2021

Hoe bepaal je de waarde van een

schilderij?

Mees Bennink
Jikke Horselenberg
Horselenberg
Floris Jikke
Ordelman
V5
[Bedrijfsnaam]
10-5-2021
Inhoud
Inleiding ...................................................................................................................................... 2
1: Wat zijn de aspecten voor het bepalen van de waarde van een schilderij?.......................... 3
1.1: Banksy .............................................................................................................................. 4
2: Wat wordt betaald voor schilderijen van bekende schilders? ............................................... 5
3: Wat vinden mensen van de prijs van een schilderij van een dure schilder? ......................... 6
Conclusie .................................................................................................................................... 8
Bronnen ...................................................................................................................................... 9
Bijlage ....................................................................................................................................... 10

1
Inleiding
Wij gaan onderzoeken hoe je de waarde van een schilderij bepaalt. Hiervoor gebruiken wij
het internet en daarna gaan we verder in op deze resultaten aan de hand van een enquête.
Deze enquête is verspreid over leerlingen op de Waerdenborch. Hier hebben wij voor
gekozen, omdat we graag de mening willen weten van leeftijdsgenoten.

De reden dat wij hebben gekozen voor dit onderwerp is omdat wij economie alle drie erg
leuk vinden. Op deze manier konden we economie en kunst op een goede manier koppelen
en konden we een leuk onderzoek doen. Zo zijn we dus uitgekomen bij de waarde van een
schilderij.

Om deze hoofdvraag te beantwoorden hebben wij drie deelvragen. We beginnen met de

kenmerken van het bepalen van de waarde van een schilderij. Daarna gaan we het hebben
over een aantal dure schilderijen. En tot slot de mening van mensen over deze prijzen, deze
informatie hebben we onder andere aan de hand van een enquête verkregen.

2
1: Wat zijn de aspecten voor het bepalen van de waarde van een
schilderij?
Voor het bepalen van de waarde van een schilderij kun je kijken naar 7 aspecten. Deze staan
hieronder uitgelegd en op welke manier ze invloed hebben. “Waarde schilderij bepalen? |
Welke factoren spelen een rol?” (2018).

1. Door wie is het schilderij gemaakt?

Een van de aspecten bij het bepalen van de waarde is wie het schilderij heeft gemaakt. Denk
bijvoorbeeld aan de bekende schilders zoals van Gogh en Vermeer. Schilderijen van schilders
met een bepaalde status levert heel veel op. Ook word de prijs duurder als de schilderijen
van de schilders beperkt zijn.
2. Omvang van het schilderij.
De omvang van het schilderij is ook bepalend voor de waarde van een schilderij, een groter
schilderij is meestal meer waard dan een kleiner schilderij.

3. De techniek.
Er zijn verschillende soorten technieken die een schilder kan gebruiken. Bijvoorbeeld op een
hele nette manier verven of zoals Van Gogh deed meer met vegen.
4. De kwaliteit van het schilderij.
Hoe beter de kwaliteit van een schilderij is, hoe hoger de prijs. Hoge kwaliteit bij het maken
van een schilderij zorgt er ook voor dat de staat van een schilderij goed blijft, zo is de
kwaliteit van de materialen ook belangrijk. Ook dit is van groot belang bij het bepalen van de
waarde. Hoe beter de staat hoe duurder. Zo is het ook heel belangrijk dat een schilderij op
een juiste manier gerestaureerd wordt.

5. Kunst historische periode en de periode wanneer het is gemaakt.

De herkomst is essentieel bij het bepalen van de waarde, hoe verder je een klassiek schilderij
terug kan vinden, hoe duurder hij waarschijnlijk wordt. Ook word een schilderij duurder als
hij bijvoorbeeld in bezit is geweest van een beroemd persoon. Ook is de documentatie erg
belangrijk om de echtheid te controleren. “Hoe experts de waarde van klassieke schilderijen
bepalen.” (z.j.)
6. Het thema.
Als we praten over het thema van een schilderij, gaat de prijs niet alleen om smaak, want
sommige thema’s zijn nou eenmaal populairder dan de andere. Zo is bijvoorbeeld een naakt
schilderij populairder dan een schilderij van een oude man.
7. De zeldzaamheid.
Hoe zeldzamer een schilderij hoe hoger de prijs. Zo kan je kijken naar het aantal schilderijen
van een bepaalde schilder, thema of techniek. Hier werkt dan vraag en aanbod, dus hoe
minder schilderijen er zijn hoe hoger de prijs.
Door deze 7 aspecten te combineren en toe te passen op de huidige markt kun je de waarde
bepalen. Wij hebben ook een enquête afgenomen, hier in hebben we de bovenste 7
aspecten genoemd. Bij deze aspecten hebben we gevraagd welke aspecten de enquête

3
deelnemers het belangrijkst vonden. Hier uit kwam voort dat zij de kwaliteit, zeldzaamheid
en de schilder zelf het belangrijkste vonden.

1.1: Banksy
Voor deze deelvraag hebben we ook de documentaire “Close Up: Banksy most wanted”
gekeken. Banksy is een Britse kunstenaar, maar niemand weet zijn daadwerkelijke identiteit.
Zijn kunst/muurschilderijen gaan vooral over de maatschappij en de kritiek daarop. In de
documentaire vertellen ze ook dat dit de reden is van zijn populariteit bij de jeugd. Veel
jongeren kochten zijn werken en verkochten het voor gigantische prijzen op Ebay, waardoor
de markt explodeerde.
Voor veel mensen werd het echt een spel, ze wilden allemaal als eerste Banksy onthullen en
zijn nieuwe kunst ontdekken. Hierdoor werden zijn werken nog populairder en kwam het
steeds meer in het nieuws. Er zijn verschillende journalisten geweest die dachten dat ze hem
konden onthullen.

Om terug te komen op de 7 aspecten over de waarde van een schilderij/kunst. Banksy zijn
projecten waren echt ‘most wanted’, iedereen wilde graag een Bansky hebben. Zijn kunst
was ook heel zeldzaam want het was nog nooit eerder vertoond. Het kenmerk thema zie je
ook terugkomen bij Banksy. Zijn werken gingen vaak over kritiek tegenover de maatschappij
en dit stond veel mensen wel aan, waardoor de prijzen steeds hoger werden. Natuurlijk is de
schilder of kunstenaar ook heel belangrijk. Iedereen wist van Banksy en wilde graag van hem
een kunstwerk hebben, omdat hij zo populair was. Eigenlijk wist niemand wie hij echt was en
dat zorgde er ook wel voor dat de waarde opliep.

4
2: Wat wordt betaald voor schilderijen van bekende schilders?
Voor schilderijen worden vaak absurde prijzen betaald, vaak is het hoe bekende hoe
duurder. In de hele top 20 van duurste schilderijen staat geen enkel schilderij waar minder
dan 150 miljoen dollar voor is betaald. Dit zijn natuurlijk bedragen dat haast niemand kan
betalen, maar toch worden ze verkocht. We pikken voor deze deelvraag de 3 duurste
schilderijen ooit eruit. “Dit zijn de 20 duurste schilderijen ter wereld.” (2019)
1. Salvator Mundi (Leonardo da Vinci) – 383 miljoen euro. Dit
schilderij is gekocht door de vriend van de kroonprins van Saoedi-
Arabie, Abdullah bin Mohammed bin Farhan al-Saud. Wat hij met
het schilderij heeft gedaan is een mysterie. Veel mensen weten
niet waar het schilderij is. De koper zou het in een Louvre-filiaal
hangen in Abu Dhabi, maar dat heeft hij nooit gedaan.
2. Interchange (Willem de Kooning) – 255 miljoen euro. Dit is voor
ons een iets onbekender schilderij maar toch is die voor een
behoorlijk bedrag verkocht aan Kenneth C. Griffin. De eigenaar vóór Kenneth C.
Griffin heeft behoorlijke winst geboekt, want hij heeft dit zelfde schilder in 1989 voor
20,6 miljoen dollar gekocht.
3. De Kaartspelers (Paul Cézanne) – 212 miljoen euro. Paul Cézanne maakte een serie
van vijf schilderijen met kaartspelers. Een van deze schilderijen werd in 2011 gekocht
voor 212 miljoen euro door de staat van Qatar. Verschillende mensen denken dat de
prijs van dit schilderijen een keerpunt is geweest. Deze hoge prijs is namelijk een
soort mikpunt geweest voor de hoge prijzen die later werden geboden.
Dat weinig mensen deze prijzen voor een schilderij kunnen betalen kun je ook terug zien bij
de kopers. Het zijn vaak dezelfde mensen die deze dure schilderijen kopen. In de top 20 van
duurste schilderijen zie je bijvoorbeeld vaak kopers uit het Midden-Oosten of China.
Daarnaast zie je ook dat er 4 van de 20 schilderijen gekocht zijn door Steve A. Cohen “Steve
Cohen” (z.j.). Dit is een rijke zakenman met een vermogen van $14 biljoen. Voor hem zijn
deze schilderijen dus gewoon een klein koopje.

Een heel bekende Nederlandse schilder is Vincent van Gogh. Zijn duurste
schilderij genaamd Portret van dr. Gachet is ooit verkocht voor 135 miljoen
euro volgens (Kuijen, 2021). Dit schilderij is in 1990 verkocht aan de
Japanner Ryoei Saito. Toen deze man overleed dacht iedereen dat het
schilderij samen met hem was gecremeerd. Maar eind jaren 90 bleek dat dit
schilderij voor een onbekend bedrag is verkocht aan Wolfgang Flöttl.

Dat er dus extreem hoge bedragen worden betaald voor schilderijen is wel
duidelijk. In de volgende deelvraag gaan we hier verder op in en gaan we
kijken wat scholieren van deze bedragen vinden.

5
3: Wat vinden mensen van de prijs van een schilderij van een dure
schilder?
Voor schilderijen worden soms bizar hoge prijzen geboden op een veiling, zoals je in de
vorige deelvraag hebt kunnen lezen. Op een veiling wordt een schilderij geveild en mensen
kunnen dan bieden op een schilderij. De hoogte van het bedrag hangt er dan van af wat
mensen willen betalen voor een schilderij. Veel mensen die niet in de schilderij wereld zitten
snappen niet waarom mensen zo veel geld betalen voor een schilderij.

Om deze deelvraag te beantwoorden hebben wij als praktisch deel gebruik gemaakt van een
enquête verspreid over leerlingen op onze school. Dit hebben wij gedaan omdat we graag de
mening wilde weten van personen met ongeveer dezelfde leeftijd als ons. Zo’n 60% van onze
enquête deelnemers is niet geïnteresseerd in kunst. Dit vonden wij een opvallend hoog
percentage, want dit betekend dat de jeugd kunst steeds minder leuk vindt. Terwijl er echt
een hoop leuke punten aan kunst zitten. De enquête kun je uitgewerkt zien in de bijlage.

In de enquête hebben we twee schilderijen met elkaar vergeleken. Een van

Henk Mulder, dit is een onbekende schilder uit Holten. Voor zijn schilderij
betaalden de mensen het liefst een bedrag tussen de €0 – 5000. Ongeveer
30% van de leerlingen had er niets voor over omdat ze liever geen schilderij
kochten. Het tweede schilderij was een bekend schilderij, namelijk de
Schreeuw van Edvard Munch. Dit schilderij is in 2012 geveild voor ruim €91
miljoen. De meeste leerlingen hadden voor dit schilderij niets over, omdat ze
het niet mooi vonden. Op twee stonden met 23,9% de leerlingen die tussen Schilderij van Henk Mulder
de €0 – 1.000.000 over hadden voor dit bekende schilderij. Zo’n 14,7% had
een bedrag rond de €50.000.000 over voor zijn schilderij. Uit deze vraag
kunnen we dus opmaken dat een overgroot deel veel minder over heeft
voor dit schilderij dan zijn daadwerkelijke waarde. We hebben ook de vraag
gesteld wat mensen vonden van deze prijs, 58,3% vond de prijs veel te veel.
Zij waren het dan ook niet eens met de prijs. Opvallend genoeg vond 28,2%
het een normale prijs voor een schilderij van zo’n bekende schilderij. Tot slot
hebben we ook nog de vraag gesteld welk schilderij mensen liever kochten.
Zoals we al hadden verwacht kochten de meeste mensen het liefst het
De Schreeuw van Edvard Munch
schilderij van Edvard Munch. Hierbij lieten zij vooral de bekendheid en
zeldzaamheid gelden. Zoals je in deelvraag 1 ook al zag. Uit onze enquête
kunnen we dus concluderen dat een overgroot deel van de leerlingen de prijs die betaald is
voor het schilderij veel te veel vindt. Zij vinden de prijs van een schilderij van een dure
schilder dus abnormaal. Uiteindelijke kiezen ze toch voor het meest bekende schilderij,
omdat bekendheid heel belangrijk is.

Om een zo objectief mogelijk antwoord te krijgen op onze deelvraag gebruiken wij bij deze
deelvraag ook het internet. Je kunt schilderijen in drie klassen opdelen: de dure schilderijen,
goedkope schilderijen en voor de meeste mensen onbetaalbare schilderijen (Wonderen,
2017). Veel mensen vinden de onbetaalbare schilderijen waarschijnlijk veel te duur, maar
dat komt vaak omdat zij het geld daar niet voor hebben. Maar waarom kopen mensen dan
onbetaalbare schilderijen als veel mensen ze veel te duur vinden? Dit heeft te maken met
rendement, hoe duurder hoe beter. Een schilderij wordt door de rijke investeerders namelijk

6
gezien investering met weinig risico. Een investering met weinig risico en een goed
rendement is natuurlijk interessant. Wat er op het schilderij staat maakt ze niet uit, als die
maar van een bekende schilder is. Hoe bekender de schilder hoe meer geld het namelijk kan
opleveren. Dit is dus onder andere een van de redenen waarom er zoveel geld voor een
schilderij wordt betaald.

7
Conclusie
Concluderend kunnen wij zeggen dat ons onderzoek is geslaagd. Wij hebben mooie
resultaten gevonden, zoals gehoopt.

In principe kun je de waarde van een schilderij bepalen aan de hand van de 7 basisaspecten
uit deelvraag 1. Uit de enquête konden we halen dat mensen dan wel vooral de schilder zelf
en de zeldzaamheid het belangrijkst vonden. Dus hoe bekender en zeldzamer het schilderij,
hoe duurder. Ons antwoord op de hoofdvraag is dus ook de 7 aspecten: Schilder, omvang,
techniek, kwaliteit, thema, periode en de zeldzaamheid. Door deze punten te combineren
kun je de waarde van een schilderij bepalen.

Veel leerlingen van de Waerdenborch waren ook niet echt geïnteresseerd in kunst. Hierdoor
hadden ze vaak ook minder over voor een schilderij dan de daadwerkelijke prijs. Uiteindelijk
vond een overgroot deel het schilder van Edvard Munch ook veelte duur. Toch wilden ze het
liefst dat schilderij, omdat die bekender was. Hier speelt dus wederom bekendheid en
zeldzaamheid een grote rol.

Schilderijen zijn zoals je kan zien soms extreem duur. Toch worden deze prijzen betaald door
rijke investeerders zodat ze veel rendement kunnen boeken voor de toekomst. Op deze
manier wordt het kopen van een schilderij gebruikt als belegging.

Als wij ooit dit onderzoek een vervolg willen geven, willen we het verschil tussen scholieren
en volwassenen gaan bekijken. Volwassenen hebben namelijk vaak een hele andere kijk op
kunst dat jongeren. Maar dat is voor een later scenario, voorlopig zijn wij tevreden met de
resultaten.

8
Bronnen
Dit zijn de 20 duurste schilderijen ter wereld. (2019, 8 mei). Business AM.
https://businessam.be/duurste-schilderijen/
Hoe experts de waarde van klassieke schilderijen bepalen. (z.j.). Catawiki.
https://www.catawiki.nl/stories/5307-hoe-experts-de-waarde-van-klassieke-schilderijen-
bepalen
Kuijen, O. (2021, 20 april). Dit zijn de duurste Nederlandse schilderijen ooit verkocht.
Quote. https://www.quotenet.nl/lifestyle/kunst/a36155174/dit-zijn-de-duurste-
nederlandse-schilderijen-ooit-verkocht/

Mulder, M. (2013, 3 mei). Prijsbepaling van jouw schilderijen. Wat voor prijs moet je
rekenen voor jouw schilderij? Schilderen met olieverf.
https://schilderenmetolieverf.nl/prijsbepaling-van-jouw-schilderijen-wat-voor-prijs-moet-je-
rekenen-voor-jouw-schilderij/
Steve Cohen. (z.j.). Wikipedia.
https://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Cohen_(businessman)
Waarde schilderij bepalen? | Welke factoren spelen een rol? (2018, 27 december).
Acrylverfschilder.nl. https://www.acrylverfschilder.nl/waarde-schilderij-bepalen/
Wonderen, S. (2017, 9 december). Waarom pompen rijken doorgaans zoveel
miljoenen in kunstobjecten? Quote.
https://www.quotenet.nl/lifestyle/kunst/a207937/waarom-pompen-rijken-doorgaans-
zoveel-miljoenen-in-kunstobjecten-207937/

9
Bijlage
Als praktisch onderdeel hebben wij een enquête afgenomen onder scholieren op de
Waerdenborch.
Vraag 1: Onze eerst vraag is: Wat is uw geslacht? Dit is een vraag die niet heel erg van belang
is voor ons onderzoek maar toch het is toch altijd handig om te weten. Het komt er op neer
dat er veel meer vrouwen dan mannen onze enquête hebben ingevuld.

Vraag 2: Wat is uw leeftijd? Het grootste gedeelte van onze deelnemers is tussen de 10 en
16 dit is ook logisch omdat we hem op school hebben rondgestuurd.

Vraag 3: Was de vraag of mensen geïnteresseerd zijn in kunst. Het viel ons op dat een
overgroot deel van de leerlingen in school niet van kunst hield. Dit zie je overigens wel
steeds vaker bij de jeugd.

Vraag 4: Dit was de vraag waarop mensen de waarde van een schilder zouden betalen. Bij
deze vraag hebben we als keuzemogelijkheid de 7 aspecten gegeven die we zelf al hadden
onderzocht. De meeste mensen baseerde hun keuze ook het meest op deze aspecten.
Uiteindelijk werd de waarde het meest bepaald op: De kwaliteit, de zeldzaamheid en de
schilder.

10
Vraag 5: Hier werd gevraagd wat leerlingen voor een schilderij van Henk Mulder over
hadden. Dit is een schilder uit het dorp Holten waar onze school zit. Opvallend veel
leerlingen kochten liever geen schilderij en hadden er geen geld voor over. Daarnaast
betaalde de meeste mensen het liefst een bedrag tussen de 0 en 5000 euro.

Vraag 6: Hier werd gevraagd wat leerlingen over hadden voor het bekende schilderij ‘de
Schreeuw’. Ongeveer het zelfde deel als net kocht liever geen schilderij. Daarna betaalde
mensen het liefst een bedrag rond de 1 miljoen euro. Dat komt helemaal niet in de buurt bij
de werkelijke prijs. Voor de rest was de prijs heel erg verdeeld. Vraag 7 sluit hier op aan. De
leerlingen baseerden hun waarde het meest op de zeldzaamheid.

Vraag 8: Dit was de vraag over welk schilderij leerlingen liever op hun kamer hangen. De
meeste leerlingen kozen voor het schilderij van Edvard Munch. De reden hiervan die werd
gevraagd bij vraag 9 was omdat deze mooier en bijzondere was.

11
Vraag 10: De laatste vraag was de vraag wat leerlingen van de echte prijs vonden en veel
leerlingen vonden deze prijs veel te veel voor dit schilderij.

Concluderend uit de enquête kun je zeggen dat een redelijk groot deel van de leerlingen
niet geïnteresseerd is in kunst. We hebben bij onze enquête voor leerlingen gekozen omdat
we graag de mening wilden van mensen die hetzelfde denken als ons. De reden dat we voor
de Schreeuw hebben gekozen als bekend schilderij en niet voor een Van Gogh, is omdat
we hoopten dat veel leerlingen het schilderij niet heel goed kenden en dus objectief bleven.
Uiteindelijk gaan we deze enquête gebruiken voor het antwoord op deelvraag 3. We kunnen
nu namelijk redelijk inschatten wat leerlingen vinden van de prijs van een bekend schilderij.
Ook deelvraag 1 kan worden beantwoord met antwoorden van onze enquête.

12