Professional Documents
Culture Documents
Plzaop W Działaniach Bojowych
Plzaop W Działaniach Bojowych
PLUTON ZAOPATRZENIA
W DZIAŁANIACH BOJOWYCH
Elbląg 2006
ZDJĘCIA I ILUSTRACJE:
kpt. Jerzy STANECKI
Wstęp
Posiadanie wiedzy i doświadczenie są
niezbędnymi warunkami dobrego dowodzenia.
Wiedza musi być jednak wystarczajco
obszerna aby w ogóle mogła być wykorzystana
w dowodzeniu.
6
Postanowienia ogólne
Postanowienia ogólne
Celem tego rozdziału jest przedstawienie definicji, skrótów i znaków taktycznych doty-
czących zabezpieczenia materiałowego, których opanowanie warunkuje zrozumienie innych
wiadomości zawartych w następnych rozdziałach.
1
Regulamin działań taktycznych wojsk zmechanizowanych i pancernych. Batalion – kompania. DWLąd 20/2000, s. PT-1.
2
tamże, s. PT-2.
3
Doktryna Logistyczna Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej DD/4. Szt. Gen. 1566/2004, s. 26.
4
tamże, s. 27.
5
Regulamin…, s. PT-3.
6
Doktryna…, s. 26.
7
tamże, s. 26.
7
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
8
Regulamin…, s. PT-8. tamże, s. PT-8.
9
Doktryna…, s. A-4.
10
Regulamin…, s. PT-11.
11
Doktryna…, s. 27.
12
Przepisy o gospodarce żywnościowej i organizacji żywienia w czasie wojny, Żywn. 93/80, s. 6.
13
Regulamin…, s. PT-17.
14
Doktryna, s. 34.
15
Regulamin…, s. PT-19.
8
Postanowienia ogólne
Urządzenie logistyczne – rozwinięte w terenie lub miejscu stałej dyslokacji siły i środki jednostek
logistycznych, przeznaczone do realizacji dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług.16
Uzbrojenie – to ogół środków walki żołnierza, pododdziału i oddziału oraz związku taktycz-
nego i operacyjnego, a także rodzajów wojsk i sił zbrojnych.17
Zabezpieczenie materiałowe – zespół działań podsystemu materiałowego, którego celem jest
zaspokojenie potrzeb wojsk w wymagane asortymentowo ilości środków zaopatrzenia oraz
logistyczne usługi materiałowe, w miejscu i czasie umożliwiającym SZ RP właściwe funk-
cjonowanie, w okresie pokoju, kryzysu i wojny.19
Zaopatrzenie – uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki bojowe i materiałowe.20
Zdobycz wojenna – mienie wojskowe przeciwnika, zajęte przez wojska własne.21
ZABEZPIECZENIE
LOGISTYCZNE
22
ZABEZPIECZENIE ZABEZPIECZENIE
MEDYCZNE TECHNICZNE
INNE ZABEZPIECZENIE
PRZEDSIĘWZIĘCIA MATERIAŁOWE
16
tamże, s. PT-19.
17
tamże, s. 4-5.
19
Doktryna…, s. A-7.
20
Regulamin…, s. PT-22.
21
tamże, s. PT-22.
22
tamże, s. 4-1.
9
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w żywność
Za wyżywienie żołnierzy w batalionie, odpowiedzialność ponosi jego dowódca. Nato-
miast za zorganizowanie i funkcjonowanie bpż, odpowiada szef logistyki (S-4) batalionu.
Bezpośrednio pracą bpż kieruje dowódca plzaop poprzez dowódcę drużyny gospodarczej.
Szef logistyki (S-4) batalionu określa sposób żywienia oraz kolejność i terminy dostarczania
lub pobierania posiłków przez pododdziały.
Posiłki w bpż przygotowywane są na podstawie jadłospisu, opracowanego w sekcji mate-
riałowej oddziału. Żywność dowożona jest do plzaop z kzaop oddziału raz na dobę pod koniec
dnia walki lub raz na dwa dni.
Rozróżnia się następujące sposoby żywienia:
• gorącymi posiłkami (w zasadzie 2 razy na dobę);
• suchymi należnościami żywnościowymi;
• sposobem mieszanym (posiłki gotowane i suche należności żywnościowe);
• gotowymi posiłkami w puszkach.
Gotowane posiłki przyrządza się w punkcie żywnościowym. W zależności od sytuacji wy-
daje się je żołnierzom dwa–trzy razy dziennie. Suche należności żywnościowe umożliwiają
spożycie trzech posiłków w ciągu dnia, zarówno na zimno, jak i po podgrzaniu.
Żywienie sposobem mieszanym, polega na wydaniu dwóch posiłków gotowanych i jedne-
go w postaci suchej lub odwrotnie.
Gotowe posiłki w puszkach, stosuje się dla małych grup lub pojedynczych żołnierzy wyko-
nujących zadania samodzielne poza swoim pododdziałem.
Żywienie wszystkimi posiłkami gotowanymi stosuje się w czasie przebywania wojsk w re-
jonie ześrodkowania lub w czasie organizowania walki.
W czasie prowadzenia działań, przede wszystkim stosuje się żywienie mieszane, wyko-
rzystując rację dzienną „W”, „WS” i „S” należności podstawowej NP. Wówczas wydaje się
żołnierzom gorący posiłek dwa razy na dobę. Około 1–1,5 godz. przed rozpoczęciem dzia-
łań wydaje się gotowany posiłek, a na czas walki – rację dzienną „S”, kawę do manierek
i całodobową rację chleba. Po zakończeniu dnia walki wydaje się gotowany posiłek z racji
dziennej „W” lub „WS”.
Całodzienne żywienie w postaci suchej należności żywnościowej, składające się z trzech
posiłków, stosuje się w warunkach, kiedy nie ma możliwości przyrządzania gotowego posiłku.
Żywienie żołnierzy suchą należnością żywnościową, należy traktować jako formę przejściową,
można je stosować w okresie nieprzekraczającym trzech dni.
W celu umożliwienia podgrzania konserw, wchodzących w skład suchej należności żyw-
nościowej, żołnierzy wyposaża się w kuchenki indywidualne. Napój przyrządza sobie żołnierz
we własnym zakresie z otrzymanej kawy konserwowej.
Do termosów należy wlewać posiłki, bezpośrednio po ich ugotowaniu. W niektórych sy-
tuacjach dopuszcza się przechowywanie gotowanych posiłków w termosach do 4 godz. dla
nieobecnych grup żołnierzy lub pododdziałów.
Urządzenia logistyczne
batalionu
Urządzenia logistyczne
Bezpośrednim realizatorem zabezpieczenia materiałowego batalionu jest pluton zaopa-
trzenia, który rozwija swoimi siłami batalionowy punkt zaopatrzenia, składający się z elemen-
tów funkcjonalnych, o ustalonych możliwościach wykonawczych i rozwijanych w określonym
czasie i rejonie.
W jego skład wchodzi:
• batalionowy punkt amunicyjny (bpa),
• batalionowy punkt żywnościowy (bpż),
• batalionowy punkt wydawania wody (bpww),
• batalionowy punkt tankowania (bpt).
Batalionowy punkt amunicyjny. Organizuje się w ugrupowaniu bojowym batalionu,
w miejscu ukrytym przed obserwacją i bezpośrednim ogniem przeciwnika, zapewniającym
dogodny zarówno dojazd jak i wyjazd środków transportowych ze środkami bojowymi. W za-
leżności od sytuacji i warunków terenowych oraz możliwości, można go organizować na
środkach transportowych przydzielonych przez wyższego przełożonego.
Do jego organizowania wykorzystuje się naturalne ukrycia (wgłębienia, nisze, leje,
obiekty itp.), a w razie ich braku wykonuje się ich rozbudowę inżynieryjną, jak na rysunku
14
Urządzenia logistyczne batalionu
15
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Batalionowy punkt tankowania. Rozwijany jest w ramach bpz i organizuje się go siłami
drużyny zaopatrzenia w mps. Do bpt dowożone są materiały pędne i smary z kzaop oddziału,
i stąd realizowana jest ich dystrybucja do pododdziałów batalionu. Rozmieszczenie bpt przed-
stawia rysunek.
Batalionowy punkt tankowania
16
Urządzenia logistyczne batalionu
Wydawanie i przyjmowanie
środków bojowych i materiałowych
Częstotliwość uzupełniania zużytych ŚBiM następuje zależnie od szybkości ich zużycia:
• kilka razy na dobę, jeżeli ich zużycie na skutek nasilenia się i gwałtowności walk będzie
szybko wzrastać;
17
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
• pod koniec dnia (pora dogodna ze względu na warunki ograniczonej widoczności, które
maskują ruch środków transportowych i prace przeładunkowe);
• po zakończonej walce przez batalion, po jego wyjściu z walki, w czasie przerw w walce lub
w czasie odtwarzania zdolności bojowej;
• przed wprowadzeniem batalionu do walki;
• po wykonaniu marszu.
W związku z powyższym plzaop będzie wykonywał zadania związane zarówno z dosta-
wą i uzupełnieniem ŚBiM, jak i z przyjmowaniem ich ze szczebla nadrzędnego, w celu uzu-
pełnienia swych własnych zapasów.
18
Urządzenia logistyczne batalionu
19
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zarówno dowóz, jak i powrót, odbywać się powinny po ściśle wyznaczonych drogach
dowozu i ewakuacji. Nie należy jednak wykluczyć trudności wynikających ze zniszczenia
dróg, zajęcia ich przez odwód, czy nawet dokonanej zmiany rejonu rozmieszczenia punktów
logistycznych pododdziałów. Kolumny (środki transportu) ze ŚBiM oraz sam marsz organi-
zuje się na ogólnych zasadach. Transport, po dokonaniu dowozu powraca do poprzedniego
zajmowanego lub nowego rejonu. Może on również wracać np. poprzez BPZ lub jej czołów-
kę, jeżeli jedna z nich będzie znajdować się w pobliżu, a dowódca kolumny otrzyma taki
rozkaz. Dla sprawnego przekazania pododdziałom batalionu ŚBiM celowo jest podzielić
i rozłożyć na środkach transportowych plzaop według rodzajów i asortymentów, np.:
• amunicję strzelecką w odpowiednich ilościach do karabinów i pistoletów, a także granatów,
naboi sygnalizacyjnych, itp.;
• amunicję artyleryjską do armat, haubic, moździerzy według kalibrów oraz z podziałem na
burzące, odłamkowe, itp.
Ponadto, należy dokonać podziału na grupy pojazdów (kolumny) dowożących zaopatrze-
nie, uwzględniając przy tym stan ilościowy zaopatrywanych pododdziałów oraz liczbę i rodza-
je pojazdów mechanicznych, wozów bojowych i uzbrojenia.
Podobnie jak przekazywanie, przyjmowanie ŚBiM odbywać się będzie na podstawie odpo-
wiednich dokumentów (karty transportowe, rozdzielniki, asygnaty lub inne). Fakt przyjęcia
Kolumna z zaopatrzeniem
20
Urządzenia logistyczne batalionu
21
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
22
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
DOWÓDCA
BATALIONU
PLUTON
ZAOPATRZENIA
23
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
24
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Samochód ciężarowy JELCZ z żurawiem przenośnym dużego udźwigu HIAB-700 przezna-
czony jest do samodzielnego przeładunku i transportu ładunków o dużej masie, w tym konte-
nerów 20-stopowych (ISO) o masie do 8000 kg.
25
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1. PRZEZNACZENIE
Cysterna CD-7,5B przeznaczona jest do pobierania i wydawania oraz przewozu i krótkotrwałe-
go przechowywania paliwa w warunkach polowych.
26
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Cysterna CDPO-4W przeznaczona jest do pobierania i wydawania oraz przewozu i krótkotrwa-
łego przechowywania paliwa w warunkach polowych.
27
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1. PRZEZNACZENIE
Cysterna CD-5W przeznaczona jest do pobierania i wydawania oraz przewozu i krótkotrwałego
przechowywania paliwa w warunkach polowych.
28
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Cysterna wz. CW-266 przeznaczona jest do pobierania i wydawania oraz przewozu i krótko-
trwałego przechowywania wody w różnych warunkach klimatycznych dla celów spożywczo-
-produkcyjnych w warunkach polowych.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Dokumentacji tech-
niczno-ruchowej autocysterny CW-266.
29
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1. PRZEZNACZENIE
Cysterna na wodę wz. CW-41 przeznaczona jest do pobierania i wydawania oraz przewozu
i czasowego przechowywania wody dla celów spożywczo-produkcyjnych w warunkach polo-
wych, w różnych warunkach klimatycznych.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Instrukcji obsługi cy-
sterny na wodę CW-41.
30
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Zbiornik na wodę wz. ZW-1000 przeznaczony jest do pobierania, przewozu i czasowego prze-
chowywania wody dla celów spożywczo-produkcyjnych w warunkach polowych, w różnych
warunkach klimatycznych.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Instrukcji obsługi
zbiornika na wodę ZW-1000.
31
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1. PRZEZNACZENIE
Zbiornik na wodę na płozach przeznaczony jest do pobierania, przewozu na środkach trans-
portowych (w tym na podwoziu kuchen polowych KP-200 i KP340) i czasowego przechowy-
wania wody dla celów spożywczo-produkcyjnych w warunkach polowych w różnych warun-
kach klimatycznych.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Katalogu sprzętu służ-
by żywnościowej, sygn. Żywn. 111/91.
32
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Samochód ciężarowy szosowy IVECO-STRALIS jest pojazdem przeznaczonym do przewozu
ładunków oraz ciągnięcia przyczepy po drogach.
33
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1. PRZEZNACZENIE
Samochód ciężarowo-terenowy STAR-266 jest pojazdem przeznaczonym do przewozu ładunków
oraz ciągnięcia przyczepy po drogach i w terenie; podwozie do zabudowy i urządzeń specjalnych.
34
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Samochód ciężarowy szosowy STAR-200 jest pojazdem przeznaczonym do przewozu ładun-
ków oraz ciągnięcia przyczepy po drogach.
35
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
PRZYCZEPA D-46
1. PRZEZNACZENIE
Przyczepa D-46 jest przeznaczona do przewozu ładunków po drogach i w terenie.
36
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Samochód do przewozu chleba przeznaczony jest do transportu pieczywa w warunkach gar-
nizonowych i polowych.
37
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
CHŁODNIA
wz. Ms-3sw na samochodzie STAR-200
1. PRZEZNACZENIE
Samochód chłodnia jest pojazdem przeznaczonym do przewozu mięsa i produktów mięsnych
oraz innych środków spożywczych wymagających transportu w obniżonych temperaturach
w pozycji wiszącej na hakach lub luzem na podłodze i na półkach.
38
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Instrukcji obsługi i eks-
ploatacji samochodu chłodni typ: Ms-3, Ms-3s, Ms-3w, Ms-3sw oraz w Instrukcji obsługi samo-
chodowego agregatu chłodniczego typu BS-4SE.
39
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
KUCHNIA POLOWA
wz. KP-340
1. PRZEZNACZENIE
Kuchnia polowa wz. KP-340 przeznaczona jest do przygotowywania dwudaniowego posiłku
dla 160 osób żywionych w warunkach polowych.
40
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Katalogu sprzętu służ-
by żywnościowej, sygn. Żywn. 111/91.
41
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
KUCHNIA POLOWA
wz. KP-200
1. PRZEZNACZENIE
Kuchnia polowa wz. KP-200 przeznaczona jest do przygotowywania dwudaniowego posiłku
dla 100 osób żywionych w warunkach polowych.
42
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Katalogu sprzętu służ-
by żywnościowej, sygn. Żywn. 111/91.
43
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
KUCHNIA POLOWA
wz. KP-25 PRZENOŚNA
1. PRZEZNACZENIE
Przenośna kuchnia polowa wz. KP-25 przeznaczona jest do przygotowywania dwudaniowego
posiłku dla małych grup żołnierzy (do 10 osób) żywionych w warunkach polowych.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Katalogu sprzętu służ-
by żywnościowej, sygn. Żywn. 111/91.
44
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
PODGRZEWACZ WODY
wz. PPGW-200
1. PRZEZNACZENIE
Podgrzewacz wody wz. PPGW-200,
przeznaczony jest do podgrzewania
wody w warunkach polowych:
– do celów higieny osobistej żołnierzy,
– do mycia menażek i niezbędników
w punktach żywienia,
– do celów technicznych,
przy obsłudze samochodów.
3. UWAGA
Szczegółowe informacje dotyczące obsługi i konserwacji znajdują się w Instrukcji obsługi urzą-
dzenia do podgrzewania wody PPGW-200.
45
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
TERMOS 12 dm3
z łyżką czerpakową wz. TP-12
1. PRZEZNACZENIE
Termos przeznaczony jest do przenoszenia i kilkugodzinnego przechowywania gorącej strawy.
46
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
MENAŻKA wz. 70
1. PRZEZNACZENIE
Menażka przeznaczona jest do przenoszenia i spożywania posiłków w warunkach polowych.
47
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
MANIERKA
1. PRZEZNACZENIE
Manierka żołnierska przeznaczona jest do przechowywania i spożywania napojów w warunkach
polowych.
48
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
1. PRZEZNACZENIE
Niezbędnik wz. NK01 przeznaczony jest do spożywania posiłków, a także otwierania konserw
w warunkach polowych.
49
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Limit zużycia
środków bojowych i materiałowych
Zużycie ŚBiM zależy od rodzaju działań, intensywności walk, pory roku i dnia itp.
Potrzeby zaopatrzeniowe wzrosną w wyniku strat poniesionych wskutek oddziaływania
przeciwnika, zwłaszcza na pododdziały zaopatrzenia. Aby zachować normatywne ilości
ŚBiM, należy je ciągle uzupełniać. W pododdziałach gromadzi się i utrzymuje ustalone
normami urzutowania ilości ŚBiM.
Limity zużycia rozpatrywane będą zgodnie z podziałem środków zaopatrzenia na
pięć klas:
• klasa I – środki zaopatrzenia przeznaczone do konsumpcji zarówno przez personel, jak
i zwierzęta, występujące w jednolitych racjach niezależnie od lokalnych warunków bojo-
wych i terenowych;
• klasa II – środki zaopatrzenia, na które zostały ustalone tabele należności lub wyposa-
żenie;
• klasa III – paliwa, oleje i smary do wszelkich zastosowań z wyłączeniem lotnictwa oraz
bojowe środki specjalne wytwarzane na bazie produktów naftowych;
• klasa III A – paliwa lotnicze, oleje i smary stosowane w lotnictwie;
• klasa IV – środki zaopatrzenia, w tym materiały konstrukcyjne i fortyfikacyjne, dla których
nie zostały ustalone tabele należności i wyposażenia;
• klasa V – środki bojowe.
W ramach przydzielonego limitu zużycia ŚBiM, dowódca batalionu i dowódca kompa-
nii mogą tworzyć ich niezbedną rezerwę przeznaczoną do wykonania nieprzewidzianych
zadań.
Oznakowanie
środków bojowych i materiałowych
Rodzaje i oznakowanie amunicji
W skład systemu oznakowania amunicji wchodzą: cechowanie, malowanie ochronne,
i odróżniające i znakowanie.
1) Cechowanie amunicji są to cyfry lub litery wybite bezpośrednio na powierzchniach ze-
wnętrznych metalowych elementów amunicji (przeważnie w zakładzie produkcyjnym),
z których:
a) POCISKI – mają cechy na kadłubie, dnach i wkrętkach głowicowych informując o:
– nr partii i roku wykonania skorupy – na części głowicowej;
– nr wytopu i próbie twardości (odciski) – na części walcowej (cylindrycznej);
– nr zakładu i partii, numerze pocisku w tej partii, roku wyrobu, odbiorze wojskowym
i kontroli technicznej – na częściach dennych;
b) ZAPALNIKI – mają cechy na kadłubie informujące o:
– rodzaju zapalnika;
– partii;
– roku wykonania;
– zakładzie produkcyjnym;
50
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
51
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
b) amunicja 23 mm nb a-plot:
– kolor żółty – amunicja przeciwpancerno-zapalająco-
-smugowa (BZT);
– kolor czerwony – amunicja odłamkowo-burząco-zapa-
lająco-smugowa (OFZT);
c) amunicja szkolna:
– malowanie ochronne koloru zielonego z białym paskiem
wokół i napisem „Szkolny”;
d) amunicja treningowa:
– malowanie ochronne koloru czarnego z białym pa-
skiem wokół.
3) Znakowanie amunicji – to litery lub cyfry malowane na
amunicji lub jej elementach, informujące o przeznaczeniu
amunicji, rodzaju uzbrojenia, do którego może być zasto-
sowane, sposobie kompletacji.
W skład znakowania mogą wchodzić następujące grupy in-
formacyjne:
a) na pociskach (granatach):
– indeks pocisku (granatu);
– rodzaj materiału wybuchowego-kruszącego;
– znaki masy;
– znaki dotyczące kompletacji (elaboracji);
– inne znaki.
b) na łuskach:
– indeks naboju;
– indeks ładunku;
– rodzaj, marka i partia prochu;
– znak zakładu produkcyjnego i rok produkcji (kompletacji).
Oznakowanie żywności
Sposób pakowania oraz oznakowania zestawów żywnościowych regulują Normy Obron-
ne. Wszystkie produkty wchodzące w skład zestawu żywnościowego oraz pakiet z akceso-
riami dodatkowymi powinny być umieszczone w torbie z tworzywa sztucznego spełniające-
go określone wymagania.
Opakowaniem transportowym indywidualnej racji żywnościowej suchej powinno być
pudło tekturowe. Wymagania techniczne pudeł uzgadniane są między dostawcą i odbior-
cą wojskowym. Nie dopuszcza się pudeł zmokniętych, zapleśniałych, z załamaniami, za-
gięciami i innymi uszkodzeniami mechanicznymi.
W każdym opakowaniu transportowym zestawu żywnościowego indywidualnej
racji suchej „S” powinna być umieszczona karta informacyjna zawierająca następu-
jące dane:
• skład zestawu żywnościowego indywidualnej racji suchej „S”;
• ilość produktów dla 1 osoby;
• ilość produktów w opakowaniach jednostkowych;
• wartość energetyczną zestawu;
• sposób przygotowania posiłku:
Przykład karty informacyjnej podano dalej.
Wartość energetyczna zestawu nr 1 wynosi 1070 kcal.
52
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
53
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zestaw Żywno-
ściowy Grupowej
Racji Żywnościowej
Suchej „S”
54
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
torebki z ekstraktem kawy zbożowej, torebki z cukrem oraz pojemniki z dżemem powinny być
zapakowane – każdy asortyment oddzielnie, saszetki z herbatą i torebki z cukrem oddzielnie
do każdego posiłku. Akcesoria powinny być zapakowane oddzielnie dla każdej osoby. Poniżej
przedstawiono przykład karty informacyjnej, dotyczącej grupowej racji żywnościowej, skon-
centrowanej dla wojsk lądowych „WS-6/5”.
Zestawy żywnościowe powinny być przewożone wyłącznie w pudłach, środkami transpor-
tu przeznaczonymi do przewozu artykułów żywnościowych, czystymi, suchymi i zabezpieczo-
nymi przed wpływem warunków atmosferycznych.23
23
Indywidualna racja żywnościowa sucha „S”, Norma Obronna, NO-89-A206, ustanowiona przez Ministra Obrony
Narodowej Decyzją Nr 302/MON z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie ustanowienia norm obronnych (Dz. Urz.
MON z 2001r. nr 22, poz. 186) z terminem obowiązywania od dnia 01 stycznia 2002 r.
55
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Konserwy mięsne
KM 101 – gatunkowa mielona konserwa wieprzowa
KM 102 – konserwa tyrolska
KM 103 – konserwa podhalańska
KM 104 – gulasz angielski
KM 201 – gulasz wieprzowy podsmarzany
KM 202 – gulasz wołowy podsmarzany
24
Grupowa racja żywnościowa skoncentrowana dla wojsk lądowych „WS”, Norma Obronna, NO-89-A204, ustanowio-
na przez Ministra Obrony Narodowej Decyzją Nr 302/MON z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie ustanowienia
norm obronnych (Dz. Urz. MON z 2001 r. nr 22, poz. 186) z terminem obowiązywania od dnia 01 stycznia 2002 r.
56
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
Kod konserwy
57
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Konserwy drobiowe
KD 101 – Szynka drobiowa
KD 201 – Mielonka drobiowa
KD 301 – Pasztet z drobiu
KD 302 – Krem z kurcząt
KD 401 – Kurczak dzielony w rosole
Oznakowanie mps
Zgodnie z instrukcją o utrzymaniu i kontroli jakości mps w wojsku ustala się następujące
rodzaje mps stosowane w wojsku (w nawiasach podano pierwszą literę kodu mps):
• paliwa płynne (F);
• oleje smarowe (O);
• oleje i ciecze hydrauliczne (H);
• smary plastyczne (G);
• produkty specjalne (S);
• środki konserwacyjne (C);
• rakietowe materiały napędowe (P).
W UiSW są stosowane mps określane jako typ mps. Typ mps może stanowić wyrób
jednego lub większej liczby producentów, którzy uzyskali certyfikat zgodności z odpo-
wiednią Normą Obronną. Nazwa typu mps jest wyłączną nazwą stosowaną w wojsku, nie
są stosowane nazwy firmowe dostarczanych wojsku wyrobów mających zastosowanie jako
mps. Kod mps składa się z:
58
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
62
Rola, zadania i przeznaczenie plutonu zaopatrzenia
63
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
25
Szerzej na temat koncepcji powietrzno-lądowych działań bojowych piszą między innymi KOZIEJ S., Rozwój kon-
cepcji powietrzno-lądowych działań bojowych, Myśl Wojskowa 7/1987 oraz NOŻKO K., Manewr w działaniach ope-
racyjno-taktycznych, Myśl Wojskowa 6/1996.
26
Zdolności przewozowe – należy rozumieć jako zdolność załadowczą środków transportu będących na wyposaże-
niu plzaop.
27
Możliwości techniczne – należy rozumieć jako zdolność dostarczenia potrzebnego zaopatrzenia do odbiorcy oraz
zdolność elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na polu walki.
28
Zaliczyć można do nich między innymi: wybór dogodnego dla odbiorcy czasu pobierania zaopatrzenia oraz odbiór
zaopatrzenia w ilościach i asortymencie potrzebnych odbiorcy.
64
Informacja jako determinant sprawności zaopatrywania
65
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Ograniczenia techniczne realizacji dostaw zaopatrzenia (przykład)
Źródło: Opracowanie własne
Podsumowanie
Dla plutonu zaopatrzenia, który z racji swojego przeznaczenia realizuje przedsięwzięcia
zabezpieczenia materiałowego, uzyskanie na czas potrzebnych (rzetelnych) informacji staje się
sprawą priorytetową. Konieczne staje się więc m.in.:
• każdorazowe wyposażenie plzaop w techniczne środki łączności zapewniające utrzymanie
ciągłej łączności w zmieniających się sytuacjach na polu walki;
• wyposażenie poszczególnych środków transportu w środki łączności umożliwiające ra-
diodostęp do sieci łączności pododdziałów. Ilość środków powinna zapewnić niezawodną
łączność z każdą kolumną z zaopatrzeniem29.
W związku z niewystarczającą na dzień dzisiejszy ilością technicznych środków łączności
będących na wyposażeniu plzaop, zasadnym jest optymalne wykorzystanie posiadanego po-
tencjału łączności. Możliwe jest to jest poprzez m.in.:
• zaplanowanie wykorzystania technicznych środków łączności będących na wyposażeniu
pododdziałów remontowych (np. radiostacje będące na wyposażeniu WZT i MTLB);
• sprecyzowanie zadań dla elementów zabezpieczenia technicznego wyposażonych w tech-
niczne środki łączności (grupy ewakuacyjno-remontowe, patrole rozpoznania i pomocy
technicznej, patrol rozpoznania technicznego) w zakresie przekazywania informacji doty-
czących np. przejazdu transportu z zaopatrzeniem;
• przygotowanie żołnierzy plzaop do dodatkowych zadań z zakresu gromadzenia i prze-
kazywania informacji dotyczących, m.in. realizacji dostaw zaopatrzenia.
29
Nie należy wykluczyć sytuacji wydzielenia jednocześnie kolumn z zaopatrzeniem do każdej kompanii (baterii),
w efekcie powoduje to konieczność wydzielenie około 3-4 kolumn z zaopatrzeniem. W sytuacji dostarczenia zaopa-
trzenia bezpośrednio do plutonów (np. działających na samodzielnych kierunkach) ilość kolumn z zaopatrzeniem
może wzrosnąć 2–3-krotnie.
66
Informacja jako determinant sprawności zaopatrywania
67
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Topografia w zaopatrywaniu
Zasadniczymi czynnikami warunkującymi skuteczność prowadzenia działań bojowych
przez wojska, obok dostarczenia odpowiedniej ilości oraz jakości ŚBiM jest czas i miejsce re-
alizacji tych dostaw. Jest to tym bardziej zasadne, że należy liczyć się z aktywnymi działaniami
pośrednimi przeciwko potencjałowi logistycznemu wojsk własnych30, które obok zadania wy-
miernych strat w ŚBiM, mogą spowodować wydłużenie czasu realizacji dostaw zaopatrzenia.
Czynnikiem, który może ograniczyć skutki takich działań jest m.in. odpowiednie przygoto-
wanie topograficzne.
Pomimo stosowania coraz nowocześniejszych technicznych środków pola walki (wyko-
rzystanie np. GPS, łączności cyfrowej), nie należy zapominać o pogłębianiu i doskonaleniu
„prostych” umiejętności topograficznych.
W poniższym rozdziale zostaną przedstawione wiadomości, które mogą stanowić nie-
zbędne uzupełnienie informacji potrzebnych do wypracowania i podejmowania decyzji do
działania, w tym zabezpieczenia materiałowego batalionu.
Przygotowanie topograficzne 31
Źródła informacji
Źródłami informacji topograficznej mogą być m.in.:
• informacje od ludności cywilnej;
• informacje uzyskane podczas rekonesansu logistycznego;
• patrol rozpoznania i pomocy technicznej (PRiPT);
• grupa ewakuacyjno-remontowa (GER);
• mapy topograficzne terenu działań;
• zdjęcia lotnicze;
• komórki organizacyjne sztabu przełożonego oraz własnego.
30
Nowak E.: Działania pośrednie przeciwko potencjałowi logistycznemu. WPTiL 5/97, s.23.
31
Istotą topografii jest badanie i określenie sposobów oraz środków poznawania terenu z punktu widzenia działań
bojowych.
68
Topografia w zaopatrywaniu
Rozpoznanie terenu
Rozpoznanie terenu powinno polegać na wyróżnieniu (ocenie) tych elementów składo-
wych terenu, które w istotny sposób wpływać będą na sposób realizacji zabezpieczenia mate-
riałowego batalionu. Główne elementy terenu przedstawia rysunek.
Drogi
Dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna umożliwia sprawne zaopatrywanie pododdziałów ba-
talionu w ŚBiM niezbędne do prowadzenia walki. Z punktu widzenia zabezpieczenia materiałowe-
go batalionu najbardziej istotnymi elementami w ocenie możliwości wykorzystaniu dróg są:
1) rodzaj dróg;
2) parametry dróg;
3) prędkość marszu.
69
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
1) Rodzaje dróg
W zależności od szerokości jezdni i rodzaju jej nawierzchni wyróżnia się: autostradę, szosę
ulepszoną, szosę zwykłą, drogę gruntową, drogę polną, ścieżkę.
2) Parametry dróg
Z punktu zabezpieczenia materiałowego batalionu oceniając parametry drogi należy wziąć
pod uwagę:
a. przepustowość;
b. trwałość;
c. dopuszczalną prędkość pojazdów.
a. przepustowość drogi
32
gdzie:
N – przepustowość drogi (liczba pojazdów na godzinę);
V – możliwa prędkość pojazdów w km/h;
l – długość pojazdu w metrach;
d – odstęp między pojazdami w metrach;
k – liczba pasów ruchu;
1000 – współczynnik stały (1 km zamieniono na 1000 m).
b. trwałość drogi
34
32
Przepustowość drogi należy rozumieć jako zdolność przejechania po drodze największej liczby pojazdów w określo-
nym czasie.
33
Stasiewicz H., Łaski W., Topografia wojskowa, MON, Warszawa 1983, s. 39.
34
Trwałość drogi należy rozumieć jako zdolność eksploatacji drogi w określonym czasie bez jej remontu.
70
Topografia w zaopatrywaniu
Tabela 2. Trwałość drogi w zależności od rodzaju nawierzchni jezdni35
Normalna eksploatacja drogi Przepustowość samochodów
Rodzaj nawierzchni
w dobach ciężarowych śr. ładowności na dobę
3) Prędkość marszu
Właściwe określenie średniej prędkości marszu nie jest prostą sprawą. Można tego doko-
nać na podstawie wzoru36:
gdzie:
V – średnia prędkość marszu kolumn w km/h;
s – długość marszu w km;
n – współczynnik warunków ruchu (autostrada – 0,90; dla innych dróg: w terenie rów-
ninnym – 0,88; w terenie pagórkowatym od 0,82 do 0,85 i w terenie górzystym
– 0,80);
t – suma czasu (w godzinach) niezbędnego na pokonanie całej drogi marszu, podzielonej na
odcinki o możliwych prędkościach wynikających z rodzaju i stanu dróg;
t p – suma strat czasu w godzinach (przejazdy kolejowe, skrzyżowania dróg, zwężenia
jezdni itp.);
tk – suma strat czasu (w godzinach) zużytych na odpoczynki, przegrupowania w kolumnie
marszowej itp.
Grunty
Elementem terenu, który decydować będzie o przejezdności terenu na przełaj będą grunty.
Najlepsze warunki przejezdności stwarzają gruntu żwirowe, piaszczyste i piaszczysto-glinia-
ste niezależnie od pogody. Natomiast grunty gliniaste są łatwe do pokonania w porze suchej.
W okresie opadów atmosferycznych mogą stać się w ogóle nieprzejezdne. Wytrzymałość
gruntów na nacisk przedstawia tabela 2.
35
Topografia… s. 40.
36
tamże, s. 40.
71
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Tabela 3. Wytrzymałość gruntów na nacisk37
Wody
Rzeki, kanały i jeziora stanowią naturalne przeszkody terenowe, które w znacznym stopniu
mogą utrudniać przemieszczanie się kolumn z zaopatrzeniem. Istotnym elementem w tej ocenie
staje się także ocena terenu przyległego bezpośrednio do przeszkody wodnej, a w tym m.in.:
• możliwość podejścia do rzek (zbiorników wodnych) i ich forsowanie;
• możliwość rozwinięcia plzaop (bpz) na drugim brzegu.
Możliwość pokonywania rzeki w bród przedstawia tabela 3.
Roślinność
Istotne znaczenie dla działania plzaop odgrywają lasy, zwłaszcza ich duże kompleksy.
W czasie prowadzenia oceny lasu należy wziąć pod uwagę grubość, wysokość i gęstość drzew
37
tamże, s. 44.
38
tamże, s. 46.
72
Topografia w zaopatrywaniu
oraz aktualną porę roku i zagospodarowanie. Lasy z jednej strony ułatwiać będą maskowanie,
w tym przemieszczanie się kolumn z zaopatrzeniem, z drugiej stwarzać doskonałe warunki
dla potencjalnego przeciwnika do wykonywania zawał, niszczeń, które utrudnią realizację do-
staw zaopatrzenia.
Osiedla
Duży wpływ na sposób realizacji zadań zabezpieczenia materiałowego będą wywierały
miasta. W tym główną rolę ogrywać będą: ich kształt, położenie, wewnętrzna struktura oraz
potencjał gospodarczy, jakim dysponują.
Dla sprawnego przemieszczania się kolumn z zaopatrzeniem znaczenie mają: charakter
zabudowy, sieć ulic oraz węzły komunikacyjne. W ocenie osiedli należy ponadto wziąć pod
uwagę charakter zabudowy i trwałość zabudowy.
Rzeźba
Rzeźba stanowi jeden z najbardziej trwałych elementów składowych terenu, w dużym
stopniu decyduje o skuteczności zabezpieczenia materiałowego batalionu. Formami rzeźby
terenu są: góra, kotlina, grzbiet, dolina, terasa i siodło. Każda z przedstawionych form wy-
maga oceny. Nie mniej wydaje się, że zasadnicze znaczenie ma dostępność terenu (zboczy).
Dostępność zboczy przedstawia tabela 4.
Właściwa ocena rzeźby terenu pozwoli umiejętnie wykorzystać jego walory, a jedno-
cześnie umożliwi w sposób optymalny wykorzystanie terenu do rozmieszczenia i rozwi-
nięcia plzaop (bpz), co stworzy warunki do skutecznej realizacji zadań zabezpieczenia
materiałowego.
Analiza wyróżnionych elementów składowych terenu polegać powinna na studiowaniu
i określeniu ich wpływu na działanie plzaop (bpz). Analizując wyróżnione elementy należy
przewidywać ewentualną zmianę ich właściwości taktycznych wskutek dokonanych zniszczeń
np.: zalanie terenu wodą, wpływu pory roku oraz pogody.
73
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Szkic terenu
Szkic terenu jest to rysunek niewielkiego wycinka powierzchni Ziemi wykonany
w zmniejszeniu (przeważnie w dużej skali) na podstawie bezpośredniej obserwacji terenu
lub przez powiększenie wycinka z mapy (zdjęcia lotniczego), jako szkieletu do sporządza-
nia szkicu.
Szkice terenu ze względu na swoją przejrzystość, czytelność, wiarygodność i jednoznacz-
ność przedstawianej treści stanowią dogodniejszą formę do przedstawiania sytuacji topogra-
ficznej i taktycznej niż dokumenty w postaci opisowej. Dlatego mogą one mieć szerokie zasto-
sowanie jako graficzne dokumenty bojowe w różnych rodzajach walki.
Szkice terenu sporządza się najczęściej w celu opracowania na ich podstawie graficznych
dokumentów bojowych, uzupełnienia szczegółów terenowych na mapie lub jej uaktualnienia.
Rodzaje szkiców można wyróżnić między innymi w zależności od przeznaczenia i ich wy-
konania. Ze względu na przeznaczenie można wyróżnić następujące rodzaje szkiców:
• szkic rozpoznania terenu;
• szkic rozpoznania odcinka rzeki, terenu bagnistego, lasu, osiedla itp.;
• szkic rozkaz;
• szkic dozorów i sektora obserwacji;
• szkic obrony (drużyny, plutonu);
• szkic rozpoznania drogi marszu;
• inne rodzaje szkiców związane z organizacją, przygotowaniem i realizacją zabezpieczenia
materiałowego.
Szkic może zawierać różnorodne dane. Jest to uzależnione od potrzeb. Niemniej, dla po-
trzeb realizacji zadań przez plzaop szkic terenu powinien zawierać takie dane jak:
• droga marszu;
• szerokość jezdni, objazdy, mosty;
• miejsca na drodze utrudniające przemieszczanie się środków transportu, odcinki zamino-
wane lub skażone, odcinki drogi o gwałtownych spadkach;
• osiedla oraz rzeźbę terenu.
Istotnym wzbogaceniem szkicu terenu może być objaśnienie umieszczone z boku
szkicu.
74
Topografia w zaopatrywaniu
75
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Pluton zaopatrzenia
w działaniach bojowych
Działanie plutonu zaopatrzenia w natarciu
Działanie plutonu zaopatrzenia – aspekty taktyczne
Natarcie jest działaniem rozstrzygającym, podstawowym rodzajem walki prowadzonej
głównie w formie zwrotów zaczepnych z zamiarem rozbicia wojsk przeciwnika i opanowa-
nia (odzyskania) zajmowanego przez niego terenu.
Celem natarcia jest pokonanie przeciwnika. Do celów szczegółowych natarcie należy
zaliczyć:
• pozbawienie przeciwnika sił i środków;
• uchwycenie terenu o zasadniczym znaczeniu;
• zdobycie wiadomości o przeciwniku;
• związanie przeciwnika walką, aby zapobiec (zdezorganizować) manewrowi jego sił;
• przejęcie inicjatywy.
Batalion może przechodzić do natarcia z marszu lub z bezpośredniej styczności z prze-
ciwnikiem. Do natarcia z marszu batalion przechodzi po podejściu z głębi, z zajmowaniem
lub bez zajmowania rejonu wyjściowego.
Zabezpieczenie materiałowe batalionu w natarciu jest organizowane i realizowane głów-
nie przy wykorzystaniu sił i środków plzaop. Ponadto wykorzystywane są zasoby terenowej
infrastruktury materiałowej oraz zdobycz wojenna.
Pododdziałom pierwszego rzutu, szczególnie walczącym na głównym kierunku natar-
cia, ŚBiM dowożone są transportem plzaop. Pozostałe pododdziały ŚBiM mogą pobierać
ze źródeł zaopatrzenia przydzielonych przez przełożonego, transportem własnym. Pod-
oddziałom walczącym w znacznym oderwaniu od sił głównych mogą być przydzielone
czołówki materiałowe.
Do czasu rozpoczęcia działań plzaop (bpz) pozostaje w wyznaczonym (dotychczasowym)
rejonie. Podczas natarcia część sił plzaop przemieszcza się za pododdziałami pierwszego rzu-
tu, stwarzając warunki do skrócenia „ramienia” dostaw.
76
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
do wykorzystania naturalnych ukryć (wgłębienia, nisze, leje, obiekty itp.) oraz organizować
przedsięwzięcia zabezpieczenia bojowego.
Miejsce rozwinięcia punktu amunicyjnego, zadania, siły i środki do jego organizacji oraz
sygnały dowodzenia i kierunek przesunięcia w czasie walki ustala dowódca batalionu.
Środki bojowe do plzaop batalionu mogą być dowożone transportem kzaop oddziału lub
bezpośrednio do pododdziałów batalionu. Na czas wykonywania zadania, przełożony może
przydzielić transport ze środkami bojowymi do dyspozycji dowódcy batalionu, a ten skiero-
wać go bezpośrednio do kompanii lub też pozostawić do swojej dyspozycji.
W celu terminowego i sprawnego dostarczania środków bojowych do pododdziałów, na
określony sygnał ze sztabu batalionu wysyła się z kompanii łącznika na punkt spotkania
z transportem z zadaniem rozprowadzenia pojazdów do miejsc przeznaczenia (do poszcze-
gólnych kpa).
Dowóz środków bojowych do pododdziałów organizuje podoficer zaopatrzenia na pod-
stawie wytycznych szefa logistyki (S-4) batalionu. Sporządza on rozdzielnik, w którym po-
daje rodzaje i ilości amunicji dowożonej do poszczególnych pododdziałów, miejsca i czasy
jej przekazania, drogę dojazdu, punkty spotkania, sposób wykorzystania powrotnego (pu-
stego) oraz czas i miejsce powrotu. Do poszczególnych zaopatrywanych pododdziałów do-
wozi się jednocześnie wszystkie rodzaje środków bojowych.
W okresie organizowania działań (w rejonie ześrodkowania) samochody ze środkami
bojowymi kieruje się bezpośrednio do wozów bojowych. W wypadku złożenia środków bo-
jowych na gruncie w rejonie kpa wozy bojowe podjeżdżają w wyznaczonej przez dowódcę
kolejności do wyznaczonego miejsca w celu uzupełnienia środków bojowych.
W natarciu przydzielone z plzaop do pododdziałów pierwszorzutowych samochody ze
środkami bojowymi, przesuwają się pod dowództwem szefa kompanii do rubieży, gdzie za-
trzymuje się sprzęt bojowy (plutony) w celu uzupełnienia środków bojowych. Miejsca te po-
winny umożliwiać dojazdy samochodów ze środkami bojowymi oraz warunki maskowania
i osłonę przed bezpośrednim ogniem przeciwnika.
W baterii artylerii przed rozpoczęciem natarcia plzaop dostarcza środki bojowe na stano-
wiska ogniowe jako zapas dodatkowy, na okres artyleryjskiego przygotowania ataku oraz na
artyleryjskie wsparcie ataku. W czasie zmiany stanowisk ogniowych nie zużytą amunicję prze-
wozi się na nowe stanowiska ogniowe transportem baterii, a w przypadku braku możliwości
jej przewiezienia, dowódca baterii melduje przełożonemu.
Zaopatrywanie w żywność
Podczas prowadzenia działań zaczepnych (natarcia) stosuje się żywienie sposobem mie-
szanym lub wyłącznie według suchej należności żywnościowej. W celu zapewnienia właściwej
organizacji żywienia żołnierzy podczas działań zaczepnych należy:
1) uzupełnić zapasy ruchome środków spożywczych, przede wszystkim w pododdziałach, za-
pewniając chleb świeży i utrwalony oraz odpowiednie ilości koncentratów spożywczych,
szczególnie błyskawicznych;
2) wydać (uzupełnić) żołnierzom kuchenki indywidualne, paliwo i inne wyposażenie nie-
zbędne do przyrządzania i spożywania posiłków;
3) skompletować sprzęt służby żywnościowej i zbadać jego stan techniczny;
4) żołnierzom pododdziałów czołgów zapewniać gotowane posiłki, poprzez wydawanie zało-
gom czołgów gorących posiłków w posiadane przez nie termosy.
Posiłki przyrządza się i spożywa na postojach, podczas odpoczynków, w czasie przygoto-
wania do walki, pobytu w rejonie wyjściowym, koncentracji i przerw w działaniach bojowych
i innych sprzyjających okolicznościach.
77
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
78
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu zmechanizowanego w natarciu
79
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Żołnierzom biorącym udział w pościgu zapewnia się wyżywienie w postaci suchych na-
leżności żywnościowych oraz gotowych posiłków w puszkach. Jeżeli sytuacja bojowa na to
pozwala, żołnierzom wydaje się co najmniej jeden posiłek gotowany dziennie, przyrządzony
z koncentratów i produktów konserwowanych oraz chleb.
Jeńców wojennych żywi się z reguły gotowanymi posiłkami, dwa, trzy razy dziennie. Po-
siłki przyrządza się przede wszystkim z produktów pochodzących ze zdobyczy wojennej.
Jeńcom należy zapewnić dostateczną ilość napojów w postaci kawy (po 0,5 l na śniadanie
i kolację) oraz w niezbędnej ilości przegotowanej wody. Pojedynczych jeńców lub małe ich
grupy w okresie od wzięcia do niewoli do czasu przekazania ich do punktu zbiorczego nale-
ży żywić z zapasów pododdziału. Jeżeli jeńcom nie można zapewnić posiłków gotowanych,
należy zaopatrywać ich co najmniej raz dziennie w gorącą kawę i chleb (suchary) z dodat-
kiem konserw mięsnych i mięsno-warzywnych.39
Zaopatrywanie w mps
Przed rozpoczęciem natarcia plzaop dostarcza do pododdziałów batalionu mps w ilo-
ści zapewniającej uzupełnienie UiSW do pełnych norm. Jednocześnie należy przewidy-
wać, że plzaop zużyte podczas natarcia mps uzupełni dopiero na koniec dnia walki, po
wykonaniu przez batalion określonego zadania bojowego. Nie należy jednak wykluczać
możliwości realizacji doraźnych dostaw w przypadku np. awarii sprzętu i konieczności
jego uzupełnienia w brakujące ilości mps. Zaopatrywanie pododdziałów w mps realizo-
wane jest przy wykorzystaniu cystern i cystern dystrybutorów oraz transportu przystoso-
wanego do tego celu. Po dostarczeniu do podziału mps należy zabrać opakowania (beczki,
kanistry) po zużytych środkach.
W przypadku przejścia do pościgu plzaop zapewnia stałe i nieprzerwane uzupełnianie za-
pasów, przemieszcza w odpowiednim czasie do przodu zapasy mps na środkach transportu
samochodowego.
Po zakończeniu przez plzaop „dobowego” uzupełnienia mps w pododdziałach batalionu,
uzupełnia swoje zapasy ze wskazanych źródeł.
W okresie przygotowania do natarcia w plzaop wykonuje się niezbędne zadania usłu-
gowe z uwzględnieniem uzupełnienia zapasów mps utrzymywanych w tyłach batalionu
oraz odtwarzaniem zdolności eksploatacyjnej UiSW, w szczególności cystern i cystern
dystrybutorów.
39
Dokładniejsze informacje na temat żywienia w czasie wojny można znaleźć w Przepisy o gospodarce żywnościowej
i organizacji żywienia w czasie wojny, Żywn. 93/80.
80
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Bój spotkaniowy jest formą natarcia i ma miejsce wówczas, gdy obie strony dążą do roz-
strzygnięcia działaniem zaczepnym. Ponadto, można założyć, że z bojem spotkaniowym bę-
dziemy mieli do czynienia wówczas, gdy zaistnieje względna równorzędność uczestników boju
spotkaniowego, wyrażająca się stosunkiem sił 1:1.
Biorąc pod uwagę powyższą treść, można wysunąć wniosek, że o sukcesie boju spotkanio-
wego może zdecydować wypadkowa: szybkości reakcji wojsk własnych na zaistniałą sytuację
i utrudnienie (paraliż) działania wojskom przeciwnika.
Szybkość reakcji będzie uzależniona przede wszystkim, od sprawnie funkcjonujących sys-
temów: rozpoznania i dowodzenia40. Natomiast, podstawą do poszukiwań sposobu utrudnie-
nia działania wojskom przeciwnika, będzie określenie tych jego punktów, które będą wpływać
na sprawność jego natarcia. Sprecyzowanie tych punktów oraz ich umiejętne wykorzystanie,
może doprowadzić do uzyskania nad nim przewagi, a tym samym narzucenia przeciwnikowi
swojego (optymalnego dla siebie) sposobu działania. Z dużym prawdopodobieństwem można
stwierdzić, że jednym z takich słabych punktów (ogniw) będą pododdziały zaopatrzenia. Wy-
nika to z ich wrażliwości na oddziaływanie ogniowe oraz ich ograniczoną manewrowość.
Prawdopodobnie największą rolę w boju spotkaniowym odgrywać będzie początkowy
okres jego trwania. W tym okresie, wykonywane będą głębokie porażenia, polegające na:
niszczeniu, zatrzymaniu i dezorganizacji odwodu przeciwnika lub jego ważnych obiektów
(stanowiska dowodzenia, węzły łączności)41. Bardzo „wdzięcznym” obiektem oddziaływania
ogniowego mogą być pododdziały zaopatrzenia. Wykonanie uderzeń ogniowych na kolumnę
plzaop, może skutecznie paraliżować ruch w obszarze tyłów batalionu, tym samym utrudnić
lub uniemożliwić wprowadzenie do walki odwodów.
W boju spotkaniowym, zabezpieczenie materiałowe batalionu można rozpatrywać
w aspekcie:
• współudziału w tworzeniu warunków do uzyskania przewagi sytuacyjnej przez wojska własne;
• odtworzenia zapasów ŚBiM.
W celu realizacji pierwszego przedsięwzięcia, dowódca plzaop powinien być zarówno przy-
gotowany, jak i utrzymywać w stałej gotowości plzaop do wykonania przez niego niezbędnego
manewru. Umożliwi to, zaistnienie „otwartej przestrzeni” (udrożnione korytarze ruchu). W kon-
sekwencji, stworzone zostaną dogodne warunki do efektywnego użycia posiadanych sił i środków,
wykonania nieoczekiwanego uderzenia lub umiejętnego wykorzystania właściwości terenu, a przez
to – postawienie przeciwnika w niekorzystnej dla niego sytuacji. Jak pisze K. Nożko „Będzie to
manewr szczególnego rodzaju, będzie on jednak konieczny zwłaszcza wówczas, gdy walka nabie-
rze dużej dynamiki działań, przy gwałtownie zmieniających się sytuacjach operacyjno-taktycznych
oraz powstawania znacznych strat, zwłaszcza uszkodzeń różnego rodzaju UiSW. Po prostu urzą-
dzenia logistyczne muszą nadążać, a niekiedy i wyprzedzać wojska wykonujące manewr”42. Reali-
40
Jako sprawnie funkcjonujący systemu dowodzenia, autor ma na myśli bezkolizyjny przepływ informacji, w tym
płynne przekazywanie zadań między poszczególnymi szczeblami dowodzenia.
41
T. Wójcik: Rozważania o współczesnym natarciu, BWW, Warszawa 1987, s. 114.
42
K. Nożko: Sztuka tworzenia przewagi w systemie obronnym RP, Wyd. Bellona, Warszawa, s. 223–224.
81
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
82
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
83
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Współdziałanie
W okresie planowania natarcia, nie należy pominąć tak ważnego zagadnienia, jakim jest
organizowanie współdziałania. Z punktu widzenia zabezpieczenia materiałowego, istotne są:
• określenie czasu i ewentualnych rubieży boju spotkaniowego;
• zakres zabezpieczenia przez przełożonego wykonania manewru przez plzaop43.
Istotną kwestią, która powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie w planie współdziałania,
są: uzgodnienia dotyczące zakresu, możliwego terminu oraz miejsca odtworzenia zdolności
bojowej pododdziałów, które mogą ponieść nadmierne straty, uniemożliwiające im dalsze pro-
wadzenie działań.
Zaopatrywanie w mps
Przed rozpoczęciem natarcia plzaop dostarcza do pododdziałów batalionu mps w ilości
zapewniającej uzupełnienie UiSW do pełnych norm. Jednocześnie należy przewidywać, że
plzaop zużyte podczas natarcia mps uzupełni dopiero na koniec dnia walki, po wykonaniu
43
Jest to tym bardziej zasadne, jeżeli uzmysłowimy sobie, że długość kolumny marszowej plzaop batalionu wynosi
ok. 2 km, a rejon rozmieszczenia wynosi ok. 1 km2.
84
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
przez batalion określonego zadania bojowego. Nie należy jednak wykluczać możliwości re-
alizacji doraźnych dostaw w przypadku np. awarii sprzętu i konieczności jego uzupełnienia
w brakujące ilości mps. Po zakończeniu przez plzaop „dobowego” uzupełnienia mps w pod-
oddziałach batalionu, uzupełnia swoje zapasy ze wskazanych źródeł.
Zaopatrywanie w żywność
Podczas prowadzenia działań stosuje się żywienie sposobem mieszanym lub wyłącznie
według suchej należności żywnościowej. W celu zapewnienia właściwej organizacji żywienia
żołnierzy podczas działań zaczepnych należy:
1) uzupełnić zapasy ruchome środków spożywczych, przede wszystkim w pododdziałach, za-
pewniając chleb świeży i utrwalony oraz odpowiednie ilości koncentratów spożywczych,
szczególnie błyskawicznych;
2) wydać (uzupełnić) żołnierzom kuchenki indywidualne, paliwo i inne wyposażenie nie-
zbędne do przyrządzania i spożywania posiłków;
3) skompletować sprzęt służby żywnościowej i zbadać jego stan techniczny;
4) żołnierzom pododdziałów czołgów zapewniać gotowane posiłki, poprzez wydawanie zało-
gom czołgów gorących posiłków w posiadane przez nie termosy.
Żołnierzom biorącym udział w pościgu zapewnia się wyżywienie w postaci suchych na-
leżności żywnościowych oraz gotowych posiłków w puszkach. Jeżeli sytuacja bojowa na to
pozwala, żołnierzom wydaje się co najmniej jeden posiłek gotowany dziennie, przyrządzony
z koncentratów i produktów konserwowanych oraz chleb.
Organizacja przedsięwzięć związanych z żywieniem żołnierzy w boju spotkaniowym reali-
zowana będzie na podobnych zasadach jak podczas natarcia.
Podsumowanie
Planując zabezpieczenie materiałowe działań oraz przewidując możliwość zaistnienia boju
spotkaniowego, nie należy wykluczać sytuacji przejścia do obrony. W związku z tym, zasad-
nym jest uwzględnić niżej wymienione zagadnienia:
• wykonanie manewru plzaop, powinno być zabezpieczone przez pododdziały ogólnowoj-
skowe;
• manewr winien być wykonany z takim wyliczeniem, aby po jego wykonaniu, plzaop miał
możliwość rozwinięcia bpz lub jego rozwinięcia po niewielkiej korekcie położenia;
• utrzymywanie w gotowości do użycia odwodu materiałowego umożliwiającego natych-
miastowe skierowanie zaopatrzenia na kierunek pododdziału uzyskującego powodzenie
w walce.
Podejmując ryzyko, jakie niesie za sobą wykonanie manewru plzaop, należy także ocenić
i przewidzieć trudności przyczynowo-skutkowe, które będą towarzyszyć realizacji tego zamie-
rzenia. Ryzyko nie może prowadzić do zwiększenia strat w efekcie tego przedsięwzięcia, prze-
ciwnie, właśnie w jego wyniku straty powinny być maksymalnie zminimalizowane.
85
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
86
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
W okresie przygotowania do obrony plzaop dostarcza do pododdziałów batalionu mps
w ilości zapewniającej uzupełnienie UiSW do pełnych norm. Jednocześnie należy przewi-
dywać, że plzaop zużyte podczas obrony mps uzupełni dopiero na koniec dnia walki. Nie
należy jednak wykluczać możliwości realizacji doraźnych dostaw w przypadku np. awarii
sprzętu i konieczności jego uzupełnienia w brakujące ilości mps. Zaopatrywanie podod-
działów w mps realizowane jest przy wykorzystaniu cystern i cystern dystrybutorów oraz
transportu przystosowanego do tego celu. Zapasy mps można utrzymywać (składować) na
ziemi, jednak w celu umożliwienia sprawnego ich manewru, celowe jest ich przechowywa-
nie na środkach transportu.
Po zakończeniu przez plzaop „dobowego” uzupełnienia mps w pododdziałach batalionu,
uzupełnia swoje zapasy ze wskazanych źródeł.
Zaopatrywanie w żywność
W obronie stosuije się mieszany sposób żywienia żołnierzy, z przewagą posiłków goto-
wanych. Dotyczy to głównie pododdziałów pierwszorzutowych i będących w bezpośredniej
styczności z przeciwnikiem.
W batalionie znajdującym się w odwodzie, wydaje się żołnierzom dwa lub trzy razy dzien-
nie posiłki gotowane. Jeżeli przyrządzanie posiłków gotowanych jest niemożliwe, stosuje się
suche należności żywnościowe.
87
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
88
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu zmechanizowanego w obronie
89
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
44
Pozwoliłoby to na wykorzystanie stacjonarnej infrastruktury. Zasadnym byłoby wykorzystanie pomieszczeń stałych
do rozwinięcia bpz oraz wykorzystanie infrastruktury technicznej.
92
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
walkę okrężną może zajmować mniejszy rejon obrony niż prowadząc działania obronne
w składzie oddziału. W konsekwencji ramię dowozu i ewakuacji zostanie znacznie skró-
cone. Niemniej należy zdać sobie sprawę z tego, że zmniejszona powierzchnia rejonu
obrony batalionu spowoduje większą skuteczność prowadzenia ognia przez przeciwnika
(w szczególności ognia artylerii). Istnieje więc, uzasadniona potrzeba zwiększenia ilości
oraz wyznaczenia zapasowych dróg dowozu i ewakuacji (o ile warunki terenowe na to
pozwolą).
Obrona i ochrona plzaop (bpz) ma na celu maksymalne osłabienie skutków oddziaływania
przeciwnika na plzaop, zachowanie zdolności do działania i zapewnienie warunków do wyko-
nania zadań.
W działaniach obronnych problem obrony i ochrony plzaop nabiera szczególnego
znaczenia, ponieważ inicjatywa i przewaga ilościowa są po stronie przeciwnika, zatem
i możliwości jego oddziaływania są większe. Przeciwnik, dążąc do osłabienia zdolności
bojowej broniących się wojsk, będzie dążył do dezorganizacji systemu zabezpieczenia ma-
teriałowego batalionu.
Organizowanie obrony i ochrony plzaop (bpz) w walce okrężnej uzależniona będzie
przede wszystkim od warunków terenowych, w jakich będzie prowadzona walka. Najko-
rzystniejszym wariantem będzie prowadzenie przez bataliom walki okrężnej w terenie
zurbanizowanym (mieście). Korzystając ze stacjonarnej infrastruktury terenowej plzaop
jest w stanie bardzo skutecznie zrealizować przedsięwzięcia związane z obroną i ochro-
ną. Najmniej korzystnym wariantem w zakresie obrony i ochrony jest prowadzenie walki
okrężnej w terenie lesistym (lesisto-jeziornym). Batalion działając bez styczności z wła-
snymi wojskami narażony będzie w dużym stopniu na oddziaływanie grup rozpoznaw-
czych i dywersyjno-rozpoznawczych. Małe, dobrze zorganizowane grupy przeciwnika
stanowią największe zagrożenie dla plzaop (bpz), który z racji wykonywanych przez siebie
zadań nie posiada w swoim składzie pododdziałów ochrony. Batalion prowadząc walkę
okrężną nie będzie posiadał sił i środków dla zapewnienia skutecznej obrony i ochrony
plzaop (bpz). Tym samym dowódca plzaop musi liczyć się z koniecznością zorganizowa-
nia ww. przedsięwzięć we własnym zakresie.
93
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
94
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu zmechanizowanego w okrążeniu
95
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
W okresie przygotowania do walki w okrążeniu plzaop dostarcza do pododdziałów bata-
lionu mps w ilości zapewniającej uzupełnienie UiSW do pełnych norm. Po uzupełnieniu mps
w pododdziałach plzaop niezwłocznie uzupełnia swoje zapasy w kzaop, a jeżeli istnieje taka
możliwość gromadzi ich dodatkowe ilości.
Zaopatrywanie pododdziałów w mps realizowane jest przy wykorzystaniu cystern i cy-
stern dystrybutorów oraz transportu przystosowanego do tego celu. Zapasy mps można utrzy-
mywać (składować) na ziemi, jednak w celu umożliwienia sprawnego ich manewru, celowe
jest ich przechowywanie na środkach transportu.
Po zakończeniu przez plzaop „dobowego” uzupełnienia mps w pododdziałach batalionu,
może uzupełnić swoje zapasy ze wskazanych źródeł infrastruktury cywilnej.
Zaopatrywanie w żywność
Żywienie realizuje się stosując mieszany sposób żywienia żołnierzy, z przewagą posiłków
gotowanych. Dotyczy to głównie pododdziałów prowadzących bezpośrednią walkę z prze-
ciwnikiem.
W pododdziałach znajdujących się w odwodzie, wydaje się żołnierzom dwa lub trzy razy
dziennie posiłki gotowane. Jeżeli przyrządzanie posiłków gotowanych jest niemożliwe, stosuje
się suche należności żywnościowe.
i mokrym. Duża ilość małych rzek wymaga wykorzystania sprzętu inżynieryjnego (mosty przeno-
śne). Obszar charakteryzuje się średnim stopniem zalesienia ok. 30%. Przeważają lasy o charakte-
rze utrudniającym przejezdność. Największe skupiska leśne występują na Pobrzeżu Kaszubskim
i Pobrzeżu Szczecińskim.
Grunty na pobrzeżu mają charakter zróżnicowany z przewagą piaszczystych, a ponadto
występują powszechnie formy bagienne, torfowe oraz gliniaste. Grunty bagniste i torfowe
występują głównie wokół jezior przybrzeżnych oraz wzdłuż dolin rzecznych. Na największe
obszary terenu bagnistego znajdują się wokół jezior: Jamno, Bukowo, Wicko45 i Łebsko46 oraz
wzdłuż dolin rzecznych, zwłaszcza w Pradolinie Łeby–Redy.
Wody śródlądowe. Główne rzeki to: Reda, Parsęta47, Wieprza48, Słupia49 i Łeba50. W swych dol-
nych biegach mają one szerokość ok. 50 m i głębokość rzędu 2 m. Ze względu na zabagnione dna
dolin oraz na ogół wysokie i urwiste brzegi stwarzają dogodne warunki do organizowania obrony.
Lasy na pobrzeżu rozmieszczone są nierównomiernie. Największe kompleksy leśne wystę-
pują na Pobrzeżu Szczecińskim. Duże obszary lasów występują także na Pobrzeżu Koszaliń-
skim. Ciągną one się od Koszalina na północny wschód, aż do Ustki51. Od Ustki do Jastrzębiej
Góry lasy występują głównie wzdłuż wybrzeża. W głębi pobrzeży, między Koszalinem a Lę-
borkiem teren jest w zasadzie otwarty.
Sieć osadnicza strefy pobrzeży jest nierównomiernie rozwinięta. Na krańcach występują
duże aglomeracje miejskie Szczecin i Trójmiasto, a w części środkowej dwa ośrodki o znacze-
niu krajowym Koszalin i Słupsk.
Pozostałe miasta kwalifikowane jako małe to: Darłowo52, Sławno53, Ustka, Łeba54. Wzdłuż
położone są także małe miejscowości letniskowo-kapieliskowe. Ogólnie sieć osadnicza jest
stosunkowo rzadka. Zabudowa miast jest zwarta, budynki murowane i podpiwniczone. Mia-
sta posiadają sieć energetyczną, wodociągową, kanalizacyjną i telefoniczną.
Sieć dróg strefy pobrzeży jest rozwinięta w stopniu zadawalającym. Zauważa się brak drogi
biegnącej w bezpośrednim sąsiedztwie wybrzeża. Droga samochodowa oraz linia kolejowa,
równolegle do wybrzeża, łącząca Gdynię ze Szczecinem (przez Lębork, Słupsk, Sławno, Kosza-
lin) biegną w dość dużej odległości od brzegu morskiego. Mimo to mają one duże znaczenie
dla manewru wojsk i dowozu sprzętu wzdłuż wybrzeża.
Największymi węzłami komunikacyjnymi są Szczecin i Gdańsk. Do ważnych węzłów kolejo-
wo-drogowych należą także: Słupsk, Koszalin, Białogard, Kołobrzeg, Sławno, Lębork, Ustka.
45
Wicko – jez. nadbrzeżne na Wybrzeżu Słowińskim; pow. 1059 ha, gł. Do 6,1 m. Encyklopedia popularna PWN,
W-wa 1997, t. X, s. 181.
46
Łebsko – jez. nadbrzeżne na Wybrzeżu Słowińskim, oddzielone od M. Bałtyckiego mierzeją; pow. 7142,2 ha, dł. 16,4
km, szer. 7,6 km, gł. 6,3 m. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. V, s. 408.
47
Parsęta – rz. na Pojezierzu Zachodniopomorskim i Pobrzeżu Koszalińskim; dł. 127 km, dorzecze 3151 km2; ucho-
dzi do M. Bałtyckiego w Kołobrzegu; dł. dopływ Radew. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. VII, s. 114.
48
Wieprza – rz. na Pojezierzu Zachodniopomorskim i Pobrzeżu Koszalińskim; dł. 112 km, dorzecze 2170 km2; ucho-
dzi do M. Bałtyckiego w Darłówku. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. X, s. 203.
49
Słupia – rz. na pojezierzach Wschodniopomorskim i Zachodniopomorskim oraz na Pobrzeżu Koszalińskim; dł. 141
km, dorzecze 1623 km2; uchodzi do Bałtyku w Ustce. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. VIII, s. 475.
50
Łeba – rz. na Pojezierzu Kaszubskim i Wybrzeżu Słowińskim; dł. 117 km, dorzecze 1801 km2; przepływa przez liczne
jeziora, m.in. przez Łebsko; uchodzi do M. Bałtyckiego. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. V, s. 408.
51
Ustka – m. przy ujściu Słupi do M. Bałtyckiego; 16,9 tys. mieszk. (1987); port rybacki; stocznia; przemysł rybny,
prawa miejskie 1945. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. X, s. 48.
52
Darłowo – m. nad M. Bałtyckim; 14,7 tys. mieszk. (1987); port handl. i rybacki; przemysł spoż., maszyn., metal.,
szkl.; got. zamek książąt pomor. z XIV w., fragmenty murów miejskich z XIV-XV w., prawa miejskie przed 1271.
Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. II, s. 329.
53
Sławno – m. nad Wieprzą; 14,4 tys. mieszk. (1992); przemysł drzewny, spoż., odzież., węzeł kolejowy; got. kościół
z XIV w., mury miejskie z bramami z XV w.; prawa miejskie 1317. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997,
t. VIII, s. 464.
54
Łeba – m. nad M. Bałtyckim i jez. Łebsko; 4 tys. mieszk. (1992); port rybacki, zakłady rybne, wytwórnia sztucznego
lodu, prawa miejskie 1357. Encyklopedia popularna PWN, W-wa 1997, t. V, s. 408.
97
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
Zaopatrywanie w mps realizowane jest na podobnych zasadach jak w obronie. W okresie
przygotowania do obrony plzaop dostarcza do pododdziałów batalionu mps w ilości zapew-
niającej uzupełnienie UiSW do pełnych norm, które uzupełni dopiero na koniec dnia walki.
Nie należy jednak wykluczać możliwości realizacji doraźnych dostaw w przypadku np. awarii
sprzętu i konieczności jego uzupełnienia w brakujące ilości mps. Zaopatrywanie pododdzia-
łów w mps realizowane jest przy wykorzystaniu cystern i cystern dystrybutorów oraz trans-
portu przystosowanego do tego celu. Zapasy mps można utrzymywać (składować) na ziemi,
jednak w celu umożliwienia sprawnego ich manewru, celowe jest ich przechowywanie na
środkach transportu.
Po zakończeniu przez plzaop „dobowego” uzupełnienia mps w pododdziałach batalionu,
uzupełnia swoje zapasy ze wskazanych źródeł.
99
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
100
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu zmechanizowanego w obronie wybrzeża morskiego
101
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w żywność
Żywienie organizowane jest podobnie jak w „klasycznej” obronie, stosując mieszany spo-
sób żywienia żołnierzy, z przewagą posiłków gotowanych. Dotyczy to głównie pododdziałów
pierwszorzutowych i będących w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem.
W batalionie znajdującym się w odwodzie, wydaje się żołnierzom dwa lub trzy razy dzien-
nie posiłki gotowane.
Jeżeli przyrządzanie posiłków gotowanych jest niemożliwe, stosuje się suche należności
żywnościowe.
55
Słownik języka polskiego, t. II, PWN, W-wa 1979, s. 532.
102
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
104
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
Zaopatrywanie w żywność
W działaniach opóźniających stosuje się mieszany sposób żywienia żołnierzy, z przewa-
gą posiłków gotowanych. Jeżeli przyrządzanie posiłków gotowanych jest niemożliwe, stosuje
się suche należności żywnościowe.
56
Dla budownictwa starszego charakterystyczną cechą są wąskie ulice oraz duża ilość zaułków o dużym zagęszczeniu
ruchu w centrum miasta. W przypadku nowszego budownictwa charakterystyczną cechą są duże place, parki oraz
szerokie ulice.
106
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
Należy przypuszczać, że w trakcie prowadzenia działań w terenie zurbanizowanym zmniej-
szeniu ulegnie zużycie mps. Wynika to między innymi z tego, że:
• zmniejszy się tempo prowadzenia działań oraz głębokość zadań bojowych (obiektów do
opanowania);
• prowadzenie działań w terenie zurbanizowanym charakteryzuje się niewielkim manewrem
sprzętem techniczncym. Sprzęt znajdować się będzie w wielu sytuacjach w przygotowanych
okopach oraz innych ukryciach, umożliwiających maksymalną ochronę przed oddziaływa-
niem skutków prowadzenia ognia przez przeciwnika.
107
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
108
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu zmechanizowanego w terenie zurbanizowanym
109
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Tym samym zmniejszy się zapotrzebowanie na paliwa do pojazdów i konieczność jego do-
starczenia przez plzaop do pododdziałów. Natomiast zwiększeniu ulegnie zużycie paliwa do
miotaczy ognia.
Zaopatrywanie w żywność
Nie przewiduje się zasadniczych zmian w organizowaniu żywienia batalionu. Nie mniej do
przesłanek towarzyszących procesowi zaopatrywania w żywność można zaliczyć m.in.:
• konieczność określenia źródeł zaopatrzenia w wodę (ich zasobność, sposobów pobierania,
ochrona źródeł);
• określenie możliwości pozyskania ŚBiM zdobytych u przeciwnika, a także znajdujących się
w składach i magazynach miejskich.
W przypadku braku możliwości wykorzystania pojazdów do realizacji dostaw zaopa-
trzenia, dowódca plzaop powinien przewidzieć konieczność dostarczenia żywności drogą
wiodącą przez dachy i strychy domów. Tym samym, koniecznym staje się przydzielenie żoł-
nierzom donoszących ŚBiM przewodników, którzy znają położenie zabezpieczanych pod-
oddziałów. W zależności od przyjętego wariantu żywienia dowódca plazop będzie musiał
dostarczyć posiłki (żywność) do kompanijnych punktów żywienia lub zorganizować ich
wydawanie w batalionowym punkcie żywienia. W związku z ograniczoną liczbą żołnierzy
bardziej korzystnym wydaje się wariant drugi.
110
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
57
Zakres i sposób maskowania zawarty jest w Instrukcji o malowaniu maskującym zasadniczego sprzętu i uzbrojenia
wojskowego. Inż. 218/67.
111
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
Opady atmosferyczne, ujemne temperatury i porywiste wiatry, wpływają na pracę zasadni-
czych zespołów i podzespołów UiSW. Smary i płyny znajdujące się w mechanizmach, zmienia-
ją swoje parametry, co wpływa na zwiększenie awaryjności UiSW. W związku z tym, niezmier-
nie istotne jest wcześniejsze przygotowanie sprzętu do eksploatacji w warunkach zimowych,
w tym wymianę płynów eksploatacyjnych. Plzaop będzie musiał dostarczyć do pododdziałów
batalionu m.in. ciecze niskozamarzające oraz inne smary przeznaczone do eksploatacji w ni-
skich temperaturach. Wzrośnie zapotrzebowanie na paliwa, związane z koniecznością pod-
grzewania silników oraz zabezpieczeniem pracy urządzeń grzewczych.
Zaopatrywanie w żywność
Zgodnie z przepisami służby żywnościowej okres zimowy trwa od 01 grudnia do 01 kwiet-
nia.58 W tym okresie podaje się trzy posiłki gotowane oraz zapewnia się gorącą kawę przez całą
dobę. Bardzo istotnego znaczenia nabierają przedsięwzięcia związane z rozpoznaniem źródeł
wody, ustaleniem dróg dojazdu, wydobyciem oraz jej dystrybucją, które w warunkach szyb-
kiego zamarzania są zadaniem trudnym. W związku z tym, może wystąpić problem dostarcze-
nia niezbędnej ilości wody.
Z żywienia wyłącza się produkty wrażliwe na przemarzanie. W okresie tym można stoso-
wać zamiany:
• ziemniaków na płatki lub kostkę ziemniaczaną, kaszę, makaron (II danie);
• warzyw świeżych na suszone, konserwy warzywne, koncentraty (I danie);
• mięsa świeżego częściowo na kiełbasę, boczek wędzony, konserwy mięsne i konserwy mię-
sno-warzywne;
• chleba świeżego częściowo na chleb konserwowy, utrwalony i suchary.
Ponadto, podczas obróbki wstępnej ziemniaków powinno się dążyć do minimalizacji odpad-
ków, które nie mogą przekroczyć granic maksymalnych: w okresie grudzień–marzec – 40%.59
Posiłki powinny być wydawane bezpośrednio po przyrządzeniu (w odpowiedniej tempe-
raturze), co stwarza konieczność ich przygotowania na 15–20 minut przed wydaniem.
58
Zbiór przepisów obowiązujących w służbie żywnościowej, Żywn. 76/72, s. 20.
59
Zbiór przepisów obowiązujących w służbie żywnościowej, Żywn. 76/72, s. 3.
112
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Podsumowanie
Przedstawione powyżej treści, pozwalają wyróżnić cechy charakterystyczne zabezpiecze-
nia materiałowego batalionu w działaniach w zimie. Zaliczyć można do nich:
• konieczność maksymalnego wykorzystania środków transportowych, zarówno w trakcie
realizacji dostaw zaopatrzenia, jak i w trakcie powrotu do bpz – zasadnym jest, opraco-
wanie planu kompleksowego wykorzystania środków transportowych w procesie zaopa-
trywania, ewakuacji rannych i chorych oraz ewakuacji uszkodzonego UiSW;
• decentralizacja zgromadzonych ŚBiM, utrzymywanie odwodów w postaci sił i środków
ewakuacyjnych oraz wydzielenie do kolumn z zaopatrzeniem pojazdów gąsienicowych,
zwiększając tym samym ich bezkolizyjne przemieszczanie się;
• przeprowadzenie rekonesansu rejonu działania, zdobywając informacje o infrastrukturze
materiałowej (możliwości wykorzystania ogrzewanych budynków, pozyskania materiału
opałowego);
• czynnikiem wspomagającym proces zabezpieczenia materiałowego może być doświadcze-
nie zdobyte przez żołnierzy w trakcie szkolenia umiejętności bytowania;
• prowadzenie stałego monitoringu (rozpoznania) i utrzymanie ciągłości informacyjnej
w rejonie działań, stwarzając warunki do ustalenia aktualnego stanu infrastruktury dro-
gowej, w tym posiadanie aktualnych danych, np. o stanie mostów i przepustów, o grubo-
ści lodu na przeszkodach wodnych i możliwości przekraczania zamarzniętych przeszkód
wodnych, określenie możliwego tempa poruszania się po śniegu środków transportu z za-
opatrzeniem.
113
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
• wyewakuować (przekazać) zbędne ŚBiM oraz niesprawne UiSW, którego nie można napra-
wić do chwili rozpoczęcia marszu;
• przygotować do marszu żołnierzy oraz UiSW.
Wykonanie marszu przez plzaop może odbyć się na własnych środkach transportu albo
z użyciem transportu kolejowego, morskiego i powietrznego lub sposobem kombinowanym.
Bez względu na sposób realizacji marszu plzaop powinien przybyć do wyznaczonego rejonu
w ustalonym terminie i w gotowości do wykonywania zadań zabezpieczenia materiałowego.
W zadaniu dotyczącym marszu dowódca plzaop powinien otrzymać:
• drogę marszu;
• punkt wyjściowy;
• punkty koordynujące (wyrównania);
• miejsca postojów i odpoczynków;
• punkt końcowy;
• rejon przeznaczenia;
• czasy przekraczania punktów i osiągnięcia rejonu przeznaczenia.
Plzaop maszeruje po jednej drodze w składzie kolumny batalionu. Średnia prędkość
marszu po drogach wynosi 30–40 km/h, odległości między poszczególnymi drużynami
powinny wynosić 100–200 m, a między pojazdami 25–50 m (zależnie od szybkości jazdy
i widoczności).
W czasie marszu plzaop powinien ściśle przestrzegać ustalonego porządku, szczególnie
prędkości i odległości między drużynami i pojazdami. Pojazdy poruszają się tylko prawą stro-
ną drogi, a lewa pozostaje wolna od ruchu z przeciwnego kierunku i wyprzedzania. Podczas
marszu organizuje się postoje i odpoczynki:
• pierwszy postój jednogodzinny – po dwóch godzinach marszu;
• postój dwugodzinny – po 5–6 godzinach marszu;
• odpoczynek dzienny (nocny) – po 10–12 godzinach marszu (po marszu dobowym).
W razie wykrycia skażenia odcinka drogi, po której maszeruje plzaop, żołnierze nakładają
ISOPS, a kolumna zwiększa prędkość i pokonuje skażony rejon. Po wyjściu z tego rejonu prze-
prowadza się niezbędne zabiegi specjalne.
Zaopatrywanie w mps
W czasie wykonywania marszu, batalion będzie zużywać znaczne ilości paliw, dlatego
w okresie przygotowania do marszu należy zgromadzić ich doraźne zapasy. Ich zgromadzenie
nie zwalnia plzaop z obowiązku regularnego dowozu paliw w czasie marszu.
Tankowanie pojazdów mechanicznych organizuje się podczas planowanych odpoczyn-
ków i w czasie przerw w marszu. Do uzupełniania paliwa w pojazdach mechanicznych należy
w pierwszej kolejności wykorzystać paliwo znajdujące się w kanistrach 20 l i beczkach przy
pojazdach, po czym plzaop uzupełnia mps z kzaop przez wymianę opróżnionych na pełne.
Rodzaj i wielkość zapasów kierowanych do pododdziałów ustala podoficer zaopatrzenia
batalionu (szef logistyki) na podstawie stanu faktycznego zapasów mps w pododdziałach,
faktycznej liczby pojazdów mechanicznych. Kierowany transport z mps powinien posiadać
wszystkie produkty naftowe i specjalne, jakie są niezbędne do zatankowania pojazdów mecha-
114
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
115
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w żywność
W marszu należy przyrządzać dwa lub trzy posiłki z produktów konserwowanych i kon-
centratów błyskawicznych. Podczas marszów, przy drogach organizuje się siłami pododdzia-
łów komunikacji drogowe punkty żywnościowe. W drogowych punktach żywnościowych
wydaje się posiłki gotowane, chleb, gorącą kawę i suchy prowiant. Posiłki w tych punktach
przygotowuje się trzy razy dziennie, a wydaje się je do menażek lub termosów.
Żołnierzy przewożonych wojskowymi transportami kolejowymi należy zaopatrywać w środ-
ki spożywcze na cały okres przejazdu według przysługujących im należności żywnościowych.
W czasie przejazdu powinni otrzymywać posiłki gotowane nie mniej niż dwa razy na dobę.
Należy zwrócić uwagę na zgromadzenie zapasów wody w ilościach wystarczających na za-
spokojenie potrzeb do czasu, gdy można będzie korzystać z następnych źródeł lub punktów
zaopatrywania w wodę. W przypadku realizacji marszu zimą należy zapewnić gorące napoje.
116
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
W batalionie plzaop uzupełnia mps do czasu rozpoczęcia forsowania przez wydzielenie
i skierowanie transportu do rejonów wyjściowych lub krótkich postojów pododdziałów bata-
lionu lub w miarę potrzeby do rejonów przepraw. Do uzupełniania paliwa w pojazdach me-
chanicznych należy w pierwszej kolejności wykorzystać paliwo znajdujące się w kanistrach
20 l i beczkach przy pojazdach, po czym plzaop uzupełnia mps z kzaop przez wymianę opróż-
nionych na pełne.
Rodzaj i wielkość zapasów kierowanych do pododdziałów ustala szef logistyki (podoficer
zaopatrzenia) na podstawie stanu faktycznego zapasów mps w pododdziałach, faktycznej licz-
by pojazdów mechanicznych. Kierowany transport z mps powinien posiadać wszystkie pro-
dukty naftowe i specjalne, jakie są niezbędne do zatankowania pojazdów mechanicznych.
Zaopatrywanie w żywność
Podczas forsowania przeszkody wodnej stosuje się żywienie sposobem mieszanym lub wy-
łącznie według suchej należności żywnościowej. W związku z możliwością zaistnienia sytuacji
przerwania forsowania, a tym samym zakłócenia zaopatrywania w żywność dowódca plzaop
musi się liczyć z koniecznością zrealizowania niżej wymienionych przedsięwzięć:
• uzupełnić zapasy ruchome środków spożywczych, przede wszystkim w pododdziałach, za-
pewniając chleb świeży i utrwalony oraz odpowiednie ilości koncentratów spożywczych,
szczególnie błyskawicznych;
• wydać (uzupełnić) żołnierzom kuchenki indywidualne, paliwo i inne wyposażenie nie-
zbędne do przyrządzania i spożywania posiłków;
• skompletować sprzęt służby żywnościowej i sprawdzić jego stan techniczny;
• żołnierzom pododdziałów czołgów zapewnić gotowane posiłki, poprzez wydawanie zało-
gom czołgów gorące posiłki w posiadane przez nie termosy.
117
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu czołgów podczas forsoweania przeszkody wodnej
118
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
119
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie materiałowe
batalionu w sytuacji
zagrożenia i użycia BMR
Zabezpieczenie materiałowe – uwarunkowania ogólne
W sytuacji zagrożenia użyciem lub użycia BMR zabezpieczenie materiałowe batalionu za-
wierać będzie w sobie szereg przedsięwzięć, które można ująć w grupy czynności, tj.:
• działania profilaktyczne;
• zabezpieczenie batalionu w niezbędne środki i wyposażenie służące do ochrony przed
skutkami użycia BMR;
• współudział w likwidacji skutków użycia BMR.
Działania profilaktyczne
Działania profilaktyczne to zespół czynności związanych z:
• przygotowaniem żołnierzy plzaop do użytkowania indywidualnych środków i urządzeń
ochrony przed skażeniami;
• doskonaleniem umiejętności likwidacji skażeń.
Przedstawione powyżej umiejętności są bardzo istotne, gdy zdamy sobie sprawę z tego, że
symptomy użycia np. broni biologicznej są podobne do objawów przy naturalnie występujących
chorobach. Użycie BMR przeciwko słabo wyposażonemu (w zakresie obrony przed BMR) plza-
op, może spowodować obniżenie sprawności realizacji zabezpieczenia materiałowego. Wynika
to ze spadku wydajności żołnierzy (konieczność pracy w indywidualnych środkach ochrony
przed skażeniami), wzrostu zmęczenia oraz obniżenia ich morale.
W związku z tym, że nie jest możliwe, aby wszystkie urządzenia zabezpieczenia mate-
riałowego chronić na tym samym poziomie istotne jest, aby podczas planowania i realizacji
przedsięwzięć OPBMR określić dla plzaop priorytety (punkty ciężkości). Mogą mieć one
charakter rzeczowy np. ochrona istotnych obiektów infrastruktury materiałowej (zapasów
ŚBiM) lub zadaniowy np. zabezpieczenie realizacji dostaw ŚBiM.
60
Instrukcja o organizacji zaopatrywania pododdziałów w amunicję w warunkach polowych (batalion-kompania i rów-
norzędne), Uzbr. 1951/78, s. 42.
120
Zabezpieczenie materiałowe batalionu w sytuacji zagrożenia i użycia BMR
Ochrona żywności
Do zasadniczych zasad, jakie dowódca plzaop powinien przestrzegać w zakresie ochrony
żywności w sytuacji użycia przez przeciwnika BMR należy zaliczyć, m.in.:
• miejsce przyrządzania i spożywania posiłków, sprzęt kuchenny, transport, a także personel
kuchenny poddany winien być zabiegom specjalnym;
• posiłki należy przyrządzać i spożywać tylko w miejscach osłoniętych, mogą to być np.:
środki transportowe z opończami, namioty, budynki;
• skażone środki spożywcze przewozi się do rejonu nie skażonego i poddaje się dezaktywacji;
• nie wolno pobierać wody do celów konsumpcyjnych ze źródeł nie zbadanych.62
Orzeczenie o przydatności do spożycia wody oraz zdezaktywowanych środków spożyw-
czych wydaje lekarz medycyny.
Problematyka ochrony żywności ujęta została także w instrukcji o przechowywaniu, kon-
serwacji i ochronie przed działaniem BMR żywności i sprzętu służby żywnościowej.63
Ochrona umundurowania
W ramach zachowania zdatności użytkowej przedmiotów zaopatrzenia mundurowego re-
alizowane będą przedsięwzięcia z zakresu dezynfekcji i dezynsekcji. W trakcie ich realizacji
przestrzega się następujących zasad:
• bieliznę osobistą i pościelową, po uprzednim zamoczeniu w roztworze dezynfekcyjnym,
pierze się z gotowaniem;
• materace, pościel i umundurowanie dezynfekuje się w komorze parowoformalinowej, natomiast
obuwie oraz przedmioty skórzane należy dezynfekować przez przecieranie roztworem lizolu;
• przedmioty mundurowe z włókien sztucznych poddaje się tzw. zimnej dezynfekcji za po-
mocą gazowych lub aerozolowych środków dezynfekcyjnych.64
Jednym z najprostszych sposobów niszczenia pasożytów w tkaninach jest prasowanie.
Uprzednie lekkie zwilżenie tkaniny zwiększa działanie dezynsekcyjne. Dezynsekcję umundu-
rowania wykonuje się suchym, gorącym powietrzem o temperaturze ponad 60°C.
Przedsięwzięcia, o których była mowa powyżej realizują w zasadniczej części specjalistycz-
ne pododdziały służb medycznych lub chemicznych.
61
Materiałowo-techniczne zabezpieczenie wojsk operacyjnych przez służbę uzbrojenia i elektroniki w warunkach polo-
wych na szczeblu taktycznym, Uzbr. 1838/76, MON 1977, s. 399–400.
62
Przepisy o gospodarce żywnościowej i organizacji żywienia w czasie wojny, Żywn. 93/80, § 141.
63
Instrukcja o przechowywaniu, konserwacji i ochronie przed działaniem broni masowego rażenia żywności i sprzętu
służby żywnościowej, Żywn. 78/75.
64
Instrukcja o ochronie sanitarnohigienicznej i przeciwepidemicznej wojska w czasie pokoju i wojny, Zdr. 231/93, s. 73–74.
121
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
65
Zabiegi sanitarne żołnierzy oraz zabiegi specjalne uzbrojenia i sprzętu bojowego, OPChem. 370/91, MON 1992, str. 61–68.
122
Zabezpieczenie materiałowe batalionu w sytuacji zagrożenia i użycia BMR
Podsumowanie
Do zasadniczych problemów w zakresie zabezpieczenia materiałowego batalionu w sytu-
acji zagrożenia użyciem i użycia BMR należy zaliczyć:
• zapewnienie ochrony potencjału materiałowego przed skażeniami w trakcie prowadzenia
działań, poprzez np.: wyznaczenie dodatkowych lub zapasowych dróg dowozu i ewakuacji
oraz miejsc rozmieszczenia bpz.
• utrzymanie sprawności (zdatności) technicznej UiSW oraz uzupełnienie żołnierzy w ISOPS;
• uzgodnienie współdziałania między plzaop a pododdziałami wojsk chemicznych w zakre-
sie likwidacji skażeń – odtworzenia zdolności bojowej.
123
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
124
Działanie plzaop w ramach odtwarzania zdolności bojowej
126
Działanie plzaop w ramach odtwarzania zdolności bojowej
127
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zaopatrywanie w mps
W pierwszej kolejności należy uzupełnić pododdziały batalionu, które realizowały zadania
pododdziałów pierwszorzutowych i te, które są przewidziane do wejścia do walki w pierwszej ko-
lejności. W drugiej kolejności należy uzupełnić pododdziały, które znajdowały się w odwodzie.
Plzaop uzupełniać będzie mps na ogólnie przyjętych zasadach.
Zaopatrywanie w żywność
W trakcie odtwarzania zdolności bojowej należy organizować żywienie na podobnych
zasadach jak w obronie, czyli stosować mieszany sposób żywienia żołnierzy, z przewagą po-
siłków gotowanych. W pierwszej kolejności należy żywić pododdziały batalionu, które reali-
zowały zadania pododdziałów pierwszorzutowych, w drugiej kolejności pododdziały, które
znajdowały się w odwodzie.
Zapasy żywności utrzymywane przez plzaop zostaną uzupełnione przez kzaop oddziału.
128
Działanie plzaop w ramach odtwarzania zdolności bojowej
129
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Ochrona i obrona
plutonu zaopatrzenia (bpz)
Ochrona i obrona plzaop (bpz) realizowana jest poprzez wykonywanie przedsięwzięć za-
bezpieczenia bojowego oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego.
Zabezpieczenie bojowe plzaop to całokształt przedsięwzięć mających na celu zmniejszenie
skuteczności uderzeń przeciwnika oraz zapewnienie sprzyjających warunków do skutecznego
wykonania zadań w różnych sytuacjach.
Obejmuje ono:
• ubezpieczenie;
• maskowanie;
• powszechną obronę przeciwlotniczą;
• zabezpieczenie inżynieryjne;
• obronę przeciwchemiczną.
Wśród przedsięwzięć obrony i ochrony plzaop (bpz) batalionu przeważają elementy ochro-
ny biernej, z uwagi na to, że plzaop nie dysponuje specjalistycznymi etatowymi pododdziałami
zabezpieczenia bojowego.
Ubezpieczenie
Ubezpieczenie organizuje się w celu niedopuszczenia do niespodziewanego napadu lub przeni-
kania elementów rozpoznania przeciwnika do rejonu rozmieszczenia plzaop (bpz) oraz zapewnie-
nie dobrych warunków do przygotowania i realizacji zadań zabezpieczenia materiałowego.
Ubezpieczenie organizuje się w rejonach rozmieszczenia i rozwinięcia plzaop (bpz) oraz
podczas przemieszczania.
W rejonach rozmieszczenia i rozwinięcia ubezpieczenie plzaop polega na wystawianiu
posterunków wartowniczych oraz wysyłaniu patroli na zagrożone kierunki. Skuteczna reali-
zacja tych przedsięwzięć wymaga wzmocnienia plzaop siłami i środkami ogólnowojskowymi.
W wypadku braku takiego wzmocnienia, wymienione zadania realizowane są etatowymi siła-
mi i środkami plzaop.
Podczas przemieszczania plzaop do nowego rejonu rozmieszczenia (rozwinięcia), jego ko-
lumna może być ubezpieczana konwojami organizowanymi przez pododdziały ogólnowojsko-
we. Zamiast konwojowania, może być organizowane patrolowanie dróg, po których przemiesz-
czają siły i środki plzaop.
W czasie postojów (odpoczynku), kolumnę plzaop ubezpiecza się posterunkami ochronnymi.
Konwojowanie kolumn transportowych z zaopatrzeniem prowadzi się w sytuacji dużej ak-
tywności grup dywersyjno-rozpoznawczych lub rozbitych przeciwnika. Prowadzą je specjal-
nie wydzielone siły z pododdziałów ogólnowojskowych.
Maskowanie
Maskowanie ma na celu ukrycie sił i środków plzaop (bpz) przed rozpoznaniem przeciw-
nika, wprowadzenie go w błąd, co do jego położenia i prowadzonych działań, utrudnienie
przeciwnikowi skutecznego oddziaływania ogniem.
130
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
132
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
posterunków alarmowych sąsiadów. Prowadzi się je dla uniknięcia lub ograniczenia strat od
uderzeń środków napadu powietrznego przeciwnika, umożliwiając terminowe wykorzystanie
przygotowanych schronów (szczelin i ukryć) oraz wprowadzania stanu gotowości dla podod-
działów dyżurnych do natychmiastowego otwarcia ognia.
Sygnały alarmu lotniczego zobowiązują stan osobowy plzaop do natychmiastowego dzia-
łania. Z sygnałami o zagrożeniu powietrznym należy zapoznać cały stan osobowy. Dowódca
plzaop jest zobowiązany natychmiast meldować (przekazywać) swoim przełożonym (pod-
władnym) poprzez środki łączności o pojawieniu się celu powietrznego.
Prowadzenie ognia do niskolecących celów powietrznych wykonywane jest z posiadanej
broni strzeleckiej. Obowiązuje zasada, że ogień do celów powietrznych otwiera się, gdy można
przypuszczać, że przeciwnik wykrył rejon rozwinięcia pododdziału, a zwłaszcza, gdy zaataku-
je. Otwarcie ognia, gdy nie ma ku temu bezpośredniej potrzeby może spowodować zdemasko-
wanie pododdziału.
Odpieranie ataku środków napadu powietrznego przeciwnika na maszerujące kolum-
ny plzaop polega na prowadzeniu ognia z strzeleckiej przez siły konwoju oraz siły dyżurne.
W tym czasie zwiększa się prędkość jazdy kolumny oraz odstępy między pojazdami.
Przedsięwzięcia maskowania wykonuje się własnymi siłami i w sposób ciągły. Maskowa-
nie przed rozpoznaniem z powietrza plzaop (bpz) realizowane jest również w ramach innych
rodzajów zabezpieczenia bojowego, takich jak maskowanie i zabezpieczenie inżynieryjne. Ma-
skowanie przed lotnictwem przeciwnika osiąga się przez:
• skryte działanie plzaop (bpz);
• wykorzystanie maskujących właściwości terenu i warunków ograniczonej widoczności;
• stosowanie etatowych i podręcznych środków maskujących;
• upodobnienie UiSW do otoczenia.
Po zajęciu rejonu rozmieszczenia przez plzaop przystępuje się niezwłocznie do maskowa-
nia pojazdów oraz wykonywania szczelin przeciwlotniczych, a także ukryć dla ludzi i sprzętu.
Rozśrodkowanie pododdziału jest celowym i przemyślanym rozproszeniem ludzi
i UiSW w określonym terenie, w odstępach i odległościach zgodnie z obowiązującymi
normami lub rozkazami. Rozśrodkowanie ma na celu zmniejszenie skutków uderzeń
z powietrza, poprzez stworzenie na polu walki wielu mało opłacalnych do zniszczenia
pojedynczych celów.
Głównym celem likwidacji skutków napadu powietrznego jest jak najszybsze odtworzenie
gotowości bojowej plzaop i kontynuowanie działań.
Zabezpieczenie inżynieryjne
Zabezpieczenie inżynieryjne organizuje się w celu osłony plzaop (bpz) przed skutkami ra-
żenia przeciwnika oraz stworzenia warunków niezbędnych do skutecznego funkcjonowania
systemu zabezpieczenia materiałowego batalionu. Realizuje się ją głównie przez fortyfikacyj-
ną rozbudowę rejonu rozmieszczenia, budowę zapór inżynieryjnych, przygotowanie i utrzy-
manie dróg dowozu i ewakuacji, wydobywanie i oczyszczenie wody i urządzanie punktów jej
wydawania oraz realizację przedsięwzięć inżynieryjnych w ramach maskowania pododdziału
i obiektu.
Rozbudowa inżynieryjna rejonu rozmieszczenia plzaop (bpz) ma na celu uniemożliwienie
przeciwnikowi bezpośredniego rażenia składowania ŚBiM, środków transportowych i ludzi,
a tym samym zmniejszenie strat w siłach i środkach.
Obejmuje ona:
• budowę ukryć i schronów dla ludzi, sprzętu oraz ŚBiM;
• wykonanie stanowisk obronnych, szczelin przeciwlotniczych itp.
133
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zakres prac inżynieryjnych będzie zależał od czasu pobytu w danym rejonie i możli-
wości wykonania prac fortyfikacyjnych. W nowo zajętym rejonie rozwinięcia w pierw-
szej kolejności, wykonywane są szczeliny przeciwlotnicze i ukrycia dla żołnierzy, sta-
nowiska ogniowe i obserwacyjne, w następnej kolejności wykonywane są ukrycia dla
UiSW oraz ŚBiM.
Z uwagi na pracochłonność fortyfikacji należy dążyć do rozmieszczenia plzaop w natu-
ralnych ukryciach terenowych (jary, wąwozy, wykopy, zarośla leśne itp.), a także wykorzysty-
wać urządzenia inżynieryjne pozostawione przez wojska własne i przeciwnika po uprzednim
sprawdzeniu czy nie są zakażone, skażone lub zaminowane. Uważa się, że z uwagi na małe
możliwości wykonania własnymi siłami i środkami nawet niezbędnych prac inżynieryjnych
najkorzystniej jest rozmieszczać je w małych miejscowościach, osiedlach systemem „osiedlo-
wo-biwakowym”.
Miejscami przeznaczonymi do przechowywania zaopatrzenia w drużynie i plutonie są
nisze gospodarcze wykonane w ścianach okopów. Ponadto, w bpż w ramach rozbudowy
inżynieryjnej wykonuje się ukrycia na kuchnie polowe. Kuchnie polowe rozmieszcza się
w oddzielnych ukryciach lub w ukryciu zbiorowym. Oddzielne ukrycie tworzy wykop na
kuchnię wraz ze zjazdem oraz nisza na zapasy żywności. Dodatkowo wykonuje się schron
lub ukrycie dla obsługi.
Zakres prac oraz potrzeby materiałowe niezbędne do wykonania tych obiektów przedsta-
wiają się następująco:
1) dla batalionowego punktu żywnościowego:
• prace ziemne – 140 m3 (w tym: spycharką – 2 mth; ręcznie – 36 rbh);
• potrzebne materiały: drewno –12 m3, drut –15 kg.
134
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
Okopy do strzelania z kbk AK: w pozycji leżącej, w postawie klęczcej, w postawie stojacej
135
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Nisze gospodarcze
Ukrycie dla kuchni polowej
136
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
137
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
138
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
Obrona przeciwchemiczna
To zespół przedsięwzięć mających na celu maksymalne osłabienie skutków rażącego dzia-
łania oraz radioaktywnych i toksycznych środków przemysłowych.
Obejmuje ona:
• rozpoznanie skażeń, identyfikacja skażeń i monitoring;
• ostrzeganie, alarmowanie i meldowanie o skażeniach;
• ochrona przed skażeniami;
• ograniczanie zagrożenia skażeniami;
• medyczna ochrona przed BMR.
Zasadą organizowania obrony przeciwchemicznej jest jej powszechność. Oznacza to, że
organizuje się i realizuje we wszystkich rodzajach działań taktycznych, przez wszystkie rodzaje
wojsk i służb, a jej organizatorem jest dowódca.
Przedsięwzięcia obrony przeciwchemicznej plzaop realizuje własnymi siłami i środkami,
jednakże bardziej złożone i specyficzne przedsięwzięcia, wymagające specjalistycznego sprzę-
tu, realizują pododdziały wojsk chemicznych.
Rozpoznanie skażeń, identyfikacja skażeń i monitoring to działanie mające na celu stwier-
dzenie faktu użycia BMR lub obecności substancji promieniotwórczych, środków biologicz-
nych lub chemicznych jak również potwierdzenie i uzupełnienie wstępnych meldunków.
Obejmuje: wykrywanie, wstępne i szczegółowe rozpoznanie skażeń oraz obserwację. Wykry-
wanie skażeń realizowane jest przy użyciu przyrządów do rozpoznania skażeń montowanych
na obiektach stacjonarnych, pojazdach oraz przenośnych urządzeniach przeznaczonych do
natychmiastowego wykrycia skażeń.
Ostrzeganie, alarmowanie i meldowanie o skażeniach to przedsięwzięcia mające na celu
natychmiastowe doprowadzenie do wojsk sygnału o uderzeniu BMR. Umożliwiają one bez-
zwłoczne podjęcie przedsięwzięć zmierzających do ograniczenia skutków uderzeń BMR.
Ochrona przed skażeniami to zespół przedsięwzięć zmierzających do maksymalnego wyko-
rzystania cech użytkowych indywidualnych i zbiorowych środków ochrony przed skażeniami
oraz właściwości ochronnych sprzętu bojowego, obiektów inżynieryjnych i terenu. Umożliwia
przetrwanie lecz jednocześnie ogranicza swobodę działania. Indywidualna ochrona przed ska-
żeniami to ochrona zapewniona osobom znajdujących się w środowisku skażonym substancja-
mi promieniotwórczymi oraz bojowymi środkami trującymi lub biologicznymi poprzez wy-
korzystanie masek przeciwgazowych oraz izolacyjnych. Dla zapewnienia właściwego stopnia
indywidualnej ochrony przed skażeniami żołnierze plzaop powinni być wyposażeni w ISOPS,
indywidualne pakiety odkażające, pakiety radioochronne, zestawy medyczne. Ochrona UiSW
to przedsięwzięcia zmierzające do jego zabezpieczenia przed rażącym działaniem BMR. Zabez-
pieczenia te powinny polegać na zastosowaniu odpornych materiałów, zabezpieczaniu połączeń,
przeciwdziałaniu penetracji skażeń w głąb sprzętu oraz na eliminacji potencjalnych czynników
mogących spowodować uszkodzenia UiSW podczas prowadzenia likwidacji skażeń.
139
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Zabezpieczenie przeciwpożarowe
Zabezpieczenie przeciwpożarowe organizuje się i realizuje w celu zapobiegania powstawa-
niu pożarów w rejonie plzaop (bpz) oraz na drogach dowozu i ewakuacji, a w razie ich powsta-
wania skutecznego ich gaszenia.
Zabezpieczenie przeciwpożarowe należy realizować poprzez: ścisłe przestrzeganie zasad
bezpieczeństwa przeciwpożarowego podczas rozmieszczania ludzi, UiSW i ŚBiM (zwłasz-
cza z materiałami niebezpiecznymi i łatwopalnymi); okopywanie materiałów łatwopalnych
a w razie konieczności przygotowanie urządzeń przeciwpożarowych i oczyszczenie terenu
z materiałów łatwopalnych; wyznaczenie drużyny przeciwpożarowej; zaopatrywanie żołnierzy
w niezbędny sprzęt przeciwpożarowy; ustalenie sposobu działania żołnierzy na sygnał alarmu
przeciwpożarowego.
Przedsięwzięcia zabezpieczenia przeciwpożarowego realizują się głównie etatowymi siłami
i środkami. W pierwszej kolejności likwiduje się ogniska pożarów zagrażające ludziom, ŚBiM,
a następnie UiSW.
W gaszeniu pożarów o małym zasięgu powinien brać udział cały stan osobowy plzaop, nie
uczestniczący w realizacji pilnych zadań zabezpieczenia materiałowego, wykorzystując sprzęt
przeciwpożarowy i podręczny sprzęt saperski.
W wypadku dużych pożarów plzaop (bpz) opuszcza zagrożony rejon.
67
Szerzej na ten temat opisuje Obrona przed bronią masowego w operacjach połączonych, DD/3.8,
Chem. 396/2004.
140
Ochrona i obrona plutonu zaopatrzenia (bpz)
141
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Tabela 6. Współczynnik ładownościu sprzętu
7,62 mm nb kb 1,0 3,5 1,0 2,5 0,99 4,95 0,99 4,95 0,78 6,24 1,0 5,0
12,7 mm nb 1,0 3,5 1,0 2,5 0,99 4,95 0,89 4,95 0,78 6,24 1,0 5,0
granat ręczny RG-42 0,76 2,66 0,76 1,9 0,91 4,53 0,91 4,55 0,38 3,04 0,46 1,38
granat ręczny F-1 0,9 3,15 0,9 2,25 1,0 5,0 1,0 5,0 0,45 3,6 0,52 1,62
nb ppanc PG-7W 0,57 1,99 0,57 1,42 0,66 3,3 0,66 3,3 0,37 2,96 0,33 1,0
nb PG-I5W, OG-I5W 0,68 2,38 0,68 1,7 0,72 3,6 0,72 3,6 0,38 3,04 0,32 0,96
120 nb moździerz 0,99 3,46 0,99 2,47 0,99 4,95 0,99 4,95 0,55 4,4 0,82 2,46
125 nb do D-81 0,95 3,32 0,95 2,37 1,0 5,0 1,0 5,0 0,6 4,80 0,75 2,25
122 nb do 2S1 1,0 3,5 1,0 2,5 0,99 4,95 0,99 4,95 0,70 5,6 0,84 2,52
23 nb plot 1,0 3,5 1,0 2,5 0,99 4,95 0,99 4,95 0,62 4,96 0,70 2,1
przenośne rak. plot 0,48 1,7 0,68 1,7 0,34 1,7 0,34 1,7 0,52 4,2 - -
PPK 9M14M (1 szt.) 0,40 1,4 0,40 1,0 0,46 2,3 0,46 2,3 0,21 1,68 0,27 0,81
PPK 9M14M (2 szt.) 0,40 1,4 0,40 1,0 0,54 2,7 0,54 2,6 0,37 2,96 0,26 0,78
mina ppiech PMD-6 0,66 2,3 0,92 2,3 0,52 2,6 0,52 2,6 0,42 3,4 0,77 2,3
mina ppiech POMZ-2 0,66 2,3 0,92 2,3 0,64 3,2 0,64 3,2 0,45 3,6 0,77 2,3
mina ppanc TM-62M 0,71 2,5 1,0 2,5 0,80 4,0 0,80 4,0 0,61 4,9 1,0 3,0
ładunek wydł. UZ-2 2,2 0,88 2,2 0,44 2,2 0,44 2,2 0,44 3,5 0,73 2,2
ładunek trotyl 5 kg 0,68 2,4 0,96 2,4 1,0 5,0 1,0 5,0 0,69 5,5 1,0 3,0
trotyl w kostkach 75 g 0,71 2,5 1,0 2,5 1,0 5,0 1,0 5,0 0,7 5,6 1,0 3,0
trotyl w kostkach 200 g 0,71 2,5 1,0 2,5 0,92 4,6 0,92 4,6 0,66 5,3 1,0 3,0
trotyl w kostkach 400 g 0,68 2,4 0,96 2,4 1,0 5,0 1,0 5,0 0,8 6,4 1,0 3,0
Źródło: Normy i możliwości wykonania głównych zadań (operacyjnych i taktycznych) zabezpieczenia inżynieryjnego.
Inż. 575/95, Warszawa 1996.
STAR 660 9594 2400 2875 3770 2165 400 5,30 2,50 3,50
STAR 29 6455 2380 2800 4450 2200 500 3,90 5,00 5,25
Samochody
STAR 244 6450 2380 2800 4000 2200 500 6,20 3,50 8,50
STAR 944 6450 2540 3085 4500 1440 500 8,70 3,00 4,50
STAR 1466 7400 2500 3300 4400 1440 500 14,00 6,00 8,50
JELCZ 315 7345 2500 3100 4880 2290 600 6,44 8,00 14,00
Źródło: Normy i możliwości wykonania głównych zadań (operacyjnych i taktycznych) zabezpieczenia inżynieryjnego.
Inż. 575/95, Warszawa 1996.
142
Grafik wykorzystania środków transportowych
Grafik wykorzystania środków transportowych może być dokumentem pomocniczym
dowódcy plzaop w zakresie efektywnego wykorzystania posiadanych środków. Opracowanie
i wykorzystanie znaków umownych może zasadniczo ułatwić prowadzenie grafiku na bieżąco.
Informacje o stanie środków transportowych dowódca plzaop powinien zebrać każdorazowo
przed składaniem meldunku przełożonemu i w trakcie analizy otrzymanego zadania dotyczą-
cego realizacji dostaw zaopatrzenia dla pododdziałów batalionu. Przykład grafiku przedsta-
wiono poniżej.
LEGENDA:
Pkzaop – pobranie ŚBiM z kzaop oddziału
Dkwsp – dowóz ŚBiM do kompanii wsparcia batalionu
Dk1,2,3 – dowóz ŚBiM do 1., 2. i 3. kompanii
Nkrem – naprawa uszkodzonego pojazdu w krem oddziału
Nplrem – naprawa uszkodzonego pojazdu w plrem batalionu
bpa – wykorzystanie pojazdu jako bpa
bpt – wykorzystanie pojazdu jako bpt
bpż – wykorzystanie pojazdu jako bpż
143
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Tabela 8. Normy zużycia paliwa sprzętu wojskowego
Rodzaj zaopatrzenia
Pojemność
Rodzaj sprzętu wojskowego BS ON zbiornika
[l]
litry kg litry kg
UAZ-469B/UAZ-460 17,2 12,9 78/56
STAR-29 34 25,5 150
Elektrownia oświetleniowa EO-1 1,7 1,27 4
BRDM-2 39 29,2 175
Lublin 3314 14 11,90 55
Lublin 3322 12,6 10,71 55
STAR-200 21 17,85 150
STAR-266 31 26,35 300
JELCZ-325 27 22,95 300
BWP 95 80,75 460
MTLB 110 93,5 520
SKOT 50 42,5 180
GM-575 (ZSU 23-4) 140 119,0 520
T-72 340 289,0 1200
PT-91 360 306,0 1200
Spycharko-ładowarka SŁ-34 20 17,0 480
WZT-2 360 306,0 960
KP-200 10 8,5
KP-340 10 8,5
Źródło: Normy zużycia i ubytków materiałów pędnych i smarów, MPS 138/91, Warszawa 1992.
144
Załączniki
145
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
WYKONANIE MARSZU
Wykonać marsz
Przeprowadzić rekonesans
147
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
148
ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE
149
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
ręką
150
151
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
ręką
152
ręką
153
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
czerwoną
Źródło: Podręcznik oficera artylerii naziemnej; Art. 645/79; MON 1980; str. 371–372, 388–398.
154
Tabala znaków taktycznych
155
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Bibliografia
156
Wsparcie inżynieryjne działań taktycznych wojsk lądowych (Brygada, Dywizja). Podręcznik
(wydanie tymczasowe). Inż. 585/2000.
Wydobywanie, oczyszczanie i przechowywanie wody w warunkach polowych. Podręcznik.
Inż. 214/66.
Zabezpieczenie inżynieryjne działań taktycznych Wojsk Lądowych, Inż. 574/95, Warszawa 1995.
Zabezpieczenie logistyczne pododdziału w działaniach taktycznych, W. Mutwicki, 16 DZ,
Elbląg 1999
Zabezpieczenie tyłowe dywizji w różnych rodzajach działań bojowych i w warunkach szczegól-
nych. Podręcznik. Szt. Kwat. 110/85
Zbiór przepisów obowiązujących w służbie żywnościowej. Żywn. 76/72.
Zbiór znaków i skrótów wojskowych. Część II. Szt. Gen. 1561/2004.
Zestawy należności przedmiotów zaopatrzenia mundurowego na okres wojny. Mund. 79/92,
Warszawa 1993.
157
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
Notatki
158
159
Pluton zaopatrzenia w działaniach bojowych
160