Koop op afstand: ontbinding van de koopovereenkomst

binnen 14 dagen (ook wel: recht van retour)

Door: mw. Mr. M. Bouter LL.M.

7 november 2017

Een voor de consumenten aantrekkelijk kenmerk van koop op afstand (“buiten een stenen
winkel”) is dat de koop binnen de wettelijke termijn van 14 dagen ongedaan kan worden
gemaakt. Dit is een vorm van ontbinding van de koopovereenkomst die wel “recht van retour”
of “het herroepingsrecht” wordt genoemd. Anders dan bij de algemene ontbinding van de
koopovereenkomst, is voor de uitoefening van het recht op ontbinding op grond van art.
6:230o lid 1 BW géén reden verschuldigd. U mág een reden opgeven, bijvoorbeeld als u de
service van het verkoopplatform wilt bevorderen. De verkoper dient u de mogelijkheid te
bieden om in vrije vorm uw recht van retour uit te oefenen. De verkoper is verplicht het
formulier voor ontbinding van de koopovereenkomst aan te bieden aan de consument, ook als
deze een andere modaliteit voor ontbinding kiest. Voldoet de verkoper niet aan zijn
verplichtingen? Dan hebt u zelfs tot een jaar lang recht op herroeping. Als u de
koopovereenkomst hebt ontbonden, vervalt uw verplichting tot betaling. Laat u niet
wijsmaken dat bemiddeling moet worden ingeschakeld als de verkoper weigert een
rechtsgeldige ontbinding te accepteren: met de ontbinding van de overeenkomst bestaat niet
langer een rechtsgrond tot betaling uwerzijds. U kunt gebruikmaken van de termijn van 14
dagen om een ondeugdelijk product terug te leveren aan de verkoper. Dit mag door de
verkoper niet worden afgedaan als het terugsturen van een artikel omdat u spijt hebt
("bedenktijd") of als het "inruilen" van een product. 

Retourzending van een ondeugdelijk product is géén "bedenktijd" of ruil

Het is een bekende tactiek van verkopers: ze zetten de consument onder druk met het excuus
dat een ondeugdelijk product niet kan worden geretourneerd, omdat de "bedenktijd" of ruil
niet door de verkoper zal worden geaccepteerd. Het retourneren van een product dat niet aan
de vereiste kwaliteit voldoet, is géén "retourzending in het kader van de bedenktijd" en ook
géén ruil.

Een afgeleverde zaak dient aan de overeenkomst te beantwoorden (art. 7:17 lid 1 BW). De
consument heeft een onderzoeksplicht ten aanzien van het product. Dit betekent, dat de
consument het product eerst dient te testen, alvorens het product te aanvaarden of te
retourneren in het kader van ondeugdelijkheid. Het product mag uit de verpakking worden
gehaald en worden geïnspecteerd op de werking. Een bepaling van de verkoper, dat de
consument het artikel niet kan terugbrengen indien het product is getest, is in strijd met de
wettelijke bepalingen voor consumentenkoop (art. 6:234 BW). Een beding dat de rechten van de
consument op deze wijze inperkt, is opgenomen in de zwarte lijst (art. 6:234 BW).

U kunt gebruikmaken van art. 6:230o BW (recht op ontbinding van de overeenkomst binnen 14 dagen)
om het artikel binnen de termijn van het "recht van retour" terug te leveren aan de verkoper (zie ook:
https://europa.eu/youreurope/citizens/consumers/shopping/guarantees-returns/index_en.htm#country)
Wanneer mag u de koopovereenkomst niet ontbinden? De wet geeft een limitatief aantal
gevallen aan waarin u geen recht hebt op ontbinding van de overeenkomst!
Slechts in een beperkt aantal, in de wet opgesomde gevallen kunt u de overeenkomst niet
ontbinden. Om praktische redenen heeft de wetgever het ontbinden van overeenkomsten tot
levering van bederfelijke waar (stelt u zich het in een envelop retour sturen van vis, eieren of
een kilo gehakt  voor), alcoholische dranken, zaken die onherroepelijk vermengd raken (graan
in een silo die al deels gevuld was), producten die geheel in opdracht van de consument zijn
vervaardigd, financiële producten (effecten) en audio-/video-opnamen en
programmeerapparatuur met verbroken verzegeling aan banden willen leggen (art. 6:230p
BW).

Bedenktijd bij verkoop op afstand en juridisch niet aanvaardbare handelspraktijken

De verkoper die zijn waar buiten een fysieke winkel verkoopt, dus op straat, via colportage of
via internet, dient de consument erop te wijzen dat deze 14 dagen recht heeft op ontbinding
van de overeenkomst. De consument mag zonder opgaaf van reden de overeenkomst
ontbinden (art. 6:230o lid 1 BW). Vanaf de dag waarop de consument het product heeft
ontvangen, geldt deze termijn voor ontbinding (art. 6:230o lid 1 sub b onder 1 BW). De
verkoper dient de consument informatie te verstrekken over het recht op ontbinding van de
overeenkomst en over de identiteit van de verkoper (art. 6:230m BW). De verkoper is
verplicht het formulier voor ontbinding van de koopovereenkomst aan te bieden aan de
consument, ook als deze een andere modaliteit voor ontbinding kiest. Voldoet de verkoper
niet aan deze wettelijke plichten, dan wordt de bedenktijd van 14 dagen verlengd tot een jaar
bedenktijd (art. 6:230o lid 2 BW).

De verkoper dient na ontvangst van het geretourneerde product met een maximum van 14
dagen na de dag van ontvangst, het bedrag van de aankoop terug te betalen (art. 6:230r BW).
De consument moet de verpakking van een product open kunnen maken om het product te
controleren op de werking (art. 230s lid 3 BW). Zoals hiervoor opgemerkt onder 2.3.1, geldt
het recht om de overeenkomst binnen 14 dagen te ontbinden níet voor de uitzonderingen
genoemd in art. 6:230p onderdeel f BW. Logischerwijs gaat het om bederfelijke waar zoals
vis en vlees, producten met een evidente dagwaarde zoals kranten en producten die in
opdracht van de consument zijn gemaakt, zoals met de naam van de consument bedrukte
relatiegeschenken.

Meld onrechtmatige beperkingen van het recht op ontbinding van de overeenkomst aan
de ACM
Bedient de verkoper zich van juridisch niet toelaatbare handelspraktijken door voor te wenden
dat het recht op ontbinding van de overeenkomst binnen 14 dagen níet van toepassing is?
Verbindt de verkoper aan het recht op ontbinding van de overeenkomst, de voorwaarde dat
het product niet mag worden onderzocht op de werking? U kunt dergelijke handelspraktijken
melden bij de Autoriteit Consument & Markt. Ook kunt u, vergezeld van de brief tot
ontbinding van de verkoopovereenkomst, een mededeling doen bij de overkoepelende
organisatie waar de verkoper een samenwerkingsverband mee is aangegaan. Zij kunnen de
verkoper een berisping geven en de mogelijkheid bieden tot correctie van de
handelswijzen. De ACM kan ook boetes opleggen aan de verkoper die het recht van de
consument om art. 6:230o BW uit te oefenen beperkt, misleidende informatie verstrekt en
weigert om terug te betalen bij ontbinding van de overeenkomst (Rb. Rotterdam, 21
september 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:7231).
Kennisgeving en klachtprocedure onrechtmatige handelspraktijken door
verkooppartners
Het kan zijn dat u via een platform voor koop op afstand met de verkooppartner van het
consumentenplatform te maken krijgt. Hetgeen hiervoor is opgemerkt, geldt ten aanzien van
koop bij een handelspartner van een platform voor consumentenkoop. Een verkooppartner
kan geen exoneratiebedingen hanteren die de dwingendrechtelijke bepalingen van art. 6:230o,
art. 6:230r en 6:230s BW buiten werking zouden stellen.

Binnen de termijn van 14 dagen kan het product zonder opgaaf van reden worden
geretourneerd volgens de figuur van de ontbinding van de koopovereenkomst (art. 6:230o lid
1 BW). Verstrekt de verkooppartner u géén formulier of andere mogelijkheid om de
overeenkomst binnen de gemelde termijn van 14 dagen te ontbinden, dan wordt deze termijn
zelfs verlengd tot een duur van 12 maanden (art. 6:230o lid 2 BW).

De rechtsgrond voor openstaande vorderingen vervalt met de ontbinding van de

overeenkomst; bemiddeling/geschilbeslechting is voor de consument niet relevant
Zodra u de koopovereenkomst hebt ontbonden, houdt de rechtsgrond voor de verplichting tot
wederzijdse prestatie op te bestaan. Er ontstaat een overeenkomst tot ongedaanmaking aan de
zijde van de consument, die wordt voldaan doordat de consument het artikel teruglevert aan
de verkooppartner. De rechtsgrond voor de tot aan het moment van ontbinding bestaande
vordering tot betaling, komt te vervallen. Heeft de verkooppartner reeds betalingen
ontvangen, dan dienen deze binnen 14 dagen te worden vergoed (art. 6:230r BW). U mag niet
worden geconfronteerd met een vordering tot betaling, noch met een herinnering of
aanmaning, noch met bijkomende kosten. Bemiddeling tussen de verkooppartner en de
consument is niet relevant, aangezien de rechtsfiguur van ontbinding van de overeenkomst
rechtsgeldig en onaantastbaar is toegepast als de consument aan de verplichting tot
teruglevering voldoet (art. 6:230s BW).

De verkooppartner kan niet rechtsgeldig stellen dat u géén recht hebt om het artikel te
controleren op deugdelijkheid. U mag het product uitpakken om te constateren of het artikel
voldoet aan de voorwaarden die daaraan mogen worden gesteld (art. 6:230s lid 2 BW). De
enige voorwaarden waaronder een koopovereenkomst niet kan worden ontbonden, zijn
limitatief opgesomd in art. 6:230p BW. Zoals gezegd, gaat het om persoonlijk vervaardigde
producten en bederfelijke waar.

Handelt het verkoopplatform in strijd met dwingendrechtelijke bepalingen van

consumentenrecht, met het eigen reglement (waarin de wettelijke bepalingen inzake
ontbinding dienen te zijn vastgelegd in voorwaarden die aan de verkooppartner worden
opgelegd) en faciliteert het verkoopplatform het handelen van partners in strijd met het
consumentenrecht? Stuur op grond van de hier genoemde wettelijke bepalingen een
kennisgeving aan het platform. Reageert het verkoopplatform niet? Doorloop de interne
klachtenprocedure. Wordt u aan het lijntje gehouden door een klantenservice die u van
afdeling naar afdeling wijst, zonder op uw juridische kennisgeving te reageren? Vraag om de
externe klachtenprocedure. U kunt klachten indienen via Klachtenkompas.nl, Klacht.nl, de
overkoepelende organisatie (waaronder Thuiswinkel waarborg (zie thuiswinkel.org), via
sociale media, Tros Radar (het consumentenprogramma), Kassa.tv en een recensie achterlaten
op Trustpilot.nl. Doe dit wel zonder persoonsgegevens van uzelf, de verkooppartner en
medewerkers van het verkoopplatform te melden in openbare klachten!
Handige links voor het uitoefenen van uw consumentenrechten:

Thuiswinkel.org

Degeschillencommissie.nl
(let op: de behandeling van een klacht bij de geschillencommissie kost € 52,50);

ACM
Het handelen door een verkoper in strijd met het consumentenrecht kan worden gemeld bij de
Autoriteit Consument & Markt;

De Europese Commissie: Online Despute Resolution

Via de ODR kunt u een klacht indienen over online verkopers die binnen de EU zijn
gevestigd.

Klachtenkompas
Een melding bij het Klachtenkompas leidt vaak niet tot een oplossing, maar genereert wel
aandacht voor onrechtmatige handelspraktijken door verkoopplatforms.

Klacht.nl
Een melding die de verkoper bereikt via Klacht.nl leidt soms tot een oplossing.
Ondernemingen die graag consumenten willen behouden, nemen de moeite om de klacht af te
handelen en een reactie achter te laten op Klacht.nl. Van iedere onderneming wordt het
percentage aangeboden oplossingen voor de gemelde klachten vermeld.

Trustpilot.com
Een eerlijke negatieve recensie met duidelijke informatie, te plaatsen op Trustpilot.com, is
slecht voor de reputatie van de onderneming.