1

Βάσεις δεδομένων
Εισαγωγή

Σπύρος Σκιαδόπουλος

Φθινόπωρο 2017

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

Περιεχόμενα

1 Διαδικαστικά του μαθήματος

2 Τι θα μας απασχολήσει στο μάθημα

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 3

Γενικές πληροφορίες

΄Ωρες μαθήματος:
Τετάρτη, 5μ.μ. – 7μ.μ. (Αιθ. Ι4. κάτω κτ.) και
Πέμπτη, 12μ.μ. – 4μ.μ. (Αιθ. Ι4. κάτω κτ.).

Εργαστήριο:
Τμήμα 1: Τετάρτη 9π.μ. – 11π.μ. (Αιθ. Γ2).
Τμήμα 2: Τετάρτη 11π.μ. – 1μ.μ. (Αιθ. Γ2).

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

Γενικές πληροφορίες

Διδάσκων: Σπύρος Σκιαδόπουλος

Γραφείο: Γρ. Β2.1, 2ος όροφος πάνω κτ.
Στις ώρες και μέρες των διαλέξεων δείτε και στο Γρ. 7, 1ος όροφος
κάτω κτ.
Email: spiros@uop.gr

΄Ωρες γραφείου
Τετάρτη, 4μ.μ. – 5μ.μ. και Πέμπτη 11π.μ. – 12μ.μ.

Υπεύθυνη εργαστηρίου: Παρασκευή Ραυτοπούλου

Γραφείο: Εργαστήριο Συστημάτων Λογισμικού και Βάσεων Δεδομένων
(πάνω κτήριο)
Email: praftop@uop.gr

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 5

Βασικές πληροφορίες
Εγγραφείτε
στο μάθημα στη γραμματεία ClassWeb. Σημειώστε ότι:
Αν δεν εγγραφείτε δεν θα βαθμολογηθείτε.

Εγγραφείτε
στην σελίδα του μαθήματος στο eClass
(http://eclass.uop.gr/courses/CST127/). Τα πάντα θα
ανακοινώνονται εκεί. ΄Ολη η επικοινωνία θα γίνεται εκεί.
Σημειώστε ότι:
Αν δεν εγγραφείτε δεν θα μάθετε για ασκήσεις, εργασίες,
προθεσμίες κα.
Πρέπει να εγγραφείτε με ηλεκτρονική διεύθυνση του πανεπιστημίου
(@uop.gr).
Εγγραφές με διεύθυνση εκτός πανεπιστημίου θα διαγράφονται
χωρίς προειδοποίηση.
Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

Επικοινωνία

Για θέματα μαθήματος

Αποκλειστικά στο wiki της σελίδας του μαθήματος στο eClass.
Ερωτήσεις για το μάθημα που διατυπώνονται μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου δεν θα απαντιώνται.

Για άλλα θέματα

Προσωπικά κατά τις ώρες γραφείου μου (προτείνεται ισχυρά) ή με
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (δεν προτείνεται).

Πως να γράφω
Δείτε το
http://users.uop.gr/~spiros/courses/DB-writingnotes.html

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 7

Τι πρέπει να ξέρετε
Τι έχει σημασία
Να ακολουθείτε το μάθημα και καλύτερα να το παρακολουθείτε.
Να κάνετε τις ασκήσεις.
Να τηρείτε τις προθεσμίες.
Να αναφέρετε τα προβλήματα όταν προκύπτουν και όχι μετά.

Τι δεν έχει σημασία

Αν μένετε στη Τρίπολη.
Αν έχετε ξενοικιάσει και μένετε στη Ανάφη.
Αν είστε στο 4ο, 5ο,..., 12ο έτος.
Αν πάτε φαντάροι ή γίνατε δεκτοί σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα.
Αν θέλετε 5, 4, 3, 2, 1 μαθήματα για το πτυχίο.
Αν ο συνεργάτη σας είναι αναξιόπιστος, ή έχει κάποιο από τα
παραπάνω.
Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

Βιβλιογραφία

Βιβλία:
Βασικές Αρχές για τα Συστήματα Βάσεων Δεδομένων, J.D. Ullman και
J. Widom (μετάφραση Β. Βερύκιος). Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2008.
Θεμελιώδεις Αρχές Συστημάτων Βάσεων Δεδομένων, Τόμοι Α΄ και Β΄, R.
Elmasri και S.B. Navathe (μετάφραση Μ. Χατζόπουλος), Εκδόσεις
Δίαυλος, 1998.
Εισαγωγή στα Συστήματα Βάσεων Δεδομένων, Τόμος Β΄, C.J. Date,
(μετάφραση: Τάκης ΄Αλβας), Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2001.
Συστήματα Βάσεων Δεδομένων. Η Πλήρης Θεωρία των Βάσεων
Δεδομένων, A. Silberschatz, H.F. Korth και S. Sudarshan, Εκδόσεις
Γκιούρδα, 2003.
Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων, Τόμος Α΄ και Β΄, R.
Ramakrishnan και J. Gehrke, (μετάφραση Δ. Δέρβος, Α. Ευαγγελίδης),
Εκδόσεις Τζιόλα, 2002.

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 9

Η συνταγή της επιτυχίας . . .

Εργασίες
ατομικές – προαιρετικές – εξετάζονται στην τάξη

Θέμα
2 ατόμων – υποχρεωτικό

Διαγώνισμα
κλειστά βιβλία και σημειώσεις

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

10

Βαθμολογία

Θέμα
΄Αριστα 3 [βαθμός > 5]

Διαγώνισμα
΄Αριστα 7 [βαθμός > 5]

+ 1 για ασκήσεις και εξαιρετικά θέματα

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 11

Προαπαιτούμενα

Προαπαιτούμενες γνώσεις
Προγραμματισμός, Λογική και Θεωρία συνόλων.

Προαπαιτούμενα μαθήματα
Δεν μπορείτε να καταλάβετε το μάθημα αν δεν έχετε εξεταστεί με
επιτυχία στα παρακάτω μαθήματα:

Μάθημα Εξάμηνο
Προγραμματισμός Ι 1
Προγραμματισμός ΙΙ 2
Διακριτά μαθηματικά 2
Αντικειμενοστρεφής προγραμματισμός 3
Προηγμένα θέματα προγραμματισμού 4

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

12

Τι θα μας απασχολήσει στο μάθημα

Πολύ συνοπτικά
Βάσεις δεδομένων και συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων
Μοντέλο οντοτήτων συσχετίσεων
Σχεσιακό μοντέλο δεδομένων
Ορισμός, σχέσεις, άλγεβρα, περιορισμοί
Η γλώσσα SQL
΄Αλλες γλώσσες για το σχεσιακό μοντέλο
Λογισμός, datalog
Σχεδιασμός βάσεων δεδομένων
Κανονικοποίηση, απεικόνιση μοντέλου οντοτήτων συσχετίσεων
Αποτίμηση και βελτιστοποίηση ερωτήσεων

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 13

Εισαγωγικοί ορισμοί
Δεδομένα (data)
Γνωστά γεγονότα – περιστατικά

Βάση δεδομένων (database)

Συλλογή δεδομένων που συσχετίζονται
Αναπαριστά ένα υποσύνολο των στοιχείων που μπορούμε να
συλλέξουμε για τον μικρόκοσμο (πεδίο αναφοράς) μιας εφαρμογής

Σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων – ΣΔΒΔ (DBMS)

Μία ή περισσότερες βάσεις δεδομένων
Σύνολο από λογισμικό για την δημιουργία, επεξεργασία και την
συντήρηση βάσεων δεδομένων
Περιβάλλον για την εύκολη και αποδοτική αποθήκευση και
ανάκληση μεγάλου όγκου πληροφορίας
Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

14

Εφαρμογές

Τραπεζικές εφαρμογές
Διαχείριση λογαριασμών, δανείων, πιστωτικών καρτών κ.λπ.

Αεροπορικές εταιρίες – ταξιδιωτικά γραφεία

Κρατήσεις, προγράμματα κ.λπ.

Πανεπιστήμια
Εγγραφές, βαθμολογία κ.λπ.

Πωλήσεις
Πελατολόγιο, αποθήκη κ.λπ.

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

 15

Υλοποιώντας ένα ΣΔΒΔ

Συστήματα διαχείρισης και επεξεργασίας αρχείων
Παλαιότερα η υλοποίηση συστημάτων για την διαχείριση πληροφοριών
βασιζόταν σε συστήματα διαχείρισης και επεξεργασίας αρχείων (file
processing system)

Μειονεκτήματα
Πλεονασμός και ασυνέπεια δεδομένων (data redundancy and
inconsistency)
Απομόνωση δεδομένων (data isolation)
Δυσκολία στην πρόσβαση στα δεδομένα
Προβλήματα ακεραιότητας δεδομένων (data integrity)
Προβλήματα ατομικότητας δοσοληψιών (transaction atomicity)
Προβλήματα ταυτόχρονης πρόσβασης (concurrent access)
Προβλήματα ασφάλειας (security)
Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων

16

Γιατί να μην χρησιμοποιήσω ένα ΣΔΒΔ

Κόστος
Υψηλή αρχική επένδυση
Επιπρόσθετο κόστος για την ασφάλεια, ανάκαμψη ακεραιότητα,
και συνδρομικότητα (κόστος στην απόδοση του υπολογιστικού
συστήματος)

Πότε δεν χρειάζεται ΣΔΒΔ

Λίγα δεδομένα
Εφαρμογές είναι πολύ απλές και σταθερές
Δεν απαιτείται πρόσβαση από πολλούς χρήστες
Αν ενδιαφερόμαστε μόνο για απάντηση (απλών) ερωτήσεων

Σπύρος Σκιαδόπουλος Βάσεις δεδομένων