Geëngageerd leraar: De Katrol

Ik ben tijdens mijn ‘stage’ voor geëngageerd leraar gedaan bij de Katrol werking in Aalter. De
Katrol beoogt het gratis geven van integrale studie- en opvoedingsondersteuning aan huis aan
kwetsbare gezinnen.

Katrol heeft 3 grote doelstellingen namelijk:

1. Kansarme kinderen kansrijker maken.

2. Zelfredzaamheid van de ouders verhogen en een onderwijscultuur in het gezin installeren.
3. Toekomstige hulpverleners, leerkrachten… (studenten) de kans bieden om zicht te krijgen op
gezinnen die in kans armoede leven.

Tijdens mijn project ben ik bij twee gezinnen terecht gekomen. Het waren twee gezinnen met een
totaal andere achtergrond waar ik per week 2 uurtjes langsging. Ik stond die gezinnen bij voor
huiswerkbegeleiding. Als ik vroeger dacht aan gezinnen die problemen hadden dan was het eerste
dat in mij op kwam altijd mensen met geldproblemen maar ik heb nu gemerkt dat er heel wat andere
problemen bestaan ook.

Mijn eerste gezin waar ik bij terecht kwam was bij een alleenstaande moeder die nog maar net
gescheiden was van haar man en die het heel druk had met van alles en nog wat en eigenlijk het
school van haar kinderen een beetje liet verwateren. Het kind die ik ondersteunde is door de situatie
thuis heel wat achteropgeraakt met het lezen op school. Het kindje zat in het eerste leerjaar en kond
bijna geen enkel woord volledig in 1 keer lezen maar moest al zijn woorden kappen en daarna lezen.
Ik vond dat heel bizar want ik merk dat kinderen in de 3 de kleuterklas dit soms al vlotter konden. Toen
ik de eerste maal bij het gezin aankwam had ik heel wat stress omdat ik niet precies wist waar ik ging
terecht komen en wat er precies verwacht werd van mij. Ik werd wel met open armen ontvangen van
de mama. Ik had voor de eerste keer een memory spel mee over mezelf waar ik me dan ging
voorstellen. Hij was direct heel enthousiast en dacht zo het vertrouwen van het kind stilaan te
winnen. In het begin was het als een deur met een slot eraan die langzaam openging. Ik merkte dat
het moeilijk was om de mama bij de begeleidng te betrekken want zij was meestal in de keuken en er
totaal niet mee bezig. Ik heb eigenlijk nooit echt problemen gehad met het kind want we deden eerst
iets voor school en tussendoor speelden we altijd een spel. Ik heb 1x gehad dat het kind niet aan de
tafel wou komen zitten en onder de tafel bleef zitten. Daarna zei ik ook tegen hem als je niet aan
tafel komt zitten dan spelen wij ook geen spel straks en daarna kwam hij wel. Wij maakten altijd bij
het begin van de begeleiding samen afspraken wat we gingen doen en dan hield hij zich er ook aan.
Als ik klaar was met mijn sessie bij het gezin vroeg ik aan de mama wat ze nu van plan was omdat ik
niet meer kon komen omdat mijn periode was afgelopen. Ze antwoorde me daarop dat ze eigenlijk
echt geen tijd had om haar daar mee bezig te houden omdat ze het zelf al heel druk had op het werk
en geen zin had om daarna nog eens thuis te komen en dan nog eens daarin zoveel werk moest
steken. Ik vond dat een heel jammer antwoord omdat ik merkte dat het kind echt terug een grote
sprong vooruit gemaakt had maar ik wist ook dat het opnieuw in het water zou vallen en dat hij
opnieuw achterop zou geraken, want zo een dingen moeten nu eenmaal bijgehouden worden en dat
heb ik haar dan ook verteld.

Het tweede gezin waarbij ik terecht kwam had een heel andere thuissituatie. Het was een gezin met
een mama, papa en 3 kinderen. Het was de bedoeling dat ik het ene kind zou ondersteunen in haar
lezen. De mama en papa in het gezin waren allebei doof dus in het begin vond ik het zeer moeilijk om
te kunnen communiceren met hen. De mama deed wel heel hard haar best om te kunnen
communiceren en met haar kon ik ook wel praten. Ik vond het heel aangrijpend om mensen in zo een
situatie te zien communiceren met elkaar en te zien hoeveel plezier ook zij kunnen hebben. Die
mensen hebben het echt niet gemakkelijk want de mama was ook terug beginnen studeren dus had
het ook heel druk maar ze is heel veel bezig met haar kinderen. Ik vond het prachtig om te zien dat
mensen in zo’n situatie zoveel doorzettingsvermogen hebben en hun hoofd niet laten hangen.

Ik heb ook wekelijks een bijeenkomst gehad, ofwel was dat met de begeleidster alleen van katrol of
wel was dat met de andere studenten die ook het project van katrol uitvoerden. Als we
samenkwamen dan speelden we een spel waar we ervaringen uit ons gezin met elkaar konden delen.
Het was meestal aan de hand van casussen of stellingen die we dan konden beantwoorden vanuit
onze eigen visie of ervaring die we hadden. Ik vond de bijeenkomsten zeer leerrijk want als je
bijvoorbeeld in het gezin een situatie had die je niet direct zelf kon oplossen kon je dat altijd vragen
in de groep als studenten dat ook al hadden meegemaakt en hoe zij dat dan hebben opgelost. Ik zat
met het probleem dat ik de mama bijna niet kon betrekken bij de ondersteuningen omdat zij het zo
druk had en dan vroeg ik aan de andere hoe zij dat aanpakken om de ouders meer te betrekken bij
het schoolgebeuren van het kind. Ze vertelden mij dan ook eerst eens te betrekken gewoon bij een
spel die je speelt met het kind en daarna over te gaan meer op schoolvlak.

Diversiteitsaspecten vanuit de eigen onderwijspraktijk in een nieuwe context inzetten

Ik heb wel diversiteit gezien in de gezinnen waar ik niet had bij stilgestaan. Bijvoorbeeld ik had nog
nooit contact gehad met mensen die doof zijn en in het begin had ik echt schrik om er naartoe te
gaan maar ik zag hoe zij hun best deden om te communiceren met de mensen rond zich en kreeg
daar heel veel respect voor. Ondanks dat het heel moeilijk is voor die mensen om met andere
mensen te praten of iets over te brengen naar andere doen zij heel hard hun best en blijven zij
doorzetten, ook al hebben ze eens een tegenslag. (Omdat de mama ook opnieuw is beginnen
studeren). Ik controleerde ook de verslagen die de mama moest schrijven voor haar school, de mama
was mij hiervoor ook heel dankbaar. Zij maakte heel veel fouten in haar grammatica van nederlands
maar ondanks dit gaf zit niet op en bleef het verslag herschrijven tot er geen fouten meer inzaten. De
diversiteit zat ook in de gebarentaal dat ze gebruikten want ik had mensen dit nog nooit zien
gebruiken bij elkaar. Ik had heel veel bewondering voor hen omdat zij in zo een moeilijke situatie,
elkaar zoveel steun bieden, elkaar zoveel helpen en samen zoveel plezier hadden!

Eigen competenties, talenten en ervaringen naar een breed onderwijsgerelateerd/

maatschappelijk/cultureel aanbod transfereren
Ik heb zoveel mogelijk mijn creativiteit laten meedraaien in de ondersteuningen die ik gegeven heb.
Ik ben telkens begonnen met mij creatief voor te stellen aan de hand van een memory, ook al was
dat niet altijd makkelijk omdat ik ook moest bezig zijn met het schoolse vlak van de kinderen, ik
voegde wel elke ondersteuning een spel eraan toe zodat ze toch wat afleiding hadden.

Ik leerde gedurende de ondersteuningen hoe je een gezin met bepaalde problemen kan
ondersteunen bij het maken van huiswerk. Ik leerde daarbij ondervinden dat deze problemen het
optimaal functioneren op school sterk beïnvloeden. Je leerde dan ook je aanpak bij testellen
naargelang de noden van het gezin. Ik heb ook geleerd dat het bij sommige gezinnen er helemaal niet
makkelijk aan toe gaat door bepaalde problemen (het druk hebben, niet goed kunnen
communiceren,..) en daardoor is het ook belangrijk dat ik me zeer flexibel opstelde en als het eens
niet lukte voor een bijeenkomst we samen achter een oplossing konden zoeken.

Ik wou kinderen uit kwetsbare gezinnen ondersteunen en sterker maken bij hun studies. Ik wou
ervoor zorgen dat het kind met een goed gevoel naar school kan en zo betere resultaten nastreeft.
Vanuit een nieuwe beginsituatie breed en gericht observeren
In het begin wist ik totaal niets van de achtergrond van het kind. Naarmate de ondersteuningen
volgden kregen we steeds meer een band. In het begin moest ik wel eens zagen tegen hem om aan
tafel te komen zitten maar dit liep steeds vlotter en vlotter tot ze zelf al klaar zaten aan de tafel. Ik
kreeg van de organisatie niet veel informatie door omdat ze wouden dat ik zelf alles kon
ondervinden. Bij het eerste gezin heeft de mama mij de hele situatie uitgelegd. Zo kreeg ik ook wel
meer zicht op hoe het precies zat in het gezin en hoe ik hen kon helpen bij de ondersteuning. In het
begin was het een gesloten deur met een slot die langzamerhand steeds een beetje meer openging.
Aangezien de mama zeer open werd naar het einde toe kon ik meeleven met de mama en me
proberen inleven in haar rol. Ook bij het andere gezin heb ik heel veel geleerd. Mijn ogen zijn daar
opengevallen dat mensen met zoveel tegenslagen er zoveel sterker kunnen uitkomen. Ik dacht bij dit
gezin dat het een vicieuze cirkel ging zijn die zich steeds herhaalde maar de mama heeft zich echt
herpakt (op stage) en is heel gelukkig. Ik vond het zo leuk om te zien hoe zij op een andere manier
met elkaar kunnen communiceren en daar heb ik heel veel respect voor!

Ik voelde mij als een vertrouwenspersoon en aanspreekpunt voor het kind.

Gedifferentieerde doelstellingen in functie van het sociaal-geëngageerd

onderwijsaanbod bereiken
Ik had vroeger een heel klein beeld van de mensen die het moeilijk hebben. Als ik dacht aan
moeilijkheden dacht ik van aan mensen die het financieel niet breed hebben, maar ik heb nu gemerkt
dat er heel wat andere dingen zijn waardoor mensen het moeilijk hebben. Ik merk ook vaak dat het
een vicieuze cirkel is waar mensen heel moeilijk uit geraken. Ik vond het bij het ene gezin heel
moeilijk om mijn ene doel dus na te streven omdat het heel moeilijk was om de mama bij het
gebeuren te betrekken, omdat ze het heel druk heeft op vlak van werk. Uiteindelijk hebben we zelf
wel eens bekeken wat we kunnen maken of doen om zijn lees achterstand niet terug te laten
verwateren.

Vaak is er een ontbrekende schakel tussen de school en de ouder. Ouders weten niet altijd wat de
school van hen verwacht. Anderzijds weet de school niet altijd even goed hoe de ouders te bereiken.
Daarom wou ik het kind ondersteunen en contacten leggen met de school voor te weten te komen
maar het kind zijn probleem lag, zo zou ik hem beter kunnen ondersteunen.

Zijn eigen referentiekader vergelijken met andere referentiekaders van het

brede maatschappelijke werkveld
Wij hebben telkens tijdens de bijeenkomsten vanuit ons eigen referentiekader ervaringen gewisseld
met andere studenten die ook het project volgden. Ik vond het vaak echt aangrijpend als ik verhalen
hoorde van andere studenten. Hoe moeilijk het soms kan zijn om mensen te kunnen bereiken en te
betrekken in het gebeuren. Ik heb gemerkt dat mensen die een andere taal spreken vaak heel veel
schrik hebben om te communiceren met anderen of dat ze mensen minder snel toelaten voor hulp.
In de gezinnen heb ik dan ook gemerkt dat ze het meeste kampen met de taal die ze niet goed
kunnen gebruiken. Het was boeiend om aan de hand van een spel de verschillende gezinnen te
vergelijken. Wat ik ook interessant vond aan de bijeenkomsten is dat we onze problemen konden
voorleggen aan de rest van de studenten en dan samen naar een oplossing konden zoeken door
erover te praten met elkaar.

Probleemoplossend denken en handelen in een nieuwe/ authentieke situatie

Als ik problemen had tijdens de huiswerkbegeleiding probeerde ik eerst zelf achter een oplossing te
zoeken, of probeerde ik erover te praten met het kind zelf. (vb: dat hij niet vanonder de tafel wou
komen dan hebben we besloten als hij er niet vanonder komt dat we geen spel spelen ook.) Als ik
verdere problemen had kon ik dat ook altijd met de mama van het gezin bespreken. Ik heb ook de
oorzaak van zijn lees achterstand besproken met de mama en dan samen besproken met haar wat ik
best kan doen om dit te verbeteren. Ik heb dan ook contact gehad via een heen en weerschriftje met
de leerkracht van het kind voor extra tips hoe ik zijn lezen kon verbeteren.

Bij het tweede gezin kon de communicatie soms was troebel verlopen omdat ik ze niet altijd
evengoed kon verstaan. Ik deed wel telkens mijn best om zo goed mogelijk met haar te
communiceren en wij hadden ook samen naar een oplossing gezocht als wij elkaar niet goed konden
verstaan dan schreef ik de woorden op een blaadje hoe je ze echt uitsprak en niet hoe je ze normaal
zou schrijven. De kinderen waren ook een grote hulp om met elkaar te communiceren omdat zij ook
samen gebruik maakten van gebarentaal.