THUỐC TRỢ TIM

Ths. Ngô Thị Mỹ Bình

LOGO
 LOGO
ĐẶT VẤN ĐỀ
 LOGO
MỤC TIÊU

1. Phân tích được sự liên quan giữa cấu trúc

và dược động học của các glycosid trợ tim.

2. Trình bày được tác dụng, cơ chế tác dụng

và áp dụng lâm sàng của glycosid trợ tim
loại digitalis.
 ĐẠI CƯƠNG LOGO

Suy tim?
Cung lượng tim không đủ để đáp ứng nhu cầu O2
cho cơ thể trong các trạng thái sinh hoạt của
người bệnh.
Thuốc trợ tim?
- Làm  lực co bóp cơ tim  Cải thiện tình trạng
suy tim.
- Trợ tuần hoàn: trụy tim mạch cấp do nhiễm
độc, nhiễm khuẩn nặng, sốc dị ứng…
 ĐẠI CƯƠNG LOGO

Các thuốc điều trị suy tim:

 Tăng sức co bóp cơ tim: Glycosid trợ tim

 Giảm tiền gánh, hậu gánh: Thuốc giãn mạch

 Giảm ứ muối nước: Thuốc lợi niệu

 Giảm hậu gánh và giảm ứ muối nước: Thuốc

ức chế enzym chuyển angiotensin.
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Nguồn gốc

Dương địa hoàng Hành biển

Sừng dê Cỏ phúc thọ

 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Cấu trúc: 2 phần

Phần genin

Phần đường 17

Ose – O 3

Cyclopentanoperhydrophenantren
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Digoxin
Digitoxin 12

14
14

Công thức hóa học của một số glycosid trợ tim

CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Uabain

Công thức hóa học của một số glycosid trợ tim

 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Liên quan cấu trúc – dược động học

- Những glycosid nào có nhiều nhóm OH trong
công thức thì ít hoà tan trong lipid nên không
hấp thu qua tiêu hoá.

- Thuốc càng dễ tan trong lipid càng dễ gắn vào

protein huyết tương. Nhưng liên kết này không
bền, thuốc dễ giải phóng ở dạng tự do.
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Digitoxin: Dễ tan/lipid, hấp thu gần hoàn toàn (>90%)

Gắn vào protein huyết tương 90%.
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Digoxin: Hấp thu ít hơn nhưng không hoàn toàn (70%)

Gắn vào protein huyết tương 25 – 50%
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

Uabain

Uabain: Không tan/lipid, không hấp thu qua tiêu hóa

Không gắn vào protein huyết tương.
 CÁC GLYCOSID TRỢ TIM LOGO

 Phân loại
 Glycosid trợ tim loại digitalis: Digitoxin, Digoxin
 Glycosid trợ tim loại strophantus: Uabain
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Dược động học
 Hấp thu
- Hấp thu tốt qua tiêu hóa:
Digitoxin 90% Digoxin 70%
- Gắn với protein huyết tương nhiều
Digitoxin 90% Digoxin 25 – 50%.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
 Chuyển hoá
- Thuốc được chuyển hóa thành những chất ít
hoặc không có hoạt tính.
- Con đường chuyển hóa chính là thuỷ phân mất
dần phần đường, giải phóng phần genin.
Digitoxin chuyển hoá hoàn toàn ở gan.
Digoxin chuyển hóa 5 – 10%.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS

Thải trừ
- Thải trừ qua thận, gan.
- Tại gan một phần thuốc được tái hấp thu do có
chu kỳ gan ruột nên dễ gây tích luỹ thuốc, làm
tăng độc tính của thuốc.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Tác dụng, cơ chế tác dụng
 Tác dụng trên tim:
- Làm tâm thu ngắn và mạnh, tâm trương dài ra
- Nhịp tim chậm lại  tim được nghỉ nhiều hơn
- Đồng thời máu từ nhĩ vào thất ở thời kỳ tâm
trương nhiều hơn, cung lượng tim , nhu cầu
O2 của cơ tim  Cải thiện tình trạng suy tim.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Cơ chế tác dụng của ditalis trên các luồng ion của tế bào cơ tim

Digitalis

(-)
(-) 2 K+
(+) Na+/K+ ATPase
Ca2+ K+
Bơm
Na+  xung tác giảm áp
(-) 3 Na+ hướng tâm, kthích Ɛ’,
(-) (-)  trương lực Ɛ
Vị trí
trao đổi
Hh myosin ATPase
 dẫn truyền nhĩ thất
4 Na+ 1 Ca2+ lực co bóp cơ tim

Tim đập mạnh Tim đập chậm

 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Tác dụng, cơ chế tác dụng
 Tác dụng trên tim:
- Thuốc còn có tác dụng làm ‘‘ổn định màng’’
theo cơ chế hoạt hóa dòng K+ tâm nhĩ, gây
hiện tượng ưu phân cực, rút ngắn thời gian trơ
nút nhĩ - thất  Nhịp tim chậm và đều.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Các tác dụng khác
- Trên thận:

+ Ức chế Na+/K+ ATPase ở màng tế bào ống

thận, tăng thải muối nước  Lợi niệu

+ Làm  cung lượng tim   lượng máu qua

thận,  sức lọc cầu thận  Lợi niệu
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
 Các tác dụng khác

- Trên cơ trơn: Liều cao

+  co bóp cơ trơn dạ dày, ruột  nôn, đi lỏng.

+ Co thắt cơ trơn khí phế quản  hen

+ Co thắt tử cung  có thể gây sảy thai

- Trên thần kinh TW: Kích thích trung tâm nôn ở

sàn não thất IV.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Ngộ độc digitalis
-Biểu hiện:
+ Lợm giọng, buồn nôn, nôn.
+ Nhịp tim chậm lại, tâm trương dài ra, tâm thu
ngắn lại.
+ Xuất hiện ngoại tâm thu, nhĩ thất phân ly.
+ Rung thất, ngừng tim.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Ngộ độc digitalis
- Xử trí:
+ Ngộ độc do tích luỹ thuốc: ngừng thuốc, cho
thuốc lợi niệu, uống KCl 2 - 3g/24h.

+ Ngộ độc cấp: truyền TM dd EDTA (pha 3g

EDTA trong 200ml dd glycosid 5%).

Uống KCl 2 - 3g/24h. Theo dõi điện tâm đồ.

 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Áp dụng lâm sàng
 Chỉ định:
- Suy tim cung lượng thấp (giãn tâm thất, tổn
thương van, tăng huyết áp)
- Loạn nhịp tim: rung nhĩ, cuồng động nhĩ.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS

Áp dụng lâm sàng

 Chống chỉ định:
- Nhịp tim chậm <70 lần/phút
- RL nhịp thất: nhanh thất, rung thất, block nhĩ thất
- Viêm cơ tim cấp do bạch hầu, thương hàn
- Nghẽn nhĩ thất do bệnh lý của His.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Tương tác thuốc
 Tăng tác dụng và độc tính của digitalis:
-  CM digitalis/huyết tương: Verapamil, diltiazem,
quinidin, tetracyclin…
-  K+ máu: lợi niệu  K+ máu, corticoid, insulin...
-  loạn nhịp tim: kích thích β adrenergic…
 Giảm hấp thu digitalis: neomycin, antacid…
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Chế phẩm

Liều tấn công: 0,5 - 1mg (chia nhiều lần/ngày).

Liều duy trì: 0,25 mg/24h (2 lần/ngày).
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM DIGITALIS
Chế phẩm

Digitoxin:viên0,1mg; ống 0,1mg

Uống 1-2viên x 2-3lần/24h,
dùng 3 ngày liền.

Digitalin:viên 0,2mg, cồn thuốc 1/1000 (1mg/ 1giọt)

Uống 0,3 - 0,4mg/24h (hoặc XX - XXX giọt digitalin
1/1000) cho đến khi nhịp tim xuống 70 - 80 lần/phút
thì chuyển sang liều duy trì.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM STROPHANTUS

Gồm G-Strophantin (uabain), K-Strophantin

Nguồn gốc:
Hạt cây Strophantus có glycosid là strophantin.
Trong lâm sàng hay dùng nhiều là G-Strophantin
(tức uabain) lấy ở Strophatusgratus gratus và K-
Strophantin lấy từ Strophantus kombe, họ
Apocynaceae.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM STROPHANTUS
Dược động học:
- Không tan/lipid
- Không hấp thu
qua tiêu hóa.
- Không liên kết với
protein h.tương
- Không có chu kì Uabain
ruột–gan  không
tích lũy.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM STROPHANTUS

Tác dụng:
- Làm tim co bóp mạnh và đều
- Thuốc ít tác dụng trên dẫn truyền nội tại cơ tim
 có thể dùng khi nhịp tim chậm.
- Thuốc còn có tác dụng lợi niệu.
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM STROPHANTUS

Chỉ định:
- Thay thế digitalis khi BN không uống được hoặc
thuốc kém hiệu quả.
- Cấp cứu suy tim cấp vì tác dụng mạnh
Tác dụng không mong muốn
Nôn, tiêu chảy, rung thất
 LOGO
GLYCOSID TRỢ TIM STROPHANTUS

Chế phẩm và liều dùng:

Uabain ống 0,25mg/ml. Tiêm TM 1-4 ống/24h.

 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

1. Uabain không hấp thu qua tiêu hoá do:
a. Có 1 nhóm OH ở nhân genin
b. Gắn mạnh vào protein huyết tương
c. Có 5 nhóm OH ở nhân genin
d. Tan mạnh trong lipid
2. Glycosid chỉ có 1 nhóm OH ở nhân genin là:
a.Digitoxin c. Digoxin
b. Gitoxin d. Uabain
 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

3. Liều điều trị, digitalis làm chậm nhịp tim do:

a. Phong tỏa adrenecgic
b. Kìm hãm phó giao cảm
c. Cường phó giao cảm
d. Tăng dẫn truyền nhĩ thất
 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

4. Liều điều trị, digitalis làm  co bóp cơ tim do:

a. Ức chế Na+/K+ATPase ở màng tb cơ tim

b. Ức chế phó giao cảm

c. Hoạt hóa adenylase

d. Kích thích adrenecgic

 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

5. Digitalis có tác dụng:

a. Làm tim đập chậm, mạnh, đều

b. Làm tim đập nhanh, mạnh, đều

c. Tâm trương dài, tâm thu dài

d. Tâm thu dài, tâm trương ngắn

 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

6. Digitalis làm thay đổi các ion trong tb cơ tim:
a. Ion natri giảm c. Ion kali tăng
b. Ion calci tăng d. Ion calci giảm

7. Digitalis làm chậm nhịp tim do:

a. Giảm co bóp cơ tim
b. Ức chế phó giao cảm
c. Tăng co bóp cơ tim
d. Hoạt hoá adenyllase
 LƯỢNG GIÁ
LOGO

I. Chọn đáp án đúng nhất

8. Chỉ định dùng digitalis trong điều trị:
a. Nhịp nhanh thất, rung thất
b. Suy tim do tổn thương van
c. Viêm cơ tim cấp
d. Suy tim nhịp chậm
9. Thuốc làm  hấp thu digitoxin và digoxin:
a. Erythromycin b. Tetracyclin
c. Spiramycin d. Neomycin
 LƯỢNG GIÁ
LOGO

II. Điền từ vào chỗ trống

1.Các glycosid trợ tim làm tâm thu ..…, tâm trương
……, nhịp tim …… nên tim được nghỉ nhiều hơn.
2.Khi CM ……  trong tb  Cản trở Ca++ ra ngoài
tb. CM Ca++ trong tb    ..… tim đập mạnh.
3.Digitalis ức chế …… ở màng tb ống thận làm
tăng thải …… gây lợi niệu.
4.Phần genin của glycosid trợ tim chứa …… mang
vòng lacton 5 hoặc 6 cạnh ……
 LƯỢNG GIÁ
LOGO

III. Đúng/Sai
1. Tất cả các glycosid trợ tim đều có nguồn gốc từ
thực vật.
2. Vì digitoxin có ít nhóm -OH hơn digoxin nên gắn
vào protein huyết tương mạnh hơn digoxin.
3. Khi dùng phối hợp, insulin làm  hấp thu
digitoxin và digoxin.
4. Digitalis làm  cung lượng tim,  nhu cầu O2
của cơ tim.