You are on page 1of 14

DCS - Digital Corpus of Sanskrit

Home
Query
Dictionary
Texts
Extended Queries
KWIC
Parallels
Corpus
Help
Functions
Login

Texts

Help
Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2535

Click on a sentence to show its analysis


Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.

bṛhadaśva uvāca / (1.1) Par.?


bṛhadaśva
n.s.m.
vac
3. sg., Perf.
damayantī tato dṛṣṭvā puṇyaślokaṃ narādhipam / (1.2) Par.?
damayantī
n.s.f.
tatas
indecl.
dṛś
Abs., indecl.
puṇyaśloka
ac.s.m.
nara
comp.
∞ adhipa
ac.s.m.
unmattavad anunmattā devane gatacetasam // (1.3) Par.?
unmad
PPP, comp.
∞ vat
indecl.
anunmatta
n.s.f.
devana
l.s.n.
gam
PPP, comp.
∞ cetas
ac.s.m.
bhayaśokasamāviṣṭā rājan bhīmasutā tataḥ / (2.1) Par.?
bhaya
comp.
∞ śoka
comp.
∞ samāviś
PPP, n.s.f.
rājan
v.s.m.
bhīma
comp.
∞ sutā
n.s.f.
tatas
indecl.
cintayāmāsa tat kāryaṃ sumahat pārthivaṃ prati // (2.2) Par.?
cintay
3. sg., per. perf.
tad
ac.s.n.
kārya
ac.s.n.
su
indecl.
∞ mahat
ac.s.n.
pārthiva
ac.s.m.
prati
indecl.
sā śaṅkamānā tatpāpaṃ cikīrṣantī ca tatpriyam / (3.1) Par.?
tad
n.s.f.
śaṅk
Pre. ind., n.s.f.
tad
comp.
∞ pāpa
ac.s.n.
cikīrṣ
Pre. ind., n.s.f.
ca
indecl.
tad
comp.
∞ priya
ac.s.n.
nalaṃ ca hṛtasarvasvam upalabhyedam abravīt // (3.2) Par.?
nala
ac.s.m.
ca
indecl.
hṛ
PPP, comp.
∞ sarvasva
ac.s.m.
upalabh
Abs., indecl.
∞ idam
ac.s.n.
brū
3. sg., Impf.
bṛhatsene vrajāmātyān ānāyya nalaśāsanāt / (4.1) Par.?
bṛhatsenā
v.s.f.
vraj
2. sg., Pre. imp.
∞ amātya
ac.p.m.
ānāyay
Abs., indecl.
nala
comp.
∞ śāsana
ab.s.n.
ācakṣva yaddhṛtaṃ dravyam avaśiṣṭaṃ ca yad vasu // (4.2) Par.?
ācakṣ
2. sg., Impf.
yad
n.s.n.
∞ hṛ
PPP, n.s.n.
dravya
n.s.n.
avaśiṣ
PPP, n.s.n.
ca
indecl.
yad
n.s.n.
vasu
n.s.n.
tatas te mantriṇaḥ sarve vijñāya nalaśāsanam / (5.1) Par.?
tatas
indecl.
tad
n.p.m.
mantrin
n.p.m.
sarva
n.p.m.
vijñā
Abs., indecl.
nala
comp.
∞ śāsana
ac.s.n.
api no bhāgadheyaṃ syād ityuktvā punar āvrajan // (5.2) Par.?
api
indecl.
mad
g.p.a.
bhāgadheya
n.s.n.
as
3. sg., Pre. opt.
iti
indecl.
∞ vac
Abs., indecl.
punar
indecl.
āvraj
3. pl., Impf.
tāstu sarvāḥ prakṛtayo dvitīyaṃ samupasthitāḥ / (6.1) Par.?
tad
n.p.f.
∞ tu
indecl.
sarva
n.p.f.
prakṛti
n.p.f.
dvitīya
ac.s.n.
samupasthā
PPP, n.p.f.
nyavedayad bhīmasutā na ca tat pratyanandata // (6.2) Par.?
niveday
3. sg., Impf.
bhīma
comp.
∞ sutā
n.s.f.
na
indecl.
ca
indecl.
tad
ac.s.n.
pratinand
3. sg., Impf.
vākyam apratinandantaṃ bhartāram abhivīkṣya sā / (7.1) Par.?
vākya
ac.s.n.
apratinandat
ac.s.m.
bhartṛ
ac.s.m.
abhivīkṣ
Abs., indecl.
tad
n.s.f.
damayantī punar veśma vrīḍitā praviveśa ha // (7.2) Par.?
damayantī
n.s.f.
punar
indecl.
veśman
ac.s.n.
vrīḍ
PPP, n.s.f.
praviś
3. sg., Perf.
ha
indecl.
niśamya satataṃ cākṣān puṇyaślokaparāṅmukhān / (8.1) Par.?
niśāmay
Abs., indecl.
satatam
indecl.
ca
indecl.
∞ akṣa
ac.p.m.
puṇyaśloka
comp.
∞ parāṅmukha
ac.p.m.
nalaṃ ca hṛtasarvasvaṃ dhātrīṃ punar uvāca ha // (8.2) Par.?
nala
ac.s.m.
ca
indecl.
hṛ
PPP, comp.
∞ sarvasva
ac.s.m.
dhātrī
ac.s.f.
punar
indecl.
vac
3. sg., Perf.
ha
indecl.
bṛhatsene punar gaccha vārṣṇeyaṃ nalaśāsanāt / (9.1) Par.?
bṛhatsenā
v.s.f.
punar
indecl.
gam
2. sg., Pre. imp.
vārṣṇeya
ac.s.m.
nala
comp.
∞ śāsana
ab.s.n.
sūtam ānaya kalyāṇi mahat kāryam upasthitam // (9.2) Par.?
sūta
ac.s.m.
ānī
2. sg., Pre. imp.
kalyāṇa
v.s.f.
mahat
n.s.n.
kārya
n.s.n.
upasthā
PPP, n.s.n.
bṛhatsenā tu tacchrutvā damayantyāḥ prabhāṣitam / (10.1) Par.?
bṛhatsenā
n.s.f.
tu
indecl.
tad
ac.s.n.
∞ śru
Abs., indecl.
damayantī
g.s.f.
prabhāṣita
ac.s.n.
vārṣṇeyam ānayāmāsa puruṣair āptakāribhiḥ // (10.2) Par.?
vārṣṇeya
ac.s.m.
ānī
3. sg., per. perf.
puruṣa
i.p.m.
āpta
comp.
∞ kārin
i.p.m.
vārṣṇeyaṃ tu tato bhaimī sāntvayañślakṣṇayā girā / (11.1) Par.?
vārṣṇeya
ac.s.m.
tu
indecl.
tatas
indecl.
bhaimī
n.s.f.
sāntvay
Pre. ind., n.s.m.
∞ ślakṣṇa
i.s.f.
gir
i.s.f.
uvāca deśakālajñā prāptakālam aninditā // (11.2) Par.?
vac
3. sg., Perf.
deśa
comp.
∞ kāla
comp.
∞ jña
n.s.f.
prāp
PPP, comp.
∞ kāla
ac.s.m.
anindita
n.s.f.
jānīṣe tvaṃ yathā rājā samyagvṛttaḥ sadā tvayi / (12.1) Par.?
jñā
2. sg., Pre. ind.
tvad
n.s.a.
yathā
indecl.
rājan
n.s.m.
samyak
indecl.
∞ vṛt
PPP, n.s.m.
sadā
indecl.
tvad
l.s.a.
tasya tvaṃ viṣamasthasya sāhāyyaṃ kartum arhasi // (12.2) Par.?
tad
g.s.m.
tva
n.s.n.
viṣama
comp.
∞ stha
g.s.m.
sāhāyya
ac.s.n.
kṛ
Inf., indecl.
arh
2. sg., Pre. ind.
yathā yathā hi nṛpatiḥ puṣkareṇeha jīyate / (13.1) Par.?
yathā
indecl.
yathā
indecl.
hi
indecl.
nṛpati
n.s.m.
puṣkara
i.s.m.
∞ iha
indecl.
ji
3. sg., Ind. pass.
tathā tathāsya dyūte vai rāgo bhūyo 'bhivardhate // (13.2) Par.?
tathā
indecl.
tathā
indecl.
∞ idam
g.s.m.
dyūta
l.s.n.
vai
indecl.
rāga
n.s.m.
bhūyas
indecl.
abhivṛdh
3. sg., Pre. ind.
yathā ca puṣkarasyākṣā vartante vaśavartinaḥ / (14.1) Par.?
yathā
indecl.
ca
indecl.
puṣkara
g.s.m.
∞ akṣa
n.p.m.
vṛt
3. pl., Pre. ind.
vaśa
comp.
∞ vartin
n.p.m.
tathā viparyayaścāpi nalasyākṣeṣu dṛśyate // (14.2) Par.?
tathā
indecl.
viparyaya
n.s.m.
∞ ca
indecl.
∞ api
indecl.
nala
g.s.m.
∞ akṣa
l.p.m.
dṛś
3. sg., Ind. pass.
suhṛtsvajanavākyāni yathāvan na śṛṇoti ca / (15.1) Par.?
suhṛd
comp.
∞ sva
comp.
∞ jana
comp.
∞ vākya
ac.p.n.
yathāvat
indecl.
na
indecl.
śru
3. sg., Pre. ind.
ca
indecl.
nūnaṃ manye na śeṣo 'sti naiṣadhasya mahātmanaḥ // (15.2) Par.?
nūnam
indecl.
man
1. sg., Pre. ind.
na
indecl.
śeṣa
n.s.m.
as
3. sg., Pre. ind.
naiṣadha
g.s.m.
mahātman
g.s.m.
yatra me vacanaṃ rājā nābhinandati mohitaḥ / (16.1) Par.?
yatra
indecl.
mad
g.s.a.
vacana
ac.s.n.
rājan
n.s.m.
na
indecl.
∞ abhinand
3. sg., Pre. ind.
mohay
PPP, n.s.m.
śaraṇaṃ tvāṃ prapannāsmi sārathe kuru madvacaḥ / (16.2) Par.?
śaraṇa
ac.s.n.
tvad
ac.s.a.
prapad
PPP, n.s.f.
∞ as
1. sg., Pre. ind.
sārathi
v.s.m.
kṛ
2. sg., Pre. imp.
mad
comp.
∞ vacas
ac.s.n.
na hi me śudhyate bhāvaḥ kadācid vinaśed iti // (16.3) Par.?
na
indecl.
hi
indecl.
mad
g.s.a.
śudh
3. sg., Ind. pass.
bhāva
n.s.m.
kadācid
indecl.
vinaś
3. sg., Pre. opt.
iti
indecl.
nalasya dayitān aśvān yojayitvā mahājavān / (17.1) Par.?
nala
g.s.m.
dayita
ac.p.m.
aśva
ac.p.m.
yojay
Abs., indecl.
mahat
comp.
∞ java
ac.p.m.
idam āropya mithunaṃ kuṇḍinaṃ yātum arhasi // (17.2) Par.?
idam
ac.s.n.
āropay
Abs., indecl.
mithuna
ac.s.n.
kuṇḍina
ac.s.n.

Inf., indecl.
arh
2. sg., Pre. ind.
mama jñātiṣu nikṣipya dārakau syandanaṃ tathā / (18.1) Par.?
mad
g.s.a.
jñāti
l.p.m.
nikṣip
Abs., indecl.
dāraka
ac.d.m.
syandana
ac.s.n.
tathā
indecl.
aśvāṃścaitān yathākāmaṃ vasa vānyatra gaccha vā // (18.2) Par.?
aśva
ac.p.m.
∞ ca
indecl.
∞ etad
ac.p.m.
yathākāma
ac.s.m.
vas
2. sg., Pre. imp.

indecl.
∞ anyatra
indecl.
gam
2. sg., Pre. imp.

indecl.
damayantyāstu tad vākyaṃ vārṣṇeyo nalasārathiḥ / (19.1) Par.?
damayantī
g.s.f.
∞ tu
indecl.
tad
ac.s.n.
vākya
ac.s.n.
vārṣṇeya
n.s.m.
nala
comp.
∞ sārathi
n.s.m.
nyavedayad aśeṣeṇa nalāmātyeṣu mukhyaśaḥ // (19.2) Par.?
niveday
3. sg., Impf.
aśeṣa
i.s.m.
nala
comp.
∞ amātya
l.p.m.
mukhyaśas
indecl.
taiḥ sametya viniścitya so 'nujñāto mahīpate / (20.1) Par.?
tad
i.p.m.
same
Abs., indecl.
viniści
Abs., indecl.
tad
n.s.m.
anujñā
PPP, n.s.m.
mahīpati
v.s.m.
yayau mithunam āropya vidarbhāṃs tena vāhinā // (20.2) Par.?

3. sg., Perf.
mithuna
ac.s.n.
āropay
Abs., indecl.
vidarbha
ac.p.m.
tad
i.s.m.
vāhin
i.s.m.
hayāṃstatra vinikṣipya sūto rathavaraṃ ca tam / (21.1) Par.?
haya
ac.p.m.
∞ tatra
indecl.
vinikṣip
Abs., indecl.
sūta
n.s.m.
ratha
comp.
∞ vara
ac.s.m.
ca
indecl.
tad
ac.s.m.
indrasenāṃ ca tāṃ kanyām indrasenaṃ ca bālakam // (21.2) Par.?
indrasenā
ac.s.f.
ca
indecl.
tad
ac.s.f.
kanyā
ac.s.f.
indrasena
ac.s.m.
ca
indecl.
bālaka
ac.s.m.
āmantrya bhīmaṃ rājānam ārtaḥ śocan nalaṃ nṛpam / (22.1) Par.?
āmantray
Abs., indecl.
bhīma
ac.s.m.
rājan
ac.s.m.
ārta
n.s.m.
śuc
Pre. ind., n.s.m.
nala
ac.s.m.
nṛpa
ac.s.m.
aṭamānas tato 'yodhyāṃ jagāma nagarīṃ tadā // (22.2) Par.?
aṭ
Pre. ind., n.s.m.
tatas
indecl.
ayodhyā
ac.s.f.
gam
3. sg., Perf.
nagarī
ac.s.f.
tadā
indecl.
ṛtuparṇaṃ sa rājānam upatasthe suduḥkhitaḥ / (23.1) Par.?
ṛtuparṇa
ac.s.m.
tad
n.s.m.
rājan
ac.s.m.
upasthā
3. sg., Perf.
su
indecl.
∞ duḥkhita
n.s.m.
bhṛtiṃ copayayau tasya sārathyena mahīpate // (23.2) Par.?
bhṛti
ac.s.f.
ca
indecl.
∞ upayā
3. sg., Perf.
tad
g.s.m.
sārathya
i.s.n.
mahīpati
v.s.m.
Duration=0.083749055862427 secs.
Version 3.0., January 2019 - Contact, copyright, disclaimer

You might also like