Το Σάββατο του Λαζάρου

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι αυτό πριν την

Κυριακή των Βαΐων. Είναι αφιερωμένο στην
νεκρανάσταση του Λαζάρου, το θαύμα που έκανε
ο Ιησούς λίγο πριν αναστηθεί ο ίδιος εκ νεκρών.

Ο λαός μας, βαθιά συγκινημένος από την ημέρα

αυτή, έχει συνθέσει κάλαντα και άλλα
στιχουργήματα. Τα κάλαντα του Λαζάρου ήταν
αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα
τραγουδούσαν οι λεγόμενες Λαζαρίνες, δηλαδή
κοπέλες διαφόρων ηλικιών οι οποίες μάζευαν
λουλούδια από τους αγρούς και γύριζαν από
σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας, με αντάλλαγμα κάποιο κέρασμα ή φιλοδώρημα. Στην Κω, κάποιο παιδί από την
παρέα που γύριζε από σπίτι σε σπίτι, αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι, και στολισμένο με
κίτρινα λουλούδια.

Στη Νίσυρο, το Σάββατο του Λαζάρου οι μαθητές του σχολείου, πρωί- πρωί φτάνουν στο σχολείο κρατώντας
φοινικόκλαδα πλεγμένα με διάφορα σχέδια(καλαθάκια, φαναράκια, γιρλάντες, σταυρούς κ.ά.) και στολισμένα
με πολύχρωμα λουλούδια. Ο δάσκαλος δίνει σε ένα μεγάλο μαθητή την καλαντήρα, σε ένα άλλο ένα καλάθι
και σε άλλο ένα δίσκο. Η καλαντήρα είναι ένα όργανο-παιχνίδι που συμβολίζει τον τάφο του Λαζάρου.
Μπροστά έχει ένα ομοίωμα του Λαζάρου και στην κορυφή ένα χελιδόνι που περιστρέφεται αναγγέλλοντας έτσι
την άνοιξη. Οι μαθητές ξεκινούν τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου. Περνούν απ' όλα τα σοκάκια του
χωριού και χτυπώντας πόρτα-πόρτα μαζεύουν χρήματα και αυγά.

Στον Πόντο, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνανε τα κουλούρια που τα έλεγαν «Κερκέλε» και μαζί με άσπρα
αυγά τα δίνανε στα παιδιά την Κυριακή των Βαΐων όταν έψελναν.

Σε πολλά μέρη ακολουθούσε η περιφορά του ομοιώματος του Λαζάρου ή των προσφερομένων
αρτοπλαστικών σχημάτων του, (τα Λαζαρούδια) ή (Λαζαρόνια) ή (Λαζαράκια). Αυτά ήταν μικρά ομοιώματα
Λαζάρου πλασμένα με ζυμάρι και τα έβαζαν οι νοικοκυρές στα σπίτια τους. Σε άλλα μέρη όπως Κυκλάδες,
Κρήτη, Ιόνια Νησιά, Ήπειρος, συνηθίζεται η περιφορά ομοιωμάτων (συνήθως σταυρός με μαντίλια και
εικονισματάκι, ή και άνθινων Επιταφίων του Λαζάρου), που κρύβει τους συμβολισμούς της Άνοιξης.

Αρκετές είναι και οι προκαταλήψεις του λαού για την ημέρα αυτή: Σε κάποια χωριά οι αγρότες δεν μαζεύουν τη
σοδιά τους τη μέρα αυτή γιατί φοβούνται ότι οι καρποί της γης έχουν τον θάνατο μέσα τους.

Κυριακή των Βαΐων

Την Κυριακή των Βαΐων, γιορτάζουμε την

θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα
Ιεροσόλυμα, «μετά Βαΐων και κλάδων».
Την ταπεινότητα του Χριστού συμβολίζει
η είσοδός του πάνω σε ένα γαιδουράκι,
ενώ τα παιδιά και οι απλοί άνθρωποι που
ζητωκραυγάζουν αντικαθιστούν τους
άρχοντες που θα προϋπαντούσαν έναν
εγκόσμιο βασιλιά.

Έθιμο της ημέρας είναι ο στολισμός των εκκλησιών με βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο
παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια. Στη ΖάκυνθοΤην Κυριακή των
Βαϊων, μετά την Θεία Λειτουργία, στις στολισμένες με βαγιά εκκλησίες μας, οι
«νόντσολοι"(νεωκόροι Ι. Ναού), μοιράζουν σ' όλα τα σπίτια το βαγί ως ευλογία του Ιερέως -
Εφημερίου και οι πιστοί το τοποθετούν στις εικόνες.

Στη Θράκη όπως και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας την ημέρα αυτή συνηθίζονται τα
«βαγιοχτυπήματα». Οι γυναίκες χτυπούν με βάγια τις έγκυες για να «λευτερωθούν» πιο
εύκολα. Ο λαός αποδίδει γονιμοποιό δύναμη στα βάγια. Σε κάποια χωριά της Θράκης τα

1
 κορίτσια φτιάχνουν στεφάνια από βάγια και τα ρίχνουν στο ρέμα. Η κοπέλα της οποίας το
στεφάνι φτάνει πρώτο στη ρεματιά κερνά τις υπόλοιπες στο σπίτι της.

Στη Λέσβο τα παιδιά, μετά την εκκλησία, στόλιζαν ένα δεμάτι από κλαδιά δάφνης με
κόκκινα ή πράσινα κομματάκια από ύφασμα, κρεμούσαν κι ένα κουδούνι και καθώς
πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι ψάλλοντας και λέγοντας εξορκισμούς για τους ψύλλους και τα
ποντίκια, έδιναν και ένα κλαράκι δάφνης στη νοικοκυρά, η οποία τα κερνούσε κάτι. Στην
Τήνο, τα παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους κρατώντας μαζί με το στεφάνι τους την
«αργινάρα», μια ξύλινη ή και σιδερένια ροκάνα που τη στριφογύριζαν με δύναμη. Όταν
έφταναν στη θάλασσα πετούσαν στο στεφάνι στο νερό.

Στην Κέρκυρα, οι εκδηλώσεις του Πάσχα αρχίζουν από την Κυριακή των Βαΐων, «των
Βαγιώνε», όπως συνηθίζεται να λέγεται. Στις 11.00 το πρωί, γίνεται η λιτάνευση του
Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος, μια λιτανεία που τελείται από το 1630 σε
ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη θανατηφόρο επιδημία της πανώλης, που το
1629 θέρισε τους Κερκυραίους. Η λιτανεία είναι η πιο μεγάλη σε διαδρομή και περιφέρεται
κατά μήκος της νοητής γραμμής των παλαιών Ενετικών τειχών της πόλης. Είναι η μοναδική
στην οποία συμμετέχουν, όλες και οι 18 Φιλαρμονικές του νησιού για να τιμήσουν τον
Πολιούχο Άγιο της Κέρκυρας. Έθιμο είναι μετά το τέλος της λιτανείας, οι Φιλαρμονικές
παρελαύνουν από τα κεντρικά σημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης παιανίζοντας
εύθυμα εμβατήρια. Το ίδιο βράδυ στις 9.00 γίνεται στο Δημοτικό Θέατρο η καθιερωμένη
συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος», η οποία με τις μελωδίες της μας
εισάγει στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδος.

Τέλος ας μην ξεχνάμε ότι την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο, αν και είναι ακόμα
Σαρακοστή, να τρώμε ψάρι.
Μεγάλη Δευτέρα

Τη Μεγάλη Δευτέρα η εκκλησία θυμάται τον Ιωσήφ που τα αδέλφια του τον
πουλάνε δούλο και βρίσκεται στην Αίγυπτο, ερμηνεύει τα όνειρα του Φαραώ και
γίνεται ηγετική μορφή στην Αίγυπτο. Το ήθος του Ιωσήφ παραλληλίζεται με
αυτό του Ιησού. Και κάτι άλλο όμως μας υπενθυμίζουν οι ύμνοι της Μεγάλης
Δευτέρας: το πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η ομορφιά, αν δεν ταυτίζεται με
την αγάπη. Μαθαίνουμε λοιπόν, πως ο Ιησούς, βαδίζοντας με τους μαθητές
Του στην Ιερουσαλήμ, πείνασε και είδε ένα δέντρο, μία συκιά ιδιαίτερα όμορφη
και πλούσια σε φύλλωμα, χωρίς όμως καρπούς. Η ομορφιά της δεν ωφελεί και
γι αυτό ο Ιησούς την ξεραίνει.

Επίσης, την ημέρα αυτή ακούμε στην εκκλησία το «ουαί και αλοίμονο Φαρισαίοι
υποκριταί» και το «ο Νυμφίος έρχεται εν τώ μέσω τής νυκτός». Την Μεγάλη
Δευτέρα ακούμε και την παραβολή των δέκα παρθένων. Η εκκλησία την ημέρα
αυτή μας υπενθυμίζει την παραβολή των ταλάντων που είπε ο Ιησούς και που σκοπό έχει να μας δείξει ότι ο
κάθε ένας από εμάς πρέπει να συνειδητοποιήσει πως ότι ξεχωριστό έχει, του δόθηκε από τον Θεό για να το
καλλιεργήσει προς όφελος δικό του, αλλά κυρίως, προς όφελος των άλλων.

Από την ημέρα αυτή ξεκινά η αυστηρή νηστεία. Στην Καστοριά, τη Μεγάλη Δευτέρα, τη Μεγάλη Τρίτη και τη
Μεγάλη Τετάρτη δεν έτρωγαν τίποτα, έπιναν μόνο λίγο νερό, κυρίως οι κοπέλες, γιατί πίστευαν πως της
νηστικής καρδιάς πιάνει η ευχή και έτσι θα έβρισκαν γαμπρό!
Τέλος, στην Κέρκυρα, την ημέρα αυτή οι Κερκυραίοι αγοράζουν 'Φογάτσες', και 'Κολομπίνες', τα τοπικά
μαντολάτα και τσουρέκια δηλαδή.

Mεγάλη Τρίτη

Το τροπάριο της Κασσιανής δεσπόζει στην ακολουθία της Μ. Τρίτης."Κύριε,

η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,... μυροφόρου αναλαβούσα
τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει». Μια γυναίκα
αμαρτωλή, αναλαμβάνει το ρόλο της Μυροφόρου, και φέρνει στο Χριστό
μύρα. Με μια συγκλονιστική χειρονομία αγάπης, αλείφει με μύρο τα πόδια
του Κυρίου, και τα σκουπίζει με τα δάκρυα και τα μαλλιά της, δείχνοντας μ'

2
αυτό τον τρόπο την μετάνοιά της, την οποία ο Κύριος κάνει αποδεκτή.
Σε όλη την Ελλάδα, την ημέρα αυτή, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν τα πασχαλιάτικα κουλουράκια
τους.

Μεγάλη Τετάρτη

Την Μεγάλη Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία

Λειτουργία, και το απόγευμα ή βράδυ γίνεται το Μυστήριο του Αγίου
Ευχελαίου. Στο Ευχέλαιο ο παπάς διαβάζει εφτά ευαγγέλια, κι εφτά
ευχές γιά να ευλογήσει λάδι που το χρησιμοποιούμε γιά την θεραπεία
ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Μετά την ακολουθία του
Ευχελαίου ο ιερέας σταυρώνει τους πιστούς με λάδι στο μέτωπο, τα
μάγουλα, το πρόσωπο και τα χέρια, γιατί θεωρείται ότι έχει ιαματικές
ιδιότητες. Σε μερικούς τόπους, το ευχέλαιο γινόταν και στο σπίτι. Η
Μεγάλη Τετάρτη είναι η ημέρα προδοσίας του Ιούδα.

Στην Πάρο και σε άλλες περιοχές της χώρας μας, τη Μεγάλη Τετάρτη
παρασκεύαζαν τη νέα ζύμη, το προζύμι της χρονιάς. Στις γειτονιές
της Αθήνας η εκκλησάρισσα πήγαινε από σπίτι σε σπίτι, μάζευε
αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι. Το πήγαινε στον παπά και
εκείνος ακουμπούσε πάνω του το σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το
αλεύρι φούσκωνε. Αυτό θα ήταν το προζύμι της χρονιάς. Στη Σπάρτη,
έτρωγαν κάθε πρωί, ένα κομμάτι από αυτό το αλεύρι. Οι νοικοκυρές
επέλεγαν τη Την Μ. Τετάρτη για το πλύσιμο και το καθάρισμα του
σπιτιού.

Μεγάλη Πέμπτη

Η Μεγάλη Πέμπτη, είναι η μέρα που στην εκκλησία γίνεται η μακρά

ακολουθία τών Παθών, διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια και
γίνεται η τελετή της Σταύρωσης του Χριστού. Οι πιστοί
συγκινούνται ακούγοντας το «σήμερον κρεμάται επί ξύλου» μέσα
στην σκοτεινή εκκλησία. Ο Εσταυρωμένος από το ιερό μεταφέρεται
στο μέσον τού ναού, για να σταθεί εκεί μέχρι την Αποκαθήλωση.
Όλες οι οικογένειες φέρνουν στεφάνια και λουλούδια για τον
Εσταυρωμένο, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν και για τον στολισμό
του Επιταφίου. Μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια, οι κοπέλες αρχίζουν να
στολίζουν τον Επιτάφιο, έτσι ώστε την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί
είναι έτοιμος για να δεχθεί το «σώμα του Χριστού» κατά την
Αποκαθήλωση.

Στη Ζάκυνθο, ο Εσταυρωμένος βγαίνει μετά το ενδέκατο Ευαγγέλιο.

Ο ψάλτης μπροστά στον Εσταυρωμένο ψάλλει τον ύμνο «Σήμερον
κρεμάται επί ξύλου...», ενώ αμέσως μετά ψάλλεται από τη χορωδία
ή τους ψάλτες ο Ψαλμός «Ινα τι εφρύαξαν έθνη...»

Τη Μ. Πέμπτη οι νοικοκυρές βάφουν τα αβγά με κόκκινη μπογιά,

ενώ τα παλαιότερα χρόνια η βαφή των αβγών γίνονταν με μπογιά
που παράγονταν από διάφορα χόρτα ή μπαχαρικά. Σε ορισμένες περιοχές, κρατούν τη μπογιά σαράντα
ημέρες, επειδή πιστεύουν ότι είναι «του Χριστού το αίμα».

Για το κόκκινο χρώμα των αβγών, η λαϊκή παράδοση έχει να παρουσιάσει ενδιαφέροντες μύθους. Σύμφωνα με
την παράδοση, όταν διαδόθηκε ότι ο Χριστός αναστήθηκε, πολλοί δεν το πίστεψαν, μια γυναίκα που κρατούσε
αβγά σε ένα καλάθι, αμφισβήτησε ότι θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο λέγοντας ότι αυτό είναι τόσο αδύνατο
να γίνει όσο και να βαφτούν τα αυγά που κρατούσε κόκκινα. Τότε, ως εκ θαύματος, τα αβγά της νοικοκυράς
άλλαξαν χρώμα. Για άλλους το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της
Ανάστασης του Κυρίου.

3
Είναι τόσο σημαντικό το έθιμο τν βαμμένων αυγών που σε πολλά μέρη, είναι συγκεκριμένος ο αριθμός αυγών
που θα βάψουν και οι τρόποι και τα μέσα βαφής που θα χρησιμοποιήσουν.

Ο λαός πιστεύει πως το πρώτο αυγό που βάφεται, το αυγό της Παναγίας, έχει θαυματουργές ικανότητες, γι
αυτό το βάζουν στο εικονοστάσι του σπιτιού. Με το αυγό της Παναγίας, οι γυναίκες σταυρώνουν τα παιδιά και
αν το αυγό είναι τριών χρόνων και τοποθετηθεί στην κοιλιά εγκύου γυναίκας ή ζώου, πιστεύεται ότι
αποτρέπεται το ενδεχόμενο αποβολής!

Τα τσόφλια αυτών των αυγών, τα βάζουν στις ρίζες των δέντρων για να πιάσουν όλοι οι καρποί.

Εξίσου θαυμαστές ιδιότητες αποδίδουν και στα κεριά που ανάβουν, όταν διαβάζονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια.
Σε πολλά μέρη το κερί αυτό, που μένει άκαυτο, το φυλάνε για φυλαχτό και τον χειμώνα το ανάβουν για να μην
πέσει κεραυνός.

Τη Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν τα τσουρέκια σε κουλούρες και ένα σε σχήμα σταυρού με τέσσερα κόκκινα αβγά
στις άκρες και ένα άσπρο στη μέση το οποίο τρώνε την Λαμπρή. Στην Κορώνη, τις λαμπριάτικες
«κουτσούνες», τις ζυμώνουν με λάδι, αμύγδαλα και γλυκάνισο. Βράζουν και δαφνόφυλλα και προσθέτουν το
ζουμί για νοστιμάδα. Τις πλάθουν στρογγυλές σαν κουλούρες ή μακρουλές και τις περιπλέκουν μέσα σε
ζυμάρι. Βάζουν στη μέση το κόκκινο αυγό και τη στολίζουν με αγκιναρίτσες, πουλάκια, αμύγδαλα και σουσάμι.

Στην Κρήτη λέγονταν κάλαντα την ημέρα αυτή. Τα Κάλαντα τής Μεγάλης Πέμπτης, τα έψελναν μικρές παρέες
παιδιών ή μαυροφόρες κοπέλες. Το σύνηθες φιλοδώρημα ήταν τα φρεσκοβαμμένα κόκκινα αβγά.

Στις Μέτρες της Θράκης τα παιδιά έκαναν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας
κλαδιά για να το κάψουν την επομένη στον Επιτάφιο.

Στην Πάτμο αναβιώνει ένα άλλο εντυπωσιακό έθιμο: η τελετή του Νιπτήρα, μια αναπαράσταση του Νιπτήρα
που τέλεσε ο Ιησούς στους μαθητές του μετά το Μυστικό Δείπνο. Γίνεται κάθε μεγάλη Πέμπτη μεσημέρι, στη
πλατεία Ξάνθου, μπροστά στο Δημαρχείο όπου έχει στηθεί από νωρίς το σκηνικό. Τους ρόλους των 12
Αποστόλων υποδύονται μοναχοί ή κληρικοί και το ρόλο του Χριστού ο ηγούμενος της Μονής Θεολόγου, ενώ
το ρόλο του Ευαγγελιστή ένας κληρικός. Η αναπαράσταση γίνεται μέσα σε αυστηρά μοναστηριακό κλίμα με
τον Απόστο Πέτρο και τον Ιούδα ως «πρωταγωνιστές» μέχρι την ώρα που ο ηγούμενος θα ραντίσει συμβολικά
τα πόδιατων μοναχών με νερό. Η πομπή ξεκινάει και επιστρέφει στο Μοναστήρι

Μεγάλη Παρασκευή

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μέρα της

κορύφωσης του Θείου Δράματος, αφού είναι η
ημέρα της Ταφής του Χριστού και οι πιστοί
μαζεύονται στις εκκλησίες από το πρωί για την
ακολουθία των Μεγάλων Ωρών. και την
Ακολουθία της Αποκαθήλωσης όπου ο παπάς
βγάζει το σώμα του Χριστού από τον Σταυρό και
τον τοποθετεί μέσα στον Επιτάφιο. Μετά την
Αποκαθήλωση όλοι προσκυνούν τον Επιτάφιο,
και τα παιδιά περνάνε κάτω από τον Επιτάφιο
τρεις φορές. Στη χώρα μας συνηθίζεται οι πιστοί
να πηγαίνουν από εκκλησία σε εκκλησία γιά να
προσκυνήσουν τους διάφορους Επιτάφιους.
Επίσης, αυτήν την ημέρα συνηθίζεται να
πηγαίνουν στα νεκροταφεία όσοι έχουν χάσει
δικούς τους.

Το βράδυ στις εκκλησίες ακούγεται το «Ώ γλυκύ

μου έαρ» και το πένθος κορυφώνεται. Οι πιστοί
κρατούν αναμμένα κεριά και ακολουθούν τον
στολισμένο Επιτάφιο. Εκείνη την ώρα, σε πολλές
περιοχές, οι νοικοκυρές βγάζουν στην εξώπορτα ένα πιάτο με φυτρωμένους σπόρους το
οποίο βάζουν πάλι μέσα στο σπίτι τα ξημερώματα.

Όταν η πομπή του Επιταφίου επιστρέφει μπροστά στην είσοδο του ναού γίνεται η
αναπαράσταση της σκηνής των «κεκλεισμένων θυρών». Ο ιερέας παριστάνει τον Χριστό

4
ενώπιον των πυλών της Κόλασης και ψέλνει «Άρατε πύλας, οι άρχοντες υμών και
επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξας». Ο ψάλτης από μέσα
παριστάνει το διάβολο προσπαθεί να εμποδίσει την είσοδο, όμως τελικά ο ιερέας σπρώχνει
ορμητικά την πόρτα του ναού και μπαίνει μέσα.

Τη μέρα αυτή, οι πιστοί δεν τρώνε λάδι ή γλυκά, αφού ο Χριστός ήπιε ξύδι. Σε πολλές
περιοχές, δεν τρώνε απολύτως τίποτα, πίνουν μόνο νερό. Η παράδοση λέει πως κανείς
δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί, καρφί ή βελόνι, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία
αφού με αυτά τρύπησαν το σώμα του Ιησού.

Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα έθιμα καταγράφονται στη

Ζάκυνθο, όπου δεν χρησιμοποιείται ο γνωστός
στην υπόλοιπη Ελλάδα κεντητός Επιτάφιος, αλλά
ξυλόγλυπτη αγιογραφία του νεκρού Χριστού, που
ονομάζεται «Αμνός». Μετά τη λιτάνευση, το
Σώμα του Χριστού τοποθετείται στον Επιτάφιο, ο
οποίος και πάλι είναι ιδιόμορφος. Και αυτό γιατί,
στη Ζάκυνθο οι Επιτάφιοι δεν στολίζονται με
λουλούδια, αλλά είναι ξυλόγλυπτοι, με επένδυση
φύλλου χρυσού και βελούδου, δηλαδή
πραγματικά έργα τέχνης.

Στην Ύδρα, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής η

νεολαία του νησιού χωρίζεται σε δύο ομάδες, η
μία από αυτές πηγαίνει στην εκκλησία για να
στολίσει τον Επιτάφιο και η δεύτερη πηγαίνει στο
λιμάνι. Εκεί, πάνω σε μια βάρκα φτιάχνουν μια
κρεμάλα που κρέμεται πάνω από τη θάλασσα και
στην οποία κρεμούν το ομοίωμα του Ιούδα.

Το βράδυ, μετά την περιφορά του Επιταφίου, ο ιερέας ανεβαίνει επάνω στη βάρκα, και
βάζει φωτιά στο ομοίωμα.

Κάτι αντίστοιχο γίνεται και στις Μέτρες της Θράκης, όπου η πομπή του Επιταφίου, σταματά
έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη
στιγμή που ο Ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και καίνε τον Ιούδα και τη
στάχτη τη ρίχνουν στο νεκροταφείο.

Στα χωριά της Πυλίας, την Μεγάλη Παρασκευή, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την
αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι, ενώ στην Κρήτη, τρώνε νερόβραστα φαγητά
με ξύδι, σαλιγκάρια βραστά, των οποίων το ζουμί μοιάζει με ξύδι.

Στα λουλούδια που οι πιστοί παίρνουν από τον Επιτάφιο (Χριστολούλουδα,

Σταυρολούλουδα) αποδίδουν θαυματουργές ιδιότητες και πολλοί τα κρατούν στο σπίτι ως
φυλαχτό.

Σε πολλές περιοχές, όπως στην Κορώνη και στην Καστοριά, την ημέρα αυτή, τα παιδιά
πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα Πάθη του Χριστού. Στην Καστοριά μάλιστα,
κρατούν ομοίωμα περιστεριού, και το περιφέρουν στα σπίτια.

Μεγάλο Σάββατο

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η Λειτουργία του

Μεγάλου Βασιλείου. Αυτή είναι η προαναγγελία του
μεγάλου γεγονότος της Αναστάσεως με την φράση του
ιερέα: «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην...». Το βράδυ
γίνεται στην εκκλησία η Ακολουθία της Αναστάσεως. Λίγο
πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν
και μόλις ΄πάει δώδεκα η ώρα ο παπάς ψάλλει το «Δεύτε
λάβετε φως» και βγαίνει με την λαμπάδα του αναμμένη
μέσα από την Ωραία Πύλη, και δίνει το φως σ' όλους τους
εκκλησιαζόμενους. Σε πολλές περιοχές τα κορίτσια

5
ανάβουν την λαμπάδα τους από λαμπάδα κάποιου άντρα, για να παντρευτούν.

Κατόπιν, όλοι βγαίνουν έξω όπου ο παππάς

διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και
μόλις τελειώσει όλοι ψάλλουν: «Χριστός
Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος».
Το Χριστός Ανέστη είναι και το σύνθημα για να
ξεκινήσουν οι πιστοί τους ασπασμούς. Αυτό το
φιλί της αγάπης, δίνεται σε φίλους και εχθρούς,
αφού συμβολίζει τη συγχώρεση. Μάλιστα, στα
Νένητα της Χίου, εκτός από τον ασπασμό
μεταξύ των εκκλησιαζόμενων, οι πιστοί
αντάλλασσαν και τα στασίδια τους σαν σημείο
αγάπης.

Μετά το Χριστός Ανέστη, στην Κορώνη της

Μεσσηνίας γίνεται πανδαιμόνιο στους
δρόμους, όπου πολλοί σπάνε πήλινα κανάτια.
Σε όλη τη χώρα, αμέσως μετά το Χριστός
Ανέστη αρχίζουν πυροτεχνήματα, συχνά
εκκωφαντικά. Θεωρείται πως με τον θόρυβο τα
κακά πνεύματα απομακρύνονται.
Με την Ανάσταση συμβαδίζει και το έθιμο του
αγιασμού των αυγών στην εκκλησία. Σε πολλές
περιπτώσεις, ο ιερέας μοιράζει κόκκινα αυγά στους πιστούς.

Μετά την Ανάσταση οι πιστοί φέρνουν στα σπίτια τους το Άγιο Φως και κάνουν το σχήμα
του σταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού. Μετά ανάβουν το
καντήλι με το Άγιο Φως το οποίο προσπαθούν να κρατήσουν τουλάχιστον τρεις με σαράντα
μέρες. Ακολουθεί το Πασχαλινό Δείπνο, που είναι συνήθως η μαγειρίτσα και τσουγκρίζονται
τα αυγά, ενώ στην Κω τρώνε και τις λεγόμενες λαμπρόπιττες, που μοιάζουν με τυρόπιττες.

Κυριακή του Πάσχα

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα γίνεται η δεύτερη Ανάσταση

που λέγεται και Αγάπη. Στην Ανάσταση αυτή διαβάζεται το
Ευαγγέλιο σε διάφορες γλώσσες και δεν υπάρχουν βεγγαλικά, γιατί
είναι μια ειρηνική εκδήλωση. Όπως και στην Ανάσταση του
Μεγάλου Σαββάτου, όποιοι έχουν τσακωθεί, δίνουν τα χέρια και
φιλιούνται. Τις επόμενες σαράντα ημέρες οι Χριστιανοί χαιρετούν ο
ένας τον άλλον λέγοντας «Χριστός Ανέστη» και απαντώντας
«Αληθώς Ανέστη».

Την Κυριακή του Πάσχα συνήθιζαν άλλοτε να συνάπτουν και την

αδελφοποιϊα, την φιλία δηλαδή που γίνεται δεσμός αδελφικής
αγάπης. Στον Εσπερινό της Λαμπρής ο παπάς, αφού διάβαζε
ευχές στους αδερφοποιτούς, τους όρκιζε στο Ευαγγέλιο, τους έδενε
με κόκκινη κορδέλα και τους πήγαινε προς το ιερό, όπου ένωναν το αίμα τους.

Την Κυριακή του Πάσχα σε μερικά μέρη ο παπάς μοιράζει το πασχαλινό αρνί στους πιστούς. Όλα τα μέλη της
οικογένειας τρώνε από το αγιασθέν κρέας. Αυτό που συνηθίζεται βέβαια σε όλη την Ελλάδα είναι το αρνί στη
σούβλα, μαζί με το κοκορέτσι. Τό αρνί που τρώγεται από πολλούς το Πάσχα συμβολίζει τον Χριστό που
θυσιάστηκε για τους ανθρώπους.

Τα παλαιότερα χρόνια, αλλά ακόμη και σήμερα σε ορισμένες επαρχιακές περιοχές, τα γλέντια ξεκινούσαν στις
αυλές των εκκλησιών ή τις πλατείες των χωριών. Σε κάποιες περιοχές της Μακεδονίας, τον χορό ξεκινούσε ο
παπάς του χωριού. Στην Κέρκυρα, στο χωριό Επίσκεψη, υπάρχει ο λεγόμενος χορός των Παπάδων. Εκτός
από το να χορεύουν, οι παπάδες τραγουδούν κιόλας, ενώ πιο παλιά συμμετείχε και τσαμπούνα.

6
Ένα από τα ωραιότερα λαμπριάτικα έθιμα συναντάμε στο Καστελλόριζο. Εκεί, την ημέρα της Λαμπρής,
στήνεται ο χορός των κοριτσιών στον αυλόγυρο του Μητροπολιτικού ναού. Για τις περιορισμένες κοπέλες του
νησιού είναι ένα από τα κυριότερα γεγονότα της ζωής τους, αφού συνδέεται με την επιλογή του πιθανού
γαμπρού στο μέλλον.

Το γλέντι της Λαμπρής είναι για όλους τους πιστούς. Από αυτό δεν πρέπει να
λείπει κανείς ούτε και αυτοί που πενθούν. Σε μερικούς τόπους το τραπέζι δεν το
μαζεύουν επί τρεις ημέρες, ενώ ρίχνουν τα ψίχουλα στα αμπέλια, για να
ευλογηθούν.

Ο εορτασμός του Πάσχα

Στις χριστιανικές χώρες, το Πάσχα
εορτάζεται η ανάμνηση της
Ανάστασης του Ιησού. Τα έθιμα,
όμως και οι παραδόσεις των
ημερών έχουν παγανιστική
προέλευση

Η ονομασία του Πάσχα προέρχεται

από την εβραϊκή γιορτή Pesach
(Pasch), κατά την οποία γιορτάζουν την απελευθέρωση των
Ιουδαίων από τους Αιγυπτίους. Οι πρώτοι Χριστιανοί, οι οποίοι ήταν
στην πλειοψηφία τους Ιουδαϊκής καταγωγής μεγάλωσαν με την
Εβραϊκή παράδοση και καθιέρωσαν το Πάσχα ως τη γιορτή για την
ανάληψη του Χριστού, όπως είχαν προβλέψει οι προφήτες.

Οι δυτικές εκκλησίες τοποθετούν χρονικά τη Γιορτή την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο κατόπιν
της εαρινής ισημερίας (21 Μαρτίου). Οι χριστιανικές εκκλησίες της Ανατολής το γιορτάζουν αναλογικά με τη
γιορτή Pesach. Το Πάσχα ακολουθεί τη Σαρακοστή, μία περίοδο 46 ημερών νηστείας και προετοιμασίας για
την ημέρα της Ανάστασης. Η Μεγάλη Εβδομάδα προετοιμάζεται από την Κυριακή, ημέρα κατά την οποία ο
Ιησούς μπήκε θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ. Την προηγούμενη ημέρα προηγήθηκε η ανάσταση του
Λαζάρου. Τη Μεγάλη Πέμπτη τοποθετείται χρονικά ο Μυστικός Δείπνος, το τελευταίο γεύμα του Χριστού πριν
από τη Σταύρωση. Η Μεγάλη Εβδομάδα κορυφώνεται την ημέρα της Ανάστασης κατά την οποία ο Ιησούς
επέστρεψε στον Ουρανό.

Το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού προέρχεται, επίσης, από την γιορτή Pesachκαι ο συμβολισμός του
μεταφέρθηκε στη θυσία του Χριστού, τον «αμνό του Θεού», για χάρη του ανθρώπου.

Πασχαλινά έθιμα στην ηπειρωτική Ελλάδα

Αμφίκλεια

Αξίζει κανείς να βρεθεί στο Δαδί, για να ζήσει ένα αξέχαστο Ρουμελιώτικο Πάσχα. Σε κάθε γειτονιά
δημιουργούνται «λάκκοι» εκεί όπου ψήνονται πολλά αρνιά μαζί, προσφέρονται αυγά, κρασί, και γλυκά.

Τη Τρίτη ημέρα του Πάσχα, γιορτάζει η Αγία Ιερουσαλήμ η οποία βρίσκεται στην είσοδο της χαράδρας
«ΒΑΡΣΑΜΟ». Μετά τη λειτουργία ακολουθεί χορός στη θέση «ΑΛΩΝΑΚΙ» με χορευτικά τμήματα του
Λαογραφικού Συλλόγου και μοιράζεται φρέσκο τυρί, κρασί, κόκκινα αυγά κλπ.

Αράχωβα

Ανήμερα του Πάσχα και από το απόγευμα ξεκινάει η περιφορά της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία
συνοδεύουν περί τα 500 άτομα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές.

Την επομένη πραγματοποιείται αγώνας δρόμου των γερόντων (ανηφορικός δρόμος), οι οποίοι ξεκινούν από
την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φτάνουν στο λόφο. Ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα και το
απόγευμα χορεύουν γυναικείοι χορευτικοί σύλλογοι. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με κλέφτικα αγωνίσματα,
όπως το σήκωμα της πέτρας κλπ.

7
Λιβαδειά

Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της πόλης, είναι το πολύ γνωστό και μοναδικό «Πάσχα της Λιβαδειάς», που όχι
μόνο διατηρείται αλλά χρόνο με το χρόνο ζωντανεύει μιας και οι νεώτεροι συμμετέχουν με ιδιαίτερο μεράκι και
κέφι στο έθιμο του «λάκκου». Μετά την Ανάσταση και πριν καλά ξημερώσει οι Λειβαδίτες ετοιμάζουν την
φωτιά. Χρειάζεται τέχνη και προσοχή. Ένας, κάνοντας το σταυρό του, βάζει φωτιά στο σωρό με τη λαμπάδα
της Αναστάσεως. Οι φλόγες αγκαλιάζουν το σωρό. Με ραντίσματα νερού και συχνό χτύπημα με ένα μακρύ
ξύλο, η θράκα είναι έτοιμη για να ψηθούν τα αρνιά. Το ίδιο γίνεται σε όλους τους «λάκκους» και ανεβαίνουν οι
καπνοί, αναρίθμητοι και πυκνοί, σε τέτοιο βαθμό, που σκεπάζουν τον ήλιο που στο μεταξύ ανατέλλει.

Η πόλη τυλίγεται σε σύννεφα καπνού. Οι φωτιές είναι

έτοιμες και τα αρνιά τοποθετούνται στους «λάκκους». Το
γύρισμα των αρνιών και το γλέντι διαρκεί μέχρι το
απόγευμα, το οποίο συμπληρώνεται με τη συμμετοχή
παραδοσιακών χορευτικών συγκροτημάτων και με την
καύση των πυροτεχνημάτων που αλλάζουν στην
κυριολεξία το χρώμα του ουρανού της Λιβαδειάς.

Αιτωλικό

Την Μ. Παρασκευή πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται το

ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται ο
Επιτάφιος, ιστορικό κειμήλιο του 13ου-14ου αιώνα.

Επίσης, στον ίδιο ναό βρίσκεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία πιστεύεται ότι είναι έργο του
Ευαγγελιστή Λουκά.

Από το πρωί του Μ. Σαββάτου στην κεντρική πλατεία της πόλης αναβιώνουν πολλά από τα έθιμα των
κατοίκων μέχρι αργά το βράδυ της Αναστάσεως που είναι και το αποκορύφωμα της ημέρας.

Την Κυριακή του Πάσχα κάθε γειτονιά, είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι
έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες δωρεάν.

Ναύπακτος

Το βράδυ της Μ. Παρασκευής, πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του
Επιταφίου, σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά
τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες
σχηματίζουν μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα
μοναδικής ομορφιάς. Το έθιμο αυτό έχει παράδοση πολλών χρόνων που φαίνεται να θέλει να συνδυάσει τη
θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη
τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.

Χαλκιδική

Το σημαντικότερο Πασχαλινό έθιμο είναι «ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΝΙΟΥ Τ' ΑΛΩΝΙ». Γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του
Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία πάνω στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του
πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και πολλές
φορές ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και
τελειώνουν με τον «ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους
Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν όπου
υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά. Ο χορός στη μέση περίπου του τραγουδιού διπλώνεται στα
δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό.

Κατά την διάρκεια της γιορτής μοιράζονται σε όλους, καφές που βράζει σε μεγάλο καζάνι «ζωγραφίτικος»,
τσουρέκια και αυγά. Ο χορός επαναλαμβάνεται το απόγευμα στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Λιτόχωρο

Την Μ. Πέμπτη, το βράδυ, στολίζονται οι επιτάφιοι που φτιάχνονται από ελεύθερες κοπέλες, που όλη την
Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα. Την Μ. Παρασκευή το βράδυ γίνεται στο παζάρι η συνάντηση
των Επιταφίων που συνοδεύονται από χορωδίες Λιτοχωριτών, δημιουργώντας ένα εκπληκτικό θέαμα.

Τρίπολη

8
Την Κυριακή του Πάσχα η Τρίπολη σκεπάζεται από τον καπνό που δημιουργούν οι φωτιές, που σιγά -σιγά
ανάβουν, ξεκινώντας λίγο μετά τα μεσάνυκτα. Το θέαμα με τις στήλες από το ύψωμα του Αγίου Θεοδώρου
είναι μοναδικό. Το πρωί της Κυριακής, αρχίζει το μεγάλο γλέντι με την συμμετοχή χορευτικών συγκροτημάτων,
ενώ οι ντόπιοι και ξένοι ζωντανεύουν το έθιμο της κλεφτουριάς. Προσφέρονται εκτός από αρνί,
Τριπολιτσιώτικο κρασί, κόκκινα αυγά, κουλούρια και μεζέδες.

Μονεμβασιά

Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού, όπου πραγματοποιούνται όλες οι
λειτουργίες των ημερών. Είναι μοναδικό το θέαμα της περιφοράς του Επιταφίου στα πλακόστρωτα σοκάκια
της μεσαιωνικής πολιτείας.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στο περίβολο της εκκλησίας, γίνεται το κάψιμο του Ιούδα, ενός
ανθρωπίνου ομοιώματος από ξύλα και άχυρα, μέσα στο οποίο υπάρχουν εκρηκτικά.

Πασχαλινά Έθιμα στα Ιόνια Νησιά

Κέρκυρα

Την Κυριακή των Βαΐων, στις 11 το πρωί, γίνεται η

Λιτανεία του Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα.
Είναι μία Λιτανεία που γίνεται από το 1630 σε ανάμνηση
της απαλλαγής του νησιού από την φοβερή αρρώστια της
πανώλης που το 1629 θέρισε τους Κερκυραίους. Η
Λιτανεία αυτή είναι η πιο μεγάλη του νησιού, παίρνουν δε
μέρος και οι 14 Φιλαρμονικές του νησιού.

Την Μ. Παρασκευή στις 4μ.μ. ξεκινά από την εκκλησία του

Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο, ο Επιβλητικός
Επιτάφιος. Μέχρι της 9.30 το βράδυ, από κάθε εκκλησία
βγαίνει ο Επιτάφιος με την απαραίτητη μπάντα της κάθε
ενορίας, τις χορωδίες, τους πιστούς. Τελευταίος βγαίνει ο
επιτάφιος της Μητρόπολης. Μεγαλοπρεπέστατος με τις
φιλαρμονικές να παίζουν πένθιμη μουσική, όπως το
Adagio του Albignoni. Τον συνοδεύουν ο ιερός κλήρος, η
μεγάλη χορωδία της Μητρόπολης και οι αρχές του νησιού.
Η πραγματοποίηση τεχνητού σεισμού αποτελεί παράδοση
για τον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων. Γίνεται το πρωί του Μ. Σαββάτου στις 06.00 (στο τέλος του
Απόστολου). Αποτελεί δε αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, σαν
επακόλουθο-θριαμβικό γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου.

Στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα. Το 1574 οι Βενετσιάνοι
απαγόρευσαν στους ορθοδόξους την περιφορά του την Μ. Παρασκευή, και από τότε οι Κερκυραίοι
πραγματοποιούν την περιφορά μαζί με το Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου. Είναι η πιο παλιά και πιο κατανυκτική
Λιτανεία που βγαίνει σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, που έσωσε τον Κερκυραϊκό λαό από την σιτοδεία.
Εμπρός πηγαίνει ο Άγιος που έχει θέση χοροστατούντος Επισκόπου σε αυτή την Λιτανεία, και ακολουθεί ο
Επιτάφιος. Η πομπή κινείται ρυθμικά με τους Πένθιμους ήχους των τριών φιλαρμονικών της πόλης. Από το
Δημαρχείο αρχίζει ο «Αμλετ», πένθιμο εμβατήριο του Ιταλού συνθέτη Faccio, που από παράδοση παίζεται
από την Παλαιά φιλαρμονική. Ακολουθεί το άλλο πένθιμο εμβατήριο «Calde Lacrime» (καυτά δάκρυα) του
άλλου Ιταλού συνθέτη Michelli από την φιλαρμονική Μάντζαρος και τέλος από την Φιλαρμονική Καποδίστριας
το πένθιμο εμβατήριο από την Ηρωική του Μπετόβεν.

Μετά το τέλος της λιτανείας, ο Άγιος θα παραμείνει στη θύρα του, μέχρι την Τρίτη του Πάσχα για προσκύνημα.
Στις 11 το πρωΐ του Μ. Σαββάτου ο κόσμος περιμένει την πρώτη Ανάσταση. Όταν τελειώνει η ακολουθία στη
Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες,
πήλινα δοχεία (μπότιδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο. Αυτό το έθιμο έχει τις ρίζες του στο χωρίον του
Ευαγγελίου 'Συ δε Κύριε Ανάστησόν με ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως».

Ένα άλλο επίσης Κορφιάτικο Πασχαλινό έθιμο που αναβιώνει ο Οργανισμός Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων είναι
το «ΜΑΣΤΕΛΟ» (βαρέλι).

9
Στην «Pinia» και κάτω από την Μεταλλική Κουκουνάρα που κρέμεται ασάλευτη ακόμα στην διασταύρωση
Νικηφόρου Θεοτόκη και Φιλαρμονικής, μαζεύονται οι Φακίνοι, οι αχθοφόροι της πόλης, οι Πινιαδώροι, οι
οποίοι τοποθετούσαν στη μέση του πεζοδρομίου ένα ξύλινο βαρέλι. Το στόλιζαν με μυρτιές και βέρντε, του
έβαζαν νερό και αυτοί σκορπισμένοι στο γύρο χώρο, παρακαλούσαν τους περαστικούς, που αυτή την ώρα
ήταν πάρα πολλοί, να ρίξουν νομίσματα για ευχές στο νερό. Όταν πλησίαζε η ώρα της πρώτης Ανάστασης, οι
Πηνιαδώροι σκορπισμένοι στην περιοχή της Πιάτσας κυνηγούσαν να βρουν κάποιον να τον ρίξουν στο βαρέλι.
Αυτός μουσκίδι έβρεχε τον κόσμο γύρω του, ενώ περνούσαν οι μπάντες μας, παίζοντας το αλέγκρο μαρς «Μη
φοβάστε Γραικοί». Στο τέλος έβγαινε ο βρεγμένος με γέλια και χαρές και έπαιρνε τα χρήματα που είχε το
βαρέλι.

Το βράδυ του Μ. Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην Άνω Πλατεία - φαντασμαγορικό, μοναδικό
θέαμα. Όλα τα παράθυρα των γύρω σπιτιών ανοιχτά με κεράκια αναμμένα. Τα παράθυρα των
μεγάλων εξαορόφων σπιτιών, μαζί με το καταπληκτικό θέμα των χιλιάδων κεριών και των πιστών
που παρακολουθούν την τελετή της Ανάστασης στη
μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας, συνθέτουν μία
μεγαλειώδη εικόνα. Η Αναστάσιμος Ακολουθία
συνεχίζεται στον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής
(Πλατύ Καντούνι). Την Κυριακή του Πάσχα, από τις 7 το
πρωί κάθε εκκλησία, όπως συμβαίνει και με τους
Επιταφίους, βγάζει την Ανάσταση με φιλαρμονικές,
σχολεία, προσκόπους και χορωδίες.

Το μεσημέρι ο Ναυτικός Σταθμός Κέρκυρας στο Νέο

Φρούριο συνεχίζοντας την παράδοση δίνει κέφι και
χαρά με χορευτικά συγκροτήματα και πλούσιους
μεζέδες.

Ζάκυνθος

Ο εορτασμός της Μ. Εβδομάδας στη Ζάκυνθο είναι μία σύνθεση από

μοναδικές και ανεπανάληπτες στιγμές που ζουν οι ντόπιοι και οι επισκέπτες του νησιού. Η κατανυκτική
ατμόσφαιρα και οι ιδιαιτερότητες του «Ζακυνθινού Πάσχα» με τα ιδιόμορφα «αντέτια» (έθιμα) το κάνουν να
είναι ξεχωριστό σε όλη την Ελλάδα. Το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην
περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη. Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των
Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες
του Μ. Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την Ανάσταση.

Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια ενώ από το
καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους.

Λευκάδα

Το βράδυ της Μ. Παρασκευής γίνεται στον κεντρικό δρόμο της πόλης, με κατάληξη την παραδοσιακή, ενετικού
στυλ, κεντρική πλατεία, η περιφορά των επιταφίων των ενοριών, συνοδεία Φιλαρμονικής.

Το Μ. Σάββατο το πρωί, η Φιλαρμονική παίζει στους δρόμους της πόλης χαρούμενους σκοπούς, ενώ οι
νοικοκυρές πετούν και σπάζουν έξω από τα σπίτια τους διάφορα πήλινα αγγεία (το κομμάτι).

Πασχαλινά έθιμα στα νησιά του Αιγαίου

Σκιάθος

Η Σκιάθος είναι από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας όπου τηρείται το Αγιονορίτικο Τυπικό, όσον αφορά
στις ώρες που γίνονται οι ακολουθίες των Εκκλησιών. Έτσι η βραδινή ακολουθία του Επιταφίου, ξεκινά τα
ξημερώματα του Μ. Σαββάτου. Γύρω στις 4 το πρωί βγαίνουν οι Επιτάφιοι για περιφορά. Ένας τελάλης, ο
«προεξάρχοντας» απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω με τους ψαλτάδες ψάλλει κι ο
κόσμος όλος μαζί. Ο Επιτάφιος κατεβαίνει μέσα από τα γραφικά στενάκια και τα καλντερίμια του νησιού. Όλα
τα σπίτια είναι φωταγωγημένα, ενώ στις αυλές τα αναμμένα κεριά και το λιβάνι που καίει, μοσχοβολάει,
δημιουργώντας μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Φτάνοντας στην εκκλησία των τριών Ιεραρχών, ενώνονται οι πιστοί
των δύο εκκλησιών και όλοι μαζί συνεχίζουν την περιφορά σε ολόκληρο το νησί κι επιστρέφουν στις εκκλησίες
γύρω από στις 5.30 το πρωί. Εκεί γίνεται από τους ιερείς η αναπαράσταση της «εις Άδου Καθόδου» του
Χριστού και ενώ ψάλλεται το «άρατε πύλες», ο ιερέας ανοίγει χτυπώντας δυνατά το πόδι του, την εξώθυρα του

10
Ιερού Ναού. Σε λίγο ξημερώνει, μα κανείς δεν θα κοιμηθεί μια που η μέρα του Μ. Σαββάτου προορίζεται για τις
τελευταίες προετοιμασίες πριν την Ανάσταση.

Κύθνος

Το πιο εντυπωσιακό έθιμο του νησιού είναι αυτό της «Κούνιας». Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του
νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται
αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές
στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον,
δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο.

Το βράδυ του Μ. Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του

«συχώριου», δηλαδή όλοι όσοι έχουν πεθαμένους
συγγενείς φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και
ψωμί, τα οποία έχει «διαβάσει» ο παπάς, τα
προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους
του νησιού.

Σύρος

Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο

Θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως, με αγάπη κατάνυξη και
αμοιβαίο σεβασμό τις Άγιες Μέρες του Πάσχα.

Οι Επιτάφιοι των Καθολικών στην Άνω Σύρο ξεκινούν από τον Ναό του Αγίου Γεωργίου. Στην Ερμούπολη ο
επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον ιερό Ναό Ευαγγελιστών οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων, από τις
ενορίες Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως και την Μητρόπολη της Μεταμορφώσεως περιφέρονται και
συναντώνται στην Κεντρική Πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μ.
Παρασκευής από την χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.

Πάρος

Η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της,
γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά
ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα,
την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Τα μεσάνυκτα του Μ.
Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων.

Φολέγανδρος

Τις ημέρες του Πάσχα, οι κάτοικοι του νησιού ασπρίζουν τα σπίτια τους. Το έθιμο θέλει τη περιφορά της
εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, να διαρκεί τρείς ημέρες, η οποία μαζί με την πομπή των πιστών,
μπαίνει σε όλα τα σπίτια του νησιού, ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα.

Πάτμος

Γνωστή κυρίως ως το νησί όπου ο Ιωάννης έγραψε

την Αποκάλυψη, η Πάτμος παραμένει μέγας πόλος
έλξης, έχοντας το προνόμιο της αδιάκοπης και
πιστής διαδοχής όλων των παραδόσεων, χάριν της
υπάρξεως της Μονής του Ιωάννου του θεολόγου.
Επίκεντρο των τελετών και ακολουθιών αποτελεί ο
«ΝΙΠΤΗΡΑΣ». Κάθε χρόνο, στολίζεται με λαμπρές
βάγιες και πλούσια ποικιλία ανοιξιάτικων
λουλουδιών, επιδρά κάθε φορά καταλυτικά στους
πιστούς. Την Μ. Πέμπτη, γίνεται αναπαράσταση
του «ΜΥΣΤΙΚΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ» του ΝΙΠΤΗΡΑ, σε
κεντρική πλατεία της Χώρας.

Το Μ. Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και
την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την
οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά
στους πιστούς.

11
Οι εκδηλώσεις τελειώνουν την Τρίτη του Πάσχα με την περιφορά εικόνων του Μοναστηριού, που συνθέτουν το
μεγαλείο της Πασχαλινής Πάτμου.

Ρόδος

Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο»,
συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν
πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η
συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των
κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, «τα
Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του
Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.

Το πρωϊ, της Μ. Πέμπτη, παρέες παιδιών γυρίζουν σε όλες

τις γειτονιές τραγουδούν και κρατώντας πανέρια,
συγκεντρώνουν διάφορα λουλούδια για το στολισμό του
Επιταφίου, που θα γίνει αργά, τις πρώτες πρωϊνές ώρες
μετά την τέλεση της Σταύρωσης. Επίσης μετά την
Σταύρωση, θα μείνουν στο Ναό γυναίκες, οι οποίες θα
ψάλλουν τα παραδοσιακά Μοιρολόγια.

Κάλυμνος

Το Σάββατο του Λαζάρου, παραμένει το έθιμο να ζυμώνουν

«Λαζάρους», να πλάθουν δηλ. ένα ομοίωμα όπου μπορείς
να ξεχωρίσεις τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι. Το πρωί, μετά την εκκλησία, τα παιδιά βγαίνουν στους
δρόμους και λένε τα ειδικά κάλαντα για το Λάζαρο. Την Μ. Πέμπτη, νωρίς το απόγευμα σε μερικές εκκλησίες
μαζεύονται για να φτιάξουν τον Ιούδα. Πρώτα θα γίνει ολόκληρο το σώμα με χέρια, πόδια και θα τα
παραγεμίσουν με άχυρα και κουρέλια. Έπειτα θα γίνει ξέχωρο κεφάλι που θα ραφτεί πάνω και θα
ζωγραφιστούν τα χαρακτηριστικά. Στο ένα χέρι θα έχει ένα σακκούλι με πέτρες, συμβολίζοντας τα τριάκοντα
αργύρια. Έπειτα τον κρεμάνε έξω από την εκκλησία στο καμπαναριό ή όπου μπορούν σε τεντωμένο σχοινί.
Μένει εκεί έως το μεσημέρι του Μ. Σαββάτου και τον καίνε με φωνές και πειράγματα, όταν αρχίζουν να
παίζουν οι καμπάνες για την Πρώτη Ανάσταση.

Την νύχτα της Μ. Πέμπτης όσες γυναίκες, νέες και ηλικιωμένες μπορούν, κάθονται κοντά και γύρω από τον
εσταυρωμένο και αρχίζουν να λένε το «Μοιρολόι του Χριστού», που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά εδώ και
πάρα πολλά χρόνια. Το μοιρολόι διαρκεί περίπου μία ώρα και έχει δική του μελωδία ανάμεσα σε βυζαντινό
τροπάρι και θλιμμένο Δημοτικό Τραγούδι. Επαναλαμβάνεται αρκετές φορές.

Την Μ. Παρασκευή, δημιουργείται ένα ανεπανάληπτο θέαμα καθώς οι επιτάφιοι, άλλοι στολισμένοι με φυσικά
λουλούδια και άλλοι ντυμένοι με ρούχα μεταξωτά, μαζεύονται όλοι μαζί ο ένας πίσω από τον άλλο κι
ακολουθούν οι ενορίτες με τα κεριά αναμμένα. Όλοι θα περάσουν μπροστά από τον Δεσπότη που στέκεται
μπροστά από τον Μητροπολιτικό Ναό να τους ευλογήσει για να επιστρέψουν στις ενορίες τους.

Το Μ. Σάββατο, στην ακολουθία όπου διαβάζονται οι προφητείες στο σημείο που ο παπάς αρχίζει να λεει
«Αναστήτω ο Θεός» όλο το εκκλησίασμα «παίζει παλαμάκια» δηλ. χειροκροτεί και ένα αίσθημα χαράς και
ικανοποίησης διαχέεται μία βαθιά πίστη ότι όντως ο Χριστός αναστήθηκε.

Μετά την ακολουθία γίνεται το σφάξιμο των αρνιών όπου οι γυναίκες τα παραγεμίζουν με ρύζι και ψιλά
συκωτάκια και τα βάζουν να ψηθούν σε ειδικό πήλινο σκεύος «μουούρι» το οποίο μπαίνει σε παραδοσιακό
θολωτό φούρνο. Στις 12 ακριβώς παίζουν οι καμπάνες συγχρόνως όλων των εκκλησιών ενώ από τα βουνά
ρίχνουν δυναμίτες.

Την επομένη του Πάσχα, το απόγευμα, ο κόσμος μαζεύεται στην πλατεία στο λιμάνι όπου γίνεται
αναπαράσταση της αναχώρησης των σφουγγαράδων όπως στα παλιά χρόνια, δηλαδή αγιασμός μέσα στα
πλοία, χοροί και τραγούδια.

Κως

Ενώ οι μεγάλοι είναι δοσμένοι στις πασχαλινές δουλειές και στον εκκλησιασμό, τα παιδιά προετοιμάζονται και
αυτά για την Ανάσταση του Κυρίου. Παίρνουν μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές,
δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, το βράδυ της
Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει και να χαλάσει ο κόσμος. Άλλοι κόβουν
μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φυτίλι, την τυλίγουν
τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν και από την ώρα που ο παπάς λεει το «ΧΡΙΣΤΟΣ
ΑΝΕΣΤΗ».

12
Το πρωί του Μ. Σαββάτου, η εκκλησία ασπροφορεί και στρώνεται με μυρωμένα λουλούδια του βουνού που
λέγονται λαμπρές (μικρό μωβ αρωματικά λουλούδια). Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις λαμπρόπιττες και το
γεμιστό αρνί.

Αστυπάλαια

Την Κυριακή του Πάσχα μετά την Ανάσταση καίνε τον Ιούδα ή κατά τους Αστυπαλίτες «Καϊρη», ομοίωμα
ανθρώπου ντυμένου με παλιά ρούχα και δεμένο σε ξύλινο κοντάρι στην πόρτα της εκκλησίας, κατόπιν αρχίζει
το Πασχαλινό γλέντι, γιορτάζοντας το χαρμόσυνο γεγονός της Ανάστασης.

Κάρπαθος

Στην Κάρπαθο έχουμε το πατροπαράδοτο έθιμο το «βυζάντι» δηλ. αντί για

σουβλιστό αρνί, γεμιστό αρνί με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια. Η προετοιμασία
του γίνεται το μεγάλο Σάββατο. Στη συνέχεια, τοποθετείται στον
παραδοσιακό Καρπάθιο φούρνο, ο οποίος σφραγίζεται με λάσπη και πηλό
και ανήμερα του Πάσχα τον ανοίγουν και γιορτάζουν την ημέρα αυτή με
Καρπάθιο κρασί και παραδοσιακούς χορούς.

Επίσης, στην Κοινότητα Μενετών (Καρπάθου) την ημέρα του Αγίου

Γεωργίου γιορτάζεται το «Λακί». Οι Λακιώτες συγκεντρώνονται στον
ομώνυμο λόγο όπου εκεί φιλοξενούν όλους τους ξένους αλλά και τους
κατοίκους από τα γύρω χωριά στους οποίους προσφέρουν δωρεάν κρασί
και αρνί, στην συνέχεια ρίχνουν δυναμίτες στο γκρεμό.

Σύμη

Την Κυριακή του Πάσχα καίγεται το ομοίωμα του Ιούδα, με συνοδεία

μουσικής, η πομπή περνά θριαμβευτικά από τον κεντρικό δρόμο του χωριού και κατεβαίνει στο γιαλό. Στη
συνέχεια χορευτικά συγκροτήματα με τοπικές ενδυμασίες παρουσιάζουν παραδοσιακούς χορούς στην πλατεία
του μουράγιου όπου καίγεται και το ομοίωμα του Ιούδα.

Πώς σταυρώθηκε ο Ιησούς;

Πάμπολλες είναι οι θεωρίες που αναπτύχθηκαν
όλους αυτούς τους αιώνες, σχετικά με τον τρόπο
με τον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς. Η αλήθεια,
πιθανώς, να σκιάζεται και οι συγκεκριμένες
λεπτομέρειες να σκιάζονται από υπό το ειδικό
βάρος του νοήματος της Θυσίας.

Το καλοκαίρι του 1968, μια ομάδα αρχαιολόγων, με

επικεφαλής τον Βασίλη Τζαφέρη, ανακάλυψε
τέσσερα σπήλαια-τάφους βόρεια της Ιερουσαλήμ. Οι
οικογενειακοί αυτοί τάφοι αποτελούσαν μέρος ενός
εβραϊκού νεκροταφείου της εποχής του Ιησού και
περιείχαν 35 σκελετούς. Ένας από αυτούς ανήκε σε
νεαρό άντρα, ηλικίας από 24 έως 28 ετών, ο οποίος
είχε σταυρωθεί.

Η εξέταση του συγκεκριμένου σκελετού έδωσε πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη

μέθοδο της σταύρωσης την εποχή του Ιησού, καθώς η ημερομηνία θανάτου του νεαρού
υπολογίστηκε από το 7 έως το 66 μ.Χ. Τόσο εκείνος όσο και ο Ιησούς είχαν σταυρωθεί από
τους Ρωμαίους την ίδια εποχή, και όχι μακριά από τα τείχη της Ιερουσαλήμ. Η πρώτη
θεωρία περί σταύρωσης με βάση τα ευρήματα του Τζαφέρη διατυπώθηκε το 1970 από τον
καθηγητή Ν. Χάας, της Ιατρικής Σχολής της Ιερουσαλήμ. Το τελευταίο τρίτο του κερκιδικού
οστού στον δεξί βραχίονα του νεαρού είχε ένα σημάδι που θα μπορούσε να είχε προκληθεί
από το «ξύσιμο» ενός καρφιού. Επομένως, λογικό θα ήταν ο Ιησούς να είχε καρφωθεί στον
σταυρό από τα χέρια και όχι από τις παλάμες οι οποίες δεν θα μπορούσαν, άλλωστε, να
κρατήσουν το βάρος του σώματός Του. Τα πόδια είχαν ενωθεί και λυγιστεί έτσι ώστε οι
κνήμες να είναι παράλληλες με το οριζόντιο δοκάρι του σταυρού, και στη συνέχεια
καρφώθηκαν μαζί στο ξύλο με ένα καρφί στις φτέρνες, το δεξί πόδι πάνω από το αριστερό.
Καθώς το καρφί αυτό δεν αρκούσε για να συγκρατήσει το σώμα στον σταυρό, μία μικρή
σανίδα τοποθετούνταν στο σταυρό εν είδει καθίσματος, η οποία σήκωνε μεγάλο μέρος του
βάρους του σώματος και παρέτεινε το μαρτύριο.

13
 Οι... αντιρρήσεις

Ωστόσο, η θεωρία του Χάας διαψεύστηκε 15 χρόνια

αργότερα από τον συνάδελφό του Τζ. Ζίας, καθώς
διαπιστώθηκαν αρκετές λανθασμένες υποθέσεις.
Πρώτον, το τραύμα στον δεξί βραχίονα του νέου δεν
είχε απαραίτητα προκληθεί από καρφί, ενώ
αντίστοιχο τραύμα δεν υπήρχε στο αριστερό χέρι.
Όσον αφορά τα πόδια, το μήκος του καρφιού (11,5
εκ.) δεν αρκούσε για να κρατήσει δύο ανδρικά πόδια
καρφωμένα σε ξύλο. Επιπλέον, ίχνη από ξύλο ελιάς
ανάμεσα στην κεφαλή του καρφιού και στο οστό της
φτέρνας, κατά πάσα πιθανότητα οφείλονται στη
χρησιμοποίηση μικρών κομματιών ξύλου που εμπόδιζαν τον σταυρωμένο να επιχειρήσει
να ελευθερώσει τα πόδια του. Η θέση που έδειξε ο Ζίας και η οποία θεωρείται η
επικρατέστερη μέχρι σήμερα, θέλει τον νεαρό δεμένο από τα χέρια στον σταυρό και
καρφωμένο με τα πόδια του παράλληλα, αριστερά και δεξιά του ξύλου. Ωστόσο, ο Ιησούς
δεν αποκλείεται να καρφώθηκε στον σταυρό τόσο από τα χέρια όσο και από τα πόδια,
όπως θέλουν τα σημάδια που, κατά τις Γραφές, έδειξε στους μαθητές του ύστερα από την
ανάστασή Του.

Και ο θάνατος;

Ο θάνατος στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται σε υποβουλιμικό σοκ (μείωση της

κυκλοφορίας του πλάσματος στο σώμα) ή ασφυξία, και μπορεί να έρθει ύστερα από μία
ώρα ή και αρκετές μέρες, ανάλογα με τη μέθοδο της σταύρωσης (καρφιά ή μόνο σχοινί), τη
χρησιμοποίηση ή όχι στηρικτικής σανίδας και το ύψος των χεριών. Όσο πιο ψηλά
τοποθετηθούν τα χέρια, τόσο πιο δυσχερής γίνεται η λειτουργία του διαφράγματος και των
μεσοπλεύριων μυών και τόσο πιο δύσκολη είναι η αναπνοή.

Το έθιμο του Επιταφίου

Οι γυναίκες κάθε ενορίας συνηθίζεται να ξενυχτούν

το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης προκειμένου να
στολίσουν τον επιτάφιο με λουλούδια της άνοιξης
όπως βιολέτες, μενεξέδες, τριαντάφυλλα,
λεμονανθούς. Την ώρα που στολίζεται ο επιτάφιος,
οι γυναίκες ψάλλουν, συνήθως το μοιρολόγι της
Παναγίας.

Είναι αναμενόμενος και ο σχετικός ανταγωνισμός

μεταξύ των ενοριών, στην επαρχία κυρίως, για το
ποιος επιτάφιος θα είναι καλύτερα στολισμένος.
Πάντως, το έθιμο του στολισμού και της περιφοράς
του επιταφίου προέρχεται από την αρχαιότητα και
συγκεκριμένα, από τα Ελευσίνια μυστήρια.

Το βράδυ γίνεται η περιφορά του Επιταφίου. Σε

μερικά μέρη, την ώρα εκείνη, ανάβουν φωτιές και καίνε τον Ιούδα.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας πιστεύεται πως τα λουλούδια του επιταφίου έχουν θαυματουργές ιδιότητες, γι
αυτό και τα κρατάνε στο εικονοστάσι.

Ένα εντυπωσιακό έθιμο υπάρχει στην Ύδρα: Νέοι άντρες μπαίνουν με τον Επιτάφιο στη θάλασσα. Τον
ακουμπάνε στο νερό και ο παπάς προσεύχεται για τους ναυτικούς.

Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφερθούμε στην παρουσία των μυροφόρων στη λειτουργία της
Μεγάλης Παρασκευής. Οι μυροφόρες είναι συνήθως νεαρές κοπέλες, ντυμένες στα άσπρα, που ψέλνουν το
«Η ζωή εν τάφω» και τα άλλα εγκώμια, και ραίνουν με ροδοπέταλα τον επιτάφιο.

Το Άγιο Φως

14
 Κάθε Μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα
επαναλαμβάνεται το θαύμα του Αγίου Φωτός

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί πριν από την τελετή του Αγίου Φωτός, αφού γίνει έλεγχος του Παναγίου
Τάφου, αυτός σφραγίζεται με μελισσοκέρι και οι Aρχές τοποθετούν πάνω στο κερί τις σφραγίδες τους.

Η τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται στις 12 η ώρα το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και αποτελείται από τη
λιτανεία, την είσοδο του Πατριάρχη στον Πανάγιο Τάφο και τις προσευχές του Πατριάρχη για να βγει το Άγιο
Φως.

Μετά την Λιτανεία αποσφραγίζεται ο Πανάγιος Τάφος και ο

Πατριάρχης ελέγχεται από τον διοικητή της Ιερουσαλήμ ώστε
να διαπιστωθεί ότι δεν έχει τίποτα μαζί του το οποίο μπορεί να
μεταδώσει φως.

Μετά τον έλεγχο ο Πατριάρχης παίρνει τους σβηστούς πυρσούς

και εισέρχεται μαζί με τον Δραγουμάνο των Αρμενίων στο Ιερό
Κουβούκλιο, όπου όλα τα καντήλια είναι σβηστά.

Μέσα στον Πανάγιο Τάφο ο Πατριάρχης γονατιστός κάνει

προσευχή διαβάζοντας και με ειδικές ευχές παρακαλά για το
δώρο του Αγίου Φωτός. Τότε ακούγεται ένας συριγμός και σχεδόν ταυτόχρονα αστραπές του Αγίου Φωτός
διαπερνούν από παντού, λες και ανάβουν εκατομμύρια φωτογραφικά φλας και τα καντήλια ανάβουν μόνα
τους. Μέσα στο Πανάγιο Τάφο οι πυρσοί που κρατάει ο Πατριάρχης ανάβουν επίσης μόνοι τους από το Άγιο
Φως, ενώ το πλήθος ζητωκραυγάζει.

Για την πρώτη μισή ώρα, το Άγιο Φως δεν έχει τις ιδιότητες τις φωτιάς, που σημαίνει ότι αν κάποιος αγγίξει τη
φλόγα δεν καίγεται.

Το Άγιο Φως συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού για όλους τους ανθρώπους. Έτσι, και οι πιστοί που
παίρνουν το Άγιο Φως από τις ενορίες τους, διατηρούν ορισμένες εθιμοτυπικές συνήθειες. Με τη φλόγα της
λαμπάδας, που φέρουν όλοι αναμμένη από την Ανάσταση, σταυρώνουν πρώτα το ανώφλι της εξώπορτας του
σπιτιού και στη συνέχεια ανάβουν το φως του καντηλιού στο σπίτι τους.

Στην επαρχία, πολλοί είναι εκείνοι που μεταδίδουν το καινούργιο φως στα στείρα ζώα και τα άκαρπα δένδρα,
γιατί το Άγιο Φως θεωρείται γονιμοποιό.

Πασχαλινά αυγά με φυσικά χρώματα

Η κουζίνα μας είναι γεμάτη από φυσικά χρώματα,
τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη
διακόσμηση των πασχαλινών αυγών.

Υλικά όπως το κόκκινο λάχανο, ο κουρκουμάς, τα φύλλα

του κρεμμυδιού, τα παντζάρια, ο καφές μπορούν να
δώσουν χρώμα στα αυγά μας και η διαδικασία της
βαφής να αποδειχθεί πολύ διασκεδαστική ακόμη και για
τα παιδιά.

Μπορούμε να επιλέξουμε ένα υλικό και να το τοποθετήσουμε σε ένα σκεύος

χρησιμοποιώντας την ποσότητα που αναγράφεται παρακάτω. Προσθέτουμε ένα λίτρο νερό
και δύο κουταλιές της σούπας λευκό ξίδι. Αν χρειαστεί περισσότερο νερό, προκειμένου να
καλύψει το προϊόν που θα μας δώσει το χρώμα του, το προσθέτουμε αυξάνοντας
αναλογικά και την ποσότητα του ξιδιού. Τοποθετούμε το σκεύος στην εστία της κουζίνας
και σιγοβράζουμε για 30 λεπτά. Στραγγίζουμε και βάζουμε το υγρό σε ένα μπολ. Αφήνουμε
να κρυώσει λίγο και η βαφή μας είναι έτοιμη.

15
Χρώματα και αναλογίες

Χρώμα από κόκκινο λάχανο: 4 κούπες κομμένο

λάχανο

Χρώμα από κουρκουμά: 3 κουταλιές της σούπας

κουρκουμάς

Χρώμα από φύλλα κρεμμυδιού: 4 κούπες φύλλα

κρεμμυδιού (που αντιστοιχούν περίπου σε 12
κρεμμύδια)

Χρώμα από παντζάρι: 4 κούπες κομμένα παντζάρια

Χρώμα από καφέ: 1 λίτρο δυνατό μαύρο καφέ (αντί για νερό)

Μέθοδος βαφής σε κρύο διάλυμα: Με αυτό τον τρόπο βράζουμε χωριστά τα αυγά από
τα υλικά που θα μας δώσουν το χρώμα τους. Αφού βράσουμε καλά τα αυγά τα
τοποθετούμε με ένα κουτάλι στο μπολ στο οποίο υπάρχει το χρώμα (που έχει προκύψει
από το βρασμό των υλικών που έχουμε επιλέξει).

Τα αφήνουμε όση ώρα θέλουμε (ακόμη και όλη τη νύχτα) προκειμένου να πετύχουμε την
επιθυμητή απόχρωση. Αφαιρούμε τα αυγά με ένα κουτάλι, τα σκουπίζουμε ελαφρά με
χαρτοπετσέτα και τα αφήνουμε να στεγνώσουν εντελώς σε μία σχάρα. Με αυτή τη μέθοδο
τα αυγά αποκτούν ανεπαίσθητες, ημιδιαφανείς σκιές αλλά μπορεί το χρώμα να είναι
ακανόνιστο.

Μέθοδος του βρασμού: Με αυτόν τον τρόπο η βαφή εμποτίζει το κέλυφος του αυγού και
το χρωματικό αποτέλεσμα είναι έντονο και ομοιόμορφο. Παίρνουμε τα άβραστα αυγά και τα
τοποθετούμε σε ένα σκεύος όπου έχουμε σουρώσει τη βαφή που έχει προκύψει από το
βράσιμο των υλικών που έχουμε επιλέξει.

Βράζουμε μέσα στη βαφή τα αυγά. Όταν ετοιμαστούν, αποσύρουμε από την εστία και τα
στεγνώνουμε με τον τρόπο που προαναφέραμε (στην κρύα μέθοδο).

Οι φυσικές βαφές έχουν την τάση ότι ξεθωριάζουν με τον καιρό. Επομένως καλό θα ήταν
εφόσον επιλέξουμε αυτόν τον τρόπο διακόσμησης των πασχαλινών αυγών μας να
χρησιμοποιήσουμε ένα σπρέι γυαλίσματος της επιφάνειάς τους.

Το λεξικό των χρωμάτων: Εάν αποφασίσουμε

να βάψουμε τα αυγά μας με φυσικά χρώματα
μπορεί να εκπλαγούμε με το αποτέλεσμα. Π.χ το
χρώμα που έχει προκύψει από το κόκκινο
λάχανο μπορεί να δώσει στα αυγά μια μπλε
απόχρωση! Για το λόγο αυτό, παραθέτουμε έναν
κατάλογο που θα μας βοηθήσει στην επίτευξη
του επιδιωκόμενου χρωματικού αποτελέσματος.

Για βαθύ χρυσαφί: Βράζουμε τα αυγά σε χρώμα

από κουρκουμά, για 30 λεπτά.

Για καστανό χρώμα: Βράζουμε τα αυγά σε

χρώμα από φύλλα κρεμμυδιού, για 30 λεπτά.

Για σκούρο καφέ: Βράζουμε τα αυγά σε χρώμα

από καφέ, για 30 λεπτά.

Για ανοιχτό κίτρινο: Αφήνουμε τα αυγά σε

χρώμα από κουρκουμά (που βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά.

Για πορτοκαλί: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από φύλλα κρεμμυδιού (που βρίσκεται σε

16
 θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά.

Φωτεινό καφέ: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από καφέ (που βρίσκεται σε θερμοκρασία
δωματίου) για 30 λεπτά.

Φωτεινό Ροζ: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από παντζάρια (που βρίσκεται σε

θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά.

Φωτεινό Μπλε: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από κόκκινο λάχανο (που βρίσκεται σε
θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά.

Μπλε ρουά: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από κόκκινο λάχανο (που βρίσκεται σε
θερμοκρασία δωματίου) για όλη τη νύχτα.

Χρώμα λεβάντας: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από κουρκουμά (που βρίσκεται σε

θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά. Στη συνέχεια βουτάμε τα αυγά σε χρώμα από
κόκκινο λάχανο (που βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου) για 30 δευτερόλεπτα.

Κιτρινοπράσινο: Αφήνουμε τα αυγά σε χρώμα από κουρκουμά (που βρίσκεται σε

θερμοκρασία δωματίου) για 30 λεπτά. Στη συνέχεια βουτάμε τα αυγά σε χρώμα από
παντζάρια (που βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου) για 5 δευτερόλεπτα.

Λαμπερά αυγά
Δώστε στα πασχαλινά αυγά αστραφτερή λάμψη χρησιμοποιώντας ειδικές βαφές και κάνοντας
ποικίλους χρωματικούς συνδυασμούς

Τα υλικά που θα χρειαστούμε είναι λαμπερά χρώματα σε σκόνη, μπολ, κουτάλι, πινέλο και την κατάλληλη
κόλλα. Ξεκινάμε αμέσως!

1. Αρχικά βράζουμε τα αυγά που θέλουμε να διακοσμήσουμε ή μπορούμε και να αδειάσουμε το περιεχόμενό
τους χρησιμοποιώντας μια καρφίτσα και τρυπώντας το αυγό μέχρι και τον κρόκο. Αλλά επειδή στη χώρα μας
δεν συνηθίζεται αυτός ο τρόπος, δίνουμε έμφαση στην πρώτη εκδοχή.

2. Απλώνουμε με το πινέλο την κόλλα στην επιφάνεια του αυγού.

3. Σε ένα μπολ τοποθετούμε τη λαμπερή σκόνη-χρώμα της αρεσκείας μας. Αν θέλουμε να δώσουμε ένα
τρεμοφέγγισμα στην όψη του αυγών μας δεν έχουμε παρά να συνδυάσουμε το χρώμα που έχουμε επιλέξει με
το λαμπερό χρυσαφί ή ασημί. Βάζουμε το αυγό στο μπολ και με ένα κουτάλι ρίχνουμε σε όλη την επιφάνεια τη
λαμπερή σκόνη-χρώμα.

4. Αφαιρούμε το αυγό από το μπολ και το τοποθετούμε για μία ώρα σε ένα λαδόχαρτο για να σταθεροποιηθεί
το χρώμα.

Μπορούμε να χρωματίσουμε τα αυγά μας με πολλές αποχρώσεις κάνοντας τους δικούς μας χρωματικούς
συνδυασμούς.

Το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα αστραφτερό!

Τα αυγά Faberge
Τα αυγά Faberge, γνωστά και ως αυτοκρατορικά αυγά, γεννήθηκαν στη Ρωσία το
1884, μετά από επιθυμία του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ να δωρίσει ένα πολύτιμο αυγό
στη σύζυγό του Μαρία, το βράδυ της Ανάστασης

17
 Το αυγό, κατεξοχήν σύμβολο του Πάσχα, από την
αρχαιότητα συνδέθηκε με τη ζωή και αποδόθηκε σε
διάφορες εποχές, με ποικίλους τρόπους. Αντικείμενα με
ωοειδή σχήματα και καθαρές παραστάσεις αυγών
κοσμούν σήμερα διάφορες συλλογές ανά τον κόσμο. Η
πιο σημαντική ανήκει στον τελευταίο τσάρο της Ρωσίας,
Νικόλαο ΙΙ. Τα αυγά Faberge, γνωστά και ως
αυτοκρατορικά αυγά, γεννήθηκαν εκεί το 1884, μετά
από επιθυμία του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ να δωρίσει ένα
πολύτιμο αυγό στη σύζυγό του Μαρία, το βράδυ της
Ανάστασης. Έκτοτε, ο δημιουργός τους, Faberge,
ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με τη φιλοτέχνηση
τους. Τα διακοσμητικά τους θέματα είναι εμπνευσμένα
από ταξίδια του σχεδιαστή τους ή από τις συλλογές του
Ερμιτάζ.

Υπάρχουν αυγά με θέματα από τη ρωσική ιστορία,

όπως απεικονίσεις στέψεων τσάρων, την ολοκλήρωση του σιδηροδρόμου, πολλές εθνικές
επετείους, μνημεία της χώρας, ενώ κατά τον πόλεμο διακοσμούνταν με τον κόκκινο
σταυρό.Η κατασκευή των αυγών είναι πολύπλοκη και δύσκολη, αφού απαιτείται μεγάλη
προσοχή και ακρίβεια. Φτιάχνονται από πολλά στρώματα σμάλτου. Κάθε επικάλυψη
σμάλτου πρέπει να ψήνεται χωριστά. Αρχικά η παλέτα του Faberge ήταν πολύ
περιορισμένη, σύντομα όμως, έπειτα από πειραματισμούς στη θερμοκρασία, κατά το
ψήσιμο, απέκτησε περισσότερα από 140 χρώματα και πολλούς τόνους τους.Τα υλικά που
χρησιμοποιούσε συμπεριλάμβαναν μέταλλα όπως ασήμι, χαλκός, χρυσός, νίκελ, τα οποία
συνδύαζε σε διαφορετικές περιεκτικότητες για να δημιουργήσει τα πρωτότυπα χρώματά
του.

Αφού πέθανε ο τσάρος, η παράδοση συνεχίστηκε από το γιό του Αλέξανδρο ΙΙ, με τη
μετατροπή τους από απλά, όμορφα διακοσμημένα αυγά, σε αυγά-έκπληξη! Μέσα
τοποθετούνταν πολύτιμα κοσμήματα ή φωτογραφίες.

Τα πιο ακριβά αυγά είναι εκείνα που είναι φτιαγμένα από σμάλτο οστράκων, γιατί
αποκαλύπτονται πολλά και όμορφα χρώματα καθώς το φως πέφτει στην επιφάνειά τους.
Συχνά ενθέτονται πολύτιμοι λίθοι, όπως ρουμπίνια, διαμάντια, και σμαράγδια.

Αυγά-κηροπήγια
Ένας πρωτότυπος κι εντυπωσιακός τρόπος για να διακοσμήσετε το πασχαλινό τραπέζι σας

Πώς ένα αυγό μπορεί να μετατραπεί σε ένα πρωτότυπο κηροπήγιο; Η

διαδικασία είναι απλή. Κατ' αρχήν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως βάση τη
θήκη των αυγών (όπως στη φωτογραφία). Στη συνέχεια τρυπάμε την κορυφή
του αυγού με μια καρφίτσα. Μεγεθύνουμε το άνοιγμα και αδειάζουμε τον κρόκο.

Καθαρίζουμε το κέλυφος και το βάφουμε με χρώμα ζαχαροπλαστικής

ακολουθώντας κανονικά τις οδηγίες της συσκευασίας. Κόβουμε ένα φυτίλι σε
μήκος 10 περίπου εκατοστών και το τοποθετούμε μέσα στο κέλυφος,
στερεοποιώντας το με λίγο ζεστό κερί.

Αφού επαναλάβουμε τη διαδικασία για όσα αυγά θέλουμε, χρησιμοποιούμε ένα

χωνί και τα γεμίζουμε (σχεδόν μέχρι επάνω) με καλά λιωμένο καυτό κερί, το
οποίο μπορούμε να το έχουμε χρωματίσει ανάλογα με την απόχρωση που έχει το βαμμένο κέλυφος.

Αφήνουμε το κερί να σταθεροποιηθεί. Κόβουμε το φυτίλι όσο πρέπει και το εντυπωσιακό κηροπήγιό μας είναι
έτοιμο.

Καλή επιτυχία!

18
«Φυσικά» αυγά
Δώστε στα πασχαλινά αυγά την εικόνα της άνοιξης μέσα
από τα σχέδια που επέλεξε η φύση (διάφορα φύλλα και
κλαδάκια).

Για τη φυσική αυτή διακόσμηση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε

καλά βρασμένα αυγά ή και άδεια αυγά.

Για να αδειάσετε ένα αυγό, μπορείτε να το τρυπήσετε με μια καρφίτσα (προσεκτικά αλλά
έως και τον κρόκο). Στη συνέχεια αδειάζετε το περιεχόμενο (ακόμη και χρησιμοποιώντας το
στόμα σας). Ξεπλένετε καλά με νερό και το αφήνετε να στεγνώσει καλά.

Μπορείτε όμως, όπως προείπαμε, να χρησιμοποιήσετε και ένα καλά βρασμένο αυγό. Τα
υλικά που θα χρειαστείτε είναι τα εξής: Αυγά, ένα μικρό πινέλο, φύλλα ή κλαδάκια, ένα
τσιμπιδάκι, νάιλον καλσόν, νήμα, υγρό χρώμα ζαχαροπλαστικής, λευκό ξύδι, μπολ, ένα
κουτάλι και χαρτοπετσέτες.

Η όλη διαδικασία αποτελείται από τέσσερα στάδια, όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες.

1. Χρησιμοποιώντας το πινέλο επαλείφουμε με το ασπράδι ενός

αυγού το φύλλο ή το κλαδάκι που θέλετε να κολλήσουμε επάνω
στο αυγό. Με το τσιμπιδάκι παίρνουμε το φύλλο ή το κλαδάκι και
το τοποθετούμε στο κέντρο της επιφάνειας του αυγού. Πιέζουμε
ελαφρά με τα δάκτυλά μας,
προκειμένου να σταθεροποιηθεί.

2. Κόβουμε ένα νάιλον καλσόν σε

φαρδιές λωρίδες. Τεντώνουμε τη μία
πλευρά του καλσόν και τυλίγουμε
προσεκτικά το αυγό ώστε να
παραμείνει σταθερό το φύλλο ή το
κλαδάκι στο σημείο που το έχουμε τοποθετήσει. Μετά κρατώντας
σταθερό αυτό το σημείο τυλίγουμε με την κάλτσα το υπόλοιπο
μέρος του αυγού (προς την αντίθετη πλευρά από εκείνη που
έχουμε τοποθετήσει το φύλλο ή το κλαδάκι). Δένουμε με το νήμα.
ώστε να μη μετακινηθεί το φύλλο ή το κλαδάκι κατά τη διάρκεια της βαφής.

3. Για τη βαφή θα χρειαστούμε μισό φλιτζάνι νερό, 2 κουταλιές

της σούπας λευκό ξύδι και ένα κουταλάκι υγρό χρώμα
ζαχαροπλαστικής της αρεσκείας σας. Κρατώντας το αυγό από το
νήμα, το βυθίζουμε προσεκτικά στο διάλυμα της βαφής. Πιέζουμε
ελαφρά με ένα κουτάλι ώστε να καλύπτεται όλη η επιφάνεια του
αυγού από το χρωματισμένο υγρό. Το αφήνουμε για πέντε λεπτά,
γυρνώντας το ανά τακτά διαστήματα και πάντα βυθισμένο στο
διάλυμα της βαφής.

4. Αφαιρούμε το αυγό από τη βαφή και

το σκουπίζουμε προσεκτικά με μια
χαρτοπετσέτα. Κόβουμε το νήμα και
λύνουμε τη νάιλον κάλτσα ώστε να δούμε εάν το αυγό έχει πάρει
την απόχρωση που θέλουμε. Αν το χρώμα του αυγού δεν είναι
αρκετά σκούρο, ξαναδένουμε τη νάιλον κάλτσα και
επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία. Όταν το χρώμα του αυγού
ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μας, αφαιρούμε αρχικά τη νάιλον
κάλτσα και στη συνέχεια-προσεκτικά- το φύλλο ή το κλαδάκι.
Σκουπίζουμε με χαρτοπετσέτα και αφήνουμε το αυγό να
στεγνώσει εντελώς σε μια χαρτοπετσέτα, τοποθετώντας το με
τέτοιο τρόπο ώστε η επιφάνεια με το φύλλο να είναι προς τα επάνω.

Καλό Πάσχα!

Εντυπωσιακά πασχαλινά αυγά με στάμπες και σχέδια

19
 Με στάμπες και σχέδια φτιαγμένα από αδιάβροχη κολλητική ταινία μπορείτε να εντυπωσιάσετε
δημιουργώντας τα δικά σας μοναδικά πασχαλινά αυγά

Καρό σχέδια, κουκίδες, σημεία στίξης, μονογράμματα… Οι επιλογές είναι πολλές και οι δυνατότητες για ένα
εντυπωσιακό αποτέλεσμα ανάλογες. Το χρώμα με το οποίο θα βάψετε τα αυγά σας θα πρέπει να μείνει
αναλλοίωτο κατά τη διάρκεια της διακόσμησης των πασχαλινών αυγών. Τα υλικά που θα χρειαστείτε: Αυγά
(φυσικά), χρώμα ζαχαροπλαστικής, αδιάβροχη κολλητική ταινία ή και σχέδια, μικρά μπολ και χαρτοπετσέτες.

Κι επειδή τα πάντα κρίνονται εκ του αποτελέσματος, ας δώσουμε τις οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθήσετε
προκειμένου να δώσετε στα πασχαλινά αυγά μια trendy καρό εμφάνιση, όπως βλέπετε και στη φωτογραφία.

1.Ξεκινήστε με ένα λευκό αυγό ή βαμμένο σε ένα απαλό χρώμα. Τοποθετήστε κατά
μήκος του αυγού δύο φορές μία κολλητική ταινία πλάτους λιγότερου από 1 εκατοστού,
με τέτοιο τρόπο ώστε να εφαρμόσει καλά. Σταθερά πιέστε την ταινία ώστε η βαφή να
μην «τρέξει» από κάτω.

2.Βυθίστε το αυγό μέσα στη μπογιά, ανασηκώνοντας και βυθίζοντας ξανά το αυγό έως
ότου αυτό πάρει την απόχρωση που θέλετε. (Όση περισσότερη ώρα αφήσετε το αυγό
στη βαφή, το χρώμα του θα γίνει πιο σκούρο). Στη συνέχεια σκουπίζετε το αυγό με μια
χαρτοπετσέτα. Αφήστε το να στεγνώσει εντελώς για 10 λεπτά. Μετά αφαιρέστε
προσεκτικά την κολλητική ταινία.

3.Τοποθετήστε κολλητική ταινία, αυτή τη φορά, κατά πλάτος

του αυγού, δημιουργώντας κάποιους κύκλους γύρω του.
Βάψτε, γυαλίστε και στεγνώστε τα αυγό ακολουθώντας την
παραπάνω διαδικασία.

20