კონკურენცია შესრულების კონდიქციასა

და ხელყოფის კონდიქციას შორის

 Sesrulebis kondiqciisa da xelyofis kondiqciis mimarTeba

subsidiarulobis dogma – “is rac mopovebulia SesrulebiT, ver iqneba mopovebuli

xelyofiT”, Sesabamisad xelyofis kondiqciis gamoyenebamde unda SevamowmoT xom
ar aris gamdidreba mopovebuli SesrulebiT. am SemTxvevaSi Sesrulebis kondiqcia
gamoricxavs xelyofis kondiqciis gamoyenebas.
kazusi: a mihyidis b-s mopeds, romelsac b Tavis mxriv gaucvlis g-s mis Zvel manqanaSi. g
mopeds gamoucvlis Zravs, ra drosac mopedidan amoRebuli Zveli Zravi dauzianebs mas
iataks. Semdeg orive garigeba aRmoCndeba aranamdvili. a-s ainteresebs Tu visgan SeuZlia
daibrunos Tavisi mopedi.
varianti: mopedi ganadgurdeba g-sTan, Tumca is miiRebs kompensacias sadazRveo
kompaniisagan, romeliTac is dafaravs valebs. SemdegSi g gaxdeba gadaxdisuunaro.

ssk-is 477-e muxli

a b
ssk-is 186-e muxis 1-li nawili

ssk-is 521-e muxli

186-e muxlis 1-li
ssk-is
nawili
g
 Sesrulebis kondiqciisa da xelyofis kondiqciis mimarTeba

I. a-s SeiZleba hqondes xelyofis kondiqcia (ssk-is 982-e muxlis 1-li nawili) g-s
mimarT.
 xelyofis kondiqcia subsidiarulia Sesrulebis kondiqciasTan mimarTebaSi
da misi gamoyeneba gamoricxulia, Tu g-m nivTi b-s SesrulebiT miiRo:
• TiToeul mxares unda SeunarCundes is Sesagebeli, romelic aqvs meore mxaris
winaaRdeg.
• TiToeulma mxarem unda warudginos Sesagebeli uSualod Tavis kontrahents da
ara mesame pirs.
• TiToeulma mxarem unda ataros mxolod misi kontrahentis gakotrebis riski.

ssk-is 477-e muxli

a b

186-e muxlis 1-li

ssk-is 186-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 521-e muxli

ssk-is
nawili g
 TiToeul mxares unda SeunarCundes is Sesagebeli, romelic aqvs meore mxaris winaaRdeg.

მუხლი 980. ხარჯებისა და დანაკლისის ანაზღაურების წესი.

1. თუ მიმღებმა გასწია ხარჯები ან მას წარმოეშვა
ქონებრივი დანაკლისი იმასთან დაკავშირებით,რომ საგანი
სამუდამოდ შეძენილად მიაჩნდა, მაშინ იგი მოვალეა
დააბრუნოს საგანი ხარჯებისა და დანაკლისის
ანაზღაურების პირობით. ეს წესი არ გამოიყენება, როცა
გადაცემული საგანი არ იძლევა იმის საფუძველს, რომ იგი
მიჩნეულ იქნეს სამუდამოდ შეძენილად.
მუხლი 984. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლება. 2.
ხელმყოფი პირის მიერ გამოყენებული სიკეთის მიმართ
გაწეული ხარჯები არ ამცირებს მისი გამდიდრების
ოდენობას.

a b Tu g pirdapir a-s winaSe agebda pasuxs

ssk-is 980-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili
xelyofis kondiqciiT, maSin is

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili

dakargavda nivTze gaweuli xarjebidan
warmoSobil Sesagebels ssk-is 980-e
muxlis 1-li nawilis 1-li alternativis
Sesabamisad, romelsac is mxolod b-s
Sesrulebis kondiqcias daupirispirebda.

g
 TiToeulma mxarem unda warudginos Sesagebeli uSualod Tavis kontrahents da ara
mesame pirs.
მუხლი 980. ხარჯებისა და დანაკლისის ანაზღაურების წესი
1. თუ მიმღებმა გასწია ხარჯები ან მას წარმოეშვა ქონებრივი დანაკლისი იმასთან დაკავშირებით,რომ
საგანი სამუდამოდ შეძენილად მიაჩნდა, მაშინ იგი მოვალეა დააბრუნოს საგანი ხარჯებისა და
დანაკლისის ანაზღაურების პირობით. ეს წესი არ გამოიყენება, როცა გადაცემული საგანი არ იძლევა
იმის საფუძველს, რომ იგი მიჩნეულ იქნეს სამუდამოდ შეძენილად.
მუხლი 984. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლება
2. ხელმყოფი პირის მიერ გამოყენებული სიკეთის მიმართ გაწეული ხარჯები არ ამცირებს მისი
გამდიდრების ოდენობას.

a b gansxvavebiT gaweul ixarjebidan

ssk-is 980-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili warmoSobili Sesageblisa, g SeinarCunebda

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili

g-s winaSe qonebrivi danaklisidan
(gafuWebuli iataki) warmoSobil
Sesagebels ssk-is 980-e muxlis 1-li
nawilis 1-li alternativis Sesabamisad
(ssk-is 984-e muxlis me-2 nawili
mxolod xarjebis anazRaurebas
gamoricxavs). rac arasworia, radgan a-s
g ar amourCevia sakuTar kontrahentad
da ar unda ataros masTan warmoSobili
qonebrivi danaklisis riski.
g
 varianti: TiToeulma mxarem unda taros mxolod misi kontrahentis gakotrebis riski
მუხლი 982. სხვისი სამართლებრივი სიკეთის ხელყოფის შედეგები
1. პირი, რომელიც ხელყოფს მეორე პირის სამართლებრივ სიკეთეს მისი თანხმობის გარეშე განკარგვის,
დახარჯვის, სარგებლობის, შეერთების, შერევის, გადამუშავების ან სხვა საშუალებით, მოვალეა აუნაზღაუროს
უფლებამოსილ პირს ამით მიყენებული ზიანი.
მუხლი 984. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლება
1. თუ ხელმყოფმა არ იცოდა უფლებამოსილების ხარვეზი, გარდა უხეში გაუფრთხილებლობისა, იგი
პასუხისმგებლობისაგან თავისუფლდება, თუ ანაზღაურების მოთხოვნის სასამართლოში განხილვის
მომენტისათვის აღარ არსებობს გამდიდრების ნიშნები.
მუხლი 979. უკან დაბრუნების მოთხოვნის ფარგლები
1. უკან დაბრუნების მოთხოვნა ვრცელდება შეძენილზე, მიღებულ სარგებელზე, ასევე სხვა ყველაფერზე, რაც
მიმღებმა შეიძინა მიღებული საგნის განადგურების, დაზიანების ან ჩამორთმევის სანაცვლო ანაზღაურების
სახით.
2. თუ უკან დაბრუნება შეუძლებელია გადაცემული საგნის მდგომარეობის გამო ან, თუ მიმღებს რაიმე
მიზეზით არ შეუძლია საგნის უკან დაბრუნება, მაშინ მან უნდა აანაზღაუროს მისი საერთო ღირებულება.
ღირებულება განისაზღვრება ანაზღაურების მოთხოვნის უფლების წარმოშობის დროის მიხედვით.
3. არ არსებობს ანაზღაურების მოვალეობა,თუ მიმღები საგნის მოხმარების,სხვისთვის გადაცემის, დაღუპვის,
გაუარესების ან სხვა საფუძვლების გამო არც საგნით და არც მისი ღირებულებით არ გამდიდრებულა.

ssk-is 976-e muxlis 1-li nawilis 1 pun

ssk-is 976-e muxlis 1-li nawilis 1 punqti
Tu a Seecdeboda ukan moeTxova
a b
ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili pirdapir g-sagan, maSin is atarebda

g-s gadaxdisuunarobis risks,
romelic man ar unda ataros,
radgan g mas ar aurCevia Tavis
kontrahentad.

g
 TiToeulma mxarem unda taros mxolod misi kontrahentis gakotrebis riski

მუხლი 172. უკანონო მფლობელობიდან ნივთის გამოთხოვა და ხელშეშლის აღკვეთის

მოთხოვნა
1. მესაკუთრეს შეუძლია მფლობელს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება, გარდა იმ
შემთხვევებისა, როცა მფლობელს ჰქონდა ამ ნივთის ფლობის უფლება.

 argumentacia, romelic
a b gamoricxavs xelyofis kondiqciis

ssk-is 979-e mxulis me-3 nawili

ssk-is 361-e muxlis 1-li nawili
gamoyenebas Sesrulebis kondiqciis

nawili
ssk-is 361-e muxlis 1-li
upiratesobis gamo, gamoricxavs
aseve a-s mier pirdapiri
vindicirebis saSualebas b-sagan.
SesrulebaTa jaWvi warmoSobs
specialur urTierTobas
Semsrulebelsa da mimRebs Soris,
romlisaganac gansxvavebiT
g vindikacia zogad xasiaTs atarebs
da unda gamoviyenoT mxolod maSin,
rodesac es specialuri urTierToba
ar arsebobs. Sesrulebebis ukuqceva
unda moxdes Sesrulebis
kondiqciiT da ara pirdapiri
ukumoTxovnis gziT, iqneba es
xelyofis kondiqcia Tu vindikacia.
 Sesrulebis kondiqciisa da xelyofis kondiqciis mimarTeba

kazusi: “CaSenebuli kibe” (BGHZ 56, 177)

saSeni masalebiT movaWre a awvdis betonis kibes mSenebel b-s, Tumca
sakuTrebis gadasvlas pirobad dauTqvams fasis srulad gadaxdas. b fasis
gadaxdamde CaaSenebs am kibes g-s orsarTulian saxlSi, romelTanac dado
Sesabamisi xelSekruleba. mogvianebiT b gakotrdeba da a pirdapir g-sagan
iTxovs kibis safasuris anazRaurebas.

ssk-is 477-e, 361-e muxlis 1-li nawili

a b
ssk-is 186-es 1-li, 188-e muxli

ssk-is
193-e
muxli

g
 I. kibis Rirebulebis moTxovna xelyofis kondiqciiT

მუხლი 982. სხვისი სამართლებრივი სიკეთის ხელყოფის შედეგები

1. პირი, რომელიც ხელყოფს მეორე პირის სამართლებრივ სიკეთეს მისი თანხმობის
გარეშე განკარგვის, დახარჯვის, სარგებლობის, შეერთების, შერევის, გადამუშავების ან სხვა
საშუალებით, მოვალეა აუნაზღაუროს უფლებამოსილ პირს ამით მიყენებული ზიანი.

ssk-is 477-e, 361-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 629-es 1-li, 361-e muxlis 1-li nawili

a b
ssk-is 186-es 1-li, 90-e

ssk-is
193-e
muxli

g
 I. kibis Rirebulebis moTxovna xelyofis kondiqciiT ssk-is 982-e muxli
 xelyofis kondiqciis gamoyeneba gamoricxulia, Tu mimReba gamdidreba SesrulebiT
miiRo (BGHZ 40, 272, 278).
 mocemul SemTxvevaSi gamdidreba (g-s mier kibeze sakuTrebis SeZena) moxda ara b –
s SesrulebiT, aramed kanonis ZaliT (ssk-is 193-e muxli).
 miuxedavad imisa, rom sakuTrebis gadacema ar momxdara garigebiT, g-s sakuTrebis
mopoveba mainc ganpirobebuli iyo b-s SesrulebiT. menardis Sesruleba moicavs
aseve saSen masalis CaSenebas da amgvarad sakuTrebis gadacemas.
 mniSvneloba ar aqvs, Semsrulebeli
pirdapir CaaSenebda kibes g-s
ssk-is 477-e, 361-e muxlis 1-li nawili
a saxlSi, Tu jer garigebiT
b

ssk-is 629-es 1-li, 361-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 186-es 1-li, 90-e gadascemda g-s sakuTrebas kibeze
(ssk-is 186-es 1-li da 187-e
muxlis 1-li nawili) da Semdeg g
TavisiT CaaSenebda.
xelyofis kondiqciis gamoyeneba
gamoricxulia, radgan g-m kibeze
sakuTreba b-s SesrulebiT miiRo.

g
 I. kibis Rirebulebis moTxovna xelyofis kondiqciiT ssk-is 982-e muxli
 xelyofis kondiqciis gamoyeneba gamoricxulia, Tu mimReba gamdidreba SesrulebiT
miiRo (BGHZ 40, 272, 278).
 mocemul SemTxvevaSi gamdidreba (g-s mier kibeze sakuTrebis SeZena) moxda ara b –
s SesrulebiT, aramed kanonis ZaliT (ssk-is 193-e muxli).
 miuxedavad imisa, rom sakuTrebis gadacema ar momxdara garigebiT, g-s sakuTrebis
mopoveba mainc ganpirobebuli iyo b-s SesrulebiT. menardis Sesruleba moicavs
aseve saSen masalis CaSenebas da amgvarad sakuTrebis gadacemas.
 mniSvneloba ar aqvs, Semsrulebeli
pirdapir CaaSenebda kibes g-s
ssk-is 477-e, 361-e muxlis 1-li nawili
a saxlSi, Tu jer garigebiT
b

ssk-is 629-es 1-li, 361-e muxlis 1-li nawili

ssk-is 186-es 1-li, 90-e gadascemda g-s sakuTrebas kibeze
(ssk-is 186-es 1-li da 187-e
muxlis 1-li nawili) da Semdeg g
TavisiT CaaSenebda.
xelyofis kondiqciis gamoyeneba
gamoricxulia, radgan g-m kibeze
sakuTreba b-s SesrulebiT miiRo.
aseve gamoricxulia ssk-is 197-e
muxlis 1-li nawiliT zianis
anazRaurebis moTxovna, imis gamo,
g rom axalma mesakuTrem nivTi
sasyidliani xelSekrulebiT miiRo
mesame pirisagan (ssk-is 197-e
muxlis me-2 nawili.
 Sesrulebis kondiqciisa da xelyofis kondiqciis mimarTeba

kazusi: “moparuli kibe” saSeni masalebiT movaWre a mohparavs betonis

kibes mSenebel b-s da CaaSenebs am kibes d-s orsarTulian saxlSi,
romelTanac dado Sesabamisi xelSekruleba. mogvianebiT b gakotrdeba da a
pirdapir d-sagan iTxovs kibis safasuris anazRaurebas.

sisxlis samarTlis kodeqsi 177-e muxli

ssk-is 629-es 1-li, 361-e muxlis 1-li nawili

a b

ssk-is
193-e
muxli

g
 Sesrulebis kondiqciisa da xelyofis kondiqciis mimarTeba
 Tu Sesrulebis mimRebi ver moi povebda sakuTrebas misi garigebis gziT gadacemis
SemTxvevaSi, radgan iyo arakeTilsindisieri an nivTi iyo moparuli, maSin xelyofis
kondiqciiac ar aris gamoricxuli Sesrulebis gamo CaSenebis SemTxvevaSi, iseve rogorc
vindikaciac ar iqneboda gamoricxuli ssk-is 187-e muxlis me-2 nawilis mixedviT.
 ssk-is 187-e muxlis me-2 nawilisa da 989-es 1-li da 990-e muxlis 1-li nawilidan
gamomdinareobs, rom nivTis usasyidlo mopoveba SesrulebiT an mesakuTris nebis gareSe
misi mflobelobidan gasuli nivTis SesrulebiT mopoveba iZleva SemZenisagan pirdapiri
moTxovnis saSualebas, iqneba es vindikaciiT, Tu iqneba es xelyofis kondiqciiT. es
gadawyveta gaTvaliswinebuli unda iqnes maSinac, rodesac mesakuTre kargavs sakuTrebas
CaSenebis gamo.
 mocemul SemTxvevaSi CaSenebis gamo dakargul vindikacias anacvlebs xelyofis kondiqcia.

sisxlis samarTlis kodeqsi 177-e muxli

a b

muxlis 1-li nawili

ssk-is 629-es 1-li, 361-e
ssk-is
193-e
muxli

g
 Jungbullenfall BGHZ 55, 176 VIII ZR 261/69
“buRebis kazusi”
a-m mohpara glex b-s, ori buRa da mihyida isini 1700 germanul
markad keTilsindisier g-s. g-m buRebi dakla, xorci gadaamuSava
Tavis fabrikaSi da SemdegSi gayida. b-m yovelives gagebis Semdeg
moiTxova g-sagan Sesabamisi Rirebulebis anazRaureba
hqonda Tu ara mas amis ufleba?
zianis anazRaurebis moTxovna ssk-is 992-e muxlis Sesabamisad
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi

მუხლი 992. ცნება

პირი, რომელიც სხვა პირს

მართლსაწინააღმდეგო,
განზრახი ან გაუფრთხილებელი
მოქმედებით მიაყენებს ზიანს,
ვალდებულია აუნაზღაუროს
მას ეს ზიანი.
zianis anazRaurebis moTxovna ssk-is 197-e muxlis Sesabamisad
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi
მუხლი 197. ახალი მესაკუთრისაგან
ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა

1. პირს, რომელიც 193-195-ე მუხლების

მიხედვით კარგავს თავის საკუთრებას,
ან სხვაგვარად ირღვევა მისი უფლება,
შეუძლია ზიანის ანაზღაურება
მოსთხოვოს იმ პირს, ვინც მესაკუთრე
გახდა. პირვანდელი მდგომარეობის
აღდგენის მოთხოვნა დაუშვებელია.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით

გათვალისწინებული მოთხოვნა არ
წარმოიშობა, თუ ახალმა მესაკუთრემ
ნივთი სასყიდლიანი ხელშეკრულებით
მესამე პირისაგან შეიძინა.
Rirebulebis anazRaurebis moTxovna xelyofis kondiqciiT (ssk-is 982-e muxlis 1-li
nawili)
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi
მუხლი 982. სხვისი სამართლებრივი
სიკეთის ხელყოფის შედეგები

1. პირი, რომელიც ხელყოფს მეორე

პირის სამართლებრივ სიკეთეს მისი
თანხმობის გარეშე განკარგვის,
დახარჯვის, სარგებლობის, შეერთების,
შერევის, გადამუშავების ან სხვა
საშუალებით, მოვალეა აუნაზღაუროს
უფლებამოსილ პირს ამით
მიყენებული ზიანი.
 xelyofis kondiqciis winapirobebi
1. raimes mopoveba (+)

2. xelyofiT (da ara SesrulebiT)  Sesrulebis  Tumca mocemul SemTxvevaSi

kondiqcias eniWeba upiratesoba (e. w.
subsidiarulobis dogma) g-m b-s SesrulebiT
• xelyofis kondiqciis gamoyeneba maSin aris moi pova mxolod
SesaZlebeli, rodesas gamdidreba mimRebs ar mflobeloba (miuxedavad
miuRia vinmesgan SesrulebiT (BGHZ 40, 272, keTilsindisierebisa g ver
278). “is rac mopovebulia SesrulebiT ver
iqneba amavdroulad mopovebuli xelyofis moi povebda nivTze
gziT”. sakuTrebas, radgan nivTi
a) Sesrulebis kondiqcia warmoadgens aranamdvili iyo moparuli, ssk-is 187-e
xelSekrulebis gagrZelebas, gansxvavebiT
zogadi xelyofis kondiqciisagan, romelic muxlis me-2 nawili).
absoluturi uflebebis dacvis meqanizmia.  TanasakuTreba (xorcze) g-m
Sesruleba xdeba arsebuli an savaraudo
valdebulebis safuZvelze. am valdebulebis moi pova gadamuSavebis (ssk-
fardobiTi xasiaTi, anu misi moqmedebis is 195-e muxli) da ara
Semofargvla mxolod mis monawileebze, aniWebs
am urTierTobas specialur xasiaTs, Sesrulebis gziT.
absoluturi uflebebis moqmedebasTan Sesabamisad xelyofa
mimarTebaSi, romlis xelyofisasac unda
gamoviyenoT xelyofis kondiqcia. saxezea.
b) Sesabamisad CaSlili Sesruleba unda
aRmoifxvras Sesrulebis kondiqciiT, romelic
atarebs Sesruelbis mxareebisaTvis specialur
xasiaTs, gansxvavebiT xelyofis kondiqciisagan,
romelis gamoyenebac SesaZlebelia yvela
xelmyofis winaaRmdeg.
 xelyofis kondiqciis winapirobebi
1. raimes mopoveba (+)

2. xelyofiT (+)

3. kondiqciis mflobelis xarjze (+)

saxezea maSin, rodesac xdeba sxvisaTvis mikuTvnebuli sikeTis
xelyofa.  saqonlis gadamuSavebis SesaZleblobas marTlwesrigi
aniWebs mxolod mesakuTres. gadamuSavebis Sedegad warmoSobil
xorcze g-s TanasakuTrebis mopoveba Sesabamisad moxda a-s xarjze.

4. samarTlebrivi safuZvlis gareSe (+)