Kalpa Sadhana

HõÅÊ™ê^èŒ#
Kalp Sadhana
(Collection from Akhand Jyoti)
Ç≤ÏOn =¸ÅO
Ü«ÚQÆ |∞∞+≤, "Õ^Œ=¸iÎ, `«áÈx+¨ª
ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~°‡ PKå~°º
J#∞"å^ŒO
_ç.q.Ü«∞<£.a. qâ◊fi<å^ä£
QÆ∞O@∂~°∞
Book Name : Kalp Sadhana
Language : Telugu
Book Code : TL0099
Author by : Yugarishi Vedmoorti Taponishtha

Pandit Sriram Sharma Acharya
Translated by : D.V.N.B. Vishwanath, Guntur
Edition & Copies : 3,000
Month & Year : November, 2019
© Copyright reserved with the publishers
Price : Rs. 30.00
Publishers : Shri Vedamata Gayatri Trust - Hyderabad
Zonal Office : Gayatri Chetna Kendra

H.No. 5-283, Near Aswini House
Bharat Nagar Bus Stop, H.P. Road
Moosapet, Hyderabad - 500 018
E-mail : gckhyderabad@gmail.com
Ph : 040-23700722, 99491 11175
T.S & A. P. Centres :

Gayatri Shakti Peeth, Narakoduru - 0863-2534658, 95428 16999
Yug Shakti Gayatri Kendra, Vijayawada-0866-6616570, 93948 63262
Yug Shakti Gayatri Kendra, Vizag - 99491 73022, 94901 32923
Gayatri Pragya Peeth, Goshamahal, Hyd. - 040-24617643, 93930 02165
Gayatri Pragya Peeth - Kamareddy 95502 85789, 80089 50908
Head Office : Shantikunj, Haridwar, Uttarakhand - 249 411

Ph. : 01334-260602, 260403,
Fax : 01334-260866
E-mail : south@awgp.org
Website : www.awgp.org
www.dsvv.org
2 HõÅÊ ™ê^èŒ#
q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ
„Hõ.ãÖ. q+¨Ü«∞O .................................................... ¿Ñr <≥O.
1. #=∂q∞ "Õ^Œ=∂`«~°O .............................................. 5
2. J#∞=∞u á⁄Ok# `«~°∞"å`«<Õ Hõ^Œe~°O_ç
"Õ∞^è•=ÙÅKÕ Ñ¨sH˜ΔOÑ¨|_ç x~°∂Ñ≤OK«O_ç ......................... 6
3. HõÅÊ™ê^èŒ# - PO`«~°ºO – PK«~°} q^è•#O .................... 9
4. L#fl`« ™ê^èŒ#ÃÑ· Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ=O ............................ 13
5. PÇ¨~° xÜ«∞=∞O`À J^Œ∞ƒù`« Ñ¶ë`åÅ∞ .......................... 18
6. PÇ¨~°™ê^èŒ# – Ju =ÚYº"≥∞ÿ# `«ã¨ã¨∞û ........................ 22
7. ™ê^èŒ#ÜÕ∞QÍ^Œ∞ – rq`å#∞Éèí=O QÆ∂_® ........................ 26
8. tHõΔ}Ö’ ã¨~°fi`À=ÚMÏaè=$k÷H˜ c*Ï~ÀÑ¨}O .................... 28
9. „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆ x`«º™ê^èŒ# ............................................ 32
10. „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆOÖ’ P`«‡É’^èŒ, `«`«fiÉ’^èŒ ............................ 37
11. â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# HõÅÊ™ê^èŒ# .......................................... 43
12. =¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞ – "å\˜ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ........................ 46
13. „uq^èŒ „áê}ÏÜ«∂=∂Å∞........................................... 48
14. ã¨~°à◊"≥∞ÿ# =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ„`«Ü«∞O ............................. 51
15. JO`«~°OQÆ Ñïâ◊√kú ................................................ 55
16. Éèíq+¨º`«∞Î#∞ ÑÖK«jÅ`À HõÅÑ¨@O............................... 59
17. f~°÷¿ã=# HõÅÊ™ê^èŒ#Å "Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõ .......................... 64
18. „Ñ¨QÆuH˜, „áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ – *Ï˝#Ü«∞[˝O ......................... 66
19. ã¨~°à◊O – ã¨∞ÅÉèíO – |Ç¨ïàÏ~°÷ ™ê^èŒHõO ....................... 70
20. ™êfi^è•ºÜ«∞O =∞O_»Å c*ÏÅ HõÅÊ=$HõΔOQÍ Ñï}u ............ 75
21. k=º „¿Ñ~°}‰õΩ ^è•º# – ™ê^èŒ# .................................. 78
22. JÉèÏºãÖ D q^èŒOQÍ KÕÜ«∂e................................... 79
HõÅÊ ™ê^èŒ# 3
#=∂q∞ "Õ^Œ=∂`«~°O
D ãÖzHõÖ’ HõÅÊ™ê^èŒ##∞ QÆ∞iOz „Ñ¨=ÚYOQÍ qâ◊nHõiOÑ¨|_çOk.
Ñ¨Ù~åHõ$`« áêÑ¨Hõ~°‡‰õΩ uÖÏO[Å∞ezÛ rq`åxfl fiÛk^Œ∞ÌHÀ=_®xH˜ qq^èŒ
q^è•<åÅ#∞ L#fl`åâ◊Ü«∂Å#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH˜, PK«iOK«`«QÆ∞ f„=
`«Ñ¨â◊Û~°º ^•fi~å x„^•}"≥∞ÿ L#fl x[ã¨fi~°∂áêxfl "Õ∞Å∞H˘ÅÊ_®xH˜ `«y# q=~°}
W=fi|_çOk. l*Ï˝ã¨∞=ÙÖˇ=Ô~·<å D ™ê^èŒ# ^•fi~å Åaú á⁄O^ŒŒ^ŒÅz#KÀ ''HõÅÊ
™ê^èŒ# ta~°O——Ö’ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ KÕi <≥Å~ÀAÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ tHõΔ} á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
J=HÍâ◊O `«‰õΩ¯=QÍ LO_»@O=Å¡ „Ñü XHõ¯iH˜ XHõ QÆk =∂„`«"Õ∞ ˆH\Ï~ÚOK«
|_»∞`«∞Ok. =ÚO^Œ∞QÍ J#∞=∞u á⁄O^Œx^Õ ~å=\ÏxH˜ gÅ∞Ñ¨_»^Œ∞. D ™ê^èŒ#
QÆ∞iOz ã¨q=~°OQÍ "≥Å¡_çKÕÜ«∞@O „Ñü XHõ¯ Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[# ã¨Éèí∞ºx
Hõ~°Î=ºO. D™ê^èŒ# ˆH=ÅO c[~°∂Ñ¨"Õ∞ HÍ=K«∞ÛQÍx nx „Ñ¨ÉèÏ=O Hõ_»∞
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ k. l*Ï˝ã∞¨ =ÙÖˇ· ^Œ$_è„» =`«∞Öˇ#· ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ ~ÚO`«H#õ fl =∞Oz J=HÍâ◊O
^˘~°Hõ^Œ∞. D HõÅÊ™ê^èŒ<å ta~°O 1980 ãÖIIÖ’ âßOu‰õΩO*òÖ’ „áê~°OaèOÑ¨
|_çOk. Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `«=∞ JOu=∞ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞ „Ñ≤Ü∞« ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ „Ñ¨`ºÕ Hõ
Pj~åfi^•xfl JOkOKåÅ<Õ ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO`À L<åfl~°∞. HÍx J\˜ì Pj~åfi^•xfl
á⁄O^Œ\ÏxH˜ `«y# *ÏQÆ$`« ã≤÷ux á⁄O^Œ\ÏxH˜ D ™ê^èŒ# =ÚMÏº=ã¨~°O.
WHõ¯_» XHõ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe. D HõÅÊ™ê^èŒ# =$^Œ∞úÅ#∞
Ü«Ú=‰õΩÅ#∞QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎO^Œx ÉèÏqOK«=^Œ∞Ì. ~ÀQÆx"å~°}HÀãÖ „Ñ¨`ÕºHÕK«|_»¤
"≥^· ºŒ âßÅQÍ ‰õÄ_® ÉèÏqOK«=^Œ∞.Ì "≥ÚO_ç"åº^è∞Œ Å∞QÍ ÑïQÆ}O˜ Ñ¨|_Õ HõÜ Δ ∞« , L|ƒãÖ,
H©à§◊ <˘Ñ¨CÅ=O\˜ "åº^è∞Œ Å‰õΩ zH˜`åûÅÜ«∞OQÍ QÆ∂_® ÉèÏqOK«=^Œ∞.Ì JO`«~å`«‡#∞
â◊H=Î˜ O`«O KÕÜ∞« \ÏxH˜ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ Éè∫uHõOQÍ, =∂#ã≤HOõ QÍ P~ÀQÆº=O`«∞_≥· LO_®e.
JO^Œ∞=Å¡ Ñ¨ÓiÎ P~ÀQÆº=O`«∞_≥· L#fl ™ê^èŒ‰õΩxH˜ D =∂„`«"Õ∞ D `«Ñ¨â◊Û~°º
xˆ~ÌtOÑ¨|_çOk. "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ D ™ê^èŒ#‰õΩ xÅ|_»QÆÅ~°∞. J\ì̃"å~°∞ =∂„`«"Õ∞
^Œ~°MÏã¨∞Î ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û#∞. „HÕ^Œ\ ˜ tHõΔ} `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ, =$^Œ∞úÅ‰õΩ, |ÅÇ‘Ï#∞Å‰õΩ
„Ñ¨"âÕ O◊ HõeÊOK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞=Å¡ Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ D q+¨Ü∂« xfl <˘H˜¯ K≥ÑÊ¨ =Åã≤=zÛOk.
<≥Å~ÀAÅ D tHõΔ} ta~åÅ∞ „Ñü<≥ÖÏ "≥Ú^Œ\ ˜ `Õk #∞O_ç 29= `Õk =~°‰õΩ
x~°fiÇ≤ÏOÑ¨|_»`å~Ú. KÕ~^° ÅŒ z#"å~°∞ D „HÕk #=¸<åÖ’ ^Œ~M° Ïã¨∞Î ÑÖÑ¨ÙH˘x
J#∞=∞u á⁄Ok# `«~°∞"å`« =∂„`«"Õ∞ |Ü«∞Å∞^Õi âßOu‰õΩO*ò‰õΩ ~å"åe.
^Œ~°MÏã¨∞Î
1. g∞~°∞ HõÅÊã¨∂„`« ta~°OÖ’ KÕ~°^ŒÅz# <≥Å:
2. P <≥ÅÖ’ J=HÍâ◊O ÖËHáõ È`Õ „Ñ¨`åº=∂flÜ«∞OQÍ g∞~°∞ HõÅÊ™ê^è<Œ å ta~°OÖ’
KÕ~°QÆey# =∞~˘Hõ <≥Å:
3. Ñ¨ÓiÎ ¿Ñ~°∞, `«áêÖÏ z~°∞<å=∂:
4. =Ü«∞ã¨∞û:
5. q^•º~°›`«Å∞:
6. ‰õΩÅ=Ú.
7. „Ñ¨ã∞¨ `Î « âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ P~ÀQÆºO (Ñ¨ÓiÎ q=~åÅ#OkOKåe. U q+¨Ü∞« =¸
^•zÃÑ@ì~å^Œ∞. ÖËxKÀ tHõ}Δ HÍÅO =∞^èºŒ Ö’<Õ q∞=Ú‡Å#∞ |Ü«∞\˜H˜ ÑÖÑ≤Oz
"Õ¿ã J=HÍâ◊O L#flk.)
8. `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# 3–30 #∞O_ç L^ŒÜ«∞O 8–30 =~°‰õΩ KÕÜ«∞=Åã≤#
HõÅÊ™ê^èŒ# x|O^èŒ#Å‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï#x „Ñ¨=∂}O KÕÜ«∂e.
9. g∞~°∞ „Ñü <≥ÖÏ K«k"Õ Ñ¨„uHõÅ∞, g∞~°∞ Ç¨[~°ÜÕ∞º P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞
10. =~°∞ã¨QÍ g∞‰õΩ QÆ`«OÖ’ [iy# J#∞Éèí"åÅ∞, rq`« qâıëêÅ∞ „"åÜ«∞O_ç.
11. Ç¨Ïi^•fi~üÖ’ K«e ÉèíiOK«_®xH˜ `«y# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞, Y~°∞ÛÅ‰õΩ ãïÑ¨_® ^èŒ#O
*Ï„QÆ`Î« KÕã∞¨ HÀ"åe. `«~∞° "å`« HõOQÍ~°∞Ñ¨_Õ J=HÍâ◊O ~å‰õÄ_»^∞Œ . ^Œ~M° Ïã¨∞Î
Ñ¨ÓiÎ KÕã≤ Ç¨Ïi^•fi~üÖ’ âßOu‰õΩO*ò z~°∞<å=∂‰õΩ ÑÖáêe.
J#∞=∞u á⁄Ok# `«~°∞"å`«<Õ Hõ^Œe ~°O_ç -
"Õ∞^è•=ÙÅKÕ Ñ¨sH˜ΔOÑ¨|_ç
g∞ „ÑüÉèí#∞ x~°∂Ñ≤OK«∞H˘#O_ç ! `«fi~°Ñ¨_»O_ç !!
Hõ\ ˜Hõ pHõ\ ˜Ö’ QÆ∂_® `«# Ñïã¨~åÅ#∞ "≥Å∞QÆ∞`À xOÑ¨_»O nÑ¨HõoHõ
ã¨ÇÏ¨ [ ÅHõ} Δ O. J\˜ì nÑ≤Hõ Ñ¨sHõ‰Δ Ωõ xÅ|_»∞`«∞Ok. `«^•fi~å ãïÜ≥∞ÿ # J=QÍÇ¨Ï#
Hõey# ã¨=Úz`« x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ gÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "Õ∞^è•=ÙÅ∞ D
q^èOŒ QÍ „Ñ¨=iÎOKåe. D nÑ≤Hõ `å#∞ xâ◊ÛÅOQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∂ Jã¨`∞« ÖÎ ’ =Úxy=Ù#fl
`«#ÑïkèÖ’x Ñ¨~°∞Å#∞QÆ∂_» xâ◊ÛÅOQÍ xÅÊQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nÑ≤Hõ `å#∞
"≥Å∞Q˘O^Œ@"Õ∞ QÍHõ W`«~°∞Å‰õΩ QÆ∂_® rq`«ã¨`åºÅ#∞ qâ◊nHõiOz `«^•fi~å
"åix `«=∞ =¸ÅO KÕ~°_®xH˜ `«QÆ∞=∂~°æO K«∂Ñ¨QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D =∂„`«O
KÕÜ«∞QÆey<å ã¨QÆO HÍ~°ºO <≥~°"Õi#>Ë¡, ãïÜ≥ÿ∞# ^•i `≥eÜ«∞HõáÈ=@O =Å¡
HõeˆQ „Ñ¨=∂^ŒO ^Œ∞~å‡~°æO, ^Œ∞~å„Hõ=∞}Å HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. ã¨`«ºO
`≥eÜ«∞Hõ K«iOKÕ J=∂Ü«∞‰õΩÅ‰õΩ Hõ~°nÑ≤HõQÍ ™êÜ«∞Ñ¨_»@O "Õ∞^è•=ÙÅ Hõ~°Î=ºO.
Ü«ÚQÆãO¨ kè ã¨=∞Ü«∞OÖ’ (1980–2030/40) ÃÇÏK«∞Û ÉÏ^èºŒ `« "Õ∞^è•=ÙÅÃÑ<· Õ
L#flk. z=∞‡ pHõ\ ˜Ö’ #_çã¨=Ú„^ŒOÖ’x <å=Å‰õΩ Z=~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ~°∞?
Z=~°∞ |~°∞=Ù ÉèÏ~åÅ∞ "≥∂™êÎ~°∞? `«# K«∞@∂ì HõÖ’¡Å `«~°OQÍÅ Ñ¶¨∞’+¨ `«Ñ≤Ê`Õ
=∞~˘Hõ\ ˜ q#~å^Œ∞. HÍx Öˇ\· òÇÏ¨ ∫ãπÖ’x D z~°∞nÑ≤Hõ h~°= xjkèÖ’ xâ◊ÛÅOQÍ
xez ^•i"≥^ŒˆH <å=Å‰õΩ ^•iK«∂Ñ¨Ù`«∞#flk. W\˜ì UHÍO`« =∂~°æ^Œi≈H˜ ^•#g~°
â◊¥~°Hõ~°∞‚_»<Õ a~°∞^Œ∞ W=fiÖËHõáÈ=K«∞Û, HÍx `≥eã≤#"å~°∞ gx "≥Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«
QÆÅ~°∞. pHõ\ ˜Ö’ Ñ¨_»=Å‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ≤#Ñ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ nÑ¨QÆ$Ç¨ÏO Ü≥ÚHõ¯
qÅ∞= `≥eã≤ =ã¨∞ÎOk.
Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[# ã¨Éèí∞ºÅO^Œ~°∂ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À `«=∞
JO`«~À˚ ºu`À `«=Ú‡ `å=Ú „Ñ¨HÍtOÑ¨KÕã¨∞H˘x, ã¨"åà◊§#∞ JOwHõiOz,
™êÇ¨ÏãÖ`À =ÚO^Œ_»∞QÆ∞ "Õã≤ z=∞‡ pHõ\ ˜x áê~°„^ÀÖÏe. QÆ∞_ç Hõ\ ˜ìOz, ÖËHõ
ã¨„`«O xi‡Oz =∞Ç¨Éèí‰õΩÎxQÍ ¿Ñ~°∞ QÍOK«ÖËHõáÈ~Ú<å W`«~°∞Å á⁄QÆ_»ÎÅ#∞
á⁄O^ŒÖHË áõ È~Ú<å ã¨=∂[OÖ’ h ™È^Œ~∞° Å Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ *Ï˝#*’ºu`À "≥eyOKÕ
D HÍ~°º„Hõ=∂xfl `«‰Ωõ ¯=QÍ JOK«<å "Õã∞¨ HÀ#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . „Ñ¨ã∞¨ `Î O« L#fl JQÆ=∞ºQÀK«~°
ã≤÷uÖ’ D Ñ¨x `ÕeHõQÍ^Œ∞, *Ï˝#"≥ÚHõ¯>Ë KåÅ^Œ∞. ZO`«\ ˜ „Ñ¨=∂^Œã≤÷uÖ’<≥·<å
=ÚO^Œ∞‰õΩ #_»záÈ=\ÏxH˜ Hõey# ™ê=∞~°º÷ O Ñ¨~=° ∂~å÷xH˜ Ñ¨xH˜~å^Œ∞, Ñ¨~∞° Å‰õΩ
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . `≥eq `Õ@Å=Öˇ<Õ ¿ã"å^Œ$HõÊ^ä=Œ Ú QÆ∂_® H˘O`«=∞OkH˜ =∂„`«"∞Õ
=~°OQÍ ~Ú=fi|_»∞`«∞Ok. `Õeq`Õ@Å∞ PHÍâ◊O #∞Oz T_çÑ_¨ =» Ù. JO`«óHõ~}° #∞
=ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À q∞o`«O KÕ¿ãÎ<Õ Åaè™êÎ~Ú. x+¨ÊHõΔáê`«OQÍ „Ñü ãÖÑ¶¨∞@#,
„Ñü q+¨Ü«∂xfl `«~°z K«∂_»QÆÅQÍe. `«~°∞"åu ™Èáê#O Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ#k. JO`«ó
Hõ~°} #∞O_ç "≥Å∞=_Õ ã¨`åºÅ#∞ WO\Õ\˜H˜ Kå\Ïe. Ç¨ÏOã¨=Öˇ H©Δ~°h~åÅ#∞
"Õ~°∞QÍ K«∂_»QÆeˆQ JO`«~ü^Œ$+≤ì `«#Ö’ ÃÑOá⁄O^•e. ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤ =Å¡ ÅaèOKÕ
J~°›`«#∞, `≥Å∞ã¨∞H˘#fl q*Ï˝<åxfl ã¨=∂*ÏxH˜ JO^Œ*ËÜ«∂e. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞
ã¨=Ú„^Œ[ÖÏxfl =¸Å^èŒ#OQÍ ¿ãHõiOz ã¨∞^Œ∂~°f~åÅ‰õΩ Ñ¨Ü«∞xOz =i¬Oz
c_»∞Éèí∂=ÚÅ#∞ ã¨ã¨ºâßº=∞ÅO KÕã≤#@∞¡ `å#∞ ãÖ„QÆÇ≤ÏOz# q*Ï˝#ãÖÑ¨^Œ#∞
Éè∂í q∞ <åÅ∞QÆ∞K≥~Q° ∞Æ ÖÏ qãïÎ OÑ¨ *ËÜ∂« e. P<å_Õ q*Ï˝<åxH˜ ™ê~°H÷ `õ .« *Ï˝#ãÖÑ¨^Œ
Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#^≥·`Õ, `«Ñ¨ã¨∞û ~°≠i =O\˜k. D Ô~O_ç\ ˜ ã¨=∞#fiÜ«∞O náêxH˜ =uÎ,
#∂<≥ =O\˜q. =Úx `«# ™ê^èŒ#=Å¡ `«Ñ¨â◊Û~°º=Å¡, P`«‡Ãã÷Â~åºxfl, ã≤÷~°ãÖHõÖÏÊxfl
ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x ã¨`«Êùe`åxfl `«# ™È^Œ~°∞Å‰õΩ ÑÖzÃÑ\˜ì#<å_»∞ |∞∞+≤QÍ
=∂~°`å_»∞. ã≤÷~°ãÖHõÅÊO ÖËx"å_»∞ ^è≥·~°ºO HõÅQÆ^Œ∞, ™êÇ¨ÏãÖ KÕÜ«∞ÖËx"å_»∞
¿ã= ZÖÏ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞? ¿ã"å^Œ$HõÊ^äŒOÖËx, *Ï˝<åxH˜ Ñ¨q„`«`« ZÖÏ
PáêkOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞? ãÖÑ¨^Œ=Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞q∞? JO^Œ∞KÕ`« *Ï˝#∞Å∞
`«Ñ¨â◊Û~°º=Å¡ `«# x`«ºrq`åxfl x~°O`«~° `åºQÆx~°u`À xOÑ¨ÙHÀ"åe. *Ï˝#O
ÑïÑ¨Hõfi"≥∞ÿ#<å_»∞, =∂#=Ùx `«Ñ¨ã≤fiQÍ =∂~°Û#O`«=~°‰õΩ x„^ŒáÈ^Œ∞.
D Ü«ÚQÆOÖ’ *Ï˝#∞Å∞, `«Ñ¨ã¨∞fiÅ∞QÍ =∂i`Õ ã¨=∂*ÏxH˜ JO`«Hõ#fl
HÍ=Åã≤O^Õq∞\˜? D Ü«ÚQÆãÖkèHÍÅOÖ’ =∞Ç¨KÕ`«# PÖ’K«<å q^è•#O U
q^èOŒ QÍ LO_®e J<Õ q+¨Ü∂« xfl D kQÆ∞= qâ◊nHõiã¨∞<Î åfl=Ú. D q+¨Ü∂« Å#∞
ã¨„Hõ=∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOz, PHõoOÑ¨Ù KÕã¨∞H˘x =zÛ, ^•<Õfl PKå~°OQÍ =∂~°ÛQÆÅQÍe.
D<å_»∞ Wk J`«º=ã¨~°O, Hõ+¨ì`«~°O ‰õÄ_®. nxx PK«~°} ™ê^èŒºO KÕÜ«∞_®xH˜
=∞#‰õΩ 'Éèíw~°^äŒ∞Å∞— HÍ"åe. W\˜ì `«`«Ê~°`« =∞#ÔHHõ¯_» Åaèã¨∞ÎOk? JO^Œ∞=Å¡
=∞#Ö’ K«∞~°∞‰õΩ`«<åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. nxH˜ „áÈ`åûÇ¨ÏO`Àáê@∞ ™ê^è<Œ å
`«Ñâ¨ Û◊ ~°ºÅ∞ J=ã¨~O° . WO`«H<õ åfl `«‰Ωõ ¯= Ñ¨xH˜~å^Œ∞. =∞# ã¨É∞íè ºÅ∞ D Ü«ÚQÍxH˜
=∂~°æ^Œ~°∞≈Å∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë ^Œ$_è»ãÖHõÅÊO`À, `«áÈ™ê^èŒ# ^•fi~å ™êkèOKåe.
qâßÅÉèÏ"åÅ#∞ "≥ÚÅÔHuÎOz, ™ê^è#Œ `«Ñâ¨ Û◊ ~°ºÅ ^•fi~å ÃÑOá⁄OkOz Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
‰õΩÇ¨Ï~°OÖ’ ~°OQÆiOz "≥Å∞=iOKåe. D<å\˜ ã¨=∂*ÏxH˜QÆÅ J=ã¨~åÅ#∞
Dq^èŒOQÍ Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∂e. *Ï˝#ãÖÑ¨^ŒQÆÅ „Ñü=ºH˜Î D ã¨∂K«#Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz—
HõÅÊ™ê^èŒ# ^•fi~å ãïÜ≥ÿ∞# J=QÍÇ¨Ï##∞, "≥Å∞QÆ∞#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. D Ü«ÚQÆ
™ê^èŒ#ÜÕ∞ HõÅÊ™ê^èŒ#. P qHõ~åÅ∞ W@∞ÃÑ· ~Ú=fi|_®¤~Ú.
HõÅÊ™ê^èŒ# – PO`«~°ºO – PK«~°} q^è•#O
„Ñ¨ã∞¨ `Î O« âßOu‰õΩO*òÖ’ =∂#ã≤Hõ HõÅÊ™ê^è<Œ å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ [~°∞Ñ¨|_»∞`«∞#flq.
nxx QÆ∞iOz q=~åÅ∞ `≥eã≤ ã¨=∂[OÖ’ "åã¨Î=OQÍ L`åûÇ¨Ï=O`«∞Öˇ·#
q^•fiOã¨∞Å‰õΩ ''HÍÜ«∞HõÖÏÊxfl—— ãÖ„Hõq∞OÑ¨*Ë¿ã ™ê^èŒ# Wk. D<å\˜ ã¨=∂[O
Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~åÅ#∞ ™êkèOÑ¨QÆÖËæ =∂~°æO. ™ê^èŒ‰õΩÅˆH QÍHõ l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ‰õΩ QÆ∂_®
D ™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ q=~åÅ∞ J=ã¨~°"Õ∞.
''HõÅÊ=Ú—— JO>Ë â◊s~° ™œ+¨ì"åxfl (=ºH˜Î`åfixfl) ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=@=∞x
''HÍÜ«∞HõÖÏÊxfl—— QÆ∞iOz Z‰õΩ¯=QÍ K≥Ñ¨C‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë
=∂#=Ù_∞» xO_»∞ â◊s~°=∞O>Ë ã¨∂Å÷ â◊s~°OQÍ ÉèÏqã¨∞<Î åfl_»∞. qÖÏ™êÅÖ’ =º`åº™êÅ<Õ
ÖÏÉè,í #ëêìÅ∞QÍ „Ñ¨QuÆ , u~ÀQÆ`∞« Å∞QÍ ÉèÏqã¨∞<Î åfl=Ú. ã¨∂Å÷ â◊s~°"∞Õ =∂#=Ù_»#∞
‰õΩO>Ë D â◊s~åxH˜ ã¨=∞‰õÄiÛ# ™œMÏºÅ=Å¡<Õ =∂#=Ù_»∞ LÖÏ¡ãÖQÍ q[Ü«∞
=O`«OQÍ LO_»QÆÅQÍe.
H˘Å|^ŒÖÌ ’<Õ `«ÑC¨ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ >Ë H˘Å`«ÅÖ’ `«ÑC¨ ~å=@OÖ’ Pâ◊Û~°º"Õ∞q∞\˜?
JO^Œ∞=Å¡<Õ =ºH˜`Î fi« Ñ¨Ù~ÀQÆu JO>Ë Éè∫uHõ â◊s~åxfl Ñ¨Ù#~°∞r˚qOÑ¨*ãË ∞¨ HÀ=@=∞<Õ
ÉèÏ=# HõÅQÆ@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. HÍÜ«∞HõÅÊ=∞O>Ë Ñ¨Ó~°fiO #∞Oz =$^Œ∞úÅ∞
Ü«∞ø=<åxfl á⁄O^Œ@=∞<Õ JÑ¨„Ñ¨^Œè L#flk. Jk ãÖÉè=í "Õ∞#x QÆ∂_® K«º=#=∞Ç¨Ïi¬
Hõ^äŒ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk. PÜ«∞# =Úk =QÆ∞æ J~Ú QÆ∂_® `«# ÉèÏ~°º ã¨∞Hõ#º HÀiHõ
g∞^Œ@ Jtfih ^Õ=`«Å ã¨Ç¨ Ü«∞O`À Ü«∞=fi<åxfl á⁄Ok#@∞¡ J^Õ q^èOŒ QÍ Ü«∞Ü«∂u
=∞Ç¨~åA `«# =$^•úáêºxfl, JOwHõiOz# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ JO@QÆ\ ˜ì Ü«∞=fi<åxfl
á⁄O^ŒQÆeæ#@∞¡ Ñ¨Ù~å}ÏÅ =Å¡ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. PÜ«Úˆ~fi^ŒOÖ’ HÍÜ«∞HõÅÊzH˜`«û#∞
QÆ∞iOz Ñ¨Å∞KÀ@¡ „Ñ¨™êÎqOK«|_çOk. ÑÖKÀÑ¨Kå~° zH˜`«û`À ==∞#, qˆ~K«#,
¿ãflÇ¨Ï#, ¿ãfi^Œ#, =ã≤÷Hõ~°‡Å`À Ü«∞=fi<åxfl á⁄O^Œ=K«∞Û#x q=~°} L#flk.
JO`ÕHÍHõ Ñ¨Å∞ ~°™êÜ«∞<åÅ#∞, áœ+≤ìHÍÇ¨~åxfl LÑ¨Ü≥∂yOz HÍÜ«∞HõÅÊzH˜`«û
KÕÜ«∞=K«∞Û#x L#flk.
D zH˜`åû q^è•<åxfl P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩx áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ QÆ∂_®
HÍÜ«∞HõÅÊ zH˜`åû q^è•#O „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ@ì|_çOk. Ñïâ’^è#Œ Å =Å¡ HÀ`«∞Å „QÆO^ä∞Œ Å#∞
fã≤ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ J=∞ˆ~Û q^è•#O=Å¡ H˘xfl `å`å¯eHõ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ Hõey<å
Ñ¨ÓiÎQÍ q[Ü«∞=O`«O HÍÖË^Œ∞. z~°HÍÅO =∞OK«∞Ö’ x„^ŒÑ¨ÙK«Û@O=Å¡ QÆ∂_®
â◊s~°Hõ}ÏÅ∞ #tOK«‰õΩO_® KÕÜ«∞=K«∞Û#x „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. Ñïâ’^èŒ#Å=Å¡ Ñ¨ÓiÎ
ÖÏÉèíO WO`«=~°‰õΩ KÕ‰õÄ~°ÖË^Œ∞. J=Ü«∞"åÅ =∂iÊ_ç=Å¡ QÆ∂_® H˘xfl Ñ¶ë`åÅ∞
HõxÑ≤OKåÜÕ∞QÍx Ñ¨ÓiÎ „Ñ¨Ü∂≥ [#O HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . WO`«=~°‰Ωõ [iy# Ñïâ’^è#Œ Å∞
‰õÄ_® Ñ¨ÓiÎQÍ q[Ü«∞=O`«O HÍÖË^Œ∞.
D q^è"Œ ∞≥ #ÿ Ñïâ’^è#Œ ÅÖ’ =∞#=Ú áêÖÁæ<åÅ<Õ Jaè„áêÜ«∞O ÖË^∞Œ . Ñ¶e¨ `«O
ãÖQÆu J@∞Oz P Ñ¨^`úŒ Õ `«ÑÊ¨ x =∞# Jaè„áêÜ«∞O. =∂#ã≤Hõ â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ QÆ∞iOz#
~°Ç¨Ï™êºÅ∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜ =ã¨∞Î<åfl~Ú. ^èŒ$gHõiOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~Ú QÆ∂_®. "åxÖ’
U q^èŒ"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩx =zÛ<å ã¨$+≤ì JÅ¡HõÖ’¡ÅO HÍQÆÅ^Œ∞. XHõ"Õà◊ Jk
ãÖÉèí="Õ∞##∞‰õΩO>Ë D ã¨$+≤ìx Ñ¨ÓiÎQÍ <åâ◊#O KÕã≤ #∂`«# ã¨$+≤ì „áê~°Oaè¿ãÎ<Õ
ãÖÉèí=O. Jk XHõ¯ =∞Ç¨„Ñ¨à◊Ü«∞OÖ’<Õ [iˆQ J=HÍâ◊O L#flk. ã¨$+≤ì ã≤÷u,
ÅÜ«∞, QÆ`«∞Å g∞^Œ<Õ „Ñ¨ã¨∞Î`«O „Ñ¨Hõ$u r=[O`«∞=ÙÅ∞ P^è•~°Ñ¨_ç L<åfl~Ú. W^Õ
QÆu K«„HõO g∞^Œ L#fl r=~åã¨∞Åhfl HÍÅK«„HõO`Àáê@∞ u~°QÆ=Åã≤O^Õ ZHõ¯_®
ã≤÷q∞`«O ^˘~°Hõ^Œ∞.
P~ÀQÍºxfl ÉÏQÆ∞ KÕã¨∞HÀ=@=∞<Õk =∞~°=∞‡`«∞ =O\˜k. ^•xx J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. =∞O^Œ∞Å∞ "å_»@O =Å¡ P~ÀQÆºO ÉÏQÆ∞ HÍ=K«∞Û [~°∞QÆ∞`«∞#flk
QÆ∂_® J^Õ. HÍx Wk QÆ∂_® ZO`ÀHÍÅO ™êQÆ^∞Œ . „Ñ¨ã∞¨ `Î Ñ« i¨ ã≤`÷ ∞« ÅÖ’ =Úãë"å~°∞
Ü«∞=fi<åxfl á⁄O^Œ@O [iˆQ J=HÍâ◊OÖË^Œ∞. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨Ó~°fiO [iy#
ãÖÑ¶∞¨ @# XHõ\ ˜ L#flk. =∞^Œ#"≥∂Ç¨Ï# =∂Å"åºrH˜ XHõ ÉÏÉÏ HÍÜ«∞HõÅÊzH˜`û«
=Å¡ Ü«∞=fi#O ãÖ„Hõq∞OÑ¨*Ë™êÎ#x =∂@ W¿ãÎ PÜ«∞# JOwHõiOKå~°∞. ÉÏÉÏ
Ñ¨~°º"ÕHõΔ}Ö’ L`«Î~°„Ñ¨^ÕâòÖ’x HÍj=^ŒÌ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ‰õΩ\©~°O xi‡OÑ¨|_çOk.
40 ~ÀAÅ áê@∞ ZO_», QÍe `«QÆÅ‰õΩO_® =∂Å"åºQÍix JO^Œ∞Ö’ LOz
=∞O^Œ∞Å∞ "å_»|_®¤~Ú. z=~°‰õΩ U^À H˘kÌ P~ÀQÆºOÖ’ =∂~°∞Ê =∂„`«"Õ∞
HõxÑ≤OzOk QÍx Ü«∞=fi#O uiy ~åÖË^Œ∞.
Éè∫uHõ â◊s~åxH˜ ^Œ∞~°Å"å@¡=Å¡ HõeˆQ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å =Å¡ â◊s~° Hõ}ÏÅ
JHÍÅ <åâ◊<åxfl JiHõ\ì˜ ã¨∞n~°"… ∞≥ #ÿ , P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ r=<åxfl QÆ_¿ç Ñ@@∞¡ =∂„`«"∞Õ
HÍÜ«∞HõÅÊ zH˜`«û =Å¡ ãÖÉèí=O W`«~° r=[O`«∞=ÙÅ`À áÈeÛK«∂¿ãÎ =∂#=
â◊s~° x~å‡}O ãÖH˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ k. [O`«∞=ÙÅ∞ ãÖÑ¨Ó~°‚ P~ÀQÆºO`À =∞#QÆÅ∞QÆ∞`«∞O>Ë
=∂#=Ù_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ =∞#ÖË_»∞? [fi~åÅ`À |ÅÇ‘Ï#`«Å`À JHÍÅ =∞$`«∞º=Ùx
ZO^Œ∞‰õΩ H“yeOK«∞HÀ"åe? nxH˜ =ÚYº HÍ~°}O =∂#=Ù_»∞ `«#O`«@ `å#∞
„Ñ¨H$õ u ã¨ÇÏ¨ [^è~Œ å‡Å#∞ qãïO˚ z J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ uO_çux J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« Å`À
=∞#ã¨∞û#∞ =∞e#Ñ¨~K° ∞« H˘x âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ P~ÀQÍºÅ#∞ QÆ∂_® áê_»∞ KÕã∞¨ H˘#∞
K«∞<åfl_»∞. `«# ^Œ∞~°Å"å@¡#∞ =∂#∞HÀQÆey`Õ Hõ$tOz#, #tOz# r"å}∞=ÙÅ#∞
Ñ¨Ù#ifli‡OK«∞HÀ=\ÏxH˜ HÍÜ«∞HõÅÊzH˜`«û LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. PÜ«Úˆ~fi^ŒOÖ’ Z<Àfl
=∂~åæÅ∞ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. „Ñ¨Hõ$u zH˜`åûÅÜ«∂ÅÖ’ H˘<åflà◊√§ LO_ç JÅ"å@∞¡
=∂~°∞ÛH˘<Õ áê~îåÅ∞ <Õ~∞° Û‰õΩO>Ë, p‰õÄ zO`åÖËx r=#O`À H˘<åflà◊§‰õΩ âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ
P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ , LÖÏ¡ãH¨ ~õ "° ∞≥ #ÿ rq`åxfl á⁄O^Œ=K«∞Û. z\Ï¯"≥^· •ºÅ`À ZO`À=∞Ok
~ÀQÆO ‰õΩ^Œ~°HõáÈQÍ L#fl P~ÀQÍºxfl "å~°∞ áê_»∞KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. H˘O`«=∞Ok
W@∞=O\˜ z\Ï¯ "≥·^Œ∞ºÅ=Å¡ zH˜`«ûá⁄Ok`Õ ~ÀA~ÀA‰õÄ "åiÖ’ ~ÀQÆO WOHÍ
ÃÑiyáÈ`«∂<Õ LO@∞Ok. D q+¨ =ÅÜ«∂#∞flO_ç |Ü«∞@Ñ¨_®ÅO>Ë =∞~°ÖÏ
=∞#O „Ñ¨H$õ u<Õ â◊~} ° ∞"Õ_®e. ÃÑ· Ñ¨^•Å#~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆey`Õ =∞#O áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl
P~ÀQÍºxfl uiy á⁄O^Œ=K«∞Û. H˘ÅkQÍ "≥·^Œ∞ºÅ ã¨Ç¨Ü«∞O =∂„`«O J=ã¨~°O.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O K≥Ñ¨CHÀ=Åã≤# q+¨Ü«∞O ''âßOu‰õΩO*ò——Ö’ HõÅÊ™ê^èŒ<å
`«~°QÆ`«∞Å q=~åÅ∞, qâıëêÅ∞, Ñ¶ë`åÅ#∞, P^è•ºu‡Hõ ^Œ$HõÊ^äŒOÖ’ HõÅÊ=∞O>Ë
JO`«~°OQÆÑï=~°Î#, JO`«~°OQÆ=∞O>Ë ^Œ$HõÊ^äŒ=∞x J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. HÀiHõÅ∞,
PÖ’K«#Å∞, TÇ¨ÏÅ∞, J#∞Éèí"åÅ∞ Jhfl JO`«óHõ~°} Jx Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok.
=ºH˜`Î åfixH˜k =¸ÖÏ^è•~°O. Éè∫uHõOQÍ JO^Œ~∂° ã¨=∂#∞ÖË. Ñïã¨~åÅ =¸ÅOQÍ
=∞x+≤H© =∞x+≤H© `Õ_® LO@∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï=Ú QÍx ^•xH˜ HÍ~°}O Ñïã¨~åÅ∞
HÍ^Œ∞ "åã¨Î=OQÍ ^Œ$HõÊ^äŒO.
=∂#=Ù_»∞ `«# J^Œ$ëêìxfl `å<Õ ã¨$lOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. ''Ü«∞^•ƒù=O `«^Œƒù=u——
h PÖ’K«##∞|\˜ì #∞=Ùfi `«Ü∂« ~°=Ù`å=Ù. `«=∞‰õΩ `å=Ú ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_`ç Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞. D "åHÍºÅhfl QÆ∂_® =∞#ã¨∞û#∞ |\˜ì Ñïã≤÷`«∞Å∞O\ÏÜ«∞x
qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl~Ú. P~ÀQÆºO–J<å~ÀQÆºO, ^èŒx‰õΩ_»∞–c^Œ, "Õ∞^è•q–=¸~°∞ö_»∞
~Ú=hfl QÆ∂_® =∞# JÅ"å@∞¡ g∞^Œ, PÖ’K«<å q^è•#O g∞^• P^è•~°Ñ¨_»¤"Õ.
Uq^èOŒ QÍ `å#∞ „Ñ¨=iÎOKåÅ<åfl W`«~∞° Å #_»=_ç ãïk^•ÌÅ<åfl =∂~åæÅ∞<åfl~Ú.
K«i„`«Ö’ =∞}ñáêÅ=Öˇ "≥ey# =∞Ç¨hÜ«ÚÖˇO^Œ~À =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. H˘O^Œ~°∞
Z<Àfl Hõ+¨ì#ëêìÅ∞ ã¨Ç≤ÏOz, Z<Àfl ^Œ∞~°ƒù~° Ñïã≤÷`«∞Å<≥^Œ∞~˘¯x, J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ
~å[Éè’QÍÅ<Õ `åºQÆO KÕã≤ `å=Ú "≥Å∞`«∞~°∞ xOÑ¨ÙH˘x W`«~°∞Å‰õΩ "≥Å∞QÆ∞K«∂Ñ≤`Õ
=∞iH˘O^Œ~∞° ^è#Œ =∞^ŒO`À, H©i^Î •Ç¨ÏO`À, ^Œ∞~°Å"å@¡`À WÅ∞¡ Xà◊√§ QÆ∞Å¡KãÕ ∞¨ H˘x
ã¨~°fi<åâ◊"≥∞ÿ# ^Œ$ëêìO`åÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞† ÃÑ· ^Œ$ëêìO`åÅ∞ ÑïH˜¿ãÎ „Ñ¨QÆuQÍx
„Ñ¨à◊Ü«∞OQÍx JO`«óHõ~°}ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç L#fl@∞¡ qâ◊^Œ=∞=Ù`«∞Ok.
~ÀQÆ x~°‚Ü«∞O ãïQÍ [iy`Õ, ~ÀQÆO ãïQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. "≥·^ŒºO ãïQÍ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. ''âßOu‰õΩO*ò—— Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ D Ñ¨ûúŒ Ö’<Õ JO`«ó
Hõ~°} Ñï=~°Î# zH˜`«û [~°∞QÆ∞`«∞#flk. WO`«\ ˜ |$Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ <≥Å
~ÀAÅ =º=kè KåÖÏ ã¨fiÅÊO. ã¨fiÅÊHÍÅOÖ’ Z‰õΩ¯==∞OkH˜ ~°∞z K«∂Ñ≤Oz,
JÅ"å@∞ KÕã≤ "åiÖ’ ^è≥·~åºxfl, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl, =∞<À x|ƒ~åxfl ~Ú=fiQÆÅ∞QÆ∞
`«∞<åfl~°∞. Ñ¨_»Q˘@ì@"≥∞O`«¿ãÑ¨Ù Ñ¨@ì^Œ∞. Ñ¨Ù#ifli‡OKåÅO>Ë |Ç¨ï„Ñ¨Ü«∂ã¨
J=ã¨~O° . ã¨ÇÏ¨ [OQÍ<Õ, K≥_áç È~Ú# rq`«Ñ^¨ uúŒ x Ñ¨Ù#ifli‡OK«∞HÀ"åÅO>Ë |Ç¨ï
„Ñ¨Ü«∂ã¨, z~°HÍÅO `«Ñ¨Ê^Œ∞. =∞O„`åÅ‰õΩ zO`«HÍÜ«∞Å∞ ~åÖÏÅx Lqfià◊¥§i
Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ÃÑ\˜ì =∞# [<åxH˜ =∞i K≥Ü«∞ºQÆeyO^Õq∞\˜? HõhãÖ ãÖ=`«û~°HÍÅO
=∂„`«"Õ∞ ˆH\Ï~ÚOK«|_çOk. Jã¨Å∞ÖËx^•xHõO>Ë H˘O`«"Õ∞Å∞ QÍ|\˜ì Ñ¨\ÏìÅ∞
`«Ñ≤Ê# „Ñ¨*ÏhHÍxfl ^•iH˜ `Õ=_®xH˜ H˘O`≥·<å "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄˆ~ L^ÕÌâ◊O`À D <≥Å
~ÀAÅ∞ HÍÜ«∞HõÅÊ™ê^èŒ# J=∞Å∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk. „Ñ¨QÆujÅ`«‰õΩ <åOn w`«O
Ñ¨Å∞Hõ|_»∞`«∞#flk. HõÅÊ™ê^è#Œ ‰õΩ =¸_»∞ ™Èáê<åÅ∞ J=∞~°Û|_®¤~Ú. (1) ^≥g· â◊H`Î˜ À
^ŒQÆæ~° ãÖ|O^è•xfl <≥ÅH˘ÅÊ@O (2) JÅ"å@¡Ö’ PKå~åÅÖ’ „Ñ¨QÆujÅ"≥∞ÿ#
=∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ~å=@O (3) LÖÏ¡ã¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# "å`å=~°}Ïxfl ã¨=∂[Ñ¨~°OQÍ
fã¨∞‰õΩ~å=@O, HõÅÊ™ê^è#Œ =∂#=Ùx PÖ’K«<åq^è•#OÖ’ „HÍOux, ^≥g· â◊‰Ωõ ÅÎ `À
`å^•`«‡º`«#∞ fã¨∞H˘x~å=_®xH˜ gÅ∞ HõeyOKÕ „Ñ¨„H˜Ü«∞QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
=Úãë"åiH˜ Ü«∞=fi<å#flOkOKÕ HÍÜ«∞HõÅÊ zH˜`«û HõO>Ë =∂#=Ùx HÀiHõÅÖ’
JÅ"å@¡Ö’, PÖ’K«<å q^è•#OÖ’ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ~å=@O =∞Ozk Hõ^•. =$^•úÑº¨ O
âßÑÖ HÍ^Œ∞. Ü«∞ø=#O =~°O HÍ^Œ∞. ^Õx qÅ∞= ^•xH˜ L#flk. Ô~O\˜H© `«y#
HÍÅO, LÑ¨Ü≥∂QÆO, „áê=ÚYºO, Q“~°=O L<åfl~Ú. Éè∫uHõâ◊s~åxfl „Ñ¨Hõ$u
q~°∞^ŒúOQÍ =∂ˆ~Û J=ã¨~°=¸ ÖË^Œ∞ J<Òz`«OQÆ∂_®#∞. ã¨„Hõ=∞OQÍ ™êkèOK«
QÆey`Õ JO`«óHõ~} ° Ö’ =∂~°∞Ê`≥K∞« ÛHÀ=_»O JaèÅ+≤OK«^yŒ #k. HÍÜ«∞HõÅÊ zH˜`û«
HõO>Ë nx=Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[#O KåÖÏ Z‰õΩ¯=.
JO`«óHõ~°}#∞ Jaè=$kúKÕã≤ Ñï=~°Î# `Õ=\ÏxH˜, ™ê^èŒ‰õΩÅ`À Éèí∂q∞x
ã¨fi~°æ`«∞ÅºO KÕ¿ã Hõ$+≤H˜ `«fii`«QÆux Ñ¨~°∞QÆ∞ÃÑ>Ëì ÉèÏ"åxfl ÃÑOá⁄OkOKÕ Jxfl
=∂~åæÅ∞ HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ KÕ~°Û|_ç L<åfl~Ú.
L#fl`« ™ê^èŒ#ÃÑ· Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ=O
„Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ L#fl`« ™ê^è#Œ ‰õΩ ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ tHõ}Δ `À áê@∞ ã¨=∞~°∞_ú #·≥ tHõ‰Δ Ωõ _»∞,
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ÑïHõ~åÅ∞, Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ QÆ∂_® J=ã¨~O° . „Ñ¨}ÏoHÍ|^Œ"Ì ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù~ÀQÆuH˜
^Õâ◊, HÍÅÑïã≤÷`«∞Å∞ |Ç¨ïà◊ „Ñ¨ÉèÏ=O Hõ#Ñ¨~°∞ã¨Îq. ~åà◊§g∞^Œ L^•º#=<åÅ∞
ÃÑOK«_»O, Z_®~°∞ÅÖ’ ™êQÆ∞KÕÜ«∞@O, Tag∞^Œ #QÆ~åxfl xi‡OK«@O ZO`«
„Ñ¨Ü«∞uflOz<å JãÖÉèí==∞x =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ãïÜ≥ÿ∞# ÑïHõ~åÅ∞ ¿ãHõiOz
ãïÜ≥ÿ∞# ã¨÷ÖÏxfl ZxflHõ KÕã¨∞HÀ=@O J=ã¨~°O. „ÑüKÀ\Ï „ÑüÑ¨h ™êkèOK«@O
[~°Q^Æ ∞Œ . H˘xfl J=¸Åº"≥∞#ÿ =¸eHõÅ∞ Ju"Õ_ç „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’<À K«e =∞‰õΩ¯@OQÍ
=Ù#fl „áêO`åÅÖ’<À =∂„`«"Õ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. qÑ¨s`« "å`å=~°}OÖ’ ÃÑOK«@O
=$^è• „â◊=∞.
HõÅÊ™ê^è#Œ ‰õΩ QÆ∂_® ãïÜ≥∞ÿ # Ñïã¨~åÅ∞ J=ã¨~O° . H˘xfl ~ÀQÍÅ∞ WO\’¡<Õ
#Ü«∞O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍx H˘xfl "≥ÚO_ç"åº^èŒ∞Å‰õΩ Pã¨∞Ñ¨„uÖ’ zH˜`«ûá⁄O^ŒHõ
`«ÑÊ¨ ^Œ∞. ~Ày ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥<· å ã¨~ˆ . ^•xH˜ HÍ~°}O Pã¨∞Ñ¨„uÖ’ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
LO_Õ ã¨∞tH˜Δ`«∞Öˇ·# "≥·^Œ∞ºÅ∞, #~°∞ûÅ∞, ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# ÑïHõ~åÅ∞ WO\’¡ ^˘~°Hõ=Ù.
ãïÜ≥∞ÿ # zH˜`û« ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. ãïÜ≥∞ÿ # „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ xi‡OÑ¨|_ç ãïÜ≥∞ÿ # ÑïHõ~åÅ∞
QÆÅ Pã¨∞Ñ¨„uÖ’ =∂„`«"Õ∞ ™ê^èŒºO. JO^Œ∞=Å¡<Õ q"ÕHõO QÆÅ ~ÀQÆ∞Å∞ "≥·^•ºxH˜
Pã¨∞Ñ¨„uÖ’ KÕ~°∞`å~°∞. =¸~°∞öÅ∞ =∂„`«"Õ∞ WO\˜ "≥·^•ºxH˜ `«Å=ÓÑ¨Ù`å~°∞.
™ê^è#Œ QÆ∂_® "≥^· ºŒ O=Öˇ<Õ ãïÜ≥∞ÿ # "å`å=~°}O, Ñïã¨~åÅ∞ ÅÉèºí "≥∞`ÿ <Õ Õ ™ê^èºŒ Ñ¨_∞»
`«∞Ok. P q^èŒOQÍ<Õ D HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ QÆ∂_® P Ô~O_»∂ JO`« =ÚYºO.
ÅOHõ#∞ [~ÚOz# `«~∞° "å`« ~å=∞, ÅHõΔ ‡}, Éè~í `° ,« â◊„`«∞Ñ¶∞¨ flÅ∞ P`«‡|ÖÏxfl
=$kú KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ ‰õΩ L|ÖÏ@Ñ¨_®¤~∞° . ‰õΩÅQÆ∞~°∞=ÙÖˇ#· =t+¨μÅì ∞
^•xH˜ W+¨Ñì _¨ ®¤~∞° . HÍx ™ê^è#Œ ‰õΩ „Ñ¨`ºÕ Hõ™ê÷#O "≥^HŒ =õ Åã≤ =zÛOk. xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ
"åxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# LÑ¨K«~°ºÅ‰õΩ JÜ≥∂^èŒº J#∞"≥·# ™ê÷#"Õ∞ HÍ=K«∞Û. HÍx
=ÚYº"≥∞#ÿ J_»O¤ H˜ U=∞O>Ë, ãïÜ≥∞ÿ # "å`å=~°}O U~åÊ@∞ KÕÜ∞« @O gÅ∞Ñ¨_^» ∞Œ .
[#‡ã¨÷ÅOÖ’ W`«~° Ñ¨#∞Å∞, Ñ¨Ó~°fi ãÖ™ê¯~åÅ∞, „Ñ¨[Å`À ãÖ|O^è•Å∞ J_»∞¤
`«Q∞Æ Å∞`å~Ú. <å"å~°∞, ÃÑ· "å~°∞ Jã¨∂Ü«∞, J¿ÑHõΔ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞, *Ï˝ÑH¨ ÍÅ∞, „Ñüx`«ºO
=∞x+≤ PÖ’K«#Å #iHõ\ ˜ì ^•i =∞o§OK«@O Hõ+¨ì™ê^èŒºO JãÖ„Ñ¨*Ï˝`«z`«ÎOÖ’
"Õ~°∞Å∞ ky# „Ñ¨=~°Î##∞ =∂ˆ~Û^≥@∞¡? JO^Œ∞=Å¡ Ñïã¨~åÅ =∂~°∞Ê Jx"å~°ºO
Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ=O „Ñü=∞x+≤ =∞#ã¨∞ûÃÑ· `«Ñ¨ÊHõÑ¨_»∞`«∞Ok. ™ê÷#O =∂~°∞Ê=Å¡
=ºH˜HÎ ,˜ q+¨Ü∂« Å‰õΩ QÆÅ |O^èOŒ ã¨_Å» @"Õ∞QÍHõ ãÖz`« ãÖ™ê¯~åÅ∞ QÆ∂_» |ÅÇ‘Ï#
Ñ¨_»`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ J#∞"≥·# "å`å=~°}O =¸ÅHõOQÍ =∞x+≤ =∞#ã¨∞ûÖ’
„Hõ=∞tHõΔ}ÏÜ«Ú`«"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê ãÖÉèí=O. XHõÑ¨C_»∞ L`«Î=∞ Ñ¨Ù„`« „áêÑ≤ÎHÀãÖ
~°∞H˜‡}˜Hõ$+¨μ‚Å∞ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<å q^è•<åxfl J=ÅaèOK«^ŒÅKå~°∞. W`«~°
HÍ~°º„Hõ=∂Å`À áê@∞ D ™ê^èŒ#QÆ∂_® ã¨fiã¨÷ÅOÖ’<Õ KÕÜ«∞=K«∞ÛHÍx Hõ$+≤ XHõ¯>Ë
Ñïëê¯~°=∂~°æO HÍ^Œ∞. ãïÜ≥ÿ∞# Ñïã¨~åÅ∞ „Ñ¨=ÚYáê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. JO^Œ∞=Å¡
"åi~°∞=Ù~°∂ `«=∞ „áêO`åÅ‰õΩ Hõ_∞» ^Œ∂~°OQÍ |^Œs<å^ä£ KÕ~∞° ‰õΩx 12 ãÖ=`«û~åÅ
áê@∞ Ñ¶¨ÖÏÇ¨~°O =∂„`«"Õ∞ Éèí∞lOz „Ñ¨QÍ_è» `«Ñ¨ã¨∞û PK«iOKå~°∞. JÑ¨C_»∞
=∂„`«"Õ∞ "åi=ÙiH˜ n>ˇÿ# „Ñ¨^Œ∞º=Úfl_»∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞QÍ J=`«iOKå_»∞.
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«Ü«Ú^ŒúO Ñïã¨=∂Ñ≤ÎÜ≥ÿ∞# `«~åfi`« áêO_»=ÙÅ∞ ã≤OÇ¨ã¨<åxfl
Jkè+≤ìOz# J#O`«~°O "åiH˜ `«=Ú‡ `å=Ú `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ PHÍOHõΔ HõeyOk.
NHõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«‡ "åix Jaè#OkOz, ~å*Ïºxfl "åi "å~°ã∞¨ #‰õΩ Hõ@Éì \ˇ ì˜ ãïÜ≥∞ÿ #
ã¨Ö÷ Ïxfl Z#∞flH˘x ™ê^è#Œ KÕÜ∞« =∞x ã¨ÅÇ¨~Ú=fiQÍ "å~°∞ J^Õ q^èOŒ QÍ PK«iOz
Hõ$+¨μ_‚ ∞» `À_»∞#_»=QÍ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl~°∞. giH˜ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ^è$Œ `«~å¢+μ¨ _ì ∞» ,
QÍO^è•i, ‰õΩOu Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å∞ x"åã¨ Éè∂í =ÚÅ∞QÍ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. |^Œs<å^ä‰£ Ωõ
KÕ~∞° =Ö’<Õ ÑÖK«áêO_»=ÙÅ∞ „^ÒÑ¨k`À ã¨Ç¨ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. P „Ñ¨^âÕ ß<Õfl
=∞#O áêO_»∞ˆHâ◊fi~üQÍ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl=Ú. NHõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ 'áêO_»= w`«#∞—
LÑ¨^tÕ OzOk WK«Û@<Õ. L`«~Î w° `«, Ü≥∂QÆ"åã≤ëêªxH˜ n>ˇ#ÿ kQÍ K≥ÑÊ¨ |_»∞`«∞#flk.
`«~∞° "å`« áêO_»=ÙÅ =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O Hõ^Œä JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ. ÑïáêÅ<å =º=Ç¨~åÅÖ’
`«Å=Ú#HõÅ∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ Ç¨Ïã≤Î<åÑ¨ÙiÖ’ ™ê^èŒ# Ñ¶¨Å=O`«=∞ÜÕ∞ºk HÍ^Õ"≥∂
Ñïã¨~åÅ „áê|ÅºO =∂#=Ùx JO`«~O° QÆOÖ’ =¸_»∞áêà◊§x „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕã∞¨ OÎ k.
JÅ"å@∞¡ J#∞|O^è•Å∞ `≥OK«∞HÀ"å@O ^•^•Ñ¨Ù JãÖÉèí==∞x K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û.
g\˜x Ju„Hõq∞OKåÅO>Ë Ñïã¨~åÅ =∂~°∞Ê Jx"å~°ºO.
âßx\’iÜ«∞O J#|_Õ P~ÀQÆºˆHO„^•Å∞ ^Œ∞~°æ=∞ „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ xi‡OÑ¨|_®¤
‰õÄ_® P^Œ~≈° =O`«"∞≥ #ÿ Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉÏè =O=Å¡ "≥∞K«∞ÛHÀ^ŒQæÆ "Õ∞Å∞ KÕ‰Äõ ~°∞`«∞Ok.
Éèí∞"åb âßx\’iÜ«∞O Ñ¨~°fi`«™ê#∞=ÙÅg∞^Œ xi‡OÑ¨|_ç#Ñ¨Ê\˜H© P~ÀQÆºO
HÀÅ∞HÀ=\ÏxH˜ ZO`À J#∞"≥#· kQÍ L#flk. W`«~° „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’ HõO>Ë âßx\’iÜ«∂
ÅÖ’ Pâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ HÀÅ∞HÀ=@O =∞#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O
ã¨fiQÆ$Ç¨ÏOÖ’=ÖˇHÍHõ âßx\’iÜ«∞OÖ’ ~ÀyH˜ PÖ’K«#ÖˇÑ¨C_»∂ P~ÀQÆºO g∞^Œ<Õ
z‰õΩ¯‰õΩx LO\Ï~Ú. zH˜`«û Z‰õΩ¯=QÍ =∂#ã≤Hõ™ê÷~ÚÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ
q^èŒOQÍ HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ QÆ∂_® ã¨fiQÆ$Ç¨ÏO HõO>Ë Z#∞fl‰õΩ#fl W`«~° „Ñ¨^Õâ◊O ZO`À
"Õ∞Å∞ KÕã¨∞ÎOk.
<åQÆÑ¨Ó~ü Hõ=∞ÖÏÅ∞, |Oy#Ñë¡ =∂q∞_çÑ¨à◊√§, =_»¡Ñ¨Ó_ç <åiO[Å∞,
=∞Ç¨#Ok J~°\ ˜Ñ¨à◊√§, "≥∞ÿã¨∂~°∞ =∞Oz QÆO^èŒO ÖÏO\˜q W`«~° KÀ@¡ ÑÖ_ç¿ãÎ
ã¨`Ê« eù `åÅ∞ ~åHõáÈ=K«∞Û. nxH˜ ^À+Ö `À@=∂ekHÍ^Œ∞, "å`å=~°}Ïxk. J\Ï¡Qˆ
Ñ¨~åî #∞Å‰õΩ, ÉˇOQÍbÅ‰õΩ â◊s~° ™œ+¨=ì OÖ’ =º`åºãÖ H˘@ì=zÛ#@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
^•xH˜ HÍ~°}O "å`å=~°}"Õ∞. Éè∫uHõ™ê÷~ÚÖ’ [iˆQ q+¨Ü∂« ÖË P^è•ºu‡Hõ ™ê÷~ÚH˜
‰õÄ_® =iÎ™êÎ~Ú. ™ê^èŒ‰õΩxH˜ KÕ~°∞=Ö’=Ù#fl Ñïâ◊√^•ú`«‡, „Ñ¨Hõ$u ™œO^Œ~°ºO
Ñ¨^Œú`«∞Å∞, „Ñ¨QÆuH˜ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, =∞h+¨μÅ∞ „áêp#
HÍÅOÖ’ D L^ÕÌâ◊ºO`À<Õ f~å÷Å#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.
QÆ∞~°∞‰õΩÖÏÅ∞ ™ê÷ÑO≤ K«_®xH˜ QÆ∂_®, ZOÑ≤HÖõ ’ Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉÏè "åxfl "≥^[Œ ÖË¡
„Ñ¨^âÕ ßÅ#∞, =ÚYºOQÍ ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞H˘<Õ"å~°∞. Jq J#∂Kå#OQÍ =ã¨∞#Î flq
QÍh, H˘`«ÎQÍ U~åÊ@∞ KÕã≤#qQÍh Ñ¨^Œúu =∂„`«O Dq^èŒOQÍ<Õ LO@∞Ok. Jxfl
=ã¨`∞« Å∞ LO_»@O JO^ŒiH© ~Ú+¨"ì ∞Õ . HÍx P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QuÆ HÍ"åÅx HÀ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞
H˘xfl =ã¨`∞« Å#∞ `åºQÆO KÕÜ∞« =Åã≤O^Õ. ZO`« ^Œ∂~°f~åÅÔH<· å ãïÜ≥∞ÿ # Ñïã¨~åÅ
HÀãÖ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fÜ«∞=Åã≤O^Õ. =ãüQÆ$Ç¨ÏOÖ’<À ^è~Œ ‡° âßÅÖ’<À |ã¨KãÕ ≤ xÜ«∞=∞
|^ŒúOQÍ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞@O "Õ~°∞, „u"Õ}˜ ãÖQÆ=∞OÖ’ „Ñ¨âßO`« "å`å=~°}OÖ’,
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ Ñ¨~°‚âßÅ xi‡OK«∞H˘x ™ê^èŒ#KÕÜ«∞_»O "Õ~°∞, n<Õfl HõÅÊ"åã¨=∞O\Ï~°∞.
™ê^è•~°} Hõ~°‡HÍO_»Å∞ [~°Ñ¨@O KåÅ^Œ∞. Z~°∞=Ù, h~°∞=Öˇ "å`å=~°}O QÆ∂_®
ZO`À J=ã¨~°O. D ^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ ™ê÷# =∂~°∞Ê Jx"å~°ºO.
=∂Å"åºQÍi HÍÜ«∞HõÅÊ™ê^è#Œ Ç≤ÏO^Œ∂qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’"åi |OQÆàÏÖ’ [~°Ñ¨
|_»Ö^Ë ∞Œ . =∞^è∞Œ ~°lÖÏ¡Ö’ `«Ñã¨ ≤ ÉÏÉÏ P„â◊=∞O ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ \©~O° xi‡OK«∞‰õΩx KÕÜ∂« eû
=zÛOk.
"åi"åi „Ñ¨`ºÕ Hõ ™ê^è#Œ Å HÀãÖ ZO^Œ~À =∞Ç¨hÜ«ÚÅ∞ `«=∞`«=∞ã¨fiã¨Ö÷ ÏÅ∞
g_ç J#∞"≥·#KÀ@∞Å#∞ "≥^ŒH˜ ™ê^èŒ# KÕÜ«∂eû=zÛOk. Z‰õΩ¯= =∞Ok |∞∞+¨μÅ∞
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ QÆOQÍf~å#, J@∞=O\˜ W`«~° „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’ P„â◊=∂Å∞ xi‡OK«∞
H˘<åfl~°∞. |∞^Œ∞_ú ∞» , =∞Ç¨g~°∞_»∞, â◊OHõ~åKå~°∞º_»∞, <å#H±, Hõc~°∞, ~å=∂#∞AÅ∞,
K≥·`«#∞ºÅ∞, *Ï˝<Õâ◊fi~ü ã¨=∞~°÷~å=∞^•ã¨∞, ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨, J~°qO^Œ∞Å∞,
=∞Ç¨`å‡QÍOnè, ~°=∞}=∞Ç¨Ïi¬ JO^Œ~°∂ QÆ∂_® "åi"åi [#‡ã¨÷ÖÏÅ∞ =^Œe
J#∞"≥·# „Ñ¨^ÕâßÅ∞ K«∂ã¨∞H˘x x"åãÖ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl~°∞. „Ñ¨=HõÎÖˇ·# „H©ã¨∞Î,
=∞Ç¨Ï=∞‡^Œ∞, *’~À+¨ì~°∞ QÆ∂_® D q^èŒOQÍ<Õ KÕâß~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiH˜
"åi =∂`«$Éè∂í q∞ÃÑ· „¿Ñ=∞ÖËHõ HÍ^Œ∞. Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉÏè =O "åi ™ê^è#Œ ‰õΩ J_»O¤ ‰õΩÅ∞
HõeÊã¨∞OÎ ^Œx, ^Œ∂~°^$Œ +≤`ì À "å~°∞ "Õ~ˆ „Ñ¨^âÕ ßÅ<≥#∞fl‰õΩ<åfl~°∞. ãïÜ≥∞ÿ # "å`å=~°}O
Ö’<Õ ™êÇ¨Ïã≤Oz q[Ü«∞O KÕÑ¨@ìQÆÅO.
HõÅÊ™ê^èŒ<å q^è•#=Ú, Hõ~°‡HÍO_» Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ#^ÕO QÍ^Œ∞. WO\˜=^ŒÌ<≥·<å
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍx Z<Àfl UO_»∞¡QÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ u+¨ì"Õã¨∞H˘#fl ãÖ™ê¯~åÅx
qkeOK«∞HÀÖËHõ J#º=∞ã¨ã¨¯OQÍ HõÅÊ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=Åã≤~å=K«∞Û. JO^Œ∞=Å¡<Õ
P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# „Ñ¨^Õâßxfl, Ñïã¨~åÅ#∞ ZxflHõ KÕÜ«∂Åx, ™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞
Ñ¨_®Åx ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO`À ZO`ÀHÍÅOQÍ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã≤# g∞^Œ@ QÍÜ«∞„ff~å÷xfl
ã¨$lOK«QÆeQÍ=Ú. ã¨$lOK«@=∞<Õ Ñ¨^•xfl ZO^Œ∞‰õΩ "å_®=∞O>Ë WÑ¨C_»∞#fl
f~å÷Åhfl ™êfi~°O÷ `À#∂, KåO^Œã¨ ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ`À#∂ xO_çáÈ~Ú ™ê^è‰Œ Ωõ Å =∞#ã¨∞ûÖ’
ãÖ^ÕÇ¨Å∞ ˆ~ÔHuÎ™êÎ~Ú. ZÑ¨C_À XHõÑ¨C_»∞ "åi =∞#ã¨∞û HõÅ∞+≤`«O KÕã≤
<åã≤Î‰õΩÅ#∞QÍ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~Ú. „Ñ¨`ÕºHõ ™ê^èŒ# KÕã¨∞H˘<Õ"åiH˜ D „Ñ¨^ÕâßÅ∞
qÖÏã¨ Ü«∂„u‰õΩÅ`À J^Œ∞Ñ¨ÙÖËx [#ãÖ^ÀÇ¨Å`À, "åi "≥H˜e KÕ+¨ìÅ`À xO_ç
JO`«~åÜ«∞O Hõey™êÎ~Ú.
Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl QÆ∞iOz K«iÛOz# `«~°∞"å`« ™ê^èŒ‰õΩx „QÆÇ¨Ï}â◊H˜Îx
QÆ∞iOz PÖ’zOKåe. ZO`«\ ˜ J#∞‰õÄÅ "å`å=~°}O f~°÷OÖ’#∞<åfl ™ê^èŒ‰õΩx
=∂#ã≤Hõ™ê÷~Ú ‰õÄ_® =ÚYºáê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. XO\˜KÕu`À K«Ñ¨Ê@∞¡ K«~°K«∞@
™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. XO\˜HÍe`À T`«H„õ ~° ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨@∞ì=∞x Ñ¨k J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ∞« @O
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. XO\˜K«„HõO`À "åÇ¨Ï#O H˘xfl „HÀã¨∞Å∞ „Ñ¨Ü«∂}O KÕÜ«∞_»"≥∞ÖÏ?
ã¨∂~°º~°t‡ ZO`« „Ñ¨ÉèÏ=O`«"≥∞ÿ<å =¸ã≤# `«Å∞Ñ¨ÙÅ^•fi~å „Ñ¨™êi`«O HÍ*ÏÅ^Œ∞.
ZO`«\ ˜ Ñï=∞à◊ÑÓ¨ i`«"∞≥ #ÿ QÍeÜ≥∞ÿ <å H˜\ H˜ Å© ∞ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸ã¨∞‰õΩO>Ë Ö’ÑëH˜
~åÖË^∞Œ . QÆ∞_ç"¤ åxH˜ ZO`«\ ˜ ™œO^Œ~º° Éèièí `«"∞≥ #ÿ ^Œ$â◊º"≥∞<ÿ å x+¨ÊÅù O. K≥q\˜"åxH˜
â◊OY ^èfiŒ x qxÑ≤ã∞¨ OÎ ^•? Jr~°~‚ ÀyH˜ ÑÖK«ÉHíè Δõ ºÑ¨~=° ∂<åflÅ∞ ÃÑ_ç`Õ Ñ¶e¨ `«"∞Õ q∞\˜?——
JO^èÕ^Œ∂^ŒÜ«∞=ÚÖò, =∞Ç¨|kè~° â◊OMÏ~å==ÚÖò, =¸Hõ ã¨¢^ŒæO^è•MÏºÑ¨#=ÚÖò,
#Ñ¨ÙOã¨Hõ =^è∂Œ HÍOHõÖΔ ò Jx áÈ`«#QÍ~°∞ ÉèÏQÆ=`«OÖ’ ÃãÅqzÛÑ¨@∞¡ „QÆÇÏ¨ }â◊HÖÎ˜ xË
"åxH˜ ™ê^èŒ#=Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[#O HõÅQÆ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ ™ê^èŒ‰õΩxH˜ K≥·`«#ºO Hõey#
ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ =ºH˜Î KÕÜ¸ « `« J=ã¨~O° . „áê=$\Ï¯ÅOÖ’ Ñ¨~fi° `«™ê#∞=ÙÅ∞ Ñ¨KÛ« ^Œ#O`À
Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=Ù KÕ™êÎ~Ú. HÍx |O_»~åà◊§g∞^Œ Ñ¨KÛ« QÆ_¤ç "≥ÚÅÔH`«∞`Î ∞« O^•? #∂<≥
ÖËHõáÈ`Õ nÑÖ z~°HÍÅO "≥ÅQÆ^Œ∞. â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# „QÆÇ¨Ï}â◊H˜Î ÖËx ™ê^èŒ‰õΩxH˜,
f~°÷"åãÖ QÆ∂_® ~Ú@∞=O\˜^Õ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡<Õ ZO`À =ºÜ«∞„Ñ¨Ü«∂ã¨Å
HÀiÛ D f~°÷OÖ’ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞^ŒÅz#Ñ¨C_»∞ "åi „QÆÇ¨Ï}â◊H˜Îx Jq~°à◊™ê^èŒ#`À
"≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~K° ∞« H˘x `«Ü∂« ~°∞ HÍ"åe. JÑ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ "åi =ºH˜`Î fi« O `«ÑÊ¨ xãïQÍ
k=º`«fiO`À xOÑ¨|_»∞`«∞Ok. "åi Éèíq+¨º`«∞Î‰õΩ |OQÍ~°∞ÉÏ@ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
K«OK«Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û‰õΩ =#º=∞$QÍxH˜ tHõΔ} WzÛ#@∞¡ WzÛ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜
`≥K∞« ÛHÀ"åe. L#fl`åâ◊Ü∂« Å`À K≥_∞» `«ÅOÑ¨ÙÅ#∞ qãïO˚ Kåe. =∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßOu
ÅaèOK«#Ñ¨C_»∞, ZO`«\ ˜ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# "å`å=~°}"≥∞ÿ<å `«#Ö’ =∂#ã≤Hõ
Ñï=~°#Î ÖË‰Ωõ #fl J`«x ™ê^è#Œ x+¨ÊÅù "Õ∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ â◊HÑÎ˜ Ó¨ i`«"∞≥ #ÿ "å`å=~°}O`À
™ê^èŒ‰õΩÅ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ =∂~°∞Ê HõeˆQ@@∞¡QÍ QÍÜ«∞„f f~°÷=∞O^Œe âßOu‰õΩO*ò
~°∂á⁄OkOK«|_çOk. âßOu‰õΩO*ÏxH˜ ZxflHõKÕã≤# ã¨÷ÅOÖ’ =∞Ç¨Ï`«fi=Ú#flk.
^•xH˜ `À_»∞ Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅ qâı+¨„Ñ¨Ü«∂ã¨ ^•x „Ñ¨ÉèÏ"åxfl W#∞=∞_çOÑ¨
*Ëã≤Ok. D KÀ@<Õ ã¨Ñ¨Î~°∞¬Å∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤# ãÖQÆu JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. ãïQÍæ
QÍÜ«∞„f =∞O„`«„^Œ+Ü ì¨ ∞ÿ≥ # qâßfiq∞„`«=∞Ç¨Ïi¬ `«Ñ=¨ ∂K«iOz#KÀ@<Õ âßOu‰õΩO[O
xi‡OÑ¨|_çOk. JYO_» *’ºu Ñ¨Ù~°ã¨û~°OQÍ J#∞x`«º=¸ #"åyfl ‰õΩO_®Å`À
70 ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ Ô~O_»∞ QÆO@Åáê@∞ Ç¨Ï=#O KÕÜ«∞@O, „Ñü~ÀA 24
ÅHõΔÅ QÍÜ«∞„f Ñ¨Ù~°â◊Û~°}, Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ =#=¸eHõÅ`À ‰õÄ_ç# L^•º#=#O,
WÑ¨C_»∂ =∞#O K«∂ã¨∂Î L<åfl=Ú. ZO`À H˘O`« Hõ#∞qÑ¨CQÆey# "åiH˜ `«Ñ¨Ê
q∞ye# "åiH˜ `«H˜¯# qâı`«Å∞ JO`«∞Ñ¨@ì=Ù. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ =Ù#fl Ñ¨~°=∞
QÆ∞~°∞=ÙÅ Ñ¨q„`« Ñï~°H}Δõ , J~°∞O^èfŒ ^Õq Pjã¨∞ûÅ∞, „Ñ¨Ü∂≥ QÆÑÓ¨ ~°fiHõ"∞≥ #ÿ J#∞Éè=í
âßÅ∞~° `À_®Ê@∞ =∞~˘HõKÀ@ ÅaèOK«=Ù. W\˜ì "å`å=~°}=ÚÖ’ ''„|Ç¨Ï‡=~°Ûãπ——Ö’
Ü«ÚQÆtÅ∞ÊÅ tHõ}Δ |Ç¨ïã¨∞à◊√"≥#· Ñ¨x. WO`«‰Ωõ #∂º#"≥∞#ÿ „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ HõÅÊ™ê^è#Œ
ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ ã¨~°à◊O HÍ^Œ∞. XHõ Ñ¨Ù+¨¯~°HÍÅO J#=~°`« „â◊=∞ `«~°∞"å`«<Õ D
Ñïã¨~åÅ∞ ~°∂á⁄OkOÑ¨|_®¤~Ú. JO^Œ∞=Å¡<Õ D U_®kÖ’<Õ „áê~°OaèOÑ¨|_»¤
™ê^èŒ##∞ âßOu‰õΩO[OÖ’ l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ PK«iOÑ¨ =K«∞Û#∞.
PÇ¨~°xÜ«∞=∞O`À J^Œ∞ƒù`« Ñ¶ë`åÅ∞
HõÅÊ™ê^èŒ# =ÚM’º^ÕÌâ◊O ™ê^èŒ‰õΩx =ºH˜Î`«fiOÖ’, ^Œ$HõÊ^äŒOÖ’ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ
~å=@O. x["≥∞ÿ# P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ‰õΩx D HõÅÊ™ê^èŒ# K≥·`«#ºOÖ’H˜ |Å=O`«OQÍ
<≥_»∞`«∞Ok. qâ◊fiOÖ’ Jxfl „Hõ`«∞=ÙÅ∂, `«Ñ¨ã¨∞ûÅ∂ ~ÚO^Œ∞‰õΩ L^ÕÌtOK«|_»¤"Õ.
^è•~°}, ^è•º#=ÚÅ =Å¡ L#fl`« Pâ◊Ü«∂Å∞ "≥ÚÅÔHuÎ =∞Ç¨=$HΔÍÖˇ·`Õ `«Ñ¨ã¨∞û
=∂#=Ùx ^Œ∞~°Å"å@¡#∞ =∂xÊ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞xQÍ fiÛk^Œ∞`Ì ∞« Ok. D "Õ∞Å∞H˘Å∞Ñ¨Ù
ã≤kúQÍ, "≥∂HõΔOQÍ, ã¨fi~°æ™ê^èŒ#QÍ Ñï}q∞ã¨∞ÎOk.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ ™ê^èŒ‰õΩx PÇ¨~°O D ÑïQÆ}# P^è•~°OQÍ ~°∂á⁄OkOK«
|_çOk. Hõ~°‡, ÉèíH˜Î*Ï˝#™ê^èŒ#Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
áœ+≤ìHÍÇ¨~° qÅ∞=Å∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ|_»`å~Ú. HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ ™ê^èŒ‰õΩx
Éè∫uHõâ◊s~°O |ÅÑ¨_ç, =∞#ã¨∞û J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ =zÛ, JO`«~å`«‡ J=~À^è•Å#∞O_ç
q_ç=_»∞`«∞Ok. P`«‡Ñ¨~°=∂`«‡Ö’ qb#O x[=∞=Ù`«∞Ok. qâ◊^ŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë
=∂#=Ùx ã¨∂÷Å, ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°}â◊s~åÅ∞ qHõã≤™êÎ~Ú.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜"≥∞@∞ì PÇ¨~° Ñ¨q„fHõ~°} J#fl=Ú =Å¡<Õ ~°ã¨, ~°HõÎ,
=∂Oã¨, "Õ∞^è•ã≤,÷ =∞[˚, g~°º =∞#ã¨∞ûÅ∞ U~°Ê_»∞`åÜ«∞x `≥Å∞ã¨∞. =∞#ã¨∞û =∞#‰õΩ
Ñ¨^ŒH˘O_»= *Ï˝<ÕO„kÜ«∞O, =Ú‰õΩ¯, K≥=ÙÅ∞, Hõà◊√§ÖÏQÍ<Õ "≥∞^Œ_»∞ ‰õÄ_® â◊s~°
ÉèÏQÆ"∞Õ Hõ^•. "≥∞^Œ_∞» g∞^Œ<Õ PÖ’K«#Å∞ P^è•~°Ñ_¨ ç LO\Ï~Ú. PÖ’K«#Å ^•fi~å<Õ
PKå~°} q^è•#O P^è•~°Ñ¨_»∞`«∞Ok. |∞kú, z`«Î=ÚQÆ∂_® =∞#ã¨∞ Ü≥ÚHõ¯ qq^èŒ
™ê÷~ÚÉèÏ"åÅ#∞ ã¨∂z™êÎ~Ú. â◊s~°OÖ’ J=Ü«∞"åÅxfl\˜h HõeÑ≤# "Õ∞^èŒã¨∞û‰õΩ
™ê\˜~å=Ù. Ü«∞^è•Ç¨~°O–`«^è•=∞#ó PÇ¨~°"≥∞\˜ì^≥·`Õ, =∞#ã¨û\˜ìk. qÅ∞"≥·# r~°‚O
HÍx, `å=∞ã≤HÍÇ¨~°O=Å¡¡ ÃÑ·H˜ P~ÀQÆºOQÍ Hõ#|_®¤ Ö’Ö’Ñ¨Å HõÅ∞+≤`«O HÍ=@O
x[O. "ÕÑ¨Ùà◊√§, =∞`«∞ÎÑ¨^•~å÷Å∞ J„Hõ=∞ãÖáê^Œ# PÇ¨~°<åàÏxfl qëÈHõÎOKÕã≤
"åºkèQÍ |Ü«∞ÅÊ_»∞`«∞Ok. J<å~ÀQÍºxH˜ PÇ¨~°"Õ∞ HÍ~°}O.
â◊s~å~ÀQÆºO`À áê@∞ =∂#ã≤HÍ~ÀQÆºO QÆ∂_® =ÚYº"Õ∞. =∞#ã¨∞ûQÆ∂_®
PÇ¨~°O g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ_¨ ∞» `«∞Ok. „`åQÆ∞É’`«∞Å „Ñ¨=~°#Î =∞#âßÛK«OÅºO JâßOu
=∞#O K«∂ã¨∞Î#fl^Õ. ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ "åi P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QÆu ‰õΩO@∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.
HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ PÜ«∞`«Î"≥∞ÿ#"å~°∞ PÇ¨~°â◊√kú J=ÅOaèOKåe. Wk HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ
"≥Ú^Œ\ ˜"≥∞@∞ì. „áêp#HÍÅOÖ’ =∞# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å PÇ¨~°Ñ¨Ù@Å"å@∞¡ QÆ=∞x¿ãÎ D
q+¨Ü∞« O qk`«=∞=Ù`∞« Ok. Ñ≤ÑÊ¨ ÖÏ^Œ =∞Ç¨Ïi¬ Ñ≤ÑÊ¨ e ÑÖ_»<¡ Õ PÇ¨~°OQÍ ã‘fiHõiOKå~°∞.
Hõ}Ï^Œ=∞Ç¨Ïi¬ J_»qÖ’ ^˘iˆH PÇ¨~°Hõ}ÏÅ#∞ ãÖ„QÆÇ≤ÏOz P~°yOKÕ"å_»∞.
Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO JO^Œ~°∂ P‰õΩÅ∞, ÑÖ_»∞¡, áêÅ∞ =∂„`«"Õ∞ ux rqOKÕ"å~°∞.
J#∞ëêì<åÅÖ’ „|Ç¨Ï‡K«~°º"≥∞O`« =ÚYº"≥∂ LÑ¨"åã¨HÍÅOÖ’ PÇ¨~°O ™êuÎ fiHõ"≥∞ÿ
#kQÍ<Õ LO_®e. D=∂„`«O KÕÜ∞« @OQÆ∂_® D<å_»∞ =∞#‰õΩ ™ê^èºŒ Ñ¨_@ » OÖË^∞Œ .
W`«~° [O`«∞*ÏÅO=Öˇ =∂#=Ù_»∞ `«# PÇ¨~°Ñ¨Ù@Å"å@∞¡ ãÖ`«iOK«∞‰õΩ#fl
<å_»∞ J<å~ÀQÆºO JO`«~å÷#=∞=Ù`«∞Ok. W`«~° r=[O`«∞=ÙÅ∞ Ñ¨Ù+≤Qì Í P~ÀQÆºOQÍ
=∞#∞QÆ_™» êyã¨∞OÎ >Ë =∂#=Ù_ç ^Ò~åƒùQºÆ O =∂„`«"∞Õ J<å~ÀQÆºO. J^Œ∞Ñ¨ÙÖËx PÇ¨~°
qÇ¨~åÅ∞ P~ÀQÍºxfl #tOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl~Ú.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ PÇ¨~åxfl gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ „Ñ¨Hõ$u =∞#‰õΩ JO^Œ*Ëã≤# ~°∂ÑÖ
Ö’<Õ ã‘fiHõiOK«@O, =O_»\Ïxfl Ju`«‰õΩ¯= KÕÜ«∞@O <Õ~°Ê|_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
Ñ¶¨ÖÏÇ¨~°O =∂„`«"Õ∞ ã‘fiHõiOK«@O =∞Ozk. KåÅHõáÈ`Õ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ "å_»=K«∞Û.
D<å\˜ ™ê^èŒ‰õΩÅ ^Ò~°ƒÖÏºxfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x =∞^èÕº =∂~°æOQÍ PÇ¨~°O
ã¨∂zOÑ¨|_»∞`«∞#flk. J=∞$`åâ◊# „=`«O [~°∞Ñ¨|_»∞`«∞#flk. Wk D <≥Å~ÀAÅ‰õΩ
=∂„`«"Õ∞#x PÖ’zOK«=^Œ∞Ì. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ `«=∞ PÇ¨~°Ñ¨Ù JÅ"å@¡#∞ WÖÏˆQ
fiÛk^Œ∞ÌHÀ"åe. rq`åO`«O J>Ë¡ PK«iOKåe.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ PÇ¨~°O JyflH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ L_»Hõ
Éˇ@@ì O =∂„`«"∞Õ KÕÜ∂« e. ~Ô O_»∞ J#∞áê<åÅ∞ q∞OK«‰Äõ _»^∞Œ . J=∞$`åâ◊#=∞O>Ë
L_»HÉõ \ˇ #ì˜ PÇ¨~°O J#fl=Ú–Ñ¨ÑC¨ , J#fl=Ú–áêÅ∞, J#fl=Ú–ÃÑ~°∞QÆ∞ =∂„`«"∞Õ
D `«~°QÆuÖ’H˜ =™êÎ~Ú. JK«ÛOQÍ Ñ¨à◊√¡, Ñ¨zÛ‰õÄ~°Å∞, áêÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë =∞s
=∞Ozk. ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ XH˘¯Hõ¯ J=∞$`åâ◊# Ñ¨ûúŒ H˜ XH˘¯Hõ¯ <≥Å Hˆ \Ï~ÚOK«|_»`å~°∞.
P <≥ÅO`å J^Õ PÇ¨~°O JO^Œ~°∂ ã‘fiHõiOKåe. `«# =∂~°æ^Œi≈`À PÖ’zOz
`«# P~ÀQÆºO, JÅ"å@∞¡ ÑïQÆ}Õz PÇ¨~°O QÆ∂_® ~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞=∂~°∞ÖË
Éèí∞lOKåe. „Ñ¨=∂^ŒOÖËx q∞iÜ«∂Å∞, x=∞‡, rÅHõ„~°, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, JÅ¡O, "≥Ú^ŒÖˇ·#
k#∞ã¨∞Å∞ =∂„`«O KåÖÏ `«‰õΩ¯= Ñï=∂}OÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û. Jk QÆ∂_®
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ HÀi`Õ<Õ. q∞iÛ WOQÆ∞=, T~°QÍÜ«∞Å∞ Ñ¨ÓiÎ x¿+^èŒO.
™ê^èŒ‰õΩÅ LÑ¨Ü≥∂QÍ~°÷O âßOu‰õΩO*òÖ’ PÇ¨~°O L_çHÕK«\ÏxH˜ Ô~O_»∞
„Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ÉÏ~ÚÅ~°¡#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. nxH˜ Ô~O_»∞ ã‘ìÅ∞ ã‘ì"£∞ KèåO|~°∞¡
LO\Ï~Ú. XH˘¯Hõ¯ ^•<À¡ 100 J~°Å∞ LO\Ï~Ú. D J~°Ö’¡ z#fl ã‘Åì ∞áê„`«ÅÖ’
PÇ¨~°O LOK«∞`å~°∞. „Ñü XHõ¯ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ ã‘Åì ∞ áê„`«, ¿Ñ@¡ ∞, QÍ¡ã∞¨ P„â◊=∞OÖ’<Õ
W=fi|_»`å~Ú. ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ `«=∞‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«|_»¤ Ñï=∂}OÖ’x PÇ¨~åxfl
áê„`«`À ã¨Ç¨ =∂`årH˜ JO^Œ*™Ë êÎ~∞° . „Ñ¨`ºÕ Hõâ√◊ kú`À QÆOQÍ[ÖÏxfl `«∞Åã‘[ÖÏxfl
K«e¡ ã‘Åì ∞ KèåO|~°∞Ö’ ÃÑ_»`å~°∞. QÆO@ `«~∞° "å`« ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ `«=∞ #O|~°∞ „Ñ¨HÍ~°O
PÇ¨~°áê„`«#∞ ã‘fiHõiOKåe. „Ñü L^ŒÜ∞« O ™êÜ«∞O„`«O D q^èOŒ QÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
=∂Ô~¯@∞ ˆ~@¡HõO>Ë `«‰õΩ¯= Ys^Œ∞‰õΩ PÇ¨~°Ñ¨Ù k#∞ã¨∞Å∞ Ñïâ◊√kú KÕÜ«∞|_ç
™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ JO^Œ∞`å~Ú. P„â◊=∞ HÀ–PÑ¨ˆ~\˜"£ ™Èì~°∞ûÖ’ <≥Å‰õΩ ã¨∞=∂~°∞
~°∂.50/–ÅˆH JO^Œ∞`å~Ú. =O@K≥~∞° ‰õΩ#∞, =O@=∞x+≤x P„â◊=∞O "åˆ~ U~åÊ@∞
KÕ™êÎ~°∞.
Éè’[#O `«~°∞"å`« HÍ~°º„Hõ=∞O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ~À[ÖÏ¡ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨x
~°∂á⁄OkOÑ¨|_çOk. Wk HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ Ô~O_»= "≥∞@∞ì. „Ñü ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ HÍÅ
xÜ«∞=∞O `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® Ü«∞O„`«OÖÏ Ñ¨xKÕÜ∂« e. |^ŒHÌ ÍxH˜, JÅã¨`åfixH˜ `å=ÙÖË^∞Œ ,
JO`å q∞e@s Ñ¨^ŒúuÖ’ K«HõK«HÍ [iyáÈ"åe. #Ü«∂<À, ÉèíÜ«∂<À ™ê^èŒ‰õΩÅ
„Hõ=∞tHõΔ}Ï~åÇ≤Ï`«ºO Hõ@∞ìÉÏ@∞Ö’ LOK«|_»∞`«∞Ok. ã¨~°¯ãπÖ’ iOQÆ∞ =∂ã¨ì~°∞
„‰õÄ~°[O`«∞=Ùefl P_çOz#@∞¡ „Hõ=∞tHõ}Δ J=∞Å∞KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. nx=Å¡ ™ê^è‰Œ Ωõ x
JO`«~°OQÍxH˜ ZO`À "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''Ü≥∂QÆóHõ~°‡ã¨∞H“â◊ÅO—— Jx Hõ$+¨‚
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ÃãÅqKåÛ_»∞ QÆ^•! „Ñ¨=~°Î#Ö’ =∂~°∞Ê=Å¡<Õ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ =∂~°∞Ê
=ã¨∞OÎ k. Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ =∂~°∞ÛHÀ‰õΩO_® Ñ¶e¨ `åÅ#O^Œ∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO>Ë Ñ¨Q\Æ ˜ HõÅÜÕ∞
J=Ù`«∞Ok.
L^ŒÜ«∞O 3–30 QÆO@ÅˆH k#K«~°º „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. QÆO@ "≥∂QÆQÍ<Õ
JO^Œ~°∂ Ñ¨Hõ¯Å∞ q_»"åe. XHõ QÆO@Ö’ 200 =∞Ok ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ HÍÅHõ$`åºÅ∞
f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ =#~°∞Å∞ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. P `«~°∞"å`« 4.30 QÆOIIÅ‰õΩ
HÍÅO L^ŒÜ∞« ãÖ^è•º ™ê^è#Œ „áê~°OÉè"í ∞≥ ÿ 5.30 QÆOIIÅ`À =ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k. JO^Œ~∂°
=∂`år=^ŒÌ‰õΩ "≥àÏ≈e. JHõ¯_» JYO_»*’ºux ãÖ^Œi≈Oz XHõ HõÑ¨C B+¨^èŒ=¸,
XHõ HõÑ¨C „Ñ¨*Ï˝¿ÑÜ«∞=¸ „`åQÍe. nxH˜ J~°QÆO@ Ñ¨_»∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« 6
#∞O_ç 8 QÆO@Å =~°‰õΩ ™ê^èŒ#. =∞^èŒºÖ’ Ü«∞*˝OÖ’ áêÖÁæ<åe. 8 QÆOIIÅ‰õΩ
J=∞$`åâ◊# áê„`« fã¨∞‰õΩx =∂`årH˜ W"åfie. J@∞ `«~°∞"å`« QÆO@¿ãÑ¨Ù
™êfi^è•ºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WO^Œ∞Ö’ `«# `«Ñ¨CÅ∞ k^Œ∞ÌHÀ=@O, `«# „Ñ¨QÆuH˜
=∂~°æO K«∂ã¨∞HÀ=@O, Éèíq+¨ºx~å‡}O LO@∞Ok. Z=~°∞ Uk K«^Œ"åe J<Õk
=ÚO^Õ x~°‚~ÚOÑ¨|_»∞`«∞Ok. P„â◊=∞OÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ fã¨∞H˘x uiy
W"åfie. J=ã¨~°"≥∞ÿ#KÀ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ H˘#∞HÀ¯=K«∞Û.
9 QÆOIIÅ‰õΩ Éè’[#O =∂`år=^ŒÌ J=∞$`åâ◊# áê„`« fã¨∞‰õΩx `«# QÆkÖ’xH˜
"≥o§ Éèí∞lOKåe. 10 QÆOIIÅ #∞O_ç 12 QÆOIIÅ =~°‰õΩ q„âßOu. x*ÏxH˜ Wk
Ñ¨_»Hõg∞^Œ q„âßOuQÍ KÕ¿ã P`å‡=Ö’Hõ#O. „Ñü™ê^èŒ‰õΩxH˜ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ QÆk W=fi
|_»∞`«∞Ok. ÉèÏ~°ºÉèí~°ÎÅ‰õΩ QÆ∂_® „Ñ¨`ÕºHõOQÍ QÆ^Œ∞Å∞ W=fi|_»`å~Ú. ™ê^èŒ#‰õΩ,
™ê^è•ºÜ«∂xH˜, P`å‡=Ö’Hõ<åxH˜ ^è•º<åxH˜ Wk KåÖÏ J=ã¨~°O. L^ŒÜ«∞O
<å^ŒÜ≥∂QÍxH˜ PKå~°∞ºx É’^èŒÅ#∞ qx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ QÆ∂_® UHÍO`«O
J=ã¨~°O. nxH˜ 10—˛10— q_ç QÆk W=fi|_»∞`«∞Ok.
L^ŒÜ«∞O WKÕÛ „Ñ¨*Ï˝¿ÑÜ«∞=Ú =¸eHõÅ`À ‰õÄ_ç LO@∞Ok. Wk JO^ŒiH©
L^ŒÜ«∞O 5.30 QÆOIIÅ‰õΩ JO^Œ∞`«∞Ok. ™ê^èŒ# „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Õ âßs~°Hõ
=∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`«Å P^è•~°OQÍ „Ñü ™ê^èŒ‰õΩxH˜ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ =¸eHõÅ∞ x~°‚~ÚOÑ¨
|_»`å~Ú. <≥Å~ÀAÅ∂ „Ñüx`«º=¸ D =∞O^Œ∞ 50 „QÍIIÅ∞ ™ê^èŒ‰õΩxH˜
W=fi|_»∞`«∞Ok. „Ñ¨*Ï˝¿ÑÜ«∞O`À ÉÏ@∞ Wk Lz`«OQÍ á⁄_ç ~°∂ÑÖÖ’ W™êÎ~°∞.
™êÜ«∞O„`«O ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ QÆOQÍ#kH˜ "≥o§ ~ÀA"ås J=ã¨~åÅ‰õΩ h~°∞ `≥K∞« ÛHÀ"åe.
„|Ç¨Ï‡=~°Ûãπ Ñïâ’^è<Œ åÅÜ«∂xH˜ K≥Ok# xÑ¨Ù}∞Öˇ#· "≥^· ∞Œ ºÅ∞ „Ñü™ê^è‰Œ Ωõ x
Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ „Ñ¨QÆux QÆ=∞x™êÎ~°∞. <≥ÅÖ’ „Ñü™ê^èŒ‰õΩ_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡
Ñïâ’^èŒ<åÅÜ«∂xH˜ "≥àÏ§e. ™ê^èŒ# "≥Ú^Œ@, =∞^èŒº, z=i~ÀAÖ’¡ ™ê^èŒ‰õΩx
g∞^Œ PÇ¨~°O, =∞O^Œ∞Å∞, ™ê^èŒ#, `«Ñ¨ã¨∞û, UHÍO`«O, P`å‡=Ö’Hõ#O, ^è•º#O,
g\˜ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Ñïâ’kèOz Ñ¶ë`åÅ#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°∞™êÎ~°∞. Ñ¨Ó~°fiO [iy# ™ê^èŒ#Å
=Å¡, `«=∞Ö’ "≥∞Å‰õΩ=, L`åûÇ¨ÏO, `≥eq`Õ@Å∞ =$kú á⁄O^Œ@O QÆ=∞xOKå~°∞.
QÆOQÍ#k f~å# xi‡OÑ¨|_ç# âßOu‰õΩO*ò P„â◊=∞ „Ñ¨ÉèÏ=O Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~fi° `«KåÛùÜ∞« , qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ „áê}â◊H,Î˜ xÑ¨Ù}∞Å ã¨∂K«#Å∞ ^≥=· `«fiÉèÏ=#
™ê^èŒ‰õΩxÖ’ âßOu, ™ê=∞~°™êºÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜ KåÅ∞#∞. nxH˜`À_»∞
PÇ¨~°HõÅÊ=Ú. „Ñ¨*Ï˝¿ÑÜ«∞=Ú, B+¨^èŒHõÅÊ=Ú ™ê^èŒ‰õΩÅ „Ñ¨QÆuH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ W@∞=O\˜ Z<Àfl #=∞‡*ÏÅx qâıëêÅ∞ ™ê^èŒ‰õΩÅ =∞#ã¨∞ûÖ’
=∂~°∞ÊÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. Wq „Ñ¨^äŒ=∞ ™Èáê<åÅ∞ =∂„`«"Õ∞.
PÇ¨~°™ê^èŒ# – Ju =ÚYº"≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û
PÇ¨~°HõÅÊ=∞<Õk `«#O`«@ `å<Õ Q˘Ñ¨Ê zH˜`åû Ñ¨^ŒÌu. =∂#ã≤Hõ ^Ò~°ƒÅº"Õ∞
lÇ¨Ïfi KåÑ¨ÖÏºxH˜ „áêuÑ¨kHõ. =∞x+≤Ö’ L`åûÇ¨ÏO. P~ÀQÆºO Ö’Ñ≤OK«_®xH˜
W^Õ HÍ~°}O W`«~° [O`«∞=ÙÅ #∞Oz PÇ¨~°ÑÙ¨ @Å"å@¡#∞, „Ñ¨=~°#Î #∞ =∂#=Ù_»∞
<Õ~°∞Û‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! HÍx =∂#=Ù_»∞ Hõ$„u=∞ r=#q^è•<åxH˜
ÉÏxã¨Ü∞ÿ≥ <å_»∞. „Ñ¨H$õ uÜÕ∞ tH˜ãΔ ∞¨ OÎ k. JO^Œ∞=Å¡<Õ `«# H˜+"ì¨ ∞≥ #ÿ k P~°yOK«‰Ωõ O_®
Ñ¨^äŒºO ÃÑ@ì|_»∞`«∞Ok. D PKå~åxH˜ ã¨fiã≤ÎÑ¨ÅHÍÅO>Ë XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# PÇ¨~åxfl
xÜ«∞=∞OQÍ fã¨∞HÀ"åe. nxH˜ H˘kÌQÍ ãÖHõÅÊO J=ã¨~°O. D `«Ñ¨ã¨∞û
„áê~°OaèOz`Õ<Õ W`«~° `«Ñ¨Êâ◊Û~°ºÅ‰õΩ <åOkw`«O Ñ¨Å∞Hõ=K«∞Û. PÇ¨~°HõÖÏÊxH˜
J=∞$`åâ◊#O Éèí∞lOK«@ Ju `ÕeHõ Ñ¨^Œúu. =¸_»∞ =ÚYº PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Öˇ·#
uO_ç yO[Å∞ QÀ^èŒ∞=∞, =i, Ñ¨Ñ¨C ^è•<åºÅÖ’ U^À XHõ^•<Õfl fã¨∞HÀ=@O
=∞Oz Ñ¨ûúŒ . Jk KÕÜ∞« ÖËHáõ È`Õ HõhãÖ ~Ô O\˜`À<≥<· å `«$Ñ≤ÑÎ _¨ ®e. D q+¨Ü∞« OÖ’
„Ñü PÇ¨~° Ñ¨^•~°O÷ `«#O`«@`å<Õ ã¨g∞Hõ$`åÇ¨~°=∞#fl ãÖQÆu QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.
x*ÏxH˜ â◊s~°OÖ’ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º ~°™êÅ∞ u<Õ Ñ¨^•~å÷xfl â◊s~åxH˜ JOkOK«_®xH˜
QÆ_ç¤ #∞O_ç ÑÖk `«#Ö’=Ù#fl H˘=Ùfi#O`«\ ˜h „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞#flk. QÆ_ç¤Ö’
KåÖÏ `«‰õΩ¯= H˘=Ùfi ^˘iH˜#Ñ¨Ê\˜H© r~°‚O KÕ™êÎ~Ú. [~î°~åk~°™êÅ∞ PÇ¨~åxfl
~°HõÎOQÍ =∂~°ÛQÆÅ=Ù. âßHÍÇ¨iH˜ XHõ ^è•º#O, XHõ ÑÖ_»∞ XHõ P‰õΩ‰õÄ~° KåÅ∞.
HõÖÏÊxH˜ ãïÜ≥ÿ∞# J~°÷O W^Õ. H©Δ~°HõÅÊO "≥Ú^ŒÖˇ·#q XˆH Ñ¨^•~å÷xfl xs‚`« HÍÅO
=~°‰Äõ fã¨∞HÀ=@"Õ∞. WOˆHn Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«~å^Œ∞. XˆH k#∞ã¨∞`À `«$Ñ≤ÑÎ _¨ x»
"å~°∞ H˘kúQÍ Ñ¨Ñ¨C HõÅ∞Ñ¨ÙHÀ=K«∞Û. JÑ¨C_Õ P PÇ¨~° Ñ¨^•~°÷O Ñ¨ÓiÎ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl
K«∂Ñ¨QÆÅ^Œ∞. Ô~O_»∞ =¸_»∞ Ñ¨^•~åúÅ#∞ HõÅÑ¨_»O=Å¡ Jq Jhfl "å\˜ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl
HÀÖ’Ê`å~Ú. `«^•fi~å ^Œ∞+¨Êe`åÅ∞ QÆ∂_® HõÅQÆ=K«∞Û.
PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷ÅÖ’ „Ñ¨Hõ$u ã¨Ç¨Ï[OQÍ ÅaèOKÕq Z‰õΩ¯= â◊H˜Îx™êÎ~Ú.
^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∂Î Z~°∞=ÙÅ∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»_O» =Å¡ "å\˜âH◊ Î˜ #tã¨∞#Î flk. JO^Œ∞=Å¡<Õ
J_»=ÙÅÖ’x „Ñ¨H$õ u ã¨ÇÏ¨ [OQÍ ^˘iˆH"å\˜q P~°yOK«@O =∞Ozk. L`«~Î „° Ñ¨^âÕ ò
J_»=ÙÅÖ’ ™ê=∞, =∞Hõi, =∞Ç¨ï= "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q L<åfl~Ú. Wk=~°Ö’ Wq ã¨=∞$kúQÍ
^˘iH˜ c^Œ"åiH˜ Z‰õΩ¯=QÍ PÇ¨~°OQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õq. Jq `«ÑÊ¨ xãïQÍ ™êufiHõ
ã¨g∞Hõ$`åÇ¨~°OQÍ Ñ¨xH˜=™êÎ~Ú. =<åÅÖ’ „Ñ¨H$õ u ã¨ÇÏ¨ [OQÍ ^˘iˆH '[Ü«∞— J_»q
aÜ«∞ºO ~°HÍÅÖ’ 'ãü— W@∞=O\˜"Õ. g\˜H˜ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ^èŒ~å‡Å∞<åfl~Ú. U
XHõ¯^•x#~Ú<å J#fl HõÅÊOÖ’ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ ã‘fiHõi¿ãÎ J^Œ∞ƒù`« Ñ¶e¨ `åÅ∞ JO^Œ∞`å~Ú.
JuH˜¡+¨ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O, „Ñ¨ã¨∞Î`«O qÅ∞"≥ÿ# PÇ¨~°^è•<åºÅ∞ ÑÖ_çOK«_®xH˜
Z‰õΩ¯= Éè∂í q∞ LÑ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞=Å¡ J_»q ÑÖ@Å∞ `«yáæ È`«∞<åfl~Ú.
c^Œ"å~°∞ QÆ∂_® "å\˜HÀãÖ áê‰õΩÖÏ_»@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ ™êufiHõ`«`«fiOQÆÅ
ã¨g∞Hõ$`åÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å∞ `«yæáÈ`«∞#flq. JO^Œ∞=Å¡ J#fl HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ D
™êufiHÍÇ¨~åxfl ™êufiHõ"≥∞ÿ# Z~°∞=ÙÅ`À, h\˜`À ÑÖ_çOKåe. Z‰õΩ¯= ÑÖ@Å∞
=∞x+≤ qã¨~°˚#, KÕÑ¨Å∞, Ñ¨â◊√=^èŒâßÅÖ’ ~°HõÎO "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x Z~°∞=ÙÅ∞QÍ
LÑ¨Ü∂≥ yOz ÑÖ_çã∞¨ <Î åfl~°∞. "å_Õ h~°∞ QÆ∂_» HõÅ∞+≤`"« ∞≥ #ÿ ^Õ. J@∞=O\˜ ÑÖ@Å
„Ñ¨ÉÏè =O u<Õ"åig∞^Œ Z@∞¡O@∞O^À PÖ’zOK«=K«∞Û. Z~°∞=ÙÅ`À , „H˜q∞ãÖÇ¨~°Hõ
=∞O^Œ∞Å`À ÑÖ_çOKÕ ÑÖ@Å∞ Hõ_»∞Ñ¨Ù xOÑ¨\ÏxˆHQÍx P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ#‰õΩ
LÑ¨Ü≥∂yOK«=Ù.
PÇ¨~° Ñ¨^•~°÷"Õ∞QÍHõ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ q^è•#O QÆ∂_® =ÚYº"Õ∞. =O@KÕ¿ã
=∞x+≤ =ºH˜Î`«fi „Ñ¨ÉèÏ=O QÆ∂_® =O@g∞^Œ Ñ¨_»∞`«∞Ok. J<å~ÀQÆºO, =ÚiH˜,
^Œ∞¢+¨Ê=~°Î# "≥Ú^ŒÖˇ·q Hõey#"å~°∞ =¸~°∞öÅ∞ =O@KÕã≤ =_ç¤¿ãÎ HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ
J_»¤O =ã¨∞ÎOk.
PÇ¨~° k#∞ã¨∞Å `«~åfi`« „Ñ¨=ÚY ™ê÷#O ÑÖ_»¡k. qq^èŒ |∞∞`«∞=ÙÖ’¡ ^˘iˆH
ÑÖ_»∞,¡ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ g\˜Ö’H˜ =™êÎ~Ú. HõÖÏÊxH˜ ™⁄O`« ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞, ÑÖ_»`¡ À@Å∞
HõÅ"å~°∞ ãÖHõ~°O HÍx "å\˜x LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û. =∂Ô~¯\òÖ’ ^˘iˆHq HõÅÊ
™ê^èŒ#‰õΩ Ñ¨xH˜~å=Ù. Jq Hõ$„u=∞OQÍ Ñ¨HõfiO KÕÜ«∞|_»`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ Jq
~°∞zHõ~°OQÍ L<åfl ÖÏÉèíO HõO>Ë #+¨ì"Õ∞ Z‰õΩ¯=. =∂q∞_ç, *Ï=∞ ãÖHõ~°*Ï`«∞Å∞
`å=∞~°Ò« Ñ¨~Q° Í =ã¨∞<Î åfl~Ú. "å\˜ ã¨ÇÏ¨ [ÅHõ}Δ ÏÅ∞ #tOzáÈ`«∞<åfl~Ú. JO^Œ∞=Å¡
"å\˜x "å_»~å^Œ∞. Ys^Œ∞ Z‰õΩ¯=‰õÄ_®#∞.
`«~°∞"å`« qq^èŒ |∞∞`«∞=ÙÅÖ’ ^˘iˆH ÑÖ_»∞¡, =∂q∞_ç, Ñ¨ÙK«Û, J<åã¨,
*Ï=∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ÑÖ_»∞¡, ‰õÄ~°Ö’¡ P#Ñ¨, \Á=∂\Á, HÍºÔ~\ò "≥Ú^ŒÖˇ·#q `ÕeHõQÍ
r~°‚=∞=Ù`å~Ú. |OQÍàÏ^Œ∞OÑ¨Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ^Œ∞OÑ¨‰õÄ~°Å∞ `ÕeHõQÍ r~°‚O HÍ=Ù.
JO^Œ∞=Å¡ "å\˜x HõÅÊOÖ’ LÜ≥∂yOK«~å^Œ∞. ‰õÄ~°Ö’¡ áêÅ‰õÄ~°, `À@‰õÄ~°,
"≥∞Ou‰õÄ~°, K«∞Hõ¯‰õÄ~° "≥Ú^ŒÖˇ·#q, "å_»=K«∞Û, Wq `ÕeHõQÍ r~°‚=∞=Ù`å~Ú.
JuÎ, =∞„i, JOE~° "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜H˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ ÅHõ}Δ ÏÅ∞<åfl~Ú. HõÅÊO „áê~°OaèOKÕ
=ÚO^Œ∞ 5,6 ~ÀAÅáê@∞ r~°‚HÀâ◊ Ñïã≤÷ux Ñ¨sH˜ΔOKåe. JÑ¨C_Õ <≥Å~ÀAÅ
HõÅÊ™ê^èŒ# „áê~°OaèOKåe.
D xÜ«∞=∂Å∞ PK«iOK«@O Hõ+¨ìO. Z=i =∞#óã≤÷u "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.
=∂~°^æ iŒ ≈x ãÖ„Ñ¨kOK«Hõ `«#O`«@`å<Õ x~°~‚ ÚOK«HÀ~å^Œ∞. PÇ¨~° Ñ¨^•~°÷ x~°Ü ‚ ∞« O
=∂@Å∞ HÍ^Œ∞. ™ê^èŒ‰õΩx Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ Ñïã≤÷u „QÆÇ≤ÏOKåe. „Ñü PÇ¨~°
Ñ¨^•~°O÷ =∞OpK≥_∂» ~Ô O\˜h Hõey LO@∞Ok. ™ê^è‰Œ Ωõ x ã¨fiÉèÏ"åxH˜ H˘xfl ãïÑ¨_`ç Õ
H˘xfl ãïÑ¨_»=Ù. Wk „Ñü"åiÖ’ L`«ÊuÎ JÜÕ∞º [~î°~° ~°ãÖ g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡<Õ ZO`À <≥·Ñ¨Ù}ºO LO>Ë `«Ñ≤Ê`Õ x~°‚~ÚOK«\ÏxH˜ gÖË¡^Œ∞.
uO_çyO[Å∞QÍh, ÑÖ_»∞Q¡ Íh, ‰õÄ~°Å∞QÍh ™ê^è‰Œ Ωõ x ~°∞zx QÆ∂_® ÑïQÆ}Ö’xH˜
fã¨∞‰õΩx x~°‚~ÚOKåe. W+ÖìHÍx uO_ç uO>Ë ™ê^èŒ‰õΩx =∞#ã¨∞û‰õΩ <˘Ñ≤Ê
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O`«=∞Ok Le¡áêÜ«∞ ¿Ñ~°∞ qO>Ë<Õ Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. J\Ï¡O\˜
"åi`À Le¡áêÜ«∞Å∞ uxÑ≤OK«QÆÅ=∂?
=¸eHÍHõÅÊ=∞<Õk „Ñ¨`ºÕ HõâßGO. ™ê^è‰Œ Ωõ x, âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞
‰õΩΔ }‚OQÍ ÑïjeOz, =¸eHõÅÖ’ QÆÅ ~°™êÜ«∞<åÅ∞ Ñ¨xH˜=KÕÛn ÖËxn x~åúiOz
=¸eHõÅ#∞ Hˆ \Ï~ÚOKåe. HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ PÇ¨~°HÅõ ÊO`À áê@∞ =¸eHÍ HõÅÊO
QÆ∂_® LÑ¨Ü≥∂yOÑ¨|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH ™ê^èŒ‰õΩxH˜ „Ñüx`«ºO 50 „QÍ=ÚÅ
=¸eHÍ HõeHõO ~Ú=fi|_»∞`«∞Ok. HõeHõ=∞O>Ë Ñ¨ÅÛx ã≤~°Ñπ=O\˜ Ñ¨K«Û_ç. Wk
„Ñü L^ŒÜ«∞O Ñ¨~°QÆ_»∞Ñ¨Ù# fã¨∞HÀ"åe.
D HõÖÏÊxH˜ 5 =¸eHõÅ∞ ˆH\Ï~ÚOK«|_®¤~Ú. 1. `«∞Åã≤ 2. â◊OYÑ¨Ù+≤Ê
3. „|Ç≤Ï‡ 4. â◊`å=i 5. Jâ◊fiQÆO^èŒ. W"ÕQÍHõ HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ Lã≤i, Hõ~°Hõ, `å_ç,
âÁOiî, aÅfi, x~°∞æO_ç, =Ú+ë, q^èŒ~°, Ñ¶¨#Hõ#Hõ, yÖ’Üü∞ J<Õ Ñ¨k Ñ¶¨ÖÏÅ∞
QÆ∂_® "å_®e. Wq „Ñ¨`ÕºHõOQÍ H˘O`«=∞OkH˜ =∂„`«"Õ∞ "å_®e. ™ê^è•~°}OQÍ
"≥Ú^Œ\ ˜ 5 =¸eHõÅ∞ =∂„`«"Õ∞ "å_»|_»`å~Ú. JO^Œi `«`åÎ fixH˜ Jq ãïÑ¨_»
=K«∞Û. Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ ~ÀA‰õΩ 50 „QÍ=ÚÅ∞ J=ã¨~°O. KåO„^•Ü«∞}OÖ’ =Öˇ
g\˜ "å_»HõOÖ’ QÆ∂_® ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞O_»=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ 15 ~ÀAÖ’¡ ÃÑOK«∞`«∂
z=i Ñ¨k¿ÇÏ#∞ ~ÀAÖ’¡ `«yæOKÕ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ =O@KÕ™êÎ~°∞. PÇ¨~° Ñ¨^•~åúÅ∞
P^è•ºu‡Hõ suÖ’ |Å=~°÷HõO KÕÜ«∞|_»∞`å~Ú.
Ñ¨^•~°÷O 3 ã≤÷`«∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Ñ¶¨∞#, „^Œ=, "åÜ«Úã≤÷`«∞Å∞ PÇ¨~åxfl
Ñ¨^•~°÷O, h~°∞, TÑ≤i (QÍe) J<Õ =¸_»∞ã≤÷`«∞ÅÖ’ fã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. ã¨„Hõ=∞OQÍ
PÇ¨~°O fã¨∞‰õΩO>Ë =∞x+≤ ã¨∂Å÷ , ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅÖ’ „Ñ¨QuÆ ™êkèOK«=K«∞Û.
HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ Ñ¨^•~å÷Å ã¨∂HõΔ ‡HÍ~°} qÉèÏQÍÅ∞ ™ê^è‰Œ Ωõ x ã¨∂HõΔ ‡ HÍ~°} â◊s~åÅ‰õΩ
`À_»Ê_»`å~Ú. P q^èŒOQÍ PÇ¨~°O Ju™êufiHõOQÍ =∂i qz„`« B+¨^èŒOQÍ
Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ ã≤÷uÖ’ nxfl *’_ç¿ãÎ ÖÏÉèÏÅ∞ |Ç¨ïà◊OQÍ
LO\Ï~Ú.
J=∞$`åâ◊#OÖ’ J#flO, =¸eHÍHõÅÊO, „Ñ¨*Ï˝¿ÑÜ«∞OÅÖ’x h~°∞, Jyfl
Ç¨ÏŸ„`«O ^•fi~å "åÜ«Ú=Ù D =¸_»∂ â◊s~åxH˜ ã¨=∞$kúQÍ PÇ¨~åxfl JOk™êÎ~Ú.
`«H˜¯# "≥·^Œºs`«∞Å∞ „Ñ¨`ÕºHÍOQÍÅˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿ`Õ HõÅÊ™ê^èŒ# ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ#k.
HõÅÊ™ê^èŒ# PÇ¨~°O ^•fi~å â◊s~åxfl ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«O KÕÜ«∞@"Õ∞QÍHõ k=ºOQÍ
=∂~°∞ã¨∞ÎOk.
''J#flO „|Ç¨Ï‡—— J#fl=Ú Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. â◊s~°=∞O`å J#fl=Ú`À<Õ
`«Ü∂« ~Ô #· k. JO^Œ∞=Å¡ =∂#=Ùx ÅHõ}Δ ÏÅ∞, „Ñ¨=~°#Î , „H˜Ü∞« Å∞ `å#∞ u<Õ PÇ¨~åxfl
|>Ëì LO\Ï~Ú. q^Œº ^•xfl ã¨„Hõ=∞OQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«\ÏxH˜ Ñ¨xH˜=ã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞=Å¡ P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ#Ö’ J<åflxH˜ JO`« „áê=ÚYº`«hÜ«∞_»O. LÑ¨"åã¨
HÍÅOÖ’ QÆ∂_® =∂_»Û‰õΩO_® H˘kÌQÍ ™êufiHÍÇ¨~å#flOkOKåÅ<Õk JO^Œ∞ˆH.
J#fl HõÖÏÊxfl LÑ¨"åãÖQÍ ÑïQÆ}O˜ K«=K«∞Û. nx ^•fi~å ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ P^è•ºu‡HÀ#flu
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
™ê^èŒ#ÜÕ∞ QÍ^Œ∞ – rq`å#∞Éèí=O QÆ∂_®
=∞^è•ºÇ¨Ïfl"Õà◊ ™ê^èŒ‰õΩxH˜ Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ q„âßOu W™êÎ~°∞. D HÍÅOÖ’
~Ú`«~° HÍ~°}ÏÅ=Å¡ JÅã≤áÈ`Õ x„^ŒáÈ=K«∞Û#∞. HÍx ™ê^è•~°}=ÚQÍ q∞`«O
`«Ñ≤Ê Éèí∞l¿ãÎ<Õ x„^Œ=ã¨∞ÎOk. q∞`«Éè’[#O=Å¡ ~å„u HõÅ`«ÖËx x„^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
JO^Œ∞=Å¡ q„âßOu HÍÅO q„âßOu fã¨∞HÀ=\ÏxˆHQÍx x„^ŒáÈ~å^Œ∞. D HÍÅO
=∞##, zO`«#=ÚÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åe.
zO`«#=∞O>Ë QÆ`åxfl QÆ∂iÛ zOuOK«_O» . =∞##=∞O>Ë Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ QÆ∞iOz
PÖ’zOK«@O. QÆ`«OÖ’ =∞# ã≤÷`Õq∞\˜? =∞#O áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl^Õq∞\˜? g\˜x
#=∂Ö’zOK«∞HÀ"åe. x#∞fl h=Ù P`«‡QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeQÍx Éè∫uHõ â◊s~° ^Œ$+≤`ì À
PÖ’zOK«~å^Œ∞. ã¨∂÷Å^Œ$+≤ì`À PÖ’z¿ãÎ ZO`«¿ãÑ¨Ó Z^Œ∞\˜"åi =∞Oz, K≥_»∞Å∞,
"å\˜ „Ñ¨ÉÏè =O =∞#g∞^Œ ZO`«H~õ ‰° Ωõ =Ù#flk. J#flO`« =~°Hˆ =∞#^Œ$+≤ì „Ñ¨ãi¨ ã¨∞OÎ k.
Éè∫uHõ^$Œ +≤`ì À ã≤OÇ¨=Ö’Hõ#O KÕã∞¨ HÀ=@O=Å¡ LÑ¨Ü∂≥ QÆOÖË^∞Œ . P^è•ºu‡Hõ^$Œ +≤`ì À
=∂„`«"∞Õ QÆ`åxfl uiy`À_®e. D Ñ¨~åº=Ö’Hõ#O â◊s~åxfl P`«‡Ü≥ÚHõ¯ P=~°}QÍ
J~°÷OKÕã¨∞HÀQÆey`Õ<Õ Ñ¶ë`åxflã¨∞ÎOk. JÑ¨C_Õ ÖÏÉèí#ëêìÅ∞ ÉËsA "Õã¨∞HÀ=@O
™ê^èŒºO. h PÖ’K«# D q^èŒOQÍ LO_®e. ã¨$+≤ìHõ~°Î <å‰õΩ „Ñ¨™êkOz# =~åÅ#∞
ZO`«=~°‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀQÆeQÍ#∞? <å QÆ=∂ºxfl KÕ~°_®xH˜ "å\˜`À ZO`«
^Œ∂~°O #_»=QÆeQÍ#∞? Jxfl [O`«∞=ÙÅ=Öˇ tâ’fl^Œ~° Ñ¨~åÜ«∞}`«fiO=Å¡ q∞H˜¯e
Ç¨x [~°∞QÆ∞`«∞Ok. qKå~åxfl D ÑÖ^ä•Ö’ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åe. PÖ’K«#Å∞
PK«~°}QÍ Ñï}u K≥O^Œ∞`«q HÍ|\˜ì Éèíq+¨º`«∞Îx =∞#O *Ï„QÆ`«ÎQÍ „Ñ¨}ÏoHÍ
|^ŒúO KÕã¨∞HÀ"åe. JÑ¨C_Õ Ñ¶ë`åÅ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ LO\Ï~Ú. Wk QÍe "Õ∞_»Å∞
Hõ@∞ìHÀ=@O HÍ‰õÄ_»^∞Œ . =ÚO^Õ x~°~‚ ÚOÑ¨|_»¤ QÆ=∂ºxfl KÕ~\° ÏxH˜ Wk „Ñ¨Ü∞« `«flO.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO 12–1 QÆO@ =∞^èºŒ Ñ¨Ó[º _®Hõ~ì ∞° QÍi`ÀQÍx, =O^ŒhÜ«∞ nn`À
QÍx xÜ«∞q∞OÑ¨|_»¤ =∂~°æ^Œi≈`ÀQÍx ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ K«iÛOK«=K«∞Û.
ÖË^• ™È^Œ~° ™ê^èŒ‰õΩÅ`À<≥·<å K«~°Û [~°∞Ñ¨ÙHÀ=K«∞Û#∞. D Ñ¨~°ã¨Ê~° K«~°ÛÅ∞
ã¨^Œ=QÍÇ¨Ï#‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú.
=∞^è•ºÇ¨ÏflO XO\˜QOÆ @#∞O_ç ™êÜ«∞O„`«O 5 QÆOIIÅ =~°‰Ωõ tHõ}Δ HÍ~°º„Hõ=∞O
J=∞Å∞ [~°∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok. ™êOÑ¶≤∞Hõ r=#OÖ’ L#fl`« ÉèÏ"åÅ∞, KåHõK«HõºO
ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ `«^•fi~å ™ê^èŒ‰õΩx „Ñ¨=~°Î#, PÖ’K«#, PK«~°}ÅÖ’ Ñ¨q„`«`«°,
Q“~°=O ÃÑOá⁄OkOÑ¨*ËÜ«∞_®xH˜ D tHõΔ}HÍÅO qxÜ≥∂yOÑ¨|_»∞`«∞Ok.
ÉèÏ"À#flu, "≥∞Å‰õΩ=, K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O =¸_»∂ J=ã¨~°"Õ∞. ã¨`åûOQÆ`«ºO, „‰õÄ~°∞Å
#∞O_ç HÍáê_»∞HÀ=@O, ^èŒ~å‡Å#~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O QÆ∂_® J`«º=ã¨~°O. „Ñük#O
D HÍÅOÖ’ ™ê^èŒ‰õΩxÖ’ D ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ qHõã≤OÑ¨*ËÜ«∞|_»`«q. ‰õΩ@∞O|=∞<Õk
áê~î°âßÅ =O\˜^Œh, „Ñ¨Ü≥∂QÍâßÅ =O\˜^Œh, D =º=ã¨÷Ö’ =∂#=Ù_»∞ „¿Ñ=∞#∞
ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x `«ÑC¨ Å∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ãïKÕã∞¨ HÀ\ÏxH˜ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ"åÅh
`≥Å∞Ñ¨Ù`å~°∞. ã¨=∂[OÖ’ ã¨„Hõ=∞ „Ñ¨=~°Î#‰õΩ J#∞Éèí=Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ J=QÍÇ¨Ï#
HõÅ∞QÆ*Ü Ë ∞« |_»∞`«∞Ok. ã¨^•Kå~åÅ#∂, ã¨∞ãÖ™ê¯~åÅ#∂ "≥ÚÅÔHuÎOÑ¨*Ü Ë ∞« \ÏxH˜
‰õΩ@∞O|O z#fl ã¨=∂[O =O\˜k. `«# "åix ãÖ™ê¯~°=O`«∞Å∞QÍ, â◊HÎ˜ ™ê=∞~å÷ºÅ∞
HõÅ"åiQÍ, "Õ∞^è•=ÙÅ∞QÍ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞\ÏxH˜ `«y# tHõΔ} W=fi|_»∞`«∞Ok.
~Ô O_»= QÆO@HÍÅOÖ’ ã¨=∂[qHÍ™êxH˜, ãÖÑ¶∞¨ ¿ã=‰õΩ tHõ}Δ W=fi|_»∞`«∞Ok.
#„=∞`«QÍ =∂\Ï¡_@» O LÑ¨<åº™êÅhÜ«∞@O, QÍ#OKÕÜ∞« @O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
`«sÊù^Œ∞ W=fi|_»∞`«∞Ok. „Ñ¨ã¨∞Î`«HÍÅOÖ’ „Ñ¨[ÅÖ’ P`«‡qâßfiãÖ Ö’Ñ≤OzOk.
"åiÖ’ P`«‡qHÍ™êxfl „Ñ¨[fieOÑ¨*Ü Ë ∞« \ÏxH˜ q∞Oz# Q˘Ñ¨Ê ¿ã= ÖË^∞Œ . ã¨=∂[OÖ’
„Ñü XHõ¯ áœ~°∞xH˜ =∂@ Ü≥ÚHõ¯ â◊HxÎ˜ ÃÑOá⁄OkOÑ¨*ãË ∞¨ ‰õΩ<Õ q^è•#O. Ü«ÚQÍO`«~°
KÕ`«# „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞|_®e. D „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# tHõΔ}=Å¡ =∂#=Ùx =∂@Ö’ â◊H˜Î
ÃÑOá⁄OkOK«|_»∞`«∞Ok.
=¸_»=QÆO@ HÍÅO P~ÀQÆºO, Pã¨<åÅ=Å¡ â◊s~°™œ+¨=ì ™ê^è#Œ , „áê}ÏÜ«∂=∞O
^•fi~å P`«‡â◊H˜Î ÃÑOÑ¨Ù^ŒÅ, „Ñ¨=∂^Œ~°Ç≤Ï`«OQÍ „Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°OQÍ <Õ~°Ê|_»`å~Ú.
PÇ¨~åk JÅ"å@¡#∞ „Ñ¨Hõ$uã¨Ç¨Ï[OQÍ =∂~°∞ÛHÀ=@O âß¢ã‘ÎÜ«∞OQÍ Pã¨#
„áê}ÏÜ«∂=∂Å#Éèíºã≤OK«@OÖ’ ™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ tHõΔ} W=fi|_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ‰õΩx
„Ñ¨g}∞xQÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕ™êÎ~∞° . 20 =¸eHõÅ`À "≥^· ºŒ O KÕÜ∞« @"Õ∞QÍHõ „|Ç¨Ï‡=~°Ûãπ
Ñïâ’^è<Œ åQÍ~°O `À_®Ê@∞`À „Ñ¨`ºÕ Hõ „Ñ¨„H˜Ü∞« Å`À Ju `«fi~°Ö’ „Ñ¨=∂^ŒO ÖË‰Ωõ O_®
P~ÀQÆºO KÕ‰õÄ~°Û|_»∞`«∞Ok.
<åÅ∞QÆ= QÆO@Ö’ =∞`«O ^•fi~å ™ê=∂lHõ tHõ}Δ <Õ~Ê° |_»∞`«∞Ok. =∂#=Ùx
JO`«~°OQÆ KÕ`«##∞ ã¨<å‡~åæxH˜ =∞~°eOz, Jaè=$kú KÕÜ«∞\ÏxH˜ =∞`«"Õ∞ UÔH·Hõ
=∂~°æ^Œi≈. qâßfiãÖ`À, Pâ◊Ü«∂Å`À „Ñ¨QÆux ™êkèOz =∂~°æ^Œi≈Hõ ã¨∂„`åÅ#∞
=∞Å∞K«∞HÀ=_»OÖ’ tHõΔ} W=fi|_»∞`«∞Ok. =∞`«OÖ’, Hõ~°‡HÍO_»Ö’ JO`«s¡#"≥∞ÿ#
âß¢ã‘ÎÜ«∞ ^Œ$HõÊ^ä•xfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ Wk `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ü«∞[˝
q^è•<åxH˜, ëÈ_»â◊ ãÖ™ê¯~åÅ‰õΩ áœ~ÀÇ≤Ï`«ºO =Ç≤ÏOKÕ ™ê=∞~°÷ºO ™ê^èŒ‰õΩxH˜
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. PK«~°}Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# PÖ’K«<å q^è•#O <Õ~°Ê|_»∞`«∞Ok. Hõ~°‡*Ï˝#,
ÉèHí Ü
Î˜ ∂≥ QÍÅ PK«~}° Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ ã¨^=Œ QÍÇ¨Ï# ÃÑOá⁄OkOÑ¨|_»∞`«∞Ok. =∂#=Ù_»∞
`«# Ü≥ÚHõ¯, `«# ‰õΩ@∞O|=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∂[O Ü≥ÚHõ¯ PÖ’K«<åq^è•#OÖ’
„HÍOux fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ HÍ=Åã≤# â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
XHõ~ÀA =º=kè`À D <åÅ∞QÆ∞ `«~°QÆ`«∞Å∞ XˆH™êi x~°fiÇ≤ÏOÑ¨|_»∞`å~Ú
ã¨^Œ=QÍÇ¨Ï#‰õΩ XHõ <≥Å~ÀAÅÖ’ 15 „Ñ¨ãÖQÍÅ∞, 4 PK«~°} `«~°QÆ`«∞Å∞
x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞. WO`« `«‰õΩ¯=HÍÅOÖ’ WO`«\ ˜ |$Ç¨Ï`«Î~° Ñ¨^äŒHÍxfl x~°fiÇ≤ÏOK«∞@
^•xHõ^Õ™ê\˜. ã¨=Ú„^Œ[ÖÏxfl PáÈâ◊#O Ñ¨@ì@OÖÏO\˜k. <≥Å~ÀAÅ HÍÅOÖ’
Láêã¨#, P~å^è#Œ , ™ê^è#Œ Å∞ "Õ∞à◊qOÑ¨|_ç rq`åxH˜ ãïã¨_® „Ñ¨}ÏoHÍ|^Œ"ú ∞≥ #ÿ
q^Œºã¨=Úáê~°#˚ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. =∞Ô~Hõ¯_® QÆ∂_® Dq^è"Œ ∞≥ #ÿ P^è•ºu‡Hõ^$Œ +≤Qì ÅÆ
PK«~}° Ï q^è•#O JÅÉèºí O. HõÅÊ™ê^è<Œ å ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ „áê^äqŒ ∞Hõ ã¨∂„`åÅ#∞ `Õ@`≥ÅO¡ QÍ,
ã¨∞ÅÉèíOQÍ <Õ~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
™êÜ«∞OHÍÅO QÆOQÍ#n ^Œ~≈° <åxH˜ "≥à`◊ å~°∞. `«^•fi~å "åÇ¨ºo „Ñ¨H$õ u#∞O_ç
„Ñ¨Ü∂≥ [#O Åaè™êÎ~Ú. `«^#Œ O`«~O° "Õ‰Ωõ =Ö’=Öˇ<Õ QÍÜ«∞„f=∂`«, JYO_»*’ºu
ãÖ^Œ~°≈#O [~°∞QÆ∞`å~Ú, ~å„u 7.00 QÆOIIÅ #∞O_ç 8.30 QÆOIIÅ =~°‰õΩ „Ñ¨*Ï˝
Ñ¨Ù~å} HÍÅˆHÑΔ O¨ , Ü«ÚQÆteÊ ãÖw`«O QÍ#O [~°∞QÆ∞`å~Ú. Ñ¨ÓiÎHÍQÍ<Õ ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞
`«=∞ `«=∞ QÆ^Œ∞Å∞ KÕ~°∞‰õΩx x„^Œ‰õΩ LÑ¨„Hõq∞OKåe. x„^Œ~åHõáÈ`Õ „Ñ¨âßO`«OQÍ
ÉèíQÆ=^•úº#O KÕÜ«∂e. P q^èŒOQÍ ~ÀA"ås HÍ~°º„Hõ=∞O =ÚyOKåe.
tHõΔ}Ö’ ã¨~°fi`À=ÚMÏaè=$kúH˜ c*Ï~ÀÑ¨}O
WO`«=~°‰Äõ , HõÅÊ™ê^è#Œ HÍ~°º„HÍ=∂xfl QÆ∞iOz qÑ¨ÙbHõiOK«@O [iyOk.
=ºH˜Î`«fi qHÍãÖ, ‰õΩ@∞O|OÖ’ k=º"≥∞ÿ# PKå~åÅ∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞@O,
ã¨=∂[OÖ’ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O qâßÅÉèÏ"åÅ#∞ WzÛÑ¨ÙK«∞ÛHÀ=@O [~°Q_Æ ®xH˜ ãÖH˜ÑΔ =Î¨ Ú
ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# tHõΔ} W=fi|_»∞`«∞Ok. ã¨~°à◊"≥∞ÿ#, ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# D ™ê^èŒ#=Å¡ =ºH˜Î
‰õΩ@∞O|, ã¨=∂[ qHÍã¨=∞<Õ HõÅ x[O HÍ=@O `«^äŒºO. "Õ^Œ"Õ^•OQÍÅÖ’
K≥ÑÊ¨ |_ç# x[*Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü∂≥ [#O ™ê^èºŒ =∞=Ù`«∞Ok. Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ Ñ¨~ÀHõOΔ QÍ
=¸_»∞ =∞Ç¨ã≤^Œ∞úÅ#∞ QÆ∂iÛ, "å\˜ LÑ¨Ü≥∂QÆq^è•<åxfl QÆ∞iOz K≥Ñ¨Ê|_»¤k.
Jq 1) zO`å=∞}˜: (D =∞}˜ =Å¡ W#∞=Ú#∞ |OQÍ~°O KÕÜ«∞=K«∞Û) 2) HõÅÊ
=$HõΔ=Ú 3) J=∞$`«=Ú: Éè∫uHõOQÍ D =¸_çO\˜x ™êkèOK«@O J™ê^èŒºO, HÍx
=∂#ã≤HõOQÍ D =¸_»∞ ã≤^Œ∞úÅ∂ ™êkèOK«=K«∞Û.
zO`å=∞}˜ W#∞=Ú#∞ |OQÍ~°OQÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k. x[OQÍ Wk JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
LO>Ë „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ W#∞=∞O`å WÑ¨Ê\˜ˆH |OQÍ~°=∞ÜÕ∞ºk. W#∞=Ú‰õΩ ^•x
„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞ ^•xH˜ L<åfl~Ú. |OQÍ~°O`À P „Ñ¨Ü∂≥ [#O ã≤kOú K«^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡
„Ñ¨ã¨∞Î`«O |OQÍ~åxH˜ L#fl qÅ∞= W#∞=Ú‰õΩ ÅaèOz, |OQÍ~°O ^èŒ~° W#∞=Ú
^èŒ~°™ê÷~ÚH˜ Ñ¨_çáÈ~ÚOk. J^Œ$+¨ì=âß`«∂Î zO`å=∞}˜ Éè∫uHõOQÍ ÅaèOK«@O
JãÖÉèí=O. zO`å=∞}˜ JO>Ë =∂#ã≤HõOQÍ ÅaèOKÕ *Ï˝#"Õ∞. Jk =∞x+≤
=ºH˜Î`åfixfl fiÛk^Œ∞Ì`«∞Ok. „Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ kQÆ*Ïi# <≥·uHõ qÅ∞=Å#∞
D zO`å=∞}˜ `«iy ÅaèOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk. JQÍ^èŒOÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# „Ñ¨[Å#∞
J`«∞º#fl`« tY~åxH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk.
HõÅÊ=$HõΔO D K≥@∞ì „HÕ^Œ‰õÄ~°∞Û#fl"å~°∞ HÀi# HÀiHõÅhfl f~°∞`å~Ú.
Wk QÆ∂_® Éè∫uHõ^Œ$+≤ìÖ’ JãÖÉèí="Õ∞. HÍHõáÈ`Õ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú, „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú,
ã¨ÇÏ¨ HÍ~°=Ú, qÅ∞= J#=ã¨~O° . D K≥@∞ì„HÕ^Œ ‰õÄ~°∞Û#fl „Ñü Ñ¨xH˜=∂e#"å_»∞
QÆ∂_® J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ =hfl ™êkèOK«=K«∞Û† Hõ+Ñì¨ _¨ ‰» Ωõ O_® Wk `«~å¯xH˜, J#∞Éè"í åxH˜
JO^Œ^∞Œ . ã¨„Hõ=∞=∂~°Oæ Ö’ L#fl q"ÕHÑõ Ó¨ i`«"∞≥ #ÿ *Ï˝#O, JO`«~åfi}˜ =∂#=ÙÅÖ’
^Œ∂~°^Œ$+≤ìx, ã¨=∂#`å^Œ$HõÊ^ä•xfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å¡ =ºH˜Î PÖ’K«<å
q^è•#OÖ’ „HÍOux ™êkèOz `«^•fi~å Ñïã¨~åÅ`À ã¨=∞#fiÜ«∂xfl ™êkèOz#
<å_»∞ J`«xÖ’ HõÅÊ=$HõΔO ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì‰õΩO@∞Ok.
=¸_»=^≥#· J=∞$`«=Ú ¿ãqOK«@O=Å¡ =∂#=Ù_»∞ =∞$`«∞º=Ù#∞ [~Ú™êÎ_∞» .
Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü„áê}˜ y@ì@O „Ñ¨Hõ$u xÜ«∞=∞O. HÍÅQÆuÖ’ Éèí∂q∞, ~°q ‰õÄ_®
~°∂Ñ¨Ù=∂ã≤áÈ=Åã≤O^Õ. JO^Œ∞=Å¡ =∂#=Ù_»∞ Éè∫uHõOQÍ =∞~°}Ïxfl [~ÚOK«_O»
J<Õk =∞uÖËx ÉèÏ=#. JO^Œ∞=Å¡ J=∞$`«=∞<Õk Ñ¨Q\Æ H˜ Öõ Ï ÖËHõ Ñ≤zÛ PÖ’K«<å?
J=Ù#∞. Éè∫uHõOQÍ Jk JO`Õ. HÍx =∂#=Ù_»∞ `«# JO`«~°OQÍxfl =∞kèOz
*Ï˝#=∞<Õ #=h`åxfl ™êkèOK«QÆey`Õ, ã¨fiÜ«∞Oâ◊H˜Î=Å¡ ™êÇ¨ÏãÖ=Å¡ H©Δ~°™êQÆ~°
=∞^èŒ#O`À J=∞$`« „áêÑ≤Î á⁄O^Œ@=∞<Õ áœ~å}˜ˆHuÇ¨™êxfl `«#Ö’ ÑïHõeÊOK«
=K«∞Û.
x`«ºrq`åxfl `«Ñ¨ã¨∞û^•fi~å Ñï=~°Î# KÕÜ«∞=K«∞Û. `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ P^è•~°O P`«‡
ãÖÜ«∞=∞O. D ãÖÜ«∞=∞O 4 ~°HÍÅ∞. 1) HÀiHõÅ J^Œ∞Ñ¨Ù 2) HÍÖÏxfl J^Œ∞Ñ¨Ù
KÕÜ«∞@O 3. Pi÷Hõ q^è•<åxfl J^Œ∞Ñ¨Ù KÕÜ«∞@O 4) PÖ’K«#Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@ì@O – D <åÅ∞QÆ∞ ™êkèOz#<å_»∞ =∂#=Ù_»∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î qkèOz# QÆ=∂ºxfl
JO^Œ∞‰õΩ#fl>Ë¡. JO`«∞ÖËx P`«‡â◊H˜Î=Å¡ W`«xH˜ J™ê^èŒº=∞O@∂ Un ÖË^Œ∞. P`«‡
ãÖÜ«∞=∞ ™ê^èŒ#Ö’ =∂#=Ù_»∞ Hõ$+≤ KÕÜ«∞HõáÈ=@O J`«x ^Ò~åƒùQÆºO _®Oa~°O,
JÅã¨`fi« O, qK«ÛÅq_çQÍ ãÖK«iOK«@O `«ÑC¨ _»∞ PÖ’K«#Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ JiHõ@Hì áõ È`Õ
qÅ∞"≥·# =∂#= rq`«O =$^ä•. D J=Hõ`=« HõÅ#∞ JiHõ@\ì ÏxH˜ HõÅÊ™ê^è#Œ
LÑ¨„Hõq∞ã¨∞OÎ k. „Hõ=∞tHõΔ}`À QÆ∂_ç# q^•º™ê^èŒ#=Å¡ ™ê^èŒ‰õΩx Jã¨Î=ºã¨Î"≥∞ÿ#
„Ñ¨=~°Î##∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ fiÛkkÌ J`«xÖ’ L#fl`« ãÖ™ê¯~åxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk.
D Ü≥∂QÆO =Å¡ Hõ~‡° Ö’ H“â◊ÖÏºxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k. D Ö’Ñ¨"∞Õ „Ñ¨ã∞¨ `Î O« ZÖˇ_¡ Ö» Ï
K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊"≥∞ÿOk. Wk Éèí∂Ö’HÍxH˜ Ñïq∞`«"≥∞ÿ#k. WHõ nx P=Å
Éèí∞=~À¡Hõ=Ú#flk. WO^Œe PÖ’K«#Å∞ Jq"ÕHõO`À ‰õÄ_ç L<åfl~Ú. n<Õfl =∂Ü«∞
JO@∞<åfl=Ú. „ÉèÏOu JO@∞<åfl=Ú. "≥∂Ç¨Ï=∞O@∞<åfl=Ú. HÍx =∞#O =∂#=Ùx
=∞ã≤Î+¨¯OÖ’xH˜ K«∂¿ãÎ Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∂#=Ù_»∞ `«# "≥∞^Œ_»∞Ö’ 7–13
âß`«O =∂„`«"Õ∞ qxÜ≥∂yOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»x âßGA˝Å∞ K≥Ñ¨CK«∞<åfl~°∞.
ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ ã¨^=Œ QÍÇ¨Ï#`À LÑ¨Ü∂≥ yOK«QeÆ y`Õ =∂#=Ù_∞» k=Ùº_»∞QÍ =∂~°`å_»∞.
™ê=∂#º =∂#=ÙÅ∞QÍ Ñ¨Ù\˜ì "åˆ~ ^Õ=`«Å∞QÍ K≥ÖÏ=∞}˜ J=Ù`å~°∞. "å~°∞ P
q^èŒOQÍ Q˘Ñ¨Ê"å~°∞ HÍ=\ÏxH˜ HÍ~°}O "åi P`«‡ãÖÜ«∞=∞=Ú, P`«‡ÑïjÅ#.
P ^•ix Ñ¨Ü«∞xOKÕ"åiH˜ `«#∞fl `å#∞ [~ÚOKÕ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, `«# Ñïã¨~åÅÖ’
xO_ç=Ù#fl JO^èŒ qâßfi™êÅ#∞ Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕ¿ã Ñ¨@∞ì^ŒÅ J=ã¨~°O. `≥Å¡QÍ
LuH˜# `«~∞° "å`«<Õ QÆ∞_»‰¤ Ωõ ~°OQÆ∞"ÕÜ∞« @O ™ê^èºŒ Ñ¨_∞» `«∞Ok. =∂Ü«∞ #∞O_ç =¸_è»
qâßfi™êÅ#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_\» ÏxH˜ P`«‡â’^è#Œ "≥Ú^Œ\ ˜ "≥∞@∞ì. Jq^•ºâ◊$OYÖÏÅ∞
KèkÕ OK«\ÏxH˜ ã¨∞Hõ$`«O HÍ"åe. `«# =ºH˜`Î fi« O <åÅ∞QÆ∞ K≥~Q° ∞Æ Å∂ ™êÑ¨Ù KÕÜ∞« \ÏxH˜
Z<Àfl H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨sHõÅΔ ‰õΩ Ö’#∞ HÍ"åe. `«#∞fl `å#∞ x+¨ÊHõáΔ ê`«OQÍ P`«‡Ñïâ’^è#Œ
KÕã¨∞‰õΩx =∞Ozx J\˜ìÃÑ@∞ì‰õΩx K≥_»∞#∞ „`Àã≤"ÕÜ«∂e. Ç¨ÏOã¨=Öˇ ã¨kfi"ÕHÍxfl
ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. K≥~°‰õΩ Ñ≤Ñ≤Êx =ke =∂^èŒ∞~åºxfl ã‘fiHõiOK«QÆÅQÍe.
™ê^è•~°}OQÍ „Ñü"åiH˜ ã¨^Àº Ñ¶ë`«O HÍ"åe. Z<Àfl PHõ~°¬}Å∞ `«Ñ¨C
^À= Ñ¨\ ˜ì™êÎ~Ú. ™êb_»∞ =Öˇ `å=Ú JÅ∞¡H˘#fl =ÅÖ’<Õ `å=Ú z‰õΩ¯‰õΩO\Ï~°∞.
D q^èŒ"≥∞ÿ# =¸~°ö`«fiO =∞#‰õΩ Ñ¨@∞ìÑ¨Ù~°∞QÆ∞ÅÖ’#∂ nÑÖÑ¨Ù~°∞QÆ∞ÅÖ’#∂
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ™êfi~°O÷ `À =∞#∞+¨º~°∂ÑÖÖ’ =Ù#fl [O`«∞ÅHõ}Δ ÏÅ#∞ H˘#™êyOK«~å^Œ∞.
™êfi~°÷Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# "å`å=~°}OÖ’xOz =∞#O |Ü«∞@Ñ¨_ç *Ï˝#=∂~°æOÖ’
Ñ¨Ü∞« x¿ãQÎ Íx =∞#O Éè∞í =~À¡HOõ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ á⁄O^ŒÖ=Ë Ú. q[Ü«∞=O`«OQÍ
PK«iOK«QÆey# "å~°∞ =∞Ç¨=∞h+¨μÖˇ· =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÖˇ· HÍÅ=∞<Õ Wã¨∞Hõu<≥fl g∞^Œ
W`«~°∞Å∞ J#∞ãïOK«\ÏxH˜ gÅ∞QÍ J_»∞QÆ∞*Ï_»Å#∞ =^ŒÅQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. "å~°∞
`å=Ú #=Ùfi`«∂, W`«~∞° Å#∞ #qfi™êÎ~∞° . "å~°∞ `«iOz Z^Œ∞\˜"åix `«iOÑ¨*™Ë êÎ~∞° .
D ^•ix Ñ¨Ü«∞xã¨∂Î HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ *Ï˝#q*Ï˝<åÅ#∞ ã¨=Úáêi˚™êÎ~°∞.
WHõ =¸_»=k HÍ~°}â◊s~°O ^•<Õfl JO`«~°OQÆ=∞x Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. nx =∞Oz
K≥_»∞Å<Õ qâßfiã¨=∞x Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. Jk xHõ$+¨ìO QÍ=K«∞Û L`«$¯+¨ìO HÍ=K«∞Û. D
^èŒ$=ˆHO„^ŒO #∞O_ç „Ñ¨ãïOKÕ =∞OzK≥_»∞ÖË =∂#=Ùx qHÍã¨, q<åâßÅ‰õΩ
¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∞. PÖ’K«#Å∞, q^è•<åÅ∞ Pâ◊Ü«∂Å∞ =∂#=Ùx „Ñ¨QÆux, Éèíq+¨º`«∞Î#∞
x~åúi™êÎ~Ú. JO`«~O° QÍxfl „Ñ¨ÉÏè q`«OKÕã,≤ Ñ¨Ù#ifli‡Oz fiÛk^Œ\Ì ÏxH˜ P^è•ºu‡Hõ
q^Œº J=ã¨~°O. D *Ï˝#=Úáê~°˚#‰õΩ ã¨^£ q^Œº, ã¨`«ûOQÆ=Ú, ^è•º#=Ú P`«‡
ÑïjÅ#, Ü≥∂QÆ=Ú, `«Ñ¨ã¨∞û J`«º=ã¨~°O. HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ ™ê^èŒ‰õΩxÖ’ P`«‡
x„QÆÇÏ¨ O`Àáê@∞, P`«‡qâßfiãÖ QÆ∂_® ÃÑOá⁄OkOKÕ Ñ¨Å∞ q^è•<åÅ∞ J=ÅOaèO
Ñ¨|_»`å~Ú.
ÃÑ· =¸_»∞ JOâßÅ∞ =∂#=Ùx =ºH˜`Î åfixfl fiÛk^Œ∞`Ì å~Ú. HÍx P`«‡HõàÏº}
g∞^Œ<Õ ^Œ$+≤ì™êiOz Ö’HõHõÖÏº}Ïxfl =∞izáÈ~å^Œ∞. P`«‡HõÖÏº}O`À áê@∞ Ö’Hõ
HõÖÏº}Ïxfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú`À ™ê^èŒ#KÕ¿ãÎ QÍx =∞# QÆ=∂ºxfl
KÕ~∞° HÀÖË=Ú. ''=ã¨∞^èH·≥ õ ‰õΩ@∞O|=Ú—— ''P`«‡=`ü ã¨~fi° Éè∂í `Õ+μ¨ —— J<Õq x`«ºrq`«OÖ’
PK«~°}Ü≥∂QÆºO KÕÜ«∂ÅO>Ë Ö’Hõ=∞OQÆàÏxfl x`«ºrq`«OÖ’ J=∞Å∞Ñ¨~°Kåe.
nxx „Ñü HõÅÊ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ x`«ºO PK«iOK«=Åã≤O^Õ. `«^•fi~å<Õ ã¨=∂[OÖ’
ÃÇÏK«∞Ûg∞i# Jqâßfi™êxfl JO`«O KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. P q^èŒOQÍ<Õ ã¨=∂[OÖ’x
^Œ∞sflux, „Ñ¨=∂^•Å#∞ JiHõ@ì=K«∞Û#∞. =∂#=Ù_»∞ x[rq`«OÖ’ ™êfi~°÷
~åÇ≤Ï`åºxfl ™êkèOK«QÆeæ`Õ<Õ Éèí∞qx Éèí∂`«Å ã¨fi~°æO KÕÜ«∞@O ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok,
=∂#=Ùx PÖ’K«<å q^è•#OÖ’ „HÍOux fã¨∞‰õΩ=zÛ, ã¨<å‡~°æOÖ’ ÃÑ@ìQÆeæ`Õ
ã¨`«ºHÍÅO uiy=ã¨∞ÎOk.
=∂#= "Õ∞^èãŒ ∞¨ û ãïkkÌ`<Õ Õ ã¨=∂[OÖ’x Jã¨=Î ºã¨÷ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ K«H¯õ k^Œ@Ì O
™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. `«^•fi~å L[˚fiÅ"≥∞ÿ# Éèíq+¨º`«∞Î ãÖÉèíqã¨∞ÎOk. â◊HõÑï=~°Î#‰õΩ
JO`«~°OQÆ qÑ¨¡="Õ∞ UÔH·Hõ =∂~°æO. „Ñ¨ã¨∞Î`« Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ ™ê^èŒ‰õΩx ™ê=∞~°÷º"Õ∞
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ã¨=∂[~°∂Ñ¨HõÅÊ#‰õΩ =∂~°æ^Œi≈. ÅHΔÍºxfl ™êkèOK«\ÏxH˜ =ºH˜Î`«fi"Õ∞
UÔHH· õ =∂~°Oæ . ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ï#Hõ~O° QÍ =∂\Ï¡_Q» ÅÆ QÆ_O» . g#∞ÅqO^≥#· QÍ#O, w`åÅ∞
„Ñ¨[ÅÖ’ ™êuÎ fiHõÉèÏ"åÅ#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ~Ú. ™ê^èŒ‰õΩxH˜ Jaè~°∞~°∞zQÆÅ ~°OQÍxfl
J`«_»∞ Z#∞flH˘x Jaè=$kú KÕã¨∞HÀ"åe JO^Œ∞‰õΩ `«y# Ñ¨ÓiÎ PÅO|#Å#∞ HõÅÊ
™ê^èŒ# ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.
„Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆ x`«º™ê^èŒ#
HõÅÊ#™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ ^≥·xHõ Láêã¨#‰õΩ „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`«O „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆO. D
x`«ºHõ~°‡HÍO_» =¸_»∞ ÉèÏQÍÅ∞.
1. [Ñ¨, ^è•º#=ÚÅ∞ P"Õâ◊ Ñï=∂~°˚#‰õΩ P=â◊ºHõ=Ú.
2. L^ŒÜ∞« ãÖ^èºŒ Ö’ ™êyOKÕ ''P`«‡É’^è—Œ —, ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® Pâ◊Ñ_¨ Õ Éè∫uHõ â◊s~°O`À
^è•º#=Ú, P`«‡ÑïjÅ# „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÍxH˜ „áê}ã¨=∞=Ú.
3) ™êÜ«∞OãÖ^èŒºÖ’ PK«iOKÕ'' `«`«Î fiÉ’^èŒ=Å¡—— P<å\˜ PÖ’K«#Å∞, PK«~°}Å∞
q=∞~°≈<åÜ«Ú`«OQÍ qâı¡+≤OÑ¨|_»`å~Ú. ''XHõ~ÀA—— XHõ rq`«O`À
ã¨=∂#O. =∞~°}Ï#O`«~°O =∞~À rq`åxfl „áê~°OaèOK«_®xH˜ iÇ¨~°ûÖò
=O\˜k. g∞~°∞ ~ÀA PK«~°}‰õΩ „Ñ¨}ÏoHõ "Õã¨∞H˘x P ~ÀA ~å„u x„^ŒÖ’H˜
*Ï~°∞HÀ"åe.
D =¸_»∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ã¨=∞„QÆOQÍ „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆOQÍ ÉèÏqOKåe. "≥Ú^Œ\ ˜
"≥∞@∞ì Láêã¨#Ö’ P"ÕâßÅ‰õΩ P`«‡É’^èŒ, `«`«fiÉ’^èŒ™ê^èŒ#Ö’ Ñ¨Ù#~å=Ö’Hõ<åxH˜,
^è•º<åxH˜ „áê^è•#º`« W=fi|_»∞`«∞Ok. D =¸_»∞ ™ê^èŒ#Å‰õΩ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ã¨=∂#
„áêux^ä•ºxflÜ«∂ºe. „Ñük#=Ú „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ãïÜ≥ÿ∞# ÉèÏ"åÅ#∞ `«#Ö’
xOÑ¨ÙHÀ"åe. `«^•fi~å „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ P^è•ºu‡Hõ™ê^è#Œ `À Ñ¶e¨ `åÅ∞ Hõà§◊ ‰õΩ
Hõ#Ñ¨_»`å~Ú.
„Ñ¨*Ï˝Ü∂≥ QÆ™ê^è#Œ ~Ô O_»∞ K«~º° Å`À ‰õÄ_ç LO@∞Ok. XHõ\ ˜ [Ñ¨=Ú ~Ô O_»=k
^è•º#=Ú. Ô~O\˜ ã¨=∞#fiÜ«∞O`À ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ÅHΔÍºxH˜ KÕ~°∞= HÍ=K«∞Û#∞. "Õ‰õΩ=<Õ
x„^°ÖzË , â◊√zÜ≥∞ÿ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ Láêã¨#‰õΩ LÑ¨„Hõq∞OK«=K«∞Û. Láêã¨# ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞
Hõey LO@∞Ok.
(1) P`«‡â’^èŒ# (2) ^Õ=Ñ¨Ó[# (3) [Ñ¨=Ú (4) ^è•º#=Ú (5) L^•fiã¨#–
ã¨∂~°∞ºxH˜ J~°º… „Ñ¨^•#O`À Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞Ok. D ™ê^è#Œ Å∞ Ü«∂O„uHõOQÍ PK«iOK«
‰õÄ_»^Œ∞. gx`À qâßfi™êxfl #=∞‡HÍxfl "Õ∞à◊qOKåe. ÉèÏ"Òz`«ºO`À Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À
PK«i¿ã<Î Õ HÍ=Åã≤# Ñ¶e¨ `åÅ∞ HÍ#=™êÎ~Ú. D ÑÖKåOQÆ=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# Láêã¨#
D q^èŒOQÍ LO@∞Ok.
(1) P`«‡â’^èŒ# : W+¨^ì =Õ `«#∞ „Ñü+≤Oì z Ñ¨q„fHõ~}° O KÕã∞¨ HÀ"åe. â◊s~°OÃÑ·
h~°∞ zÅHõiOK«∞HÀ"åe, =Ú=∂‡~°∞ PK«q∞Oz tMÏ ã¨Ê~°≈#=Ú KÕã≤ „áê}ÏÜ«∂=∞O
KÕã≤, Z_»=∞ J~°KÕuÖ’ h~°∞ fã¨∞‰õΩx â◊s~°OÖ’x JOQÍÅ#∞ ã¨Ê $tOKåe.
(Z) Ñ¨q„fHõ~°}=Ú : JO>Ë `«#∞fl `å#∞ â◊√kúKÕã¨∞HÀ=@O. ^≥·"åxfl, Ñ¨q„`«
ÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∂iÛ PÖ’zOKåÅO>Ë =∞#ã¨∞û Ñïâ◊√^ŒOú QÍ LO_®e. =¢™êÎxfl `≥ÅQ¡ Í
LuH˜#Ñ¨C_Õ J^ŒÌHõO gÅ∞Ñ¨_»∞`«∞Ok. aO^≥ â◊√„ÉèíOQÍ `Àq∞#Ñ¨C_Õ =∞Ozh~°∞
Ñ¨@∞ìHÀ"åe. =∞e# =∞#ã¨∞û`À r"å`«‡Ö’ ^≥·gÉèÏ=#Å∞ ˆ~ÔH`«Î=Ù. â◊s~°=¸,
=∞#ã¨∂û Ñ¨q„`«=∞=Ù`«∞#fl@∞ì ÉèÏqã¨∂Î Ñ¨q„fHõ~°}O KÕã¨∞HÀ"åe. Z_»=∞KÕuÖ’
h~°∞ fã¨∞‰õΩx ‰õΩ_çKuÕ `À =¸ã≤ =∞O„`«O ÑïOî z P h\˜x â◊s~°OÃÑ· K«Å∞¡HÀ"åe.
(a) PK«=∞#=Ú : =Ú=∂‡~°∞ PK«q∞Oz#Ñ¨C_»∞ "≥Ú^Œ\ Q˜ ∞Æ Hõ¯`À P~ÀQÍºxH˜
HÍ~°}"≥∞ÿ# <åÅ∞Hõ#∞ â◊√kúKÕã≤ Ô~O_»= QÆ∞@Hõ`À "å‰õΩ¯ =∞^èŒ∞~°OQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆ
Hõ~O° QÍ, J~°=÷ O`«OQÍ =∂~°∞Û‰õΩx =¸_»= QÆ∞@Hõ`À ™ê^è‰Œ Ωõ x =∂@Ö’ ^≥=· `åfixfl
ãÖ`«iK«∞HÀ"åe. P q^èŒOQÍ <À~°∞ â◊s~å~ÀQÆºO`À#∂, =∂@ x`«ºrq`åxH˜,
=∂#ã≤HÍ~ÀQÍºxH˜, =¸_»=QÆ∞@Hõ`À ã¨~°fi=∂#= HõàÏº}ÏxH˜ =∞# „Ñ¨ãÖQÆO`À
QÆÅ Jq<å=ÉèÏ=ãÖ|O^è•xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. JÑ¨C_»∞ ã¨~°ã¨fiu ™ê^èŒ‰õΩx
^•fi~å =∂\Ï¡_»∞`«∞Ok. D =¸_»∞ HÍ~åºÅ∞ <À\˜`À<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú. HÍ|\˜ì
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ PK«q∞OKåe.
(ã≤) tMÏ ã¨Ê~°≈#=Ú : Wk P^è•ºu‡Hõ Ñ¨`åHÍq+¨¯~°} =O\˜k. =∞#^ÕâßxH˜
„Ñü+≤ª`«"≥∞ÿ L#fl Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~å‡xH˜ tMÏ, Ü«∞*’˝Ñ¨g`åÅ∞ „Ñ¨fHõÅ∞. tY "Õ^Œ=∂`«
QÍÜ«∞„uH˜ „Ñ¨fHõ, "Õ^Œ=∂`« Pâ◊Ü«∂Å#∞ „Ñü+≤ª`«O KÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ „Ñ¨fHõÜ≥ÿ∞#
tY‰õΩ =∞#O `«Å=OK«∞`«∞<åfl=Ú. ‰õΩ_çKÕu J~Ú^Œ∞ "Õà◊√§ H˘#Å#∞ h\˜`À
`«_çÑ≤ `åHÍe.
(_ç) „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú : =∂#=Ùx ã¨∂÷Åâ◊s~°O âßfiã¨g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç L#flk.
„áê}=Ú#fl =∂#=Ù_»∞ =∂„`«"∞Õ PÖ’zOK«QÅÆ _»∞. [QÆ`∞« ÖÎ ’x „áê}â◊HxÎ˜ `«#Ö’xH˜
P=Ç≤ÏOÑ¨KÕÜ«∞@"Õ∞ „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú. D ™ê^èŒ#‰õΩ P^è•~°Éèí∂`«"≥∞ÿ# „áê}â◊H˜Î
PÅO|#=Ú`À<Õ =∞# „áêp# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ ã≤^Œ∞úÅ#∞ á⁄O^ŒQÆeQÍ~°∞. L#fl`«
P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ#Å H˘~°‰õΩ ™ê^èŒ‰õΩxÖ’ JÑïq∞`«"≥∞ÿ# „áê}â◊HÎ̃x xÅ∞Ñ¨ÙHÀ"åe.
„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú ^•fi~å â◊s~°=∞O^Œe JÜ«∞™ê¯O`«=Ú#∞ â◊H=Î˜ O`«O KÕã∞¨ HÀ"åe.
Ñ¨Ó~°Hõ=∞O>Ë â◊s~åxH˜ qÅ∞"≥·#, L#fl`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# ^•xfl Ö’ÑëH˜
Ñ‘Å∞ÛHÀ=@O – ‰õΩOÉèíHõ=∞O>Ë D â◊H˜Îx â◊s~°=∞O`«\ ˜H© "åºÑ≤OÑ¨KÕã¨∞HÀ=@O.
ˆ~K«Hõ=∞O>Ë Ö’Ñ¨Å∞#fl HõÅ‡ëêÅ#∞, ^Œ∞~°Å"å@¡#∞ |Ü«∞\˜H˜ =^ŒÅ@O. r~°‚"≥∞ÿ
q∞ye# PÇ¨~åxfl qãï˚Oz# `«~°∞"å`«<Õ =∞~°Å Éèí∞lOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
g\˜x ÉèÏqã¨∂Î „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕÜ«∂e. D JÉèÏºãÖ ™ê^èŒ‰õΩx JO`«~°OQÍxfl
L`ÕÎ[Ñ¨~°z ãïÜ≥ÿ∞# PÖ’K«Å`À =∞#ã¨∞û#∞ xOÑ≤ ã¨„Hõ=∞Ñ¨^ŒúuÖ’ PK«i¿ãÎ
PtOz# Ñ¶ë`åÅ∞ Åaè™êÎ~Ú.
(W) <åºã¨=Ú : ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „Ñ¨™êkOz# *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å#∞ ã¨„Hõ=∞ÑÖ^è•Ö’
LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ<Õ rq`«O ã¨Ñ¶¨Å=¸, J~°÷=O`«=¸, J=Ù`«∞Ok. r"å`«‡^Õ"å`«‡QÍ
=∂i `«~°∞"å`« Ñ¨~°=∂`«‡#∞ KÕ~°∞‰õΩO@∞Ok. â◊s~°OÖ’ U ÉèÏQÍxfl ã¨$Êt¿ãÎ
(<À~°∞, =Ú‰õΩ¯, Hõà◊√§, K≥=ÙÅ∞, Éèí∞[=ÚÅ∞, `˘_»Å∞) P J=Ü«∞=O g∞^Œ =∞#O
Ñ¨ÓiÎ ãÖÜ«∞=∞<åxfl ™êkèOz#@∞¡ ÉèÏqã¨∂Î. "å\˜x ^≥·=HÍ~åºÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞
LÑ¨Ü≥∂yOKåe. `«~°∞"å`« q∞ye# h\˜x â◊s~°O g∞^Œ K«Å∞¡‰õΩO@∂, `å#∞
Ñ¨q„`«OQÍ â◊√^ŒúOQÍ, L#fl`«OQÍ =∂~°∞`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. =~°^•#"≥∞ÿ# D
â◊s~°O WÑ¨Ê\˜#∞O_ç ÉèQí "Æ å#∞x ÑïHõ~O° QÍ LÑ¨Ü∂≥ y™êÎ<Õ QÍx ™êfi~°÷ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ‰õΩ
qxÜ≥∂yOK«#x „Ñü# Ñ¨Ó<åe.
2. W+¨ì ^Õ=`å Ñ¨Ó[ : D Ü«ÚQÆãÖkè ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê^èŒ‰õΩÅO`å ''=∞Ç¨
„Ñ¨[—˝ —#∞ W+¨^ì =·≥ OQÍ ã‘fiHõiOKåe. ''=∞Ç¨„Ñ¨[—˝ —‰õΩ ''QÍÜ«∞„u—— „Ñ¨fHõ. `«e¡ QÍÜ«∞„ux
JÅOHõiOz# Ñ‘~î°OÃÑ· Pã‘#∞~åex KÕÜ«∂e. ÑÖK«q^èŒ Ñ¨q„fHõ~°} `«~°∞"å`«
ÑÖKÀÑ¨Kå~°ÑÓ¨ [`À `«eH¡ ˜ `«#Ü«ÚxH˜ J#∞|O^èOŒ |ÅÑ¨_∞» `«∞Ok. D ÑÖKÀÑ¨Kå~°
Ñ¨Ó[ [i¿Ñ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ W+¨ì^Õ=`«`À Ñ¨ÓiÎ ÉÏO^èŒ=ºO. KÕ~°∞= U~°Ê~°K«∞HÀ"åe.
Ñ¨ÓiÎqâßfiãÖ, „¿Ñ=∞`À =∞#ã¨∞û xO_çáÈ"åe. [Å=Ú, JHõΔ`«Å∞, Ñ¨Ó=ÙÅ∞,
JQÆ~∞° ^è∂Œ Ñ¨=Ú, nÑ¨=Ú, <≥"· ^Õ ºŒ =Ú ÑÖKÀÑ¨Kå~°ÑÓ¨ [Ö’x ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞. n<Õfl
^Õ=Ñ¨Ó[#=∞O\Ï~°∞. ÉèQí "Æ å#∞x`À `å^•`«‡º`« ™ê^è‰Œ Ωõ xÖ’ k=º`åfixfl Hõeyã¨∞OÎ k.
K«O^Œ#O`À HõÅã≤# U =ã¨∞Î"≥·# ã¨∞QÆO^è•xfl "≥^Œ[Å∞¡`«∞Ok. =∞# J~°Û#`À
„Ñ‘`«∞Öˇ·# ^Õ=`«Å∞ =∞# =∞#ã¨∞û#∞ ^≥·gÉèÏ=#Å`À qâßfi™êÅ`À xOÑ¨Ù`å~°∞.
[Å=Ú #„=∞`«, ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« `«Å‰õΩ „Ñ¨fHõ! JHõ`Δ Å« ∞ „â◊=∞^•#=Ú, JOâ◊^•#=ÚÅ‰õΩ
„Ñ¨fHõ. Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ#fl ãÖ`À+¨=Ú, „Ñ¨QuÆ JÅOHÍ~°=Ú Jx J~°O÷ . ^è∂Œ Ñ¨náêÅO>Ë
™êfi~°÷`åºQÆO ã¨∞"åã¨# "≥^Œ[Å¡@O. <≥·"Õ^Œº=∞O>Ë =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î#`À ‰õÄ_ç#
x`«ºrq`«O.
D ÑÖKÀÑ¨Kå~°=∂ÅÅ ^•fi~å ™ê^è‰Œ Ωõ xÖ’ L#fl`åâ◊Ü∂« Å∞ Hõey ÉèQí "Æ å#∞x`À
™êxflÇ≤Ï`åºxfl ÃÑOK«∞`å~Ú. D J~°Û# P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QÆuH˜ J`åº=â◊ºHõOQÍ
ÉèÏqOKåe. D ÑÖKÀÑ¨Kå~åÅ#∞ W+¨^ì =Õ `« Z^Œ∞@ z#flÑ¨à§‹ OÖ’ LOz JiÛOKåe.
ÉèÏ=ã¨"≥∞ÿHõº`«#∞ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ™êkèOKåe. `å^•`«‡ºO K≥O^•e.
3. [Ñ¨=Ú : L#fl`« P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ#Ö’ [Ñ¨ ^è•º#=ÚÅ∞ =∞^èŒº™ê÷<åxfl
á⁄O^Œ∞`å~Ú. „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÍxH˜ Wq =ÚYº"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<åÅ∞. „Ñü™ê^èŒ‰õΩxH˜ x`«ºO
Wq Jx"å~°ºO. =∂#=Ùx x„^•} =∞#ã¨∞û#∞ x^Œ∞~°ÖÑË ,≤ "≥Å∞QÆ∞ K«∂Ñ≤ Jaè=$kú
KÕã≤ HÀiHõb_Õ~°\ÏxH˜ ÉèíQÆ"å#∞x Pj~åfi^•xfl á⁄O^•e.
HõhãÖ =¸_»∞ =∂ÅÅ∞ (3˛108) QÍÜ«∞„f [ÑÖ KÕÜ∂« e. nxH˜ ã¨∞=∂~°∞
15 xq∞ëêÅ∞ Ñ¨_∞» `«∞Ok. JkèHãõ º¨ JkèHõ Ñ¶Å¨ O HõÅÊ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ =∂„`«O „Ñüx`«ºO
11 =∂ÅÅ∞ [Ñ≤Oz <≥ÅÖ’ XHõ QÍÜ«∞„f J#∞ëêì<åxfl Ñ¨ÓiÎKÜ Õ ∂« e. z=i~ÀA#
Ñ¨Ó~å‚Ç¨ïu [~°áêe. =∂Å‰õΩ |^Œ∞Å∞ QÆ_çÜ«∂~°O "å_»=K«∞Û. xs‚`«HÍÅOÖ’
[Ñ¨=Ú, ^è•º#=Ú ‰õÄ_® KÕ¿ãÎ XˆH Ñ¶ë`åÅ∞ =™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞û ZHõ¯_À ÃÑ@∞ìH˘x
=∂ÅuÑ¨C`«∂ ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ HõêŒ ¿ãÎ =∞~°∞Éè∂í q∞Ö’ =~°¬O ‰õΩiã≤#@∞ì Ñ¶e¨ `«O ÖË‰Ωõ O_®
áÈ`«∞Ok. [ÑÖ =∞#ã¨∞ûx HΔÍà◊#O KÕã¨∞ÎOk. „Ñüx`«ºO WÅ∞¡ T_çÛ, =ÚiH˜
|@ìÅ∞ LuH˜#@∞¡QÍ<Õ D <å\˜ã=¨ ∂[OÖ’x Jã¨=Î ºã¨Î Ñïã≤`÷ ∞« Å =Å¡ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º
J#=ã¨~Ñ° Ù¨ PÖ’K«#Å#∞ x`«ºO QÍÜ«∞„f[ÑÖ`À â◊√^ŒOú KÕã∞¨ HÀ"åe. ¿Ñ~°∞#∞|\˜ì
=∞#O =ã¨∞=Î Ùx QÆ∞iÎ™êÎ=Ú. L#fl`åâ◊Ü∂« Å#∞ QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ìHÀ"åÅO>Ë Jq Hõey#
ÉèíQÆ=O`«∞x ¿Ñ~°∞#∞ =∞##O KÕÜ«∂e. ã¨‡~°}=Ú=Å¡ P"åÇ¨Ï#=Ú, J#O`«~°O
™ê÷Ñ¨#=Ú `«~°∞"å`« LÑ¨Åaú HõÅQÆ@O `åi¯HõOQÍ, J#∞Éèí=Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ
`≥eÜ«∞#QÆ∞#∞.
=∂#ã≤Hõ tHõΔ} <åÅ∞QÆ∞q^è•Å∞QÍ =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 1) Z~°∞Hõ 2) xÅHõ_»
3) [˝Ñ≤Î 4) QÆ∞iÎOÑ¨Ù. `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»=∞O>Ë qx, =∞##O KÕã≤ =∞#ã¨∞Ö’ xÅ∞Ñ¨Ù
HÀ=@O, JÅ"å@∞QÍ =∂~°∞ÛHÀ=@O. [˝Ñ≤Î JO>Ë J=ã¨"≥∞ÿ#Ñ¨Ê_»∞ QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀ
QÆÅQÆ@O QÆ∞iÎOÑ¨Ù JO>Ë Ñ¨ÓiÎQÍ JOwHõiOK«@O Ñ¨^ÕÑ¨^Õ L#fl`« Pâ◊Ü«∂Å#∞
=∞##O KÕã¨∞HÀ=@O ^•xfl =∞# JÅ"å@∞QÍ =∂~°∞ÛHÀ=@O, x„^•}"≥∞ÿ#
ã¨∞ãÖ™ê¯~åÅ#∞ "Õ∞Å∞H˘ÅÊ@O, J\˜ì ãÖ™ê¯~åÅ#∞ „â◊^•úqâßfi™êÅ`À PK«iOK«@O
J<Õk [áêxH˜ `˘e"≥∞@∞ì. ~åÑ≤_ç =Å¡ ~å~ÚÃÑ·# QÆ∂_® QÆ∞~°∞Î Ñ¨_»∞`«∞Ok.
~å~Ú=O\˜ =∞#ã¨∞ûÖ’ L#fl`åâ◊Ü∂« Å#∞ xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=\ÏxH˜ Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ∞¨ HÀ"åe.
[ÑÖ =∞# =∞#ã¨<Õ á⁄ÖÏxfl ^Œ∞#fl@O =O\˜k. "≥O@ "≥O@<Õ ^Œ∞#fl@O =Å¡<Õ
á⁄ÖÏxH˜ Ñ¨^∞Œ #∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÑÖ@Å∞ ÉÏQÍ ÑÖ_»∞`å~Ú. Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ =∞#ã¨∞û#∞
JiHõ\ ˜ì ã¨^•ƒù=#Å∞ xÅÑ¨_®xH˜ KÕ¿ã „Ñ¨Ü«∞`«fl"Õ∞ [ÑÖ.
â◊|ÌâßGO g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»¤ âß¢ã‘ÎÜ«∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞ [ÑÖ. ^èŒfix J<Õk =∞#Ö’
x„^•}"≥∞#ÿ â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ „¿Ñ~ˆ Ñ≤OKÕÜ∞« QÆÅ Jf`«âH◊ Î˜ ^èfiŒ x „Ñ¨"åÇ¨Å∞ =∂#ã≤Hõ â◊‰Ωõ ÅÎ `À
`«QÆ∞ ãÖ|O^è•xfl Hõey LO\Ï~Ú. Wq ^èŒfix `«~°OQÍÅ`À Hõeã≤ ™ê^èŒ‰õΩx
=∞#ã¨∞ûÖ’ „Hõ=∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ „Ñ¨HOõ Ñ¨<åÅ∞ HõÅ∞QÆ*™Ë êÎ~Ú. ™ê^è#Œ ã≤kHú ˜ ^•ifã¨∞OÎ k.
=∞# â◊s~°OÖ’x K«„HÍÖÏÖ’, „QÆO^ä∞Œ ÅÖ’ LÑüºHõÅ~°∂ÑÖÖ’ JkfifÜ«∞ ^≥g· â◊‰Ωõ ÅÎ ∞
xH˜ÑΔ "Î¨ ∞≥ ÿ L<åfl~Ú. g\˜x *ÏQÆ$`«O KÕ¿ãÎ =∂#=Ù_∞» Jf`« =∂#=Ù_∞» QÍ =∂~°∞`å_»∞.
[áêxfl Ü«∂O„uHõOQÍ KÕ=∞iÖ’x KÕ`«##∞ k"åº#∞Éèí∂u`À q∞o`«O KÕ¿ãÎ
ã¨`«Êùe`åÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.
4. ^è•º#=Ú : =∞#ã¨∞û#∞ =∞Ç¨KÕ`«# (^≥·=O)`À HõÅÑ¨\ÏxH˜ [ÑÖ`À áê@∞
^è•º#O Jx"å~°ºO. ™êHÍ~°^è•º#OÖ’ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ J=∞‡X_çÖ’ â◊Ü«∞xOz P"≥∞
„¿Ñ=∞=~°¬OÖ’ `«_∞» ã¨∞#Î fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. x~åHÍ~° ™ê^è#Œ Ö’ ™ê^è‰Œ Ωõ x â◊s~°OÖ’xH˜
ã¨q`åâ◊H˜Î ã¨fi~°‚HÍOuH˜~°}ÏÅ∞ „Ñ¨"ÕtOz Ñï=~°Î# Hõeã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. D
^≥·gâ◊H˜Î „Ñ¨™ê~°O`À ™ê^èŒ‰õΩx qâßfiãÖ JO`«óHõ~°}Ö’#∂, „Ñ¨[˝ =∞ã≤Î+¨¯OÖ’#∂,
xëêªâ◊s~°OÖ’#∂ ã¨∞„Ñü+≤ì`«=∞=Ù`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. D q^èŒOQÍ ^è•ºxOz
ÉèÏ=#`À "Õ∞à◊q¿ãÎ<Õ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«_»=Ù`å_»∞. x+¨ªÖËx^Õ x¢+¨ÊÜ≥∂[#O. „Ñ¨ã∞¨ `Î O«
=∞~°z# `«# x[ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O, `«^•fi~å QÆ=∞ºO KÕ~∞° HÀ=@"Õ∞ ^è•º#O
Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº „Ñ¨Ü≥∂[#O. JO^Œ∞=Å¡ P`«‡Ö’ b#=∞=Ù`«∞#fl@∞ì ^è•ºxOKåe.
=∞#ã¨∞û qÑ¨s`«ÉèÏ"åÅ‰õΩ |OnHÍ‰õΩO_® ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ LOK«\ÏxH˜ ^è•º#O
J=ã¨~°O. ^è•º#=∞O>Ë =∞#ã¨∞#∞ JiHõ\ ˜ì #Å∞^≥ã¨Å‰õΩ K«eOK«‰õΩO_® „Ñ¨}ÏoHÍ
|^Œ"ú ∞≥ ÿ x~°~‚ ÚOK«|_ç# QÆ=∞ºO kâ◊‰Ωõ =∞~°eOK«@O, QÆ=∞º"Õ∞ `å#∞QÍ `å^•`«‡ºO
K≥O^•e. nx Ñ¶ë`åÅ∞ Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ ~°OQÍÅÖ’ =∞#‰õΩ HÍ#=™êÎ~Ú.
`å^•`«‡ºO K≥O^Œ@O=Å¡ Hõ~°‡ÅÖ’ H“â◊ÅO ÃÑiy ã≤kúH˜ ^•ifã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û
=∞`«ÎQÆ[O =∞O\˜k. ^è•º#=∞<Õ „`å_»∞`À<Õ Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞@O ™ê^èŒºO. J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ L#fl
=∞#ã¨∞û`À L#fl`«HÍ~åºÅ#∞ ™êkèOK«=K«∞Û. P^è•ºu‡Hõ ~°OQÆOÖ’ ^è•º#O x„^•}
â◊‰õΩÎÅ#∞ "Õ∞ÖÁ¯eÊ ÉèíQÆ=`ü ™êHΔÍ`å¯~åxH˜ ^•ifã¨∞ÎOk.
5. J~°… º„Ñ¨^•#=Ú : z#fl áê„`«`À h\˜x ã¨∂~°∞ºxH˜ JiÊOK«@O`À x`«º
Láêã¨# =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk. nx ÉèÏ=O L#fl`åâ◊Ü«∂Å‰õΩ h~°∞áÈÜ«∞@=∞#fl=∂@
(h~°∞ =^ŒÅ@O HÍ^Œ∞). ã¨∂~°º^Õ=Ù_»∞ P h\˜x Pqi~°∂ÑÖÖ’ „QÆÇÏ≤ Oz PHÍâßxH˜
JOkOz#@∞¡ =∞# Pâ◊Ü«∂Å∞ PHÍâß#flO>Ë@O`« L#fl`«OQÍ LO_®e. =∞#
rq`«O ÉèíQÆ=O`«∞xHõOH˜`«"≥∞ÿ JO^ŒiH© LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_®e.
Wk „Ñ¨*Ï˝Ü∂≥ QÆOÖ’ „Ñ¨^=Œä ∂~°O÷ , Láêã¨<åYO_»O. ~Ô O_»=ã¨QOÆ JO`«~O° QÆ
™ê^èŒ#QÍ Ô~O_»∞~°OQÍÅÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ\ ˜ P`«‡É’^èŒ ™ê^èŒ#. Ô~O_»=k
`«`«Î fiÉ’^èŒ#™ê^èŒ#.
„Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆOÖ’ P`«‡É’^èŒ, `«`«ÎfiÉ’^èŒ
P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QÆuH˜ =¸ÅHõO^ŒO [#‡Ñ¨~°OÖ’ =∂#=Ùx JO`«~°OQÆOÖ’
¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞ ‰õÄHõ\"˜ àÕ §◊ `À ÃÑHõeOz "å\˜ ™ê÷#OÖ’ Kåe#xfl
k=ºÅHõ}Δ ÏÅ#∞ „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõOQÍ <å@@O. =º=™êÜ«∞^•~°∞_»∞ ÑÖ@ ÑÖ_çOz#
`«~åfi`« "å\˜ "≥Ú^Œà◊§#∞ ‰õÄHõ\ ˜"Õà◊§`À ÃÑHõeOz `«QÆ∞ÅÉˇ\ ˜ì ‰õΔΩ}‚OQÆ ^Œ∞xfl#
`«~°∞"å`«<Õ `«~åfiu ÃÑ·~°∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Å∞*Ïu q`«Î<åÅ∞ K«e¡ `«y#O`« Z~°∞=Ù"Õã≤
hà◊√§ÃÑ\˜ì ÃÑOK«∞`å_»∞. J@∞¡HÍ‰õΩO_® Ñ¨^Œ∞#∞KÕÜ«∞x <ÕÅÖ’ q`«Î<åÅ∞ K«Å¡@O
"Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ÖËx PHÍâ◊O #∞O_ç =~å¬xfl PtOK«@O =O\˜k. P`«‡™ê^èŒ# QÆ∂_®
=º=™êÜ«∞O =O\˜^Õ. =º=™êÜ«∞^•~°∞x "≥∞Å‰õΩ=Åhfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QÆuH˜ <åÅ∞QÆ∞ ™Èáê<åÅ∞ L<åfl~Ú. (1) P`«‡zO`«#
(2)P`«‡ãÖ™ê¯~°O (3) P`«‡x~å‡}O (4) P`«‡qHÍãÖ. gxÖ’ U XHõ¯\˜ `«‰Ωõ ¯"≥<· å
„Ñ¨QÆu ‰õΩO@∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.
(1) P`«‡zO`«# : P`«‡q=∞~°≈-`«#∞fl`å#∞ x~åÌH˜Δ}ºOQÍ qâı¡+≤Oz
K«∂ã¨∞HÀ=@O. â◊"åxfl áÈã¨∞ì=∂~°ìO KÕÜ«∞@O =Å¡ =∞~°}HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
„Ñ¨Ü≥∂QÆ âßÅÖ’¡ Ñ¨^•~å÷xfl qâı¡+≤Oz =¸ÅHÍÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. P`«‡q=∞~°≈
=Å¡ `«#‰õΩ ÅaèOz# =#~°∞Å#∞ ZO`«=~°‰Ωõ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀQÆeyOn ÉÏ^èºŒ `«Å#∞
ZO`«=~°‰õΩ x~°fiiÎOK«QÆeyOn `≥Å∞Ñ¨ÙHÀ=K«∞Û. „Ñü=∞x+‘ `«# x`«ºrq`«OÖ’
=ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À PÖ’zOz ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ, K«∞~°∞‰õΩQÍ ÉÏ^èºŒ `«Å∞ <≥~"° ~Õ ∞° ™êÎ_∞» .
=∂#=Ùx =ºH˜`Î fi« O ã¨fiÜ«∞Oã¨=∞$kúQÍ „Hõ=∞tHõ}Δ ÏÜ«Ú`«OQÍ, P`«‡Q“~°=O`À ‰õÄ_ç
LO_®e. `«#Ö’x `≥eq`Õ@Å∞, JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl =#~°∞Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ
qxÜ≥∂yOK«∞HÀQÆey`Õ<Õ Wk ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. P`«‡Ñïâ’^èŒ#‰õΩ Juq=∞~°≈<å
Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# qâı¡+¨} HÍ"åe. #_ç=_ç, ÅHõΔ}ÏÅ∞ QÆ=∞xOKåe. JO`«~°OQÍxfl
HõÖ’¡ÅOKÕã≤ Ñ¨`«<åxH˜ ^•if¿ã J#=ã¨~° q+¨Ü«∂ÅÖ’xH˜ =∞#ã¨∞û =∞à◊§‰õΩO_®
K«∂K«∞HÀ"åe. `«# JO`«~O° QÆOÖ’xH˜ JuÖ’`«∞QÍ "≥o§ q=∞i≈OK«∞HÀ"åe. <≥u· Hõ
„Ñ¨=~°Î#Ö’x Ö’áêÅ∞ Ui"Õã¨∞HÀ"åe. D P`«‡q=∞~°≈Ö’ ãïÜ≥ÿ∞# J=QÍÇ¨Ï#
ÖË‰õΩO_® `«# â◊s~åxH˜, P`«‡‰õΩQÆÅ JO`«~åÅ#∞ QÆ∞iÎOK«HõáÈ`Õ `«# â◊s~°O
Ü≥ÚHõ¯ HÀiHõÅhfl `«# HÀiHõÖË##∞H˘<Õ „Ñ¨=∂^ŒO L#flk. J\˜ì „Ñ¨=∂^•Å‰õΩ
Jf`«OQÍ LO_®e. L#fl`« „Ñ¨=∂}ÏÅ∞, ã¨„Hõ=∞ „Ñ¨=~°Î#, <≥·uHõ qÅ∞=Å∞ P`«‡
Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨Ï[ QÆ∞}ÏÅ∞. "å\˜x ã¨„Hõ=∞OQÍ JOK«<å"ÕÜ«∞@"Õ∞ P`«‡q=∞~°≈.
(2) P`«‡ãO¨ ™ê¯~°O : P`«‡q=∞~°≈ ã¨=∞„QÆOQÍ KÕã#≤ `«~∞° "å`« K≥_∞» ãÖ™ê¯~åÅ
HõÅ∞Ñ¨Ù fã≤ "å\˜™ê÷#OÖ’ L#fl`« QÆ∞}ÏÅ∞ <å\Ïe. k=º*’ºu „Ñ¨ãïOz# KÀ@
^Œ∞~°Å"å@¡#∞ =∞ã≤KÕã¨∞ÎOk. J*Ï˝<åO^èŒHÍ~åxfl Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕã¨∞ÎOk.
™êfi~°÷^Œ$+≤ì`À KÕ¿ã „ÑüÑ¨xh x~°¡HõΔ ºO`À ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ QÆ=∞xOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
™êÇ¨ÏãÖ`À "åx<≥^∞Œ ~˘¯x q[Ü«Ú_Ò`å_»∞. Wk `ÕeHõ q+¨Ü∞« OQÍ^Œ∞. q+¨Ü∂« Å#∞
J}QÆ„^˘H˜¯#<å_»∞ Jq =∞iO`« â◊H˜Î=O`«OQÍ q[$Oaè™êÎ~Ú. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À, =∞<À^è~·≥ º° O`À "≥~· åQÍºxfl J=ÅOaèOKåe. JÑ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ
P`«‡qHÍãÖ q[Ü«∞=O`«OQÍ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨|_»∞`«∞Ok. XHõÑC¨ _»∞ `«#∞fl `å<Õ ™ê^è<Œ å
`«Ñ¨â◊Û~°ºÅ`À Ç≤ÏOã≤OK«∞HÀ=Åã≤ ~å=K«∞Û. HÍx `«# =ºH˜Î`åfixfl x^•#OQÍ k=º
KÕ`«# KÕ~°∞=‰õΩ fã¨∞H˘xáÈ=K«∞Û.
(3) P`«‡ x~å‡}=Ú : D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ÑÖ^ä•Ö’, „Ñ¨}ÏoHõ`À
ã¨^∞Œ }æ ÏÅ#∞, ã¨`„ü Ñ¨=~°#Î #∞ JÅ=~°K∞« HÀ"åe. `«^•fi~å <≥u· Hõ qÅ∞=Å#∞ ÃÑOá⁄O
kOK«∞H˘x ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ HÍ"åe. =Úà◊§K≥@¡#∞ Ñ¨_»Q˘\˜ì "Õà◊§#∞ ÃÑHõeOK«_»O`À
ãïáÈ^Œ∞ Jq =∞m§ "≥ÚÅÔH`ÕÎ J=HÍâ◊O LO_»@"Õ∞QÍHõ Ñ¨ÓÅ K≥@∞¡ ÃÑ\˜ì P#OkOKÕ
J=HÍâ◊O áÈQ˘@∞ì‰Ωõ O\Ï=Ú. ~ÀQÍxfl #Ü«∞O KÕÜ∞« @O Jã¨Å∞Ö’ ã¨QOÆ =∂„`«"∞Õ ,
P~ÀQÍºxfl Ñ¨ÙOAHÀ=\ÏxH˜ JÉèÏº™êÅ∞, |Å=~°H÷ ÍÇ¨~°O J=ã¨~O° , J^Õq^èOŒ QÍ
D =¸_»="≥∞@∞ìÖ’ ™ê^èŒ‰õΩx =∞#ã¨∞ûÖ’ L#fl`«ÉèÏ"åÅ∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ KÀ@∞
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. J`«_»∞ Z#∞flH˘#fl =∂~°æOÖ’ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ Ñ¨Ü«∞xOK«_®xH˜
gÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
(4) P`«‡ qHÍã¨=Ú : Ü≥∂QÆ∞Å∞, ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ∞, ãÖã¨¯~°ÎÅ∞ D <åÅæ="≥∞@∞ì KÕi
Ñï}u á⁄O^•~°∞. D q"ÕHõÑ¨Ói`«ã≤÷uÖ’ ÉèíH˜ÎHõ~°‡=∂~°æ=ÚÅ∞ ãÖQÆ=∞O
K≥O^Œ∞`å~Ú. rq`«O HõΔ}˜Hõ=∞h, P`«‡ Jq<åtÜ«∞h Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. ã¨=∂[
=∞O`å XˆH ‰õΩ@∞O|OQÍ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å ã¨fiQÆ$Ç¨ÏOQÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . =ã¨∞^èH·≥ õ ‰õΩ@∞O|
ÉèÏ=#, ã¨~°fiãÖQÆÑï`åºQÆ=Ú P ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~Ú. rq`åxfl ã¨=∂*ÏxH˜
JOH˜Ò« KÕ™êÎ~∞° . H©i„Î Ñü+¨Åª ∞, Pâß"≥∂Ç¨Å∞, Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åx „Ñ¨ÉÏè =O
"åiÃÑ·# Ñ¨_»^Œ∞. z`«Îâ◊√kú`À „Ñ¨}ÏoHÍ|^ŒúOQÍ Ñ¨xKÕã≤ â◊H˜Î=OK«# ÖË‰õΩO_®
„Ñ¨ÑÖK«„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ áê@∞Ñ¨_»`å~°∞. P`«‡qHÍã¨=∞<Õ <åÅæ==∞lb KÕi#"å~°∞
ã¨=∂*ÏxH˜, =∞`åxH˜, ãÖã¨¯ $uH˜ `«=Ú‡ `å=Ú Ñ¨}OQÍ ÃÑ\˜ì áê@∞Ñ¨_»`å~°∞.
=∞Ç¨`«∞‡Öˇ·, ^Õ"å`«∞‡Å=Ù`å~°∞, Ñ¨~°=∂`«‡QÍ ÑïÑ¨HõfiO K≥O^Œ∞`å~°∞.
ãïÜ≥ÿ∞# "å`å=~°}O, =∂~åæÅ∞, ÑïHõ~åÅ∞, qq^èŒ "åºãÖQÍ KÕÜ«¸`«`À
HõÅÊ™ê^èŒ# D <åÅ∞QÆ∞ P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨QÆu =∂~åæÅx ã¨∞QÆ=∞O KÕã¨∞ÎOk. D
™ê^èŒ#‰õΩ UHÍO`«"åãÖ, JO`«~ü^Œ$+≤ì`À ^≥·qHõ rq`«O ZO`«QÍ<À LÑ¨Hõi™êÎ~Ú.
Wk QÆ∞Ç¨ÏÖ’ ^Œ∂~°@O =O\˜k. (`«# JO`«~O° QÆOÖ’xH˜ `å#∞ KÀK«∞ÛH˘xáÈ=@O.)
JO`«~ü^Œ$+≤ì`À P`«‡*’ºux ÑïHÕK«\ÏxH˜, J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ñï=~°Î# á⁄O^Œ\ÏxH˜
ãïÜ≥ÿ∞# "å`å=~°}O Jx"å~°ºO, ™ê^è•~°}OQÍ =∞#ã¨∞û |Ç≤Ï~°∞‡YOQÍ LO_ç
q+¨Ü∂« ÅÖ’xH˜ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∂Î qHõ$`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ*ãË ∞¨ OÎ k. Ñïã¨~åÅ Ñï=~°#Î `À
P^è•ºu‡Hõ QÆ=∂ºxfl KÕ~°∞HÀ=@O ™ê^èŒºÑ¨_ç`Õ JO`å ã¨∞QÆ=∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. HÍx
P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ JO`« ã¨∞ÅÉèOí HÍ^Œ∞. „Ñü J_»∞QÆ∂ Pz`«∂z "ÕÜ∂« e. =∞#ã¨∞û
Z<Àfl WO„^Œ*ÏÖÏÅ∞ KÕã¨∞ÎOk, =ÅÅ∞ Ñ¨#∞fl`«∞Ok. ™ê^èŒ‰õΩx J^èŒóáê`åàÏxH˜
`Àã≤"ÕÜ«∂Åx K«∂ã¨∞ÎOk.
=∂Ü«∞#∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞<åfl~Ú. Ô~O_»∞ JO`«
~°OQÆ=ÚÅ∞. ~Ô O_»∞ |Ç≤Ï~°OQÆ=ÚÅ∞ ™êfi^è•ºÜ«∞=Ú, ã¨`û« OQÆ=Ú, |Ç≤Ï~°OQÆ=ÚÅ∞,
PÖ’K«# P`å‡=Ö’Hõ#=Ú JO`«~°OQÆ=ÚÅ∞ ÃÑ· <åeæO\˜x ^è•~°}`À QÆ∂_ç#
„Ñ¨*˝`À P^è•ºu‡Hõ„Ñ¨QÆu ™êkèOK«=K«∞Û#∞. JO^Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ „Ñü™ê^èŒ‰õΩxH˜
„Ñ¨`ºÕ HõOQÍ QÆk ã¨=∞‰õÄ~°Û|_»∞`«∞Ok. `«`Ê« eù `«OQÍ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ UHÍO`«OQÍ ™ê^è#Œ
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. L^ŒÜ«∞O 8 QÆOIIÅ #∞O_ç 9 QÆOIIÅ =~°‰õΩ XHõ QÆO@ ã¨=∞Ü«∞O
™ê^è•ºÜ«∂xH˜ ˆH\Ï~ÚOK«|_çOk. ã¨`«ûOQÍxH˜ <å^ŒÜ≥∂QÆOQÍ 6 QÆOIIÅ‰õΩ
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# QÆkÖ’<Õ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# Ö∫_£ã‘ÊHõ~°∞Ö’ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "å}˜x
q#=K«∞Û. JO`ÕHÍ‰õΩO_® QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ`À „Ñ¨`ÕºHõ ^ŒàÏÅ∞QÍ „Ñ¨ãÖyOK«_®xH˜
=∞^è•ºÇ¨ÏflO 12–1 =∞^èºŒ QÆO@HÍÅO „Ñ¨`ºÕ HÕK«|_çOk. |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’
„Ñ¨ãÖyOK«_»O =∂x"Õã≤<å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ =ºHÎ̃QÆ`« QÀ+≤ìH˜ J#∞=∞uOKå~°∞.
P^Õ ã¨`«ûOQÆOQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. QÆO@Å `«~°|_ç „Ñ¨ãÖQÍÅ∞ q#flÑ¨Ê\˜H˜
XHõ K≥q`À qx Ô~O_À K≥q`À q_çzÃÑ@ì@O=Å¡ Ñ¶ë`«O â◊¥#ºO. P^è•ºu‡Hõ
„Ñ¨QuÆ H˜ H˘Åk ã¨∂„`åÅ∞ =∂„`«"∞Õ L<åfl~Ú. "å\˜x =∞##O KÕã,≤ `«# ã¨fiÉèÏ=OÖ’
ÉèÏQÆOQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx, x[rq`«OÖ’ PK«iOz#<å_»∞ Ñ¶e¨ `åÅ∞ „Ñ¨`º« HõOΔ QÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
ÖËHáõ È`Õ ã¨`û« OQÆ HÍ~°º„Hõ=∞O =$^è•„â◊=∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. =∞#O Z<Àfl ã¨`û« OQÍÅ∞
K«∂™ê=Ú. =HõÎ QÆO@Å `«~°|_ç K≥Ñ¨Ê@O, „â’`«Å∞ FÑ≤HõQÍ ‰õÄ~°∞Ûx q#@O,
Ñ¶e¨ `«O â◊¥#ºO. HÍÖÏxH˜ HÍÅO. „â◊=∞‰õΩ „â◊=∞ ^ŒO_»Q.Æ âßOu‰õΩO*òÖ’ W@∞=O\˜
ã¨xfl"ÕâßÅ‰õΩ J=HÍâ◊OÖË^Œ∞. "å`å=~°}Ïxfl â◊H˜Î=O`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜, ™ê^èŒ‰õΩx
JO`«~O° QÍxfl „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«_®xH˜ `«y# =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`ÅÎ« hfl fã¨∞HÀ|_®¤~Ú. JO^Œ∞=Å¡
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ PÖ’K«##∞, P`å‡=Ö’Hõ<åxfl â◊H˜Î=O`«O KÕã¨∞HÀQÆÅQÍe. HõÅÊ™ê^èŒ#
HÍÅOÖ’ ™ê^è‰Œ Ωõ x =ÚO^Œ∞ =¸_»∞ z„`åÅ∞ =^ŒÅ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. JO`«~O° QÆO
"å\˜H˜ JOH˜`«O HÍ"åe.
"≥Ú^Œ\ ˜k `å#∞ ãÖ™ê~°™êQÆ~°OÖ’ =Ú#HõÅ∞ "Õã¨∞Î#fl@∞¡, u~°∞QÆ∞K«∞#fl
"≥Úã¨à◊§‰õΩ PÇ¨~°O HÍ‰õΩO_® `«##∞ =∞Ç¨„Ñ¨*˝Ü≥ÿ∞# `«e¡ QÍÜ«∞„uKÕ <å=Ö’xH˜
KÕ~°Û|_»∞`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe.
2. `å#∞ "ÕÖÏk ãÖHÔ à◊§`À |OkèOÑ¨|_»@¤ ∞¡ KÕ`∞« Å∞ HÍà◊√§, "≥∞_» Hõ^ÅŒ \ÏxH˜,
"≥∞^ŒÅ\ÏxH˜, J=HÍâ◊O ÖË#@∞¡, JO`«Ö’ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í L#fl`«Ö’HÍÅ #∞O_ç ã¨∞^Œ~≈° #
K«„HõO Ñ¨~∞° QÆ∞# =zÛ ãÖHÔ à◊√§ KèkÕ Oz ãÖ™ê~° |O^èOŒ #∞O_ç q=Ú‰õΩxÎ KÕã#≤ @∞¡.
3. ÃÑ· #∞O_ç HÕkH˜ |OQÍ~°∞ xK≥Û# "ÕÜ«∞|_ç#@∞¡ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ J*Ï˝#
uq∞~åO^èŒHÍ~°O #∞O_ç q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘e¿Ñ |OQÍ~°∞HÍOu"≥·Ñ¨Ù "≥∞@∞ì"≥∞@∂ì
x^•#OQÍ Z‰õΩ¯`«∞#fl@∞¡.
D =¸_»∞ z„`åÅ∞ QÍÜ«∞„u z„`å=oÖ’ W=fi|_®¤~Ú. D ÉèÏ=z„`åÅ#∞
Z_»`≥~°Ñ≤ ÖË‰õΩO_® J=Ö’HÕK«QÆey`Õ `å=Ú HÍOuQÍ =∂~°QÆÅ~°∞. x`«º™ê^èŒ#
=∞#ã≤÷ux =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk.
h QÆ=∂ºxfl KÕ~∞° HÀ=\ÏxH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å HÀãÖ "≥^HŒ =õ ^Œ∞.Ì =∞Ç¨„Ñ¨[˝ ^ŒÜ∞« `À
UHÍO`«OQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ, J@∞¡ HÍHõáÈ`Õ kQÆ*Ïi, F@q∞ á⁄Ok qKå~°O`À,
J<å~ÀQÆºO`À ÉÏ^èŒÑ¨_®e. JO^Œ∞=Å¡ J\˜ì Ñïã≤÷u ~å‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=@O
=∞Ozk. JÇ¨ÏOHÍ~°O Jxfl |O^è•Å‰õΩ =¸ÅO. HÍ=∞, „HÀ^èŒ, Ö’Éèí, "≥∂Ç¨Ï,
=∞^Œ, =∂`«û~åºÅ∞ x#∞fl |Onx KÕ™êÎ~Ú. ‰õΩO\˜#_»H`õ À Jã¨Ç¨ Ü«Ú_»==Ù`å=Ù.
^è$Œ _èã» O¨ HõÅÊ=∞<Õ ã¨∞^Œ~≈° #K«„HõO`À D ãÖHÔ à◊√§ `≥QQÆ ˘@∞ìHÀ"åe. HõÅÊ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ
=~°OQÍ W=fi|_ç# „|Ç¨‡Gq∞k.
HÕkH˜ kQÆ@O `ÕeHõ, ÃÑ·ÔHHõ¯_®xH˜ ™êÇ¨ÏãÖ HÍ"åe. XO@iQÍ<Õ #_»∞=Ú
Hõ\Ïìe. Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x Ü«∞O^Œ∞ qâßfiãÖ, ^≥=· Hõ$Ñ¨ D P~ÀÇ¨Ï}ÏxH˜ |ÖÏxfl™êÎ~Ú.
ã¨^£QÆ∞~°∞ Hõ$Ñ¨=Å¡<Õ Wk ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok.
D ÉèÏ=z„`å=Ö’Hõ#O`Àáê@∞ ~°HõΔ} <å=, ã¨∞^Œ~°≈# K«„HõO, ãÖÔHà◊√§
`≥QÆ"ÕÜ«∞@O, QÆ=∂ºxH˜ KÕˆ~Û |OQÍ~°∞ ™Èáê<åÅ∞QÍ ÉèÏqOKåe. HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
JÅã¨`åfixfl =^Œe ^Œ$_èã» O¨ HõÅÊO`À J~°∞^Œ∞QÍ ^˘iˆH D J=HÍâßxfl =^ŒÅ‰õΩO_®
„â◊=∞Ñ¨_ç QÆ=∞ºO KÕ~åe.
D L#fl`åâ◊Ü∂« Å#∞ =∞##O KÕã≤ â◊s~°OÖ’x J}∞=}∞=Ù‰õÄ =O@|\Õì z
qâ◊$OYÅOQÍ qÇ¨Ïiã¨∞#Î fl PÖ’K«<å JO`«~O° QÍÅ#∞ JiHõ\Ïìe. `å=∞O`«@`å"Õ∞
„Hõ=∞tHõΔ}, ãÖÜ«∞=∞O, ã¨$*<å`«‡Hõâ◊H˜Î JÅ=~°K«∞H˘x q<åâßxH˜ ^•if¿ã
^Œ∞~åÖ’K«Å#∞ =^Œe"ÕÜ«∂e.
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ D JO`«~°OQÆ™ê^èŒ##∞ =∞~°záÈ‰õΩO_® Ô~O_»∞ ™ê^èŒ#Å#∞
<Õ~∞° Ê`å~°∞. Wq P`«‡É’^è,Œ `«`Î« fiÉ’^è,Œ P`«‡É’^èŒ L^ŒÜ∞« O ™ê^è#Œ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ x„^ŒÖË=QÆ<Õ Ñ¨_»Hõg∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx `«∂~°∞Ê‰õΩ uiy ÉÏã≤Ñ≤@"Õã¨∞HÀ"åe.
^è•º#=Ú„^ŒÖ’ ‰õÄ~ÀÛ"åe. =¸_»∞™ê~°∞¡ QÆ\ ˜ìQÍ QÍe Ñ‘ÖÏÛe, ZO`«QÆ\ ˜ìQÍ QÍe
Ñ‘ÖÏÛÅO>Ë ÉÁ_»∞¤=^ŒÌ HõÅ=~°O HõÅQÍe. `«~°∞"å`« Ñ¨ÓiÎQÍ QÍe=^Œe =∞~°Å
q„âßOuQÍ ^è•º#=Ú„^ŒÖ’ ‰õÄ~ÀÛ"åe. Ñ¨Ù#~°˚#‡<≥uÎ QÍÜ«∞„f=∂`« Ñ¨Ó[º K«~°}
Hõ=∞ÖÏÅ=^ŒÌ xÅ|_ç#@∞¡ ÉèÏqOKåe. P `«e¡H˜ `«y# `«#Ü«ÚxQÍ r=Ü«∂„`«
QÆ_»Ñ¨\ÏxH˜ QÆ\ ˜ìQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞HÀ"åe. KÕã≤# K≥_»∞Ñ¨#∞Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀ~å^Œ∞.
`«#Ö’x k=ºKÕ`#« =∞~°ÑÙ¨ ‰õΩ ~å‰õΩO_® ^≥#· Ok# rq`«OÖ’ „Ñüz#fl q+¨Ü∂« xfl
„Ñ¨}ÏoHõ`À ÑïÑ¨ÓiÎ KÕÜ∂« e. W`«~° r=~åâ◊√Å`À áÈeÛK«∂¿ãÎ =∂#=ÙxH˜ Z<Àfl
=∞Ç¨Ï`«Î~°â◊‰õΩÎÅ∞ =~°g∞Ü«∞|_®¤~Ú. JO^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°=∂`«‡‰õΩ Hõ$`«*˝`« K«∂áêe.
JO^Œ∞=Å¡ <Õ#∞ KÕ¿ã „ÑüÑ¨x =Å¡ ^≥=· `åfixfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩO^Œ#fl L#fl`åâ◊Ü∞« O`À
Ñ¨~°∞Å Ü«∞O^Œ∞ "å`«ûÅºO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe Jx ÉèÏqOKåe.
D PÖ’K«#Å`À JO`«~°OQÍxfl xOÑ¨Ù‰õΩx, Ñ¨Ù_»q∞ `«e¡H˜ =Ú=∂‡~°∞
#=∞ã¨¯iOKåe. <å rq`«OÖ’ ™ê~°=O`«OQÍ ¿ã"åÜ«Ú`«OQÍ, Éèí∂=∂`« JO`«\ ˜
ã¨Ç¨Ï#O`À K«i™êÎ#x „Ñü# KÕÜ«∂e. Ñ¨_»Hõ ky HÍÅHõ$`åºÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïìe.
D P`«‡É’^èŒ 15 xq∞ëêÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞Ok. D ÉèÏ"åÅ#∞ =∞#ã¨∞û xO_®
xOÑ¨Ù‰õΩO>Ë =∞e#"≥∞ÿ# ™ê^èŒ‰õΩx rq`«O |OQÍ~°∞ HÍOu`À "≥∞iã≤áÈ`«∞Ok.
`«`«Î fiÉ’^èŒ ~å„uÑ¨Ó@ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. nxH˜ QÆ∂_® 15 xIIÅ∞
=∂„`«"∞Õ Ñ¨_∞» `«∞Ok. x„^Œ‰Ωõ LÑ¨„Hõq∞OKÕ =ÚO^Œ∞ q„âßOuQÍ Ñ¨_∞» ‰õΩx JOu=∞
Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å#∞ QÆ∞iOz PÖ’zOKåe. =∞~°}O `«^ºŒä =∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÉèQí =Æ O`«∞x
<åºÜ«∞™ê÷#O =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç P ~ÀA k#K«~°º#∞ q=iã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe.
KÕã#≤ K≥_∞» Ñ¨xH˜ `«y#tHõΔ J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. D qâ◊fiO W`«~° qâßfiÅ`À
ÉÏO^è"Œ åºxfl Hõey L#fl ãÖQÆu Z#fl_»∂ =∞~°∞==^Œ∞.Ì „Ñ¨ã∞¨ `Î å<Õfl QÍHõ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞
QÆ∂_® J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@ì_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOK«∞. D PÖ’K«#Å`À x„^ŒÖ’ =Ú#∞QÆ∞.
QÆ`« k<åxfl ÑïjeOK«∞. P ~ÀA# KÕã≤# áêÑ¨Hõ~°‡Å‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`åxfl "≥^ŒH˜
„Ñ¨}ÏoHõ "Õã¨∞HÀ, ˆ~Ñ¨Ù ã¨„Hõ=∞OQÍ QÆ_»∞Ñ¨Ù`å#x ÉèÏqOK«∞. `˘O^Œ~° Ñ¨_»‰õΩO_®
x^•#OQÍ, „â◊^ŒúQÍ D HÍ~°º„Hõ=∂xfl H˘#™êyOK«∞. HõÅÊ™ê^èŒ# Ñ¨ÓiÎ KÕã≤#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ D HÍ~°º„Hõ=∂xfl =∂x"ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O
KåÅHõáÈ`Õ QÍÜ«∞„f =∞O„`«[áêxfl 11 =∂ÅÅ #∞O_ç 5 =∂ÅÅ‰õΩ `«yOæ K«∞HÀ=K«∞Û.
5 HÍHõáÈ`Õ 3 KÕÜ«∞=K«∞Û. =ÚYºOQÍ HÍ=Åã≤Ok „Ñ¨}ÏoHõ "Õã¨∞H˘#fl `«~°∞"å`«
„â◊^`úŒ À, „Hõ=∞ tHõ}Δ `À PK«iOK«_O» Éè’[<åxH˜ =ÚO^Œ∞QÍ<À, x„^Œ‰Ωõ =ÚO^Œ∞QÍ<À
J#∞‰õΩ#fl ™ê^è#Œ #∞ Ñ¨ÓiÎ KÕ™êÎ#x „Ñü#KÕã≤ PK«iOKåe. J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å`À
fiHõ ÖËHõáÈ`Õ ™ê^èŒ<å HÍÖÏxfl `«yæOK«∞HÀ=K«∞Û. ™êfl#O KÕÜ«∞_®xH˜ J=HÍâ◊O
^˘~°HõHõáÈ`Õ D ™ê^èŒ#Å#xfl\˜h =∂#ã≤HõOQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û. „Hõ=∞tHõΔ} =∂„`«O
=ÚYºO. KÕÜ«∞^ŒÅz# Ñ¨xx `≥OÑ¨ÙÖË‰õΩO_® K≥Ü«∂ºe. ™ê^èŒ<å HÍÅO ZO`«
`«‰õΩ¯"≥·<å Wk =ÚYºO.
â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# HõÅÊ™ê^èŒ#
PÖ’K«#Å`À, JÅ"å@¡`À, qâßfi™êÅ`À JO`«~°OQÆO „uQÆ∞}Ï`«‡HõOQÍ
LO@∞Ok. gx<Õ =∞#ã¨∞û, |∞kú, z`«Î=Ú Jx Ñ≤Å∞™êÎO. =∞<À=∞Ü«∞HÀâ◊O Jx
QÆ∂_® J#∞‰õΩO\Ï=Ú. ã¨∂÷ÅOQÍ â◊s~°O =¸_»∞ÉèÏQÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. g\˜x
ã¨∂÷Å, ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°}â◊s~åÅ∞QÍ Ñ≤Å∞™êÎ=Ú.
D =¸_»∞ â◊s~åÅ#∞ Ñ¨Ù#~°fi º=ã‘H÷ iõ Oz, ÃÑOá⁄OkOz, Ñ¨Ù#ifli‡OK«\ÏxH˜
=¸_»∞Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞<åfl~Ú. ã¨∂Å÷ â◊s~åxH˜ =Ú„^ŒÅ∞, ã¨∂HõâΔ s◊ ~åxH˜ „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú,
HÍ~°}â◊s~åxH˜ Ü≥∂QÆ=Ú xˆ~útOK«|_®¤~Ú.
„Ñ¨ã∞¨ `Î O« =¸_»∞~°HÍÅ =Ú„^ŒÅ∞ HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ qxÜ≥∂y™êÎ=Ú 1) â◊HKÎ˜ åÅh
=Ú„^Œ 2) tkäbHõ~}° =Ú„^Œ 3) MËKs« =Ú„^Œ. =¸_»∞ „áê}ÏÜ«∂=∂Å∞ 1) <å_ôâ’^è#Œ
2) „áê}ÏHõ~°¬} 3) ã¨∂~°ºÉèË^Œ#=Ú. =¸_»∞ Ü≥∂QÍÅ∞ 1) <å^ŒÜ≥∂QÆO 2)aO^Œ∞
Ü≥∂QÆO 3) ÅÜ«∞Ü≥∂QÆO.
D `˘q∞‡k JÉèÏº™êÅ#∞ HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ JÉèíºã≤OKåe. nx `«~°∞"å`« k=º
J#∞^•#=∞<Õ „Ñ¨`ºÕ Hõ™ê^è#Œ LO@∞Ok. D ™ê^è#Œ =Å¡ ™ê^è‰Œ Ωõ x =¸_»∞ â◊s~åÅ∞
Ñï}u K≥O^Œ∞`å~Ú.
â◊H˜ÎKåÅh=Ú„^Œ, <å_ôâ’^èŒ# „áê}Ü«∂=∞O, <å^ŒÜ≥∂QÆO ã¨∂÷Åâ◊s~åxfl
tkäbHõõ~°}=Ú„^Œ, „áê}ÏHõ~°¬} „áê}ÏÜ«∂=∞O, aO^Œ∞Ü≥∂QÆO ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxfl
MËK«s=Ú„^Œ, ã¨∂~°ºÉèË^èŒ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú, ÅÜ«∞Ü≥∂QÆ=Ú HÍ~°}â◊s~åxfl
nÑ≤Î=O`«O KÕ™êÎ~Ú.
„Ñü ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ÃÑ· `˘q∞‡k ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. <å^Œ, aO^Œ∞,
ÅÜ«∞Ü≥∂QÍÅ∞ =∂„`«O `«Ñ¨Êxãï. HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ x`«ºO g\˜x ™ê^èŒ# KÕÜ«∂e.
™ê^èŒ‰õΩx ‰õΔΩ}‚OQÍ ÑïjeOz# `«~åfi`« =¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞, 3 „áê}ÏÜ«∂=∂ÅÖ’
XHõ^•xfl xˆ~Ìt™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ XHõ =Ú„^Œ, XHõ „áê}ÏÜ«∂=∞O
=¸_»∞ Ü≥∂QÍÅ∞ „Ñük#O JÉèíºã≤OKåe. g\˜x ÑÖK«HÀâßÅ#∞ â◊H˜Î=O`«OKÕ¿ã
„Ñ¨`ºÕ Hõ P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ QÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û. (J#fl=∞Ü«∞, „áê}=∞Ü«∞, =∞<À=∞Ü«∞,
q*Ï˝#=∞Ü«∞, P#O^Œ=∞Ü«∞HÀâßÅ∞) gx=Å¡ =∞#‰õΩ ÅaèOKÕ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ 5 ^Õ=`«Å
=~åÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ=Ú. 1) „|Ç¨Ï‡ 2) q+¨μ‚ 3) =∞¿ÇÏâ◊fi~° 4) QÆ}Ëâ◊ 5) ^Œ∞~°æ
™ê^èŒ#KÕ¿ã 5 Ñ¨^Œú`«∞Å∞ 5 ^Õ=`«Å ™êHΔÍ`å¯~åxfl HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú. ÑÖK«
HÀâ◊=ÚÅ∞ ÑÖK«x^èŒ∞Å#∞ Hõey L<åfl~Ú. Jq ™ê^èŒ‰õΩx "≥∂HõΔ„áêÑ≤ÎH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO
KÕ™êÎ~Ú. 5 k=º ÅHõ} Δ ÏÅ#∞ =i¬™êÎ~Ú. 1. P`«‡x„QÆÇÏ¨ O 2. ^è~·≥ º° O 3. k=º^Œ$+≤ì
4. ã¨fi~°æ=Ú. 5. "≥∂HõΔ=Ú. nx`À ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ #=∞‡HõO, *Ï˝#O, Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À D ÑÖKåOQÆ™ê^èŒ##∞ KÕ¿ãÎ
J^Œ∞ƒù`«Ñ¶ë`åÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ã¨∂÷Åâ◊s~åxfl =∂~°∞Ê KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú<å `«Ñ¨ÊHõ
~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«O, P~ÀQÆº=O`«O KÕÜ«∞=K«∞Û. JO`«~°OQÆOÖ’ =∂„`«O J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
=∂~°∞Ê Hõey #~°∞_»∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞QÍ =∂~°`å_»∞† ™ê=∂#∞º_»∞ J™ê=∂#∞º_»∞
J=Ù`å_»∞. Ñ¨Ù~∞° +¨μ_»∞ Ñ¨Ù~∞° ëÈ`«=Î Ú_»∞QÍ =∂~°`å_»∞. ™ê^è‰Œ Ωõ xÖ’ ™êfi~°O÷ k=º`«fiOQÍ,
ãÖ‰õΩz`«`«fiO =∞Ç¨ÏŸ#fl`«OQÍ qÑ¨s`«"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê HõxÑ≤ã¨∞ÎOk† ™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯
qt+¨ì`«#∞ |\˜ì.
Ñ¨q„`«"∞≥ ,ÿ „Ñ¨Ü∂≥ [#Hõ~"° ∞≥ ,ÿ â◊H=Î˜ O`«"∞≥ #ÿ HõÅÊ™ê^è#Œ Ñ¨Ó~°`‚ åfixfl Jáêkã¨∞OÎ k.
™ê^èŒ‰õΩx "åºkèx #Ü«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ zH˜`«û =O\˜k HõÅÊ™ê^èŒ#
[|∞ƒÅ#∞ #Ü«∞O KÕÜ«∞\ÏxH˜, Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂, „Ñ¨Hõ$u zH˜`«û, JÖ’¡Ñ¨f
PÜ«Úˆ~fi^ŒO, Ü«Ú<åx =O\˜ q^è•<åÅ∞#flq. =∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`«Å#∞ #Ü«∞O
KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã¨∂¯à◊√§, HÍÖËrÅ∞, tHõΔ}Ï ˆHO„^•Å∞, Hõà◊Å∞, Ñï„â◊=∞Å∞ L<åfl~Ú.
QÆ∞~°∞‰õΩÅ x"åãÖ KåÖÏ =∞Ozk. =¸_»=k HÍ~°}â◊s~åxH˜ ãÖ|OkèOzOk.
nxH˜ P^è•ºu‡Hõ q^ŒºÜÕ∞ `«y# =∞O^Œ∞. nxH˜ xÜ«∞=∞x+¨ìÅ∞, `«Ñ¨ã¨∞û J=ã¨~°O
[#‡[<å‡O`«~åÅ∞QÍ =∞#Ö’ ¿Ñ~°∞H˘x L#fl PKå~åÅ∞, JÅ"å@∞¡, HÀiHõÅ∞
"≥Ú^ŒÖˇ·# HõÅ‡ëêÅ#∞ ^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀ"åe. nxH˜ P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ# =O\˜ =∞O^Œ∞
QÆ∞O_»∞ J=ã¨~°O. =∞# ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞HÀ\ÏxH˜ "≥·^Œ∞ºÅ‰õΩ Pã¨∞Ñ¨„`«∞Å‰õΩ
H˘^Œ=ÖË^∞Œ . =∞#ã¨∞û qHõãO≤ Ñ¨KÜ Õ ∞« \ÏxH˜ q^•ºÅÜ«∂Å‰õΩ tHõ}Δ ÏÅÜ«∂Å‰õΩ H˘~°`«
ÖË^∞Œ . HÍx JO`«~O° QÍxfl ã¨∞tH˜`Δ O« KÕã,≤ Ñ¨Ù#iflOK«\ÏxH˜ J`«º=ã¨~"° ∞≥ #ÿ P^è•ºu‡Hõ
™ê^è#Œ QÆ∞iOz Z=~°∂ ÃÑ^ŒQú Í Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀ=@OÖË^∞Œ . `«y# ã¨∂„`«|^Œ"ú ∞≥ #ÿ „Ñ¨}ÏoHõ
ÖË^Œ∞. U^À H˘kÌQÍ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã≤<å ™êfi~å÷xH˜, =∂Ü«∞‰õΩ ÖÁOyáÈ`ÀOk.
„áêp#, J#∂Kå# „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ xÅ∞Ñ¨Ù`«∂ <Õ\ ˜Hõ `«y# âß¢ã‘ÎÜ«∞, "≥·*Ï˝xHõ
^Œ$HõÊ^ä•xfl q∞o`«O KÕã¨∂Î ~°∂á⁄OkOK«|_ç D Ö’@∞#∞ ÉèísÎ KÕÜ«∞QÆÅ^Œ∞.
qq^èŒ Ü≥∂QÍÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x D ÑÖK«=ÚY ™ê^èŒ##∞ `å#∞ J~°÷O
KÕã¨∞H˘x W`«~°∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞K≥áêÊe. â◊s~°O ÑÖK«Éèí∂`åÅ`À ‰õÄ_ç#^≥·`Õ JO`«ó
Hõ~}° #∞ kQÆ*Ï~°hÜ«∞‰õΩO_® L#fl`«ãu÷≤ H˜ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞OÑ¨KÜ Õ ∞« \ÏxH˜ `«y# „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞
KÕÜ«∂e. QÍÜ«∞„ux ÑÖK«=ÚdQÍ ÉèÏq™êÎ=Ú. D ÑÖK«=ÚY=ÚÅ‰õΩ J~Ú^Œ∞
Éè∫uHõ^Œ$+¨μìÅ∞, J~Ú^Œ∞ *Ï˝#^Œ$+¨μìÅ∞ L<åfl~Ú. *Ï˝#^Œ$+≤ìÖ’ 1) *Ï˝#Ü≥∂QÆ=Ú
2) Hõ~‡° Ü≥∂QÆ=Ú 3) ÉèHí Ü
Î˜ ∂≥ QÆ=Ú 4) „Ñ¨*Ï˝Ü∂≥ QÆ=Ú 5) Ñ¨~=° ∂~°Ü
÷ ∂≥ QÆ=Ú L#flq.
HõÅÊ™ê^èŒ# D J~Ú^Œ∞ P^è•ºu‡Hõ ™ê^èŒ#Å‰õΩ =∂~°æ^Œi≈QÍ ãÖ‰õΩz`«
ÉèÏ"åÅ#∞ JO`«O KÕã"≤ å\˜ ™êú#OÖ’ qâßÅÉèÏ"åÅ#∞ <å@_®xH˜ ™êfi^è•ºÜ«∞=Ú,
ãÖ`«ûOQÆ=Ú, ^è•º#=Ú, zO`«#=Ú, =∞##=Ú J<Õ J~Ú^Œ∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ xˆ~ÌtOÑ¨
|_®¤~Ú. `«^•fi~å ™ê^èŒ‰õΩxH˜ ã¨~°fi`À =ÚY„Ñ¨QÆu ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok.
ãïÜ≥ÿ∞# Ñ¨^Œúu Z#∞fl‰õΩx "≥∞Å‰õΩ=`À, ™ê^èŒ#`À „â◊q∞OK«@O`À áê@∞
`«#∞ PK«iOKÕ Ñ¨^ŒúuÖ’ qâßfiãÖ ‰õÄ_® J=ã¨~°O. ÖËHõáÈ`Õ KÕ¿ã ™ê^èŒ# JO`å
„áê}OÖËx â◊s~°=Ú=Öˇ Ñ¨xH˜=∂e#k J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ HõÅÊ™ê^è#Œ âß¢ãÜ Î‘ ∞«
^Œ$HõÊ^äŒO, qâßfiãÖ`À q∞o`«O KÕÜ«∞|_çOk.
=¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞ – "å\˜ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞
â◊s~°OÖ’ qq^èŒ JOQÍÅ#∞ Ñ¨\+˜ Oª¨ KÕÜ∞« _®xH˜ Pã¨<åÅ∞ xˆ~tÌ OK«|_®¤~Ú.
Jq =∂=¸Å∞ "åºÜ«∂=∂xH˜ aè#fl"≥∞#ÿ q. "åºÜ«∂=∞O=Å¡ â◊s~°OÖ’x HõO_»~åÅ∞
|Å|_»`åÜÕ∞ HÍx #~åÅg∞^Œ ^•x „Ñ¨ÉÏè =O LO_»^∞Œ . Pã¨<åÅ∞ `«=∞ „Ñ¨ÉÏè "åxfl
â◊s~°OÖ’x JO`«~åƒùQÍÅ#∞ QÆ∂_® „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎ~Ú. HÍÖËÜ«∞=Ú, Hõà◊√§,
=¸„`«Ñ≤O_®Å∞, Ñ‘¡Ç¨Ï=Ú, TÑ≤iu`«∞ÎÅ∞ QÆ∞O_≥ WOHÍ W`«~° =ÚYºÉèÏQÍÅ∞
Pã¨<åÅ =Å¡ |ÅÑ¨_`» å~Ú. Pã¨<åÅ=Å¡ g\˜H˜ ãÖ|OkèOz# [|∞ƒÅ#∞ #Ü«∞O
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. =∂#=Ùx â◊s~° Ñïã≤÷u, =∂#ã≤Hõ Ñïã≤÷u, JOK«<å "Õã≤ `«=∞
Pã¨# Ñ¨^Œúux, HÍÖÏxfl x~åú~°} KÕÜ«∞=K«∞Û. zH˜`«û‰õΩ =ÚO^Œ∞ ~ÀQÆx~°‚Ü«∞O
J`«ºO`« J=ã¨~°O. D q+¨Ü«∞OÖ’ "åºÜ«∂=∞O "≥∂@∞ J~Ú`Õ Pã¨<åÅ∞
ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ#q.
Pã¨<åÅ HõO>Ë =Ú„^ŒÅ∞ Ö’`≥#· q. â◊s~åOQÍÅ‰õΩQÆÅ Jf`«â‰◊ Ωõ ÅÎ ‰õΩ ãÖ|O
kèOz#q. "å\˜^•fi~å *Ï˝<OÕ „kÜ«∂Å#∞ qã¨Î $`«O KÕã≤ Ö’áêÅ#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û.
Ç¨Ï~îÜ ° ∂≥ QÆOÖ’ 20 =Ú„^ŒÅ∞ W=fi|_®¤~Ú. H˘xfl ã¨∂Å÷ â◊s~åxfl „Ñ¨ÉÏè q`«O
KÕ¿ãÎ H˘xfl HÍ~°}â◊s~åxfl QÆ∂_® „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞QÆÅ=Ù. "å\˜#xflO\˜ QÆ∞iOz
qâ◊ÔŒ QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O HõÅÊ™ê^è#Œ ‰õΩ J=ã¨~O° . ã¨~à° O◊ QÍ LO_ç J^Œ∞ƒù`« Ñ¶e¨ `åÅ
xKÕÛ =¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞ =ÚYºO J=ã¨~°O. x`«º™ê^èŒ#‰õΩ XHõ =Ú„^Œ =∂„`«"Õ∞
xˆ~ÌtOÑ¨|_»∞`«∞Ok.
D =¸_»∂ (1) â◊H˜ÎKåÅ# =Ú„^Œ (2) tkäbHõ~°} =Ú„^Œ (3) MËK«s =Ú„^Œ.
â◊HKÎ˜ åÅ#=Ú„^Œ =¸ÖÏ^è•~åxH©, ^•xÖ’ L#fl ‰õΩO_»eh â◊HHÎ˜ ˜ ãÖ|OkèOzOk.
=¸ÖÏ^è•~°O Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎH,© L`åûÇ¨xH©, áœ~°∞ëêxH© PÅ"åÅO â◊HKÎ˜ åÅh=Ú„^Œ`À
=¸ÖÏ^è•~åxfl *ÏQÆ$`«OKÕã≤, `«y#@∞¡ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=K«∞Û.
tkäbHõ~}° =Ú„^Œ‰Ωõ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O Hˆ O„^ŒO (J<åÇ¨Ï`«O)`À ãÖ|O^èOŒ Hõey#k.
„áê}â◊H˜Î |ÖÏÅ‰õΩ ˆHO„^ŒO. ÉèÏ"åÅ∞, P"ÕâßÅ∞ nx`À J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ `≥K«∞ÛHÀ=K«∞Û.
MËK«s=Ú„^Œ ã¨Ç¨Ï„™ê~° K«„HÍxH˜ ãÖ|OkèOzOk. =∞<À, |∞kú, z`«Î=ÚÅ∞
WHõ¯_»<Õ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. D =Ú„^Œ ^•fi~å D =¸_çO\˜x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’xH˜ `≥K∞« ÛHÀ=K«∞Û.
|^ŒúHõO, P"Õâ◊O=O\˜ =∂#ã≤Hõ ~ÀQÍÅ#∞ JiHõ@ì=K«∞Û.
ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxH˜ 3 „QÆO^äŒ∞Å∞QÆÅ=x P^è•ºu‡Hõ âßGO `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk.
(1) „|Ç¨Ï‡„QÆOkä (2) q+¨μ‚„QÆOkä (3) ~°∞„^Œ„QÆOkä MËK«s=Ú„^Œ‰õΩ, q+¨μ‚„QÆOkä tkäb
Hõ~}° =Ú„^Œ‰Ωõ , ~°∞„^Œ„QÆOkä â◊HKÎ˜ åÅh=Ú„^Œ‰Ωõ ãÖ|Okèz#q. D =¸_»∞ „QÆO^ä∞Œ Å
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞@O ^•fi~å HõeˆQ J^Œ∞ƒù`åÅ#∞, Ñ¶ë`åÅ#∞ QÆ∞iOz qq^èŒ
Ü≥∂QÆ„QÆO^ä•Å∞ qâ◊^ŒOQÍ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~Ú. ãÖH˜ΔÑ¨ÎOQÍ D =¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞,
D =¸_»∞„QÆO^ä∞Œ Å#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕÜ∞« @O=Å¡ J^Œ∞ƒù`â« ‰◊ Ωõ ÅÎ #∞ ™ê^è‰Œ Ωõ #‰õΩ HõÅ∞QÆ
*Ë™êÎ~Ú. D =Ú„^ŒÅ#∞ Dq^èŒOQÍ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞=K«∞Û.
1. â◊H˜Î KåÅh=Ú„^Œ : =„*Ïã¨#OÖ’QÍh, ã¨∞MÏã¨#OÖ’QÍh ‰õÄ~ÀÛ"åe.
Pã¨#=Ú, =∞~å‡OQÆ=Ú =Ú_»∞K«∞H˘<ÕÖÏ ÃÑ·H˜ÖÏQÍe. Ñ¨ÓiÎ|ÅO LÑ¨Ü≥∂yOz#
`«~∞° "å`« <≥=∞‡kQÍ =keÃÑ\Ïìe. "≥Ú^Œ@ 2 xq∞ëêÅ`À „áê~°OaèOz 5 xq∞ëêÅ∞
q∞OK«‰Ωõ O_® JÉèÏºãÖ KÕÜ∂« e, Ñ¨Å∞™ê~°∞¡ KÕÜ∂« e. L_®º} |O^èOŒ Ö’ „¿ÑQÆ∞Å∞
ÃÑ·H˜ ÖÏQÆ|_»`å~Ú. â◊H˜ÎKåÅh=Ú„^Œ=Å¡ Wk ã¨Ç¨Ï[OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. á⁄uÎ
Hõ_»∞Ñ¨Ù#∞ Ö’ÑëH˜ÖÏy "≥<≥fl=ÚHõ‰õΩ JO@∞‰õΩ<Õ@@∞¡ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëã≤ ‰õΩO_»exx
*ÏQÆ$`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜ D =Ú„^Œ "≥Ú^Œ\ ˜k. ã¨∞+¨μ=∞fl<å_ç `≥~°∞=|_ç =¸ÖÏ^è•~°
K«„HõO „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. D kfiq^èŒ =∂~åæÅ ^•fi~å L`«Ê#fl"≥∞ÿ#,
ã¨∞xfl`«"∞≥ #ÿ q^Œ∞ºK«ÛHù `Î˜ À ‰õΩO_»ex *ÏQÆ$`«"∞≥ ÿ "≥<fl≥ =ÚHõÖ’ #∞O_ç ÃÑH· ˜ áê‰õΩ`«∞Ok.
2. tkäbHõ~°}=Ú„^Œ : (Ü≥∂QÆx„^Œ) â◊"åã¨#O "Õã¨∞‰õΩx HÍx, Ñ¨_»Hõ‰õΩsÛÖ’
Ñ¨_»∞‰õΩxQÍh q„âßOuQÍ D =Ú„^Œ#Éèíºã≤OKåe. â◊s~åxH˜, =∞#ã¨∞û‰õΩ, |∞kúH˜,
q„âßOuxzÛ H˘`«Îâ◊H˜Îx Ñ¨ÙOA‰õΩ<ÕÖÏ KÕã¨∞ÎOk. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ â◊s~°O, P`«‡ "Õ~°x
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ UHÍO`« „Ñ¨^âÕ ß<≥fl#∞‰õΩx „Ñ¨âßO`«OQÍ áê^•Å #∞O_ç ÃÑ· =~°‰õ Äõ
XH˘¯Hõ¯ J=Ü«∞=O Ñ¨ÓiÎ q„âßOu fã¨∞H˘<ÕÖÏ „Ñ¨Ü«∞uflOKåe. „Ñü J=Ü«∞=O
ã¨fi`«O„`«OQÍ Ñ¨xKÕã∞¨ #Î fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. `«~∞° "å`« â◊s~å#flO`«\h˜ aQÆ|\˜ì "≥∞Å¡QÍ
Ñ¨@∞ì ã¨_»eOKåe. â◊s~åxH˜ q„âßOu ÅaèOz#`«~åfi`« =∞#ã¨∞û‰õΩ q„âßOu
^˘~°‰õΩ`«∞Ok. â◊s~°O â◊=O`À ã¨=∂#=∞x `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ P`å‡~°Ê}
KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. tkäbHõ~°} `«~°∞"å`« Ü≥∂QÆx„^Œ =ã¨∞ÎOk. nx ^•fi~å JO`«ó
Hõ~°} J`«‡|ÅO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂QÆx„^Œ=∂~°æO qâ◊^Œ=∞=Ù`«∞Ok.
3. MËKs« =Ú„^Œ : âßOux á⁄Ok# =∞#ã¨∞û „|Ç¨Ï‡Ö’Hõ=∞#|_»∞`ÀOk. Ñ¨q„`«
"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û áêÅã¨=Ú„^ŒO J#|_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ‰õΩx JO`«óHõ~°} qâßfiO`«ó
Hõ~°}`À „|Ç¨Ï‡~°O„^èŒO^•fi~å HõÅ∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok. Wk =∞#ã¨∞û‰õΩ ˆHO„^Œ aO^Œ∞=Ù
=O\˜k. JO`«óHõ~°}‰õΩ r=O =O\˜k ã¨Ç¨Ï„ã¨^Œà◊ Ñ¨^Œ‡=Ú. áêÅã¨=Ú„^ŒOÖ’
Ñ¨=oOz L#fl =∞Ç¨q+¨μ=‚ Ù ™êHΔÍ`å¯~°O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. PÜ«∞# Hõ~∞° } á⁄O^Œ@O
HÀãÖ MËK«s=Ú„^Œ JÉèíºã≤OÑ¨|_»∞`«∞Ok.
„Ñ¨âßO`«OQÍ ^è•º#=Ú„^ŒÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx <åÅ∞Hõ H˘#`À JOyex Jkq∞ÃÑ\˜ì
"≥∞Å¡QÍ HõêŒ OKåe. `«^•fi~å ã¨ÇÏ¨ „™ê~°K„« HõO „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. =¸ã≤#
`«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ `≥~°∞=|_ç ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ~°∞}`À ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ P#O^ŒÑ¨~°=â◊√_»=Ù`å_»∞.
MËKs« =Ú„^Œ HÍ=∞^è#Õ ∞=Ù`À áÈÅÛ|_çOk. <åÅ∞Hõ H˘ã¨`À JOyex Hõ^ÑŒ _¨ O»
HÍ=∞^è#Õ ∞=Ù#∞ Ñ≤`H« @õ O =O\˜k. ^•x=Å¡ ™È=∞áê#O KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜
k"åº#O^•#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. L#fl`« P^è•ºu‡Hõ ™ê„=∂*ÏºÅ#∞O_ç ™ê^è‰Œ Ωõ xÃÑ·
J=∞$`«=~°¬O ‰õΩ~°∞ã¨∞ÎOk.
ÉèHí Î˜ „â◊^ÅúŒ `À JÉèÏºãÖ KÕ¿ãÎ D =¸_»∞ =Ú„^ŒÅ∞ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ L`«=Î ∞ Ñ¶e¨ `åÅ#∞
JOk™êÎ~Ú. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ â◊H˜Î=O`«∞_≥· J^Œ∞ƒù`« Ñ¶ë`åÅ#O^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞.
''ã¨fiÜ«∞OHõ~°‡ Hõ~À`åº`å‡ ã¨fiÜ«∞O `«`«ÊùÅ=∞â◊√fl`Õ
ã¨fiÜ«∞O„Éèí=u ãÖ™ê¯ˆ~ã¨fiÜ«∞O `«™ê¯`ü q=ÚK«Û`Õ——
=∂#=Ù_»∞ `«# Hõ~°‡Å‰õΩ `«y# Ñ¶ë`åÅ#∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞. ãÖ™ê~°OÖ’ `å<Õ
x=∞QÆ∞fl_≥· q=Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞.
„uq^èŒ „áê}ÏÜ«∂=∂Å∞
„áê}=O`«∞_»∞ HÍ=\ÏxH˜ Z<Àfl Ñ¨^Œú`«∞Å∞<åfl~Ú. „Ñ¨â’flÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’ Z<Àfl
Ñ¨^Œú`«∞Å∞ qâ◊nHõiOÑ¨|_®¤~Ú. =∞#‰õΩ `≥eã≤#O`«=~°‰õΩ „áê}ÏÜ«∂=∂xH˜ 84
Ñ¨^Œú`«∞Å∞<åfl~Ú. `≥eÜ«∞xq WOÔH<Àfl L<åfl~Ú. HõÅÊ™ê^èŒ#‰õΩ Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ#,
„Ñ¨=∂^ŒOÖËx 3 Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ =∂„`«O fã¨∞HÀ|_®¤~Ú. ™ê^è‰Œ Ωõ x Ñ¨ÓiÎQÍ J^èºŒ Ü«∞#O
KÕã≤ `«y#@∞¡QÍ <≥Å~ÀAÅ∞ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞_®xH˜ XˆH ~°HõO „áê}ÏÜ«∂=∞O
`≥Å∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok.
<å_çâ’^èŒ# „áê}ÏÜ«∂=∞O PÜ«Úˆ~fi^ŒO J~Ú^Œ∞ ~°HÍÅ zH˜`«û =O\˜k.
â◊s~°OÖ’x qq^èŒ „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’ =∞e<åÅ#∞ qãïO˚ Ñ¨*Ü Ë ∞« \ÏxH˜ ==∞#, qˆ~K«#,
¿ãfi^Œ#, ¿ãflÇ¨Ï#, =ã≤Î Hõ~‡° =ÚÅ∞ PK«iOÑ¨|_»`å~Ú. P `«~∞° "å`«<Õ â◊H=Î˜ O`«"∞≥ #ÿ
PÜ«Úˆ~fi^Œ B+¨^è•Å∞ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°OÖ’x <å_ôâ’^èŒ# „áê}ÏÜ«∂=∞O
D Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. PÜ«Úˆ~fi^ŒOÖ’x S^Œ∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞Å`À „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ =∞e<åÅ∞
qãï˚OK«|_»¤@∞ì ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°OÖ’x =∞e<åÅ∞ <å_ôâ’^èŒ# „áê}ÏÜ«∞=∞O ^•fi~å
â◊"åã¨#OÖ’ qãï˚OÑ¨|_»`å~Ú.
„áê}ÏHõ~¬° } „áê}ÏÜ«∂=∞OÖ’ qâ◊fiOÖ’ JO`«\Ï "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl „áê}â◊HxÎ˜
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ PHõi¬OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. =∞# "å`å=~°}O L^Œ[x, P=∞¡[x, #„`«[x
"≥Ú^ŒÖˇ·# =¸ÅHÍÅ`À ‰õÄ_ç L#fl@∞¡ „áê}O QÆ∂_® qq^èŒ ~°HÍÅ`À qq^èŒ
HÍ~åºÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. `«#‰õΩ `«y# „áê}O QÆ∂_® qq^èŒ ~°HÍÅ`À
qq^èŒ HÍ~åºÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. `«#‰õΩ `«y# „áê}Ïxfl `«y#O`«QÍ, `«QÆ∞
J=Ü«∞"åxH˜ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ PHõΔiOK«∞HÀQÆÅQÆ∞`å_»∞.
ã¨∂~°ºÉèË^Œ# „áê}ÏÜ«∂=∞O HÍOu Ñ¨Ù\˜ì#KÀ@∞#∞ KèÕkOK«@O. D ™œ~°
‰õΩ@∞OÉÏxH˜ ã¨∂~°∞º_»∞ r=#„Ñ¨^•`«. J`«_»∞ ã¨r="≥∞ÿ#, â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ#,
"≥∞Å‰õΩ=QÆÅ â◊H˜Î ˆHO„^ŒO ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ D ˆHO„^•xfl KèÕkOK«@O=Å¡ ã¨q`åâ◊H˜Î `À_ç
Hõe~ÚHõ`À ã¨q`åâ◊‰õΩÎÅ#∞ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
1. <å_ôâ’^èŒ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú: ÉÁ_»∞¤=^ŒÌ K«Å¡x, `≥Å¡x, "≥∞i¿ã K«O^Œ
=∂=∞#∞ ÉèÏqã¨∂Î Z_»=∞ =Ú‰õΩ¯~°O„^èOŒ ^•fi~å =¸_»∞™ê~°∞¡ QÍe Ñ‘eÛ =^ŒÖÏe.
J^Õq^èOŒ QÍ ‰õΩ_ç=Ú‰õΩ¯ ~°O„^èOŒ ^•fi~å QÆ∂_® =¸_»∞™ê~°∞¡ Ñ‘eÛ =^ŒÖÏe. D™êi
ÉÁ_»∞¤=^ŒÌ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ#, "Õ_çQÍ =Ù#fl ã¨∂~°∞º_çx ÉèÏqOKåe. `«~°∞"å`« Ô~O_»∞
=Ú‰õΩ¯Å^•fi~å =¸_»∞™ê~°∞¡ QÍeÑ‘eÛ <À\˜^•fi~å =^ŒÖÏe.
D q^èOŒ QÍ KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ Z_»=∞ =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å Ö’ÑëH˜ Ñ‘Å∞Û QÍe K«O„^Œ∞_çx
`åH˜ K«Å¡|_ç# `«~°∞"å`« H˘O`«¿ãÑ¨Ù J\˜ìÃÑ\˜ì Z_»=∞ =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å<Õ =^ŒÖÏe.
D q^èOŒ QÍ =¸_»∞™ê~°∞¡ KÕ¿ãÎ W_®<å_ç â◊√kú J=Ù`«∞Ok. P q^èOŒ QÍ<Õ ‰õΩ_ç=Ú‰õΩ¯
^•fi~å QÍe Ñ‘eÛ#Ñ¨C_»∞ ã¨∂~°∞ºx `åH˜ "Õ_≥H˜¯#@∞¡ ÉèÏqã¨∂Î H˘O`«¿ãÑ¨Ù J\ì̃ÃÑ\ì̃
‰õΩ_ç=Ú‰õΩ¯ ^•fi~å<Õ =^ŒÖÏe. D q^èŒOQÍKÕ¿ãÎ Ñ≤OQÆàÏ<å_ç â◊√kú J=Ù`«∞Ok.
â◊H˜Î Wã¨∞ÎOk. J\Ï¡ˆQ Ô~O_»∞=Ú‰õΩ¯Å^•fi~å QÍeÑ‘eÛ KÕ`«<≥·#O`«¿ãÑ¨Ù J\˜ìÃÑ\˜ì
<À\˜^•fi~å =^ŒÖÏe. WkQÆ∂_® =¸_»∞™ê~°∞¡ KÕ¿ãÎ JÑ¨Ê\˜H˜ XHõ „áê}ÏÜ«∂=∞=∞=Ù
`«∞Ok.
XHõ „áê}ÏÜ«∂=∞O`À „áê~°OaèOz x^•#OQÍ J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« ãÖYº‰õΩ
ÃÇÏzÛOK«∞‰õΩO@∂ áÈ"åe.
2. „áê}ÏHõÎ~°¬ „áê}ÏÜ«∂=∞O: qâ◊fi=∞O`å ÖˇH˜¯OK«ÖËx „áê}„Ñ¨"åÇ¨Å`À
Hõ^ŒÖÏ_»∞`«∞#flk. `«y#O`« „áê}Ïxfl `«#Ö’xH˜ PHõi¬OK«∞HÀ=\ÏxH˜ ™ê^èŒ‰õΩxH˜
Wk LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok. `«∂~°∞Ê#‰õΩ uiy ‰õÄ~°∞Ûx ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å∞ "≥∂HÍà◊§g∞^Œ
LOz, "≥<≥fl=ÚHõ x\Ï~°∞QÍ =ÙOz, Hõà◊√§ =¸ã¨∞HÀ"åe. qâ◊fi=∞O`å „áê}O`À
xO_ç L#fl@∞ì ÉèÏqOKåe. „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ "Õ∞Ñ¶∂¨ Å~°∂ÑÖÖ’ `«#"ÕÑÙ¨ ‰õΩ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞
fã¨∞Î#fl@∞ì ÉèÏqOKåe. Ô~O_»∞ =Ú‰õΩ¯Å^•fi~å D „áê}Ïxfl Ñ‘ÖÏÛe. â◊s~°OÖ’x
Jxfl ÉèÏQÍÅ‰õΩ „áê}O „Ñ¨ãïã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. JÅã¨@ HõÅQÆ#O`«=~°‰õΩ
aQÆÑ¨\ ˜ì LOKåe. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ‘eÛ# „áê}â◊H˜Î â◊s~°OÖ’ „Ñü ÉèÏQÍxH˜
"≥∞Å‰õΩ=, |Å=Ú, ™êÇ¨Ïã¨=Ú JO^Œ*ãË ∞¨ #Î fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. QÍex Ö’xH˜ Ñ‘ÅÛ‰õΩO_®
J\Ï¡ˆQ aQÆÑ¨\ ˜ì =^Œe# =∞e<åÅ∞ =∞##∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ áÈ`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe.
5 „áê}ÏÜ«∂Ü«∂Å‰õΩ q∞Oz KÕÜ«∞=^Œ∞Ì.
3. ã¨∂~°ºÉèË^èŒ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú: ™ê^èŒ‰õΩx „áê}Ïxfl „|Ç¨Ï‡„áê}O`À
HõÅÑ¨\ÏxH˜ L#fl`« „áê}ÏÜ«∂=∞O J=ã¨~°O ã¨∂~°ºÉèË^Œ#O J@∞=O\˜k. nxH˜
^è•º#^è•~°}Å∞ J=ã¨~O° . „áê}â◊HÎ˜ Ñ‘ÅÛ|_ç ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O ^•x`À xOÑ¨|_»∞`«∞Ok.
`«∂~°∞Ê‰õΩ uiy ‰õÄK«∞x, "≥<≥fl=ÚHõ#∞ x\Ï~°∞QÍ xÅÉˇ\ ˜ì KÕ`«∞Å∞ "≥∂HÍà◊§
g∞^Œ ÃÑ@∞ìH˘x HõO_»∞¡ J~°=¸ã¨∞‰õΩx, Z_»=∞ KÕux =Oz J~°KÕuÖ’ ‰õΩ_ç
"≥∂KÕux LOKåe. ‰õΩ_ç=Ú‰õΩ¯g∞^Œ ‰õΩ_çÉÁ@#"Õex LOz, Z_»=∞ =Ú‰õΩ¯#∞
LOQÆ~Ñ° Ù¨ "Õe`À =¸Ü«∂e. QÆ\Qì˜ Í QÍe Ñ‘ÖÏÛe. Hõ_∞» Ñ¨Ù LÉËƒ@@∞¡ Ñ‘ÅÛ‰õÄ_»^∞Œ .
‰õÄ_ç =Ú‰õΩ¯ ~°O„^èŒO Ñ≤OQÆà◊^•fi~å Ö’ÑëH˜ HÍOu, „áê}=Ú Ñ‘Å∞ã¨∞Î#fl@∞¡, Jq
ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°=∞O`«\Ï xO_»∞`«∞#fl@∞¡, ÉèÏqOKåe. H˘O`«¿ãÑ¨Ù aQÆÑ\¨ ì˜ P „áê}â◊HÎ˜
ÉÁ_»∞¤=^ŒÌ KÕi JHõ¯_» L#fl ã¨∂~°ºK«„HÍxfl Hõkeã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. ã¨∂~°∞º_»∞
"≥∞Å¡QÍ „Ñ¨HÍâ◊=O`«=∞=Ù`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. Z_»=∞=Ú‰õΩ¯ ~°O„^èOŒ ^•fi~å Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù
Ñ¨K«Ûx á⁄QÆ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxfl HΔÍà◊# KÕã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe.
~Ô O_»∞=Ú‰õΩ¯Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx TÑ≤iu`«∞ÅÎ Ö’ QÍeÖË‰Ωõ O_® KÕã∞¨ ‰õΩx ÉÁ_»∞=¤ ^ŒÌ
L#fl fHõΔ}"≥∞ÿ# „áê}â◊H˜ÎQÀà◊O ã¨∞+¨μ=∞fl ^•fi~å ÃÑ·H˜áÈ`«∂ â◊s~å#flO`«\ ˜h
HÍOu=O`«O KÕã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. W^Õq^èŒOQÍ Z_»=∞=Ú‰õΩ¯`À „áê~°OaèOz
KÕÜ∂« e. D "≥Ú`«OÎ J#∞Ö’=∞–qÖ’=∞ ã¨∂~°ºÉè^Ë #Œ „áê}ÏÜ«∂=∞=∞x Ñ≤Å∞=|_»∞
`«∞Ok.
QÍe QÆ\ ˜ìQÍÑ‘ÖËÛ JÉèÏº™êÅ‰õΩ „áê}ÏÜ«∂=∞O q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k. WO^Œ∞Ö’
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«#‰õΩ `«y#@∞¡ P^è•ºu‡Hõâ◊H˜Îx qâ◊fiOÖ’ xO_ç L#fl =∞Ç¨„áê}O
#∞O_ç PHõi¬OK«∞‰õΩx ^•xfl x„kã¨∞#Î fl `«# JO`«~O° QÍxfl x„^ŒÖ=Ë \ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ y
ã¨∞Î<åfl_»∞.
™ê^èŒ‰õΩxH˜ ZO`À "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ*Ë¿ã D JÉèÏº™êÅ#∞ =^ŒÅ‰õΩO_® x`«ºO
JÉèÏºãÖ KÕÜ«∂e.
ã¨~°à◊"≥∞ÿ# =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ„`«Ü«∞O
ãÖÜ«∞=∞O, q"ÕHOõ , „â◊^úŒ =∂#=Ùx ã¨∂Å÷ , ã¨∂H÷ Δõ ‡, HÍ~°}â◊s~åÅ#∞ qHõãO≤ Ñ¨
KÕÜ«∞\ÏxH˜ Jx"å~°ºO. Jk XHõ x+¨ª`À ‰õÄ_ç# =∂#ã≤Hõ Ñï„â◊=∞. nxH˜
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# =∞<À|ÅO g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ_¨ ®e. W`«~∞° Å∞ ^•i=∂„`«"∞Õ K«∂Ñ¨QÅÆ ~°∞.
Ö’`≥·#, â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∂ã¨ J=ã¨~°O. Wk Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ á⁄O^Œ=K«∞Û.
1.P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ ^•fi~å – ~å=∞Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ #∞O_ç q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞
á⁄Ok#@∞¡ 2. Ü≥∂QÆx+¨ªÅ^•fi~å ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«#Ö’x â◊H˜Î ˆHO„^•Å#∞ x„^ŒÖËÑ≤
`«^•fi~å Hõey# Ü≥∂QÆâ‰◊ Ωõ ÅÎ #∞ P`«‡qHÍ™êxH˜ qâ◊fiHõÖÏº}ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOKåe.
HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ =¸_»∞~°HÍÅ Ü≥∂QÍÅ#∞ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∂e. Jq
aO^Œ∞Ü≥∂QÆ=Ú, <å^ŒÜ≥∂QÆ=Ú, ÅÜ«∞Ü≥∂QÆ=Ú. aO^Œ∞Ü≥∂QÍ<Õfl „`å@HõO
JO\Ï~°∞. <å^ŒÜ∂≥ QÍxfl J<åÇ¨Ï`«^fiŒè x JO\Ï~°∞. ÅÜ«∞Ü≥∂QÍxfl P`«‡^Õ=™ê^è#Œ
ÖËHõ KèåÜ«∂Ñ¨Ù~°∞+¨™ê^èŒ# JO\Ï~°∞.
ã¨∂Å÷ â◊s~åxH˜ ÅÜ«∞Ü≥∂QÆO, ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxH˜ aO^Œ∞Ü≥∂QÆO, HÍ~°}â◊s~åxH˜
<å^ŒÜ∂≥ QÆO J=ã¨~O° . D =¸_»∞ JÉèÏº™êÅ^•fi~å ™ê^è‰Œ Ωõ x ã¨∂Å÷ ,ã¨∂HõΔ ‡ HÍ~°}
â◊s~åÅ∞ â◊H=Î˜ O`«"∞≥ ,ÿ ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ ,ÿ ã¨=∞~°=÷ O`«=∞=Ù`å~Ú. PÇ¨~°O, h~°∞ QÍe=Öˇ
™ê^èŒ‰õΩxH˜ D =¸_»∞ KåÖÏ J=ã¨~°O, KåÖÏ `ÕeHõ, Z‰õΩ¯= „Ñ¨â◊ãÎ̈"≥∞ÿ#g ‰õÄ_®.
aO^Œ∞ Ü≥∂QÆO („`å@Hõ ™ê^èŒ# ): n<Õfl =¸_»= Hõ#∞fl `≥~°=@O – J^Õ P*Ï˝
K«„HÍxfl *ÏQÆ$`«O KÕÜ∞« @O. ~Ô O_»∞ Hõ#∞ÉÁ=∞‡Å =∞^èºŒ Ö’ ã¨∂HõΔ ‡"≥∞#ÿ =¸_»=Hõ#∞fl
LO@∞Ok. ^•<Õfl *Ï˝#<Õ„`«O JO\Ï~°∞. nx^•fi~å<Õ Hõ$+¨μx‚ qâ◊fi~°∂áêxfl J~°∞#˚ ∞_»∞
ãÖ^Œi≈OK«QÆeQÍ_»∞. t=Ù_»∞ =∞#‡^äŒ∞x nx`À<Õ Éèíã¨‡OKÕ™ê_»∞. ãÖ[Ü«Ú_»∞
=∞Ç¨ÉèÏ~°`« Ü«Ú^•úxfl nx ^•fi~å<Õ uÅHÕz ^è$Œ `«~å¢+μì¨ xH˜ =i‚Oz K≥ÑÊ¨ QÆeQÍ_»∞.
Éè∫uHõâßGO P*Ï˝K«„HÍxfl Ñ‘xÜ«∞Öò Ñ≤@∂º@s „QÆO^äŒ∞Å=∞^èŒº L#fl@∞¡QÍ
ÉèÏqã¨∞#Î flk. Wk k=º^Œ$+≤Hì ˜ Hˆ O„^Œ™ê÷#O. nxâ◊‰Ωõ ÅÎ ∞–>ˇeq[<£, ~å_®~ü >ˇe™È¯Ñπ,
>ˇeÑ¨f, ÔH¡~Ú~ü "åÜ«∂<£û – ã¨∂HõΔ ‡Ö’HÍÅ#∞ ãÖ^Œi≈OK«@O "≥Ú^ŒÖˇ·# J^Œ∞ƒù`«
QÆ∞}ÏÅ`À "Õ∞à◊qOK«|_®¤~Ú. Wk ™ê^èŒ~°}OQÍ x„^•}"≥∞ÿ ^•x LxH˜ =∞#‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_® L#flk. HÍx XHõ™êi *Ï˝#<Õ„`«O "Õ∞Å∞HÍOz# `«~°∞"å`« =∂#ã≤Hõ
â◊‰õΩÎÅ∞ Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. nx PHÍ~°O „Ñ¨[fiiÅ∞¡`«∞#fl Jyfl tY=Öˇ
L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞#flk. HÍ|\˜,ì D ™ê^è#Œ #∞ aO^Œ∞Ü≥∂QÆ=∞x Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl~°∞.
D ™ê^è#Œ ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ k. UHÍO`« „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ ÉÏã≤#Ñ¨\ì˜ "Õã∞¨ ‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe.
3 J_»∞QÆ∞Å ^Œ∂~°OÖ’ P*Ï˝K«„HÍxH˜ ã¨∂\˜QÍ Z`«∞ÎÖ’ <Õunáêxfl ÃÑ\Ïìe. Ñ¨k
ÃãHõO_»¡ áê@∞ nÑ¨HõoHõx K«∂z 15 ÃãHõ#∞¡ Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩx P nÑ¨tY `«#
P*Ï˝K«„HõO =^ŒÌ L#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. HÍÅO =ÚYºO HÍ^Œ∞. ™ê^èŒ#Ü≥ÚHõ¯ H“â◊ÅO
=∂„`«O =ÚYºO.
Hõ#∞ÉÁ=∞‡Å=∞^èŒº nÑÖ`À =∞ã≤Î+¨¯=∞O`å „Ñ¨HÍâ◊=O`«=∞=Ù`«∂ L#fl@∞¡
ÉèÏqOKåe. JO^Œ∞Ö’ L#fl x„^•}"≥∞#ÿ Hˆ O„^•Å∞ *ÏQÆ$`«=∞=Ù`«∞#fl@∞ ÉèÏqOKåe.
"≥Ú^Œ@ 10 xq∞ëêÅáê@∞ D ™ê^èŒ#KÕã¨∂Î "≥∞Å¡QÍ Ô~O_»∞Ô~@∞¡ =¸_»∞Ô~@∞¡
ã¨=∞Ü«∂xfl ÃÑOKåe. HÍx Hõ#∞Å∞ =¸ã≤ `≥~°=\ÏxH˜ Ñ¨>Ëì ã¨=∞Ü«∞O =∂„`«O
XˆHq^èŒOQÍ LO_®e. P *’ºuÜ≥ÚHõ¯ LÑ¨Ü≥∂QÆO ‰õÄ_® `å`å¯eHõ"Õ∞. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
`≥Åx¡ , T[˚fiÅ"≥∞#ÿ nÑ¨tY#∞ ÉèÏqOz "≥∞^Œ_∞» Ö’x Jxfl ÉèÏQÍÅ‰õÄ qãïÎ OÑ¨*ãË #≤
`«~°∞"å`« |Ü«∞\˜*’ºu`À Ñ¨xÖË^Œ∞.
W^Õ ™ê^èŒ##∞ L^Œ~Úã¨∞Î#fl ã¨∂~°∞ºx`À ‰õÄ_® KÕÜ«∞=K«∞Û. QÍÜ«∞„uÖ’
JO`«s¡#"≥∞ÿ# ã¨q`åâ◊H˜Î D ã¨∂~°∞º_Õ. ÉÏã≤#Ñ¨\ ˜ì "Õã¨∞‰õΩx, KÕ`«∞Å∞ =_çÖ’
LOK«∞‰õΩx x\Ï~°∞QÍ ‰õÄ~ÀÛ"åe. Wk ^è•º#=Ú„^Œ. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê#
™ê^è#Œ =Öˇ<Õ <åiO[~°OQÆ∞Ö’ L#fl ã¨∂~°ºaOÉÏxfl K«∂_®e. 5 ÃãHõ#á¡ ê@∞ K«∂z,
55 ÃãHõ#∞¡ Hõ#∞flÅ∞ =¸ã¨∞HÀ"åe. Hõ#∞ÉÁ=∞‡Å=∞^èŒº P ã¨∂~°ºaOÉÏxfl
^Œi≈ã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. ^•O`À áê@∞ P "≥Å∞QÆ∞ ã¨∂÷Å â◊s~åxfl xOÑ≤ Ñ¨q„`«O
KÕã≤, ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxfl q"ÕHõO`À#∂, =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À#∂ xOÑ≤ HÍ~°}â◊s~°OÖ’
qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄Okã¨∂Î =¸_»∞ â◊s~åÅ∂ "≥Å∞QÆ∞`À xO_»∞`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe.
Wk "≥Ú^Œ@ 10 xq∞ëêÅ`À „áê~°OaèOz x^•#OQÍ 20 xq∞ëêÅ‰õΩ ÃÑOKåe.
JO`«‰õΩ q∞OK«‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê# ™ê^èŒ#HõO>Ë
â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ#k. =¸_»=<Õ„`åxfl D ™ê^èŒ#`À `≥~°==K«∞Û. ™ê^èŒ‰õΩxH˜ `˘O^Œ~°
Ñ¨xH˜~å^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë q`«_Î ®xH˜, K≥@∞¡ ÃÑ~°Q\Æ ÏxH˜ =∞^èºŒ `«y# =º=kè HÍ"åe.
™ê^èŒ# WO„^Œ*ÏÅO HÍ^Œ∞. "≥O@<Õ Ñ¶¨Å=O`«O HÍ=\ÏxH˜.
Ô~O_»= ™ê^èŒ# <å^ŒÜ≥∂QÆO. nxÖ’ Hõ~°‚=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂HõΔ ‡~°OQÍxfl
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åe. =∞#ÃÑ·H˜ HõxÑ≤OKÕ K≥=ÙÅ∞ |Ü«∞\˜ â◊ÉÏÌÅh, ^ŒQÆæ~°QÍ
L#fl â◊ÉÏÌxfl =∂„`«"Õ∞ q#QÆÅ=Ù. HÍx K≥qÖ’x ã¨∂HõΔ ‡ÉèÏQÆO ^Œ∂~°„â◊=}ÏxH˜
`«y# â◊H˜Î QÆÅk. „Ñ¨Hõ$uH˜ =¸ÅHõO^Œ=Ú ^èŒfix. FOHÍ~°=Ú #∞O_Õ D qâ◊fiO
L^ŒƒùqOzOk. Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ "å\˜"å\˜ "ÕQÆO`À u~°∞QÆ∞`«∞O_»@O=Å¡ Z<Àfl
q^è•Å â◊|Ì`«~°OQÍÅ∞ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. Ñ¨^•~å÷xfl Ö’`«∞QÍ J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀ
QÆey`Õ JO^Œ∞Ö’ ^èŒfix `«~°OQÍÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. JO^Œ∞=Å¡ „Ñü Éè∫uHõ =ã¨∞Î=Ù
Ü≥ÚHõ¯ Éèí∂`«, =~°Î=∂#, Éèíq+¨º`«∞ÎÅ∞ „Ñ¨}=<å^ŒO #∞O_ç L^ŒƒùqOz# â◊|Ì
`«~°OQÍÅ ^•fi~å<Õ ã¨$+≤ª, ã≤÷u, ÅÜ«∞, Ñ¨Ù#óã¨$+≤ìH˜ =¸ÅHÍ~°}ÏÅ=Ù`«∞<åfl~Ú.
HÍOu, â◊HÎ˜ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl ^èfiŒ x `«~O° QÍÅ Ñï=~°#Î =Å¡ L^Œƒqù Oz#"Õ. D q+¨Ü∂« Å#∞
qxH˜_ç ^•fi~å J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀ\ÏxH˜, <å^ŒÜ≥∂QÆO LÑ¨Hõiã¨∞ÎOk. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
`«# JO`«~°OQÍxfl Ñ¨~°º"ÕH˜ΔOz, qâı¡+≤OK«\ÏxH˜ `«^•fi~å „Ñ¨ã¨∞Î`«O „Ñ¨Hõ$uÖ’
L#fl "≥+· =¨ ∂ºÅ#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜, „Ñ¨ã∞¨ `Î O« L#fl *Ï˝<åxfl Jaè=$kú KÕã∞¨ HÀ=
\ÏxH˜ LÑ¨Hiõ ã¨∞OÎ k, JO^Œ∞=Å¡<Õ D <å^ŒÜ∂≥ QÍxfl HÍÖÏxfl [~ÚOK«QeÆ yOkQÍ
''HÍÅ*Ë~Ú—— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. nx P^è•~°OQÍ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å ^•fi~å
á⁄Ok# *Ï˝<å#∞flO_ç k=ºâ◊ÉÏÌÅ "åÇ¨Ï#O g∞kH˜ ÔQOu `«^•fi~å *Ï˝<åxfl
ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx PfO„kÜ«∞ã≤÷uH˜ KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. „áêp# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞
á⁄Ok# ^Œ∂~°^$Œ +≤,ì ^Œ∂~°„â◊=} k=º^Œ$+¨μÅì ∞ Jhfl QÆ∂_® D ™ê^è#Œ =Å¡<Õ ÅaèOKå~Ú.
nx ^•fi~å J`«ºO`« Ñï=~°#Î [~°∞QÆ∞`«∞Ok. <å^ŒÜ∂≥ QÆ „áê~°OÉè^í âŒ Ö◊ ’<Õ ™ê^è‰Œ Ωõ x
JO`«~O° QÆ=Ú Ñ¨~å,„Ñ¨H$õ `«∞Å`À J#∞ãÖ^è•#O KÕÜ∞« |_ç =∞Ç¨„Ñ¨[#˝ ∞ á⁄O^Œ_®xH˜
`«Å∞Ñ¨Ù `≥~°∞ã¨∞ÎOk.
aO^Œ∞Ü≥∂QÆO=Öˇ<Õ <å^ŒÜ≥∂QÆO QÆ∂_® UHÍO`«OQÍ ^è•º#=Ú„^ŒÖ’<Õ
JÉèíºã≤OKåe. |Ü«∞\˜ ^èŒfi#∞Å∞ q#Ñ¨_»‰õΩO_® K≥qÖ’ ^Œ∂kÃÑ@∞ì‰õΩx „Ñ¨Hõ$u
#∞O_ç q#=KÕÛ k=ºâ◊ÉÏÌÅ#∞ q<åe. „áê~°OÉèí^Œâ◊Ö’ qxH˜_ç ã¨$+ì̈OQÍ LO_»^Œ∞.
Ñ≤Å#¡ „QÀq=Öˇ, =∞$^ŒOQÆO=Öˇ, =~°¬O=Öˇ, [Åáê`«O=Öˇ q#=ã¨∞OÎ k. x^•#OQÍ
^èŒfix ÃÑ^Œú^≥·, ã¨$+¨ìOQÍ ™ê^èŒ‰õΩx ^Œâ◊#∞ |\˜ì q#=ã¨∞ÎOk. nxx ~åã¨bÅÖ’
~åkèHÍ Hõ$+¨μx‚ Ñ≤Å#¡ „QÀq Ñ≤Å∞Ñ¨ÙQÍ =i‚OKå~°∞. nx<Õ <å~°^∞Œ x =∞Ç¨Ïf<å^ŒOQÍ,
â◊OHõ~°∞x _»=∞~°∞Hõ â◊|ÌOQÍ =i‚OKå~°∞. ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ Ñ¶¨∞O\Ï<å^ŒO '™ÈÇ¨ÏO—
™ê^èŒ#, 'FOHÍ~°— [ÑÖ <å^ŒÜ≥∂QÍxfl Ñ¨~ÀHõΔOQÍ q=i™êÎ~Ú.
HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ =¸_»=k ÅÜ«∞Ü≥∂QÆ=Ú. WO^Œ∞Ö’ ã¨∂Å÷ â◊s~°OQÍ ÉèÏqOK«
|_»∞`«∞#fl =∂#=KÕ`«# Hõiy =∞Ç¨KÕ`«#Ö’ b#=∞=Ù`«∞Ok. ™ê^è•~°}=ÚQÍ
=∂#=Ù_»∞ `«# HÍÖÏ#flO`«\ ˜h ã¨∂÷Åâ◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ HÀiHõÅ∞ f~°Û\ÏxˆH
qxÜ≥∂yOK«@O`À ã¨∂÷Åâ◊s~°OÖ’ x=ã≤Oz L#fl P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ ºO, ÉÏ^èŒº`«
qã¨‡iOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~Ú. D =∞~°ÑÙ¨ <Õ ''=∂Ü«∞—— JO@∞<åflO. =∂#=Ù_»∞ `«#∞fl`å#∞
`≥Å∞ã¨∞H˘x `«# ™ê=∞~å÷ºxfl, `«# ÅHΔÍºxfl Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ `«#‰õΩ ~å#∞#fl J=HÍâßÅ#∞
QÆ∞iÎ¿ãÎ `å#∞ ZO`À Zky =∞$QÆ`«$+¨‚Å #∞O_ç, J"åOKè«hÜ«∞ Ñïã≤÷`«∞Å#∞O_ç
^Œ∂~°"∞≥ ÿ Ñ¨~=° ∂`«‡`À ÉÏO^è"Œ åº<Õfl~°Ê~°K∞« HÀ=K«∞Û. n<Õfl Z<Àfl ¿Ñ~°`¡ À ''k=ºr=#O——
''P`«‡^Œ~°≈#O—— ''^≥·=^Œ~°≈#O—— ''"≥∂HõΔO—— Jx Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO@∞<åflO. W^Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«=Î Ú_»∞QÍ, #~°∞_»∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞QÍ, JÅ∞Ê_»∞ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞QÍ =∞~°∞ºÎ _»∞
J=∞~°∞_»∞QÍ =∂~°@O – `«# JÇ¨ÏOHÍ~åxfl K«OÑ¨ÙH˘x ÉèíQÆ=O`«∞x K«~°}
Hõ=∞ÖÏÅ‰õΩ `«##∞ ã¨=∞iÊOK«∞H˘O>Ë ™ê^èŒ‰õΩxH˜ D ã≤÷u ãÖÉèíqã¨∞ÎOk. nxH˜
ZO`À ™êÇ¨ÏãÖ, „Ñ¨Ü«∞`«flO Q˘Ñ¨Ê J^Œ$+¨ìO HÍ"åe.
^è•º#=Ú„^ŒÖ’ ÃÑ^ŒÌ J^ŒOÌ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~°∞Ûx QÆ∂_® D JÉèÏºãÖ KÕÜ∞« =K«∞Û.
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# â◊s~° ™œ+¨"ì åxfl, JO^ŒKO« ^•Å#∞ K«∂ã¨∞HÀQÆ∂_»^∞Œ . JO`«~O° QÍxH˜
XHõ U[O@∞QÍ, ÑïHõ~°OQÍ Éè∫uHõ â◊s~°O Uq^èŒOQÍ Ñ¨x KÕã¨∞Î#fl^À `≥Å∞ã¨∞HÀ=
\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ D JÉèÏº™êxfl qxÜ≥∂yOKåe. x*ÏxH˜ JO`«~°OQÆ"Õ∞ D
â◊s~åxH˜ JkèÑü. JO`«~°OQÆO Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨QÆuÜÕ∞ =∂#=rq`åxH˜ ™ê~°÷Hõ`«,
P`«‡Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~åÅ∞ f~°Û\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ Éè∫uHõâ◊s~°O ÑïHõ~°OQÍ
LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. JO`«~°OQÆOÖ’ Jkè=ã≤Oz L#fl P`«‡‰õΩ x*Ï~Úf`À, qâßfiã¨
áê„`«OQÍ LO_»@O Éè∫uHõ â◊s~åxfl Ñ¨Ù+≤ìQÍ, P~ÀQÆºOQÍ J\˜ìÃÑ@ì@O J=ã¨~°"Õ∞
HÍx HÀiHõÅ‰õΩ =∂„`«O =∞#O ÉÏxã¨ÅO HÍ‰õÄ_»^Œ∞. P q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«Î
=Ç≤ÏOKåe, rq`«O XHõ Ü«∞[˝O. D Ü«∞[˝qkèx HõÅ=~°Ñ¨~°K«\ÏxH˜ =∞#
JÇ¨ÏOHÍ~°O, HÀiHõÅ∞ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∂Î LO\Ï~Ú. g\˜<Õ ~å=∂Ü«∞}OÖ’ =∂sK«,
ã¨∞ÉÏÇ¨n ~åHõãΔ ∞¨ Å∞QÍ z„uOK«@O [iyOk. Wq ™ê^è‰Œ Ωõ x ^•i `«ÑÊ≤ Oz JQÍ^èOŒ
Ö’H˜ `Àã≤"Õ™êÎ~Ú.
ÃÑ· =¸_»∞ JÉèÏº™êÅ∞ HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’ `«Ñ¨Êxãï. nÑ¨=Ú, ã¨∂~°∞ºxH˜
„Ñ¨`åº=∂flÜ«∞OQÍ „ÑüQÆkÖ’#∂ aO^Œ∞Ü≥∂QÆO ™ê^èŒ# KÕÜ«∞\ÏxH˜ gÅ∞QÍ he
ZÅ¢H˜ìH± náêÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. <å^ŒÜ≥∂QÆOÖ’ „áê^äŒq∞HÍ=ã¨~åÅ∞
f~°Û\ÏxH˜ iHÍ~°∞¤ KÕã≤# Hõ=∞‡x ãÖw`«O „ÑüQÆkÖ’#∂ qxÑ≤ã¨∞ÎOk. P k=º
â◊ÉÏÌÅ∞ =∂#=Ùx k=º„â’„`åÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤ ã¨∞xfl`« â◊ÉÏÌÅ#∞ ã¨∞xt`«OQÍ
q#_®xH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú. Ü≥∂QÆO JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞\ÏxH˜ ÃÑ^ŒÌ J^ŒÌO U~åÊ@∞
KÕÜ«∞|_»¤k. ÃÑ· ™ê^èŒÅxflO\˜h ã¨∞ÅÉèíOQÍ, Ç¨~ÚQÍ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞\ÏxH˜ `«y#
U~åÊ@∞¡ KÕÜ∞« |_»@O=Å¡ `˘e"≥∞@∞ìÖ’ L#fl ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ QÆ∂_® `ÕeHõQÍ „Ñ¨Ü∂≥ [#O
á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«#â◊H˜ÎH˜ `«y#@∞¡ ~ÀA~ÀA‰õÄ J#∞Éèí∂`«∞Å∞
á⁄O^ŒQÆÅ_»∞.
JO`«~°OQÆ Ñïâ◊√kú
JO`«~O° QÍxfl ÃÑOá⁄OkOz, fiÛkkÌ Ñïâ◊√kú KÕÜ∞« \ÏxH˜ ~Ô O_»∞ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞
L<åfl~Ú. XHõ\ ˜ tHõ}Δ –ãÖÑ¨~¯° O. |Ç≤Ï~°OQÆÑ^¨ `úŒ ∞« Å^•fi~å g\˜x ™êkèOK« =K«∞Û.
Ô~O_»=k =∂#=Ùx x„kã¨∞Î#fl JO`«~°OQÍxfl "Õ∞Å∞H˘ÅÑ¨\ÏxH˜ `«y# q"ÕHÍxfl
^•~°∞_è®ºxfl HõeÊOK«@O "≥Ú^Œ\ ˜^•<À¡ |Ç≤Ï~°OQÆ „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨x KÕ¿ãÎ
Ô~O_»=^•xÖ’ =∞x+≤Ö’ x„^•}"≥∞ÿ L#fl Jf`« â◊‰õΩÎÅ#∞ "≥eH˜fÜ«∞@O [~°∞QÆ∞
`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ k˜ ã¨∂~°º~°t‡, =∞|∞ƒÅ∞, QÍe"å#Å ^•fi~å =KÕÛ =~°¬O =O\˜^`·≥ ,Õ
Ô~O_»=k J}∞q™ÈÊù@O, h\˜|∞QÆæÅ∞, JyflÑ¨~°fi`«O „|^ŒÌÅ=@O =O\˜k.
~Ô O_»∞ Ñ¨^`úŒ ∞« Å‰õÄ "å\˜"å\˜ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞, Q˘Ñ¨Ê`«#O L<åfl~Ú. "≥∞^Œ_∞» #∞
HΔÍà◊# KÕÜ«∞\ÏxH˜ KåÖÏ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ qxÜ≥∂yOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~Ú. ZÅ¢HìÀ_»∞Å∞,
"Õ∞^è•tHõΔ}, =∂#ã≤Hõ „Ñ¨QÆu, J#∞Éèí"åÅ∂, JÉèÏº™êÅ∂ "≥∞^Œ_»∞ x~å‡}Ï<Õfl
=∂~°ÛQÆÅ=Ù. H˘xfl „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« \ÏxH˜ ™ê=∞, ^•#, Éè^Ë ,Œ ^ŒO_ÀáêÜ«∂
Å#∞ qxÜ≥∂yOKÕ Ñ¨^Œúu J<åkQÍ =ã¨∂Î<Õ L#flk. ~å[H©Ü«∂xH˜ ^•x „Ñ¨`ÕºHõ
Ñ¨^Œú`«∞Å∞<åfl~Ú. JkèHÍ~°Ñ¨HõΔO, „ÑüÑ¨HõΔO `«=∞`«=∞ q^è•<åÅ#∞ „Ñ¨Kå~°O
KÕÜ«∞\ÏxH˜ "åi"åi ™ê^èŒ<åÅ∞<åfl~Ú. =∂#=Ùx JO`«~°OQÍxfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@ì\ÏxH˜ Wq qq^èŒ =∂~åæÅ∞.
=∂#=Ùx ÉÏÇ¨Ïºrq`«OÖ’ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ , ~°ã=¨ O`«"∞≥ #ÿ =∂~°∞ÊÅ#∞ J~°∞^Œ∞QÍ
JO`«~°OQÆO ^•fi~å fã¨∞‰õΩ=zÛ. =∞~°záÈ~Ú# J^Œ∞ƒù`« q^è•<åÅ#∞ QÆ∞~°∞Î
KÕÜ«∞@"Õ∞ D <åÅ∞QÆ∞ "åHÍºÅ L^ÕÌâ◊O. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ L#fl ãÖÑ¨^Œ JO`«\ ˜HõO>Ë
QÆ∂_® =∂#=Ùx |Ç≤Ïó „Ñ¨*˝ Q˘Ñ¨Êk. J}∞x~å‡}Ïhfl qâ◊fix~å‡}Ïhfl Ñïje¿ãÎ
=∂#="Õ∞^èŒ Pâ◊Û~°ºO`À =¸QÆ"À`«∞Ok. HÍx XHõ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õã≤ JO`«ó
„Ñ¨[Ö˝ ’xH˜ `˘OyK«∂_»QeÆ y`Õ =¸ã≤=Ù#fl Z<Àfl =∞Ç¨Ï`«~Î ° ãÖÉè"í åÅ#∂, â◊‰Ωõ ÅÎ #∂
`≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. Éè∂í QÆ~ƒ° Où Ö’ Jáê~° ãÖÑ¨^Œ ^•y L#fl>Ë¡ =∂#=Ùx JO`«~O° QÆOÖ’
‰õÄ_®#∞. JO`«=∂„`å# =∂#="Õ∞^ä#Œ ∞, „Ñ¨Ü∂« `åflÅ#∂ HÕK«Ñ~¨ K° Õ L^ÕâÌ º◊ OÖË^∞Œ .
Jã¨=∂#"≥∞ÿ# =∂#= „Ñ¨Ü«∞`«flO=Å¡<Õ Éèí∂^Õq WO`«QÍ JÅOHõiOÑ¨|_çOk.
ÖËHõáÈ`Õ WkQÆ∂_® xs˚="≥∞ÿ ã¨∂~°∞ºx K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ LO_Õk.
=∂#=ÙxÖ’ aè#fl`åfiÅ#∞ HõeÊOKÕk JO`«~°OQÆ „Ñ¨ÉèÏ="Õ∞. H˘O`«=∞Ok
JÅã¨`fi« O`À, Jã¨Ç¨ Ü«ÚÅ∞QÍ Ñïã≤`÷ ∞« Å‰õΩ ÖÁOyáÈ`Õ H˘O^Œ~∞° qâı+¨ „Ñ¨Ü∞« `«flO`À
™êÇ¨ÏãÖ`À „Ñ¨"åÇ¨xÔH^Œ∞sk Ñ¶ë`«O ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. JO`«~°æ`«"≥∞ÿ# qâı+¨
JÜ«∞™ê¯O`«âH◊ Î̃ gi"≥Ñ· Ù¨ q[Ü«∂xfl PHõi¬ã∞¨ OÎ ^ŒxÑ≤ã∞¨ OÎ k. Wk ^Õx"≥Ñ· Ù¨ „Ñ¨ãi¨ ¿ãÎ
P "≥·Ñ¨Ù HÍOu=O`«O J=Ù`«∞Ok. Ñïã≤÷`«∞Å∞ =∞x+≤ =∞#ã¨∞û#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕ™êÎÜ∞« #@O á⁄~°áê@∞. x*ÏxH˜ =∞#ã¨∞û „Ñ¨ÉÏè =O`À<Õ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞, Ñïã¨~åÅ#∞
=∂~°Û=K«∞Û. ^Œ$_è»KÕ`«ã¨∞¯Å∞ "åi J^Œ$ëêìxfl xi‡OK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. „Ñü‰õÄÅ
Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ „=Ü«∞ºÅ∞ KÕã≤ "åi Wëêì#∞™ê~°OQÍ =∞ÅK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. |ÅÇ‘Ï#∞Å∞
Ñïã≤÷`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ ^•ã¨∞Öˇ· ZO_»∞\Ï‰õΩÅ=Öˇ QÍeH˜ ZyiáÈ`å~°∞.
K«i„`« Ñ¨Ù@Å#∞ u~°QÆ"Õ¿ãÎ JO`«~°OQÆO „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ H˘O^Œ~°∞ =∞#∞+¨μÅ∞
=∞Ç¨`«∞‡Öˇ· "åi rq`«O q[Ü«∂Å`À xOÑ¨ÙH˘x W`«~°∞Å#∞‰õÄ_® P#OkOÑ¨
*Ë™êÎ~°∞. `«kfi~°∞^ŒúOQÍ H˘O^Œ~°∞ x~åâ’Ñ¨Ç¨Ï`«∞Å∞ `«=∞ rq`åxfl ^Œ∞YóÉèÏ[#O
KÕã∞¨ H˘x Z^Œ∞\˜"åix U_çÑã≤ ∞¨ OÎ \Ï~°∞. =∞#K«∞@∂ì ÑïH˜¿ãÎ W@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞
Z<Àfl K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. K«^Œ∞=Ù, P~ÀQÆºO, ãÖÑ¨^Œ Hõey#"å~°∞ ‰õÄ_®
H˘O^Œ~°∞ `«=∞ rq`åÅ#∞ ^Œ∞óYÉèÏ[#O KÕã¨∞‰õΩx Z^Œ∞\˜"åix ÉÏ^èŒÃÑ_»`å~°∞.
J>Ë¡ ÖˇHõ¯ÖË#O`«=∞Ok. K«^Œ∞=Ù~åHõáÈ~Ú<å, |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·<å, ^Œi„^Œ∞Öˇ·<å ZO`À
P`«‡`«$Ñ≤Î`À Z^Œ∞\˜"åix ãÖ`À+¨ÃÑ\˜ì `å=Ú k"åº#∞Éèí∂ux rq`«=∞O`å
á⁄O^Œ∞`å~°∞. „áêp# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ SÇ≤ÏHõr=#OÖ’ c^Œ"å~°∞QÍ<Õ L#flÑ¨Ê\˜H©
ZO`ÀZ`«∞Î Zky# JO`«óâ◊H`Î˜ À ~åAÅKÕ`« ãÖÉèÏqOÑ¨|_®¤~∞° . D ^Œ$ëêìO`åÅhfl
Ñ¨^•~°÷Og∞^Œ =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ã¨∂z™êÎ~Ú. Ju`«‰õΩ¯= =#~°∞Å`À
rq`«=∞O`å #=Ùfi`«∂ QÆ_Ñ» Q¨ ÅÆ \Ïxfl ãÖÉè=í O KÕ™êÎ~Ú. JO^Œ∞=Å¡<Õ ãÖÑ¨^HŒ Oõ >Ë
=∂#= =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ qt+¨`ì #« ∞ `å=Ú `≥Å∞ã¨∞H˘x Z^Œ∞\˜"åiH˜ `≥eÜ«∞*ˇáêÊe.
D â◊HxÎ˜ „QÆÇÏ≤ Oz =ºH˜QÎ `Æ ã« =¨ ∞ã¨ºÅ#∞, ‰õΩ@∞O|ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ ™ê=∂lHõã=¨ ∞ã¨ºÅ#∞
Ñï+¨¯iOKåe. D q+¨Ü«∞O ã¨„Hõ=∞OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx JO^Œ~°∂ PK«i¿ãÎ
Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ã¨`º« Ü«ÚQÆOÖ’H˜ =∂i Éè∂í q∞g∞^Œ ã¨`º« Ü«ÚQÆO J=`«iOK«@O `«^ºŒä O.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’=Ù#fl Jã¨Î=ºã¨Î Ñïã≤÷`«∞Å ™ê÷#OÖ’ „Hõ=∞tHõΔ},
ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤`«~°Ç¨, ãÖ`À+Ö fã¨∞‰õΩ~å"åÅO>Ë =∞#O ãÖÑ¨^ŒÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl
â◊¥#ºO KÕã≤ WÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ `≥~°Kå@∞#<Õ L#fl =∂#ã≤Hõâ◊H˜Îx |Ü«∞@‰õΩnã≤,
„Ñ¨Kå~°OKÕã≤ „Ñ¨[Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∂e. WO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ „Ñ¨[Å "Õ∞^è•â◊H˜Îx
ÃÑOK«@"Õ∞QÍHõ, =∞#ã¨∞û‰õΩ QÆÅ J^Œ∞ƒù`«â◊‰õΩÎÅ#∞ QÆ∂_® "≥eH˜`≥zÛ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ
„Ñ¨Ü∞« `«flOKÕÜ∂« e. ZO^Œ~À P^è•ºu‡Hõ ã≤káú ⁄Ok# =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞ ~°∂á⁄OkOz#
Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ qxÜ≥∂yOz JO`«~°OQÆOÜ≥ÚHõ¯ JO`«∞ÖËx Ö’`«∞Å‰õΩ K˘K«∞ÛH˘x
"≥o§ JO`«~°OQÍxfl ZO`«QÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞=K«∞Û#O>Ë `«^•fi~å Ñïã≤÷`«∞Å#∞
=∞#‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞Û‰õΩx, Ñ¨Ù#~ü=º=ã‘÷HõiOz PÖ’K«<åq^è•<åxfl
J`«∞º#fl`«ã≤÷uH˜ fã¨∞‰õΩxáÈ=K«∞Û.
|Ç≤Ï~°OQÆÑ¨^Œú`«∞Å^•fi~å<Õ HÍ‰õΩO_® Ñïã≤÷`«∞Å#∞, Ñïã¨~åÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕã≤ =∂~°Û\ÏxH˜ =∞# JO`«óHõ~°}Ö’ ^•y L#fl Jf`«â◊‰õΩÎÅ#∞ "≥eH˜fã≤,
|Ç≤Ï~°OQÍxfl |Ç¨ïã¨∞O^Œ~°OQÍ fiÛkkú, ã¨∞ãÖÑ¨#flO KÕÜ«∞=K«∞Û#x Wk=~°ˆH
`≥Å∞Ñ¨|_çOk. JO^Œ∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌQÍ Hõ+¨ìÑ¨_»#=ã¨~°OÖË^Œ∞. W`«~°∞Å ã¨Ç¨Ü«∂#fli÷OK«
#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Wk Ñ¨ÓiÎ =ºH˜QÎ `Æ « q+¨Ü∞« O HÍ|\˜.ì ™ê^è#Œ JO`åQÆ∂_® ã¨fiÜ«∞OQÍ<Õ
KÕÜ«∞=K«∞Û. â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ JO^•xfl Ñ¨Ù+≤ìx U q^èŒOQÍ J~Ú`Õ ÃÑOá⁄OkOz
Jaè=$kú KÕã∞¨ HÀQÆÅ"≥∂, P q^èOŒ QÍ<Õ JO`«~O° QÆOÖ’x Pâ◊Ü∂« Å#∞, PÖ’K«#Å#∞
HÀiHõÅ#∞, JÅ"å@¡#∞ fiÛkkú`Õ, =∞\ì̃`À „Ñü=∞Å#∞ fiÛkkÌ#@∞ì =∞#ã¨∞û`À
=∞<Àz„`åÅ#∞ =∞ÅK«∞HÀ=K«∞Û.
=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ Jf`« â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ Jaè=$kú KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ ™ê^è#Œ ÜÕ∞ â◊~}° ºO.
''™ê^èŒ#=Ú# Ñ¨#∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ ^èŒ~°Ö’#—— JO>Ë J~°÷O =∞<À, |∞kú, z`«Î,
JÇ¨ÏOHÍ~åÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ fã¨∞‰õΩ~å"åÅO>Ë Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ P`«‡
ãÖÜ«∞=∞#O, „Hõ=∞tHõ}Δ , ^è•~°}, ^è•º#=Ú JÉèÏºãÖ KÕÜ∂« Å#fl=∂@. ã¨`û« OQÆ=Ú
^•fi~å „Ñ¨=~°Î##∞, ™êfi^è•ºÜ«∞O ^•fi~å PÖ’K«Å##∞ ^•iH˜`Õ=K«∞Û. Wq
Jã¨Î=ºã¨Î"≥∞ÿ# PÖ’K«<å^èÀ~°}∞Å#∞ JiHõ\ ˜ì ãïÜ≥ÿ∞# ^À=‰õΩ fã¨∞‰õΩ=™êÎ~Ú.
HÍx JO`«~O° QÆOÖ’x Ö’Ñëá⁄~°Å#∞ HõiyOK«\ÏxH˜, P`«‡qâßfi™êxfl, Ñ¨@∞ì^ÅŒ #∞,
q"ÕHÍxfl "≥eH˜fÜ«∞\ÏxH˜, K≥_∞» ãÖ™ê¯~åÅ#∞ `˘ÅyOK«\ÏxH© „Ñ¨`ºÕ Hõ ™ê^è#Œ Å∞
J=ã¨~°O. ãÖ™ê¯~åÅ∞ ‰õΩHõ¯`ÀHõ =O\˜q. =∞#O „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã≤#H˘kú =OHõ~°
u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. =∂Ü«∞‰õΩ Wq c*ÏÅ∞. =ºH˜`Î åfixH˜ WHõ¯_»<Õ "Õà¥◊ §#∞‰õΩO\Ï~Ú.
g\˜x ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞KÕÜ∞« \ÏxH˜ x+¨,ª `«Ñâ¨ Û◊ ~°º J=ã¨~O° . =„[O =„[O`À<Õ HÀÜ«∞|_»∞
`«∞Ok. ~åà◊√§ Ñ¨QÆÅQ˘\ÏìÅO>Ë =∞O^Œ∞QÆ∞O_»∞#∞ "å_®e. HÀ@#∞ Ñ¨_»Q˘@ì_®xH˜
Ñ¶≤iOy QÆ∞à◊√¡ HÍ"åe. q∞@ìÅ∞ K«^Œ∞#∞ KÕÜ«∂ÅO>Ë |∞Öò_À[~°∞ "å_®e. z#fl
z#fl ÑïHõ~åÅ`À WO`« ÃÑ^ÌŒÑ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞ÖË=Ú. =∞O^Œ|∞^Œ∞ÌÅ#∞ z#fl K«∂Ñ¨Ù
K«∂_»@O HÍ^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O =¿ãÎ p=∞‰õÄ_® =∞Ç¨Ñ¨~°fi`åxfl ZHõ¯QÆÅ^Œ∞. ™êOÑ¶≤∞Hõ
HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ H˘kÌ „Hõ=∞tHõΔ}#∞, Ç¨Ï^Œ∞úÅ#∞ áê\ÕK«QÆey`Õ, ¿ã=#∞
qxÜ≥∂y¿ãÎ =∂#=Ùx =ºH˜Î`«fiO L#fl`« „Ñ¨=∂}ÏÅ#O^Œ∞HÀQÆÅ^Œ∞. J#∞‰õΩ#fl
q[Ü«∂xfl ™êkèOKåÅ#∞‰õΩO>Ë =∂„`«O =∞#O ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã≤ ÉèÏsQÍ
HÍ~°º„Hõ=∞O KÕÑ¨\Ïìe. JO>Ë Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À ™ê^èŒ# KÕÜ«∂e. `«#`À `å<Õ áÈ~å@O
™êyOKåe. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@∞ì#fl "å~°∞ ‰õÄ_® ÉèÏ~°º ^ŒQÆæ~° ã¨ÖÏ=Ú KÕÜ«∞=Åã≤#
JQÆ`«ºO =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å¡ ™ê^èŒ# JO>Ë Éèí=|O^è•Å#∞ `≥OK«∞HÀ=\ÏxH˜
`«y# Jáê~°"≥∞ÿ# ™êÇ¨ÏãÖ, ^•x=Å¡ <≥·Ñ¨Ù}ºO, =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù, "ÕQÆO "≥Ú^ŒÖˇ·#q
JÅ=_»∞`å~Ú. P^è•ºu‡Hõ Ñ¨Ù~ÀQÆu Åaèã¨∞ÎOk.
„Ñ¨ã∞¨ `Î Ñ« i¨ ã≤`÷ ∞« Å‰õΩ, =∂#ã≤Hãõ u÷≤ H˜ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ HõÅÊ™ê^è#Œ ~°∂á⁄OkOK«
|_çOk. Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À ™ê^èŒ#KÕ¿ãÎ Ñ¶ë`«O ~å=@O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞. HÍx U"À H˘xfl
Hõ~°‡HÍO_»Å∞ KÕã≤#O`«=∂„`«O`À Ñ¶ë`«O~å^Œ∞. qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# qK«ÛÅq_ç
rq`åxfl QÆ_ç¿Ñ Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ qq^èŒ Hõ~°‡HÍO_»Å`À áê@∞ P`«‡qâßfiãÖ Ñ¨@∞ì^ŒÅ,
q∞e@s „Hõ=∞tHõ}Δ Jx"å~°ºO. HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ `«Ñã¨ ∞¨ û, ^•#O QÆ∂_® `«Q∞Æ ™ê÷<åxfl
á⁄O^Œ∞`å~Ú. U q^è"Œ ∞≥ #ÿ Hˆ â¡ O◊ HõÅ∞QÆ^∞Œ † W`«~° Ü≥∂QÍÉèÏº™êÅ=Öˇ JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞
„Ñ¨=∂^Œ~°Ç≤Ï`«OQÍ Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨^Œú`«∞Å`À HõÅÊ™ê^èŒ# ~°∂á⁄OkOK«|_çOk.
Éèíq+¨º`«∞Î#∞ ÑÖK«jÅ`À HõÅÑ¨@O
HõÅÊ™ê^èŒ# JÉèíºã≤OKÕ `«~°∞}OÖ’ PÖ’K«<å q^è•#OÖ’ =∂~°∞Ê=zÛ
Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨ Hõey#Ñ¨Ù_»∞ Jk L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ ^•ifã¨∞OÎ k. zO`«# KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞
Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ`À `«# `«Ñ¨CÅ∞ `å#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩx =∞m§ K≥Ü«∞º‰õΩO_® Hõ@∞ìÉÏ@∞
ZO`«QÆ\ ˜ìQÍ KÕã¨∞HÀQÆey`Õ Jk JO`« J~°÷=O`«=∞=Ù`«∞Ok. HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’
zO`«#‰õΩ 2 #∞O_ç 4 ~ÀAÅ∞ KåÅ∞. `«H¯˜ # 26 ~ÀAÅ∞ =∞##O`À Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ
ÉÏ@Å∞ "Õã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOKåe. `«#Ö’ L^Œƒqù OKÕ =∞Ç¨Ï`«~Î ° Pâ◊Ü∂« Å#∞
PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì\ÏxH˜ Wk J=ã¨~°O. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ qq^èŒ ™Èáê<åÅ∞, J_»¤O‰õΩÅ∞
Jxfl\˜h *Ï„QÆ`«ÎQÍ PÖ’zOz Hõ@∞ìk@ìOQÍ „Ñ¨}ÏoHõ "Õã¨∞HÀ"åe. Wk HõÅÊ
™ê^èŒ#Ö’x Q˘Ñ¨Ê qt+¨ì`« ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ L[˚fiÅOQÍ K«∂ã¨∞HÀQÆey`Õ
J^Õ J`«x „Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ‰õΩ =∞K«∞Û`«∞#Hõ.
=ºH˜Î`åfixfl qHõã≤OÑ¨*ËÜ«∞\ÏxH˜ H˘xfl =¸Åã¨∂„`åÅ∞<åfl~Ú. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞
^Œ$_èz» `«OÎ `À =^ŒÅ‰õΩO_® JÉèºí ã≤OK«\ÏxH˜ nHõ=Δ Ç≤ÏOKåe. H˘xfl D „HÕ^Œ á⁄O^Œ∞
Ñ¨~°K«|_»¤q.
1. =ºH˜Î`«fi qHÍãÖ : ãÖáê^Œ#‰õΩ, q„âßOuH˜ ~ÀA"ås Ñ¨#∞Å‰õÄ q~å=∞O
=^ŒeÃÑ\˜ì x„^ŒÖËz# ^ŒQÆæ~° #∞O_ô, =∞m§ x„^ŒáÈÜÕ∞=~°‰õΩ q~å=∞"≥∞~°∞QÆx
HÍ~°º„Hõ=∂xfl ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. P^Œ~≈° , P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ Å‰õΩ „Ñ¨`ºÕ Hõ ã¨=∞Ü«∞O
ˆH\Ï~ÚOK«∞HÀ"åe. ™ê^è•~°}OQÍ 8 QÆO@Å∞ ãÖáê^Œ#‰õΩ, 7 QÆO@Å∞ x„^Œ‰õΩ,
5 QÆO@Å∞ W`«~° Ñ¨#∞Å‰õΩ =^Œe Ñ¨~=° ∂~å÷xH˜ 4 QÆO@Å∞ HõhãÖ ~Ô O_»∞ QÆO@Å∞
qxÜ≥∂yOKåe. JÑ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ Pâ◊Ü«∂Å∞ JÅ"å@∞¡QÍ =∂i L#fl`«
=ºH˜Î`åfixfl ãÖ`«iOK«∞HÀ=_®xH˜ gÅ∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.
2. ãÖáê^Œ# ÃÇÏzÛOK«∞HÀ"åÅO>Ë Hõ+¨ìÑ¨_ç L#fl`« q^•º~°›`«Å∞ á⁄O^•e.
Hõ+≤ìOz Ñ¨xKÕÜ«∞\Ïxfl, |∞kú ˆHO„nHõ~°}#∞, JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. J#=ã¨~°Ñ¨Ù
Y~°∞Ûefl Ñ¨ÓiÎQÍ `«yæOK«∞HÀ"åe. rq`«O ™ê=∂#ºOQÍ LO_®e. ™ê^è•~°}
ÉèÏ~°fÜ«Úx=Öˇ rq`«O QÆ_Ñ» \¨ ÏxH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ ®e. ÃÇÏK«∞ÛQÍ ãÖáêkOKÕ"å~°∞QÆ∂_®
W`«~°∞Å‰õΩ P^Œ~°≈=O`«OQÍ LO_»\ÏxH˜ ™ê=∂#º rq`«O QÆ_»áêe, qÖÏ™êÅ‰õΩ
áêsìÅ‰õΩ Y~°∞Û Ñ¨ÓiÎQÍ =∂x"ÕÜ«∂e.
3. „Ñ¨ã∞¨ `Î « "å`å=~°}O =∂#=ÙxÖ’ =∞$QÍxfl "Õ∞Å∞H˘Å∞Ê`«∞#flk. Ñïã¨~åÅ∞
=∞#Ö’ JÇ¨ÏOHÍ~åhfl ™êfi~å÷hfl, JO`«∞ÖËx HÀiHõÅ#∂ ÃÑOK«∞`«∞<åfl~Ú. ^Œ∞~°^$Œ +¨ì
=âß`«∂Î ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ QÆ∂_® n<Õfl „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
qÖÏ™êÅÖ’ =Úxy`ÕÅ@O ÖÏÉèíHõ~°OQÍ Ç¨Ïi¬OK«|_»∞`«∞Ok. D Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨xfl
KèkÕ Oz, |Ü«∞@Ñ¨_\» ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ Ñï„â◊=∞ J=ã¨~O° . D Ñ¨xH˜=∂e#
PÖ’K«#Å#∞ JiHõ@\ì ÏxH˜ „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`åºxfl „Ñü~ÀE XHõQOÆ @¿ãÑ¨Ù J^èºŒ Ü«∞#O
KÕÜ«∂e. `«QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞O ^˘~°HõáÈ`Õ gÅ~Ú#Ñ¨C_»ÖÏ¡ KÕÜ«∂e. ™êfi^è•ºÜ«∞O
PÇ¨~°O HõO>Ë =ÚYºO HÍ|\˜ì „Ñüx`«ºO áêÖÁæ<åe. á⁄~°áê@∞# QÆ∂_®
=∂x"ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ™êfi^è•ºÜ«∞O`À =∞#O ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl L#fl`« ÉèÏ=#ÖË
x["≥∞ÿ# P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^Œ.
4. „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÍxfl „Ñüx`«º=Ú `«Ñ¨ÊxãïQÍ ™ê^èŒ# KÕÜ«∂e. x„^ŒÖË=QÍ<Õ
P`«‡É’^èŒ#∞, x„^ŒáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ `«`«Î fiÉ’^èŒ#∞ KÕÜ«∂e. L^ŒÜ«∞O ™êfl<å#O`«~°O
[Ñ¨=Ú, ^è•º#=Ú KÕÜ«∂e. q„âßOu ã¨=∂Ü«∂xfl P`å‡=Ö’Hõ<åxH©, `«`«fi
zO`«#‰õÄ LÑ¨Ü≥∂yOKåe. W^Õ =Ú=fi<≥flÅ „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆO. Wk ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ=Ù<åfl
ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ k. ZO`À „Ñ¨Ü∂≥ [#Hõ~"° ∞≥ #ÿ k. ^•i, `≥#∂flÖËx áê`«Ñ^¨ `úŒ ∞« Å‰õΩ ã¨fiã≤Î
K≥ÑÊ≤ D ™ê^è#Œ g∞^Œ ^Œ$+≤ì Hˆ O„nHõiOKåe. P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡`À SHõºO K≥Ü∞« º\ÏxH˜
„Ñ¨*Ï˝Ü∂≥ QÆ™ê^è#Œ qt+¨"ª ∞≥ #ÿ k. =∞#™ê~å „áê~°OaèOz Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À Hõ$+≤ KÕÜ∞« O_ç.
5. ã¨=º"≥∞#ÿ ^Œ$HõÊ^ä•xfl ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞ ‰õÄHõ\ "˜ àÕ §◊ `À
ÃÑHõeOz"ÕÜ∂« e. hÖ’ L#fl Ñïq∞`«∞Å#∞ =∞~°záÈ~Ú h â◊HÎ˜ QÆ∞iOz PÖ’zOz
P#OkOK«∞. D =∞#óã≤÷u =∂„`«"Õ∞ x#∞fl ÃÑ·H˜<≥\ ˜ì „Ñ¨ã¨∞Î`«O xO_ç L#fl HõëêìÅ
#∞O_ç, qKå~°O #∞O_ç, z~å‰õΩ #∞O_ç `«ÑÊ≤ Oz =∞uK≥_H» ˘@ì‰Ωõ O_® HÍáê_»∞`«∞Ok.
Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï} Ju=ÚYº=∞x QÆ∞iÎOK«∞. ^Œ∞~åâ◊ ^Œ∞óYO KÕ@∞ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ
Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞.Ì „ÑüKÀ\ K≥_∞» #∞ =^Œe =∞Ozx =∂„`«"∞Õ ^Œi≈OK«∞ ÉèÜ í ∂« xfl,
x~åâ◊#∞ W`«~° ^Œ∞~°H¡ }Δõ ÏÅ#∂ =∞#ã¨∞Ö’H˜ ~åhÜ«∞‰õΩ L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ QÆ∞iOz
HõÅÅ∞Hõ#∞. W=fi@"Õ∞QÍx fã≤HÀ=@O <Õ~°∞ÛHÀ=^Œ∞Ì. h HÍà◊§g∞^Œ h=Ù P^è•~°
Ñ¨_»@O <Õ~°∞ÛHÀ. JÇ¨ÏOHÍ~åxfl =^ŒeÃÑ@∞ì† HÍx P`«‡Q“~°"åxfl =∞~°∞=‰õΩ. h
^èŒ<åxfl, =∞#ã¨∞û#∞, HÍÖÏxfl, „â◊=∞#∞ Ñ¨~°∞Å¿ã=‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞. W`«~°∞Å‰õΩ
ã¨Ç¨ Ü«∞O K≥~Úº, HÍx W`«~∞° Å#∞O_ç ã¨Ç¨ Ü«∂xfl PtOK«‰Ωõ . P`À‡#fluÔH· HÀiHõÅ#∞
=keÃÑ@∞ì. ÉèÏs Pâ◊Ü«∂Å#∞ Hõey LO_»∞ `å#∞ #=Ùfi`«∂, Z^Œ∞\˜"åix
#qfiOK«@O rq`«OÖ’ Jxfl\˜HõO>Ë ÃÑ^ŒÌ =~°O.
‰õΩ@∞O| Jaè=$kú : 1. ‰õΩ@∞OÉÏxfl „Ñ¨Ü≥∂QÆâßÅQÍ QÆ∞iÎOK«∞ ‰õΩO@∞O|
=#OÖ’ L#fl`« Pâ◊Ü«∂Å<Õ "≥ÚHõ¯Å∞ <å\˜ ÃÑOá⁄OkOK«∞. ‰õΩ@∞O|OÖ’ „Ñü
ã¨Éèí∞º_çx ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$^ŒÌOQÍ#∞, L#fl`« ãÖ™ê¯~åÅ∞QÆÅ áœ~°∞xQÍ#∂ `«Ü«∂~°∞
K≥~Úº. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ =ÚO^Œ∞ x#∞fl h=Ù ãÖã¨¯iOK«∞HÀ"åe. =¸ã¨#∞|>Ëì
„Ñü=∞Å∞ `«Ü∂« ~°=Ù`åÜ«∞x QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ. ‰õΩ@∞O| ÉÏ^èºŒ `«Å∞ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ x#∞fl
h=Ù K«Hõ¯k^Œ∞Ì‰õΩx P X~°=_çÖ’ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ#∞ ãïk^Œ∞Ì.
2. ‰õΩ@∞OÉÏxfl Ñ≤ÅÅ¡ ãÖYº#∞ Ñïq∞`«OQÍ LOK«∞. JkèHõ ãÖ`å#ÉèÏ~°O`À
`«e¡ P~ÀQÆºO K≥_∞» `«∞Ok† Ñ≤ÅÅ¡ Éèqí +¨º`«∂Î áê_»=Ù`«∞Ok. Ü«∞[=∂x Pi÷H=õ º=ã¨÷
`å~°∞=∂~°=Ù`«∞Ok† JãÖ`«$Ñ≤Îx JkèHõO KÕã¨∞ÎOk. Ñ≤Å¡Ö’¡ P_» =∞QÆ =º`åºãÖ
K«∂Ñ¨‰õΩ. Éèíq+¨º`ü `«~åÅ Hõ~°Î=ºO, ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}#∞ HÀ~°∞`«∞Ok. „Ñ¨ã¨∞Î`«
HÍÅÑïã≤÷`«∞ÅÖ’ JkèHõ ãÖ`å#O "åOKè«hÜ«∞O HÍ^Œ∞. x„QÆÇ¨ÏO`À ‰õΩ@∞O|
xÜ«∞O„`«}#∞ áê\ÕK«∞. ÃÑ^Œ"Ì å~°∞, ‰õΩ@∞O| qzÛùuHÎ ˜ ^•ifÜ«∞‰õΩO_®, Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ç ÃÑ^ŒÌ"åiH˜ ¿ã=KÕÜ«∂e.
3. WO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨ÏO, ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ `«~°Ç¨ XˆH <å}ÏxH˜ ÉÁ=∞‡, ÉÁ~°∞ã¨∞
=O\˜q. ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅÖ’ ‰õÄ_® D ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOÑ¨*Ë¿ãÎ, "åiH˜
q+¨Ü«∞"åOKè«Å g∞^Œ J^Œ∞Ñ¨Ù HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Pi÷Hõ q+¨Ü«∂ÅÖ’ PÖ’K«#ÅÖ’
J^Œ∞Ñ¨Ù LO_®e. xs‚`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO^Œ~∂° XˆH™êi ™êuÎ fiHõ"∞≥ #ÿ q∞`åÇ¨~åxfl
fã¨∞‰õΩ<Õ@@∞¡ K«∂_®e. „Ñü ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºxH˜ xs‚`«"≥∞ÿ# k#K«~°º JÅ"å@∞
KÕÜ∂« e. qkèx~°fiÇ¨Ï} Ñ¨q„`«H~õ =Î° ºOQÍ ÉèÏqOÑ¨KÜ Õ ∂« e. ™È=∞i`«#O JO^ŒiÖ’
#∞O_ç `«iq∞"ÕÜ∂« e. K≥_∞» ™ê"å™êÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LOKåe. á¶êº+¨##¡ ∞ x~°∞`åûÇ¨Ï
Ñïz ™ê^è•~°} ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞ ^èiŒ OÑ¨*ÜË ∂« e. ^Œ∞~åÖ’K«#Å#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOK«\ÏxH˜
L#fl`« ÉèÏ"åÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOÑ¨*Ëã≤ ™êfi^è•ºÜ«∂xfl JÅ"å@∞KÕÜ«∂e. ‰õΩ@∞O|
Ü«∞[=∂x ã¨fiÜ«∞OQÍ <åÅ∞QÆ∞ ãÖÜ«∞=∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ J=ÅOaèOz x^•#OQÍ
JO^ŒiH© JÅ"å@∞ KÕÜ«∂e.
4. ‰õΩ@∞O|OÖ’ ÑÖK«jÅ=∞O>Ë (1) Hõ+Ñì¨ _¨ ç Ñ¨xKÕÜ∞« @O (2) q∞`«=ºÜ«∞O
(3) „Hõ=∞tHõΔ} (4) ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ `«~°Ç¨, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, ‰õΩ@∞O|OÖ’ D Ñ¨^Œú`«∞Å#∞
JÅ=~°Û\ÏxH˜ LÑ¨<åº™êe¿ãÎ KåÅ^Œ∞. x[rq`«OÖ’ „Ñ¨}ÏeHÍ|^ŒOÌ QÍ „Ñ¨Ü∞« uflOz
JÅ"å@∞QÍ =∂~åÛe. nxH˜ ‰õΩ@∞O| ÃÑ^ŒÌÅ∞ `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ J=ÅOaèOz
Ñ≤#flÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞ HÍ"åe. „Ñ¨=~°Î#`À<Õ =∂~°∞Ê ãÖÉèí=O. ^•x`À
JÅ"å@¡#∞ ãïkkÌ =∞Oz JÅ"å@∞¡QÍ =∂~°Û=K«∞Û.
5. ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅÖ’ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ L`«Î~åkèHÍ~°∞Å∞ HÍ"åÅ#fl ^Œ∞~åâ◊#∞
^ŒiKÕ~h° Ü«∞‰õÄ_»^∞Œ . `«# HÍà◊§g∞^Œ `å#∞ xÅ|_Õ â◊HÎ˜ ã¨É∞íè ºÅO^ŒiH© JÅ=_Õ@@∞¡
KÕÜ«∂e. Éèí~°Î ãÖáê^Œ# =~°∞_»=QÍ<Õ ‰õΩ@∞O|O`À q_çÑ¨_»@O Hõ<åfl q∞Oz#
Ñ¶∂¨ `«∞HõO "Õ~ˆ LO_»^∞Œ . ãÖáêkOKÕ â◊HÖÎ˜ xË "åiH˜ `«ÑÊ≤ `Õ `«H¯˜ #"åiH˜ "å~°ã`¨ fi« Ñ¨Ù
Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ JÅ"å@∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ™ê=∞º"å^ŒO P^è•ºu‡Hõ ^èŒ~°‡O ‰õÄ_® "å~°ã¨`«fi
ãÖÑ¨^Œ#∞ â◊H˜ÎÖËx"åiH˜ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å‰õΩ qxÜ≥∂yOK«‰õÄ_»^Œx xˆ~Ìtã¨∞Î<åfl~Ú.
Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞ ^Õ=ÙÅ, "≥∞„ÿ `Õ~Ú, "å[„â◊=ã¨#, =∞Ç¨Ïi¬, Hõ~ˆ fiÅ rq`åÅ#∞ P^Œ~≈° OQÍ
fã¨∞HÀ"åe.
ã¨=∂*Ïaè=$kú : (1) =∞#Ö’ „Ñü XHõ¯~°∂ ã¨=∂[OÖ’ XHõ JqÉèíHÍÎOQÆOQÍ
ÉèÏqOKåe. ™ê=Ú^•Ü«∞Hõ Jaè=$kúÖ’ #=∞‡HõO HõÅQÍe. Ñ¨_»=Ö’ Ñ¨k=∞Ok
HõÅã≤ „Ñ¨Ü∂« }O KÕã∞¨ #Î fl ÉèÏ=# ã¨=∂[OÖ’ JO^ŒiH© HõÅQÍe. P`«‡#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡Ö’
SHõºãÖ^è•#O KÕÜ«∂e. ™êfi~°÷Ñ¨~åÜ«∞}`«fiO =∞iÛáÈ"åe. Ñ¨k=∞Ok Hõeã≤
rqOK«_»O, ã¨=∂~å^èŒ#Å∞ =∞# JÅ"å@∞QÍ =∂~åe. qâ◊fi=∞O`å qâıfiâ◊fi~°∞x
=∞Oz, K≥_»∞Å "Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
(2) „Ñ¨[Å =∞^èŒº Ñ¨~°ã¨Ê~° qâßfiãÖ, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, P^Œ~°≈=O`«OQÍ LO_®e.
JOQÆqHõÅ∞~°‰õΩ, x~åƒùQÆ∞ºÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∂e. ÖË^• `«# HÍà◊§g∞^Œ
`å#∞ xÅ|_»\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∂e. TiˆH uO_çÃÑ@ì@O uO_ç
u#@O x¿+kèOKåe. áêsìÅ‰õΩ, _ç#fl~°¡‰õΩ "≥à◊§@O =∂x"ÕÜ«∂e. aK«Û"≥∞`«Î@O
Ñ¨ÓiÎQÍ x¿+kèOKåe. ÃÑo§à◊§Ö’ ÑÖ_»QÅÆ Ö’ P~åƒù@O `«yOæ z"ÕÜ∂« e. ã¨=∂[OÖ’
|_»∞QÆ∞ =~åæÅ "å~°∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$^Œ∞úÅ∞ HÍ=\ÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∂e.
3. <åºÜ«∂xH˜, q"ÕHÍxH˜ `«∂y`Õ<Õ `«ÑÊ¨ PKå~åÅ#∞ QÆ∞_çQ¤ Í J#∞ãïOK«@O
=∂x"ÕÜ∂« e. ZÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞ qâı+O≤ z J=ã¨~=° ÚHÍx PKå~åÅ#∞ =ke"ÕÜ∂« e.
‰õΩÅ, =~°,‚ =∞`« Éè^Ë •Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ ã¨=∞ã≤áÈ"åe. J^Õq^èOŒ QÍ ã¨=∂[OÖ’ PKå~°OQÍ
=ã¨∞Î#fl =ºH˜ÎQÆ`«, Pi÷Hõ, ~å[H©Ü«∞, ™ê=∂lHõ=∞`« ~°OQÍÅÖ’x JÅ"å@¡#∞ f„=
q=∞~°≈‰õΩ QÆ∞iKÕã≤ =∞Oz J#∞‰õΩ#fl^•xfl LOz Ñ¨xH˜~åx ^•xfl „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∂xH˜
q~°∞^Œú"≥∞ÿ<å ã¨ˆ~ =^Œe"ÕÜ«∂e. Z#∞flH˘#fl =∂~°æOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ™êQÆ_®xH˜ `«y#
^è≥·~åºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.
4. Jxfl ~°OQÍÅÖ’ ã¨ÇÏ¨ HÍ~åxfl qã¨Î $`«Ñ~¨ K° åe. ™ê=¸Ç≤ÏHõ „Ñ¨Ü∞« `åflÅ#∞
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|O`À „áê~°OaèOz =ã¨∞^è≥·Hõ ‰õΩ@∞O|ÉèÏ=##∞
á⁄O^•e. D ÉèÏ=# „Ñ¨ã∞¨ `Î « HÍÖÏxH˜ ZO`À J=ã¨~O° . Jxfl~°HÍÅ Éè^Ë ÉŒ Ïè =#Å‰õΩ
ã¨fiã≤ÎÑ¨ÅHÍe. =ºH˜Î „Ñ¨Ü≥∂[#O HõO>Ë ã¨=∂[„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ „áê^è•#º`«hÜ«∂e.
5. J#=ã¨~°"≥∞ÿ# #=∞‡HÍÅ∞, JÅ"å@∞¡, PKå~åÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ x¿+kèOKåe.
g\˜ „Ñ¨ÉÏè =O=Å¡ `å<Õ =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊# K≥Ok, W`«~∞° Å#∞ QÆ∂_® HõOQÍ~°∞ÃÑ>Ëì
„Ñ¨=∂^ŒO L#flk. J\Ï¡O\˜ JÅ"å@¡H˜ ã¨Ç¨ Ü«∞x~åHõ~} ° KÕÜ∂« e. |Å=O`«OQÍ
„ÑüÑ¶¨∞@# K«∂áêe. ã¨=∂[OÖ’ U ÉèÏQÍxH˜ ^≥|ƒ`«ye<å QÆ\ ˜ìQÍ „Ñ¨Ü«∞uflOz
"å\˜x JkèQÆq∞OK«_®xH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e. =∞#‰õΩ HÍ^Œ∞Hõ^• J<Õ ™êfi~°÷^Œ$+≤ì`À
q∞#fl‰õΩO_»~å^Œ∞. ãÖ‰õΩz`«ÉÏè "åÅ‰õΩ ã¨fiã≤KÎ Ñ≥ Ê≤ qâßÅÉèÏ"åÅ#∞ JÅ=~°K∞« HÀ"åe.
D 5 ã¨∂„`åÅ∞ =Ü«∞H˜HÎ ,õ ‰õΩ@∞O|, ã¨=∂[„Ñ¨QuÆ H˜ ÑÖK«jÖÏÅ∞QÍ áê\ÕKåe.
Jxfl\˜h ã¨=∞„QÆOQÍ áê\ÕK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O ^˘iH˜#Ñ¨C_»∞
J=ÅOaèOK«\ÏxH˜ "≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. =ÚO^Œ∞ ÑÖK«jÅg∞^Œ =∞#O
Ñ¨ÓiÎqâßfiãÖ U~°Ê~°K«∞HÀ"åe. P^Œ~°≈rq`«O QÆ_»Ñ¨\ÏxH˜ ÑÖK«jÖÏÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
LÑ¨Hõi™êÎ~Ú. K«i„`«Ö’ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞QÍ ¿ÑÔ~xflHõQÆ#fl"å~°O^Œ~°∞ D 3.5
ã¨∂„`åÅÖ’ JxflO\˜<À, H˘xfl\˜<À J=ÅOaèOz# "åˆ~.
âßOu‰õΩO*òÖ’ <≥Å~ÀAÅ∞ =ã≤Oz HõÅÊ™ê^è#Œ KÕã#≤ "å~°O^Œ~∂° Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’
P^Œ~°≈rq`«O QÆ_»Ñ¨\ÏxH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞HÀ"åe. [iyO^Õ^À [iyáÈ~ÚOk.
q∞ye#^•xfl *Ï„QÆ`«ÎQÍ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨QÆuH˜, ã¨=∂[„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOKåe.
rq`åxfl P`«‡‰õΩ, â◊s~åxH˜ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°H$õ +≤QÍ ÉèÏqOz ~Ô O\˜ „Ñ¨QuÆ H˜ áê@∞Ñ¨_®e.
Ñ¨ÓiÎÖÏÉèÏÅ∞ Pi˚OKåe. „Ñ¨*Ï˝ JaèÜ∂« <åxfl ‰õΩ@∞O|OÖ’ XHõ ã¨É∞íè ºx=Öˇ P^ŒiOz
‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºxH˜ qxÜ≥∂yOz#@∞¡ HÍÅ=Ú, ^èŒ#=Ú qxÜ≥∂yOK«QÆey`Õ HõÅÊ
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∞Ç¨hÜ«ÚÅ ™ê÷~ÚH˜ Z^ŒQÆ=K«∞Û. Wk HõÅÊ™ê^èŒ#Ö’
QÆÅ ã¨=∞„QÆÉèÏ=O.
f~°÷¿ã=# HõÅÊ™ê^èŒ#Å "Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõ
"Õ^•ÅÖ’, Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ f~°Ü ÷ ∂« „`åÅ∞ "å\˜ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ#∞ QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊQÍ
H©iOÎ Ñ¨|_çOk. W`«~=° ∞`«Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ nxH˜ ™ê\˜~å=Ù. Ñ¨Ó~°fiO „Ñ¨[Å∞
"å~°Hú ºõ OÖ’ "å#„Ñ¨™ê÷„â◊=∞O ã‘fiHõiOKÕ"å~°∞. "å~°∞ JÅ=~°K∞« ‰õΩ#fl ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞
=^ŒeOK«∞HÀ=_®xH˜ „áêÜ«∞tÛ`«OÎ QÍ =∞`ÀÑ¨<åº™êÅxzÛ f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ KÕ¿ã"å~°∞.
Wk Q˘Ñ¨Ê `«Ñ¨ã¨∞ûQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. Z‰õΩ¯==∞Okx HõÅ∞ã¨∞‰õΩx ^èŒ~°‡=∂~åæxH˜
=∞~°eOÑ¨*Ü Ë ∞« \ÏxH˜ gÅ∞QÍ D f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ HÍe#_»H#õ ™êyOKÕ"å~°∞. XˆHKÀ@
áê`«∞H˘xáÈ~Ú rqOK«@O=Å¡ |O^è•Å∞, J#∞|O^è•Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. Pâ◊Ü∂« Å`À
rq`«O ™êyOKåe. Jk PK«~}° Ö’ ÃÑ@ì@O KåÅHõ+Oì¨ . D W|ƒOkx `˘ÅyOK«∞
HÀ=\ÏxH˜ H˘O`«HÍÅO ã¨fiã¨÷ÖÏxfl =^ŒeÃÑ\˜ì „Ñ¨"å™êxH˜ "≥àÏ§e. `«^•fi~å
J#∞|O^è•Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ =^ŒÅHõáÈ~Ú<å ã¨_e» áÈ`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡<Õ f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞
KÕÜ«∂Å#@O.
f~°Ü
÷ ∂« „`« Ñ¨Ó~°fiáêáêÅ#∞ Hõ_yç "Õã∞¨ HÀ\ÏxH˜ „áêÜ«∞tÛ`«OÎ QÍ JOwHõiOK«
|_çOk. U^À =Ú_»∞Ñ¨ÙHõ@ì_»O ^•fi~å<À, Ñ¨Ù}ºã¨÷ÅO ^Œi≈OK«@O ^•fi~å<À
áêáêÅ#∞ Hõ_çy"Õã¨∞HÀ=@O ™ê^èŒºÑ¨_»^Œ∞. `å#∞ `«=ÙfiH˘#fl QÀux `å<Õ Ñ¨ÙiÎQÍ
Ñ¨Ó_»∞ÛHÀ"åe. "Õˆ~=∂~°æO ÖË^Œ∞. áêÑ¨Hõ~°‡#∞ =^ŒeOK«∞HÀ=@O=Å¡ P^è•ºu‡Hõ
„Ñ¨QÆuH˜ =∂~°æO `≥~°∞=|_»∞`«∞Ok. Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡Å „Ñ¨ÉèÏ"åxfl `˘ÅyOK«∞HÀ=\ÏxH˜
ZO`À^è≥·~°ºO`À qâßfi™êxfl L#fl`åâ◊Ü«∂Å#∞ "å\˜ ™ê÷#OÖ’ „Ñü+≤ìOK«∞HÀ"åe.
f~°÷Ü«∂„`«`À D Pâ◊Ü«∂xfl ã¨Ñ¶¨ÅO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. f~°÷Ü«∂„`«Å =Å¡ =¸_»∞
„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞<åfl~Ú. Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡Å‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO, L[˚fiÅÉèíq+¨º`«∞Î‰õΩ „Ñ¨}ÏoHõ
"Õã¨∞HÀ=@O, ^•xfl PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì_®xH˜ „Ñü[˝ fã¨∞HÀ=@O. D =¸_»∞
„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿ`Õ =∞# f~°÷Ü«∂„`« ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿ#>Ë¡. `«~°∞"å`« âß¢™êÎÅÖ’
K≥Ñ¨Ê|_ç# Ñ¶ë`åÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú. D<å\˜ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ^Œ$+≤ìÖ’
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù f~°Ü
÷ ∂« „`« HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ PK«~}° Ö’ ÃÑ@ì|_çOk. HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡Å‰õΩ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl á⁄Ok, Éèíq+¨º`å¯~°º„Hõ=∂xH˜ „Ñ¨}ÏoHõ
"Õã¨∞H˘x rq`åO`«O "å\˜x PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì\ÏxH˜ „Ñü[˝ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕ¿ã Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù JÅ"å@∞ Ñ¨ÙiÎQÍ =∂iáÈ~ÚOk. JHõ¯_»Hõ¯_»
J~°÷~°Ç≤Ï`«OQÍ f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Ü«∂„`åã¨÷ÖÏÅ∞ áê`«|_ç „áê^è•#º`«
HÀÖ’ÊÜ«∂~Ú. PÖ’zOzK«∂¿ãÎ J\˜ì Ü«∂„`åã¨÷ÖÏÅ#∞ ãÖ^Œi≈OK«@O =º~°÷OQÍ
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. U^À HÍÅˆHΔáêxH˜, `«#∞fl `å#∞ "≥∂ãÿOK«∞HÀ=\ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆ
Ñ¨_»∞`«∞#flk, JO`ÕQÍx Ñ¶ë`«O â◊¥#ºO. #=∞‡HõO ÃÑ~°QÆ\ÏxH˜ |^Œ∞Å∞ ã¨#flyÅ¡
\ÏxH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã¨∞Î#flk. W\˜ì "å`å=~°}OÖ’ âßOu‰õΩO*ò =^ŒÌ U~åÊ@∞
KÕÜ«∞|_»¤ QÍÜ«∞„ff~°O÷ HÍ~°∞pHõ\Ö˜ ’ HÍOuÑ¨ÙO[OQÍ `Àã¨∞#Î flk. Z=Ô~#· Ñ¨ÓiÎ
J=QÍÇ¨Ï#`À WHõ¯_çH˜ HõÅÊ™ê^è#Œ KÕÜ∞« \ÏxH˜ =¿ãÎ HõÅÊ™ê^è#Œ `À áê@∞ f~°Ü ÷ ∂« „`«
Ñ¶¨ÅO ‰õÄ_® ™ê~°÷Hõ=∞=Ù`«∞Ok. HõÅÊ™ê^èŒ#`À Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡Å „Ñ¨ÉèÏ"åxfl #tOÑ¨
*Ëã¨∞H˘x Éèíq+¨º`«∞Î‰õΩ K«Hõ¯x Ñ¨Ù<å^Œ∞Å∞ "Õã¨∞HÀ=@O ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ#
„áê~°OaèOz# `˘e~ÀA #∞O_ç J^Œ$â◊√ºÖˇ·# [QÆ^Œ∞æ=ÙÅ „Ñ¨ÉèÏ=O `«# ã¨=∞ã¨ºÅ∞,
HõëêìÅ∞ =∞<À =º^èŒÅ∞, HÀiHõÅ∞ f~°∞ÛHÀQÆÅQÆ@O J=QÆ`«=∞=Ù`«∞Ok.
JO`«~O° QÆOÖ’ "Õà¥◊ §#∞‰õΩ#fl ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ∞ P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ ‰õΩ =ÚYº"≥∞#ÿ
J=~À^è•Å∞QÍ Ñï}q∞™êÎ~Ú. ã¨`«ºÑ¨^äŒOÖ’ Ñ¨Ü«∞xOK«\ÏxH˜ "å\˜x H˘#™êQÆ
xÜ«∞º@O =Å¡ x~À^èŒHõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ¨Ó~°fiHõ$`«áêáêÅ=Å¡ HõeˆQ Hõ~°‡|O^è•Å∞
nxH˜ HÍ~°}O. D J_»¤OH˜x JkèQÆq∞OK«\ÏxH˜ „áêÜ«∞tÛ`«Î"Õ∞ â◊~°}ºO "≥Å
K≥eO¡ Kåe. JO^Œ∞‰õΩ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `å#∞KÕã#≤ áêÑ¨H~õ ‡° Å q=~åefl „"å`«ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ
^•YÅ∞ KÕã¨∞HÀ"åe. "å\˜x _®Hõì~°∞ QÍiH˜ QÍh, nnH˜QÍh =∂„`«"Õ∞ K«kq
qxÑ≤Oz# `«~åfi`« "å\˜x áÈQ˘@∞ìHÀ=\ÏxH˜ `«y# „áêÜ«∞tÛ`åÎxfl HõÅÊ™ê^è#Œ ‰õΩ
LÑ¨„Hõq∞OKÕ=ÚO^Œ∞ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ~°∞.
ã¨∂K«#Å^•fi~åQÍh, Hõ$Ñ¨^•fi~åQÍh „áêÜ«∞tÛ`«OÎ J=∞Å∞ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ „Ñ¨ãO¨ QÆOÖ’<Õ ã¨∂z™êÎ~∞° . `«H¯˜ #"åi
JO`«~O° QÆOÖ’xH˜ =∞^èºŒ =∞, Ñ¨âº◊ Of, Ñ¨~å"å}˜Å^•fi~å „Ñ¨™ê~°O KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
â◊s~åxfl Ñïâ◊√„ÉèOí KÕÜ∞« @O`Àáê@∞ JO`«~O° QÆOÖ’ xO_ç L#fl ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞
QÆ∂_® HΔÍà◊#O KÕÜ«∞@O J=ã¨~°O. `«=∞ ã¨∂K«#Å#∞, Pj~åfi^•xfl QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞
WzÛ# `«~∞° "å`« ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ "åi"åi e+¨μÅì ∞ uiy W=fi|_»`å~Ú. W`«~∞° Öˇ=fiiH©
K«∂_»@O ™ê^èŒºÑ¨_»^Œ∞.
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ ^ÀëêÅ`Àáê@∞ x`«ºrq`«OÖ’ Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl
ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ QÆ∂_® `≥eÜ«∞*ËÜ«∞=K«∞Û. „|Ç¨Ï‡=~°Ûãπ â’^è£ ãÖ™ê÷<£Ö’x xÑ¨Ù}∞Å∞
âßs~°Hõ, =#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`«Å#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOz x"ÕkHõ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞.
"å\˜x P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx „Ñ¨*Ï˝Ü≥∂QÆO`Àáê@∞ ™ê^èŒ‰õΩx KÕ`« H˘xfl `«y#
JÉèÏº™êÅ#∞ KÕ~Ú™êÎ~°∞. =∂i# Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ HõÅÊ™ê^èŒ# =∂~°∞Ê
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ# "≥Ú^Œ@, =∞^èŒº#, z=~° KÕÜ«∞|_Õ Ñ¨sHõΔÅ∞ z=iÖ’
™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ rq`«OÖ’ Z<Àflq^è•Å∞QÍ LÑ¨Hiõ ™êÎ~Ú. D <≥Å~ÀAÅ f~°¿÷ ã=#=Ú
ã¨„Hõ=∞OQÍ KÕ¿ãÎ Ñ¨Ó~°fiO HõO>Ë ™ê^èŒ‰õΩxH˜ Z<Àfl „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ Åaè™êÎ~Ú.
„Ñ¨QÆuH˜, „áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ – *Ï˝#Ü«∞[˝O
=∂~°∞Ê‰õΩ, â◊√kúH˜ `«Ñ¨ã¨∞ûKÕÜ«∂e. „Ñ¨QÆuHÀãÖ Ñ¨Ù}ºHÍ~åºÅ∞ K≥Ü«∂ºe.
f~°÷Ü«∂„`«Ö’ XHõ=OHõ ãÖÜ«∞=∞#=Ú, ã¨<åºã¨=Ú J=ÅOaèã¨∂Î q"ÕHÍhfl =∞`«
^èŒ~å‡hfl =∞~À=OHõ „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∂Î LO_®e. JO^Œ∞=Å¡ ''„Ñ¨*Ï˝ JaèÜ«∂#——
HÍ~°º„Hõ=∂xfl ã¨Ñ¶¨ÅO KÕÜ«∞\ÏxH˜ ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ W^ŒÌi^ŒÌ~°∞ [@∞¡QÍ Ãã·H˜à◊§g∞^Œ
f~°÷Ü«∂„`«‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~åe. Ãã·H˜Å∞ D ~ÀAÖ’¡ áê^ŒÜ«∂„`«‰õΩ J#∞=ÙQÍ
LO@∞Ok. `«#`À J=ã¨~°"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ QÆ∂_® fã¨∞‰õΩáÈ=K«∞Û.
`å=Ú „Ñ¨Ü∂« }OKÕ¿ã ^•iÖ’ ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ Ñ¶e≤ O áÈã¨~ì ∞° ¡ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J"åOKèh« Ü«∞
^èÀ~°}∞Å#∞ JiHõ@ì\ÏxH˜ QÀ_»Åg∞^Œ P^Œ~°≈"åHÍºÅ#∞ „"åÜ«∂e. „Ñ¨[ÅÖ’
™ê=∂#ºrq`åxfl L#fl`åâ◊Ü«∂Å#∞ áê^Œ∞H˘ÖËÊO^Œ∞‰õΩ Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[#
w`åÅ#∞ áê_»∞`«∂, ~å„u q„âßOu fã¨∞H˘<ÕKÀ@ *Ï˝#QÀ+¨μìÅ∞ U~åÊ@∞KÕã≤ `«=∞
WÑ¨Ê\˜ áÈHõ_»Å#∞ =∂#∞‰õΩx ™ê=∂#º r=Ü«∂„`« ™êyã¨∂Î "Õ^•ÅÖ’ K≥Ñ¨Ê|_»¤
L#fl`« ãÖã¨¯ $ux P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx L#fl`åâ◊Ü«∂Å`À rqOK«=Åã≤OkQÍ
L^ÀƒkèOKåe. P q^èOŒ QÍ „Ñü „QÍ=∂hfl ãÖ^Œi≈ã¨∂Î Ç¨Ïi^•fi~°O KÕ~åe. ™ê^è#Œ
Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~∞° "å`« f~°Ü ÷ ∂« „`«=Å¡ ãÖ„Hõq∞OKÕ „Ñ¨Ü∂≥ [<åxfl QÆ∂_® á⁄O^Œ=K«∞Û.
f~°÷^Œ~°≈#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ KåÖÏ=∞OkH˜ Pã¨H˜Î LO_»=K«∞Û. D „Ñ¨Ü≥∂[#O
HÀãÖ ZO`À „Ñ¨Ü∂« ã¨, ^è#Œ =ºÜ«∞O KÕÜ∂« eû =ã¨∞OÎ k. f~°Ü ÷ ∂« „`«=Å¡ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞
QÆ∂_® HõÅQÆ@OÖË^Œ∞. U^À ^Õ"åÅÜ«∂Å x~å‡} „áêâ◊™êÎºxfl `≥Å∞ã¨∞H˘x, tÅÊ
™œO^Œ~åºxfl ãÖ^Œi≈Oz uiy ~å=@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. f~°Ü ÷ ∂« „`å „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ#∞
Ñ¨ÓiÎQÍ á⁄O^Œ\ÏxH˜ âßOu‰õΩO[OÖ’ qt+¨ì"≥∞ÿ# U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. =ÚYº
„Ñ¨^ÕâßÅ, f~å÷Å ^Õ"åÅÜ«∂Å ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ KèåÜ«∂z„`åÅ∞ JÅHõiOK«|_®¤~Ú.
Jq ã¨Ç¨Ï[OQÍ Hõ#Ñ¨_»\ÏxH˜ `«y# *Ï„QÆ`«ÎÅhfl fã¨∞HÀ|_®¤~Ú.
g\˜x ÉèHí Î˜ „â◊^ÅúŒ `À ÑïHÕz#Ñ¨Ù_Õ ™ê^è‰Œ Ωõ _çH˜ g\˜x ãÖ^Œi≈Oz# Ñ¶e¨ `åÅ∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÏ"åÖË ^Õ=`«Å Pjã¨∞ûÅ#O^Œ*™Ë êÎÜ∞Õ QÍx ^Õ"åÅÜ«∂Å∂,
f~å÷Å∂ TiˆH „Ñ¨fHõÅ∞ =∂„`«"∞Õ . "åi"åi ÉèHí Î˜ P"ÕâßÅ##∞ãïOz "å\˜ "å\˜
Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl `≥eÜ«∞*Ë™êÎ~Ú.
g∞~åÉÏ~Ú Hõ$+¨‚ÉèíH˜Î QÆ∞iOp, ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ HÍm™ê^èŒ# QÆ∞iOp,
UHõÅ=Ùºx =∞#ã¨∞ûÖ’ „^À}ÏKå~°∞ºx TÇ¨z„`« ™ê^è#Œ QÆ∞iOp JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞.
W+¨ì^Õ=`«Å‰õΩ „Ñ¨ÉèÏ=O ÖËHõáÈ~Ú<å ™ê^èŒ‰õΩx UHÍ„QÆÉèíH˜ÎÉèÏ=#`À P q„QÆÇ¨Å∞
xOÑ¨|_ç „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞|_®¤~Ú. f~°÷Ü«∂„`«Å g∞^Œ Pã¨H˜ÎQÆÅ"å~°∞ QÍÜ«∞„f
f~°O÷ Ö’x f~°=÷ ∞O_»Å, HõH‰Δõ Ωõ „Ñüx`«ºO "≥o§ „áêi÷¿ãÎ „Ñ¨Ü∂≥ [#O `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
''Jã¨∞ºÎ `«~Î ° ™êºOkt ^Õ=`å`å‡ Ç≤Ï=∂ÅÜ≥∂<å=∞ #QÍkè~å[ó—— Jx Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞
Ñ¨~°fi`«=ÚÅ∞ ^Õ=`å`«‡QÍ =i‚OÑ¨|_®¤~Ú. P^è•ºu‡HõÅHõΔ}ÏÖËg ÖËHõáÈ~Ú<å Jk
k=ºˆHΔ„`«OQÍ ÉèÏqOÑ¨_»∞`«∞#flk. J>Ë¡ QÆOQÍ#k KåÖÏ Ñ¨q„`«OQÍ ÉèÏqOK«|_»∞
`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ QÆOQÍ#nf~°OÖ’, Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å KèåÜ«∞# L#fl`« P^è•ºu‡Hõ
™ê^è#Œ Å∞ ™êy¿ãÎ ~Ô O_çO`«Å∞QÍ Ñ¶e¨ `«O Åaèã∞¨ OÎ k. QÍÜ«∞„ff~°O÷ Ö’ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å‰õÄ,
QÆOQÆ‰õÄ HõeÑ≤ XˆH QÆ∞_ç Hõ@ì|_çOk. QÆOQÆÑ¨Ù\˜ì#KÀ@ Éèíw~°^äŒ∞x, z=~° Ñ¨~°â◊√
~å=Úx „Ñü+¨ª KÕâß~°∞. ™ê^èŒ‰õΩx P"Õâ◊O`À nx`À Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞Ü«∂„`« Ñ¶ë`«O
Åaèã¨∞ÎOk. Ñ¨„uHÍ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ P"Õâ◊OQÆÅ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ "å\˜x ã¨r=O KÕ™êÎ_»∞.
XˆH „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ f~°=÷ ÚÅxfl\˜h ãÖ^Œi≈Oz Ñ¨Ùh`«∞_»=Ù`å_»∞. WO`«H#õ fl HÍ"åeûO
^Õq∞\˜? Wk ™ê^è‰Œ Ωõ x ÉèHí ÉÎ˜ Ïè "å"ÕâßÅ#∞ |\˜ì LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ âßOu‰õΩO*ò
Ü«∂„`« Y~°∞ÛÖË‰õΩO_®, Hõ+¨ìÑ¨_»‰õΩO_® ãÖÑ¨Ó~°‚ f~°÷Ü«∂„`« Ñ¶ë`åxfl Wã¨∞ÎOk.
HõÅÊ™ê^è#Œ Ö’ KåO„^•Ü«∞} „=`«OÖ’ =Öˇ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ PÇ¨~°O xÜ«∞=∞|^ŒOÌ
KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. ^•x`Àáê@∞ „áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ [Ñ¨, `«áê#∞ëêì<åÅ∞ W=fi|_»`å~Ú.
WO^Œ∞Ö’ [Ñ¨, ^è•º#Ñ¨^Œú`«∞Å∞ „áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ ãïáÈ`å~Ú. [Ñ¨ãÖYºÖ’
Ñ¨^À=O`«∞ QÍh, #∂~À=O`«∞QÍh JyflH˜ PÇ¨ï`«∞Å∞ "ÕÜ«∂e. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞
„Ñü~ÀE QÍÜ«∞„fÜ«∞[˝OÖ’ áêÖÁæ#@O`À ãïáÈ`«∞Ok.
‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞ `˘ÅyOK«∞HÀ=@=∞<Õk P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ Ö’ =ÚYºq+¨Ü∞« O,
„áêÜ«∞tÛ`«ÎO =Å¡<Õ ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. ^•xH˜ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨=Ú, XÑ¨C^ŒÅ, =∂~°∞Ê
J=ÅOaèOÑ¨|_»`å~Ú.
™ê^èŒ‰õΩ_»∞ QÆ∞~°∞=Ù=^ŒÌ `å#∞ KÕã≤# `«á⁄ÊÑ¨CÅ∞, áêáêÅ∞ x*Ï~Úf`À
XÑ¨CHÀ=@"Õ∞QÍHõ "å\˜x ã¨¿ÇÏ`«∞HõOQÍ, ã¨HÍ~°}OQÍ qâ◊nHõiOKåe. "å\˜x
`«# Ç‘Ï<å`«‡`À KÕã≤#qQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x JkèQÆq∞OKåe. nxH˜ QÆ∞~°∞=Ù xˆ~ÌtOz#
J#∞ëêª#O KÕÜ«∂e. Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ LO_®e. Jq uiy
KÕÜ«∞‰õΩO_® L‰õΩ¯ Hõ<åfl ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ãÖHõÅÊO LO_®e.
nx `«~°∞"å`« Jqhu HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ, J#=ã¨~° PKå~åÅ#∞
áê\Õz#O^Œ‰Äõ „áêÜ«∞tÛ`«OÎ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. `å#∞ KÕã#≤ `«ÑC¨ Å‰õΩ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞
Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl á⁄O^•e. H˘xfl áêáêÅ∞QÍ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»HõáÈ~Ú<å JO^Œ∞=Å¡
"å`å=~°}Ïxfl HõÅ∞+≤`«OKÕã≤, JO@∞"åº^èŒ∞Å#∞ "åºÑ≤OÑ¨*Ë¿ã „Ñ¨=∂^ŒO L#flk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÅOKåÅ∞ fã¨∞HÀ=@O, =ºaèKå~°O KÕÜ«∞@O, g\˜H˜ WOH˘Hõà◊§
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O HÍ"åe. JO^Œ∞=Å¡ ã¨=∂[O x^•#OQÍ Ñ¨`«#O HÍ=\ÏxH˜ J=HÍâ◊
q∞zÛ#@¡=Ù`«∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ Hõ\ÏflÅ∞ fã¨∞HÀ=@O, ÖÏ@s, E^ŒO,
"å~°ã¨`«fiOQÍ =zÛ# ^èŒ#O ã‘fiHõiOK«@OQÆ∂_® Ç‘Ï#OQÍ ÑïQÆ}ÕK«|_»`å~Ú.
Wq Hõëêìi˚`åÅ∞ HÍ=Ù QÍ|\˜ì. J^Õq^èŒOQÍ |^ŒúHõO, J*Ï„QÆ`«Î, ^èŒ∂=∞áê#O,
=∞^èŒ∞áê#O, =ºã¨<åÅ‰õΩ Y~°∞ÛKÕÜ«∞@O =O\˜q Ç¨Ï`«ºKÕÜ«∞@O`À ã¨=∂#O
HÍHõáÈ~Ú<å g\˜=Å¡ ã¨=∂*ÏxH˜ #+¨ìO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. QÍ|\˜ì áêÑ¨HÍ~åºÅ∞QÍ
ÑïQÆ}Ñ˜ |¨ _®¤~Ú. JO^Œ∞=Å¡ ™ê^è‰Œ Ωõ x Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ W`«~° ã¨∂K«#Å∞ KÕÜ∞« |_»Háõ È`Õ
g\˜H˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å@O ™êyOKåe. `«# ^èŒ#O`À „â◊=∞`À ™êfi~°÷Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ#
^Œ∞~åÖ’K«ÅÅ`À ã¨=∂[O g∞^ŒH˜ <≥@ì|_¤» D q<åâß<åxfl JiHõ\Ïìe.
ÃÑ·H˜ ™ê^èŒ∞=ÙQÍ Hõ#Ñ¨_®¤ =∂#=Ù_»∞ ZO`« <≥·KåºxH˜ q<åâ◊<åxH˜ ã¨=∞Hõ@ì
QÆÅ_À Ü«Ú^•úÅ∞, ãÖHõ@Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ x~°∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. =∂#=*Ïu ÃÑ^ŒÌ P^è•ºu‡Hõ
ãÖHõ@OÖ’ Ñ¨_çOk. W`«~° ã¨=∞ã¨ºÅ`Àáê@∞ Wk Ju=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨º. q^•º,
™êOˆHuHõ, Pi÷H~õ O° QÍÅÖ’ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ ã¨=∞ã¨º. q^•º, ™êOˆHuHõ, Pi÷Hõ ~°OQÍÅÖ’
qt+¨ì"≥∞ÿ# „Ñ¨QÆu HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍx =∂#=Ùx ™êfi~°÷Ñ¨Ói`« ãÖ‰õΩz`« ÉèÏ"åÅ∞
g\˜x x¢+¨ÊÜ≥∂[#OHÀã¨"Õ∞QÍHõ „Ñ¨=∂^ŒÉèíi`«O KÕã¨∞Î<åfl~Ú. PÖ’K«#QÆÅ
„Ñü=∞x+≤ =∂#=Ùx PÖ’K«<åq^è•#OÖ’ =∂~°∞Êfã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe.
''„Ñ¨*Ï˝JaèÜ«∂<£—— D „Ñ¨Ü≥∂[#O HÀã¨"Õ∞ KÕÑ¨@ì|_çOk. n<Õfl ''ÉèÏ=qÑ¨¡=O——
''*Ï˝#Ü«∞[˝——=∞x QÆ∂_® Ñ≤Å∞==K«∞Û. „áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ J#∞"≥·# HÍ~°º„Hõ=∞OQÍ
™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ `«# âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï =∂#=Ùx PÖ’K«<åq^è•#OÖ’QÆÅ K≥_∞» `«ÅOÑ¨ÙÅ‰õΩ
ã¨fiã≤Î K≥ÑÊ≤ Oz "å\˜™ê÷#OÖ’ P^è•ºu‡Hõ, „¿Ñ=∞Ñ¨Ói`« qâßÅÉèÏ"åÅ∞ áê^Œ∞H˘ÖÏÊe.
`«=∞ `«=∞ PK«~}° `À P^Œ~≈° =O`«"∞≥ #ÿ JYO_»*’ºu=Öˇ "≥Å∞Q˘O^•e. W`«~∞° Å‰õΩ
^•iK«∂áêe.
D H˜+¡ Ñì¨ i¨ ã≤`÷ ∞« Å#kèQqÆ ∞OK«\ÏxH˜ ''™êfi^è•fiÜ«∞=∞O_»Å∞Å∞——<Õ~åÊ@∞KÕã≤ Jk
=ÚYºˆHO„^ŒOQÍ qâßÅÉèÏ"åÅ#∞ „Ñ¨™ê~°OKÕã≤ x™êfi~°¿÷ ã=‰õΩ „Ñ¨[Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏO
Kåe.
„Ñ¨*Ï˝ JaèÜ«∂#=Ú =ºH˜ÎQÆ`«, ‰õΩ@∞O|, ™ê=∂lHÍaè=$kÌH˜ Z<Àfl
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕÑ¨\ ˜ì<å, hu, "Õ∞^è•, ™ê=∂lHõ qÑ¨¡"åÅ∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ<å =ÚYº
HÍ~°º„Hõ=∞O ''™êfi^è•ºÜ«∞ =∞O_»Å∞Å∞—— U~åÊ@∞.
Z=~°∞ U ã≤÷uÖ’ L<åfl ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»Å∞Å<Õ~°Ê~°K«@O KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíO.
D HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ U=∂„`«O KÕÜ«¸`«xzÛ JO‰õΩ~å~°Ê}KÕã≤<å ^•x J^Œ∞ƒù`«
Ñ¶e¨ `åÅ#∞ uÅHÕK«=K«∞Û. ''„Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`åºxfl—— K«qK«∂ã≤#"å~°∞ W`«~° ™êÇ≤Ï`åºxH˜,
nxH˜ `Õ_®#∞ QÆ=∞xOK«=K«∞Û. D ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ''"Õ^•O`«O——, P^Œ~°≈rq`«O——
JOH˜`«"≥∞ÿ# rq`«O—— =O\˜ Jx~°fiK«hÜ«∞ ÉèÏ=ã¨∞^èŒ#∞ ~°∞zK«∂_»=K«∞Û. g\˜x
K«kq#O`«=∂„`å<Õ áê~î°‰õΩ_»∞ ã¨=∂*ÏxH˜ Hõ~°nÑ≤HõQÍ =∂~°_®xH˜ L`åûÇ≤Ï
HÍ=@O `«^ºŒä O. PÖ’K«#Å∞ ~ˆ HÔ uÎOKÕ „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`åºxfl „Ñ¨[Å‰õΩ ~°∞zK«∂Ñ¨_®xH˜
„Hõ=∞|^ŒúOQÍ, ~°∂Ñ¨HõÅÊ# KÕÜ«∞|_»¤ qkèq^è•#"Õ∞ ''™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e——. =∞x+≤
`«# Ñ¨Ó~°fi^Œ∞+¨¯~°‡Å#∞ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO KÕã¨∞H˘x H˘`«Î rq`«O á⁄O^Œ\ÏxH˜ Wk
Q˘Ñ¨Ê Ñ¨^Œúu. ™êfi^è•ºÜ«∞ =∞O_»eÖ’ 30 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞O_®e. "å~°O^Œ~°∂ „Ñü
x`«ºO „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`åºxfl J^èºŒ Ü«∞#O KÕã≤ ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ r=Ü«∂„`« QÆ_á» êe.
^•x=Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ÅaèOz#H˘nÌ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ^è≥·~°º™êÇ¨Ï™êÅ`À L#fl`«
„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ H˘~°‰õΩ L^ÕÌtOK«|_»¤ ÉèÏqHÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~°∞.
''™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e—— U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O KåÖÏ `ÕeHõ. `å#∞ `«#`À áê@∞
=∞i #Å∞QÆ∞~°∞ ÉèÏ=™êfi=∞ºO HõÅ"åix Z#∞flHÀ"åe. D J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ ™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»ex „áê~°OaèOKåe. "åiÖ’ „ÑüXHõ¯~°∂ =∞`åhfl, ^•x âß¢ã‘ÎÜ«∞
J=QÍÇ¨Ï##∞ JaèÅ+≤OKÕ =∞i =ÚQÆ∞æix Z#∞flH˘x "åiH˜ „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºO`À
ÑïK«Ü«∞OKÕã≤ Jaè~°∞z HõeyOz qÑ¨ÙÅOQÍ K«iÛOz "åix ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ KÕ~åÛe.
D ™êfi^è•ºÜ«∞ =∞O_»Å∞Å U~åÊ@∞ '' „Ñ¨*Ï˝JaèÜ∂« <£—— HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ Ju=ÚYº"≥∞#ÿ
ÉèÏQÆO. `«# áêáêxfl #tOÑ¨*Ëã¨∞‰õΩx, Ñ¨Ù}Ïºxfl á⁄O^Œ\ÏxH˜ HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩxH˜
Wk =∞Oz J=HÍâ◊O.
ã¨~°à◊O – ã¨∞ÅÉèíO – |Ç¨ïàÏ~°÷ ™ê^èŒHõO
J~°÷|ÅO, JOQÆ|ÅO, „Ñ¨*Ï|ÅO, „Ñ¨*Ï˝|ÅO, PÜ«Ú^èŒ|ÅO g\˜â◊H˜Î
JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ. =∞# â◊H`Î̃ À qÖÏ™êÅ∞ H˘#∞HÀ¯=K«∞Û. W`«~∞° Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@ì=K«∞Û. W`«~°∞Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞=K«∞Û. Jk ÉÏÇ¨Ïºrq`åxH˜, ^•x
Q˘Ñ¨Ê`«<åxH˜ ãÖ|OkèOzOk. WqQÍ‰õΩO_® P`«‡, =∞<Àâ◊‰õΩÎÅ∞<åfl~Ú. ÉÏÇ¨Ïº
„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ‰õΩ Jf`«OQÍ g\˜`À z~°HÍÅO =∞#QÆÅ Ö’`≥#· , qt+¨"ì ∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞
á⁄O^Œ=K«∞Û. =∞<À, P`«‡â◊‰õΩÎÅ∞ =∞# JO`«~°OQÆOÖ’ JO`«s¡#"≥∞ÿ# Jf`«â◊H˜Î
„Ñ¨fHõÅ∞, g\˜x LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O =Å¡ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# (Jf`«"≥∞ÿ#) Ñ¶ë`åÅ#∞
JOk™êÎ~Ú. Éè∫uHõâ‰◊ Ωõ ÅÎ =Å¡ Hõà√◊ § q∞~°∞q∞@∞ H¡ ˘ÅÊ=K«∞Û. H˘O`«=~°‰Ωõ WO„kÜ«∞
Éè’QÍÅ`À ãÖ`«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° \« ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ =» K«∞Û. HÍx =ºH˜`Î åfixfl ÃÑOá⁄OkOz,
Q“~°"å#flOkOz, `«$Ñ≤hÎ Ü«∞_®xH˜ `«y#qHÍ=Ù. g\˜x ™êkèOKåÅO>Ë P`«‡, |∞kú
â◊‰õΩÎÅ#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤Oz, ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.
Q˘Ñ¨ÊÑ¨#∞Å#∞ JO`«~°OQÆO „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∞ÎOk. W`«~°∞Å‰õΩ Ç¨xKÕÜ«∞\ÏxH˜
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ QÆ∂_® ™êÇ¨ÏãÖ K«∂Ñ¨QÆÅ~°∞. HÍx L#fl`åâ◊Ü«∂Å#∞ PK«~°}Ö’
ÃÑ@ì\ÏxH˜ ZO`À ™êÇ¨ÏãÖ P`«‡|ÅO, JO`«~å`«‡#∞O_ç ãÖ„QÆÇ≤ÏOKåe. ÉÏÇ¨Ïº
„Ñ¨HOõ Ñ¨#Å∞ h\˜|∞_»QÅÆ =Öˇ `ÕeHõQÍ ÑÿeáÈ`å~Ú. Ñ¨xH˜=∂e#qQÍ x~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ
=∞=Ù`å~Ú. P^è•ºu‡Hõâ◊H˜Î WO`«Hõ#fl Q˘Ñ¨Ê ã¨∞QÆ∞}ÏÅ`À "Õ∞à◊qOÑ¨|_ç#k. Jk
=∂„`«"Õ∞ ‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞ ‰õÄHõ\ ˜"Õà◊§`À ÃÑà◊§yOz JO`«~°OQÍxfl JiHõ\ ˜ì,
Jaè=$k÷ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. q=∞~°≈Å`À, ã¨Ç¨ÏÜ«∞x~åHõ~°}`À, `«y# ™ê^èŒ<åÅ∞
ÖË‰õΩO_®, J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J=~À^è•Å`À ^Œ∞~°æ=∞"≥∞ÿ# =∂~°æOÖ’ UHÍH˜QÍ Ñ¨Ü«∞#O
™êyOK«\ÏxH˜ P^è•ºu‡Hõâ◊H˜Î`À ‰õÄ_ç# qâßfiã¨"≥ÚHõ¯>Ë PÅO|#.
^Œ$_è»ãÖHõÅÊO ÖËHõáÈ`Õ Éè∫uHõ [QÆ`«∞ÎÖ’ =ÚO^Œ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞@O Hõ+¨ìO.
P^è•ºu‡Hõâ◊H˜Î ÖËHõáÈ`Õ =ºH˜Î`åfixfl ãÖ`«iOK«∞H˘x, „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ á⁄O^Œ@O
JãÖÉèí=O. J*Ï˝x nx#O`å _»|∞ƒ`À<Õ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=K«∞Û##∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx
q"ÕH"õ Ú≥ Hõ¯>Ë Éèqí +¨ºãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞ JOK«<å "ÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. D q"ÕHÍxfl P^è•ºu‡Hõ
„QÆO^ä•ÅÖ’ ''|∞∞`«∞OÉèí~å„Ñ¨[˝—— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. P^è•ºu‡Hõ~°OQÆOÖ’ nxfl q∞Oz
™êkèOK«=Åã≤Ok ÖË^Œ∞. nx`À =∂„`«"Õ∞ rq`«OÖ’ Q“~°=O, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, `«$Ñ≤Î,
k=º„¿Ñ=∞ á⁄Ok ã¨∞ãÖÑ¨#flO KÕã∞¨ HÀÅ∞QÆ∞`å=Ú. =∂#=ÙxH˜ =∂#ã≤H,õ P^è•ºu‡Hõ
â◊‰õΩÎÅ‰õΩ q∞Oz ÅaèOKÕ =~°O WOH˘Hõ\ ˜ÖË^Œ∞. Wk ÖËx"å_»∞ =∂#=Ù_»∞ ZO`«
ãÖÑ¨#∞fl_≥·<å ÉÏ^èŒÅ‰õΩ =∞<À"≥·HõÖÏºxH© QÆ∞~°=Ù`å_»∞. "åi HÍÖÏxfl, ^èŒ<åxfl
Ñ¨xH˜=∂e# Ñ¨#∞Å‰õΩ qxÜ≥∂yã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞.
D Pu‡Hõ =∂#ã≤Hõâ◊‰õΩÎÅ#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ =∂~°æ"≥ÚHõ¯>Ë ã¨`«º"≥∞ÿ# *Ï˝<åxfl
á⁄O^Œ@O. n<Õfl ''P^Œºâ◊H˜Î =∞Ç¨„Ñ¨[˝—— JO\Ï~°∞. q^•ºÉèÏºãÖ KÕã≤ =∞#∞+¨μÅ`À
"≥∞ÅQÆ@O "Õ~∞° . rq`«ã=¨ ∞ã¨ºÅ#∞ J^èºŒ Ü«∞#O KÕã≤ =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù Hõey =ÚO^Œ∞‰õΩ
áÈ=\ÏxH˜. ã¨~fi° `À =ÚMÏaè=$kú ™êkèOK«\ÏxH˜ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ ‰õΩx
JÉèºí ã≤OKåe. q"ÕHÍxfl Jaè=$kú KÕã∞¨ H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ_®xH˜ =∞Oz ™êÇ≤Ï`åºxfl
K«^=Œ @O, ™êfi^è•ºÜ«∞O =ÚYº ã¨∂„`åÅ∞, ™êfi^è•ºÜ«∂xfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ HÀ=@O
^•fi~å<Õ P`å‡=Ö’Hõ#O, ^è•~°}, ^è•º#=Ú, =∞##=Ú, zO`«#=Ú ™ê^èºŒ =∞=Ù`å~Ú.
P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅOkOz# q*Ï˝#O P^è•~°OQÍ r=#q^è•<åxfl =∞ÅK«∞HÀ"åe.
nxx á⁄O^Œ\ÏxH˜ J~°Û#Å =O\˜ W`«~° Hõ~°‡HÍO_»ÅHõ#fl qt+¨ì"≥∞ÿ# ™ê÷#O
™êfi^è•ºÜ«∂xH˜=fi|_çOk. Ju „áêp#HÍÅO #∞O_ç „|Ç¨Ï‡^•#, *Ï˝#^•<åÅ
qt+¨ì`«#∞ QÆ∂iÛ =∞Ç¨Ï=∞h+¨μÅ∞ H©iÎã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞.
HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«#HõOk# q"ÕHÍxfl Kå@∞‰õΩx W`«~°∞Å "≥∞Ñ¨C á⁄O^Œ\ÏxH˜
K«∂_»‰õΩO_® qâßÅ ÉèÏ"åÅ#∞ qã¨ÎiOÑ¨*ËÜ«∞@OÖ’QÆÅ Ö’@∞#∞ ÉèísÎKÕÜ«∞\ÏxH˜
â◊H˜Î =OK«#ÖË‰õΩO_® áê@∞Ñ¨_®e. rq`åxfl ™êfi~°÷„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ ^•i#∞O_ç
=∞~°eOÑ¨*Ëã≤ L#fl`åâ◊Ü«∂Å ÉÏ@g∞^Œ Ñ¨Ü«∞xOÑ¨*ËÜ«∞@O JxflO\˜Hõ<åfl
L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ#¿ã=. D qt+¨ì`«#∞ "åb‡H˜, JOQÆ∞m=∂Å, aÅfi=∞OQÆà◊, ^èŒ$=
„Ñ¨Ç¨ ^¡ •k =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’#∂, áê~°fiu, J~°∞O^èuŒ , "≥∞„ÿ `Õ~Ú, ™êq„u, ãÖÑ¶∞¨ q∞„`«,
g∞~å, P„=∞áêe =O\˜ P^Œ~°≈=∞Ç≤Ïà◊Å rq`«OÖ’#∞ =∞#O QÆ=∞xOK«=K«∞Û.
|∞^Œú, <å~°^•k =∞Ç¨Ï=∞h+¨μÅ∞ `å=Ú á⁄Ok# q"ÕHÍxfl Hõ$`«[˝`«`À <ÕÅ
<åÅ∞QÆ∞K≥~°QÆ∞ÖÏ „Ñ¨Kå~°OKÕã≤ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕâß~°∞. D q"ÕHõO "åiH˜ ã¨`«ûOQÆO
=Å¡ HõeyOk. HÍx „áêÑÖzHõ Ñï*Ï˝#O`À HõÅã≤ u~°Q_Æ O» , =Å¡=∂e# „Ñ¨ãO¨ QÍÅ∞
KÕ¿ã D<å\˜ "åKåÅ∞~°`À HõÅã≤ u~°QÆ@O=Å¡ ã¨`«ûOQÆ„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ x+¨ÊùÅ
=∞=Ù`å~Ú. ™êfi^è•ºÜ«∞=Ú ã¨`û« OQÆq^è∞Œ ÅÖ’ L`«¯+¨"ì ∞≥ #ÿ k. „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºO Ö’@∞#∞
KåÖÏ=~°‰Ωõ Éèsí KÎ ãÕ ∞¨ OÎ k. D ™êÇ≤Ï`«º™êQÆ~O° Ö’ Ö’`«∞QÍ =Úxy "≥ÅÖËx =Ú`åºÅ#∞
"≥eH˜fÜ«∞=K«∞Û. WO`«Hõ<åfl KÒHõQÍ, ã¨~°à◊OQÍ, ã¨=∞„QÆOQÍ ã¨`ü ãÖQÍxH˜ `«y#
™êÇ≤Ï`«ºO "ÕÔ~Hõ¯_® ^˘~°Hõ^Œ∞.
D "åã¨Î"åÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# L#fl`«„Ñ¨[˝#∞
Ñ¨H¯õ ^•~°∞Å∞ Ñ¨@‰ì Ωõ O_® "≥∞Å‰õΩ=QÆey LO_®e. x["≥∞#ÿ q[˝`Q« ÅÆ "å_»∞ ãïÜ≥∞ÿ #
^•i<Õ Z#∞flHÀ"åe.
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»Å∞Å<Õ~åÊ@∞KÕÜ∞« @O HõÅÊ=$HΔÍxfl <å@@O
=O\˜^Œx K≥Ñ¨Ê|_çOk. Jk x[O. „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«º ™êfi^è•ºÜ«∂xfl ~°∞z=∞iy#
„Ñü"å_»∞ =∂i# ^Œ$HõÊ^äŒO`À rq`«OÖ’ PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì\ÏxH˜ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞.
D ~ÀAÅÖ’ Z=~°∂ L#fl`åâ◊Ü∂« Å#∞ PK«~}° Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩ~å=@OÖË^∞Œ .
„Ñü"å_»∂ ™êfi~°÷|∞kú`À U^Àq^èŒOQÍ Ñ¶ë`åÅ∞ á⁄O^•Åx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞. J\˜ì
Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ^Œ∂~°^$Œ +≤`ì À ‰õÄ_ç# q"ÕHÍxfl „Ñ¨[ÅÖ’ fã¨∞‰õΩ~å=@O Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨x.
Hõfi~Ú<å =∞O^Œ∞#∞ ÑÖK«^•~° aà◊§Å ~°∂ÑÖÖ’ fã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. `Õh~°∞ JÅ"å@∞
KÕÜ∞« \ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ Lz`«OQÍ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕ™êÎ~∞° . D ~ÀAÅÖ’ Uk ™êkèOKåÅ<åfl
qÑ¨s`«"≥∞ÿ# „Ñ¨Kå~°O J=ã¨~°O. `«#∞ ™êfi^è•ºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO>Ë `«#‰õΩ =∂„`«"Õ∞
LÑ¨Hõiã¨∞ÎOk. D HÍOux JO^ŒiH© „Ñ¨ãïOÑ¨KÕÜ«∂ÅO>Ë H˘O^Œi `À_®Ê@∞
J=ã¨~°O. "≥Ú^Œ@ D =∞O_»e z#flkQÍ<Õ LO_»=K«∞Û. HÍx ãïÜ≥ÿ∞# ã¨Éèí∞ºÅ
<≥#∞fl‰õΩx ã¨„Hõ=∞OQÍ Hõ$+≤K¿Õ ãÎ ÉÏÇ¨ïàÏ~°™÷ ê^èHŒ Oõ QÍ qã¨Î $`«O HÍ=@OÖ’ ãÖ^ÕÇÏ¨ O
ÖË^Œ∞.
ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À „Ñü XHõ¯~°∂ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e<Õ~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. `«#∞
WOHÀ #Å∞QÆ∞i`À Hõeã≤ J*Ï˝# uq∞~åxfl áê~°„^Àe P^è•ºu‡Hõ ã¨`åºÅ#∞ `åi¯Hõ,
âß¢ãÜÎ‘ ∞« qâı+¡ }¨ `À J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»eH˜ g∞~°∞ =¸ÅÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞,
g∞~°∞ „Ñük#O „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`åºxfl ™êfi^è•ºÜ«∞O KÕã¨∂Î, W`«~°∞Å‰õΩ J=QÍÇ¨Ï#
KÕã≤ Ü«ÚQÆ™êÇ≤Ï`«ºO K«^Œ=\ÏxH˜ nxx PK«iOKåe. Wk qt+¨ìã¨Éèí∞ºÅ qkè.
„Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ Jaè~°∞z Hõey# WOHÀ #Å∞QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ nxÖ’ g~°O^ŒiH©
K«^Œ=\ÏxH˜ Lz`«OQÍ ™êÇ≤Ï`«ºO ã¨~°Ñ¶¨~åKÕã≤ uiy fã¨∞‰õΩO@∂ LO_®e.
„Ñüx`«ºO `«# #Å∞QÆ∞~°∞ q∞„`«∞Å#∞ KÕiÛ "åi`À K«iÛOz, "åiH˜ ™êÇ≤Ï`«º
„QÆO^ä•Å#OkOz K«kq# `«~∞° "å`« uiy =ã¨∂Å∞KÕã∂¨ Î LO_®e. „Ñü S^Œ∞QÆ∞~°∂
`«Ñ¨ÊxãïQÍ „Ñük#O HõÅ"åe† ™êfi^è•ºÜ«∞O KÕÜ«∂e.
S^Œ∞QÆ∞~°∞ =¸Åã¨Éèí∞ºÅ∞, "åi q∞„`«ã¨Éèí∞ºÅ∞ 5˛5´25 Hõeã≤ 30 =∞Ok
J=Ù`å~°∞. g~°O^Œ~°∂ Hõeã≤ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»eQÍ U~åÊ@∞=Ù`å~°∞. nx`À z#fl
„Ñ¨*Ï˝ ‰õΩ@∞O|O L^Œ~Úã¨∞ÎOk. g~°O^Œ~°∂ „Ñük#O ™êfi^è•ºÜ«∞O KÕã¨∂Î
"å~åxH˘Hõ™êi ã¨`«ûOQÆOÖ’ HõÅ∞™êÎ~°∞. Ñ¨~°ã¨Ê~°O K«~°ÛÅ∞ [~°∞Ñ¨ÙHÀ=_»"Õ∞QÍHõ
JOk# ã¨`åºÅ#∞ x`«ºrq`«OÖ’ PK«~°}Ü≥∂QÆºO KÕÜ«∂e. „Ñü"å~°O uiy
Hõeã≤#Ñ¨C_»∞ P PK«~°} =Å¡ `«#‰õÄ, `«# ‰õΩ@∞OÉÏxH˜, `«# ã¨=∂*ÏxH˜
Hõey# „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ#∞ `åi¯Hõ ^Œ$+≤ì`À K«iÛOKåe, „QÆO^äŒã¨÷O KÕÜ«∂e. nx=Å¡
30 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ rq`åÅÖ’ LÇ≤ÏOK«~åx =∂~°∞Ê HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D 30
=∞Ok [#‡k<À`«û"åÅ#∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ [~°∞Ñ¨ÙHÀ"åe. Dq^èŒOQÍ H˘#™êQÆ∞`«∂
L`«û= ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ Hõeã≤#Ñ¨C_»∞ D 30=∞Ok ‰õΩ@∞OÉÏÅ∂ qt+¨ì"≥∞ÿ# â◊H˜Îx
Ñ¨ÙOA‰õΩx Ü«ÚQÍO`«~°KÕ`«#`À „Ñ¨ÉèÏq`«=∞=Ù`å~°∞. `«^•fi~å KÒÔH·#, ã¨~°à◊"≥∞ÿ#,
„Ñ¨Ü∂≥ [#Hõ~"° ∞≥ #ÿ D JÉèÏºãÖ`À ã¨~fi° =∂#= ™œ„ÉèÏ`«$`åfixfl #Å∞^≥ãÖ¨ Ï qãïÎ OÑ¨
*Ëã≤ Éèí∂q∞x ã¨fi~°æ`«∞ÅºO KÕÜ«∞@O ™ê^èŒºÑ¨_»∞`«∞Ok. D 30 ‰õΩ@∞OÉÏÅ K«∞@∂ì
=∞Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# k=ºÑ¨^äŒHõO JÅ∞¡‰õΩ#fl ~°∂ÑÖ ãÖ`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. ™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»ex *Ï„QÆ`QÎ« Í „áê~°OaèOKåe. =∞Oz~ÀA K«∂ã≤ nxx QÆ∞iOz „Ñ¨H\õ O˜ Kåe.
W^ŒÌ~°∞ „Ñüx^èŒ∞Å∞ P ~ÀA# âßOu‰õΩO[O #∞O_ç ÑÖÑ¨|_»`å~°∞. gÖˇ·#O`«
Z‰õΩ¯==∞OkH˜ "å~°∞ =∞O_»e „Ñ¨Ü≥∂[<åxfl QÆ∞iOz qâ◊nHõi™êÎ~°∞. L^ŒÜ«∞O
„áê~°OÉè’`«û=O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™êÜ«∞O„`«O ™êfi^è•ºÜ«∞ „áêâ◊™êÎºxfl q=iOz
^•xH˜ ãÖ|OkèOz# z„`åÅ#∞ „á⁄*ˇHõì~°∞`À "Õã≤ K«∂Ñ≤™êÎ~°∞. D L`«û"åxH˜
=¸Åã¨É∞íè ºÅ∞ S^Œ∞QÆ∞~°∂, W`«~° ã¨É∞íè ºÅ∞ 25 =∞Ok `«=∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ`À `«Ñ¨ÊHõ
Ç¨[~°∞HÍ"åe. ã¨^Œ=QÍÇ¨Ï#QÆÅ W`«~°∞Å#∞ QÆ∂_® PÇ¨fixOK«=K«∞Û.
30 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ „Hõ=∞Ñ¨ûúŒ Ö’ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. QÍÜ«∞„fÜ«∞[˝O ã¨q=~°OQÍ,
ã¨âß¢ãÜÎ‘ ∞« OQÍ [~°∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok. áê@Å∞, „Ñ¨ãO¨ QÍÅ∞ ''„Ñ¨*Ï˝JaèÜ∂« <£—— ''™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»e—— „áêâ◊ã¨Îºq=~°} LO\Ï~Ú. ~å„u z„`åÅ∞ K«∂Ñ≤OK«@O, LÑ¨<åº™ê
e=fi@O LO\Ï~Ú.
Pi÷Hõ™È÷=∞`«#∞ QÆ∂_® PÖ’zOKåe. ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»eH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ 30 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ HõhãÖ „Ñü<≥ÖÏ ~°∂.30/–
Y~°∞Û LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ =¸Åã¨É∞íè ºÅ∞ S^Œ∞QÆ∞~°∂ Ñ¨Ó*ÏÑ‘~O°î g∞^Œ ''QÍÜ«∞„u
kÉˇƒ#—— ÃÑ\˜ì JO^Œ∞Ö’ ~ÀE 20 ÃÑ·ã¨Å∞ "ÕÜ«∂e. ^•O`À <≥Å‰õΩ 5˛6´30
~°∂áêÜ«∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞`å~Ú.
Wk JO^Œ~°∂ „Ñüx`«ºO `«Ñ¨ÊxãïQÍ KÕÜ«∂e. <≥ÅH˘Hõ™êi ~°∂.6/–
W™êÎ=∞O>Ë ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. nx=Å¡ ''™êfi^è•ºÜ«∞O—— J<Õ ^•xH˜ ãïÜ≥ÿ∞# TÇ¨z„`«O
U~°Ê_»^Œ∞.
qâßfiãÖ`À Hõ~°‡x+¨ª`À, ~ÀA‰õΩ 20 ÃÑ·ã¨Å `åºQÆO=Å¡ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e
k#k<åaè=$kúKO≥ k „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl L#fl`åâ◊Ü∂« Å`À, ã¨∞YãÖ`ÀëêÅ`À Ñ¨Ù#ifli‡OK«
_»=∞<Õ HõÅ x[=∞=@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨ÏOÖË^Œ∞.
™êfi^è•ºÜ«∞ =∞O_»Å c*ÏÅ HõÅÊ=$HõΔOQÍ Ñï}u
J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ „H˜Ü«∂jÅ ã¨Éèí∞ºÅ∞ 25 =∞Ok ã¨Ç¨Ï ã¨Éèí∞ºÅ∞ HõÅã≤ U~°Ê_ç#
™êfi^è•ºÜ«∞ =∞O_»eÖ’ "≥Ú^Œ\’¡ q"ÕHOõ , ™êfi^è•ºÜ«∞O, L#fl`«ÉÏè "åÅ∞ JÅ=~°K∞« H˘x
=∞Oz Ñ¨ÙãHÎ¨ ÍÅ∞ K«^=Œ @O, Jaè„áêÜ«∂Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O K«iÛOK«∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
WO`«\ ˜`À Wk Ñ¨ÓiÎHÍ^Œ∞. *ÏQÆ$`«"≥∞ÿ# q"ÕHõO PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì|_»∞`«∞Ok.
"Õ∞Å∞~°HõO q`«Î#O quÎ`Õ Ñ¶¨Å =$HõΔOQÍ Zky HÍÑ¨Ù‰õΩ =ã¨∞ÎOk.
™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e ã¨É∞íè ºÅ∞"åi rq`å^Œ~å≈Å`À, PK«~}° `À „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºO
Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl x~°∂Ñ≤™êÎ~°x PtOK«|_»∞`«∞#flk. „Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºO ZO`«
Q˘Ñ¨Ê^ŒO>Ë nxfl K«kq#"å~°∞ PK«~} ° Ö’ ÃÑ@ì\ÏxH˜ KåÖÏ Jã¨ÇÏ¨ #O`À `˘O^Œ~°
Ñ¨_`» å~°∞. D Ü«ÚQÆãO¨ kè K«i„`å`«‡Hõ HÍÅOÖ’ HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiOz
™êÇ¨ÏãÖ`À =ÚO^Œ∞‰õΩ #_»"åe. k"åº#∞Éèí∂u Z=ig∞^Œ „Ñ¨ãï¿ãÎ "å~°∞ `«=∞
â◊H˜Î#O`«\ ˜h qxÜ≥∂yOz =∂#=*Ïu =∞OzHÀãÖ áê@∞Ñ¨_»∞`«∂ JO^Œ∞‰õΩ
ZO`«`åºQÍxÔH<· å "≥#∞nÜ«∞~°∞. Pâ◊Ü∂« Å`À â◊H=Î̃ O`«∞_≥#· =∞x+≤ T~°Hõ K«∂ã¨∂Î
‰õÄ~ÀÛÖË_»∞. =∞Ç¨HÍÅ∞x Pâ◊Ü«∂Å‰õΩ P`«‡ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞HÀ"åÅ<Õ HÀiHõ`À
JÅ=∞\ÕzáÈ`å_»∞. ZO`«\ ˜ J=~À^è•#fl~Ú<å ^•@\ÏxH˜, Z^Œ∞~À¯=\ÏxH˜
ã¨=∞~°∞÷_»=Ù`å_»∞. ™êfi^è•ºÜ«∞OÖ’ áêÖÁæ#flã¨Éèí∞º_»∞ zÅHõÑ¨Å∞‰õΩÅ∞ Ñ¨Å∞HõHõ
„Ñ¨*Ï˝™êÇ≤Ï`«ºO`À „Ñ¨ÉÏè q`«∞_≥· =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à`◊ å_»∞. Ñï}Ï=∞O „Ñ¨H$õ u ã¨ÇÏ¨ [O,
^≥·gâ◊H˜Î ~åà◊√§, ~°Ñ¨ÊÅ∞, K≥@∞¡, KÕ=∞ÅÖ’<Õ J^Œ∞ƒù`«Ñï}Ï=∂Å#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«QÆey
#Ñ¨C_»∞ „Ñ¨*Ï˝K`·≥ #« ºO =∂#=K≥`· <« åºxfl qHõãO≤ Ñ¨*Ü Ë ∞« @OÖ’ Pâ◊Û~°º"Õ∞=Ú#flk?
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ K≥Ü∞« º=Åã≤Ok ™êfi^è•ºÜ«∂xfl xs‚`Ñ« ^¨ uúŒ Ö’ H˘#™êyOK«@O, JO`«~`æ° «
k=ºKÕ`#« ‰õΩ rq`«~^° OŒä Ñ¨QÍæÅ∞ Ñ¨@_ì O» , Ñ¨xH˜=∂e# J#=ã¨~Ñ° Ù¨ HÍ~°º„Hõ=∂ÅˆH
"ÕÖÏk=∞Ok J#∞K«~°∞Å∞ ã¨=∞‰õÄi#Ñ¨C_»∞ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»eÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞
HÍ=\ÏxH˜ "ÕÖÏk=∞Ok Pã¨H˜ÎQÆÅ"å~°∞ QÆ∞q∞QÆ∂_»@OÖ’ Pâ◊Û~°º"Õ∞=ÚOk? D
1:5 x+¨ÊuÎ H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Ö’¡ Jkè=ã≤Oz=Ù#fl Ñ¨~°=∞
QÆ∞~°∞=Ù =Å# =∞Ç¨HÍÅ∞x Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè =O=Å¡ Wk `«ÑÊ¨ xãïQÍ [iy f~°∞`«∞Ok.
XHõ~°∞ 5{25`À ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ«∞QÆey`Õ JqzÛù#flOQÍ Jk
ÃÑiyáÈ`«∂<Õ LO@∞Ok.
ÉèÏ=qÑ¨"¡ åxfl „Ñü"å~°∂ ã¨=∞i÷™êÎ~∞° . J=ã¨~åxfl JOwHõi™êÎ~∞° . H˘O`«=∞Ok
|^ŒúHõã¨∞ÎÅ∞ PK«~°}Ö’ ÃÑ@ìÖËHõáÈ=K«∞Û<Õ"≥∂QÍx q=∞i≈OK«~°∞. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞
=∞#O KÕÜ∞« =Åã≤Ok „Ñ¨[ÅÖ’ K≥`· <« åºxfl fã¨∞‰õΩ~å=@O, ã¨ÇÏ¨ HÍ~åxfl ã¨=∞‰õÄiÛ
WOHÀ J_»∞QÆ∞=ÚO^Œ∞ˆH~ÚOK«@O. J\˜ì"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ JOwHõiOK«
|_»`å~°∞. "å~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤Ok H˘O`«^èŒ<åxfl, HÍÖÏxfl qxÜ≥∂yOK«@O.
D HÍ~°º„Hõ=∞O 35 ãÖ=`«û~åÅ „H˜`«O KÕÑ¨@ì|_çOk. JÑ¨C_»∞ "å~°∞
qxÜ≥∂yOK«=Åã≤Ok ~ÀA‰õΩ Ñ¨kÃÑã· Å¨ ∞, XHõ QÆO@HÍÅO =∂„`«"∞Õ , PHÍâß#flO>Ë
^èŒ~°Åh, J=ã¨~åhfl QÆ∞iÎOz ã¨Éèí∞ºÅ∞ ~ÀA‰õΩ ~°∂. 5/–, Ô~O_»∞ QÆO@ÅHÍÅO
"≥zÛOK«=Åã≤Ñ¨ JQÆ`«ºO U~°Ê_çOk. D =¸Å^èŒ#O`À JO`«∞ÖËx Hõ$+≤`À
L#fl`åâßÜ«∂Å#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕã≤ =∂#= PÖ’K«<å q^è•#OÖ’ „HÍOux
fã¨∞‰õΩ~å"åe. „ÑüÑ¨xH© Hõ$+≤, =#~°∞Å∂ ~Ô O_»∂ J=ã¨~"° ∞Õ . ÃÑK«∞Û ÃÑiyáÈ`«∞#fl
450 HÀ@¡ „Ñ¨ÑÖK« „Ñ¨[Å J"åOKè«hÜ«∞ PÖ’K«<å^èÀ~°}∞Å#∞ JiHõ\ ˜ì QÆ=∞ºO
"≥·Ñ¨Ù Ñ¨Ü«∞xOKÕ@@∞¡ KÕÜ«∞@O =∞# ÅHõΔ ºO. 19,69,38,800 K«^Œ~°Ñ¨Ù "≥∞ÿà◊§
"≥·âßÅºO QÆÅ Éèí∂=∞O_»ÖÏxfl Ñï}u K≥OkOz ã¨fi~°æ`«∞ÅºO K≥Ü«∞º@O =∞# Ñ¨x
nxfl ÅHõOΔ QÍ ÃÑ@∞ìH˘x J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ =#~°∞Å#∞, Hõ~‡° Kå~°∞Å#∞ `«Ü∂« ~°∞K≥Ü∂« ºe.
Wk `ÕeHõ Ñ¨x HÍ^Œ∞. =∞Ç¨KÕ`«# „Ñ¨ÉèÏ=O `«#g∞^Œ „Ñ¨ãïOz# „Ñü=ºH˜Î
ZO`«\ ˜`åºQÍxÔH·<å ãÖã≤^Œ∞ú_»=Ù`å_»∞. J`«_»∞ =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨ÉèÏq`«∞_»∞QÍHõ `«#
Ñïã¨~åÅÖ’ L#fl „Ñü=ºH˜Îh „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎ_»∞. W^Õ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»e
KÕÜ∞« =Åã≤# Ñ¨x. 30 =∞Ok ã¨É∞íè ºÅ∞ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ `«=∞`«=∞ ~°OQÍÅÖ’ k=ºKÕ`#«
Pâ◊Ü«∂Å „Ñ¨ÉèÏ=O xOáêe. g∞~°∞ XHõi KÕuÖ’ H©Å∞ÉÁ=∞‡QÍHõ „ÑüXHõ¯~°∞
Hõ~n° Ñ≤HÖõ ·ˇ HÍÅQÆ=∞#OÖ’ WOH˘Hõ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e. ã¨fi`«O„`«
ÉèÏ"åÅ`À, UHÍO`«OQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. `«=∞ ÅHΔÍÅ#∞ QÆ∞~Ô iÎ y „Ñ¨=iÎOKåe.
D „Ñ¨HÍ~°OQÍ ™êfi^è•fiÜ«∞=∞O_»e x^•#OQÍ, „Ñ¨}ÏoHÍ ÅHΔÍº#flkèQqÆ ∞OK«QÅÆ ∞QÆ∞
`«∞Ok.
(1) 1–5 (2) 5–25 (3) 25–125 (4) 125–725 (5) 725–3,625
(6)3,625–18,125 (7) 18,125–90,625 (8) 90625–2,73,125 (9)
2,73,125–13,65,625 (10)19,53,125–97,65,625 (11) 97,65,625
–4,88,28 125 (12) 4,88,28,125–24,41,40,625 (13) 24,41
40,625–122.07.03,125 (14) 122,07,03 125,–610,15,625.
ÃÑ· q=~åÅ „Ñ¨HÍ~°O XHõ ã¨Éèí∞º_»∞ S^Œ∞QÆ∞ix „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ¿ãÎ ™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»e H“yeÖ’ „Ñ¨ÑÖK« [<åÉèÏ JO`å Wq∞_çáÈ`«∞Ok. Jã¨Å∞ "åã¨Î"åxH˜
WO`« J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . WO^Œ∞Ö’ =¸_À=O`«∞KåÅ∞. ã¨=∞~°∞Å÷ ∞ JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯=
=∞Ok LO_»~°∞. `«H˜¯# 2/3= =O`«∞ =∞Ok ÉÏÅ∞~°∞, =$^Œ∞úÅ∞. „Ñü ™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»eÖ’ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ „H˜Ü∂« jÅ ã¨É∞íè ºÅ∞O\Ï~°∞. giÖ’ „Ñü XHõ¯~°∂ ãÖ=`«û~°O
uiˆQãïH˜ J~Ú^Œ∞ „Ñ¨`ÕºHõ ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»Å∞Å<Õ~åÊ@∞KÕÜ«∂e. „Ñü =ºH˜Î `«#
„Ñ¨`ºÕ Hõ Pâ◊Ü∂« Å#∞, Ñ¨Å∞‰õΩ|_çx Hõey LO\Ï_»∞. D Ñ¨ûúŒ ZO`À ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ k,
PK«~°} Ü≥∂QÆºO ‰õÄ_®#∞. ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ „Ñ¨}ÏoHõÅ‰õΩ ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨μÅ∞ HÍ"åe.
=∞#‰õΩ JO`« ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨μÅ∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
™ê^èŒ<åÅ`Àáê@∞, ™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ QÆ∂_® JO`Õ „áê=ÚYº`« L#flk. D
„Ñ¨}ÏeHõ‰õΩ ~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ ˆH\Ï~Ú¿ãÎ ãÖ=`«û~åxH˜ 720 QÆO@Å∞ Ñ¨x
KÕÜ∞« =K«∞Û. JO>Ë ã¨∞=∂~°∞ 100 Ñ¨ÓiÎ ~ÀAÅ‰õΩ ã¨=∂#O. =∞Ç¨HÍÅ∞x áê^•Å
=^ŒÌ ÅHõ=Δ ∞Ok L`åûÇ¨ïÅ∞ ~ÀA‰õΩ ~Ô O_»∞ QÆO@Å HÍÖÏxfl ã¨=∞iÊ¿ãÎ ãÖ=`«û~åxH˜
HÀ\˜~ÀAÅ Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ J=Ù`∞« Ok. ^•xfl365`À ÉèÏy¿ãÎ 20,000 =∞Ok â◊H=Î˜ O`«∞Å∞
D Pâ◊Ü«∂xH˜ Hõ$+≤KÕã¨∞Î#fl ^•x`À ã¨=∂#O. J^Õq^èŒOQÍ ÅHõΔ=∞OkÖ’ ~ÀA‰õΩ
~°∂. 5/– ÃÑ· q~åà◊q∞¿ãÎ ~ÀA‰õΩ ~°∂.5,00,000/–† <≥Å‰õΩ J~°"·≥ ÅHõÅΔ ∞ áÈQÆ∞Ñ¨_∞»
`«∞Ok. Wk Z‰õΩ¯=, `«‰õΩ¯=‰õÄ_®#∞. `«‰õΩ¯=x ZO^Œ∞Hõ<åfl =∞O>Ë 450 HÀ@∞¡
„Ñ¨[Å`À áÈeÛ K«∂¿ãÎ `«‰Ωõ ¯"Õ. Z‰õΩ¯=x ZO^Œ∞Hõ<åfl=∞O>Ë Wk ZO`À =∞Ç¨Ï`«~Î "° ∞≥ #ÿ
=∂~°∞Ê‰õΩ, Ñ¨Ù#~°∞r˚=<åxH˜ qxÜ≥∂yOÑ¨|_»∞`ÀOk. D QÍe"å#Ö’ ZO_»∞
\Ï‰õΩÅ∞, =∞\˜ìHõ}ÏÅ∂ QÆ∂_® PHÍâß#flO@∞‰õΩO\Ï~Ú.
„Ñ¨*Ï˝ Ñï"å~°OÖ’ 20 ÅHõΔÅ ã¨Éèí∞ºÅ∞<åfl~°∞. HÍx L`åûÇ¨ÏO K«∂¿Ñ"å~°∞
`«‰õΩ¯=. "å~°∞ â◊Ñ¨^äŒO fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞ QÍx ^•xfl PK«iOK«~°∞. "åi g∞^Œ H˘~°_®
~°≠∞eÑ≤OKåÅO>Ë "åi KÕ`« „Ñ¨*Ï˝ ™êÇ≤Ï`åºxfl ™êfi^è•ºÜ«∞O KÕ~ÚOKåe. Jk
ã¨Éèí∞ºÅ x„^•}"≥∞ÿ# JO`«~°OQÍxfl "Õ∞Å∞H˘eÑ≤ K≥·`«<åºxfl HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞ÎOk. ¿Ñ~°¡
*Ïa`å =ÚYºOQÍ^Œ∞. 30 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅÖ’ <åÅ∞QÀ=O`≥·# ~ÀA‰õΩ ~°∂.5/–
q~åàÏq∞zÛ XHõ QÆO@ ™êfi^è•ºÜ«∂xH˜ "≥zÛ¿ãÎ ZO`À ™êkèOK«QÆÅO. D Ü«ÚQÆ
ãÖkèHÍÅOÖ’ ™ê^èŒ#KÕÜ«∞\ÏxH˜ J#∞=ÙQÍ H˘O`«=∞Ok ‰õΩ@∞O| ÉÏ^èŒº`«Å∞
ÖË‰õΩO_® ã¨fi`«O„`«OQÍ LO\Ï~°∞. =∞#O K≥Ñ¨C‰õΩ<Õk ÉÏ^èŒº`«Å∞ Hõey H˘O`«
^èŒ<åxfl ã¨=∞Ü«∂xfl "≥zÛOK«QÆeˆQ"åi QÆ∞iOKÕ. XHõÅHõΔ =∞Okx HõhãÖ K≥·`«#º
=O`«∞Å#∞ KÕã≤ Pâ◊Ü«∂Å#∞ PK«~°}Ö’ ÃÑ\˜ìOK«QÆey`Õ Éèí∞qx ã¨fi~°æ`«∞ÅºO
KÕÜ«∂Å<Õ =∞# HõÅ#∞ x[O KÕã≤#>Ë¡.
Ü«ÚQÍxfl =∂~°Û@O WO„^Œ*ÏÅO HÍ^Œ∞. =∞O„`«^ŒO_»O „uÑ¨Ê@O`À<À,
^Õ=`«Å Pjã¨∞ûÅ`À<À Wk ™ê^èºŒ OHÍ^Œ∞. nxx *ÏQÆ$`«∞Öˇ#· , P`å‡~°Ê} KÕã∞¨ ‰õΩ#fl,
JOH˜`∞« Öˇ#· ™ê^è‰Œ Ωõ Å ^•fi~å =∂„`«"∞Õ ™êkèOK«QÅÆ O. „Ñüx`«ºO =º‰õΩÅÎ ∞, ã¨=∂[O
"ÕÖÏk ã¨=∞ã¨ºÅ<≥^∞Œ ~˘¯O@∞<åfl~Ú. g\˜x Ñï+¨¯iOK«\ÏxH˜ qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ WKåÛùâH◊ Î˜
HÍ"åe. „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïà◊ºO ¿Ñ^ŒiHõO`À, x~°HõΔ~åã¨º`«`À, "åº^èŒ∞Å`À, z#fl`«#O`À
ã¨`«=∞`«=∞=Ù`«∞<åfl~°∞. gix K≥·`«#º=O`«∞Å#∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ L#fl`åâ◊Ü«∂Å`À
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∂e. „Ñ¨ã¨∞Î`« PÖ’K«<å ^èÀ~°}∞Å#∞ JiHõ\ ˜ì ã¨„Hõ=∞=∂~°æOÖ’H˜
`Õ"åe. H˘`«ÎÑ¨ÙO`«Å∞ `˘H˜¯OKåe. PKå~åÅ#∞ âß¢ã‘ÎÜ«∞^Œ$HõÊ^äŒO`À J^èŒºÜ«∞#O
KÕÜ∂« e. =∞Ozx J\˜Ãì Ñ@∞ìH˘x x~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ"∞≥ #ÿ ÉèÏQÍxfl =^Œe"ÕÜ∂« e. =∂#=Ùx
^Œ$HõÊ^ä•xfl =∂~åÛe. "åi x`«ºrq`«OÖ’ H˘`«Î Pâ◊Ü«∂Å#∞ xOáêe. ã¨~°fi`À
=ÚY"≥∞#ÿ , K≥`· #« º=O`«"∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ#∞ ™êkèOK«_®xH˜ "ÕÖÏk=∞Ok „H˜Ü∂« jÅ
ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Å∞ HÍ"åe. J\˜"ì åix `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« @OHÀãÖ L^ÕtÌ OzO^Õ ™êfi^è•ºÜ«∞
=∞O_»e. D =ÚYº q+¨Ü«∂xfl QÆ∞~°∞ÎOK«∞H˘x HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `å#∞ KÕÜ«∞QÆÅ
ã¨~°fiHÍ~åºÅ#∞ =^ŒÅ‰õΩO_® KÕÜ«∂e. ™êfi^è•ºÜ«∞=∞O_»Å∞Å U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O,
Jq ã¨„Hõ=∞Ñ¨^ŒúuÖ’ H˘#™êˆQ@∞¡ K«∂_»@O „Ñü HõÅÊ™ê^èŒ‰õΩx qkè. D J##º
¿ã=#∞ KÕÑ\¨ ì˜ HõÅÊ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«#‰õΩ ãÖ™ê¯~åÅ#∞ HΔÍà◊#O KÕã∞¨ ‰õΩx =∞Ç¨HÍÅ∞x
Pâ◊Ü«∞™ê^èŒ#‰õΩ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# ã¨Ç¨ÏK«~°∞_»∞QÍ Ñï}u K≥O^Œ∞`å_»∞.
k=º„¿Ñ~°}‰õΩ ^è•º# – ™ê^èŒ#
D Ü«ÚQÆãÖkè Ñ¨q„`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’x P^è•ºu‡Hõ ˆHO„^•Å
#∞O_ç, *ÏQÆ$`«∞Öˇ·# Ñ¨~°=∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ x~å‡}Ï`«‡Hõ K≥·`«<åºxfl „¿Ñˆ~Ñ≤OK«\ÏxH˜
â◊‰õΩÎÅ#∞ „Ñ¨™ê~°O KÕÜ«∞@"Õ∞QÍHõ „Ñ¨`ÕºHõ Hõ$Ñ¨#∞ QÆ∂_® „Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ L#fl`åâ◊Ü«∂Å∞, ã¨¢`«Ê=~°Î#, Ñ¨~°ã¨Ê~° ™œÇ¨¢~åÌxfl ÃÑOá⁄OkOK«
QÆÅQÍe. ÉèíHÍÎº"Õâ◊O QÆÅ ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ D â◊H˜Î „Ñ¨™ê~åxfl qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=K«∞Û.
HÍx =ÚYºq+¨Ü«∞"≥ÚHõ\ ˜ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. D â◊H˜Î „Ñ¨™ê~åxfl ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ™êfi~°÷
„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞HÀÖË_»∞. HÀiHõÅ∞ f~°∞ÛHÀÖË_»∞. Q˘Ñ¨Ê#∞ ÃÑOK«∞
HÀÖË_»∞. nxx L#fl`åâ◊Ü«∂Å ™ê^èŒ#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ qxÜ≥∂yOKåe.
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ XHõ QÆO@ =ÚO^Œ∞ #∞Op D „Ñ¨™ê~°O „áê~°OÉèí"≥∞ÿ
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O`À =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk. J~°QÆO@ HÍÖÏxH˜ =ÚO^Œ∂, "≥#∞HÍ JÉèÏºãÖ
„áê~°Oaè¿ãÎ =º~°÷O.
JÉèÏºãÖ D q^èŒOQÍ KÕÜ«∂e
QÍe ÉÏQÍ=KÕÛ UHÍO`« „Ñ¨^Õâßxfl Z#∞fl‰õΩx Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å =OHõ‰õΩ uiy
^è•º#=Ú„^ŒÖ’ (1) ã≤~÷ O° QÍ (2) âßO`«z`«OÎ `À (3) "≥<fl≥ =ÚHõ x\Ï~°∞QÍ (4)X_çÖ’,
Z_»=∞ KÕuÖ’ ‰õΩ_çKÕu#∞OK«∞‰õΩx (5) Hõ#∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe. â◊s~åxfl
=∞#ã¨∞û#∂ ãïÜ≥ÿ∞#ã≤÷uH˜ `Õ=\ÏxH˜ 5 #∞O_ç 10 x=ÚëêÅ∞ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
`«~°∞"å`« D q^èŒOQÍ ÉèÏqã¨∂Î qã¨Ê+¨ìOQÍ QÆ=∞xOKåe. =∞OK«∞`À HõÑ¨Ê|_ç#
Ç≤Ï=∞Ñ¨~fi° `« tY~åÅ #∞O_ç ã¨∂~°∞ºx ÖË`|« OQÍ~°∞ H˜~}° ÏÅ∞ ™ê^è‰Œ Ωõ xÃÑ· „Ñ¨ãi¨ ã¨∞#Î flq.
Jq ™ê^èŒ‰õΩx Ç¨Ï$^ŒÜ«∞K«„HõOÖ’ „Ñ¨"Õtã¨∞Î#flq. P „áê}â◊H˜Î H˜~°}ÏÅ∞ "≥∞e¡QÍ
t~°ã¨∞ûÖ’x ã¨Ç¨Ï„™ê~°K«„HÍhfl, "≥∞^Œ_»∞#∂ xOÑ≤, „HÕkH˜ ky Pã¨#=Ú =^ŒÌQÆÅ
=¸ÖÏ^è•~° K«„HÍxfl xOÑ≤ â◊s~°=∞O^Œe J}∞=}∞=Ó „áê}â◊H˜Î`À xOÑ¨|_ç
â◊H˜Î=O`«∞_≥·, K≥·`«#ºO á⁄Oyá⁄~°Å∞`«∞#fl@∞ì ÉèÏqOKåe.
D k=ºHÍOu â◊s~°=∞O^Œe „Ñü J}∞=Ù#∂ „Ñü #~åhfl â◊H˜Î=O`«O
KÕã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. ™ê^èŒ‰õΩx â◊s~°=∞O`«\Ï „áê}â◊H˜Î`À xO_»∞`«∞#flk.
q"ÕHõO`À xO_»∞`«∞#flk. Jk XHõ JyflQÀà◊OQÍ =∂iOk. Éè∫uHõ â◊s~°O
P~ÀQÆº=O`«OQÍ Ñ¨Ù+≤ìQÍ =∂iOk. ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O q"ÕHõO`À xO_çOk. =∂#ã≤Hõ
â◊s~°O qâßfiãÖ`À xO_çOk. (ÉèíH˜Î`À) – QÍÜ«∞„u #∞O_ç k=º „¿Ñ=∞, ã¨q`«
#∞O_ç â◊H˜Î =~°¬O J#O`« qâßfiO`«~åà◊O #∞O_ç JqzÛù#fl J=∞$`« „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖÏ
™ê^èŒ‰õΩxÃÑ· *ÏÅ∞"å~°∞`«∞<åfl~Ú. ™ê^èŒ‰õΩx JO`«~°OQÆO L`åûÇ¨ÏO`À Jx~°fiK«h
Ü«∂#O^ŒO`À, `«$Ñ≤`Î À, âßOu`À xO_çOk. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å #∞O_ç â◊HÎ˜ „Ñ¨™ê~°O`À
™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ K≥`· #« º=O`«∞_≥<· å_»∞. Ñï}ux J#∞Éèqí OK«∞ – Ñ¨Ù#ifl~å‡}Ïxfl J#∞Éèqí OK«∞
– HÀiHõÅ#∞ =^Œe k=º„¿Ñ=∞#∞ J#∞Éèqí OK«∞– #~°∞_»∞<å~åÜ«∞}∞_»∞QÍ =∂i#@∞¡
ÉèÏqOK«∞–J=Hõ`=« HõÅ #∞O_ç ã¨=∞„QÆÉÏè =#‰õΩ =∂i#@∞¡ J#∞Éèqí OK«∞ – JÇ¨ÏO
HÍ~åxfl Ñ¨~°=∂`«‡Ö’ SHõºO K≥~Úº. Jxfl KÀ\Ï¡ ã¨"≥∞ÿHõº`«#∂ J^≥· fi`åhfl
J#∞Éèqí OK«∞ – FOHÍ~åxfl J~Ú^Œ∞™ê~°∞¡ =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞##O K≥~Úº. D „áê~°#÷ #∞
=¸_»∞™ê~°∞¡ K≥~Úº.
Jã¨`À=∂ ã¨^Œæ=∞Ü«∞
`«=∞™È=∂ *’ºu~°æ=∞Ü«∞
=∞$`Àº~å‡ J=∞$`«OQÆ=∞Ü«∞ II
D JÉèÏºã¨=∞O`å =∂#ã≤HOõ QÍ<Õ K≥Ü∂« ºe. ÃÑH· ˜ XHõ¯=∂@ ‰õÄ_® ~åhÜ«∞
=^Œ∞.Ì xâ◊≈|ÌOQÍ LO_®e. D ã¨∂K«#Å#∞ >ËÑÙ¨ `À iHÍ~°∞¤ KÕãÃ≤ Ñ@∞ìH˘O>Ë ^è•º<åxH˜
ÉÏQÍ LÑ¨Hõiã¨∞ÎOk. ÉèÏ=z„`åÅ∞ ã¨∞ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. HÍHõáÈ`Õ D
JÉèÏº™ê#flO`«\ h˜ „Ñü "≥∞@∞ì *Ï„QÆ`QÎ« Í =∞##O KÕã≤ QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ìHÀ"åe. JÑ¨C_»∞
=∂„`«"Õ∞ PÖ’K«<å `«~°OQÍÅ∞ J#∞‰õΩ#fl q^èŒOQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`å~Ú.
D JÉèÏº™êxfl ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ „Ñük#O KÕÜ∞« ÖËHáõ È`Õ "å~åxH˘Hõ¯™êi Pk"å~°O
QÍh QÆ∞~°∞"å~°OQÍh KÕÜ∂« e. P ~ÀA ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ LÑ¨C, fÑ≤ ÖË‰Ωõ O_® Éè∞í lOKåe,
WO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨ÏO áê\ÕKåe. Ô~O_»∞QÆO@Å HÍÅO =∞ø# =„`«O ^èŒiOz P
HÍÖÏxfl P`å‡=Ö’Hõ<åxH˜ qxÜ≥∂yOKåe. `«# `«ÑC¨ Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ãïk^Œ∞‰Ì Ωõ x
Éèíq+¨º`«∞Î‰õΩ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ "Õã¨∞HÀ"åe. =∞##, zO`«#=ÚÅ∞ KÕÜ«∞@O =∞Ozk.
JO^Œ∞=Å¡ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å #∞O_ç â◊HÎ˜ ™ê^è‰Œ Ωõ x JO`«~O° QÍxfl KÕi „Ñü J}∞=Ù#∂
ã¨=∞„QÆOQÍ =∂~°∞ÊKÕã∞¨ OÎ k. D ™ê^è#Œ UHÍO`«OQÍ QÍh, >ËÑÙ¨ iHÍ~°∞Å¤ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À
™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍQÍh KÕÜ«∞=K«∞Û.
D q^èOŒ QÍ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ J#O`« qâßfiO`«~åà◊=ÚÖ’ xO_çÜÚ« #fl K≥`· #« ºâ◊H`Î˜ À
|O^è•xfl U~°Ê~°K∞« H˘x ÉèÏq=∞Ç¨ÏŸ^ŒÜ∞« "Õà=◊ ∂~°^æ iŒ ≈QÍ, #∂`«#ã¨=∂[ x~å‡}OÖ’
`«# áê„`«#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«QÆÅQÆ_»"Õ∞ D HõÅÊ™ê^èŒ# ÅHõΔ ºO. PQÍq∞ `«~åÅ#∞
k=ºâ◊H˜Î ã¨=∞xfi`«∞Å∞QÍ, QÍÜ«∞„fKÕ`«#Ö’ "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ_»"Õ∞ ™ê^èŒ‰õΩx QÆ=∞ºO. P
ÅHõΔ º™ê^èŒ#Ö’ ™ê^èŒ‰õΩÅO^Œ~°∂ Ñ¨Ü«∞xOz "Õ^Œ=∂`« Pjã¨∞ûÅ#O^Œ∞‰õΩO\Ï~°x
Ptã¨∂Î D HõÅÊ™ê^èŒ#`À ÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∞_»O [iyOk.
FO ã¨Ç¨Ï<å==`«∞I ã¨Ç¨Ï<Ò Éèí∞#‰õΩÎ, ã¨Ç¨Ïg~°ºO Hõ~°"å=ÃÇ·Ï
`Õ[ã≤fi<å=nè`«ã¨∞Î =∂qkfiëê= ÃÇ·ÏII
FO âßOu âß≈Ou âß≈Ouó

Kalpa Sadhana

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kalpa Sadhana

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HõÅÊ™ê^èŒ#

Book Code : TL0099

Author by : Yugarishi Vedmoorti Taponishtha

Translated by : D.V.N.B. Vishwanath, Guntur

Edition & Copies : 3,000

Month & Year : November, 2019

© Copyright reserved with the publishers

Price : Rs. 30.00

Publishers : Shri Vedamata Gayatri Trust - Hyderabad

Zonal Office : Gayatri Chetna Kendra

T.S & A. P. Centres :

Head Office : Shantikunj, Haridwar, Uttarakhand - 249 411

You might also like