Bahagian A : Alam Sekitar Fizikal

[40 markah]

Jawap semua soalan.

1. (a) Nyatakan tiga proses luluhawa fizikal. [3]

i) .....................................................................................................
ii) .....................................................................................................
iii) .....................................................................................................

(b) Terangkan dua proses luluhawa kimia [4]

i) ........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

ii) ......................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

1
(c) Huraikan dua faktor yang mempengaruhi luluhawa kimia. [4]

i) ......................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

ii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

d) Jelaskan dua kesan luluhawa terhadap aktiviti pertanian di Malaysia. [4]

i) ......................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

ii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

2
Jawab sama ada soalan 2 atau soalan 3. Jika anda memilih soalan 3, jawab sama ada soalan
3(a) atau soalan 3(b) sahaja. Tulis jawapan pada helaian jawapan yang disediakan.
Mulakan setiap jawapan pada helaian jawapan yang baru.

2.(a) Jelaskan bagaimana susun lapis Hutan Hujan Tropika dipengaruhi oleh bahangan matahari
[12]

(b) Bincangkan proses fizikal yang berlaku di permukaan bumi akibat penerimaan tenaga
suria. [13]

3(ai) Huraikan bagaimana proses pembentukan gelinciran. [12]

(aii) Nilaikan aktiviti manusia yang boleh dijalankan di kawasan bentuk muka bumi
gelinciran [13]

ATAU

3(bi) Bincangkan enam faktor fizikal yang mempengaruhi hakisan tebing sungai. [13]

(bii) Jelaskan langkah-langkah bagi mengatasi masalah hakisan tebing sungai di Malaysia.
[12]

3
 Bahagian B: Alam sekitar manusia
[40 markah]

Jawab semua soalan

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan penuaan penduduk? [3]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

(b) Jelaskan tiga faktor yang mempengaruhi peningkatan jangka hayat penduduk di Malaysia.
[6]
i) ......................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
ii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
iii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

4
(c) Terangkan tiga kesan proses penuaan penduduk terhadap pembangunan sosioekonomi di
Malaysia. [6]

i) ......................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

ii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

iii) .....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

Jawab samada soalan 5 atau soalan 6. Tulis jawapan pada helaian jawapan yang disediakan.
Mulakan setiap jawapan pada helaian jawapan yang baru.

5 (a) Bincangkan kesan penerokaan hutan secara berlebihan terhadap alam sekitar fizikal. [13]
(b) Huraikan langkah yang sesuai bagi menjamin kelestarian sumber hutan. [12]

6 (a) Jelaskan faktor sosioekonomi yang mempengaruhi kemasukan warga asing ke Malaysia.
[10]

(b) Sejauhmanakah kesan kemasukan imigran antarabangsa terhadap terhadap sosioekonomi

Malaysia? [15]
 SOALAN TAMAT
5

SKEMA JAWAPAN
1. (a) Nyatakan tiga proses luluhawa fizikal.

Kod Fakta (jenis luluhawa fizikal) Markah

A1 Pengelupasan 1
A2 Penyepaian berbutir 1
A3 Penyepaian bongkah 1
A4 Tindakan ibun/fros 1
A5 Pelepasan tekanan 1
A6 Penghabluran garam 1
A7 Basah kering batuan 1

Mana-mana 3 isi x 1m = 3m

(b) Terangkan dua proses luluhawa kimia

Kod Fakta Huraian Markah

B1 Larutan -Semua jenis mineral batuan boleh larut dalam air. 2
-Air hujan melarutkan mineral batuan
seperti natrium klorida (garam), gipsum,
dan batu kapur

B2 Pengoksidaan -Oksigen di udara dan air hujan akan bertindak pada 2

batuan yang mengandungi mineral besi/ferum
-Tindak balas ini akan membentuk oksida besi/
sebatian ferum oksid /besi yang berkarat (berwarna
merah)

2
 B3 Pengkarbonan -Air hujan menyerap karbon dioksida di udara menjadi 2
asid karbonik lemah yang bertindak terhadap batu
kapur dengan melarutkan mineral yang mengandungi
sodium, potasium, kalsium, dan magnesium.

B4 Penghidratan -Melibatkan pertambahan molekul air dalam batuan 2

iaitu batuan akan menyerap air, mengembang, dan
mengalami tegangan serta perubahan unsur kimia.
-Contoh : batuan besi hematit merah yang kering
berubah menjadi batuan besi limonit kuning

B5 Hidrolisis -Apabila air hujan bertindak balas dengan batuan, 2

batuan akan menyerap air dan mengalami perubahan
kimia.
-Pereputan batuan granit melibatkan batuan berunsur
feldspar dan mika.
- Contoh : batuan granit yang mengandungi feldspar
apabila terurai menghasilkan sisa mineral lempung
seperti kaolin (tanah liat putih).

Huraian:
Jika Proses sahaja = 1m
Jika Contoh sahaja = 0m
Jika Proses + Contoh = 1m

Fakta = 1m, Huraian = 1m

Mana-mana 2 isi x 2m = 4m

3
(c) Huraikan dua faktor yang mempengaruhi luluhawa kimia

Kod Fakta (faktor) Huraian Markah

C1 Hujan Air hujan menggalakkan kejadian luluhawa kimia 2
pengkarbonan/larutan / hidrolisis/ penghidratan
terhadap batuan

C2 Litupan Kekurangan/ketiadaan litupan tumbuhan 2

tumbuhan menyebabkan batuan terdedah kepada air hujan dan
mempercepatkan luluhawa jenis pengkarbonan/
larutan/ hidrolisis/ penghidratan

C3 Jenis batuan Batuan lembut seperti batu kapur mudah diluluhawa 2

melalui luluhawa kimia jenis pengkarbonan/ larutan

C4 Aktiviti Penggunaan baja kimia / racun serangga dalam aktiviti 2

manusia pertanian menggalakkan luluhawa kimia jenis larutan
terhadap batuan

C5 Masa Batuan lembut seperti batu kapur mengambil masa 2

yang lebih pendek untuk terluluhawa secara kimia
(pengkarbonan/larutan/ penghidratan/ hidrolisis)

C6 Aspek cerun Kecerunan yang landai menyebabkan air bertakung. 2

Luluhawa kimia jenis pengkarbonan/ larutan/
penghidratan/ hidrolisis lebih cepat berlaku dicerun
landai berbanding kecerunan yang curam.

Fakta = 1m, Huraian = 1m

Mana-mana 2 isi x 2m = 4m

4
(d) Jelaskan dua kesan luluhawa terhadap aktiviti pertanian di Malaysia.

Kod Fakta Huraian Markah

D1 Pembentukan Luluhawa kimia akan menghasilkan tanah yang boleh 2
tanih digunakan untuk bercucuk tanam/ menjalankan
aktiviti pertanian

D2 Pembentukan Luluhawa menghasilkan humus yang akan 2

humus menyuburkan tanah

D3 Pembentukan Luluhawa juga menghasilkan tanah jenis laterit yang 2

tanah laterit sesuai untuk penanaman kelapa sawit dan getah

D4 Pembentukan Menghasilkan tanah aluvium yang subur untuk 2

tanah aluvium penanaman padi sawah

Fakta = 1m, Huraian = 1m

Mana-mana 2 isi x 2m = 4m

5
2.(a) Jelaskan bagaimana susun lapis Hutan Hujan Tropika dipengaruhi oleh bahangan
matahari

Kod Fakta Ciri tenaga suria Ciri /jenis tumbuhan dan haiwan Markah
(susun lapis)
A1 Atas / -Tenaga suria /Bahangan -Pokok tinggi-tinggi dan lurus 3
Emergen / suria/ Pancaran suria yang -Pokok rapat-rapat
Renjong sangat banyak -Pokok berakar banir
-Silara lebar berbentuk payung
-Suhu yang sangat tinggi -Contoh flora : cengal, meranti,
tualang, merbau, nyatuh, kapur &
seraya.
-Contoh fauna : lebah dan
pelbagai jenis burung.
A2 Kanopi -Tenaga suria /Bahangan -Pokok-pokok tumbuh dengan 3
suria/ Pancaran suria yang padat, rapat
banyak -Pokok-pokok membentuk
kanopi yang tebal yang
-Suhu yang tinggi menghalang cahaya matahari
daripada sampai ke lantai hutan.
-Contoh flora : pokok kedondong,
kandis, kelat dan penarahan.
-Contoh fauna : tupai, burung, kera
dan kongkang .
A3 Pertengahan Tenaga suria /Bahangan -Tumbuhan yang biasa terdapat 3
suria/ Pancaran suria yang ialah epifit dan parasit.
semakin rendah -Terdapat juga liana iaitu pokok
yang memanjat pokok lain untuk
-Suhu yang sederhana mendapatkan cahaya matahari
tinggi seperti rotan
- Contoh: paku tanduk rusa dan
langsuyar

6
 -Contoh fauna: lotong, orang utan,
katak pokok, musang,
harimau bintang, tupai pinang dan
tenggiling.

A4 Lantai hutan Tenaga suria /Bahangan Tumbuhannya jarang kerana 3

suria/ Pancaran suria yang
sangat sedikit
-Suhu yang rendah
kurang/ tidak mendapat
tenaga matahari.
-Contoh fauna: rusa, memerang,
tapir, landak, seladang,
beruang, harimau, gajah dan ular.
Contoh flora: cendawan, pokok
renek, semak samun dan
pokok herba kecil.
-Banyak organisma pengurai
kerana habitatnya yang
lembab.

Fakta (lapisan) = 1m
Ciri tenaga suria = 1m
Ciri/jenis tumbuhan dan haiwan = 1m

4 isi x 3m = 12m

7
(b) Bincangkan proses fizikal yang berlaku di permukaan bumi akibat penerimaan tenaga
suria.

Kod Fakta Huraian Markah

B1 Hakisan -Tenaga suria yang banyak - suhu tinggi - hakisan angin sangat 2
aktif / giat
-Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat – ais mencair,
berlaku peningkatan aras laut, hakisan pinggir pantai sangat giat.
B2 Luluhawa Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat – luluhawa fizikal 2
sangat giat (berlaku proses pengembangan dan pengecutan yang
giat, batuan cepat pecah)
B3 Pengangkutan Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat – tanah kering dan 2
ringan, mudah digerakkan oleh angin, proses pengangkutan oleh
angin sangat giat.
B4 Sejatan Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat – sejatan meningkat 2
di permukaan berair seperti laut/tasik/sungai/kolam/paya /tanah
lembap.
B5 Sejatpeluhan Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat - proses kehilangan 2
air atau proses sejatpeluhan daripada tumbuhan meningkat.
Pokok kekeringan dan mati.
B6 Akuifer (air Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat - sejatan tinggi, 2
bawah tanah) akuifer berkurangan.
B7 Susupan/ Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat – sejatan meningkat, 2
infiltrasi
berlaku gangguan kelembapan tanih/ kelembapan tanih
berkurang, susupan air berkurang.
B8 Fotosintesis Tenaga suria yang banyak - suhu meningkat- proses fotosintesis 2
meningkat.
Bx- Kesimpulan
Fakta = 1m, Huraian = 1m
Mana-mana 6 isi x 2m = 12m + 1 kesimpulan = 13m

8
3(ai) Huraikan bagaimana proses pembentukan gelinciran.

Kod Fakta Proses Kesan Markah

Ai1 Gelinciran Kuasa/daya tegangan yg bertindak dari Menyebabkan satu 3
biasa lapisan kiri dan kanan batuan bahagian terangkat ke
menyebabkan kedua-dua bahagian atas dan satu lagi jatuh
lapisan meregang dan merekah di ke bawah.
bahagian gelinciran.

Ai2 Gelinciran Kuasa mampatan yang bertindak ke Kedua-dua bongkah 3

songsang atas batuan dari dua arah yang terangkat dan
bertentangan menghasilkan dua garis meninggalkan bahagian
gelinciran yang selari. tengah di bawah.

Ai3 Gelinciran Kuasa mampatan bertindak ke atas Sebelah bongkah batuan 3

julang lapisan batuan membentuk garis tertolak ke atas dari
gelinciran yang serong. kedudukan asal.

Ai4 Gelinciran Daya tegangan berlaku dalam Menyebabkan bongkah 3

rabak pergerakan melintang tanpa atau batuan bergerak secara
sedikit sahaja pergerakan menegak. mendatar ke kanan atau
ke kiri mengikut retakan
gelinciran

Fakta (jenis gelinciran) = 1m

Proses = 1m
Kesan = 1m

4 isi x 3m = 12m

9
 (aii) Nilaikan aktiviti manusia yang boleh dijalankan di kawasan bentuk muka bumi
gelinciran

Kod Fakta Huraian Markah

(Aktiviti manusia) (bentuk muka bumi gelinciran)

Aii1 Aktiviti pertanian Bongkah gelinciran 2

-boleh ditanam dengan tanaman hawa sederhana
seperti teh, bunga-bungaan dan sayur-sayuran / padi
bukit secara berteres

Aii2 Aktiviti perikanan Pantai tenggelam 2

- membentuk pelantar benua/ pentas benua yang
mempunyai terumbu karang yang sesuai sebagai tempat
pembiakan ikan

Lurah gelinciran
-kawasan tanah pamah/ lembangan saliran yang disaliri
sungai yang penting untuk perikanan air tawar

Aii3 Aktiviti Cerun gelinciran 2

perlombongan
- mendedahkan mineral yang tersimpan jauh dalam
kerak bumi

Aii4 Aktiviti Bongkah gelinciran/cerun gelinciran 2

pembalakan
- ditumbuhi pokok-pokok untuk aktiviti pembalakan.

Aii5 Aktiviti pembinaan Bongkah gelinciran/teres gelinciran 2

-boleh dibina petempatan, menara telekomunikasi /
dibina rumah api dan stesen pencerap angkasa.

10
 Cerun gelinciran
-boleh dibina petempatan di kaki bukit yang terletak
diantara dua cerun

Aii6 Aktiviti Bongkah gelinciran/cerun gelinciran 2

pelancongan /
- Pelancongan: menarik kedatangan pelancong kerana
rekreasi
mempunyai keindahan alam semulajadi/ pemandangan
yang indah/ mempunyai suhu yang nyaman
- Rekreasi: sesuai untuk aktiviti rekreasi seperti
mendaki gunung.

Pantai timbul
- Pelancongan: mempunyai bentuk muka bumi
pemendapan ombak seperti pantai yang menjadi daya
tarikan pelancong untuk berjemur dan menikmati
keindahan alam semulajadi.
- Rekreasi: sesuai untuk aktiviti rekreasi seperti mandi
manda, berkelah dan bermain layang-layang.

Aii7 Aktiviti Bongkah / cerun gelinciran

pengangkutan
Pembinaan jalanraya di lereng bongkah atau di kaki
cerun.

Lurah gelinciran
Pengangkutan air kerana adanya badan berair seperti
sungai, tasik dan laut.
Aiix - Kesimpulan:
Fakta = 1m, Huraian = 1m
Mana-mana 6 isi x 2m = 12m + kesimpulan = 13m
Tiada bentuk muka bumi = 0m

11
3(bi) Bincangkan enam faktor fizikal yang mempengaruhi hakisan tebing sungai.

Kod Fakta (faktor) Huraian Markah

Bi1 Kecerunan Kecerunan tebing sungai yang curam akan mempercepatkan 2
proses hakisan kerana halaju air yang tinggi berupaya
menghakis tebing dengan giat.

Bi2 Isipadu air Isipadu air yang banyak terutama ketika kejadian banjir 2
menyebabkan halaju air sangat tinggi dan berupaya menghakis
tebing sungai dengan giat.

Bi3 Bentuk alur Bentuk alur yang lurus menyebabkan halaju air tinggi dan 2
proses hakisan tebing sungai boleh berlaku dengan sangat giat.

Bi4 Jenis batuan Jika tebing sungai terdiri daripada batuan jenis lembut seperti 2
batu kapur, batuan tersebut akan lebih mudah dihakis.
Bi5 Bahan/beban Bahan/beban muatan yang mempunyai saiz yang tajam dan 2
muatan bersegi-segi seperti batu tongkol berupaya menghakis tebing
sungai dengan giat.

Bi6 Litupan Jika tebing sungai mempunyai litupan tumbuhan yang banyak, 2
tumbuhan akar pokok akan memegang tanah di tebing sungai. Proses
hakisan kurang giat berbanding jika tiada litupan tumbuhan
iaitu hakisan tebing akan menjadi sangat giat.

Bix - Kesimpulan

Fakta = 1m, Huraian = 1m

Mana-mana 6 isi x 2m = 12m + kesimpulan = 13m

12
(bii) Jelaskan langkah-langkah bagi mengatasi masalah hakisan tebing sungai di Malaysia.

Kod Fakta (langkah) Huraian Markah

Bii1 Penguatkuasaan Memperkasakan Akta Alam Sekeliling 1974 2
undang-undang

Bii2 Hukuman penjara Mengenakan hukuman penjara tidak melebihi 2 tahun dan 2
dan denda denda/dikompaun tidak melebihi RM 500,000.00

Bii3 Rondaan/Kawalan Agensi kerajaan seperti Jabatan Alam Sekitar (JAS) dan 2
dan pemantauan pihak berkuasa tempatan (PBT) perlu sentiasa mengadakan
rondaan, kawalan dan pemantauan secara berkala dan
berterusan

Bii4 Kempen Mengadakan kempen kesedaran dengan menggunakan 2

media massa seperti media cetak, media elektronik dan
media sosial untuk meningkatkan kesedaran penduduk
terhadap penjagaan dan pemeliharaan sungai.

Menjalankan kempen seperti Kempen ‘Cintailah Sungai

Kita’

Bii5 Pendidikan Sukatan pelajaran yang menekankan penjagaan alam 2

sekitar seperti dalam mata pelajaran seperti Geografi di
sekolah menengah dan Sains Pengurusan Alam sekitar /
Sains Teknologi Persekitaran di IPT.

Bii6 Pembinaan Membina benteng konkrit/ simen di tebing sungai untuk 2

benteng/ mengelakkan tebing sungai terhakis dan runtuh
penyimenan

13
Bii7 Penanaman pokok Menanam pokok di tebing sungai supaya akar pokok 2
boleh memegang tanah dan mengelakkan runtuhan tebing

Bii8 Pemasangan Memasang cerucuk supaya tebing tidak mudah runtuh 2

cerucuk apabila hujan lebat atau akibat halaju air sungai yang
tinggi.

Fakta = 1m, Huraian = 1m

Mana-mana 6 isi x 2m = 12m