ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

13/10/2018

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να εξηγήσετε γιατί:

α) το εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας κατά το 19ο αιώνα, αν και σχεδόν μόνιμα παθητικό,
είχε μεγάλη σημασία για τη χώρα.

β) στην Ελλάδα οι τάσεις οδηγούσαν στον πολυτεμαχισμό των εθνικών γαιών σε μικρές ή
μεσαίες ιδιοκτησίες.

γ) η πιο γνωστή περιοχή μεταλλευτικής δραστηριότητας υπήρξε το Λαύριο.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα
στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση.

α) Τα σύνορα του ελληνικού κράτους άγγιξαν τον Όλυμπο και τη Μακεδονία με την
προσάρτηση νέων εδαφών το 1861.

β) Η Μεγάλη Ιδέα ήταν μία εθνική ιδεολογία που υπονόμευσε κατά το 19ο αιώνα τις
προσπάθειες για οικονομική ανάπτυξη.

γ) Η Ελλλάδα εξήγε και μεταλλευτικά προϊόντα, που από το τέλος του 19ου αιώνα
πλησίαζαν το 1/3 της συνολικής αξίας των εξαγωγών.

δ) Περισσότερες από 100 νέες βομηχανικές επιχειρήσεις ιδρύθηκαν στην Ελλάδα κατά το
1870.

ε) Το 1881 άρχισε η κατασκευή της διώρυγας της Κορίνθου και το έργο ολοκληρώθηκε το
1893.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

α) Να περιγράψετε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το πιστωτικό σύστημα της

Ελλάδας κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας και να παρουσιάσετε την αναγκαιότητα
δημιουργίας σύγχρονου τραπεζικού συστήματος στη χώρα. (μονάδες 13)

Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Β2

Να αναφερθείτε :

στην κατασκευή και χρηματοδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου την περίοδο 1880 –
1909.

Μονάδες 12

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας
γνώσεις να αναφερθείτε στην εμποροναυτική δραστηριότητα των Ελλήνων
προεπαναστατικά και έως τα μέσα του 19ου αιώνα.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

[...] Με τη συνθήκη του Κιουτσούκ - Καϊναρτζί η Ρωσία απέκτησε το δικαίωμα να

προστατεύει όλους τους ορθοδόξους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή σχεδόν
ολόκληρη την υπόδουλη Βαλκανική, από κάθε αυθαιρεσία του κατακτητή∙ σε αυτό το
πλαίσιο εντάσσεται και η χρήση τηςρωσικής σημαίας. [...]

Τα ελληνικά πλοία ωφελήθηκαν από τη χρήση της ρωσικής σημαίας, κυρίως όταν
εμπορεύοντανστον Εύξεινο Πόντο και γι' αυτό όφειλαν να περάσουν τα Στενά. [...]

Ο αριθμός των πλοίων και η μεταφορική τους ικανότητα αυξάνονταν συνεχώς και τα κέρδη
που απέφεραν τα ταξίδια επενδύονταν πάλι στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Έτσι, όταν με τη
Γαλλική επανάσταση (1789) και τους πολέμους του Ναπολέοντα οι ρυθμοί διεξαγωγής του
ευρωπαϊκού εμπορίου αναστατώθηκαν και οι δύο κυρίαρχες στο εμπόριο της Ανατολικής
Μεσογείου δυνάμεις, η Γαλλία και η Αγγλία, σχεδόν αποσύρθηκαν από αυτό λόγω της
εμπλοκής τους στους πολέμους ως αντίπαλοι, η ελληνική ναυτιλία ήταν έτοιμη να καλύψει
το κενό. Η τελευταία δεκαετία του 18ου και η πρώτη του 19ου αιώνα ήταν η χρυσή εποχή
της [...]

Β. Κρεμμυδάς, Η οικονομία των Ελλήνων, Πενήντα κρίσιμα χρόνια, 1770-1821, στο Ιστορία του Νέου
Ελληνισμού, 1770-2000, τόμος 7ος , Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ.285.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Αποδεσμευμένοι από τους εξαναγκασμούς που υφίσταντο ως «υποταγμένη εθνότητα» στο

πλαίσιο της Αυτοκρατορίας, οι επιχειρηματίες που εγκαθίστανται στη Σύρα, με επικεφαλής
τους Χιώτες μεγαλεμπόρους, θα μπορέσουν επιτέλους να αξιοποιήσουν το εμπορικό τους
ταλέντο. Καθώς ελέγχουν τα δίκτυα των ανταλλαγών στην περιοχή και βρίσκονται σε
διαρκή επαφή με τους συγγενικούς τους ελληνικούς εμπορικούς οίκους της διασποράς, στο
Λονδίνο, τη Μασσαλία, το Άμστερνταμ, την Τεργέστη ή την Οδησσό, θα καταστήσουν τη νέα
τους πατρίδα αναγκαίο ενδιάμεσο σταθμό στην κίνηση των ανταλλαγών ανάμεσα στη Δύση
και την Ανατολή. [...] Η Σύρα θα γίνει, λοιπόν, ένα είδος αποθήκης, ένα εμπορικό
πρακτορείο της ανατολικής Μεσογείου.Αγοράζει από τη Δύση, χονδρικά και επί πιστώσει
τις περισσότερες φορές, υφάσματα βαμβακεράκαι μάλλινα, σιδερικά και είδη κιγκαλερίας,
δέρματα και ζάχαρη, και τα συγκεντρώνει στις αποθήκες της διαμετακόμισης, ώσπου να τα
μοιράσει σιγά σιγά στα διάφορα λιμάνια της Ελλάδας και του Αρχιπελάγους, «όπου οι
αποστολές εμπορευμάτων γίνονται σταδιακά, κάθε φορά που παρουσιάζονται οι
αντίστοιχες ανάγκες …». Σε αντάλλαγμα συγκεντρώνει και εξάγει τα προϊόντα του
περίγυρου: δημητριακά, σπόγγους και ακατέργαστα δέρματα, βερμιγιόν και φυσικά το
μετάξι.

Χρ. Αγριαντώνη, Οι απαρχίες της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα,Ιστορικό Αρχείο Εμπορικής
Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1986, σσ. 84 – 86

ΘΕΜΑ Δ1

Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας
γνώσεις να παρουσιάσετε το περιεχόµενο και τους στόχους της αγροτικής µεταρρύθµισης
του 1871 και να επισηµάνετε τις συνέπειες στην εθνική οικονοµία γενικότερα, αλλά και
στην πολιτική ζωή.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ

Τελικά το Μάρτιο του 1871, ο Κουµουνδούρος, µε υπουργό το Σωτηρόπουλο, πέτυχε την

ψήφιση νόµου µε αποτέλεσµα να διανεµηθούν 2.650.000 στρέµµατα σε 357.217 κλήρους
µε αγοραία αξία 90.000.000 δρχ. Η σηµασία της αγροτικής αυτής µεταρρυθµίσεως
εκτιµάται πληρέστερα, όταν συνειδητοποιηθεί το γεγονός ότι το µεγαλύτερο µέρος των
Ελλήνων χωρικών της εποχής εκείνης αποκαταστάθηκαν ως ιδιοκτήτες στη γη που
καλλιεργούσαν. Οι µικροί ιδιοκτήτες καλλιεργητές επιδόθηκαν, όπως ήταν φυσικό, στις πιο
κερδοφόρες καλλιέργειες και ιδιαίτερα σε εκείνες που προορίζονταν για εξαγωγή. Μέσα σε
διάστηµα µιας τριετίας, τα 40% και πλέον των καλλιεργούµενων εκτάσεων καλύπτονταν
από φυτείες (σταφιδαµπελώνες, βαµβακοφυτείες, καπνοφυτείες, κλπ.). Οι αγαθές για την
οικονοµία επιπτώσεις υπήρξαν άµεσες. Από την µια πλευρά παρατηρήθηκε ραγδαία εισροή
ξένου συναλλάγµατος και από την άλλη τα έσοδα του ∆ηµοσίου από τους τελωνειακούς
δασµούς εξαγωγής πολλαπλασιάσθηκαν. [...] Η επέκταση όµως των φυτειοκαλλιεργειών
επηρέασε αρνητικά την παραγωγή δηµητριακών. Από την εποχή εκείνη σηµειώνεται το
χρόνιο έλλειµµα της χώρας µε συνεπακόλουθο τη δαπάνη τεράστιων συναλλαγµατικών
αποθεµάτων για εισαγωγές. Η αγροτική µεταρρύθµιση έλυσε το πρόβληµα της εθνικής
γης. ∆εν έθιξε όµως καθόλου το καθεστώς των µεγάλων ιδιωτικών εκτάσεων της Αττικής
(170.000 στρέµµατα ή 40% περίπου του συνόλου), τα οποία είχαν τσιφλικοποιηθεί από την
εποχή της Ανεξαρτησίας. Οι γαιοκτήµονες των τσιφλικιών αυτών είχαν πετύχει µια σειρά
δικαστικών αποφάσεων µε τις οποίες τους αναγνωρίζονταν τα δικαιώµατα πλήρους
ιδιοκτησίας. Παρά τις σηµαντικές βελτιώσεις που σηµειώθηκαν στον αγροτικό τοµέα στη
δεκαετία αυτή, η γεωργία θα συνεχίσει ακόµη για καιρό να υποφέρει από βασικές
ελλείψεις: Η αγροτική δανειοδότηση παρέµεινε υποτυπώδης. Η εισαγωγή νεωτεριστικών
µεθόδων καλλιέργειας, κυρίως µε τη χρησιµοποίηση λιπασµάτων, δεν προχώρησε. Το
ανύπαρκτο οδικό δίκτυο και η έλλειψη µεταφορικών µέσων στις περισσότερες περιφέρειες
δεν επέτρεπε την εµπορία αγροτικών προϊόντων σε µεγάλη έκταση, µε αποτέλεσµα ένα
µεγάλο ποσοστό αγροτών να περιορίζεται σε καλλιέργειες που µόλις επαρκούν για τις
βιοτικές ανάγκες των οικογενειών τους.

Ευ. Κωφός, Από το τέλος της Κρητικής Επαναστάσεως ως την προσάρτηση της Θεσσαλίας, Η εθνική οικονομία,
στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, 1977, τόµος ΙΓ΄, σσ. 310 – 311