‫مورینگا؛ معجزه طبیعت ‪ -‬ایسنا‬

‫ان خودرو‬
‫ی‪/‬‬ ‫استان خراسان رضوی‬
‫نشجارزو‬
‫طاا و‬
‫زندهشگ‪/‬اهد‬
‫نتایج با‬
‫ا‪/ +‬بازار‬ ‫یسن‬
‫پیوندها‬ ‫رافیایسناک ‪/‬ا‬
‫گبا‬
‫وتماس‬
‫ئوایسناص‪/‬‬‫ید‬ ‫کس‪ /‬و‬
‫درباره‬ ‫خط ع‬
‫مشی‬ ‫ان ها‬
‫ت‪/‬‬‫س‬ ‫زشی ا‬
‫آرشیو‬ ‫ور‬ ‫لل‬
‫رهنگی و ه ری سیاسی اقتصادی اجت اعی بین ا م‬
‫لمی ودانشگاهی ف‬
‫لی ع‬
‫صفحه اص‬

‫اﺧﺒﺎر‬ ‫ﻫﻤ ٔﻪ‬

‫آخرین ‪‬‬
‫اخبار‬ ‫ﺟﺴﺘﺠﻮ در‬ ‫‪‬‬ ‫‪GMT 20:56‬‬ ‫
‬ ‫یکشنبه ‪ ۱۰‬اسفند ‪/ ۰۰:۲۶ - ۱۳۹۹‬‬

‫ری
‪ /‬‬
‫ال و‪‬بختیا‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ر
‪ /‬چ‬‫‪
/English‬بوشه‬
‫‪Français‬هارمح‬ ‫ان
‪ /‬ایام
‬‫فارسی‪
/‬اصفه‬
‫العربية‬ ‫آذربایجان رقی
‪ /‬آذربایجانغربی
‪ /‬اردبیل
‪ /‬الرز
‬ ‫یس استان ها‬
‫رو‬

‫ین
‪/‬‬‫زگان
‪ /‬زنجان
‪ /‬فارس
‪ /‬قم
‪ /‬ق‬
‫زو‬ ‫رم‬‫زستان
‪ /‬ه‬
‫راسانرضوی
‪ /‬خو‬
‫راسان جنوبی
‪ /‬خ‬
‫راسان ش الی
‪ /‬خ‬
‫خ‬

‫لستان
‪ /‬گیان
‪/‬‬
‫راحمد
‪ /‬گ‬
‫ی‬‫یه و بو‬‫رمانشاه
‪ /‬کهگی‬
‫لو‬ ‫رمان
‪ /‬ک‬
‫ردستان
‪ /‬ک‬
‫لوچستان
‪ /‬ک‬
‫سمنان
‪ /‬سیستان و ب‬
‫چاپ‬ ‫‪‬‬ ‫خرنگار ‪50071 :‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ندران
‪ /‬همدان
‪/‬ی‬
‫کد خر‪98072216716 :‬‬
‫زد‬ ‫ز‬
‫‪ ‬دسته‌بندی‪ :‬خراسان رضوی‬
‫زی
‪ /‬ما‬ ‫رک‬‫رستان
‪ /‬م‬ ‫ل‬
‫دوشنبه ‪ ۲۲ /‬مهر ‪۱۳:۵۸ / ۱۳۹۸‬‬ ‫‪‬‬

‫‪/‬گیاهان دارویی فراموش‌شده‪/‬‬

‫مورینگا؛ معجزه طبیعت‬

‫زه طبیعت‬
‫ینگا ؛ معج‬
‫مور‬ ‫گز روغن به دلیل ارزش‌های دارویی و تغذیه‌ای فراوان‬ ‫ایسنا‪ /‬خراسان رضوی‬
‫به درخت معجزه یا معجزه طبیعت لقب گرفته است‪.‬‬

‫به گزارش ایسنا‪« ،‬استفاده از گیاهان دارویی با زندگی بریت گره خورده‬
‫است‪ .‬انسان‌های اولیه برای درمان بیاری‌های خود به گیاهان دارویی و طبیعت‬
‫رجوع می‌کردند و اسناد چند هزار ساله نشان دهنده تجربیات و اطاعات‬
‫ارزشمند گذشتگان ما در رابطه با کاربردهای متنوع گیاهان دارویی است‪ .‬در‬
‫سال‌های اخیر مطالعات ارزشمندی در مورد گیاهان دارویی و داروهای گیاهی‬
‫انجام گرفته و کتاب‌های بسیاری در موضوعات مختلف مرتبط با گیاهان دارویی‬
‫وجود دارند‪ .‬هرچند گیاهان دارویی پتانسیل بسیار زیادی جهت فعالیت های‬
‫پژوهشی دارند؛ اما متأسفانه در رابطه با درختان و درختچه‌های دارویی‬
‫فعالیت‌های علمی و پژوهشی بسیار کمی به دلیل چندساله بودن و هزینه‌بر‬
‫بودن آن‌ها‪ ،‬انجام شده است‪ (  ».‬یادگاری و همکاران ‪)4: 1397‬‬

‫«یافته‌های محمد بیگی و واشقانی (‪ )2005‬نشان داده است خانواده گز‬

‫رخان که تیره کوچکی از گیاهان جداگلرگ است‪ ،‬فقط شامل یک جنس به نام‬
‫مورینگا‪  ‬و مرکب از معدودی انواع درختی است و دارای خواص دارویی فراوان‬
‫می‌باشد‪ ( ».‬بانژاد و همکاران‪)83 : 1391  ،‬‬

‫‪ « ‬انور و همکاران (‪ )2005‬بیان داشتند‪ ،‬دو گونه از چهارده گونه جنس مورینگا در ایران حضور دارد که یکی از آنها به نام گز روغنی‪ ،‬گز روغن یا گازرخ‬
‫(‪ )Moringa peregrina‬به عنوان دومین گونه مهم از این جنس بعد از گونه ‪   lamark  Moringa  Oleifera‬شناخته شده است‪   .‬قهرمان‬
‫(‪ )2001‬بیان داشته ‪ ‬گونه ‪ M. peregrine‬به دلیل داشن مقادیر زیاد روغن در بذر و نیز شباهت‌های ظاهری آن به درخت گز‪ ،‬به گز روغنی مشهور شده‬
‫است‪  .‬این گونه یکی از گونه‌های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب رقی کشور‪ ،‬در استان‌های هرمزگان و سیستان‬
‫و بلوچستان پراکنش دارد» (اسدی کرم و همکاران ‪)174-175 : 1392 ،‬‬

‫«به گزارش میرزایی ندوشن و اسدی کرم (‪ ،)2010‬کاربردهای وسیعی برای گونه‌های مختلف مورینگا ارائه شده است‪ .‬خواص متعدد گزارش شده برای برخی از‬
‫گونه‌های این جنس ازجمله گونه‌های ‪   M. oleifera ‬و ‪ M. peregrina ‬بسیاری از ‪  ‬کشورهایی که هیچ یک از گونه‌های مورینگا را به صورت بومی‬
‫ندارند‪ ،‬بر آن داشته است تا اقدام به وارد کردن یکی از این گونه‌ها موده و آن را در نظام تولید کشاورزی و باغبانی خود قرار دهند‪( ».‬اسدی کرم و همکاران ‪،‬‬
‫‪‬‬
‫‪)175 : 1392‬‬

‫­هـای حاصـل از درختـان خانواده مورینگاسه نسبت داده شـده اسـت کـه بـه دلیـل وجود‬
‫« فاحی (‪ )2005‬گزارش داده است‪ ،‬خواص متعددی به فـرآورده‬
‫ترکیبهـایی همچـون نیازیمیـسین ] (‪ [ ...)Niazimicin‬و مقـادیر زیـادی از ویتامین‌های گروه ‪، B‬ویتـامین ‪، C‬مقـادیر بـاای آهـن‪ ،‬کلسیم‪ ،‬پتاسیم و همچنین‬

‫]‪/https://www.isna.ir/news/98072216716[2/28/2021 12:38:55 AM‬مورینگا‪-‬معجزه‪-‬طبیعت‬

‫مورینگا؛ معجزه طبیعت ‪ -‬ایسنا‬

‫­باشـد ‪ .‬اصغری و همکاران (‪ )2011‬دریافتند بیشر اجزای رویشی و زایشی این دو گونه به شکل‌های مختلفی به عنوان دارو‪ ،‬برای درمان‬
‫بتاکاروتن مـی‬
‫بیاری‌های مختلف‪ ،‬ازجمله درد مفاصل‪ ،‬التهاب و ده‌ها کاربرد دیگر دارویی و همچنین به عنوان ماده غذایی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد‪( ».‬اسدی کرم و‬
‫همکار ان ‪)169:  1389،‬‬

‫«گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطقی با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی‪ ،‬دارویی‪ ،‬زیست محیطی‪ ،‬صنعتی و اقتصادی زیادی دارد‪ .‬از‬
‫نظر مواد غذایی‪ ،‬پروتئین حاصل از اندام های رویشی و اثرات متعدد دارویی مطالعات گسرده‌ای بر روی گونه‌های مختلف این جنس صورت گرفته است ‪( ».‬اسدی‬
‫کرم و همکاران‪)175: 1392 ،‬‬

‫«این گونه درختچه‌ای بومی با ارزش در سطحی قریب به یک میلیون هکتار در مناطق کوهستانی و تپه ماهوری جنوب رق ایران‪ ،‬از بشاگرد هرمزگان تا مرز پاکستان‬
‫گسرش دارد‪( ».‬کنشلو و همکاران‪)1 : 1392،‬‬

‫«گز روغن به دلیل ارزش‌های دارویی و تغذیه ای فراوان به درخت معجزه یا معجزه طبیعت لقب گرفته است‪ .‬این گیاه منبعی غنی از پروتئین‌ها‪ ،‬ویتامین‌ها‪ ،‬بتاکاروتن‪،‬‬
‫اسیدهای آمینه و فنولیک‌های مختلف است که از اعصار و قرون گذشته توسط ساکنان محلی مورد استفاده های مختلف قرار می گرفت‪ .‬این‌گونه تاکنون بیشر به دلیل‬
‫بذر مملو از روغنش در کانون توجه ساکنان محلی بوده ولی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه‌ای دارد‪ ( ».‬میرزایی ندوشن‪)16 :  1397 ،‬‬

‫­های مورینگا خاصیت ایجاد ایمنی در بدن است که به تازگی توسط برخی از محققان‬
‫« گد ال هک (‪ )2018‬مشخص کرده است‪ ،‬یکی از ارزشمندترین ویژگی‬
‫مطرح شده است‪ .‬ضمن اینکه حتی مرف دُزهای باای مواد گیاهی حاصل از گز روغن‪ ،‬بدون هیچ‌گونه عارضه‌هایی توصیه شده است‪ ( ».‬میرزایی ندوشن‪ 1397 ،‬‬
‫‪)17 :‬‬

‫­شود‪  .‬همچنین به عنوان‪  ‬آنتی بیوتیک ‪ ،‬کاهش‬

‫«از مورینگا پرجریا در مبازره علیه سوء تغذیه به ویژه در بین کودکان و مادران شیرده استفاده گسرده‌ای می‬
‫­ گیرد‪.‬‬
‫دهنده فشار خون ‪ ،‬ضد اسپاسم ‪،‬ضد التهاب ‪ ،‬پایین آورنده کلسرول خون ‪،‬کاهش دهنده قند خون‪  ‬و درمان عفونت مجاری ادراری مورد استفاده قرار می‬
‫همچنین تصفیه آب اشامیدنی یکی دیگر از کاربردهای این گیاه در صنعت است‪( ».‬اسدی کرم و همکاران ‪)175 : 1389 ،‬‬

‫­های‪ -‬دارویی‪ ،‬به علت مقاومت در‬

‫«کلیمن و همکاران (‪ )2008‬نشان داده‌اند‪ ،‬روغن بذر این گونه کیفیتی در حد روغن زیتون دارد که عاوه بر کاربردهای تغذی‬
‫برابر حرارت های باا‪ ،‬در صنایع عطرسازی‪ ،‬ساعت سازی و خودروسازی نیز مورد توجه است‪ .‬هانطورکه زیتون در مناطقی از کشور سبب اشتغال و درآمدزایی شده‬
‫­ی تواند موجب اشتغال و درآمدزایی زیادی در جنوب رقی کشور شود‪ ( ».‬میرزایی ندوشن‪)16 :  1397 ،‬‬
‫است گز روغن هم م‬

‫‪ «  ‬عاوه بر گز روغن‪ ،‬گونه دیگری از این جنس مورینگا ‪ ‬به نام اولیفرا به تازگی وارد کشور ما شده و در مناطق جنوب و جنوب رقی کشور استقرار مناسبی یافته‬
‫است تحقیقات انور و همکاران (‪ )2007‬نشان داده است‪ ،‬این گونه دارای فهرستی از عنار مهم غذایی و معدنی بوده و به عنوان منبعی غنی از پروتئین‌ها‪،‬‬
‫­های مختلف شناخته شده است » ( میرزایی ندوشن‪)16 :  1397 ،‬‬
‫ویتامین‌ها‪ ،‬بتاکاروتن‪ ،‬اسیدهای آمینه و فنولیک‬

‫«گونه اولیفرا در اصل بومی هند شالی و معروف‌ترین گونه در بین گونه‌هاست‪ .‬این درخت که نسبت به خشکی مقاوم است هم در نواحی خشک و نیمه خشک و‬
‫­لهای این‬ ‫­یکند‪ .‬کتایون و همکاران (‪ )2005‬گزارش کردند‪ ،‬در بعضی از بخش‌های هند‪  ‬و آفریقا غا­‬
‫فها‪ ،‬برگ‌ها و گ‬ ‫هم در نواحی مرطوب رشد م‬
‫­ روند‪ .‬برگ‌های این درخت رشار از ویتامین‌ها‪ ،‬مواد غذایی و پروتئین‌ها است ‪ .‬روغن استخراج شده از دانه‌های این‬
‫درخت ‪ ‬به عنوان یک منبع غذایی به کار می‬
‫درخت دارای ‪ 73‬درصد اولئیک اسید است و جهت پخت و پز و روغن کاری به کار می‌رود‪ .‬مورینگا الیفرا به رعت رشد کرده و‪  ‬ارتفاع آن در یک سال به بیش از‬
‫­رسد و ارتفاع نهایی این درخت ‪ 6‬تا ‪ 15‬مر است» (بینا و همکاران ‪)25 : 1386،‬‬
‫‪ 4‬مر می‬

‫‪« ‬به گزارش استینیتز و همکاران (‪ )2009‬سالهاست که گونه ‪ M. oleifera‬در مناطق مختلف جهان جهت بهره‌برداری در زمینه‌های متفاوت مورد کشت کار‬
‫­شود» ( اسدی کرم و همکاران‪)175: 1392 ،‬‬
‫قرار گرفته است‪  ‬و گفته می‌شود این تنها گونه جنس مورینگا است که به طور مصنوعی کشت و کار می‬

‫­های درختان این گونه بسیار شکننده بوده و به راحتی از درخت جدا‬
‫«تحقیقات میرزایی ندوشن و اسدی کرم (‪ )2010‬نشان داده است که ‪  ،‬از آنجا که شاخه‬
‫­اند از‬
‫­شود به نحوی که پایه‌هایی که در دشت‌ها و اراضی نزدیک به روستاها قرار داشته‬
‫­شوند‪ ،‬برداشت بذر از درخت به شکسن شاخه‌های آن منجر می‬
‫می‬
‫­‌اند‪ .‬موجودیت این گونه در سایر رویش‌گاهای آن نیز در معرض خطر قرار‬
‫­های بالغ این گونه اغلب به ارتفاعات و مناطق صعب‌العبور پناه برده‬
‫بین رفته و پایه‬
‫­های ژنتیکی‬
‫­هایی با قابلیت‬
‫گرفته است‪ .‬ازاین رو شناخت کامل این گونه از جنبه‌های مختلف زیستی و دستیابی به روش‌های مختلف تولید بهینه نهال به ویژه نهال‬
‫باا می‌تواند در توسعه آن کمک شایانی بناید‪(  .‬اسدی کرم و همکاران‪)175  :1392  ،‬‬

‫]‪/https://www.isna.ir/news/98072216716[2/28/2021 12:38:55 AM‬مورینگا‪-‬معجزه‪-‬طبیعت‬

‫مورینگا؛ معجزه طبیعت ‪ -‬ایسنا‬

‫«فقر شدید ساکنین مناطق رویشی این گونه و نیاز مرم آنها به بهره‌برداری از گیاهان منطقه ‪ ،‬موجب شده است که تقریبا مامی میوه‌های این درختان برای مصارف‬
‫­ گردد‪.‬‬
‫خوراکی چیده شود ‪ .‬همچنین به دلیل کاربردهای متعدد ‪ ،‬بذر این گونه توسط ساکنین محلی برداشت و به کشورهای عربی جنوب خلیج فارس نیز صادر می‬
‫در حالی که به دایل مختلف ازجمله از بین رفن پرندگان منطقه‪ ،‬تولید میوه در این درختان کاهش یافته است‪( ».‬اسدی کرم و همکاران‪)170 : 1398،‬‬

‫«با وجود استفاده گسرده‌‪‎‬ای که از این گونه‌ها در پزشکی‪ ،‬صنعت و کشاورزی می توان مود ولی تا کنون در کشور کمر مورد توجه بوده و ‪ ‬در معرض خطر‬
‫­شود که در بیشر آنها انسان رکن اصلی را برعهده دارد‪ ( » .‬میرزایی ندوشن‪: 1397 ،‬‬
‫نابودی‌ست‪ .‬عوامل متعددی سبب از بین رفن پایه‌های گز روغن می‬
‫‪)19‬‬

‫­ توان باغی را احداث کرد که ضمن داشن کمرین توقع از نظر نهادهای مورد نیاز‪ ،‬محصول‬
‫«تشکیل باغ الگویی از مورینگا اولیفرا و مشاهدات مردم از اینکه می‬
‫­یشوند‪ -2 .‬از این باغهای الگویی میتوان به عنوان باغ مادری این گونه نیز‬
‫­یکند‪ ،‬باعث می‌شود ‪ -1‬افراد به تشکیل چنین با غهایی ترغیب م‬
‫زیادی هم تولید م‬
‫­های برتر مورد استفاده قرار گیرد‪ -3 .‬در میان مدت میتواند سبب اشتغال بسیاری از جوانان و‬
‫استفاده کرد تا برای تأمین مواد رویشی مورد نیاز در تکثیر پایه‬
‫­یکند‪ .‬همچنین نقش یکی از‬
‫اهالی جویای کار شود و از تبعات بیکاری در منطقه بکاهد‪ – 4 .‬دست اندازی مردم به رویشگاه های طبیعی به شدت کاهش پیدا م‬
‫­شود‪ - 56 .‬بخشی از نیاز‬
‫­های آن در ارتفاعات پایین داشته است‪ ،‬کمرنگ می‬
‫عوامل اصلی فرسایش رویشگاهی این گونه که اثر مرگباری در از بین رفن پایه‬
‫­یشود‪ (  .‬میرزایی ندوشن‪،‬‬
‫­ههای اولیه این گونه احیا‪  ‬م‬
‫کشور به روغن نیز میتواند از محتوای ‪ 30‬تا‪ 40‬درصدی روغن بذر این گونه تأمین شود‪ - 6 .‬رویشگا‬
‫‪)21:  1397‬‬

‫منابع‪:‬‬

‫اسدی کرم‪ ،‬ف و دیگران ‪ « .)1392( .‬بررسی شاخه زایی در تعدادی از جمعیت های گز روغنی (‪ .»)  Moringa peregrina‬تحقیقات ژنتیک و‬
‫اصاح گیاهان جنگلی و مرتعی ایران‪ .‬شاره ‪: 21‬صص ‪.174 -182‬‬

‫­ها»‪ .‬طبیعت ایران‪  ‬شاره ‪ .3‬صص‪.16 -21‬‬

‫میرزایی ندوش‪ ،‬ح‪« .)1397( .‬گز روغن؛ بیم از غفل تها‪ ،‬امید به ظرفیت‬

‫تهای مختلف گز روغنی ‪ Moringa peregrina  (Forssk.) Fiori ‬‬

‫اسدی کرم‪ ،‬ف و دیگران‪ « . )1389 ( .‬بررسی تنوع درون و بین جمعی­‬
‫) در رویش بذر نارس»‪ .‬تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران‪  .‬شاره‪ .26‬صص ‪168. -184‬‬

‫دیگران‪« .)1392 ( .‬گز روغنی چشم اندازی جدید در باغبانی دیم در جنوب رق کشور»‪ .‬پایگاه سیویلیکا‪:‬‬ ‫کنشلو‪ ،‬ه‪  ‬و‬
‫‪https://www.civilica.com/Paper-HORTISYMP01-HORTISYMP01_122.html‬‬

‫‪ ‬بینا‪ ،‬ب و دیگران ‪« .)1386( .‬مقایسه کارایی‪  ‬عصاره دانه مورینگا اولیفرا‪  ‬و پلی آمینیوم کلراید‪  ‬در حذف کدورت آب»‪ .‬آب و فاضاب‪ .‬شاره ‪ .61‬صص‬
‫‪.24-33‬‬

‫یادگاری‪ ،‬ه و دیگران‪ .)1397( .‬درختان و درختچه های دارویی‪ .‬ج ‪ .1‬تهران‪ :‬آموزش و ترویج کشاورزی‪.‬‬

‫بانژاد‪،‬ح ‪ .‬و دیگران ‪«  .)1391( .‬ارزیابی عملکرد پودر دانه های مورینگا پرگرینا در تصفیه فاضاب خانگی‪ ».‬آب و فاضاب‪ .‬شاره‪  .1‬صص ‪84-92‬‬

‫انتهای پیام‬

‫را انصاری‬
‫رزه‬
‫‪‬دبی‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪https://www.isna.ir/news/98072216716/‬‬ ‫لین ککوتاه‬

‫استانی‪-‬علمی و آموزشی‬ ‫‪ ‬برچسب‌ها‪:‬‬

‫]‪/https://www.isna.ir/news/98072216716[2/28/2021 12:38:55 AM‬مورینگا‪-‬معجزه‪-‬طبیعت‬

‫مورینگا؛ معجزه طبیعت ‪ -‬ایسنا‬

‫نظرات‬

‫اﯾﻤﯿﻞ‬

‫ﻧﺎم‬
‫‪ ‬ارسال‬

‫یسنا ؛ اخا ق ‪ ،‬امید ‪ ،‬آگاهی‬

‫ا‬
‫آرشیو
خط مشی
درباره ایسنا‬
‫یسنا
مجاز‬
‫زاری ا‬
‫ر منبع
خرگ‬
‫استفاده از خر با ذک‬
‫ماس با ایسنا‬
‫است‪.‬‬

‫‪© 2021 Iranian Students' News Agency. All‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫نرم‌افزار تحریری ٔه نستوه‬
‫‪rights reserved‬‬

‫]‪/https://www.isna.ir/news/98072216716[2/28/2021 12:38:55 AM‬مورینگا‪-‬معجزه‪-‬طبیعت‬