí q&m om"krSm
ti,fjzpfonf/ Mumoyaw;om; jzpfNyD; trnf&if;rSm
azoef; jzpfonf/
1929
&efukefNrdKU? vrf;rawmfNrdKUe,f? usKH;BuD;vrf;&Sd Ak'¨bmom
rdef;uav;ausmif;wGif ausmif;pwifaecJhonf/ pwkw¦
wef; atmifaomtcg &efukeftpdk;& [dkufpul;ausmif;wGif
e0rwef;txd ajymif;a&TU ynmoifMum;cJhonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
481
om"k vl0g;0w,f
1936
ausmif;rSxGufí &efukef tv,fydkif; (ukefaps;wef;) wdkY
Armtpnf;t½Hk; vIyf&Sm;rIudk xlaxmifNyD; twGif;a&;rSL;
tjzpf wm0efxrf;aqmifcJhonf/
1938
1300 jynfh ta&;awmfyHkwGif yg0ifvIyf&Sm;&if; a&eHajr
oydwfwyfBuD; &efukefodkY csDwuf&mwGif taocH wyfAdkvf
tjzpf wm0ef,l aqmif&GufcJhonf/
1939
&efukefNrdKU a'gufwmjr aq;wdkufwGif pma&;tjzpf vkyf
udkifonf/ e,fvSnfh ukd,fpmvS,fvnf; vkyfonf/
1944
*syefacwfwGif ]ylwlwl;} aygif'gvkyfief; vkyfudkifonf/
ausmif;q&mr a':cifndK (aemifwGifrlvwef;ausmif;tkyf)
ESifh tdrfaxmifjyKonf/
1944-45
jrefrmhrQm;ewfarmif
482
om"k vl0g;0w,f
bwfpfum;? jrif;vSnf; wnfaxmif toufarG;jcif; vkyf
ief;udk vkyfudkifonf/
1945-46
ylwlwl; yHkESdyfwdkuf wnfaxmifonf/
1946
'gawGjyif trnf&Sd 0w¦Kpmtkyfudk ylwlwl; yHkESdyfwdkufrS
xkwfa0onf/
1947
0efBuD;wpfrwf 0w¦Ka&;&if; pmayavmuodkY a&muf&SdcJh
onf/
1948
ya'om r*¾Zif;wGif wm0efcH t,f'Dwmtjzpf vkyfudkif
onf/
1949-50
jrefrmhrQm;ewfarmif
483
om"k vl0g;0w,f
pmobif pmtkyfwdkuf wnfaxmifonf/ opöm r*¾Zif;udk
OD;pD;xkwfa0onf/
1949
cspfpHerl pmtkyfukd pmobifpmtkyfwkdufrS yxrtBudrf
tjzpf xkwfa0onf/
1950
jrefrmEdkifiH pma&;q&mtoif; trIaqmiftjzpf wm0ef
xrf;aqmifcJhonf/ ya'om r*¾Zif;udk om"k wpfOD;wnf;
ydkiftjzpf xkwfa0onf/
cspfpHerl wwd,tBudrf xkwfa0onf/
t&om pmtkyf xkwfa0onf/
t&om trSwf 2 pmtkyf xkwfa0onf/
tm,k pmtkyf xkwfa0onf/
tarGcH pmtkyf xkwfa0onf/
1951
wyfxJu jrwfudkudk xkwfa0onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
484
om"k vl0g;0w,f
(pmayAdrmef umvay:0w¦K qktjzpf qkaiG wpfaxmif
&&SdcJhonf/)
wyfxJu jrwfudkudk 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
vifr,m;b0 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
touf pmtkyf xkwfa0onf/
1952
cspfpHerl pwkw¦tBudrf xkwfa0onf/
cspfwuúodkvf (cspfpHerltquf) xkwfa0onf/
wyfxJu jrwfudkudk wwd,tBudrf xkwfa0onf/
tESpf xkwfa0onf/
tESpf\ tESpf xkwfa0onf/
1953
cspfwuúodkvf 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
wyfxJu jrwfudkudk pwkw¦tBudrf xkwfa0onf/
wyfxJu jrwfudkudk yOörtBudrf xkwfa0onf/
aemufvif pmtkyfudk xkwfa0onf/
1954
jrefrmhrQm;ewfarmif
485
om"k vl0g;0w,f
wyfxJu jrwfudkudk q|rtBudrf xkwfa0onf/
wyfxJu jrwfudkudk owårtBudrf xkwfa0onf/
wyfxJu jrwfudkudk t|rtBudrf xkwfa0onf/
aemufr,m; xkwfa0onf/
1955
wyfxJu jrwfudkudk 0w¦Ktm; [dkufpul;ESifh wuúodkvf0if
pmar;yGJrsm;twGuf ausmif;oHk;tjzpf jy|mef;onf/
cspfpHerl yOörtBudrf xkwfa0onf/
cspfZeD; cspfvif xkwfa0onf/
Zmwfvrf;yrm xkwfa0onf/ (t*Fvdyf ½kyf&Sifum; A Peace
in the Sun udk rSD;a&;onf/)
1956
cspfpHerl q|rtBudrf xkwfa0onf/
cspfwuúodkvf xkwfa0onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
486
om"k vl0g;0w,f
twm xkwfa0onf/
vdifESifh ararvwf xkwfa0onf/
om"ka&;enf; 0w¦Kwdkrsm; xkwfa0onf/
tm,kESifh tarGcH xkwfa0onf/
1957
cspfwuúodkvf pwkw¦tBudrf xkwfa0onf/
1958
cspfwuúodkvf yOörtBudrf xkwfa0onf/
1959
½kyf&Sife,fodkYul;ajymif;NyD; uBuD;a&;u trnf&Sd yxrqHk;
½kyf&Sifum;udk ½dkuful;onf/
'g½dkufwm tu,f'rDqk &&Sdonf/
cspfZeD; cspfvif 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
touf 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
1960
jrefrmhrQm;ewfarmif
487
om"k vl0g;0w,f
tidkvG,fonf trnf&Sd ½kyf&SifZmwfum;jzifh 'kwd,tBudrf
tu,f'rD 'g½dkufwmqk &&Sdonf/
a':wifwiftkef; (½kyf&Sifrif;orD; jrwfrGef) ESifh 'kwd,
tdrfaxmif jyKonf/
1961
aMomf cspfwm cspfwmESifh tjcm;0w¦Kwdkrsm;pmtkyf xkwfa0
onf/
1966
cspfwuúokdvf q|rtBudrf xkwfa0onf/
1968
wm0ef trnf&Sd ½kyf&SifZmwfum; ½dkuful;onf/
'kwd,tdrfaxmifESihf uGm&Sif;onf/
aemufr,m; 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
1969
touf wwd,tBudrf xkwfa0onf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
488
om"k vl0g;0w,f
1970
vdif pmtkyf xkwfa0onf/
twm yxrwGJ 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
twm 'kwd,wGJ xkwfa0onf/
1971
om"k a&;enf; 0w¦Kwdkrsm; 'kwd,tBudrf xkwfa0onf/
tm,kESifh ararvwf xkwfa0onf/
1974
tESpf wwd,tBudrf xkwfa0onf/
1976
om"k vl0g;0w,f xkwfa0onf/
1978
om"k tif qef;(pf) xkwfa0onf/
1979-80
jrefrmhrQm;ewfarmif
489
om"k vl0g;0w,f
tMuifwdkY vifr,m; trnf&Sd ½kyf&SifZmwfum;udk ½dkuf
onf/
1980
EkdifiHh*kPf&nfbGJU ('kwd,tqifh) csD;jr§ifhcH&onf/
qD;a&m*gjzifh aq;½Hkwufí em;a&m*g cGJpdwfukocJhonf/
idkrvdk &Drvdk a,mifumrJh ravSmifygeJY wdrif;0Vm (tjcm;
pma&;olrsm;ESifh wGJí xkwfa0onf/)
1985
aq;½Hkwufí rsufpdcGJpdwf ukocJhonf/
'DrsufESmav;udk cspfwm xkwfa0onf/
1990
rsusrf;rmí aq;½Hk wufa&mufcJhonf/
1991
½kyf&Sif tpnf;t½Hk;wGif em,utjzpf aqmif&Gufvsuf&Sd
NyD; trSwf 97 oHvGifvrf;? &efukefNrdKUwGif pmayESifh½kyf&Sif
vkyfief;rsm;udk vkyfudkifvsuf&Sd&mrS tpmtdrf aoG;,dkonfh
jrefrmhrQm;ewfarmif
490
om"k vl0g;0w,f
a&m*gaMumifh aq;½Hkwufí ukorI cH,lcJhonf/ aq;½HkrS
qif;vmaomtcg NcHtrSwf 3? av;a'gifhuefvrf; (om"k
NcHH)? oCFef;uRef;wGif tem;,lí aq;ukorIcHvsuf &Sd&mrS
1991 ckESpf? {NyDv 7 &ufaeYwGif tqkwfuifqm a&m*g
jzifh uG,fvGeftedpö a&mufcJhonf/
uG,fvGefcsdefwGif om;orD; ckepfOD; usef&pfonf/
BudK; Zmwfum;udk ½dkuful;qJ? wdkYudk,fusKd; vHk;vHk;ryg vHk;
csif;aqmif;yg;pmtkyfukd a&;om;qJwGif uG,fvGefcJhjcif;
jzpfonf/
jrefrmhrQm;ewfarmif
491