Tính toán hình thức bằng Symbolic trong Matlab

Đầu tiên, để sử dụng tính toán hình thức Symbolic trong Matlab, ta cần khai báo các
tên biến và tên hàm sẽ xuất hiện trong các biểu thức tính toán hình thức mà chúng ta
sẽ làm việc. Để làm việc này, ta sử dụng hàm syms
>>syms x y z a;
Câu lệnh này về cơ bản sẽ thông báo cho Matlab biết rằng chúng ta sử dụng ký tự x,
y,z và a cho các biểu thức tính toán hình thức kế tiếp.
Khi tính toán hình thức bằng matlab, chúng ta thông thường cần định nghĩa một hàm
theo một biến ta đã định nghĩa ở trên. Lưu ý rằng chúng ta không cần định nghĩa tên
hàm bằng lệnh syms vì MATLAB có khả năng nhận dạng định nghĩa hàm f thông qua
các biến hình thức mà chúng ta đã định nghĩa. Một ví dụ định nghĩa hàm trong Matlab
như sau:
>> f=x^2 + sin(y);
Nếu chúng ta muốn thay số vào một hàm hình thức, sử dụng hàm subs như sau:
>> subs(f,{x,y},{1,pi/2});
Thực hiện giải tích hình thức là một trong những tiện ích của MATLAB. Để tính tích
phân một hàm, sử dụng lệnh int như sau
>>int(f,x);
Để tính tích phân bất định từ 1 đến a. Lưu ý rằng cận của phép tích phân có thể là số
hoặc biến hình thức. Để thực hiện tích phân bội hai hoặc bội ba, chúng ta phải sử dụng
lệnh int nhiều lần.
Chúng ta cũng có thể tương tự lấy vi phân, nhưng chúng ta có thể lấy vi phân bậc cao
hơn chỉ trong một bước. Ví dụ:
>> diff(f,x,2);
cho chúng ta kết quả vi phân bậc 2 của hàm f theo biến x.
Chúng ta cũng có thể tính giới hạn bằng lệnh limit như sau:
>>limit(f,x,0);
để lấy giới hạn của hàm f khi x tiến tới 0. Lưu ý rằng MATLAB nhận dạng ký tự inf là
tượng trưng cho vô cực và có thể tùy nghi sử dụng trong các biểu thức tính toán hình
thức. Ví dụ, chúng ta muốn tính giới hạn của một hàm với biến tiến tới vô cùng, chúng
ta có thể dùng inf vào vị trí đầu vào thứ ba của hàm.
Giải hệ phương trình là tính năng hữu dụng của MATLAB. Để thực hiện việc tính
toán này, đầu tiên ta cần định nghĩa hàm:
>>f1 = x + y;
>>f2 = x + 2*y +1
Chúng ta có thể giải hệ phương trình x + y = 0 và x + 2y = -1 bằng dòng lệnh sau
>>xy_solution = solve(f1,f2,’x,y’);
Dòng lệnh này cho ta lời giải với một biến hình thức mới là xy_solution. Biến này
thường được gọi là biến cấu trúc (structure variable). Để truy xuất kết quả với từng
biến riêng biệt, ta có thể dùng lệnh sau:
>>x_solution=xy_solution.x;
>>y_solution=xy_solution.y;
Trong một số trường hợp, kết quả thu được là biểu thức khá phức tạp. Để đơn giản
hóa việc hiển thị biểu thức kết quả, MATLAB có khả năng đơn giản hóa các biểu diễn
hình thức. Hai lệnh có thể sử dụng là simplify và simple, với cùng một cấu trúc lệnh:
>>simple(f);
Cuối cùng, nếu chúng ta cần sự giúp đỡ về việc sử dụng các hàm này, lệnh help có thể
giúp chúng ta có được những thông tin hữu dụng.
>>help sym/int;
Với sym/ trong dòng lệnh trên giúp đảm bảo chúng ta có được kết quả tìm kiếm có
lien quan đến tính toán hình thức trong trường hợp tồn tại hàm này khả dụng với tính
toán hình thức và tính toán số. Chúng ta có thể kiểm chứng với trường hợp của lệnh
diff.
Thêm vào đó, chúng ta có thể tìm hiểu về các toán tử tính toán hình thức khả dụng
trong MATLAB bằng lệnh:
>>help symbolic;