C.

SÓNG DỪNG

1. Nêu đặc điểm của sự phản xạ sóng. Sóng dừng là gì? Nêu đặc điểm của sóng dừng.

TL: Khi gặp vật cản, sóng phản xạ lại. Nếu vật cản cố định, sóng phản xạ ngược pha với sóng
tới tại điểm tới; khi vật cản tự do, sóng phản xạ cùng pha với sóng tới tại điểm tới;

Sóng dừng là sự giao thoa của sóng tới và sóng phản xạ truyền theo cùng một phương. Sóng
dừng có những điểm cố định mà biên độ đạt cực đại gọi là bụng sóng, và những điểm có biên độ
cực tiểu gọi là nút sóng. Các bụng sóng và nút sóng xen kẽ nhau đều dặn và cố định trong không
gian.

2. Điều kiện để có sóng dừng trên dây, từ đó nêu qui luật về tần số để có sóng dừng trên dây
khi chiều dài dây không đổi. Có cách nào nhận biết dây có hai đầu cố định hay dây có một
đầu cố định, một đầu tự do không? Nêu cách đó.

TL: để có sóng dừng trên dây:

- Nếu hai đầu dây cố định: chiều dài dây phải bẳng số nguyên lần nửa bước sóng: l = n.λ/2
𝑣 𝑣 𝑣
Suy ra: = 𝑛. ; hiệu hai tần số liên tiếp để có sóng dừng là : Δf = và fmin = .
2𝑙 2𝑙 2𝑙

- Nếu một đầu dây cố định: chiều dài dây phải bẳng số bán nguyên lần nửa bước sóng:

l = (n + 0,5).λ/2
𝑣 𝑣 𝑣
Suy ra: = (𝑛 + 0,5). ; hiệu hai tần số liên tiếp để có sóng dừng là : Δf = và fmin = .
2𝑙 2𝑙 4𝑙

Căn cứ vào fmin có thể nhận biết đề cho thuộc trường hợp nào trong hai trường hợp trên.

3. Những điểm trên dây khi có sóng dừng, khi nào cùng pha, khi nào ngược pha? Khoảng
thời gian ngắn nhất giữa hai lần sợi dây duỗi thẳng bằng bao nhiêu? Công thức xác định
biên độ của sóng dừng tại điểm M bất kì trên dây.

TL:

- Những điểm trong cùng một bó sóng luôn dao động cùng pha nhau và ngược pha với những
điểm ở bó bên cạnh.

- Khoảng thời gian ngắn nhất giữa hai lần sợi dây duỗi thẳng bằng nửa chu kì.

- Biên độ sóng dừng:

2𝜋𝑥
𝐴𝑀 = 𝑎𝑏ụ𝑛𝑔 |𝑠𝑖𝑛 | với x là khoảng cách từ M đến một nút bất kì.
𝜆

2𝜋𝑥
Hoặc: 𝐴𝑀 = 𝑎𝑏ụ𝑛𝑔 |𝑐𝑜𝑠 | với x là khoảng cách từ M đến một bụng bất kì.
𝜆