Θ.Ε.

ΠΛΗ22 (2019-20) – ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ #5

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Στόχος: Βασικός στόχος της 5ης εργασίας είναι η εξοικείωση σε θέματα Κωδικοποίησης Ελέγχου
Σφάλματος και ειδικότερα σε θέματα που άπτονται της θεωρίας της κωδικοποίησης και των γραμμικών
κωδίκων. Επιπλέον, στο πλαίσιο της καλύτερης εμπέδωσης της συνολικής εκπαιδευτικής ύλης
προτείνονται προς επίλυση και τέσσερις ενδεικτικές επαναληπτικές ασκήσεις.

Περιγραφή
Η 5η εργασία περιλαμβάνει έξι (6) θέματα που σχετίζονται με (α) τις ενότητες 4.1 και 4.2 του
Κεφαλαίου 4 (Τόμος Α) που χειρίζονται την «εισαγωγή στη θεωρία της κωδικοποίησης» και «τους
γραμμικούς κώδικες» και (β) σύνολο ενδεικτικών επαναληπτικών ασκήσεων.

ΓΕx (Γραπτή Εργασία x) ή ΕΞx(Εξετάσεις έτους x A ή Β)/Ακαδημαϊκό Έτος/ Αριθμός θέματος

ΘΕΜΑ 1
Στόχος της άσκησης είναι η εξοικείωση με τις βασικές αρχές της θεωρίας κωδικοποίησης και
ειδικότερα με τον προσδιορισμό των βασικών παραμέτρων των κωδίκων καθώς και την εφαρμογή του
κώδικα για τον έλεγχο σφαλμάτων από τον δέκτη.
Σχετικές ασκήσεις: ΓΕ4/1617/Θ6, ΓΕ5/1819/Θ1,Θ2, ΓΕ4/1718/Θ1,Θ2, Ασκ. Αυτοαξιολόγησης 4.13
Δίνεται ο παρακάτω γεννήτορας πίνακας
1 1 0 1 1 0
𝑃 = [0 1 1 1 0 1]
1 1 1 0 0 1

(α) Να μετατραπεί o πίνακας P στην τυπική μορφή G και να υπολογιστεί ο αντίστοιχος πίνακας
ισοτιμίας H.
(β) Nα υπολογιστούν η διάσταση, το μήκος και η απόσταση του γραμμικού κώδικα C o οποίος έχει
γεννήτορα πίνακα τον G.
(γ) Να υπολογιστούν όλες οι κωδικές λέξεις του γραμμικού κώδικα C.
(δ) Να υπολογιστεί η τυπική διάταξη αποκωδικοποίησης με βάση τoν πίνακα συνδρόμων για Πλήρη
Αποκωδικοποίηση Μέγιστης Πιθανότητας (ΠΑΜΠ), δεδομένου ότι οι οδηγοί συνομάδων είναι
cs=[000000,000001,000010,000100,001000,010001,000101,000110].
(ε) Να ελεγχθεί η ύπαρξη σφάλματος στις ληφθείσες λέξεις 011101 και 001101 με τη χρήση των
συνδρόμων και να δοθούν οι αποκωδικοποιημένες λέξεις (λέξεις μηνύματος) που προκύπτουν.

Ενδεικτική Μεθοδολογία: Αρχικά θα προσδιοριστεί ο πίνακας G, με ανταλλαγή δύο γραμμών και

αντικατάσταση μίας γραμμής από το άθροισμα του εαυτού της με κάποια άλλη του πίνακα P. Στη συνέχεια
να ακολουθήσετε τα βήματα που αναλύονται στο Κεφ.4 του Τόμου Α.

ΛΥΣΗ:

(α)

1 1 0 1 1 0 𝛾3=𝛾1+𝛾3
𝑃 = [0 1 1 1 0 1] →
1 1 1 0 0 1

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 1

 1 1 0 1 1 0 𝛾1=𝛾1+𝛾2
= [0 1 1 1 0 1] →
0 0 1 1 1 1
1 0 1 0 1 1 𝛾1=𝛾1+𝛾3
= 0 1 1 1 0 1] →
[
0 0 1 1 1 1
1 0 0 1 0 0 𝛾2=𝛾2+𝛾3
= [0 1 1 1 0 1] →
0 0 1 1 1 1
1 0 0 1 0 0
= [0 1 0 0 1 0] = 𝐺
0 0 1 1 1 1

Συνεπώς ο πίνακας ισοτιμίας θα είναι ίσος με

1 0 0
0 1 0
𝐻= 1 1 1
1 0 0
0 1 0
[0 0 1]

(β) H διάσταση του κώδικα C είναι ίση με το πλήθος των γραμμών του G, δηλαδή k=3, το μήκος των
κωδικών λέξεων είναι ίσο με n=6 και η απόσταση d μπορεί να υπολογιστεί με τη βοήθεια του πίνακα
ισοτιμίας H, όπου με βάση το θεώρημα «η απόσταση d ενός γραμμικού κώδικα είναι ίση με τον
ελάχιστο αριθμό γραμμών του Πίνακα Ισοτιμίας H με άθροισμα 0». Από τον πίνακα H μπορεί
εύκολα να αποδειχθεί ότι d=2.

(γ) Το πλήθος των κωδικών λέξεων θα είναι 2k=23=8 και μπορούν εύκολα να υπολογιστούν με τη
βοήθεια του γεννήτορα πίνακα G. Συγκεκριμένα οι λέξεις που μπορούν να προκύψουν με 3 bits είναι

0 0 0
0 0 1
0 1 0
0 1 1
𝑢=
1 0 0
1 0 1
1 1 0
[1 1 1]

και οι οκτώ δυνατές κωδικές λέξεις δίνονται από τις γραμμές του πίνακα C

0 0 0 0 0 0
0 0 1 1 1 1
0 1 0 0 1 0
0 1 1 1 0 1
C=uG= =
1 0 0 1 0 0
1 0 1 0 1 1
1 1 0 1 1 0
[1 1 1 0 0 1]

(δ) O πίνακας της ΤΔΑ για ΠΑΜΠ δίνεται παρακάτω

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 2

 ΤΔΑ για ΠΑΜΠ
Οδηγός Συνομάδας s Σύνδρομο Συνομάδας sH
000000 000
000001 001
000010 010
000100 100
001000 111
010001 011
000101 101
000110 110

(ε) Για την λέξη που έχει ληφθεί ως y1=011101, υπολογίζουμε το σύνδρομό της y1H= [000]. Συνεπώς
η λέξη y1 είναι κωδική λέξη και άρα το αρχικό μήνυμα θα είναι [011] (τα 3 πρώτα bits της λέξης).
Στην περίπτωση της λέξης y2=001101, το σύνδρομο της είναι y2H= 010 συνεπώς σε αυτήν τη λέξη
έχει γίνει σφάλμα. Με τη βοήθεια του συνδρόμου υπολογίζουμε τον αντίστοιχο οδηγό συνομάδας
000010. Συνεπώς, η κωδική λέξη που μεταδόθηκε είναι η y+ε=[0 0 1 1 0 1]+[0 0 0 0 1 0]=001111 και
το αρχικό μήνυμα είναι το [001].

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 3

 ΘΕΜΑ 2
Στόχος της άσκησης είναι η εξοικείωση με την ειδική κατηγορία γραμμικών κωδίκων που ονομάζονται
κώδικες Hamming καθώς και των ιδιοτήτων αυτών.
Σχετικές ασκήσεις: ΓΕ5/2007-08/Θ3, ΓΕ5/2010-11/Θ4, ΓΕ5/2012-13/Θ2, ΓΕ5/2013-14/Θ4
(α) Πόσοι κώδικες Hamming (𝒏, 𝒌) υπάρχουν με μήκος 𝒏 να ανήκει στο διάστημα των φυσικών αριθμών
(7, 1023], ποιο είναι το μήκος 𝒏 της κωδικής τους λέξης και ποιο το μήκος του συνδρόμου s;

(β) Παίρνοντας τον κώδικα με το μικρότερο μήκος κωδικής λέξης, όπως προκύπτει από το ερώτημα (α)
αποκωδικοποιείστε τις λέξεις

𝑑1 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
𝑑2 0 0 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0

(γ) Παίρνοντας τον κώδικα με το μεγαλύτερο μήκος κωδικής λέξης όπως προκύπτει από το ερώτημα (α)
να αποφανθείτε αν η παραληφθείσα λέξη με το πρώτο και το τελευταίο bit να είναι 1 και όλα τα υπόλοιπα
να είναι 0, έχει παραληφθεί σωστά ή έχει σφάλμα.
Ενδεικτική Μεθοδολογία: Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τον ορισμό για το πότε ένας κώδικας θεωρείται
ότι είναι Hamming παρατηρώντας τη σχέση που υπάρχει μεταξύ του μήκους του n, των bits ισοτιμίας r.
Επίσης για το ερώτημα (γ) θα πρέπει να κάνετε χρήση της σχέσης που υπάρχει μεταξύ ελάχιστης απόστασης
και πως αυτή καθορίζει το ελάχιστο βάρος λέξεων που είναι δυνατόν να ανήκουν σε ένα κώδικα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

(α). Εφαρμόζοντας τον ορισμό του κώδικα Hamming όπου το μήκος της κωδικής λέξης δίνεται από τη
σχέση 𝑛 = 2𝑟 − 1, όπου r είναι το πλήθος των πλεοναζόντων bits, και γνωρίζοντας ότι το μήκος των
συνδρόμων είναι ίσο με το πλήθος των πλεοναζόντων bits έχουμε τον παρακάτω πίνακα.

𝒓 𝒏 = 𝟐𝒓 − 𝟏 Κώδικας Hamming (𝒏, 𝒌) Μήκος s

2 3 (3,1) 2
3 7 (7,4) 3
4 15 (15,11) 4
5 31 (31,26) 5
6 63 (63,57) 6
7 127 (127,120) 7
8 255 (255,247) 8
9 511 (511,502) 9
10 1023 (1023,1013) 10
11 2047 (2047,2036) 11

Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι υπάρχουν 7 κώδικες Hamming στο διάστημα (7, 1023] με
𝒓 = 𝟒 − 𝟏𝟎.

(β) Από τον πίνακα της απάντησης του ερωτήματος (α) προκύπτει ότι ο κώδικας Hamming με το
μικρότερο μήκος 𝒏 κωδικής λέξης στο διάστημα (7, 1023] είναι ο (15,11). Γνωρίζουμε από τον ορισμό
του κώδικα Hamming ότι οι γραμμές του πίνακα ελέγχου ισοτιµίας Η, απαρτίζονται από όλες τις
δυνατές µη µηδενικές λέξεις μήκους r. Για κώδικα Hamming μήκους 15 το r=4 οπότε ένας από τους
δυνατούς πίνακες H είναι (δείτε την Παρατήρηση):

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 4

 0 0 1 1
0 1 0 1
0 1 1 0
0 1 1 1
1 0 0 1
1 0 1 0
1 0 1 1
𝐻= 1 1 0 0
1 1 0 1
1 1 1 0
1 1 1 1
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
[0 0 0 1]

Με βάση αυτόν τον Η προκύπτει ότι οι παραληφθείσες λέξεις αντιστοιχούν στα παρακάτω μη
μηδενικά σύνδρομα, που βρίσκονται στις γραμμές 14 και 1 του πίνακα ισοτιμίας Η

𝑑1 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 𝑠14 (ℎ14 ) 0 0 1 0
𝑑2 0 0 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 𝑠1 (ℎ1 ) 0 0 1 1

Γνωρίζουμε ότι ο πίνακας Hamming διορθώνει λάθη βάρους 1 και κάθε γραμμή του πίνακα ισοτιμίας
αντιστοιχεί σε ένα ξεχωριστό πρότυπο σφάλματος βάρους 1. Oπότε ο αποκωδικοποιητής θα
διορθώσει το αντίστοιχο bit που βρίσκεται στις θέσεις 14 και 1 των λέξεων 𝑑1 και 𝑑2 , αντίστοιχα.
Οπότε οι κωδικές λέξεις, μετά τη διόρθωση, θα είναι

𝑐1 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1
𝑐2 1 0 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0

(γ) Από τον πίνακα της απάντησης του ερωτήματος (α) προκύπτει ότι ο κώδικας Hamming με το
μεγαλύτερο μήκος 𝒏 κωδικής λέξης στο διάστημα (7, 1023] είναι ο (1023,1013).

Η λέξη που παραλήφθηκε θα έχει το πρώτο και το τελευταίο bit της, ίσο με 1. Αυτό σημαίνει ότι το
βάρος της λέξης είναι 2 και αυτό, με τη σειρά, μας λέει ότι σίγουρα η λέξη αυτή δεν είναι κωδική
λέξη, γιατί γνωρίζουμε ότι η ελάχιστη απόσταση των κωδικών λέξεων ενός κώδικα Hamming είναι
3, για αυτό και έχει δυνατότητα διόρθωσης ενός σφάλματος. Συνεπώς δεν μπορούν να υπάρξουν
κωδικές λέξεις με απόσταση μικρότερη του 3.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η εκφώνηση δεν καθορίζει την μορφή του πίνακα ισοτιμίας Η ενός κώδικα
Hamming οπότε οποιοσδήποτε πίνακας Η που εμπεριέχει όλες τις δυνατές λέξεις μήκους r (πλην της
0000 φυσικά) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην άσκηση για αποκωδικοποίηση, με την σιωπηρή
υπόθεση ότι οι ληφθείσες λέξεις έχουν κωδικοποιηθεί από τον αντίστοιχο γεννήτορα πίνακα. Άρα,
έχουμε να κάνουμε με μια οικογένεια πινάκων Hamming (15,11). Στην βιβλιογραφία συνήθως
χρησιμοποιούνται συγκεκριμένοι γραμμικοί συνδυασμοί από τους οποίους προκύπτουν τα bits
ισοτιμίας. Ένας τέτοιος γραμμικός συνδυασμός χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες τις λύσης. Σύμφωνα
λοιπόν με τα παραπάνω οποιοσδήποτε Η που εμπεριέχει όλα τα σύνδρομα θεωρείται απόλυτα σωστός
καθώς και η αποκωδικοποίηση που έχει γίνει σωστά σύμφωνα με αυτόν που έχει επιλεγεί.

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 5

 ΘΕΜΑ 3
Στόχος της άσκησης είναι η εξοικείωση με τις βασικές αρχές της θεωρίας κωδικοποίησης και
ειδικότερα με τις έννοιες του συστηματικού κώδικα, του οδηγού και του συνδρόμου συνομάδας, καθώς
και με τη σχέση του πίνακα ελέγχου ισοτιμίας με τα πρότυπα σφάλματος που μπορεί να διορθώσει ένας
κώδικας.
Σχετικές ασκήσεις: ΓΕ5/2010-11/Θ2, ΕΞ2013Α/Θ5, ΓΕ3/2013-14/Θ2, ΓΕ4/2015-16/Θ6
Δίνονται δύο δυαδικοί γραμμικοί κώδικες ελέγχου ισοτιμίας, C1 και C2, όπου με u1u2u3 συμβολίζεται
το προς κωδικοποίηση μήνυμα και με x1x2x3x4x5x6x7 η κάθε κωδική λέξη του γραμμικού κώδικα. Ο
κώδικας C1 ορίζεται από τις ακόλουθες σχέσεις:

i. x1 = u1
ii. x2 = u2
iii. x3 = u3
iv. x4 = u1u2u3
v. x5 = u2u3
vi. x6 = u1u3
vii. x7 = u1u2

α) Ζητείται ο γεννήτορας πίνακας G1 και ο πίνακας ελέγχου ισοτιμίας Η1

β) Να βρείτε τις σχέσεις που ορίζουν τον κώδικα C2 αν γνωρίζουμε ότι ο γεννήτορας πίνακας G2
είναι ο παρακάτω
1 0 0 1 1 0 0
𝐺2 = [0 1 0 1 0 1 1]
0 0 1 1 1 0 1

γ) Βρείτε την απόσταση του κώδικα C1 και του κώδικα C2.

δ) Δίδεται ο παρακάτω πίνακας αποκωδικοποίησης Τυπικής Διάταξης Αποκωδικοποίησης (ΤΔΑ)
για ΠΑΜΠ του κώδικα C1 (Σύνδρομο, Συνοδηγός1). Eξετάστε αν είναι ορθός κι αν όχι διορθώστε
τον. Σε οποιαδήποτε περίπτωση αιτιολογήστε την απάντησή σας.

ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΣΥΝΟΔΗΓΟΣ
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0
1 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0
0 0 1 1 1 0 0 1 0 0 0
1 1 1 1 1 0 0 0 1 0 0
1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0
1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1
0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0
1 1 1 0 1 1 0 1 0 0 0

1
Με τον όρο Συνοδηγό εννοούμε τον Οδηγό της Συνομάδας

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 6

 ε) Υποθέστε ότι μετά τη μετάδοση μια άγνωστης λέξης και από τους δύο κώδικες λαμβάνεται από
τους αντίστοιχους αποκωδικοποιητές η ίδια λέξη [0000111].
Αποκωδικοποιήστε τη με τη χρήση του πίνακα αποκωδικοποίησης C1 που βρήκατε από το
προηγούμενο ερώτημα, καθώς επίσης και με τη χρήση του πίνακα αποκωδικοποίησης C2 ο οποίος
δίνεται παρακάτω. Ποια δυνατότητα διόρθωσης λαθών έχουν οι δύο κώδικες; Έχει κάποιος από
αυτούς την δυνατότητα να διορθώνει κάποιες λέξεις με τρία λάθη;

ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΣΥΝΟΔΗΓΟΣ
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0
1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0
1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
0 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0
1 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0
0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0
1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0
1 1 1 1 0 1 0 0 1 0 0
0 0 1 1 0 1 0 1 0 0 0
0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 1
1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0
Ενδεικτική Μεθοδολογία: Για εύρεση των οδηγών συνομάδων ακολουθούμε τη διαδικασία εύρεσης
πρότυπου σφάλματος ξεκινώντας από τα μικρότερa βάρη.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

(α) Όπως προκύπτει από τη εφαρμογή των σχέσεων ο γεννήτορας πίνακας G1 είναι

1 0 0 1 0 1 1
𝐺1 = [0 1 0 1 1 0 1]
0 0 1 1 1 1 0
Ενώ ο πίνακας ισοτιμίας Η1 είναι

1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 0
𝐻1 = 1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
[0 0 0 1]

β) Επειδή ο γεννήτορας πίνακας είναι συστηματικός οι σχέσεις προκύπτουν από τις γραμμές του
πίνακα. Οπότε έχουμε

i. x1 = u1
ii. x2 = u2
iii. x3 = u3

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 7

 iv. x4 = u1u2u3
v. x5 = u1u3
vi. x6 = u2
vii. x7 = u2u3

Επίσης ο πίνακας ισοτιμίας είναι

1 1 0 0
1 0 1 1
1 1 0 1
𝐻2 = 1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
[0 0 0 1]

γ) Από τους πίνακες ισοτιμίας Η1 και Η2 προκύπτει ότι η απόσταση του C1 είναι dmin1=4 π.χ. (γραμμές
2,3,6, και 7) ενώ του C2 είναι dmin2=3 (π.χ. γραμμές 1,3 και 7)

δ) Επειδή k=3 και n-k = 4 το σύνολο των συνδρόμων στον κώδικα C1 είναι 16. Παρατηρούμε από τον
πίνακα ότι το πλήθος των συνοδηγών που μας δίνεται είναι 14 και όχι 16 όπως θα αναμενόταν. Επιπλέον
υπάρχουν 2 συνοδηγοί που καταλήγουν σε ίδιο σύνδρομο. Άρα ανήκουν στην ίδια συνομάδα και θα
πρέπει να βρούμε 4 σύνδρομα για να συμπληρωθεί ο πίνακας ΤΔΑ με τους αντίστοιχους συνοδηγούς.

ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΣΥΝΟΔΗΓΟΣ
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0
1 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0
0 0 1 1 1 0 0 1 0 0 0
1 1 1 1 0 1 0 0 1 0 0
1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0
1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1
0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0
1 1 1 0 1 1 0 1 0 0 0

Πρώτα από όλα παρατηρούμε ότι για τους κόκκινους συνοδηγούς θα επιλεγεί ο συνοδηγός με το
μικρότερο βάρος, δηλαδή ο 0010000 που αντιστοιχεί στο σύνδρομο 1110, ενώ για τους πράσινους
συνοδηγούς, επειδή είναι και οι δύο του ίδιου βάρους, επιλέγουμε τυχαία ένα από τους δύο π.χ. τον
1010000 με σύνδρομο το 0101.
Επιπλέον παρατηρούμε ότι υπάρχει συνοδηγός με βάρος 1 που δεν συμπεριλαμβάνεται στον πίνακα
που μας δόθηκε, ο 0100000, ο οποίος έχει σύνδρομο 1101 που δεν υπάρχει στον αρχικό πίνακα.
Συνεπώς, αρκεί να εντοπίσουμε τα 3 σύνδρομα που δεν υπάρχουν στον πίνακα και τους αντίστοιχους
συνοδηγούς τους.
Τα 3 αυτά σύνδρομα είναι τα 0110, 1100, και 0111, με αντίστοιχους συνοδηγούς ελάχιστου βάρους τα
1100000, 0100001 και 1100001. Παρατηρείστε ότι για το τελευταίο σύνδρομο δεν υπάρχει συνοδηγός
με ελάχιστο βάρος 2 που να ανήκει στη συνομάδα του συνδρόμου αυτού. Συνεπώς επιλέγουμε
συνοδηγό με ελάχιστο βάρος 3.

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 8

Με βάση την τελική μορφή του πίνακα ΤΔΑ, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο κώδικας αυτός
διορθώνει και ΟΛΑ τα σφάλματα μέχρι βάρους 2. Αυτό όμως δεν είναι σωστό γιατί ήδη έχουμε βρει
ότι η απόσταση είναι 4 και άρα η δυνατότητα διόρθωσης είναι 1. Επίσης επιβεβαιώνεται και από το
γεγονός ότι υπάρχουν συνομάδες που έχουν παραπάνω από μία λέξεις με βάρος 2 που θα μπορούσαν
να εκληφθούν ως συνοδηγοί όπως πχ συμβαίνει για το σύνδρομο 0110 και το οποίο έχει δύο
συνοδηγούς ίδιου βάρους 1100000 και 0000110. Αυτό λοιπόν που μπορούμε να ισχυριστούμε είναι ότι
ο κώδικας διορθώνει όλα τα σφάλματα βάρους 1 ενώ υπάρχουν περιπτώσεις λαθών με βάρος
μεγαλύτερο του 1 που μπορεί να διορθώσει .

Συνεπώς ο πλήρης πίνακας ΤΔΑ είναι

ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΣΥΝΟΔΗΓΟΣ
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0
1 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0
1 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
0 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0
0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0
0 0 1 1 1 0 0 1 0 0 0
1 1 1 1 1 0 0 0 1 0 0
1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0
1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1
1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1
0 1 1 1 1 1 0 0 0 0 1

ε) Πολλαπλασιάζοντας την παραληφθείσα λέξη [0000111] με τους αντίστοιχους πίνακες ισοτιμίας

παίρνουμε το ίδιο σύνδρομο [0111]. Άρα στην περίπτωση του κώδικα C1 ο συνοδηγός είναι [1100001]
οπότε η αποκωδικοποίηση θα δώσει [1100110] ενώ στην περίπτωση του κώδικα C2 ο συνοδηγός είναι
[1100000] οπότε η αποκωδικοποίηση θα δώσει [1100111] .

Και οι δύο κώδικες διορθώνουν πάντα ένα λάθος ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που είναι σε θέση να
διορθώσουν μέχρι και 3 όπως συμβαίνει με τον κώδικα C1.

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 9

 ΘΕΜΑ 4
Στόχος της άσκησης είναι η εξοικείωση με τοπικά δίκτυα και την απόδοσή τους όταν χρησιμοποιείται
ο αλγόριθμος CSMA/CD για την ανίχνευση συγκρούσεων και ειδικότερα η σχέση που υπάρχει μεταξύ
του ελάχιστου μήκους του frame το οποίο καθιστά τις συγκρούσεις ανιχνεύσιμες στο δίκτυο.
Σχετικές ασκήσεις: Παράδειγμα 5.1, Σελ. 146, Τόμου Γ.
Στο σχήμα φαίνεται ένα δίκτυο CSMA/CD ταχύτητας 100 Mbps συνδέει 10 υπολογιστές με ανόμοιες
αποστάσεις όπως φαίνεται στο σχήμα. Η ταχύτητα διάδοσης του σήματος στα καλώδια είναι 2×108
m/s. Κάθε υπολογιστής συνδέεται στο hub με διαφορετικού μήκους καλώδιο. Το PC1 με καλώδιο
15m, το PC2με καλώδιο 30m κ.ο.κ. και αυξάνοντας την απόσταση κατά 15 m φτάνουμε μέχρι το
PC10, που συνδέεται με καλώδιο 150m.

(α) Υπολογίστε το ελάχιστο μήκος πλαισίου Fmin αυτού του δικτύου σε ακέραιο αριθμό byte, ώστε
το πρωτόκολλο CSMA/CD να λειτουργεί σωστά.
(β) Ποια η απόδοση του δικτύου εάν μεταφέρει πλαίσια μήκους 100 byte;
(γ) Ποια η ρυθμοαπόδοση του δικτύου;
Ενδεικτική Μεθοδολογία: Για το ερώτημα Α υπολογίστε την σχέση TRANSP και PROP

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

(α) Γνωρίζουμε ότι η καθυστέρηση μετάδοσης πλαισίου στο μέσο πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με
το διπλάσιο του χρόνου διάδοσης. Δηλαδή TRANSPmin ≥2xPROP.

Όπου PROP θα αντικαταστήσουμε την μεγαλύτερη απόσταση στο δίκτυο δηλαδή 150+135 = 285
μέτρα. Ως εκ τούτου είναι:

𝐿 (2𝑥285) (2𝑥285)
𝑅
⩾ 𝑢 →𝐿⩾𝑅 𝑢
→ 𝐿 ⩾ 285 → 𝐿 ⩾ 35,625𝑏𝑦𝑡𝑒𝑠 επομένως το ελάχιστο μήκος πρέπει
να είναι 36 bytes.

(β) Χρησιμοποιώντας τον τύπο της απόδοσης υπολογίζουμε:

TRANSP = L/R = 800 bits / 100 Mbps = 8 x 10-6 sec

PROP = 285 km / 2x 108 = 142,5 x 10-8
α = PROP/TRANSP = 0,178125

Οπότε :

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 10

 1
𝜂= → 𝜂 = 0,5289 = 52,89%
𝑃𝑅𝑂𝑃𝐺
1 + 5 𝑇𝑅𝐴𝑁𝑆𝑃

(γ) 𝜌 = 𝜂𝑥𝛲 = 52,89% ∗ 100𝑀𝑏𝑝𝑠 = 52,89𝑀𝑏𝑝𝑠

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 11

 ΘΕΜΑ 5
Στόχος της άσκησης είναι η επανάληψη στα σήματα/συστήματα και στις γωνιακές διαμορφώσεις.
Σχετικές ασκήσεις: ΓΕ2/1819/Θ1, ΓΕ3/1819/Θ6, ΕΞ2019Α/Θ2
Δίνεται το σήμα 𝑥(𝑡) = 𝛿 (𝑡) + 500𝑠𝑖𝑛𝑐 2 (500𝑡 ).
(α) Να υπολογιστεί η περίοδος x(t) και η ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψίας του (αν υπάρχουν).
(β) Το σήμα x(t) διέρχεται από σύστημα με κρουστική απόκριση ℎ(𝑡) = 𝑎𝑠𝑖𝑛𝑐(𝑎𝑡) και λαμβάνεται
στην έξοδό του το σήμα y(t), με ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψίας Nyquist ίση με 1000Hz. Να
υπολογιστεί η παράμετρος α, η χρονική έκφραση του σήματος εξόδου (χωρίς τον τελεστή της
συνέλιξης) καθώς και να σχεδιαστεί το φάσμα πλάτους του Υ(f).
(γ) Τα σήμα y(t) διαμορφώνει κατά FM συνημιτονικό φέρον πλάτους 3 Volt και συχνότητας 10kHz με
σταθερά απόκλισης συχνότητας 𝑘𝑓 = 𝜋. Να δοθεί η έκφραση στο πεδίο του χρόνου του
διαμορφωμένου σήματος και να υπολογισθεί το εύρος ζώνης του.
Ενδεικτική Μεθοδολογία: Στο ερώτημα (α) να υπολογίσετε το φάσμα πλάτους του x(t) χρησιμοποιώντας
γνωστούς ΜΣ Fourier. Με βάση το φάσμα πλάτους που θα υπολογίσετε (καλό θα είναι να κάνετε και ένα
πρόχειρο σχήμα) θα χρησιμοποιήσετε τα κριτήρια περιοδικότητας αλλά και δειγματοληψίας Nyquist. Στο
ερώτημα (β) να αναγνωρίσετε το είδος του συστήματος και να προσδιορίσετε τα κατάλληλα
χαρακτηριστικά του σήματος εξόδου ώστε να προσδιορίσετε την παράμετρο α. Τέλος, στο ερώτημα (γ) να
εφαρμόσετε τη μεθοδολογία υπολογισμού εύρους ζώνης FM σημάτων με τον κανόνα Carson.
Διευκρινίζεται ότι ισχύει 𝑚𝑎𝑥[|𝐴𝑠𝑖𝑛𝑐(𝐴𝑡) + 𝐵𝑠𝑖𝑛𝑐 2 (𝐵𝑡)|] = 𝐴 + 𝐵 .

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
𝐹 𝑓
(α) 𝑥(𝑡) = 𝛿 (𝑡) + 500𝑠𝑖𝑛𝑐 2 (500𝑡 ) ↔ 1 + 𝑡𝑟𝑖 ( ) = 𝑋(𝑓).
500

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 12

To φάσμα πλάτους X(f) έχει συνεχές πεδίο ορισμού οπότε το σήμα δεν είναι περιοδικό. Επίσης, το
σήμα δεν είναι περιορισμένου εύρους ζώνης, άρα δεν υπάρχει συχνότητα δειγματοληψίας με το
κριτήριο Nyquist.

(β)
Το φάσμα πλάτους του σήματος εξόδου θα ισούται με :

Με βάση την κρουστική απόκριση του συστήματος,

ℎ(𝑡) = 𝛼𝑠𝑖𝑛𝑐(𝛼𝑡)
η συνάρτηση μεταφοράς του θα είναι
𝑓
𝛨 (𝑓) = 𝑟𝑒𝑐𝑡 ( )
𝛼
Και το φάσμα του σήματος εξόδου είναι
𝑓
𝛶(𝑓) = 𝑋(𝑓)𝐻 (𝑓) = 𝑋(𝑓)𝑟𝑒𝑐𝑡 ( )
𝛼
Το σύστημα δρα ως βαθυπερατό φίλτρο.
Για να έχει το σήμα εξόδου συχνότητα δειγματοληψίας 1000Hz, θα πρέπει η μέγιστη συχνότητά του
να είναι 1000/2=500Ηz.
Η συχνότητα αποκοπής του φίλτρου θα ταυτίζεται με τη μέγιστη συχνότητα του y(t) οπότε η
𝑓 𝑓
συνάρτηση μεταφοράς του θα ισούται με 𝛨 (𝑓) = 𝑟𝑒𝑐𝑡 (2∙500) = 𝑟𝑒𝑐𝑡 (1000), άρα α=1000

Το φάσμα πλάτους του σήματος εξόδου θα ισούται με :

𝑓 𝑓 𝑓 𝑓
𝛶(𝑓) = 𝑋(𝑓)𝐻 (𝑓) = [1 + 𝑡𝑟𝑖 ( )] 𝑟𝑒𝑐𝑡 ( ) = 𝑟𝑒𝑐𝑡 ( ) + 𝑡𝑟𝑖 ( )
500 1000 1000 500

Και έχει την εξής απεικόνιση:

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 13

Η έκφραση του σήματος στο πεδίο του χρόνου είναι:

𝑓 𝑓
𝑦(𝑡) = 𝐹 −1 (𝑌(𝑓)) = 𝐹 −1 (𝑟𝑒𝑐𝑡 ( ) + 𝑡𝑟𝑖 ( )) = 1000𝑠𝑖𝑛𝑐 (1000𝑡) + 500𝑠𝑖𝑛𝑐 2 (500𝑡)
1000 500

(γ)
Ο τύπος του διαμορφωμένου FM σήματος είναι:
𝑡

𝑥𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠 [2𝜋𝑓𝑐 𝑡 + 𝑘𝑓 ∫ 𝑦(𝜆)𝑑𝜆]

−∞
𝑡

= 3𝑐𝑜𝑠 [2𝜋(10000)𝑡 + 𝜋 ∫[1000𝑠𝑖𝑛𝑐(1000𝜆) + 500𝑠𝑖𝑛𝑐 2 (500𝜆)]𝑑𝜆]

−∞

Ο λόγος απόκλισης ισούται με:

𝑘𝑓 ∙ 𝑚𝑎𝑥|𝑦(𝑡)| 𝜋 ∙ 1500
𝐷= = = 1.5
2𝜋𝑓𝑦 2𝜋 ∙ 500
Οπότε, με βάση τον κανόνα Carson το εύρος ζώνης του διαμορφωμένου σήματος ισούται με:
𝑊𝐹𝑀 = 2(𝐷 + 1)𝑓𝑦 = 2 ∙ 2.5 ∙ 500 = 2500𝐻𝑧

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 14

 ΘΕΜΑ 6
Στόχος της άσκησης είναι η επανάληψη στα σήματα/συστήματα και στις διαμορφώσεις.
Σχετικές ασκήσεις: ΓΕ2/1819/Θ1, ΓΕ3/1819/Θ6, ΕΞ2018Α/Θ3, Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 3.7 (Τόμος Β!
Μέρος Α!)

1 1
Δίνεται το σήμα 𝑥(𝑡) = 0.5 [𝛿 (𝑡 − 2000) + 𝛿 (𝑡 + 2000)].

(α) Να υπολογιστεί και να σχεδιαστεί το φάσμα πλάτους του x(t). Να υπολογιστεί η περίοδος του x(t)
και η ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψίας του (αν υπάρχουν).
(β) Το σήμα x(t) διέρχεται από σύστημα με κρουστική απόκριση ℎ(𝑡) = 10𝑠𝑖𝑛𝑐(1000𝑡) και λαμβάνεται
στην έξοδό του το σήμα y(t). Να υπολογιστεί η χρονική έκφραση του σήματος εξόδου (χωρίς τον
τελεστή της συνέλιξης) καθώς και να σχεδιαστεί το φάσμα πλάτους του Υ(f).
(γ) Το σήμα y(t) διαμορφώνει συνημιτονικό φέρον πλάτους 5 Volt και συχνότητας 20kHz κατά (i)
𝑘𝐻𝑧
DSB/SC (ii) SSB (iii) FM με σταθερά απόκλισης συχνότητας 𝑘𝑓 = 0.5𝜋 , (iv) PCM με συχνότητα
𝑉

δειγματοληψίας την ελάχιστη κατά Nyquist, με ομοιόμορφη κβάντιση και με σηματοθορυβικό λόγο
κβάντισης 60.206dB. Για κάθε μια από τις περιπτώσεις αυτές να προσδιορίσετε το εύρος ζώνης του
αντίστοιχου διαμορφωμένου σήματος. (Δίνεται ότι η μέγιστη τιμή του σήματος y(t) στο πεδίο του
χρόνου είναι ίση με 6.4 V)

Ενδεικτική Μεθοδολογία: Στο ερώτημα (α) να υπολογίσετε το φάσμα πλάτους του x(t) χρησιμοποιώντας
γνωστούς ΜΣ Fourier και με τη βοήθεια της ιδιότητας του δυϊσμού.. Με βάση το φάσμα πλάτους που θα
υπολογίσετε (καλό θα είναι να κάνετε και ένα πρόχειρο σχήμα) θα χρησιμοποιήσετε τα κριτήρια
περιοδικότητας αλλά και δειγματοληψίας Nyquist. Στο ερώτημα (β) να αναγνωρίσετε το είδος του
συστήματος ώστε να προσδιορίσετε το σήμα που προκύπτει στην έξοδό του. Τέλος, στο ερώτημα (γ) να
βασιστείτε στη σχετική θεωρία για να προσδιορίσετε το εύρος ζώνης του διαμορφωμένου σήματος για
καθεμιά από τις περιπτώσεις DSB/SC, SSB, FM, PCM. Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση της
διαμόρφωσης PCM με L στάθμες κβάντισης ο σηματοθορυβικός λόγος κβάντισης σε μονάδες dB ισούται
με 𝑆𝑄𝑁𝑅 = 10𝑙𝑜𝑔10 (𝐿2 ) .

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
(α)
1 1 𝐹 1
𝑥 (𝑡) = 0.5 [𝛿 (𝑡 − ) + 𝛿 (𝑡 + )] ↔ 𝑐𝑜𝑠 (2𝜋 𝑓) = 𝑋(𝑓)
2000 2000 2000

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 15

To φάσμα πλάτους X(f) έχει συνεχές πεδίο ορισμού οπότε το σήμα δεν είναι περιοδικό. Επίσης, το
σήμα δεν είναι περιορισμένου εύρους ζώνης, άρα δεν υπάρχει συχνότητα δειγματοληψίας με το
κριτήριο Nyquist.

(β) Το σήμα x(t) διέρχεται από σύστημα με κρουστική απόκριση

𝐹 1 𝑓
ℎ (𝑡) = 10𝑠𝑖𝑛𝑐(1000𝑡) ↔ 100 𝑟𝑒𝑐𝑡 (1000) = 𝐻(𝑓)
Το σύστημα δρα ως βαθυπερατό φίλτρο με συχνότητα αποκοπής 500Hz.

To σήμα εξόδου θα έχει φάσμα πλάτους:

1 10 𝑓 1 𝑓
𝛶(𝑓) = 𝑋(𝑓)𝐻 (𝑓) = 𝑐𝑜𝑠 (2𝜋 𝑓) 𝑟𝑒𝑐𝑡 ( ) = 0.01𝑐𝑜𝑠 (2𝜋 𝑓) 𝑟𝑒𝑐𝑡 ( )
2000 1000 1000 2000 1000
που απεικονίζεται παρακάτω:

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 16

Η χρονική έκφραση του σήματος εξόδου υπολογίζεται ως εξής:

1 1
𝑦(𝑡) = 𝑥 (𝑡) ∗ ℎ (𝑡) = 0.5 [𝛿 (𝑡 − ) + 𝛿 (𝑡 + )] ∗ 10𝑠𝑖𝑛𝑐 (1000𝑡)
2000 2000
1 1
= 5 {𝑠𝑖𝑛𝑐 [1000 (𝑡 − )] + 𝑠𝑖𝑛𝑐 [1000 (𝑡 + )]}
2000 2000

(γ)
(i) Στη διαμόρφωση DSB το φάσμα του διαμορφωμένου σήματος είναι ίσο με το διπλάσιο του εύρους
ζώνης του σήματος πληροφορίας, οπότε 𝑊𝐷𝑆𝐵 = 1000𝐻𝑧

(ii) Στη διαμόρφωση SSB το φάσμα του διαμορφωμένου σήματος είναι ίσο με το εύρος ζώνης του
σήματος πληροφορίας, οπότε 𝑊𝑆𝑆𝐵 = 500𝐻𝑧

(iii) Στη διαμόρφωση FM έχουμε τα εξής:

Ο λόγος απόκλισης ισούται με:
𝑘𝐻𝑧
𝑘𝑓 ∙ 𝑚𝑎𝑥|𝑦(𝑡)| 0.5𝜋 𝑉 ∙ 6.4𝑉
𝐷= = = 3,2
2𝜋𝑓𝑦 2𝜋 ∙ 500𝐻𝑧
Οπότε, με βάση τον κανόνα Carson το εύρος ζώνης του διαμορφωμένου σήματος ισούται με:
𝑊𝐹𝑀 = 2(𝐷 + 1)𝑓𝑦 = 2 ∙ 4,2 ∙ 500 = 4200𝐻𝑧

(iv) Στην περίπτωση της PCM έχουμε:

Συχνότητα Nyquist 𝑓𝑠 = 2 ∙ 500𝐻𝑧 = 1000𝐻𝑧

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 17

Από το σηματοθορυβικό λόγο κβάντισης υπολογίζεται ο αριθμός των σταθμών κβάντισης:
60.206
𝑆𝑄𝑁𝑅 = 20 log(𝐿) = 60.206 dB ⇒ 𝐿 = 10 20 = 1024
Συνεπώς το εύρος ζώνης της PCM θα είναι:
1 1
𝑊𝑃𝐶𝑀 = 2 𝑓𝑠 𝑙𝑜𝑔2 𝐿=2 1000 ∙ log 2 1024=5000Hz

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 18

Τρόπος – Ημερομηνία Παράδοσης
1. Την εργασία σας θα πρέπει να την ανεβάσετε στο σύνδεσμο http://study.eap.gr έως την Τετάρτη,
27 Μαΐου 2020, 23:59. Δεν θα γίνονται αποδεκτές και δεν θα αξιολογούνται εργασίες που
αποστέλλονται στον Καθηγητή-Σύμβουλο μέσω email.
2. Όλοι οι φοιτητές θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το template που υπάρχει στο σύνδεσμο
http://study.eap.gr
3. Στις 1 Ιουνίου 2020 θα δημοσιευθούν οι ενδεικτικές απαντήσεις των θεμάτων της εργασίας στο
http://study.eap.gr
Βαθμολογία ανά Θέμα
ΘΕΜΑ 1 18
Ερώτημα (α) 4
Ερώτημα (β) 3
Ερώτημα (γ) 4
Ερώτημα (δ) 4
Ερώτημα (ε) 3
ΘΕΜΑ 2 18
Ερώτημα (α) 5
Ερώτημα (β) 8
Ερώτημα (γ) 5
ΘΕΜΑ 3 18
Ερώτημα (α) 5
Ερώτημα (β) 4
Ερώτημα (γ) 3
Ερώτημα (δ) 4
Ερώτημα (ε) 2
ΘΕΜΑ 4 12
Ερώτημα (α) 4
Ερώτημα (β) 4
Ερώτημα (γ) 4
ΘΕΜΑ 5 16
Ερώτημα (α) 5
Ερώτημα (β) 6
Ερώτημα (γ) 5
ΘΕΜΑ 6 18
Ερώτημα (α) 5
Ερώτημα (β) 7
Ερώτημα (γ) 6
ΣΥΝΟΛΟ 100
Οι συνολικές μονάδες θα διαιρεθούν με το 10, ώστε να προκύψει ο τελικός βαθμός της εργασίας.
Καλή Επιτυχία!!!

ΠΛΗ22 / 5η Γραπτή Εργασία /Λύσεις 19