PN-B-02481/1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Lp. Termin Symbol Jednostka Definicja Termin angielski

miary
1 2 3 4 5 6
A.1 masa próbki gruntu m g całkowita masa próbki gruntu mass of soil specimen
kg
A.2 masa szkieletu gruntowego md g masa próbki gruntu wysuszonej do stałej masy w mass of solid particles
(ms)1) kg temperaturze od 105 °C do 110 °C (dry mass)
A.3 masa wody w porach mw g masa wody usuniętej z próbki gruntu przez jej mass of pore water
gruntu kg suszenie do stałej masy przy temperaturze od 105 °C
do 110 °C
A.4 objętość gruntu V m3 całkowita objętość próbki volume of specimen
3
A.5 objętość szkieletu Vd m objętość cząsteczek stałych w próbce volume of solid
gruntowego (Vs) m particles
Vd = d
ρs
A.6 objętość porów gruntu Vp m3 V p =V −Vd volume of voids

A.7 objętość wody w porach Vw m3 mw volume of pore water

gruntu Vw =
ρw
A.8 porowatość n (–) stosunek objętości porów do objętości gruntu porosity
V e
n= p =
V e +1
A.9 wskaźnik porowatości e (–) stosunek objętości porów do objętości szkieletu void ratio
gruntowego
Vp n
e= =
Vs 1 − n
A.10 wskaźnik porowatości przy emin (–) ρd void ratio in densest
maksymalnym emin = state (minimum void
zagęszczeniu gruntu ρ d max − 1 ratio)
A.11 wskaźnik porowatości przy emax (–) ρd void ratio in loosest
najluźniejszym ułożeniu emax = state (mabmum void
ziaren ρ d min − 1 ratio)
A.12 gęstość objętościowa ρ kg/m3 stosunek całkowitej masy do całkowitej objętości bulk density of soil
gruntu Mg/m3 gruntu
(t/m3) m
ρ=
V
A.13 gęstość wody w porach ρw kg/m3 m density of pore water
gruntu Mg/m3 ρw = w
(t/m3) Vw
A.14 gęstość właściwa szkieletu ρs kg/m3 stosunek masy szkieletu gruntowego do jego density of solid
gruntowego Mg/m3 objętości particles
(t/m3) md
ρs =
Vd
A.15 gęstość objętościowa ρd kg/m3 stosunek masy szkieletu gruntowego do całkowitej dry density of solid
szkieletu gruntowego Mg/m3 objętości gruntu particles
(t/m3) md
ρs =
V
A.16 gęstość objętościowa przy ρsat kg/m3 stosunek całkowitej masy do całkowitej objętości density of saturated
całkowitym nasyceniu (ρśr) Mg/m3 gruntu w pełni nasyconego wodą soil
porów wodą (t/m3) Vd ρ s +V p ρ w
ρ sat =
V

1
A.17 ciężar objętościowy gruntu γ kN/m3 stosunek całkowitego ciężaru do całkowitej unit weight of soil
objętości gruntu
γ = ρg
A.18 ciężar właściwy szkieletu γs kN/m3 stosunek ciężaru szkieletu gruntowego do jego unit weight of soil
gruntowego objętości particles (soil particles
γ s = ρs g unit weight)

γw γ w = ρwg
3
A.19 ciężar właściwy wody w kN/m unit weight of pore
porach gruntu water
A.20 względny ciężar właściwy GS (–) γs specific gravity of
szkieletu gruntowego (G. S.) Gs = solid particles
γw
A.21 ciężar objętościowy γd kN/m3 stosunek ciężaru szkieletu gruntowego do całkowitej unit weight of dry soil
szkieletu gruntowego objętości gruntu (dry unit weight)
γ d = ρd g
A.22 ciężar objętościowy γsat kN/m 3
stosunek całkowitego ciężaru do całkowitej unit weight of
nasyconego gruntu (γśr) objętości gruntu w pełni nasyconego wodą saturated soil
γ sat = ρ sat g
A.23 ciężar objętościowy gruntu γ' kN/m3 różnica między ciężarem objętościowym effective unit weight of
z uwzględnieniem wyporu nasyconego gruntu a ciężarem właściwym wody soil (unit weight of
wody γ ′ = γ sat − γ w submerged soil)

A.24 średnica zastępcza ziarna d mm średnica cząstki kulistej o tej samej gęstości co equivalent grain
(cząstki) cząstka gruntowa, opadającej w wodzie z tą samą diameter
prędkością jak rzeczywista cząstka gruntu
A.25 n – procentowa średnica dn mm średnica zastępcza, poniżej której w gruncie zawarty n percent diameter
ziaren (dx) jest n % masy
A.26 wskaźnik jednorodności Cu (–) miara kształtu krzywej uziarnienia gruntu uniformity coefficient
uziarnienia (U) d 60
Cu =
d 10
A.27 wskaźnik krzywizny Cc (–) miara kształtu krzywej uziarnienia gruntu coefficient of curvature
2
d 30
CC =
d 10 d 60
A.28 zawartość części Iom (–) stosunek masy domieszek organicznych zawartych organic content
ogranicznych w próbce gruntu do masy szkieletu gruntu
A.29 wilgotność w % stosunek masy wody w porach gruntu do masy water (moisture)
(–) szkieletu gruntu (w gruntach niespoistych pojęcie content
wilgotności nie obejmuje wody grawitacyjnej)
mw
w=
md
A.30 wilgotność w stanie wsat % ρ ρ ρ n saturation water
całkowitego nasycenia (wr ) | wsat = w − w = w content
porów gruntu wodą ρd ρ s ρ d
A.31 stopień wilgotności Sr % stosunek objętości wody w porach do objętości degree of saturation
(–) porów
w wρ s ρ d wρ
Sr = = = s
wsat (ρ s − ρ d ρ w ) eρ w
A.32 granica płynności wL % wilgotność gruntu spoistego na granicy między liquid limit
(–) konsystencją płynną a plastyczną
A.33 granica plastyczności wP % wilgotność gruntu spoistego na granicy między plastic limit
(–) konsystencją plastyczną a zwartą
A.34 granica skurczalności ws % maksymalna wilgotność, poniżej której zmniejszenie shrinkage limit
(–) wilgotności nie wywołuje zmian objętości masy
gruntu
A.35 wskaźnik plastyczności IP % I =w −w
P L P
plasticity index
(–)
A.36 stopień plastyczności IL (–) w − wP liquidity index
IL =
IP

2
A.37 wskaźnik konsystencji IC
A.38 aktywność gruntu ac
(A)
A.39 stopień zagęszczenia ID
A.40 wskaźnik zagęszczenia IS
A.41 gradient hydrauliczny i (–)
A.42 współczynnik filtracji k m/s
A.43 naprężenie normalne σ kPa
A.44 ciśnienie wody w porach u kPa
gruntu (ciśnienie porowe)
A.45 efektywne naprężenie σ'
normalne
A.46 naprężenie styczne τ kPa
(ścinające)
A.47 wytrzymałość gruntu na τf
ścinanie
A.48 spójność gruntu (kohezja) cu
A.49 wytrzymałość gruntu na cu
ścinanie „bez odpływu”
A.50 kąt tarcia wewnętrznego φu
A.51 efektywne parametry c'
wytrzymałościowe φ’
- spójność efektywna
- efektywny kąt tarcia
wewnętrznego
A.52 wytrzymałość gruntu o cr
zniszczonej strukturze
A.53 rezydualne efektywne c'r
parametry φ'r
wytrzymałościowe
- spójność rezydualna
- rezydualny kąt tarcia
wewnętrznego
A.54 wrażliwość gruntu St
(–) wL − w consistency index
IC =
Ip
(–) stosunek wskaźnika plastyczności do zawartości w activity
gruncie frakcji iłowej (cząstek o średnicy ≤ 0,002
mm)
(–) emax − e (relative) density index
ID =
emax − emin
(–) stosunek ciężaru objętościowego szkieletu degree of compaction
gruntowego do maksymalnego ciężaru
objętościowego szkieletu
γd
IS =
γ d max
stosunek straty naporu hydraulicznego do długości hydraulic gradient
drogi filtracji
prędkość filtracji wody w gruncie przy gradiencie coefficient of
i = 1 oraz przy temperaturze t = 10°C permeability
naprężenie (powyżej ciśnienia atmosferycznego) total normal stress
działające prostopadle do danej płaszczyzny
ciśnienie (ponad ciśnienie atmosferyczne) wody w pore pressure
porach gruntu
kPa naprężenie normalne przenoszone przez kontakt effective normal stress
pomiędzy ziarnami
σ ′ =σ − u
naprężenie działające stycznie do danej płaszczyzny shear stress
kPa największe naprężenie ścinające przejmowane przez shear strength of soil
próbkę gruntu w idealnej płaszczyźnie w danych
warunkach; osiągnięcie wytrzymałości na ścinanie
prowadzi do zniszczenia gruntu w tej idealnej
płaszczyźnie
τ f = c +σ tgφ
kPa parametr wytrzymałości gruntu na ścinanie, gdy stan apparent cohesion
naprężeń określa się całkowitym naprężeniem intercept
normalnym σ, wtedy
τ f = cu +σ tgφ u
kPa wytrzymałość na ścinanie całkowite nasyconego undrained shear
gruntu spoistego w warunkach bez odpływu wody strength
stopnie parametr wytrzymałości na ścinanie, gdy stan angle of shearing
naprężeń określa się całkowitym naprężeniem resistance (apparent
normalnym σ angle of intenational
friction)
kPa parametry wytrzymałości na ścinanie, gdy stan effective shear strength
stopnie naprężeń określa się efektywnym naprężeniem parameters cohesion
normalnym σ' wtedy intercept in terms of
τ f = c ′+σ ′tgφ u′ effective stress angle
of shearing resistance
in terms of effective
stress
kPa wytrzymałość gruntu o zniszczonej strukturze w remoulded undrained
warunkach bez odpływu shear strength
kPa parametry wytrzymałościowe na ścinanie przy residual effective
stopnie dużych odkształceniach gruntu parameters residual
angle of shearing
resistance residual
cohesion intercept
(–) stosunek między wytrzymałością na ścinanie bez sensitivity of soil
odpływu gruntu spoistego o nienaruszonej i
zniszczonej strukturze
CU
St =
Cr
3
A.55 moduł liniowej E MPa stosunek pomiędzy zmianą naprężenia normalnego a modulus of linear
odkształcalności zmianą odkształcenia liniowego w tym samym deformation
kierunku (pozostałe naprężenia są stałe)
A.56 moduł odkształcenia G MPa stosunek pomiędzy zmianą naprężenia stycznego a modulus of shear
postaciowego zmianą odkształcenia stycznego (pozostałe deformation
odkształcenia są stałe)
A.57 moduł Younga „z Em MPa moduł Younga w warunkach z odpływem wody w drained (long term)
odpływem” długim okresie czasu Young’s modulus
A.58 współczynnik zmiany mv (kPa)-1 stosunek jednostkowej zmiany objętości do coefficient of volume
objętości wywołującej ją zmiany efektywnych naprężeń change
normalnych w jednoosiowym stanie odkształcenia
e0 − e
mv =
(1 + e0 )∆σ '
A.59 edometryczny moduł M MPa 1 oedometer modulus
ściśliwości (Eoed) M=
mv
A.60 wskaźnik ściśliwości Cc (–) nachylenie siecznej do pierwotnej krzywej na compression index
wykresie „naprężenie efektywne – wskaźnik
porowatości”
− ∆e
CC =
∆ lg σ '
A.61 wskaźnik odprężenia Cs (–) nachylenie liniowej części krzywej odprężenia na swelling index
wykresie j.w.
− ∆e
Cs =
∆ lg σ '
A.62 ciśnienie pęcznienia Pc kPa jednostkowe obciążenie normalne, przy którym swell pressure
próbka w edometrze nie wykazuje zmian wysokości
w warunkach dostępu wody
A.63 wskaźnik pęcznienia Ep % parametr określający wielkość pęcznienia w swelling index
procentach
A.64 wskaźnik osiadania imp (–) h' − h" collapsing coefficient
zapadowego imp =
ho
gdzie: h' – wysokość próbki po umownym
zakończeniu osiadań przed nasyceniem próbki wodą,
h'' – wysokość próbki przy tym samym obciążeniu,
po całkowitym nasyceniu wodą i umownym
zakończeniu osiadań,
ho – wysokość próbki po umownym zakończeniu
osiadań przy naprężeniu pierwotnym,
odpowiadającym obciążeniu gruntem na danej
głębokości
A.65 stopień konsolidacji Ut % stosunek średniego przyrostu naprężenia degree of consolidation
(–) efektywnego w danym czasie do średniego
całkowitego przyrostu naprężenia
A.66 współczynnik konsolidacji cv m2/s parametr wiążący stopień konsolidacji z czasem od coefficient of
rozpoczęcia konsolidacji consolidation
k
cv =
m v ⋅γ w
A.67 efektywne naprężenie c'v kPa pionowe efektywne naprężenie normalne istniejące effective vertical stress
liniowe w podłożu gruntowym
A.68 naprężenie prekonsolidacji σp kPa największe pionowe naprężenie efektywne, które apparent
działało w przeszłości preconsolidation
pressure
A.69 współczynnik parcia K0 (–) stosunek efektywnych naprężeń głównych bocznego coefficient of earth
gruntu w spoczynku do ponownego, w przypadku braku odkształceń pressure at rest
bocznych oraz przy poziomym naziomie
A.70 kąt tarcia o ścianę δ stopień kąt tarcia między ścianą a gruntem angle of wall friction

4
BIBLIOGRAFIA

[1] Eurocode 1 Basis of design and actions on structures – Part 1: Basis of design Final version of
ENV 1991 – 1 (1994) CEN\[2] Eurocode 7 Geotechnical design CEN
a) Final version of ENV 1997 – 1 (1994) Geotechnical design – General rules
b) Final Draft pr ENV 1997 – 3 (1996) Geotechnical design assisted by field tests
c) First Draft of ENV 1997 – 2 i Second Draft of ENV 1997 – 2 Eurocode 7, Part 2 (1996) Geotechnical
design assisted by laboratory tests
[3] Glossary of Building and Civil Engineering Terms. British Standards Institution Blackwell Scienhfic
Publications London, 1993
[4] ISO/DIS 14688 (1966) Geotechnics in civil engineering – identification and classification of soil
[5] Mechanika gruntów i fundamentowanie. Leksykon w 8 językach. Wydawnictwo ARKADY 1990
[6] PN-B-02480 1986 (PN-86/B-02480) Grunty budowlane – Określenia, symbole, podział i opis
gruntów
[7] PN-B-03020 1981 (PN-86/B-03020) Grunty budowlane – Posadowienie bezpośrednie – Obliczenia
statyczne i projektowanie.