‫‪263‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ ـ ﺷﻔﺘﻪ‬

‫ ‪ 1-4‬ﮐﻠﯿﺎﺕ‬

‫ﻣﻨﺪﺭﺟﺎﺕ ﺍﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺍﺯ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻠﻬﺎی ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺭﯾﺨﺘﻦ و ﻋﻤﻞ ﺁوﺭﺩﻥ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻤﯿﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺁﻫﮏ و ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺮﻑ‬
‫ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﺩﺍﻧﻪﺑﻨﺪی و ﻧﺤﻮﻩ ﻋﻤﻞ ﺁوﺭﺩﻥ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺫﮐﺮ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎﺭ‬
‫ﻣﻮﻇﻒ ﺍﺳﺖ ﺗﺪﺍﺑﯿﺮ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﭘﺮوﺭﺩﻥ ﺻﺤﯿﺢ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺯﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ‬
‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁوﺭﺩ‪ .‬ﺭﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺎﺕ ﺯﯾﺮ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺳﺎﺧﺖ و ﺍﺟﺮﺍ ﺍﻟﺰﺍﻣﯽ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺍﻟﻒ‪ :‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺷﻔﺘﻪﺭﯾﺰی ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﻞ ﮔﻮﺩﺑﺮﺩﺍﺭﯾﻬﺎ و ﺧﺎﮐﺒﺮﺩﺍﺭﯾﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺕ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﻈﺎﺭﺕ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺷﻔﺘﻪﺭﯾﺰی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺍﺑﻌﺎﺩ و ﺭﻗﻮﻡ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ‬
‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺏ‪ :‬ﺑﺮﺍی ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻞ ﺁوﺭﺩﻥ ﺷﻔﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﮐﺎﺭ‪ ،‬ﻣﮑﺎﻧﻬﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮﺍی‬
‫ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺩوﻏﺎﺏ ﺁﻫﮏ و ﺧﺎک ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺁﻫﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻬﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺩوﺭ ﺍﺯ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻋﻮﺍﻣﻞ‬
‫ﺟﻮی‪ ،‬ﺩﭘﻮ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺼﺮﻑ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺣﻤﻞ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ ‪ 2-4‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ 1-2-4‬ﺁﻫﮏ‬ ‫‬

‫ﺁﻫﮏ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺁﻫﮏ ﻣﺮﻏﻮﺏ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺕ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ و ﻣﻨﺪﺭﺟﺎﺕ ﻓﺼﻞ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺁﻫﮏ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﺧﺎک ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎک ﺑﺮﺍی ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ‪ ،‬ﺧﺎک ﺑﺎ ﺩﺍﻧﻪﺑﻨﺪی ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﯾﺰﺩﺍﻧﻪ ﺁﻥ ﺍﺯ )‪ (%25‬و ﺧﺎک ﺭﺱ ﺁﻥ ﺍﺯ )‪ (%15‬وﺯﻥ ﺧﺎک‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﺁﻫﮏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﺁﻫﮏ‬
‫ﺧﻮﺏ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﯿﺶ ﺍﺯ )‪ (%50‬ﺍﺯ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﺁﺯﺍﺩ ‪ Cao‬ﺩﺭ ﺁﺏ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺧﺎک ﺭﺱ ﻣﻮﺟﻮﺩ‬
‫ﺩﺭ ﺟﺴﻢ ﺧﺎک‪ ،‬ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﺍﺯ ‪ 100‬ﺗﺎ ‪ 250‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻡ ﺁﻫﮏ ﺩﺭ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬ ‫‪264‬‬

‫‪ 2-2-4‬ﺧﺎک‬ ‫‬

‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﺤﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺭﺱ ﺧﺎک ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﺑﺮﺍی ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺑﺮﺍی‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎی ﺩﺭﺷﺖﺩﺍﻧﻪ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﻫﮏ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﺧﺎک ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺰﺍﻥ‬
‫ﺁﻫﮏ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ و ﻣﺼﺮﻑ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﺏ ﺁﻫﮏ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺎﺩﻩ ﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪﻩ ﺩوﺭ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎی ﺧﺎک ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫ﺭﺍ ﺍﻧﺪوﺩ ﮐﺮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﺎک ﺭﺱ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪﻩ و ﺟﺴﻤﯽ ﯾﮑﭙﺎﺭﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ 3-2-4‬ﺁﺏ‬ ‫‬

‫ﺁﺏ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮﺍی ﺳﺎﺧﺖ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺁﺏ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺮﺏ ﺑﻮﺩﻩ و ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎﺭی ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩی ﻧﻈﯿﺮ ﻗﻠﯿﺎﯾﯿﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺍﺳﯿﺪﻫﺎ و ﻣﻮﺍﺩ ﺁﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﺻﻮﻻً ﺁﺏ ﺑﺪوﻥ ﺑﻮ و ﺑﺪوﻥ ﻃﻌﻢ و ﺯﻻﻝ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﺁﺏ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﺼﻞ ﺩوﻡ ﺍﯾﻦ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ ‪ 3-4‬ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻞ ﺁوﺭﺩﻥ‬

‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺭﺍ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺩوﻏﺎﺏ ﺁﻫﮏ ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺑﺎ ﺧﻤﯿﺮ ﺁﻫﮏ ﯾﺎ ﮔﺮﺩ ﺁﻫﮏ ﺷﮑﻔﺘﻪ‬
‫و ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺧﺎک ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﻣﺮﻏﻮﺏ ﻣﺠﺎﺯ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺼﺮﻑ ﺩوﻏﺎﺏ‬
‫ﺁﻫﮏ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩوﻏﺎﺏ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﺩوﺭ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎی ﺧﺎک ﺭﺍ ﺍﻧﺪوﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ و وﺍﮐﻨﺸﯽ ﯾﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ﻣﯿﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﻧﻪﻫﺎی ﺭﺱ و ﺩوﻏﺎﺏ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺮ ﮔﯿﺮﺵ ﺳﺮﯾﻊ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺏ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﻔﺘﻪ‬
‫ﺁﻫﮑﯽ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﺏ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ و ﺩﺍﻧﻪﺑﻨﺪی ﺧﺎک ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺼﺮﻑ ﺩﺍﺷﺘﻪ و‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺁﺏ ﺷﻔﺘﻪﻫﺎی ﺧﻤﯿﺮی‪ ،‬ﺳﻔﺖ ﯾﺎ ﺷﻞ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺭوﺵ ﺳﻌﯽ و ﺧﻄﺎ و ﺁﺯﻣﺎﯾﺶ و ﺯﯾﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩوﻏﺎﺏ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺧﻮﺏ ﻋﻤﻞﺁوﺭی ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 7‬ﺭوﺯﻩ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬
‫‪ 5‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و ﺗﺎﺏ ‪ 28‬ﺭوﺯﻩ ﺣﺪوﺩﺍً ‪ 10‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻡ ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺍی ﺑﺴﺘﺮ ﭘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﯾﺎ ﺭﺍﻩ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪265‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ ـ ﺷﻔﺘﻪ‬

‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺩﺭ ﻫﻮﺍی ﮔﺮﻡ ﺯوﺩﺗﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﺨﺖ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭو ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺑﺮﺍی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻡ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺩﺳﯿﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ ‪ 4-4‬ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ‬

‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ ﺑﺮﺍی ﺍﺻﻼﺡ و ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺧﺎک ﭘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ و ﺯﯾﺮﺳﺎﺯی ﺭﺍﻫﻬﺎی ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﻘﻠﯿﻞ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﺩﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺑﺎﻻ ﺑﻮﺩﻥ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﺭﺑﺮی‬
‫ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ‪ ،‬ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺁﻥ ﺭﺍﯾﺞ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻧﺠﺎﻡ و ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺮﻑ ﺷﻔﺘﻪ ﺁﻫﮑﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ و‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎی ﺍﺟﺮﺍﯾﯽ ﺫﮐﺮ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬