jana (darejan) kaxiani Tamar kiknaZe

lia gorgaZe medea CubiniSvili

xelovneba da
Semoqmedeba
saxviTi da gamoyenebiTi
xelovneba
maswavleblis saxelmZRvanelo

mesame klasi

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis

saministros mier 2018 wels

Semecneba

Tbilisi
2018
xelovneba da Semoqmedeba
mesame klasi
maswavleblis saxelmZRvanelo
saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

avtorebi:
jana (darejan) kaxiani (jgufis xelmZRvaneli) – ilias saxelmwifo
universitetis asocirebuli profesori, pedagogikis da fsiqologiis
mecnierebaTa doqtori
Tamar kiknaZe – bavSvTa fsiqologi, skola `XXI saukunis~
saswavlo programebis menejeri
lia gorgaZe _ xelovnebaTmcodne, elene axvledianis
saxelobis bavSvTa suraTebis galereis direqtori
medea CubiniSvili _ mxatvari, yofili 27-e sajaro skolis
umaRlesi kategoriis xatvis maswavlebeli, 161-e skolis pedagogi,
elene axvledianis saxelobis bavSvTa suraTebis
galereis saxviTi xelovnebis meTodisti

redaqtori: TaTia mTvareliZe

dizaini da dakabadoneba: manana maWavariani, zurab wereTeli

yvela ufleba daculia.

am saxelmZRvanelos arc erTi nawili aranairi formiTa da saSualebiT,
iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri, ar SeiZleba, gamoyenebul iqnes
gamomcemlis werilobiTi nebarTvis gareSe.
saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT.

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros

mier 2018 wels

ISBN 978-9941-428-74-6

© j. kaxiani, T. kiknaZe, l. gorgaZe, m. CubiniSvili 2018

© gamomcemloba `Semecneba~, 2018

q. Tbilisi, antonovskaias q., 9b
telefoni: 995 32 260 23 15; 995 599 55 05 54

© gamomcemloba palitra L, 2018

q. Tbilisi, iosebiZis q., 49
telefoni: 995 32 238 38 71

meore gamocema, 2018

 sarCevi

koncefcia ................................................................................................. 4
erovnuli saswavlo gegma ..................................................................... 6
Sinaarsisa da miznebis ruka .................................................................. 9
saxelmZRvanelos struqtura .............................................................15
sagakveTilo Temebi ................................................................................16
gakveTilis savaraudo struqtura .....................................................17
literatura ......................................................................................... 17
gakveTilebis scenarebi ....................................................................... 18
danarTi .................................................................................................126
leqsikoni ............................................................................................. 138
cnobari .................................................................................................. 142
 koncefcia

mesame klasis saxelmZRvanelo eyrdnoba da agrZelebs I da II klasebis

saxelmZRvaneloebis principebs, miznebsa da amocanebs; iTvaliswinebs 8-9 wlis
bavSvebis SesaZleblobebsa da interesebs; mTlianad pasuxobs axali erovnuli
saswavlo gegmis standartebsa da moTxovnebs.
mesame klasis saxelmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis
wignebisgan.
moswavlis saxelmZRvanelo Sedgeba xuTi Tavisgan:
1. gavigoT meti xelovnebaze.
2. ferTa samyaro.
3. riT da sad xataven mxatvrebi.
4. vamzadebT TviTon.
5. xelovneba sainteresos xdis cxovrebas.
saxelmZRvaneloSi mocemulia mokle teqstebi, ilustraciebi da fotoebi,
muSaobis etapebi, SekiTxvebi da saSinao davalebis Temebi.
TvalsaCino masala daexmareba moswavleebs saxviTi da gamoyenebiTi xe-
lovnebis sxvadasxva dargebisa da Janrebis ukeT Seswavlasa da xelovnebisa-
dmi interesis gaRvivebaSi. migvaCnia, rom saxelmZRvanelo aseve xels Seuwyobs
moswavleebis Tvalsawieris gafarToebas, azrovnebisa da SemoqmedebiTobis
ganviTarebas. es yvelaferi ki gaxdeba SemoqmedebiTi pirovnebis aRzrdis wina
piroba.
maswavleblis wigni imeorebs pirveli da meore klasebis gakveTilebis
struqturas. masSi gansazRvrulia yoveli gakveTilis Tema, mizani, muSaobis
forma, resursi, aqtivobebi, leqsikoni da cnobari (leqsikoni da cnobari
mxolod maswavleblisTvisaa gankuTvnili). leqsikoni da cnobari xels Seu-
wyobs maswavleblis kvalifikaciis amaRlebas da saswavlo procesis mraval-
ferovnad, sainteresod da nayofierad warmarTvas.
maswavleblis wignSi aseve mocemulia moswavleebis TviTSefasebis rubri-
kis nimuSi.
TviTSefasebis rubrika xels uwyobs moswavleebs rogorc sakuTari namu-
Sevrebis, aseve gakveTilze miRebuli codnisa da unarebis SefasebaSi.
maswavlebeli moswavleebs afasebs ganmaviTarebeli SefasebiT, romelic
saSualebas miscems pedagogs, Seamowmos da Seafasos moswavleebis miRwevebis
dinamika. daanaxvebs maswavlebels TiToeuli moswavlis saWiroebebs, raTa
maqsimalurad Seuwyos xeli maT winsvlas. maswavleblis Sefasebis mizania
swavla _ swavlebis xarisxis marTva da swavlebis xarisxze zrunva.

4
 Tu klasSi aris sssm (specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone) mo-
swavle, maswavlebelma unda Seadginos misTvis individualuri saswavlo geg-
ma, romelSic gaTvaliswinebuli iqneba moswavlis susti da Zlieri mxareebi.
gakveTilebis scenarebSi gamoyenebulia kavSiri sxvadasxva disciplinasTan.
migvaCnia, rom interdisciplinuri kavSirebi xels Seuwyobs moswavleebis mier
samyaros erTiani xedvis Camoyalibebas.
gamomcemlobis vebgverdze maswavleblisTvis SeTavazebuli iqneba damate-
biTi TvalsaCino masala elresursis saxiT.

5
 erovnuli saswavlo gegma

III კლასი
სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება

სტანდარტი

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: შემოქმედებითობა და პრაქტიკა

ს.გ.III.1. მოსწავლემ უნდა შეძლოს საკუთარი ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობის (ემოციების) და/

ან გარემოზე დაკვირვების შედეგად მიღებული შთაბეჭდილებების ასახვა ნამუშევარში
სახვითი ხელოვნების ელემენტებისა და პრინციპების გამოყენებით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• წარმოსახვით, ფანტაზიით ქმნის სიუჟეტებს, პერსონაჟებისა და საგნების გამოსახულებებს;
• მოსწავლე აკვირდება გარემოში ობიექტებს, მოვლენებს და ასახავს მიღებულ
შთაბეჭდილებებს;
• ირჩევს მხატვრულ ხერხებს (ხაზი, ფერი, მასალა) საკუთარი ჩანაფიქრის, შთაბეჭდილებების
და ემოციის გადმოსაცემად;
• იყენებს სხვადასხვა სისქის კონტურს;
• იყენებს ძირითად, შედგენილ, ცივ და თბილ ფერებს;
• აკვირდება გარემოში არსებულ ფორმათა მრავალფეროვნებას და ასახავს ნამუშევარში
(გეომეტრიულს და ბუნებაში არსებულს, ორ და სამ განზომილებიანს);
• სხვადასხვა ხერხით (ფორმით, ზომით, ფერით) გამოყოფს ნამუშევარში მთავარს;
• ქმნის სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ გამოსახულებებს, ფორმებს;
• ქმნის მარტივ ორნამენტებს განმეორებადი ხაზების, ფერების და გეომეტრიული
ფიგურებისგან.

ს.გ.III.2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სხვადასხვა მასალისა და ტექნიკის გამოყენების უნარის

განვითარება და გაღრმავება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• მრავალფეროვანი მასალისა და ტექნიკის გამოყენებით ქმნის პეიზაჟებს, ნატიურმორტებს,
პორტრეტებს;
• ქმნის მცირე პლასტიკის ნიმუშებს, მარტივ კომპოზიციებს და კონსტრუქციებს, სხვადასხვა
ნივთებს ხელოვნური და ბუნებრივი მასალის გამოყენებით;
• ძერწავს გამოსახულებებს თიხის, პლასტილინის და სხვა საძერწი მასალის გამოყენებით;
• ქმნის გარემოში არსებული განსხვავებული ფაქტურის იმიტაცია/ილუზიას;
• კომპიუტერულ სახატავ პროგრამაში ქმნის ნამუშევრებს (იყენებს სხვადასხვა ტიპისა
და სისქის ხაზს, კონტურს, ფერს; გამოსახავს ორგანზომილებიან ფორმებს, მარტივ
ორნამენტებს, სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ გამოსახულებებს).

მიმართულება: კომუნიკაცია და ინტერპრეტაცია

ს.გ.III.3. მოსწავლემ უნდა შეძლოს თანაკლასელებთან თანამშრომლობით (წყვილში, გუნდში)

შეასრულოს სამუშაო.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• ერთობლივი მუშაობისას (ღონისძიებაში მონაწილეობა, ნამუშევრის შექმნა წყვილში/
ჯგუფში) უზიარებს თანაკლასელებს განსხვავებულ მოსაზრებებს;
• უსმენს და ითვალისწინებს მასწავლებლის ინსტრუქციას, რჩევას/მითითებას;
• ელექტრონულად უგზავნის საკუთარ ციფრულ ნამუშევარს როგორც თანაკლასელებს,
ისე მასწავლებელს;
6
 • მონაწილეობს საკლასო და სასკოლო გამოფენა, ზეიმი და მათ მომზადებაში;
• მხარს უჭერს და ამხნევებს თანაკლასელებს სხვადასხვა სასწავლო ღონისძიების
მომზადების, ჩატარებისა თუ ერთობლივი ნამუშევრის შექმნისას.

ს.გ.III.4. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ინდივიდუალური და ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენა;

აზრის გამოთქმა
საკუთარ, თანაკლასელთა ან ცნობილ ხელოვანთა ნამუშევრების შესახებ
ელემენტარული ტერმინოლოგიის გამოყენებით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• ინდივიდუალური, ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენისას საუბრობს ჩანაფიქრის შესახებ,
გამოყენებულ ფერებზე, მასალაზე, ტექნიკაზე და სხვ.;
• სხვებს უზიარებს საკუთარ შთაბეჭდილებებს თანაკლასელთა ან ცნობილ მხატვართა
ნამუშევრის შესახებ (რა მოსწონს ან არ მოსწონს, რა არის გამოსახული და სხვ.);
• საუბრისას იყენებს ელემენტარულ ტერმინებს (მასალის ჩამოთვლისას, სახვითი
ხელოვნების ელემენტების დასახელებისას, მაგ., გამოვიყენე ტეხილი ან კლაკნილი ხაზი
და სხვ.);
• უსმენს, აცდის სხვებს აზრის გამოთქმას, სვამს და პასუხობს კითხვებს (მაგ., ნამუშევრის
შინაარსთან დაკავშირებით);
• პატივს სცემს საკუთარ და სხვის ნამუშევარს;
• ნამუშევრის წარდგენისას მხარს უჭერს და ამხნევებს თანაკლასელებს.

მიმართულება: ხელოვნების აღქმა კონტექსტში

ს.გ.III.5. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების დარგების,

ზოგიერთი ჟანრის განსხვავება ერთმანეთისგან, მათი დაკავშირება ყოველდღიურ
ცხოვრებასთან და სხვა საგნებში განვლილ მასალასთან.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• ჩამოთვლის და ამოიცნობს სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების დარგებს (ფერწერა,
გრაფიკა, ქანდაკება, კერამიკა, ტექსტილი და სხვა);
• ასახელებს და ამოიცნობს ზოგიერთ ჟანრს (პეიზაჟი, ნატურმორტი, პორტრეტი);
• ხელოვნების ზოგიერთ ცნობილ ნიმუშს მიაკუთვნებს მათ შესაბამის დარგს, ჟანრს და
საუბრობს საკუთარ დამოკიდებულებაზე (რომელი მოსწონს, რატომ);
• ასახელებს და ახასიათებს დარგებთან დაკავშირებულ პროფესიებს (კომპოზიტორი,
მხატვარი, რეჟისორი და ა.შ.);
• აგროვებს ინფორმაციას მის რეგიონში მდებარე (ქალაქი, სოფელი, დასახლება)
არქიტექტურულ ძეგლებზე, ფერწერულ ნამუშევრებზე, ქანდაკებებზე, დეკორატიულ-
გამოყენებითი და ხალხური შემოქმედების ნიმუშებზე და აცნობს თანაკლასელებს;
• საუბრობს საოპერო, საბალეტო, თეატრალურ წარმოდგენებზე (დეკორაციები,
კოსტიუმები, შინაარსი);
• საუბრობს და გამოხატავს საკუთარ დამოკიდებულებას მისთვის ნაცნობ საყვარელ
ანიმაციურ და მხატვრულ ფილმებზე, ელექტრონულ საგანმანათლებლო თამაშებზე,
ილუსტრირებულ წიგნებზე და საუბრობს, რატომ მოსწონს ესა თუ ის ანიმაციური თუ
მხატვრული ფილმი, გმირი, მუსიკა/სიმღერა და ილუსტრაცია;
• ასახელებს ნამუშევარს, რომელმაც განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა
სამხატვრო გალერეაში ან მუზეუმში ყოფნისას;
• სვამს კითხვებს ნამუშევარში ასახული საგნების, ადამიანებისა და მოვლენების შესახებ,
საუბრობს შინაარსზე, მასში გამოხატულ განწყობილებაზე და მიღებულ შთაბეჭდილებაზე;
• აკავშირებს სახვითი ხელოვნების ნაწარმოების შინაარსს (მაგ., წელიწადის დროები)
სხვა საგნებში ნასწავლ მასალასთან (მაგ., ბუნებისმეტყველების გაკვეთილზე მიღებულ
ინფორმაციასთან, მუსიკალურ ნაწარმოებთან, რომელიც მუსიკის გაკვეთილზე მოისმინა,
ქართული ლიტერატურის ნიმუშებთან-ლექსი, მოთხრობა და სხვა).

7
 პროგრამის შინაარსი და რეკომენდაციები

სახვითი ხელოვნების ძირითადი ელემენტები და პრინციპები:

ელემენტები:
ხაზი: სხვადასხვა ტიპის და სისქის ხაზი, კონტური.
აქტივობები ხაზით:
მოსწავლე ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობის და შთაბეჭდილებების გადმოსაცემად იყენებს სხვადასხვა ტიპის
ხაზს ნამუშევრების შესაქმნელად (ცდილობს გადმოსცეს ხასიათი მსხვილი, წვრილი, მრუდი, განსხვავებული
სისქის კონტურით და სხვა).

ფერი: ძირითადი და შედგენილი, ცივი და თბილი ფერები.

აქტივობები ფერით:
მოსწავლე ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობილების (ემოციების) (სიხარულს, მოწყენილობას, შიშს და
სხვ.) გადმოსაცემად იყენებს ძირითად, შედგენილ, ცივ და თბილ ფერებს; გამოხატავს შესაბამისი ფერით
წელიწადის დროებს, ამინდს, რაიმე მოვლენას და სხვა.

ფორმა: 2D და 3D - ბრტყელი და მოცულობითი, სიმეტრიული და ასიმეტრიული.

აქტივობები ფორმით:
მოსწავლე ამოიცნობს სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ ფორმებს და იყენებს ნამუშევრის შექმნისას
(ადამიანის მიერ შექმნილ და ბუნებაში არსებულ სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ ფორმებს; მაგ., სიმეტრიული
- პეპელა, ნაგებობა და სხვ.; ასიმეტრიული - ნაგებობა, რაიმე ნივთი, მცენარე და სხვ.), თავად ქმნის ორ და
სამგანზომილებიან - ბრტყელ და მოცულობით ფორმებს და აწყობს კონსტრუქციებს; თიხით, პლასტილინით,
ცვილით, ცომის გამოყენებით ძერწავს მცირე პლასტიკის ნიმუშებს და ქმნის კომპოზიციას, კონსტრუქციას,
სხვადასხვა საგანს.

პრინციპები: ძირითადის გამოყოფა, რიტმი.

გამოყენებული პრინციპები:
მოსწავლე ქმნის ნამუშევარს მასწავლებლის მიერ შეთავაზებულ ან თავის მიერ შერჩეულ თემაზე, ან რაიმე
ზღაპრის, ლიტერატურული ნაწარმოების, მხატვრული ან ანიმაციური ფილმის და ა. შ. სიუჟეტის მიხედვით,
რომელშიც ფერით, ფორმით ზომით გამოყოფს მთავარ პერსონაჟებს.
ეცნობა ქართულ ტრადიციულ და სხვა ორნამენტების ნიმუშებს და თვითონაც ქმნის რიტმულ
გამოსახულებებს,ორნამენტებსსხვადასხვატიპისადასისქისხაზის,ძირითადიდაშედგენილი,ცივიდათბილი
ფერების, გეომეტრიული და ბუნებრივი ფორმების გამოყენებით და მათი მონაცვლეობით/კომბინაციებით.
მუქი და ნათელი ფერების გამოყენებით ქმნის კონტრასტულ გამოსახულებებს, შეიძლება გამოიყენოს
მხოლოდ შავი და თეთრი ფერები.

მასალა და იარაღი: ფანქარი (ფერადი, უბრალო), პასტელი, ფლომასტერი, გუაში, აკვარელი,

ნახშირი, სანგინა, ფერადი ქაღალდი, მუყაო, ქსოვილი, პლასტილინი, თიხა, ბუნებრივი და ხელოვნური
მასალა (ფოთოლი, გირჩა, მარცვლეული, ნიჟარა, მძივები, ლენტები და სხვ.); ფუნჯი, მაკრატელი, წებო;
მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს მის რეგიონში არსებული ბუნებრივი რესურსი (მაგ., ზღვისპირა
რეგიონში - ნიჟარა, კენჭები, მთის რეგიონში - გირჩა, ხავსი, ხის ქერქი და სხვ.).

ტექნიკა და პროცედურა: ფერწერა, გრაფიკა, ძერწვა, აპლიკაცია, კოლაჟი, მოზაიკა, ანაბეჭდი,

მონოტიპია, კომპიუტერული სახატავი პროგრამა და სხვ.
გამოყენებული მასალა და ტექნიკა:
მოსწავლე მრავალფეროვანი მასალისა და ტექნიკის შესაძლებლობების კვლევა-ძიებით,
ექსპერიმენტებით განიმტკიცებს და იღრმავებს მიღებულ ცოდნას და გამომუშავებულ უნარებს. აკვირდება
გარემოში სხვადასხვა ფაქტურას და თავად იღებს მრავალფეროვანი მასალისა და ხერხის გამოყენებით,
ცდილობს გადმოსცეს გარემოში/ბუნებაში არსებული სხვადასხვა ობიექტის ფაქტურის (მაგ., ხის, ქერქის, კუს
ბაკნის და სხვ.) იმიტაცია/ილუზია.
ატარებს ექსპერიმენტებს არატრადიციული იარაღით და მასალით; იყენებს მრავალფეროვან ხელოვნურ
თუ ბუნებრივ მასალას გრაფიკული, ფერწერული, აპლიკაციის, კოლაჟის, ანაბეჭდების, მცირე პლასტიკის
ნიმუშების, მარტივი ნაკეთობებისა და კონსტრუქციების შესაქმნელად; ქმნის ნამუშევრებს მონოტიპიის
გამოყენებით (სველი საღებავებით მოხატულ ფურცელზე ან სწორ ზედაპირზე ზემოდან აფარებს ფურცელს,
შემდეგ, ერთი მოძრაობით ან თანდათან, ინტერვალებით ააძრობს მას. მიღებულ ანაბეჭდში შეიძლება
ამოიცნოს რაიმე ფორმები, მიამსგავსოს რაიმე გამოსახულებას და მიუხატოს დეტალები).

სავარაუდო თემები: “მხიარული არდადეგები”, “ზღვაზე”, “მზის ჩასვლა”, “წვიმიანი დღე”, “ხედი ჩემი
ფანჯრიდან”, “შემოდგომის ტყე”, “საშობაო საჩუქარი”, “გაზაფხული მოვიდა”, “ზღაპრული ფრინველი“,
“თეატრში”, “მოგზაურობა აფრიკაში“, “ჯუნგლები”, “მოგზაურობა მატარებლით/თვითმფრინავით”,
“მოგზაურობა კოსმოსში”, “ოცნების ქალაქი”, თემები საკუთარი ფანტაზიის მიხედვით; ეპიზოდები და
პერსონაჟები მხატვრული ლიტერატურიდან და სხვ.

8
 Sinaarsisa da miznebis ruka

Cven mier Seqmnili mesame klasis saxelmZRvanelos kompleqti eyrdnoba

axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, mesame klasis standartiT
gansazRvrul mimarTulebebs:
1. praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba da ideebis gamoxatva xelovnebaSi.
2. komunikacia da interpretacia.
3. xelovnebis aRqma konteqstSi.
saxelmZRvanelo faravs standartiT gansazRvrul yvela mimarTulebas da
Sedegs:
xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
1. zafxulis mizani: SevaswavloT moswavleebs, warmosaxviT xatvisas gamosaxon garemosaTvis
ardadegebi Sesabamisi obieqtebi da maTTvis damaxasiaTebeli niSnebi.
s.g.III.1 s.g.III.5 dakvirveba
2. xelovnebis mizani: moswavlem SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebis amocnoba
dargebi da CamoTvla, gavavarjiSoT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi.
s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
3. qandakeba mizani: ganvumtkicoT plastiliniT wyvilSi muSaobis unari.
(ojaxi) s.g.III.2 s.g.III.3 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
4. arqiteqtura mizani: gavumyaroT STabeWdilebiT xatvisas obieqtisTvis damaxasiaTebeli
(Senoba- niSnebis gamosaxvis unari.
nagebobebi) s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
5. arqiteqtura mizani: ganvumtkicoT codna qaRaldisgan martivi konstruqciis damzadebisa.
(Senoba- s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
nagebobebi ganmaviTarebeli
gagrZeleba) Sefaseba
6. dekoratiul- mizani: gavumyaroT codna sxvadasxva masalis gamoyenebiT nakeTobis morTvisa.
gamoyenebiTi s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
xelovneba ganmaviTarebeli
Sefaseba
7. mxatvroba mizani: warmosaxviT, sakuTari fantaziiT qmnis gamosaxulebas sxvadasxva xerxiT
(Semodgomis dRe) (formiT, zomiT, feriT), gamoyofs mTavars namuSevarSi. namuSevris wardgenisas
isaubron Canafiqrze.
s.g.III.1 s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
8. portreti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi personaJis xatvisas. xazi gausvan
saxasiaTo niSnebs.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
9. peizaJi mizani: SevaswavloT moswavleebs peizaJis xatva STabeWdilebiT.
s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba

9
 xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
10. natiurmorti mizani: saubari natiurmortze, rogorc xelovnebis Janrze. SevaswavloT
sxvadasxva bunebrivi masaliT natiurmortis Sedgena da sxva.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
10a. Tavisufali mizani: warmosaxviT qmnis namuSevars Tavisufal Temaze. asaxelebs da amoicnobs
Tema, xelovnebis sxvadasxva dargebsa da Janrebs. isaubrebs sakuTar da Tanaklaselebis
Semajamebeli namuSevrebze da gamoTqvams STabeWdilebebs.
gakveTili s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba
10b. eqskursia mizani: moswavleebma gaacnobieron bunebis roli da mniSvneloba adamianis
cxovrebaSi, bunebis movlisa da gafrTxilebis aucilebloba.
s.g.III.3 dakvirveba
11. ferTa samyaro mizani: gavaRrmaoT moswavlis codna xelovnebis elementis _ feris Sesaxeb.
ZiriTadi da Sedgenili ferebis gaxseneba da amocnoba feris borbalze.
cisartyelas ferebis gaxseneba. daxaton namuSevari sxvadasxva ferebis
gamoyenebiT sakuTari fantaziiT.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
12. Tbili da civi mizani: Tbili da civi ferebis gacnoba; maTi gamoyenebiT, usagno
ferebi namuSevris Seqmna.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
13. ganwyobileba mizani: Tbili da civi ferebis Sesaxeb codnis gamyareba; Tbili da civi ferebis
namuSevarSi gamoyenebiT ganwyobilebis gadmocema namuSevarSi.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
14. feris Zala mizani: sxvadasxva JanrSi civi da Tbili ferebis gamoyenebiT naxatis Seqmna.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
15. Semodgomis mizani: SevaswavloT moswavleebs Sesabamisi ferebis gamoyenebiT sxvadasxva
dRe amindis gamoxatva namuSevrebSi.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
16. zamTari. dRe mizani: ganvumtkicoT moswavleebs unari saTanado ferebiT da sxvadasxva xerxiT
da Rame dRisa da Ramis gamosaxvisa namuSevarSi.
TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
17. weliwadis mizani: ganvumtkicoT moswavleebs unari, mocemul Temaze sakuTari fantaziiT
droebi Seqmnan namuSevari Sesabamisi ferebis gamoyenebiT.
s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
18. yvavilebi mizani: moswavleebma SeZlon yvavilebze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevrebSi, sxvadasxva feris gamoyenebiT.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
18a. viqtorina mizani: ganvlili masalis codnis gamyareba-Semowmeba, saubrisas saTanado
_ Semajamebeli terminologiis gamoyenebis da gunduri muSaobis unaris ganmtkiceba.
gakveTili s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba

10
 xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
18b. muzeumi _ mizani: gavuRrmaoT codna muzeumebis Sesaxeb, xeli SevuwyoT maTi Tvalsawieris
eqskursia gafarToebas, ganvuviTaroT esTetikuri gemovneba erovnuli xelovnebis nimuSebis
gacnobiT.
s.g.III.5 dakvirveba
19. fanqrebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis (fanqari) gamoyenebiT
namuSevris Seqmna, fanqris SesaZleblobebze codnis gamdidreba.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
20. akvarelis mizani: SevaswavloT akvarelis saRebavebiT muSaoba; gavavarjiSoT moswavleebi,
saRebavebi Seqmnan namuSevari sakuTari fantaziiT da amoicnon Canafiqri, ganwyobileba
megobris namuSevarSi.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
21. pasteli mizani: gavavarjiSoT moswavleebi Tavisufal Temaze pastelis gamoyenebiT
sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
22. naxSiri mizani: SevaswavloT moswavleebs naxSiriT muSaoba.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
23. faqtura mizani: gavavarjiSoT namuSevris SeqmnaSi sxvadasxva faqturis gamoyenebiT.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
24. funjebi mizani: SevaswavloT moswavleebs sxvadasxva faqturis Sesaqmnelad funjebis
damzadeba.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 TviTSefaseba,

ganmaviTarebeli
Sefaseba
25. zeTis mizani: saRebavebze saubari. gansxvavebuli xerxiT namuSevris Seqmna.
saRebavebi s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
26. mxatvris mizani: Seqmnas namuSevari sakuTari CanafiqriT garemosaTvis damaxasiaTebeli
saxelosno detalebis gamoyenebiT.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
27. xatva bunebaSi mizani: sxvadasxva xerxiT (feriT, formiT, zomiT) gamoyos namuSevarSi mTavari,
Seqmnas simetriuli formebi, isaubros bunebis dacvis,
gafrTxilebis aucileblobaze.
s.g.III.1 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
27a. gamofena. mizani: saklaso gamofenaSi monawileoba; gavuvarjiSoT moswavleebs saubris
Semajamebeli unari xelovnebis am Tu im dargze, Janrze da gamoyenebul masalaze.
s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba
27b. eqskursia mizani: kulturuli memkvidreobis gacnoba; xelovnebis Zeglebze msjelobis
unaris gavarjiSeba; naturidan Canaxatis Sesrulebis unaris gamomuSaveba.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 dakvirveba

11
 xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
28. kalendari mizani: gavavarjiSoT moswavleebi nacnobi masaliT (qaRaldi) martivi nakeTobis
damzadebaSi.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
29. SesafuTi mizani: SevaswavloT moswavleebs namuSevris Seqmna axali teqnikiT (jagrisiT).
qaRaldi s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
30. qvis moxatva mizani: ganvumtkicoT moswavleebs bunebrivi masalis gamoyenebiT namuSevris
Seqmnis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
31. Tojinebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masaliT martivi nakeTobebis
damzadebis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
32. mosawvevi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis gamoyenebiT martivi
baraTi nakeTobis damzadebis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
33. sasanTle mizani: SevaswavloT moswavleebs Tixisgan martivi formebis gamoZerwva
da maTi moxatva.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
34-35. naZvis mizani: ganvumtkicoT moswavleebs codna nacnobi masaliT martivi nakeTobebis
xe, naZvis xis damzadebisa (qaRaldis plastika) saklaso oTaxis mosarTavad.
saTamaSoebi s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
36. cxovelebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs qaRaldisgan martivi nakeTobebis
damzadebisa da namuSevrebSi nacnobi cxovelebis amocnobis unari;
sakuTari fantaziiT namuSevris Seqmna.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
37. Citebi mizani: nacnobi masaliT nakeTobebis damzadeba; SevaswavloT gamogonili
samyaros asaxvisas gansxvavebuli ferebis gamoyeneba.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.V TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
38. gemebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva teqnikiT muSaobis unari,
aplikacia.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
39. droSebi mizani: gavufarTooT moswavleebs Tvalsawieri da gavuvarjiSoT Canafiqris
namuSevarSi gadmocemis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba

12
 xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
40. beWdva mizani: SevaswavloT moswavleebs axali teqnikiT namuSevris Seqmna;
SevaxsenoT martivi ornamentebis Seqmna ganmeorebadi figurebisa
da ferebis meSveobiT.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
41. natvris xe mizani: gavavarjiSoT moswavleebi wyvilSi nacnobi, winaswar moZiebuli
masaliT (xis toti) namuSevris SeqmnaSi.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
41a. gamofena _ mizani: ganvamtkicoT moswavleebSi skolis an klasis gamofenebis mowyobis
Semajamebeli unari; namuSevrebze msjelobis, maTi Sefasebis da aRqmis unari.
gakveTili saWiro terminologiis gamoyeneba namuSevrebze msjelobisas.
s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba
42. axali wlis mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sakuTari fantaziiT siuJetis Seqmnasa
zeimi da namuSevrebidan aRZrul STabeWdilebebze saubarSi.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
43. niRbebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis gamoyenebiT martivi
nakeTobis damzadebis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
44. dedis dRe mizani: ganvumtkicoT moswavleebs Tixisgan martivi formebis damzadebisa da maTi
moxatvis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
45. sporti mizani: SevaswavloT moswavleebs, Seqmnan namuSevrebi saxviTi xelovnebis ZiriTa-
di elementebisa da principebis gaTvaliswinebiT, sportis Temaze.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
46-47. aRdgoma mizani: gavavarjiSoT moswavleebi nacnobi masaliT martivi nakeTobebisa da kon-
struqciebis damzadebaSi; gavuRrmavoT musikalur da saxviTi xelovnebis nawar-
moebebs Soris Tematuri kavSiris danaxvis unari.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
48-49. zRapris mizani: gavavarjiSoT moswavleebi filmis, animaciuri personaJebis xatvasa
ilustracia da martivi nakeTobebis damzadebaSi.
s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
50. buratino mizani: gavavarjiSoT moswavleebi mxatvruli nawarmoebis, filmis,
animaciuri filmis personaJis xatvaSi.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
51. Teatri mizani: ganvumtkicoT moswavleebs mexsierebiT xatvisa da speqtaklze yofnisas
miRebuli STabeWdilebebis gadmocemis unari.
s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba

13
 xelovnebis
SemoqmedebiToba komunikacia da Sefasebis
gakveTilebi aRqma
da praqtika interpretacia forma
konteqstSi
52. Teatri mizani: gavavarjiSoT moswavleebi martivi konstruqciebis damzadebaSi _
mTavari nawilebis gamoyofaSi namuSevrebSi.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
53. qudebi mizani: sxvadasxva masaliT martivi nakeTobebis damzadeba.
s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,
ganmaviTarebeli
Sefaseba
53a. proeqti mizani: SevaswavloT moswavleebs proeqtis momzadeba, misi wardgena,
msjeloba xelovan adamianebsa da xelovnebis nimuSebze.
s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba
53b. viqtorina mizani: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis gakveTilebze miRebuli
_ Semajamebeli codnis da unar-Cvevebis gavarjiSeba; SemoqmedebiTi azrovnebis
gakveTili da socialuri unar-Cvevebis ganmtkiceba.
s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba
53g. zeimi mizani: moswavleebma moawyon zeimi da miiRon masSi aqtiuri monawileoba.
s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli
Sefaseba

`Tavisufali Tema~, `gamofena~, `viqtorina~ _ Semajamebeli gakveTilebia:

Tavisufali Tema _ maswavlebeli afasebs moswavleebis praqtikul unar-Cvevebs: irCeven Tu
ara damoukideblad Temas, gaxda Tu ara namuSevari ufro mravalferovani siuJeturad,
gamdidrda Tu ara ferTa gama, iyeneben Tu ara fons, gamoyofen Tu ara mTavars, qmnian Tu
ara simetriul da asimetriul gamosaxulebebs, gaumjobesda Tu ara xatvis teqnika.
gamofena _ am gakveTilebze maswavlebelma unda Seafasos moswavleebis winsvla msjelobaSi,
sakuTari namuSevris wardgenaSi, Tanaklaselebis namuSevrebze STabeWdilebis gamoTqmis
unaris ganviTarebaSi, sxvisi namuSevris mimarT pativiscemis gamovlenaSi da a.S.
saSinao davaleba _ maswavlebelma saSinao davalebis Semowmeba SeiZleba ganaxorcielos
yovel gakveTilze, kviraSi erTxel an garkveuli Temis dasrulebis Semdeg, sakuTari
Sexedulebisamebr (es damokidebulia klasSi bavSvebis raodenobaze).
viqtorina _ moswavleebisTvis saxaliso formiT xdeba ganvlili masalis codnis Semowmeba
da SemoqmedebiTi midgomis, sazrianobis gavarjiSeba.
proeqti _ saSualebas aZlevs maswavlebels, Seafasos, ramdenad kargad SeuZliaT moswavleebs
proeqtis Temis SerCeva, dagegmva, problemis gadawyveta, proeqtis wardgenisas Sesabamisi
terminologiis gemoyeneba, drois limitis dacva, TanamSromloba gundSi.

14
 saxelmZRvanelos struqtura

Cven mier warmodgenili saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis mesame klasis

saxelmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis wignebisagan.

maswavleblis wignSi mocemulia:

sarCevi:
1. koncefcia;
2. erovnuli saswavlo gegma:
3. Sinaarsisa da miznebis ruka;
4. saxelmZRvanelos struqtura (saxelmZRvanelos gamoyenebis instruq-
cia);
5. sagakveTilo Temebi;
6. gakveTilis savaraudo struqtura;
7. literatura;
8. gakveTilebis scenarebi;
9. danarTi;
10. leqsikoni;
11. cnobari.

moswavlis saxelmZRvaneloSi mocemulia:

• saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi;
• mokle teqstebi;
• SekiTxvebi;
• saSinao davaleba;
• muSaobis etapebi;
• bavSvebis namuSevrebi.

yvela gakveTilisTvis gansazRvrulia:

• Tema;
• mizani;
• aqtivobebi;
• forma;
• resursi;
• gakveTilis msvleloba;
• SesaZlo SekiTxvebi;
• mosalodneli Sedegebi (ra SemTxvevaSia mizani miRweuli);
• rekomendacia;
• SeniSvna;
• leqsikoni;
• cnobari;
• fotoebi da reproduqciebi.

15
 sagakveTilo Temebi

I Tavi. IV Tavi.
gavigoT meti xelovnebaze vamzadebT TviTon
1. zafxulis ardadegebi. 27 . gamofena.
a

2. xelovnebis dargebi. 27b. eqskursia.

3. qandakeba (ojaxi). 28. kalendari.
4-5. arqiteqtura (Senoba-nagebobebi). 29. SesafuTi qaRaldi.
6. dekoratiul-gamoyenebiTi 30. qvis moxatva.
xelovneba. 31. Tojinebi.
7. mxatvroba (Semodgomis dRe). 32. mosawvevi baraTi.
8. portreti. 33. sasanTle.
9. peizaJi. 34-35. naZvis xe,
10. natiurmorti. naZvis xis saTamaSoebi.
10a. Tavisufali Tema, Semajamebeli 36. cxovelebi.
gakveTili. 37. Citebi.
10 . eqskursia.
b
38. gemebi.
39. droSebi.
II Tavi. 40. beWdva.
ferTa samyaro 41. natvris xe.
11. ferTa samyaro. 41a. gamofena _ Semajamebeli
12. Tbili da civi ferebi. gakveTili.
13. ganwyobileba namuSevarSi.
14. feris Zala. V Tavi.
15. Semodgomis dRe. vemzadebiT sanaxaobisa da
16. zamTari. dRe da Rame. dResaswaulisaTvis
17. weliwadis droebi. 42. axali wlis zeimi.
18. yvavilebi. 43. niRbebi.
18a. viqtorina _ Semajamebeli 44. dedis dRe.
gakveTili. 45. sporti.
18b. muzeumi _ eqskursia. 46-47. aRdgoma.
48-49. zRapris ilustracia.
III Tavi. 50. buratino.
riT xataven mxatvrebi 51-52. Teatri.
19. fanqrebi. 53. qudebi.
20. akvarelis saRebavebi. 53a. proeqti.
21. pasteli. 53b. viqtorina _ Semajamebeli
22. naxSiri. gakveTili.
23. faqtura. 53 . zeimi.
g

24. funjebi.
25. zeTis saRebavebi.
26. mxatvris saxelosno.
27. xatva bunebaSi.

16
 gakveTilis savaraudo struqtura

1. Temis gacnoba 3. Sesrulebuli samuSaos ganxilva

(10-12 wuTi) (10-13 wuTi)
• kiTxva-pasuxi. • prezentacia.
• ilustraciebis daTvaliereba. • STabeWdilebis gaziareba.
• msjeloba. • Sefaseba.
• mxatvruli nawarmoebis gac-
noba. 4. gakveTilis dasruleba
(5 wuTi)
2. praqtikuli samuSaos Sesruleba • TviTSefasebis rubrika.
(15-20 wuTi) • samuSao adgilis dalageba.
• samuSao adgilis momzadeba. • Semdgomi gakveTilis dagegmva.
• praqtikuli muSaoba.

literatura

1. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `Tbilisi~. 2002.

2. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `mcxeTa~. 2000.
3. qarTuli sabWoTa enciklopedia. 1991.
4. В. Беридзе, Н. Езерская, `Искусство советской Грузии~ (1921-1970 г.) из. сов. худ. Москва, 1975.
5. Rugs and Carputs from the Caucasus. Aurora Art Publishers. Leningrad, 1984.
6. `mxatvroba~ (moswavleTaTvis). bakur sulakauris gamomcemloba, 2005.
7. `xelovneba~ (enciklopediuri leqsikoni moswavleTaTvis). Semdgeneli n. maWaraSvili.
gamomcemloba `meridiani~, 2005.
8. `saxviTi xelovneba~ (zogadsaganmanaTleblo skolebis V da samxatvro skolebis I
klasebisTvis). neli rostomaSvili. gamomcemloba `diogene~, 2001.
9. Живопись импрессионистов и постимпрессионистов – Гос. Эрмитаж, Гос. музей изобразительных
искусств им. А.С. Пушкина, Москва. Национальная художественная галерея, Вашингтон. Изд.
`Аврора~, Ленинград, изд. `Хью Лотер Левин Ассошиэйтс~, Нью-Йорк, 1986.
10. elene axvlediani _ albomi. Tbilisi, 1980.
11. Давид Какабадзе – В.В. Беридзе, Д.Ш. Лебанидзе, М.Ж. Медзмариашвили, Путь художника,
М., 1989.
12. Винсент ван Гог – Куно Миттельштедт, Мир искусства, Берлин, 1973.
13. `fantastikuri qalaqi~ _ XX s. 10-20 ww. xelovneba da Tbilisis kulturuli cxovrebis
qronika, saqarTvelos da ucxoeTis kerZo koleqciebidan (CD-ROM); www.baiagallery.ge.
14. `Я учусь рисовать – акварельными красками~. Изд. `Белфакс~, 2006.
15. `Я учусь рисовать – цветными карандашами~. Изд. `Белфакс~, 2006.
16. www.museum.ge.
17. www.hermitagemuseum.org.
18. http://www/museum.ru/gmii.
19. www.skd-dresden.de/en/museen/kunstgewerbemuseum.html.
20. www.vangogmuseum.nl.
21. www.louvre.fr.
22. vikipedia (Tavisufali enciklopedia): http://ka.wikipedia.org/; http://en.wikipedia.org; http://
ru.wikipedia.org/
23. The Guide to Great Art on the Internet (ART CYCLOPEDIA) http://www.artcuclopedia.com/
24. Виртуальная галерея живописи Small Bay: http://smallbay.ru/
25. Online Art Museum: http://www.abcgallery.com/
26. Энциклопедия искусства: http://www.artprojekt.ru/
27. Импессионизм: hhtp://www.impressionism.ru/

17
 Tavi I. gavigoT meti xelovnebaze
gakveTili 1

1 zafxulis ardadegebi
yvelas uyvars zafxuli. Sen giyvars zafxulis ardadegebi?
zafxulis ardadegebis dros zogi curvas swavlobs, zogi
pirvelad jdeba cxenze an velosipedze. zogi zRvaze, sofe-
lSi an mTaSi midis dasasveneblad, ecnoba axal adgilebs, iZens 3. piter paul
megobrebs. mxatvrebi xSirad xataven imas, rac maT garSemo breigeli.
xdeba. naxe, rogori namuSevrebi miuZRvnes mxatvrebma zafxulis `Tibva (ivlisi)~
Temas?!

4. piter paul
breigeli. `Tibva
(ivlisi)~ (detali)

5. mai-Tu. `banaoba~
1. klod mone. `sauzme~
• ra STabeWdileba datova Senze mxatvrebis namuSevrebma?
• ra aris maTze gamosaxuli?
• romeli mogewona gansakuTrebiT? ratom?

6. `navebi~.
bavSvis namuSevari

saSinao davaleba
2. klod mone. `madam mone bavSvTan erTad daxate zafxulSi wakiTxuli wignis personaJi
mxatvris baRSi arJanteSi~ an romelime epizodi.

10 11

Tema: zafxulis ardadegebi.

mizani: SevaswavloT moswavleebs, warmosaxviT xatvisas gamosaxon garemo-
saTvis Sesabamisi obieqtebi da maTTvis damaxasiaTebeli niSnebi.
III.1; III.5.
aqtivobebi: saubari, ilustraciebis daTvaliereba, msjeloba, xatva, namu-
Sevris wardgena.
forma: individualuri.
resursi: guaSi an feradi fanqrebi, saxatavi rveuli.
gakveTilis msvleloba:
1. maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, Tu vin sad da rogor gaatara zaf-
xulis ardadegebi. moswavleebis STabeWdilebebis gaziarebis Semdeg, sTxovs,
daaTvalieron ilustraciebi, waikiTxon maTi saTaurebi, avtoris saxeli, aR-
weron isini, gamoxaton namuSevrebidan miRebuli STabeWdilebebi. maswavle-
beli uxsnis moswavleebs, rom yvela namuSevars aqvs saTauri, romelic rig
SemTxvevaSi, naxatis Sinaars gadmoscems.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daxaton romelime movlena, ambavi, ro-
melic ardadegebis periodSi yvelaze RirsSesaniSnavi da dasamaxsovrebeli
iyo maTTvis.
3. muSaobis procesSi maswavlebeli moswavleebs yuradRebas amaxvilebinebs
imaze, rom maT namuSevrebSi aisaxos movlenis, garemos Sesabamisi obieqtebi,
maTTvis damaxasiaTebeli niSnebiT. magaliTad, Tu zRvas xatavs, sasurvelia,
ar gamorCes iseTi detalebi, rogorebicaa navebi, gemebi, Toliebi, mocuravee-
bi da sxva.
18
 4. samuSaos dasrulebis Semdeg moswavleebi aRweren sakuTar namuSevars.
Tanaklaselebi usvamen SekiTxvebs da aRniSnaven, romeli ufro moswonT, ratom?
5. SesTavazebs TamaSs: klass dayofs gundebad da sTxovs, moifiqron da
Camoweron 5 wT.-is ganmavlobaSi rac SeiZleba meti sagani, obieqti, romelic
frCxilze ufro pataraa (mag.: brinjis marcvali, WianWvela...)
6. gakveTilis bolos maswavlebeli sTxovs, CainiSnon saSinao davaleba.
mizani miRweulia, Tu moswavleebi warmosaxviT Seasruleben naxats, rome-
lzec gamosaxuli iqneba konkretuli garemosaTvis Sesaferisi obieqtebi maT-
Tvis damaxasiaTebeli niSnebiT.
SeniSvna: maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Semdegi gakveTilisTvis moi-
tanon masala survilisamebr.
• yoveli gakveTilis bolos moswavleebi avseben TviTSefasebis rubrikas.

TviTSefasebis rubrika
1. rogor Seasrule davaleba?

kargad damakmayofileblad cudad

2. Zneli iyo Tu ara es gakveTili?

advili (yviTeli) arc ise advili (cisferi) rTuli (lurji)

3. kmayofili xar am gakveTiliT?

kmayofili arc ise kmayofili ukmayofilo

4. ra gaige axali am gakveTilze?

saxelmZRvaneloSi mocemuli
reproduqciebi da fotoebi:
1. klod mone. `sauzme~ 1873 w, orses muzeumi, parizi, safrangeTi.
2. klod mone. `madam mone bavSvTan erTad mxatvris baRSi, arJanteSi~.
3. piter breigeli (ufrosi). `Tibva (ivlisi)~ (1565). praRis saxalxo
galerea, CexeTi.
4. piter breigeli (ufrosi). `Tibva (ivlisi)~ (detali).
5. mai-Tu, Tanamedrove Cineli mxatvari. `banaoba~.
6. bavSvis namuSevari. elene axvledianis saxelobis bavSvTa suraTebis
saxelmwifo galereis arqividan.
19
 gakveTili 2

2 xelovnebis dargebi
mxatvroba, arqiteqtura, qandakeba, musika, kino, Teatri,
rodesac raime Zalian moewonebaT, amboben xolme, xelovnebis literatura xelovnebis dargebia.
nimuSiao. xelovnebis nimuSi Zalian bevri rame SeiZleba iyos _
naxati, saxli, fotosuraTi, beWedi, larnaki da a.S. _ mTavaria,
is didi ostatobiT iyos Seqmnili, Sesrulebuli.
ukve mravali saukunea, adamiani qmnis xelovnebis nimuSebs,
romelTa gareSec Cveni cxovreba warmoudgenelia.

5. mironi.
`badros mtyorcneli~ 6. parizis RvTismSoblis taZari

• rogori iqneboda Cveni cxovreba musikis, kinos an

xelovnebis sxva dargebis gareSe?

1. Zveli berZnuli amfora

2. leonardo da vinCi. `mona liza~

7. sveticxovlis sakaTedro taZari

3. albrext diureri. saSinao davaleba

`kurdReli~ 4. lomi. uZvelesi nimuSi Seqmeni xelovnebis romelime dargis an Janris nimuSi.

12 13

Tema: xelovnebis dargebi.

mizani: moswavlem SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebis
amocnoba da CamoTvla, gavavarjiSoT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi.
III.1; III.4; III.5.
aqtivobebi: saubari, saxelmZRvaneloSi ilustraciebis daTvaliereba,
jgufuri muSaoba, wardgena, xatva, Zerwva an aplikaciis damzadeba, STabeWdi-
lebebis gaziareba. TviTSefasebis rubrikis Sevseba.
forma: individualuri, jgufuri.
resursi: feradi fanqrebi, guaSi an pasteli, plastilini, feradi fur-
clebi, saxatavi rveulis furclebi, webo, Savi fanqari.
gakveTilis msvleloba:
1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon da CamoTvalon xelovnebis
dargebi; Semdeg gadaSalon saxelmZRvaneloebi da daaTvalieron ilustra-
ciebi; daasaxelon, romeli namuSevari xelovnebis romel dargs miekuTvneba;
aRweron isini, Tqvan, ras vuwodebT im adamians, romelmac es namuSevari Seqmna
(mag., Zegli, qandakeba _ moqandakem, naxati _ mxatvarma da a.S.).
2. Semdeg maswavlebeli klass dayofs oTx jgufad. TiToeuli jgufi pi-
robiTad iqneba xelovnebis romelime erTi dargis warmomadgeneli. sTxovs,
SeTanxmdnen da Camoweron yvelaferi, rac ician xelovnebis am dargis Sesaxeb.
ra masalas iyeneben? ra daniSnuleba aqvs maT namuSevrebs?
3. Semdeg jgufis erT-erTi wevri akeTebs wardgenas maTi saqmianobis Ses-
axeb da pasuxobs Tanaklaselebis SekiTxvebs.
4. im SemTxvevaSi, Tu romelime jgufis pasuxi ar aris sruli, maswavle-
belma SeiZleba SekiTxvebi dausvas sxva jgufis wevrebs: `xom ar daamatebdiT
20
rames?~; `kidev ra iciT xelovnebis am dargis Sesaxeb?~.
5. Semdeg sTxovs, moamzadon samuSao adgili da Seqmnan namuSevrebi saku-
Tari fantaziiT sxvadasxva masalis gamoyenebiT. zogierTma SeiZleba gamoZ-
erwos, zogierTma daxatos saRebavebiT an Seqmnas grafikuli namuSevari (Savi
fanqriT), daamzados aplikacia, Senobis martivi maketi, jami, qoTani, doqi.
6. muSaobis dasrulebis Semdeg moswavleebi akeTeben sakuTari namuSevrebis
wardgenas. aRniSnaven, xelovnebis romel dargs SeiZleba miakuTvnon esa Tu
is namuSevari. aRweren, ramdenad SeZles Canafiqris gadmocema namuSevarSi. pa-
suxoben Tanaklaselebs SekiTxvebze. avseben TviTSefasebis rubrikas.
7. maswavlebeli dafaze Camowers sxvadasxva profesias, mag.: kompozitori,
arqiteqtori, mwerali, moqandake, mxatvari da sxva. gverdze Camowers sityvebs:
naxati, simRera, qandakeba, moTxroba, Senoba. moswavleebma unda daukavSiron
xelovani Sesabamis xelovnebis nimuSs, mag. mxatvari _ naxati... am aqtivobiT
maswavlebeli axdens ganvlili masalis ganmtkicebas.
8. gakveTilis bolos, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, CainiSnon saSinao
davaleba.
mizani miRweulia, Tu moswavleebi qmnian namuSevars sakuTari fantaziiT
da namuSevrebis ganxilvisas SeZleben, igi xelovnebis Sesabamis dargs miakuT-
vnon.
SeniSvna: maswavlebeli, sakuTari SexedulebiT, drodadro afasebs mo-
swavleebs ganmaviTarebeli SefasebiT.
maswavlebeli sTxovs, Semdegi gakveTilisTvis moitanon xatvisTvis saWiro
masala.
saxelmZRvaneloSi mocemuli
reproduqciebi da fotoebi:
1. Zveli berZnuli amfora (Zv.w. VI s.) benakis muzeumi, aTeni, saberZneTi.
2. leonardo da vinCi. `mona liza~ (jokonda) /qalbatoni liza jokondos
portreti (Ritratto di Monna Lisa del Giocondo)/ (1503-1505). luvri, parizi,
safrangeTi.
3. albrext diureri (1471-1528), germaneli fermweri, grafikosi, graviori
da xelovnebis Teoretikosi. `kurdReli~ (1502). muzeumi `albertina~, vena,
avstria.
4. `lomi~. oqro. kaxeTi. wnoris #2 yorRani. Zv.w. III aTaswleulis II na-
xevari. saqarTvelos saxelmwifo muzeumi (oqros fondi).
5. mironi (Zv.w. V s-is Suaxanebi), Zveli berZeni moqandake. `badros mtyo-
rcneli~.
6. parizis RvTismSoblis taZari /Notre Dame de Paris/ (1163-1345).
7. sveticxovlis sakaTedro taZari, XI saukune, mcxeTa.

21