Professional Documents
Culture Documents
Bay17 Heat Pump Dehumidification
Bay17 Heat Pump Dehumidification
หมวดที่ 6 : การอบแหงและลดความชื้นในอุตสาหกรรม
(Dehumidification and Drying)
ชุดการจัดแสดงที่ 17
การลดความชื้นโดยปม ความรอน
(Heat Pump Dehumidification Drying)
1. หลักการของเทคโนโลยี
กระบวนการอบแหงในอุตสาหกรรมถือไดวาเปนกระบวนการที่ใชพลังงานมากระบบหนึ่ง ซึ่ง
กระบวนการอบแหงที่มีการใชงานในระดับอุตสาหกรรมโดยทั่วไปมีอยูหลายวิธีไดแกกระบวนการอบแหง
ดวยลมรอนซึ่งขึ้นอยูกับแหลงของความรอนที่ใหเชนไอน้ํา การเผาไหมของเชื้อเพลิง เปนตน โดย
กระบวนการอบแหงนี้จะใชกับชนิดของหองอบที่มีมากมายหลายชนิดขึ้นอยูกับประเภทของผลิตภัณฑ
และกรรมวิธีการอบแหงไดแก
• หองอบแบบอุโมงค (Tunnel dryer)
• หองอบแบบกั้นเปนหอง (Chamber dryer)
• หองอบ Rapid dryer (แนวนอน / แนวตั้งแบบใชกระเชา/ Roller dryer)
• การอบแบบผึง่ ลมธรรมชาติ (Open air dryer)
• หองอบแบบใชคลื่นไมโครเวฟ (Microwave dryer)
• หองอบแบบควบคุมความชืน้ (Humidity controlled dryer)
• หองอบแบบไมใชอากาศ (Airless dryer)
การอบแหงแบบดั้งเดิมคือการตากแดดใหแหงกลางแจงแตประสิทธิภาพขึ้นอยูกบั สภาพ
ภูมิอากาศ ณ. ขณะนั้น ทําใหประสิทธิภาพจากการอบไมแนนอน ดังนั้นกระบวนการอบไดมีการ
พัฒนาขึ้นใหมีการควบคุมใหดีขึ้น โดยควบคุมปจจัยตางๆ ในการอบคือ
• % ความชื้นสัมพัทธ
• ความเร็วของกระแสลม
• อุณหภูมิในหองอบ
• % ความชื้นในวัตถุดิบกอนและหลังอบ
• จุดวิกฤตของการอบแหง
สวนประกอบโดยทั่วไปของหองอบแหงจะประกอบไปดวยสวนตางๆ ดังตอไปนี้
• โครงสรางหลักของหองอบ
• พัดลมและสวนประกอบตางๆในการไหลเวียนของอากาศ
• ทอสําหรับสงลมรอนและดูดอากาศชื้น
• ระบบกําเนิดความรอน
หลักการทํางานของปมความรอน
วัฏจักรการทํางานของปมความรอน
วัฏจักรการทํางานดานความเย็นกับความรอนนั้นจะเชื่อมโยงกันดวยสารทํางาน (Working
Substance – HCFC R22 หรือ HFC 134a) โดยเริ่มจากการทํางานของเครื่องอัดไอ (Compressor) ซึ่ง
สารทํางานจะถูกอัดเพื่อเพิ่มอุณหภูมิและความดัน จากนั้นสารทํางานถูกนํามากลั่นในเครื่องควบแนน
(Condenser) (สารทํางานคายความรอนออกไปใหกับน้ํา ทําใหไดน้ํารอน) จนไดของเหลวความดันสูง
หลังจากนั้น จะถูกลดความดันในวาลวลดความดัน (Expansion Valve) จนสารทํางานบางสวนกลายเปน
ไอหรือพรอมที่จะระเหยเมือ่ ไดรับความรอนจากแหลงความรอนในเครื่องระเหย (Evaporator) ดังนั้นจะ
เห็นไดวา ระบบบปมความรอนมีการใชพลังงานเพื่อขับเครื่องอัดไอและพัดลมทีบ่ ริเวณเครื่องระเหยหรือ
เครื่องควบแนน และอาจมีการใชพลังงานที่ปมน้ําสําหรับระบบที่ถังน้ํา แยกเปนคนละสวนกับปมความ
รอนเทานั้น
การใชงานของปมความรอนนั้นสามารถนําปมความรอนมาทําน้ํารอนทดแทนการใชน้ํามันหรือ
กาซธรรมชาติในการผลิตน้ํารอนได และการนําปม ความรอนมาใชในกระบวนการอบไลความชื้นซึ่ง
สามารถลดปริมาณการใชไอน้ําหรือทดแทนการใชเชื้อเพลิงในการผลิตลมรอนได ซึ่งในระบบนีป้ ม ความ
รอนเปนระบบที่มีคาสัมประสิทธิ์การทํางาน (COP) สูง โดยทั่วไปมีคา มากกวา 3 (คิดเฉพาะการทําความ
รอน) ทําใหประหยัดพลังงานเมื่อเทียบกับการผลิตน้ํารอนโดยใชหมอตมน้ําที่ใชน้ํามันหรือกาซธรรมชาติ
ซึ่งมีคา COP ประมาณ 0.75 - 0.95 (ซึ่งหากนําลมเย็นที่ไดไปใชประโยชน คา COP รวมทัง้ การทํา
ความรอนและการทําความเย็นก็จะสูงขึ้นอีกเปนเทาตัว)
สวนประกอบของปมความรอน
ประสิทธิภาพของปมความรอน
TH
TC
ประสิทธิภาพทางความรอนสูงสุดของปมความรอนทํางานในลักษณะวัฏจักรคารโนตแบบผัน
กลับนี้เรียกวาปมความรอนแบบคารโนต (Carnot Heat Pump)
ประสิทธิภาพ = QH = TH
W TH-TC
เมื่อ
QH = ความรอนทีถ่ ายเทไปยังแหลงอุณหภูมิสูง
Qc = ความรอนทีถ่ ายเทออกจากแหลงอุณหภูมิต่ํา
Wc = งานที่ปอนใหแกระบบ
TH = แหลงความรอนอุณหภูมิสูง
TC = แหลงความรอนอุณหภูมิต่ํา
h4
QH h3
h1
h2
Qc Wc
ในกรณีที่ใชงานจริงประสิทธิภาพของปมความรอน
= QH = (h3-h4)
Wc (h3-h2)
เมื่อ
QH = ความรอนทีถ่ ายเทออกจากเครื่องควบแนน (Condenser)
Wc = งานที่ปอนใหกับเครื่องอัด (Compressor)
h = คาเอลธาลปหรือพลังงานในสารทําความเย็น (kJ/kg)
โดยทั่วไปกรณีการใชปมความรอนสําหรับกระบวนการอบแหงหรือลดความชื้นนัน้ ประสิทธิภาพ
ของกระบวนการอบแหงแบบใชปมความรอนจะบอกเปนอัตราการระเหยความชื้นออกจากผลิตภัณฑ
(Moisture Extraction Rate, MER) มีหนวยเปน กิโลกรัมน้ําที่ระเหย/ชั่วโมง และพลังงานที่ใชในการดึง
ความชื้นออก (Specific Moisture Extraction Rate, SMER) มีหนวยเปน กิโลกรัมน้ําที่ระเหย/พลังงาน
ไฟฟาที่ใช (kg of water/kWh) โดยทั่วไปจะอยูระหวาง 1-4 kg of water/kWh สําหรับอบแหงอาหาร
ประเภทปมความรอนในอุตสาหกรรม
ปมความรอนในอุตสาหกรรมมีหลายประเภทสามารถแบงออกไดดังนี้
การลดความชื้นโดยปมความรอน
การลดความชื้นโดยปมความรอนคลายคลึงกับการใชงานปมความรอนทั่วไปคือปมความรอน
สามารถใหความรอน ความเย็นและลดความชื้น เพียงแตการลดความชื้นโดยปมความรอนถูกออกแบบ
มาโดยเฉพาะ โดยปกติการใชงานปมความรอนในการลดความชื้นมีชวงการทํางานกวางคือต่ําสุดตั้งแต
20-30% RH ขึ้นอยูกับสารทําความเย็น จนถึง 100% RH โดยการควบคุมการทํางานของปมความรอน
จะใชชุดควบคุมความชื้น (Humidistats) ซึ่งติดตั้งอยูในหอง หรือหนาชุดเครื่องควบคุมความชืน้
2. การประยุกตใชงานเทคโนโลยี
การลดความชื้นโดยปมความรอนประกอบดวยหองอบผลิตภัณฑ ระบบควบคุมหมุนเวียนของ
อากาศและปม ความรอนซึ่งมีสวนประกอบ เชนเดียวกับระบบปรับอากาศและระบบทําความเย็นทั่วไป
การทํางานจะใหอากาศไหลผานผลิตภัณฑเพื่อดูดซับความชื้น และไหลผานเครื่องระเหย (Evaporator)
ของระบบทําความเย็นซึ่งจะลดอุณหภูมิของอากาศและดึงความชื้นออกไป หลังจากนั้นอากาศเย็นจะ
ผานเครื่องควบแนน (Condenser) ทําใหอากาศรอนขึ้นจนถึงอุณหภูมิที่ตั้งไว และหมุนเวียนอากาศ
กลับไปยังหองอบเพื่อรักษาระดับความชืน้ จากผลิตภัณฑตอไป
การลดความชื้นโดยปมความรอนเหมาะสมกับกระบวนการอบแหงที่ตองการควบคุมความชื้น
สัมพัทธในระดับที่สูงกวา 45% ตัวอยางผลิตภัณฑที่มกี ารนําปมความรอนไปใชในการลดความชื้นไดแก
ประโยชนของการลดความชื้นโดยปมความรอน
การลดความชื้นโดยปมความรอนสามารถประยุกตใชกับกระบวนการอบแหงในอุตสาหกรรม
หลายประเภทโดยเฉพาะงานที่ตองการควบคุมอุณหภูมิและไมตองการปนเปอนของผลิตภัณฑ โดยมี
ขอดีตางๆดังนี้
¾ ศักยภาพการประหยัดพลังงาน
การประหยัดพลังงานสําหรับกระบวนการอบแหงหรอลดความชื้นนัน้ โดยทั่วไปตองพิจารณาถึง
• การลดความชื้นในวัตถุดิบกอนอบแหง
ในการอบแหงไลความชื้นนัน้ สามารถลดภาระไดโดยการนําวัตถุดบิ หรือผลิตภัณฑที่ตองการ
อบมาลดความชื้นกอนเขาเครื่องอบเชนการผึ่งไวภายนอกแทนที่จะนําวัตถุดบิ ที่มีความชื้น
สูงเขาเครื่องอบโดยทันที หรือการนําลมรอนเหลือจากกระบวนการผลิตมาทําการลด
ความชื้นสวนหนึ่งกอน (Pre-dry)
• ปองกันการอบแหงมากเกินไป
ในการกระบวนการอบแหงนั้นตองไมอบแหงจนเกินไปซึ่งทําใหสูญเสียพลังงานโดยเปลา
ประโยชนโดยทั่วไปวัสดุแตละประเภทจะมีความสามารถในการดูดซับความชื้นแตกตางกัน
ไปขึ้นอยูกับอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธในอากาศดังแสดงไวในตารางตอไปนี้
จากตารางเปนความชื้นสัมพัทธและอุณหภูมิอากาศที่วัสดุประเภทตางๆ สามารถดูดซับ
ความชื้นไวดังนั้นหากทําการอบแหงใหมีความชื้นต่ํากวาความชื้นสมดุลที่ระบุในตาราง จะทําใหความชื้น
ในอากาศถูกดูดกลับไปยังวัสดุ ทําใหการอบแหงไมเปนผลหรือสูญเสียพลังงานในสวนนี้ไป
ตัวอยางการอบแหงไมโดยใชระบบทําความรอนอากาศโดยใชไอน้ําและระบบใชปมความรอน
ระบบเดิมกอนปรับปรุง
ระบบหลังปรับปรุง
ติดตั้งชุดปมความรอนแทนระบบการใหความรอนโดยใชไอน้ําเดิม อากาศชื้นที่กลับมาจากหองอบไมจะ
ถูกทําใหเย็นลงจนถึงจุดน้ําคาง (Dew Point) ที่เครื่องระเหย (Evaporator) ทําใหความชื้นในอากาศเกิด
การควบแนนและถูกระบายทิ้ง อากาศที่แหงและเย็นจะไหลผานไปยังเครื่องควบแนน (Condenser) ทํา
ใหอุณหภูมิสูงขึ้น
¾ กลุมเปาหมายการประยุกตใชเทคโนโลยี
¾ ผลกระทบตอสิ่งแวดลอม
4. กรณีศึกษา
กรณีศึกษาการอบแหงเมล็ดพันธุพืชโดยใชปมความรอนแทนระบบลมรอนที่ใชฮีตเตอรไฟฟา
ขอมูลทั่วไป
• ถังเก็บเมล็ดพันธุพืชขนาดความจุ 120 ลบ.เมตร
• ขนาดฮีตเตอรไฟฟาที่ติดตั้งเดิม 24 กิโลวัตต
• ความชื้นในเมล็ดพันธุพืช 22.4% ลดลงเหลือ 14%
สําหรับตารางเปรียบเทียบการใชพลังงานและประสิทธิภาพของระบบปมความรอนและระบบลมรอนที่ใช
ฮีตเตอรไฟฟาแสดงไวดังตอไปนี้
ปมความรอน ฮีตเตอรไฟฟา
รายการ (กิโลวัตต-ชั่วโมง) (กิโลวัตต-ชั่วโมง)
พลังงานที่ใช
พัดลม 3,813 3,024
อุปกรณใหความรอน 2,289 7,091
ใบกวน 171 136
รวม 6,273 10,251
พลังงานที่ใช
ตอกิโลกรัมน้ําที่ระเหย 0.557 0.905
ตอปริมาณพันธุพืช 30 ลิตรตอเปอรเซ็นตของ
ความชื้น 0.181 0.293
แหลงขอมูลอางอิง