.

A K A D E M I K B A K I S,

Prof. Dr. Mehmet Sezai TÜRK
msezaiturk@gmail.com
Y eni nesil diye başlayan sözlerin için-
de; bencil, duyarsız, patavatsız, say-
gısız, tatminsiz diye birçok olumsuz sıfat
bu çocukların tarifinde kullanılıyor. Bu
kadar eleştirdiğimiz bu yeni kuşak acaba
bu sözleri hak ediyor mu? Eski kuşaklar
sizin için ne söylediler? Gerçekten söy-
lendiği gibi geçmiş dönemlerden çok farlı
bir kuşak ile mi karşı karşıyayız? Gelin bu
soruları bu çalışmamızda yeniden irdele-
yelim.
Tarihin her döneminde kuşaklar bir son-
raki kuşakları kendilerine benzemediği
için eleştirdi. 5 bin yıl önce yazılmış olan
Sümer tabletlerinde gençleri anlayama-
dıklarının yazılması konuyu anlamamıza
yardımcı olmuyor ise, M.Ö. yaklaşık 700
yılında yaşamış olan Hesiod’u dinleyelim:
«Günümüz gençleri öyle umursamaz ki,
ileride ülke yönetimini ele alacaklarını
düşündükçe umutsuzluğa kapılıyorum.
Bizlere, büyüklere karşı saygılı olmayı,
ağır başlı davranmayı öğretmişlerdi. Şim-
diki gençler kurallara boş veriyorlar. Çok
duyarsızlar ve beklemesini bilmiyorlar.»
Plato’nun söylemleri bugünkü ebeveyn
görüşünden farklı mı sizce; “Bugünkü ço-
cuklar lükse düşkünler, büyüklerine karşı
saygısızlar ve çok fazla konuşuyorlar. Ço-
cuklar evlerinin hizmetkârları değil ade-
ta zorbaları. Büyükleri odaya girdiğinde
ayağa kalkmıyorlar. Ebeveynleri ile çatışı-
yorlar, toplum içinde herkesten önce ko-
nuşuyorlar, bacak bacak üstüne atıyorlar,
öğretmenlerine kötü davranıyorlar.
Milattan önce 350’de yani bundan 2370 yıl
önce Aristo’da bu konu da farklı düşün-
müyor: “Gençlerin, coşkulu fikirleri var
çünkü henüz hayat boyunlarını bükmedi
ve hayatın kısıtlarını görmediler. Dahası,
bu umutlu yaratılışları kendilerini önem-
li şeyler ile eşit görmelerine neden oldu
–bu da coşkulu fikirlerini oluşturdu- işe
yarar işler yerine soylu işler yapmayı ter-
cih ettiler: Yaşamlarını muhakeme ederek
düzenlemek yerine, ahlaklı işler yaparak
düzenlediler. Tüm hataları bu işleri abar-
tılı bir şekilde ve şiddetli yapmalarından
kaynaklanıyor. Her şeyin aşırısını yaptılar
– çok fazla sevdiler, çok fazla nefret ettiler
ve her şeyi çok fazla yaptılar.”
Buradan anlaşılan şu ki, tarihi sayıları bir
kenara bırakırsak insanlık yaratılışından
buyana teknolojik değişimler dışında
farklı bir şekle dönüşmemiş. Her ne kadar
bugünlerde insanlık 2.0 konusu gündem-
de olsa da insanın akıllı bir organizmadan
ibaret olduğu da unutulmamalıdır. Neyse
bu konuyu başka bir yazımızda tartışabi-
liriz biz yeniden “Z Kuşağını” anlamaya
çalışalım.
Z Kuşağından önce
hangi kuşaklar vardı?
Geçmiş kuşaklardaki değişim yüzyıl, hat-
ta daha fazla süreyi gerektirirken geçen
yüzyıldan itibaren bu süreler onlu yıllara
düştü. 1925-1946 yıllarında doğanlara
Savaş Dönemi Sessiz Kuşak olarak ad-
landırılmaktadır. Yaşam savaşı veren bu
kuşaktan sonra Baby Boomers (1945 –
1964) denilen; işkolik, çalışmak için yaşa-
mını adayan bir kuşak dönemi literatürde
belirtilmekte. Hayatındaki en önemli şey
hayata bir şeyler katmak ve yeni nesille-
re bırakmak olan bu nesilden sonra ise,
kanaatkâr, marka sadakati yüksek, göre-
ce daha çabuk tatmin olan ve teknoloji
ile ileri yaşlarda tanışmış olan X kuşağı
(1965 – 1976) yeraldı.
Radikal değerlerin savunucusu olan bu
kuşak bizde 68 kuşağı ile ünlendi. Z’le-
rin anne ve babaları olacak olan Y Kuşa-
ğı (1977 – 1994) teknoloji ile dost X’ lere
göre daha bireysel ve sonuç odaklı olarak
tanımlanmaktalar. Bu arada Z’ye çok
benzeyen ama tam olarak yeni medyanın
yerlisi olamayan çok küçük zaman aralı-
ğında doğan Milenyum Kuşağı (1995 –
2003) yer almakta. 1990’ların ortalarında
ortaya çıkan İnternet, onlar için bir kilo-
metre taşı oldu. Özgürlüğüne düşkün, bi-
reyci, itaatsiz, hayalci, risk alan, kaygısız,
teknoloji tutkunu, hız seven, esnek bir

32
çalışma ortamı arayan bir kuşak olan Mi-
lenyum kuşağı Z’lere çok yakın özellikler
taşımakta. Dijital doğanlar kuşağı olan Z
Kuşağı (2000-2012) ise; bireyci, narsist,
sorgulayıcı, dayatmayı reddeden, eleştirel
düşünen “Kanka anlayışlı bir nesil” ola-
rak tarif edilebilir. Buna, 2012- 2030 ola-
rak literatüre geçmiş olan Yeni Nesil Alfa
Kuşağını da saymamız gerekir.
Yalnızlık Bu Kuşağın
En Büyük Izdırabı
Tam olarak 2000 sonrası doğan Z kuşağı
ya da nesli, birçok kaynakta dünya nüfu-
sunun %25’ini oluşturduğu belirtilmekte.
Akışkan kişilikli, stresli ve küresel bakış
açısına sahip, buyurucu yaklaşımlardan
nefret eden yeni medyanın içinde doğ-
muş olan bu neslin görsel zekâları geçmiş
kuşaklara oranla daha yüksek. Gençler
daha çok video içeriği tüketiyor.
Derslerini bile video anlatımlarından ça-
lışıyor ve anlıyorlar. Ders hariç izledikleri
video içeriklerinde komedi önemli yer
tutmakta. Güldüren ve çok kısa videolar
daha çok tercih ediliyor.
Bu kuşak, dijital dünyanın ‘göçmeni’ de-
ğil, ‘gerçek sahibi’. Ama sadece teknolo-
jiyi değil; çevre, hayvanlar, insan hakları
konusunda hassaslar, kısacası yaşamın
tüm unsurlarını önemsiyorlar. Bu neslin
yaşam alanı sanal. Yeni medyanın birey-
selleştirici özelliği çokluğun içinde yal-
nızlığa iten yönü bu kuşağı yalnızlaştırdı.
Spor yapmayan ve en fazla evde oturma
alışkanlığına sahip kuşak olarak görülü-
yor. Bu kuşak kendileri ve aileleri dışın-
daki insanlara karşı güven duyguları çok
zayıf, bu nedenle toplumsal aidiyet duy-
guları da oldukça zayıf.
Araştırmalara göre, mutlu olduğunu
söyleyen bu kuşak aynı zamanda %49’u
depresyonda olduğunu belirtmekte ve
kaygıyla uğraşıyor. Sosyal medyanın
oluşturduğu tatminsizlik mutsuzluğa yol
açmakta. Öğretmenler gözlemlerinde lise
çocuklarının kendi dünyalarının dışına
çıkamadığı, çevreye aldırış etmediği ve
dünyada olup bitenle ilgilenmediğini tes-
pit etmişler.
Öğrencilerde en çok, enselerinden ayrıl-
mayan gözetim hastalığına yakalanmış
ebeveynleri. Z kuşağı insanlık tarihin-
de ebeveynleri tarafından en çok üstüne
düşülmüş, gözetilmiş ve kontrol edilmiş
proje bir kuşak. Hemen her türlü sorunu-
nu ebeveynleri çözdüğü için hiçbir şeyin
değerini ve sorumluluğunu anlayamıyor-
lar.
Z kuşağının olumlu ve
olumsuz yönleri:
Bireysel ve bağımsız çalışmak özelliği
taşıyorlar. Daha dürüstler. Komplekssiz
oldukları için kendilerini rahat ifade ede-
biliyorlar. Girişimcilik yönleri ve istekleri
fazla fakat asla hiyerarşiyi sevmiyorlar.
Ne istediklerini biliyorlar.
Z kuşağının en baskın özelliği sadakatsiz-
likleri. Azimli ve hırslılar fakat bir o kadar
da çabuk vazgeçiyorlar. Benmerkezciler.
Nezaketsizlik veya patavatsızlık sınırla-
rını zorlayan bir açık görüşlülükleri var.
Gelişen trendlere göre öncelikleri var ve
bu değerli olanın ne olacağını bilmemizi
engellemekte. Eğilimleri yönetenler bu
çocukları da yönetebilir. Bu gerekli hassa-
siyet gösterilmez ise en büyük risk.
Peki ne yapılmalı?
Z Kuşağının girişimci ruhları törpülen-
meden onlara başarılı olmanın, çalışma-
nın, eğitimin önemi anlatılmalı. Çocuk-
lar, yaptıkları şeyleri zorlamayla değil
fayda/değer anlayışıyla yapmalı ve ikna
edilmeli. Z kuşağı bireyine verilecek işin
tanımı çok net yapılmalı, takım içerisin-
deki rolü hiyerarşik düzen kurulmadan
verilmelidir.
Bireyci ve rekabetçi bu kuşağın çalışma
ortamı yenilikçi ve eğlenceli hale getiri-
lirse motivasyonun olağanüstü artacağı
bilinmelidir. Bu kuşak bireyleri yaratıcı-
lığa izin veren aktivitelerden hoşlanmak-
tadırlar. Bu kuşak ezberden çok oyun,
hikayeleştirme ve hayallerle etkin hale
gelebilmektedir. Bu sebeple geleneksel
eğitim yöntemleri bu kuşağa uygun gö-
zükmemekte. Eğitim sistemi bu kuşağın
ruhuna uygun olarak yeniden yapılandı-
rılmalıdır. Geleceğimizi yönetecek olan
bu kuşağın doğru yönlendirilirse bizden
daha iyi işler yapacağını umarak yazıma
son veriyorum.
33