Professional Documents
Culture Documents
1
Źródło www.unitefordiabetes.org IDF
2
J.Sieradzki „Cukrzyca”. Wyd. Via Medica Gdańsk 2006;str 151
Dane IMS, potwierdzone w badaniu rynkowym wykonanym przez firmę GFK, 2007
Badanie rynkowe, firma GFK,2007 na zlecenie Novo Nordisk
Cukrzyca jest rozpoznawana, jak i leczona u około 60 - 70% wszystkich chorych, natomiast
nieznana (utajona) i nieleczona pozostaje u pozostałych 30 - 40% chorych. Według prognozy
WHO liczba chorych na cukrzycę w ciągu najbliższych 25 lat może wzrosnąć do ok.10%
światowej populacji. W naszym kraju będzie to stanowić ok. 4 mln. chorych. 3
Grupy ryzyka
Analizując występowanie cukrzycy w różnych grupach osób wyodrębniono grupy ludzi
szczególnie podatnych na zachorowanie. Mówimy o nich, że są to grupy ryzyka rozwoju
cukrzycy. Należą do nich:
• Osoby po 45 roku życia,
• Osoby, które są spokrewnione z osobą chorą na cukrzycę (chory jest członkiem
rodziny np. rodzice, dziadkowie, rodzeństwo i pozostali krewni),
• Osoby z nadwagą i otyłością,
• Kobiety, które w czasie ciąży chorowały na cukrzycę ciężarnych,
• Kobiety , które urodziły dzieci o ciężarze powyżej 4 kg,
• Osoby, które w przeszłości notowały podwyższone poziomy cukru we krwi np. po
posiłku,
• Osoby cierpiące na choroby układu krążenia takie jak: nadciśnienie tętnicze,
miażdżyca,
• Osoby, u których stwierdzono nieprawidłowy poziom cholesterolu i/lub
triglicerydów.
Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2007 wszystkie powyższe osoby
niezależnie od wieku powinny zwrócić szczególną uwagę na swoje zdrowie i kontrolować
poziom cukru we krwi co roku. Ponadto każda osoba powyżej 45 r.ż. powinna co 3 lata
przeprowadzić badanie poziomu cukru we krwi.
Leczenie cukrzycy
W zależności od typu oraz stopnia zaawansowania cukrzycy stosuje się różne metody
leczenia m.in. dietę, wysiłek fizyczny, doustne leki przeciwcukrzycowe oraz insulinę.
Nowoczesne leczenie umożliwia pacjentom prowadzenie trybu życia zdrowego człowieka,
pracę zawodową i codzienną aktywność. We współczesnej terapii dąży się do naśladowania
fizjologicznego rytmu wydzielania insuliny.
Celem leczenia jest przywrócenie (cukrzyca typu 2) lub odtworzenie (cukrzyca typu1)
wydzielania insuliny.
U osób z cukrzycą typu 2 osiąga się to początkowo podając doustne leki przeciwcukrzycowe.
Chorzy z cukrzycą typu 1 od początku wymagają leczenia insuliną.
U osób z cukrzycą po spożyciu posiłku dochodzi do gwałtownego wzrostu poziomu cukru we
krwi. U człowieka zdrowego w odpowiedzi na wzrost poziomu cukru we krwi wydzielana jest
dodatkowa porcja insuliny, mówimy, że jest to wydzielanie okołoposiłkowe. Pomiędzy
posiłkami wydzielane są stale niewielkie ilości insuliny, mówimy, że jest to wydzielanie
podstawowe.
W leczeniu cukrzycy typu 1, aby odtworzyć okołoposiłkowe wydzielanie insuliny stosuje się
szybko działający analog insuliny lub krótko działającą insulinę ludzką. Natomiast
odtworzenie podstawowego wydzielania insuliny zapewnia długo działający analog insuliny
lub insulina o pośrednim czasie działania. W leczeniu cukrzycy typu 2 opartym na
insulinoterapii stosuje się również tzw. mieszanki insuliny charakteryzujące się dwufazowym
działaniem: szybkim – okołoposiłkowym oraz długim, pokrywającym podstawowe
wydzielanie insuliny. U osób z cukrzycą typu 2, wymagających leczenia insuliną i
prowadzących aktywny tryb życia stosuje się taki sam model terapii insuliną, jak u chorych z
cukrzycą typu 1.
Pacjenci prowadzą systematyczną samokontrolę, czyli przede wszystkim regularnie oznaczają
poziom cukru we krwi przed głównymi posiłkami, a także po posiłku. Ponadto planują posiłki
wyliczając zawartość składników pokarmowych w posiłku a następnie podają odpowiednią
dawkę insuliny. Pacjent wstrzykuje sobie insulinę przed jedzeniem, ale wcześniej musi
obliczyć odpowiednią dawkę, która zależy od:
• Planowanej zawartości węglowodanów w posiłku,
• Poziomu cukru przed posiłkiem,
• Pory dnia,
• Planowanego wysiłku i aktywności fizycznej.
Aby to było możliwe osoba z cukrzycą musi nauczyć się swojej choroby, wiedzieć jak
interpretować wyniki pomiarów cukru oraz umieć dostosować dawki insuliny do
aktualnych potrzeb organizmu. Tylko to pozwala uchronić chorego przed powikłaniami
cukrzycy. Ważna jest, więc edukacja oraz współpraca między pacjentem a zespołem
leczącym.
4
Wright A et al. Sulfonylurea Inadequacy UKPDS 57. Diabetes Care 2002; 25 (2): 330 - 336
Jak ograniczyć powikłania?
Mimo coraz lepszej opieki diabetologicznej wciąż możemy spotkać pacjentów, których
dotknęły groźne powikłania cukrzycy np. amputacja stopy. Można za to winić między
innymi: przywiązywanie zbyt malej uwagi do działań profilaktycznych skierowanych do osób
zagrożonych cukrzycą, niedostateczną edukację chorych i niedostateczną dostępność do
nowoczesnych metod leczenia. To problem ogólnoświatowy, choć w większości krajów
europejskich, np. w Danii i w Irlandii sytuacja jest lepsza dzięki ścisłej współpracy zespołu
leczącego z pacjentem i powszechniejszemu stosowaniu najnowszych generacji leków
przeciwcukrzycowych., w tym także insulin. Właściwe leczenie oraz edukacja pacjentów
może w bardzo dużym stopniu zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań.
Rezolucja ONZ z roku 2006 stanowi, że cukrzyca jest groźną chorobą, może mieć charakter
epidemii i globalnie zagrozić zdrowiu. 5
W Polsce powstają różne programy np. ‘Narodowy Program Wsparcia Osób z Cukrzycą’,
które mają na celu poprawę jakości życia chorych na cukrzycę.
Polscy lekarze, również mają dostęp do wiedzy i do większości nowoczesnych metod
leczenia. Problemem jednak nie jest więc niski poziom wiedzy diabetologów, brak
dostępności do wstrzykiwaczy czy glukometrów, ale niska świadomość pacjentów na temat
konieczności prowadzenia wnikliwej samokontroli, dostosowywania leczenia do potrzeb
własnego organizmu, co umożliwiają obecnie nowoczesne metody leczenia.
Na szczęście, są symptomy, że sytuacja ta może się w Polsce poprawić. Rozpoczęto właśnie
realizację programu Ministerstwa Zdrowia „Program Prewencji i Leczenia Cukrzycy w
Polsce na lata 2006-2008". Ma on na celu zintensyfikowanie działań prewencyjnych,
pozwalających na zmniejszenie ryzyka zachorowania, optymalizację leczenia cukrzycy i jej
powikłań. 6
Ogólnopolski Konkurs Plastyczny ‘pomaluj życie na novo’ jest inicjatywą o charakterze
edukacyjnym i ma wymiar ogólnospołeczny. Głównym celem jest upowszechnianie
przesłania, że cukrzyca nie przekreśla możliwości pełnego i twórczego życia. Zadaniem
Uczestników Konkursu jest przedstawienie w formie artystycznej, przeżyć, porażek i
osiągnięć w walce z cukrzycą oraz promowanie odpowiedniego stylu życia. Plonem
kolejnych edycji Konkursu są prace artystyczne, mające swoją niepowtarzalną wymowę,
czytelną dla każdego, komu bliski jest temat cukrzycy. Dzieci, młodzież oraz dorośli w
5
Źródło www.unitefordiabetes.org
6
Źródło www.bip.mz.gov.pl
swoich pracach pokazują radości i smutki związane z chorobą, ale przede wszystkim
udowadniają, że z cukrzycą mogą żyć podobnie jak ich zdrowi rówieśnicy.
Konsultacja medyczna
lekarz, specjalista diabetolog – dr Agnieszka Tiuryn – Petrulewicz