CÁC DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

LOCAL ANESTHETICS
 I. ĐỊNH NGHĨA

 Các dược phẩm gây tê là thuốc có khả năng ức chế

chuyên biệt và tạm thường luồn xung động thần
kinh từ ngoại vi về trung ương, làm mất cảm giác
(cảm giác đau, nóng, lạnh,…) của một vùng cơ thể
nơi đưa thuốc. Liều cao, thuốc ức chế cả chức năng
vận động.

2
 I. ĐỊNH NGHĨA

 Các DP gây tê ngăn chặn sự dẫn truyền XĐTK tại mô

thần kinh mà nó tiếp xúc, với nồng độ thích hợp

3
 1.1. THỜI GIAN TIỀM PHỤC VÀ THỜI GIAN TÁC DỤNG

 Thời gian tiềm phục

 Thời gian tác dụng
Dài hay ngắn phụ thuộc vào:
 Tốc độ bị khử tại nơi tiếp xúc.
 Tốc độ phân hủy sau khi được
hấp thu vào máu và qua gan.
 Ảnh hưởng của thuốc co
mạch phối hợp.

4
 1.2. Những đặc tính của một DP gây tê

 Không gây tổn thương mô thần kinh.

 Có hiệu ứng gây tê chuyên biệt, độc tính toàn thân thấp.
 Có hiệu quả tê bất chấp gây tê bằng đường nào.
 Thời gian tiềm phục càng ngắn càng tốt.
 Thời gian tác dụng vừa đủ thao tác kỹ thuật.
 Mức độ gây tê phải đủ sâu
 Không gây đặc ứng hay quá mẩn.

5
 II.1. CẤU TRÚC

R''1 R"'1
H O
R2
N C O [CH2]n N
R3
R'1

NHÂN THƠM CHUỖI TRUNG GIAN AMIN

KỴ NƯỚC Dây nối Ankyl ƯA NƯỚC
Cầu nối :
ESTER: - CO – O -

AMID: - NH – CO -

CÊTON: - CO -

ÊTE: -O-
6
 II.1. CẤU TRÚC

 Nhóm không phân cực thân dầu thường là nhân

thơm, có ảnh hưởng đến sự khuyếch tán và hiệu
lực tác dụng gây tê.

 Nhóm phân cực thân nước thường là nhóm amin

bậc 3 (-N=) hoặc bậc 2 (-N-), qui định tính tan
trong nước và sự ion hóa của dược phẩm

7
 II.1. CẤU TRÚC

 Chuỗi trung gian gồm:

 Dây Ankyl có 4-6 nguyên tử carbon (dài 6-
9nm), ảnh hưởng đến độc tính, chuyển hóa và
thời gian tác dụng của thuốc.

 Cầu nối mang các nhóm chức khác nhau sẽ bị

thủy phân nhanh hay khó bị thủy phân trong
máu và gan, ảnh hưởng lên thời gian tác dụng
dài hay ngắn.

8
 II.2. PHÂN LOẠI

 Theo nguồn gốc:

– Chiết suất từ thiên nhiên : Cocain

– Tổng hợp : Procain, Lidocain

9
 II.2. PHÂN LOẠI

 Theo cấu tạo hóa học: Theo đường nối giữa nhóm
amin và nhân thơm.
– Nhóm ester (-CO-O-)
 Ester của acid benzoic: Cocain
 Ester của PABA: Procain, Tetracain.

– Nhóm amid (-NH-CO-): Lidocain, Dibucain,

Mepivacain, Bupivacain, Etidocain, Prilocain.

– Nhóm ether (-O-): Pramoxime (Tronothane)

10 – Nhóm cetone (-CO-): Dyclonine (Dyclone)

 II.2. PHÂN LOẠI

– Các nhóm khác, không thuộc cấu trúc chung:

 Các dẫn xuất phenetidin: Phenacain
 Tinh dầu: Eugenol
 Ethyl chloride (C2H5-Cl): Kélène

11
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

Do có nhóm amin nên thuốc là một baz yếu, có tính nhận H+.
R''1 R"'1
H O
R2
N C O [CH2]n N
R3
R'1

(R1,R2,R3)N + HCl (R1,R2,R3)NH+Cl-

B + H+ BH+
(Dạng baz, (Dạng muối,
không tan tan trong nước)
trong nước)
12
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

Do có nhóm amin nên thuốc là một baz yếu, có tính nhận H+.
R''1 R"'1
H O
R2
N C O [CH2]n N
R3
R'1

(R1,R2,R3)N + HCl (R1,R2,R3)NH+Cl-

B + H+ BH+
(Dạng baz, (Dạng muối,
không tan tan trong nước)
trong nước)
13
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

 Có thể sử dụng các DP gây tê ở

hai dạng thuốc:
 Dạng B: Dạng baz hay dạng
không ion hoá, dễ khuyếch tán
qua da và niêm mạc; được
dùng làm thuốc gây tê bề mặt.
 Dạng BH+: Dạng muối hoà tan
trong nước hay dạng ion hoá,
dùng cho đường tiêm chích
(thường dưới dạng muối HCl)
14
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

 Trong cơ thể, thuốc sau khi hấp thu sẽ tồn tại:

a. Dạng baz nguyên trạng (dạng B): Thấm được qua

các hàng rào màng tế bào để đi đến các receptor.

b. Dạng cation (dạng BH+): Dưới tác dụng của các

dung dịch đệm ở pH sinh lý, muối này có thể chuyển
một phần sang dạng baz tự do, theo phương trình sau

(R1,R2,R3)NH+Cl- + NaHCO3 (R1,R2,R3)N + NaCl + H2CO3

15
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

c. Trên receptor:

 Dạng baz có thể chuyển sang dạng cation theo

phương trình sau:

(R1,R2,R3)N + H2O (R1,R2,R3)NH+ + OH-

 Dạng BH+ là dạng hoạt động chủ yếu ở vị trí

receptor, thể hiện sự tương tác ưu tiên hơn lên
receptor ở kênh Na+

16
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
Quá trình thâm nhập của thuốc tê qua màng tế bào
để gắn vào receptor

Dạng baz, hấp thu trực tiếp Dạng ion,muối tan trong dung dịch

Đường tiêm chích

HẤP THU
Hệ thống đệm
của mô
(R1,R2,R3)N + NaCl + H2CO3 (R1,R2,R3)NH+Cl- + NaHCO3
Chuyển thành dạng [B], Dạng [BH+], không
qua được màng tế bào qua được màng tế bào

MÀNG TẾ BÀO

(R1,R2,R3)N + H2O (R1,R2,R3)NH+ + OH- (R1,R2,R3)NH+

Gắn kết lên
Bị ion hoá thành amoni bậc 4 mang điện (+), gắn
Receptor
17 được vào Receptor
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
PHƯƠNG TRÌNH HENDERSON – HASSELBALCH

 Tác dụng của DP gây tê phụ thuộc vào sự hình thành tỷ lệ

BH+/B trong cơ thể hay trong các tổ chức.
 Tỷ lệ tương đối của BH+/B bị chi phối bởi:
– pKa của thuốc.
– Và pH của các dịch trong cơ thể.
Tương ứng với phương trình Henderson-Hasselbalch:

[BH+] [phần ion hoá]

pKa= pH + log -------- = pH + log -------------------------------
[B] [phần không ion hoá]
18
 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
PHƯƠNG TRÌNH HENDERSON – HASSELBALCH

[BH+]
pKa= pH + log --------
[B]
 pKa: Hằng định, trong khoảng 8-9.
 Có 2 trường hợp xảy ra:
1. pH log[BH+]/[B] [BH+] hoặc [B]
Thuốc chủ yếu ở dạng [B], dễ được hấp thu hơn qua
màng tế bào.
2. pH log[BH+]/[B] [BH+] hoặc [B]

19 Thuốc chủ yếu ở dạng [BH+], ít được hấp thu hơn.

 III. ĐẶC TÍNH BAZ YẾU CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

Trên thực tế:

– Khi pH thay đổi trong khoảng 7.2 -9.6: hiệu ứng gây
tê vẫn xảy ra.
– Ở mô bình thường với pH sinh lý: có khoảng 5-
20% dược phẩm ở dạng B. Tỷ số này tuy nhỏ nhưng
đủ để thuốc khuyếch tán qua mô liên
– Ở các vùng viêm, pH khoảng 5.0- 5.5: Hầu hết
dược phẩm ở dạng BH+, chỉ có khoảng 0.01% –
0.1% ở dạng B. Trong môi trường với pH này, hiệu
ứng gây tê của dược phẩm bị giảm hoặc mất hẳn.
20
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ

Các DP gây tê ngăn chặn sự phát sinh và dẫn

truyền xung động thần kinh tại màng tế bào bằng
cách ngăn chặn sự tăng tính thấm của màng tế
bào đối với ion Na+, dẫn đến việc màng tế bào
không khử cực được nên sự dẫn truyền xung động
thần kinh không thực hiện được. Tác động này là do
các DP gây tê tác động trực tiếp lên các kênh ion
Na+ phân bố trên màng tế bào

21
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Sự hình thành điện thế màng tế bào

22
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Sự hình thành điện thế màng tế bào

23
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Sự hình thành điện thế màng tế bào

24
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Sự hình thành điện thế màng tế bào

25
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Sự hình thành điện thế màng tế bào

26
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
2. Sự hình thành và dẫn truyền của xung động thần kinh

27
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
2. Sự hình thành và dẫn truyền của xung động thần kinh

28
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
3. Sinh học phân tử của kênh Natri điện thế

Kênh Natri điện thế:

– Là protein.
– Phức hợp heterotrimeric
của những protein được
Glycosyl hoá, gồm 3 tiểu
đơn vị (Subunit): α, β1,
và β2.
– Chỉ các Subunit α mới
cần thiết cho việc hình
thành chức năng của
29 kênh Natri.
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Cơ chế tác động

 Tương tác xảy ra giữa dược phẩm với các receptor nằm
ở gần phần cuối bên trong nội bào của kênh Natri điện
thế.
 Sự tương tác xảy ra dẫn đến sự ngăn chặn dòng Na+ đi
từ ngoại bào vào.
 Khi dòng ion Na+ bị ngăn chặn khắp trên chiều dài tới hạn
của sợi thần kinh thì sự dẫn truyền ngang qua các vùng
bị chi phối bởi sợi thần kinh này sẽ không thể có được
(nghĩa là sự thành lập điện thế động bị hủy bỏ).

30
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Cơ chế tác động

Tác dụng ngăn chặn luồng Na+ đi

vào của các dược phẩm gây tê
được giải thích bằng các giả
thuyết như sau:
2.1. Thuốc sẽ chẹn lối đi
vào của dòng ion Natri bằng
cách xâm nhập vào bên trong
kênh ion theo con đường thân
dầu hoặc thân nước. Khi gắn lên
Receptor tại kênh Natri điện thế,
các dược phẩm gây tê sẽ:
31
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Cơ chế tác động

 Hoạt động như một chất

chẹn, nút kín kênh Natri lại,
ngăn chặn một cách vật lý học
sự thẩm thấu của ion Na+.
 Gắn kết lên protein cấu tạo
của kênh Natri điện thế, làm
biến dạng đi cấu trúc của
kênh ion trên một phạm vi đủ
không cho phép sự xuyên
thấm của ion Natri từ ngoài
vào.
32
 IV. CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Cơ chế tác động

2.2. Các dược phẩm gây tê làm tăng khả năng

gắn kết ion Ca2+ lên màng tế bào thần kinh,
dẫn đến việc làm biến đổi điện thế bề mặt màng
tế bào. Điện tích (+) của ion Ca sẽ làm tăng
ngưỡng điện thế kích thích cần có để mở kênh
Natri.
Các dược phẩm gây tê cũng có thể ngăn chặn được
hoạt động của kênh Kali điện thế, nhưng sự tương tác
này đòi hỏi phải có những nồng độ cao của thuốc.
33
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

Tác động của thuốc không chỉ trên sự mất đi của cảm
giác, mà còn cả trên chức năng vận động và tự chủ.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng gây tê tại chỗ
của một dược phẩm gây tê:
 Đặc tính về cấu trúc.
 Ảnh hưởng của pH.
 Tần số kích thích
 Tính nhạy cảm của sợi thần kinh

34
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

 Tính nhạy cảm của sợi thần kinh:

 Kích thước của sợi thần kinh.
 Dạng giải phẫu.
 Vị trí giải phẫu.
 Độ dài tới hạn của những sợi trục được tiếp xúc
trực tiếp với dược phẩm.

35
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

Hiệu ứng gây tê thông thường xảy ra theo thứ tự:

 Cảm giác đau mất trước.
 Kế đến cảm giác về nhiệt độ (nóng, lạnh) và xúc
giác.
 Cuối cùng có thể làm mất chức năng về vận động
và giao cảm.

36
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

 Có thể kéo dài tác động gây tê tại chỗ bằng cách phối
hợp với thuốc co mạch.
 Các chất co mạch được chọn lựa sử dụng nhằm:
 Làm giảm tốc độ hấp thu thuốc vào máu nên làm tăng
hiệu quả gây tê tại chỗ và giảm đi độc tính trên toàn
cơ thể.
 Giảm chảy máu trong phẫu thuật.

37
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

 Các thuốc co mạch có thể gây những phản ứng bất lợi
như:
 Làm chậm vết thương đang lành da.
 Gây phù hay hoại tử các mô.
 Một số phản ứng xấu khác như: tim đập nhanh, hồi
hộp, đau thắt ngực, ………

38
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
1. Hiệu ứng gây tê tại chỗ

 Các thuốc co mạch thường dùng cho phối hợp là:

 Epinephrine (Adrenaline): 1/200.000, 1/100.000.
 Phenylephrine: (Neo Synephrine): 1/2.500
 Nor epinephrine: 1/100.000, 1/50.000
 Nordedrine Cobefrin, Corbasil): 1/10.000
 Levonordelin (Neo cobefrin): 1/20.000

39
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
2. Hiệu ứng trên hệ thần kinh trung ương

 Xảy ra sau khi hấp thu

 Gây kích thích CNS ngắn: bồn chồn, run, co giật cấp.
 Liền theo là sự ức chế trầm trọng CNS, có thể gây tử
vong do suy hô hấp. Là thời điểm nồng độ đạt cao nhất
trong máu.
 Lidocain, procain có thể gây ra sự mất ý thức.

40
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
2. Hiệu ứng trên hệ thần kinh trung ương

 Cocain: kích thích mạnh trên CNS gây hưng phấn các
trung khu về tinh thần, cảm giác và vận động.
 Ở liều thấp: Tạo cảm giác sảng khoái, mất mệt mỏi,
gia tăng trí tưởng tượng, ảo giác; nên dễ bị lạm
dụng.
 Sử dụng lân ngày gây nghiện, được xếp vào Bảng
độc A nghiện.

41
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
3. Hiệu ứng trên tiếp hợp thần kinh cơ và synapse hạch

 Tác dụng hiệp đồng với Curare.

 Tác động đối kháng với Physostigmine.
Do cạnh tranh không đối kháng với Acetylcholin trên các
receptor nằm trên kênh ion, làm giảm việc truyền tín hiệu ở
thần kinh-cơ do Acetylcholin đảm nhiệm.

42
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Hiệu ứng trên hệ tim mạch

Vị trí tác động là cơ tim. Xảy ra khi:

 Thuốc đạt nồng độ cao trong máu.
 Những hiệu ứng trên CNS đã xảy ra.
Hiệu ứng này do:
 Tác động trực tiếp của thuốc trên tim và màng tế
bào cơ trơn.
 Tác động gián tiếp của thuốc qua các dây thần
kinh tự chủ.
43
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Hiệu ứng trên hệ tim mạch

 4.1. Hiệu ứng giống Quinidine:

DP ngăn chặn hoạt động kênh Natri của tim:
 Dạng BH+: Ở ngoài cơ tim làm suy yếu hoạt động
tạo nhịp nút xoang tim, gây tăng ngưỡng kích thích
và kéo dài thời gian dẫn truyền.
 Dạng B: Khuyếch tán vào cơ tim, làm suy giảm
cường độ của lực bóp cơ tim.

44
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Hiệu ứng trên hệ tim mạch

 4.1. Hiệu ứng giống Quinidine:

Tạo được hiệu ứng giống Quinidine, dùng điều trị
loạn nhịp tim:
 Lidocain.

 Procainamide: Dạng amid của procain, hạn

chế được sự biến dưỡng nhanh trong máu
và tác dụng kích thích trên CNS của procain.

45
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Hiệu ứng trên hệ tim mạch

 4.2. Hạ huyết áp:

Thuốc làm giảm lực co bóp cơ tim nên gây giãn các
tiểu động mạch, làm hạ huyết áp. Trụy tim mạch và
tử vong có thể xảy ra ở liều lớn, nhất là khi phối
hợp với Epinephrin.

46
 V. HIỆU ỨNG DƯỢC LỰC CỦA DƯỢC PHẨM GÂY TÊ
4. Hiệu ứng trên hệ tim mạch

 4.2. Hạ huyết áp:

 Cocain: Gây tăng huyết áp, thúc đẩy
chứng loạn nhịp tim do phong toả sự tái
hấp thu lại Norepinephrine tại sợi hậu
hạch trực giao cảm.
 Bubivacain: Độc tính trên tim cao hơn
thuốc khác, nhất là khi IV có thể gây
trụy tim mạch.

47
 VI. DƯỢC ĐỘNG HỌC
CÁC DP GÂY TÊ LOẠI AMID

 Phân bố rộng khắp cơ thể sau khi hấp thu. Trong máu,
liênkết chủ yếu với α1-acid glycoprotein.
 Tích trữ ở mô mở.
 Bị phá hủy bởi hệ thống enzym lưới nội chất của gan và đào
thải ra nước tiểu. Độc tính loại amid xảy ra cao trên những
bệnh nhân có thương tổn về gan.
 Tốc độ chuyển hoá ở gan xảy ra theo thứ tự:
Prilocain(nhanh nhất)>Etidocain>Lidocain>Mepivacain>Bupivacain.

48
 VI. DƯỢC ĐỘNG HỌC
CÁC DP GÂY TÊ LOẠI ESTER

 Bị thủy phân nhanh chóng bởi esterase trong máu là

Butyryl cholinesterase, làm mất đi hoạt tính nên T1/2 trong
máu của thuốc rất ngắn.

49
 VII. CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ

Lựa chọn DP gây tê cho một thủ thuật thường dựa vào khoảng
thời gian tác dụng cần có:
 Procain, Chloroprocain có hoạt tính ngắn.
 Lidocain, Mepivacain, Prilocain, Cocain có tác động trung
bình.
 Tetracain, Bupivacain, Etidocain có thời gian tác dụng
dài.

50
 VII. CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ

Onset Thời gian Hiệu lực T½ % gắn kết

Time tác động (Procain (giờ) với
(phút) = 1) protein/ H
tương
Ester
 Cocain Trung bình 2
 Procain Ngắn 1 < 60 giây
 Tetracain Dài 16
 Benzocain Chỉ dùng bề mặt
Amid
 Lidocain Trung bình 4 1,5 – 2 70
 Mepivacain 3 – 20 Trung bình 2 1,9 – 3,2 (NL) 75
2,7 -9,0 (Tss)
 Bupivacain 2 – 10 Dài 16 2,7 (NL) 95
8,1 (Tsơ sinh)
 Etidocain 3-5 Dài 16 2,5 95
 Prilocain
51 Trung bình 3
 VII. CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ

Hiệu lực gây tê của thuốc có thời gian tác dụng ngắn và trung
bình có thể được kéo dài bằng :
 Gia tăng liều dùng.
 Phối hợp thêm một chất co mạch.
Thời gian tiềm phục có thể được làm nhanh hơn bằng việc
sử dụng các dung dịch dược phẩm đã được bảo hoà với
Carbondioxide.

52
 VII. CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ

 CHỐNG CHỈ ĐỊNH: Không tiêm vào vùng viêm, nhiễm

trùng.

 Cẩn thận với thuốc tê có phối hợp thuốc co mạch;

không đưa vào các mô được nuôi dưỡng bằng mạch
máu tận cùng vì có thể gây hoại tử do co mạch.

53
 VIII. ĐỘC TÍNH

Phần lớn do biến động về nồng độ quá mức trong máu. Cũng có thể
do đáp ứng quá mẩn hay dị ứng của bệnh nhân .
1. Độc tính do quá liều:
 Thường gặp khi thuốc được hấp thu nhiều vào máu trong một
thời gian ngắn.
 Bắt đầu bằng giai đoạn kích thích ngắn: gây buồn nôn, mạch
chậm, HA hơi tăng. Mức độ nặng hơn có thể gây co cơ, co
giật, tăng HA rõ, kèm theo khó thở, xanh tím.
 Sau đó ức chế kéo dài CNS và tim mạch: mất phản xạ, giãn
mạch, tụt HA cực độ, suy hô hấp nặng và hôn mê.
54
 VIII. ĐỘC TÍNH

2. Các phản ứng dị ứng :

 Dị ứng về da hay một cơn hen.
 Thường xảy ra ở các thuốc loại ester, do bị thủy phân bởi
men pseudocholinesterase tạo thành các dẫn xuất của
APAB, là những nhân tố gây dị ứng.
3. Độc tính trên máu:
Sử dụng liều lớn Prilocain (>10mg/kg) trong gây tê vùng có thể
gây tích lủy O.Toluidin, là một tác nhân oxyhoá biến
Hemoglobin thành Methemoglobin (Methem), gây mất bù trừ ở
những bệnh nhân có bệnh về tim và phổi.
55
 VIII. ĐỘC TÍNH

4. Các phản ứng bất lợi khác :

 Do tăng kích thích một số trung khu trên CNS, nên
Cocain dễ bị lạm dụng và gây nghiện
 Khi tăng liều gây ra run, co giật cấp.
 Liều
IV lớn gây tử vong do gây loạn nhịp tim, nhối
máu cơ tim.
 Cocain còn là chất sinh nhiệt do tác động trực tiếp lên
trung tâm điều hoà thân nhiệt cơ thể. Cơn sốt cocain
thường là yếu tố đáng chú ý của ngộ độc cocain.
56
 VIII. ĐỘC TÍNH

4. Các phản ứng bất lợi khác :

 Dùng lâu trong nhãn khoa, có thể gây sừng hoá.
 Thuốc có thể băng qua nhau thai.
 Các phản ứng không do thuốc gây ra :
 Do sự phối hợp của Epinephrine, gây thiếu máu cơ tim.
 Tạo di cứng khi gây tê tủy sống.
 Việc tiêm lập lại nhiều lần trong gây tê màng cứng sẽ tạo
hiện tượng miễn dịch nhanh (Tachyphylaxis).

57
 IX. TƯƠNG TÁC THUỐC

 Các thuốc giảm đau loại morphin, thuốc an thần làm tăng
tác dụng của thuốc.
 Quinidine, thuốc chẹn β adrenergic làm tăng độc tính của
thuốc ( rối loạn dẫn truyền cơ tim).
 Hiệp đồng với tác dụng của curare.
 Sulfamid đối kháng với các thuốc tê dẫn xuất từ APAB.

58
 X. THUỐC TÊ LOẠI ESTER

Ester của acid benzoic:

 Amylocain.
 Cocain.
 Propanocain.
Ester của acid meta-
minobenzoic:
 Clormecain.
 Proxymetacain.

59
 X. THUỐC TÊ LOẠI ESTER

Ester của acid para - minobenzoic:

 Amethocain.  Oxybuprocain.

 Benzocain.  Parethoxycain.

 Butacain.  Procain.

 Butoxycain.  Propoxycain.

 Butyl aminobenzoat.  Tricain.

 Chloroprocain.

60
 XI. THUỐC TÊ LOẠI AMID

 Bupivacain.  Mepivacain.
 Butanilicain.  Oxethacain.
 Carticain.  Prilocain.
 Cinchocain.  Ropivacain.
 Clibucain.  Tolycain.
 Etidocain.  Trimecain.
 Lidocain.  Vadocain.

61
 XII. CÁC THUỐC TÊ LOẠI KHÁC

 Bucricain.  Ketocain.
 Dimethisoquin.  Myrtecain.
 Diperodon.  Octacain.
 Dyclocain.  Pramoxin.
 Ethyl chlorid.  Propipocain.

62
 ĐỊNH NGHĨA

 Đặc trưng bởi cơn co giật

 Cơn động kinh là rối loạn chức năng não đột
ngôt nhưng thoáng qua
 Thuốc chữa động kinh có khả năng loại trừ,
fgiảm tần số, mức độ trầm trọng cũng như
triệu chứng tâm thần kèm theo mà không
gây ngủ

63
 PHÂN LOẠI

 Cục bộ: co giật một phần cơ thể do vùng

thần kinh trung ương bị tổn thương điều
khiển
- Cục bộ đơn giản: vẫn còn ý thức
- Phức hợp: kèm theo mất ý thức

64
 PHÂN LOẠI

 Tòan thể
- Giật run cơ
- Cơn nhỏ: không co giật, mất ý thức ( trẻ em)
- Cơn lớn: co cứng giật run toàn thể

65
 NGUYÊN TẮC DÙNG THUỐC

 Khi chuẩn đoán chắc chắn

 Đơn trị được ưa chuộng
 Liều từ thấp tăng dần
 Không ngừng thuốc đột ngột
 Theo dỏi tác dụng phụ, uống đủ liều, đủ
thuốc
 Khi phối hợp 2 thuốc: giảm liều thuốc đầu,
tăng liều thuốc sau
66
 CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG

 ức chế kênh Na+

 Tăng cường GABA: tăng mở kênh Cl-, tăng
số lần mở kênh Cl-, Ức chế GABA
transaminase
 Ức chế kênh Ca+
 Tăng tính thấm K+

67
 DẪN XUẤT HYDANTOIN, phenyltoin

 Hấp thu qua tiêu hoá chậm

 Gắn mạnh protein huyết tương
 Là chất cảm ứng enzym gan
 Cơ chế: ức chế kênh Na+

68
 DẪN XUẤT HYDANTOIN, phenyltoin

 Tác dụng không mong muốn

- Da, niêm mạc:Viêm lợi quá sản, mẩn da,
lupus ban đỏ
- Máu: gây thiếu B9- thiếu máu hồng cầu to
- Tiêu hoá: nôn, đau bụng
- Thần kinh: Run giật nhãn cầu, rối loạn tâm
thần
- Xương gây thiếu D

69
 DẪN XUẤT HYDANTOIN, phenyltoin

 Tương tác: cloram, cime, dicoumarol,

isomonid, carpamazepin
 Điều trị: Chữa mọi loại, trừ động kinh cơn
vắng ý thức

70
 PHENOBARBITAL

 Khởi phát tác dụng chậm, chuyển hoá bởi

enzym gan
 Cơ chế : tác động lên GABA, Chẹn kênh
Ca+
 Chữa mọi loại trừ động kinh cơn vắng ý thức
 Gây ngủ gà, rối loạn hành vi trẻ

71
 DEOXYBARBITURAT

 Vào cơ thể chuyển hoá thành phenobarbital

 Hấp thu nhanh và hoàn toàn băng đường
uống

72
 CARBAMAZEPIN

 Hấp thu chậm qua tiêu hoá

 Gắn mạnh protein huyết tương 75%
 Tác dụng: là thuốc đứng đầu động kinh cục
bộ và co cứng giật rung, tác dụng trên bệnh
nhân hưng trầm cảm.
 Cơ chế: do ức chế kênh Na+

73
 CARBAMAZEPIN

 Tác dụng không mong muốn

- Ngủ gà, mất động tác, chóng mặt, buồn nôn
- Có thể gặp:tổn thương da, viêm gan, rối loạn
tạo máu, suy thận, suy tim

74
 ACID VALPROIC- DEPAKIN

 Hấp thu nhanh và hoàn toàn ống tiêu hoá

 Gắn mạnh protien huyết tương 90%, cạnh
tranh phenyltoin
 Chuyển hoá qua gan tạo chất gây độc cho
gan

75
 ACID VALPROIC- DEPAKIN

 Tác dụng trên mọi loại động kinh

 Cơ chế: Ức chế kênh Na+, tăng GABA, giảm
dòng Ca2+
 Tác dụng k mong muốn
- Chán ăn, buồn nôn, nôn
- Liều cao (> 30mg/kg) viêm gan, gay khiếm
khuyết óng thần kinh khi dùng phụ nữ mang
thai

76
 DC SUCCINIMID- ETHOSUXIMID

 Hấp thu hoàn toàn qua tiêu hoá, gắn ít

protein huyết tương
 Tác dụng tốt trên cơn vắng ý thức
 Cơ chế chưa rõ thấy rằng có ức chế kênh
Na+

77
 DC SUCCINIMID- ETHOSUXIMID

 Tác dụng không mong muốn

- Tiêu hoá: chán ăn, nôn, buồn nôn
- Thần kinh: ngủ gà, mất điều hoà động tác
- Máu: Giảm bạch cầu, tiểu cầu, suy tuỷ

78
 BENZODIAZEPIN-
clonazepam,clorazepat

 Có tác dụng mọi loại động kinh

 Gây dung nạp, lệ thuộc thuốc
 Có bệnh nhân hoàn toàn không đáp ứng
thuốc

79
 GABAPENTIN

 Hấp thu dể dàng bằng đường uống

 Hổ trợ điều trị động kinh, không ảnh hưởng
thuốc khác
 An thần, gây rối loạn vận động

80
 LAMOTRIGIN

 Hấp thu hoàn toàn bằng đường uống

 Dùng cho mọi loại động kinh
 Ức cjhế kênh Na+
 An thần, mất điều hoà, ban đỏ, hội chứng
Steven johnson

81