|

LÃO TỬ

ĐẠO ĐỨC
KINH
Thu Giang Nguyễn Duy Cần

HÀ NỘI 8/2007

|
1 27/02/2010 - 1/ 1 2
 |

Cố, Bởi vậy,

Chương 1 Chương 1 Hữu Vô tương sinh, Có với Không cùng sinh,
Nan Dị tương thành, Khó và Dễ cùng thành,
Đạo khả đạo, phi Đạo có thể gọi được, không Trường Đoản tương Dài và Ngắn cùng hình,
thường đạo phải là Đạo "thường" hình,
Danh khả danh, phi Danh có thể gọi được, không Cao Hạ tương khuynh, Cao và Thấp cùng chiều,
thường danh. phải là danh "thường" Âm thanh tương hoà, Giọng và Tiếng cùng họa,
Vô danh thiên địa chi Không tên là gốc của Trời Tiền Hậu tương tuỳ. Trước và Sau cùng theo
thuỷ Đất; Thị dĩ Thánh nhân Vậy nên Thánh nhân.
Hữu danh vạn vật chi Có tên là mẹ của vạn vật. Xử vô vi chi sự, Dùng vô vi mà xử sự,
mẫu. Hành bất ngôn chi giáo. Dùng bất ngôn mà dạy dỗ.
Cố, thường vô dục, dĩ Bởi vậy, thường không tư Vạn vật tác yên nhi bất Để cho vạn vật nên mà
quan kì diệu dục, mới nhận được chỗ từ, không cản,
huyền diệu của đạo; Sinh nhi bất hữu, Tạo ra mà không chiếm đoạt,
Thường hữu dục, dĩ Thường bị tư dục nên chỉ Vi nhi bất thị, Làm ra mà không cậy công,
quan kì hiếu, thấy chỗ chia lìa của Đạo. Công thành nhi phất cư. Thành công mà không ở lại.
Thử lưỡng giả, đồng Hai cái đó, đồng với nhau; Phù duy phất cư Vì bởi không ở lại,
xuất nhi dị danh, cùng một gốc tên khác Thị dĩ bất khứ. Nên không bị bỏ đi
Đồng vị chi Huyền. Đồng, nên gọi là Huyền.
Huyền chi hựu Huyền, Huyền rồi lại Huyền,
chúng diệu chi môn Đó là cửa vào ra của mọi Chương 3 Chương 3
huyền diệu trong Trời Đất
Bất thượng hiền, Không tồn tại bậc hiền tài,
Sử dân bất tranh; Khiến cho dân tranh giành;
Chương 2 Chương 2 Bất quí nan đắc chi hoá, Không quí của khó đặng,
Sử dân bất vi đạo. Khiến cho dân không trộm
Thiên hạ giai tri mĩ chi Thiên hạ đều biết tốt là tốt, cướp
vi mĩ, Bất kiến khả dục, Không phô điều ham muốn,
tư ác dĩ; Thì đã có xấu rồi; Sử dân tâm bất loạn. Khiến cho lòng dân không
Giai tri thiện chi vi Đều biết lành là lành, loạn.
thiện, Thị dĩ thánh nhân chi Vì vậy cái trị của Thánh
tư bất thiện dĩ. thì đã có cái chẳng lành rồi trị, nhân

|
3 27/02/2010 - 1/ 2 4
 |

Hư kì tâm, Hư lòng,
Thực kì phúc, No dạ, Chương 5 Chương 5
Nhược kì chí, Yếu chí,
Cường kì cốt, Mạnh xương. Thiên địa bất nhân, Trời đất không có nhân,
Thường sử dân vô tri vô Thường khiến cho dân không Dĩ vạn vật vi sô cẩu; Coi vạn vật như loài chó
dục, biết, không ham, rơm;
Sử phù trí giả bất cảm Khiến cho kẻ trí không dám Thánh nhân bất nhân, Thánh nhân không có nhân,
vi dã. dùng đến cái khôn của mình. Dĩ bách tính vi sô cẩu. Coi trăm họ như loài chó
Vi vô vi, Làm theo vô vi, rơm.
Tắc vô bất trị. ắt không có gì là không trị. Thiên địa chi gian, Có khoảng giữa Trời Đất,
Kì du thác thược hồ! Giống như ống bễ.
Hư nhi bất khuất, Tuy trống không mà vô tận,
Động nhi dũ xuất, Càng động lại càng hơi ra.
Chương 4 Chương 4
Đa ngôn sổ cùng, Càng nói nhiều, càng không
Đạo xung nhi dụng chi Đạo thì trống không, nhưng sao nói hết được,
hoặc bất doanh; đổ vô mãi là không đầy Bất như thủ trung Thà là giữ lấy cái Trung.
Uyên hề tự vạn vật chi Đạo như vực thẳm, dường
tòng. như tổ tông của vạn vật

Toả kì nhuệ, Nó làm nhụt bén nhọn, Chương 6 Chương 6

Giải kì phàn, Tháo gỡ rối rắm,
Hoà kì quang, Điều hoà ánh sáng, Cốc thần bất tử, Thần hang không chết,
Đồng kì trần Đồng cùng bụi bặm. Thị vị Huyền tẫn Nên gọi Huyền tẫn

Trạm hề tự hoặc tồn, Nó trong trẻo thay! lại dường Huyền tẫn chi môn, Cửa của Huyền tẫn,
như trường tồn Thị vị thiên địa căn Gốc rễ của Đất Trời
Ngô bất tri thuỷ chi tử, Ta không biết Nó là con ai,
Tượng đế chi tiên. Dường như có trước Thiên Miên miên nhược tồn, Dằng dặc như còn hoài,
đế. Dụng chi bất cần Dùng hoài mà không hết

|
5 27/02/2010 - 1/ 3 6
 |

Chương 7 Chương 7 sai chạy,

Chính thiện trị, Sửa trị thì chịu làm cho được
Thiên trường địa cửu. Trời dài đất lâu. thái bình.
Thiên địa sở dĩ năng Trời đất sở dĩ dài lâu, Sự thiện năng, Làm việc thì hợp với tài
trường năng,
Thả cửu giả, Là vì Động thiện thời. Cử động thì hợp với thời
Dĩ kì bất tự sinh, không sống cho mình, buổi.
Cố năng trường sinh Nên mới đặng trường sinh Phù duy bất tranh, Ôi vì không tranh,
Cố vô vưu. Nên không sao lầm lỗi.
Thị dĩ thánh nhân, Vì vậy Thánh nhân,
Hậu kì thân nhi thân Để thân ra sau, mà thân ở
tiên trước; Chương 9 Chương 9
Ngoại kì thân nhi thân Để thân ra ngoài, mà thân
tồn. đặng còn Tri nhi doanh chi Ôm giữ chậu đầy,
Phi dĩ kì vô tư da? Phải chăng vì không riêng tư, Bất như kì dĩ. Chẳng bằng thôi đi.
Cố năng thành kì tư Mà thành được việc riêng tư? Suỷ nhi chuyết chi, Dùng dao sắc bén,
Bất khả trường bảo. Không bén được lâu.
Kim ngọc mãn đường, Vàng ngọc đầy nhà,
Chương 8 Chương 8 Mạc chi năng thủ. Khó mà giữ lâu.
Phú quí nhi kiêu, Giầu sang mà kiêu,
Thượng thiện nhược Bậc thượng thiện giống như Tự di kì cữu. Tự vời hoạ ưu.
thuỷ; nước; Công toại thân thối, Nên việc, lui thân,
Thuỷ thiện lợi vạn vật Nước thì hay làm lợi cho vạn Thiên chi đạo. Đó là đạo Trời.
Nhi bất tranh, vật mà không tranh,
Xử chúng nhân chi sở ố, Ở chỗ mà người người đều
ghét, Chương 10 Chương 10
Cố cơ ư Đạo. Nên gần với Đạo.
Cư thiện địa, Ở thì hay lựa chỗ thấp; Tải doanh phách bão Làm cho hồn phách hiệp
Tâm thiện uyên, Lòng thì chịu chỗ thâm sâu; nhất, một,
Dữ thiện nhân, Xử thế thì thích dùng đến Năng vô li hồ? Không thể chia lìa, đặng
lòng nhân; không?
Ngôn thiện tín, Nói ra thì trung thành không Chuyên khí trí nhu, Làm cho hơi thở tụ lại,

|
7 27/02/2010 - 1/ 4 8
 |

Năng anh nhi hồ? Như trẻ sơ sinh, đặng không? Duyên thực dĩ vi khí, Nhồi đất để làm chén bát,
Địch trừ huyền lãm, Gột rửa lòng ham huyền Đương kì vô, hữu khí Nhờ chỗ không mới có cái
diệu, chi dụng. dụng của chén bát.
Năng vô tì hồ? Đừng còn chút bợn, đặng
không? Tạc hộ dũ dĩ vi thất, Khoét cửa nẻo, làm buồng
the,
Ái dân trị quốc, Thương dân trị nước, Đương kì vô, hữu thất Nhờ chỗ không mới có cái
Năng vô vi hồ? Mà làm như không làm, đặng chi dụng. dụng của buồng the
không? Cố, Bởi vậy,
Thiên môn khai hạp. Cửa trời khép mở,
Năng vô thư hồ? Mà làm như con mái, đặng Hữu chi dĩ vi lợi, Lấy cái có để làm cái lợi,
không? Vô chi dĩ vi dụng. Lấy cái không đó để làm cái
Minh bạch tứ đạt, Hiểu biết tất cả, dụng.
Năng vô tri hồ? Mà làm như không biết gì cả,
đặng không?
Chương 12 Chương 12
Sanh chi súc chi, Sinh đó, nuôi đó,
Sanh nhi bất hữu, Sinh mà không chiếm cho Ngũ sắc lệnh nhân mục Năm mầu khiến người mù
mình, manh. mắt.
Vi nhi bất thị, Làm mà không cậy công, Ngũ âm lệnh nhân nhĩ Năm giọng khiến người điếc
Trưởng nhi bất tể, Làm việc lớn mà không làm lung. tai.
chủ, Ngũ vị lệnh nhân khẩu Năm mùi khiến người tê
Thị vị Huyền đức. Đó gọi là Huyền đức sảng? lưỡi.
Trì sỉnh điền liệp, Sải ngựa săn bắn,
Lệnh nhân tâm phát Khiến lòng người hoá cuồng.
Chương 11 Chương 11 cuồng.
Nan đắc chi hoá, Của cải khó đặng,
Tam thập phúc, cộng Ba chục căm, hợp lại một Lệnh nhân hành Khiến người gặp nhiều tai
nhất cốc, bầu, phương. hoạ
Đương kì vô, hữu xa chi nhưng nhờ chỗ không, mới
dụng. có cái dụng của xe. Thị dĩ Thánh nhân, Bởi vậy Thánh nhân,
Vị phúc bất vị mục. Vì bụng mà không vì mắt.

|
9 27/02/2010 - 1/ 5 10
 |

Cố khử bỉ thủ thử Nên bỏ cái này mà lấy cái Nhược khả thác thiên Nên gửi gắm thiên hạ cho
kia hạ. họ.

Chương 13 Chương 13 Chương 14 Chương 14

Sủng nhục nhược kinh, Vinh và Nhục đều là sợ hãi; Thị chi bất kiến danh Xem mà không thấy, nên tên
Quí đại hoạn nhược Quí và Hoạn đều là vì có viết Di; gọi là Di;
thân, thân. Thính chi bất văn danh Ngóng mà không nghe, nên
viết Hi; tên gọi là Hi;
Hà vị sủng nhục nhược Tại sao gọi Vinh và Nhục Bác chi bất đắc danh Nắm mà không giữ gọi là Vi.
kinh? đều là sợ hãi? viết Vi.
Sủng vi thượng, nhục vi Là vì, Vinh trên thì Nhục Thử tam giả bất khả trí Ba cái ấy không thể phân ra
hạ; dưới, cật. được,
Đắc chí nhược kinh, Được cũng sợ hãi, Cố hỗn nhi vi nhất. Vì nó hỗn hợp làm một
Thất chi nhược kinh. Mà mất cũng sợ hãi.
Thị vị sủng nhược kinh Vì vậy mới gọi "Vinh Nhục Kì thượng bất kiểu, Trên nó thì không sáng,
đều là sợ hãi." Kì hạ bất muội. Dưới nó lại không tối,
Hà vị quí đại hoạn Tại sao gọi "Quí và Hoạn Thằng thằng bất khả Dài dằng dặc mà không có
nhược thân? đều là vì có thân"? danh. tên.
Ngô sở dĩ hữu đại hoạn Là vì, ta sở dĩ có lo lớn Phục qui ư vô vật, Rồi lại trở về chỗ không có.
giả Thị vị vô trạng chi Ấy gọi là cái hình trạng
Vi ngô hữu thân. là vì ta có thân, trạng, không hình trạng
Cập ngô vô thân, Nếu ta không thân, Vô vật chi tượng, Cái hình trạng của cái không
Ngô hữu hà hoạn! Ta sao có lo! có vật.
Cố, Vậy, Thị vị hốt hoàng, Ấy gọi là "hốt hoảng".
Nghinh chi bất kiến kì Đón nó thì không thấy đầu,
Quí dĩ thân vi thiên hạ Kẻ nào biết quí thân vì thiên thủ,
hạ, Tuỳ chi bất biến kì hậu. Theo nó thì không thấy đuôi.
Nhược khả kí thiên hạ, Nên giao phó thiên hạ cho họ
Ái dĩ thân vi thiên hạ, Kẻ nào biết thương thân vì Chấp cổ chi đạo, Giữ cái đạo xưa,
thiên hạ, Dĩ ngự kim chi hữu, Để mà trị cái có của hiện

|
11 27/02/2010 - 1/ 6 12
 |

nay. Thục dĩ an dĩ cửu, Au hay nhờ động

Năng tri cổ thỉ, Biết được cái đầu mối của Động chi từ sinh. mà đứng lại đi?
xưa,
Thị vị đạo kỉ. Ấy gọi là nắm được giềng Bảo thử Đạo giả bất dục Kẻ giữ Đạo không muốn
mối của Đạo doanh, đầy.
Phù duy bất doanh, Chỉ vì không muốn đầy,
Cố năng tế bất tân Nên mới che lấp được mà
Chương 15 Chương 15 thành. chẳng trở nên mới

Cổ chi thiện vi sĩ giả, Bậc toàn thiện xưa,

Vi diệu huyền thông, Tinh tế nhiệm mầu, siêu Chương 16 Chương 16
huyền, thông suốt.
Tham bất khả thức. Sâu chẳng khá dò. Trí hư cực, Đến chỗ cùng cực hư không,
Phù duy bất khả thức, Bởi chẳng khá dò, Thủ tịnh đốc, Là giữ vững được trong cái
Cố cưỡng vi chi dung. Tạm hình dung Đó. "Tịnh".
Van vật tịnh tác, Vạn vật cùng đều sinh ra;
Dự yên nhược đông Thận trọng dường như qua Ngô dĩ quan phục. Ta lại thấy nó trở về gốc,
thiệp xuyên, sông trên nước đặc. Phù vật vân vân... Ôi! mọi vật trùng trùng,
Do hè nhược uý tứ lân. Do dự dường sợ mắt ngó bốn Các phục qui kì căn. Đều trở về cội rễ của nó.
bên.
Nhiễm hề kì nhược Nghiêm kính dường như Qui căn viết tịnh, Trở về cội rễ, gọi là "Tịnh".
khách, khách lạ, Thị vị viết Phục Mạng. Ấy gọi là "phục mạng".
Hoán hề nhược băng chi Chảy ra dường băng tan, Phục Mạng viết Phục mạng gọi là 'Thường".
tương thích. Thường.
Đôn hề kì nhược phác, Quê mùa dường gỗ chưa đẽo
gọt, Tri Thường viết Minh, Biết Thường gọi là Minh.
Khoáng hề kì nhược Trống không dường hang Bất tri thường vọng tác Không biết đạo thường mà
cốc, núi, hung. làm càn là gây hung hoạ
Hỗn hề kì nhược trọc. Pha lẫn dường nướcđục.
Tri thường dung, Biết đạo thường thì bao
Thục năng trọc dĩ chỉ, Ai hay nhờ tịnh dung,
Tĩnh chi từ thanh; mà đục hóa trong, Dung nãi công, Bao dung thì công bình,

|
13 27/02/2010 - 1/ 7 14
 |

Công nãi vương, Công bình thì bao khắp, Quốc gia hôn loạn hữu Nước nhà rối loạn, mới có
Vương nãi thiên, Bao khắp là Trời, trung thần tôi ngay.
Thiên nãi Đạo, Trời là Đạo,
Đạo nãi cửu, Đạo thì lâu dài
Một thân bất đãi Suốt đời không nguy... Chương 19 Chương 19

Tuyệt thánh khí trí, Dứt Thánh bỏ Trí,

Chương 17 Chương 17 Dân lợi bách bội. Dân lợi trăm phần.

Thái thượng, hạ tri hữu Đời thái sơ, dân chỉ biết có Tuyệt nhân khí nghĩa, Dứt Nhân bỏ Nghĩa,
chi. đấy. Dân phục hiếu từ. Dân lại thảo lành.

Kì thứ thân nhi dự chi. Kế đó, dân than và khen đấy. Tuyệt xảo khí lợi, Dứt xảo bỏ lợi,
Kì thứ uý chi. Kế đó, dân sợ đấy. Đạo tặc vô hữu. Trộm cướp không có.
Kì thứ vũ chi. Kế đó, dân khinh đấy.
Tín bất túc yên, Vì không đủ tin, Thử tam giả, dĩ Dứt ba khoản đó,
Hữu bất tín yên. Nên dân không tin. Vi văn bất túc. Có đủ vào đâu.

Du hề kì quí ngôn. Bậc thánh xưa, quí lời nói, Cố lịnh hữu sở chúc. Phải được như vầy
Công thành sự toại, Làm xong công việc cho dân, Kiến Tố bão Phác, Ăn ở giản dị và chất phác,
Bách tính giai vị ngã tự Mà dân cứ tưởng tự nhiên tự Thiển tư quả dục. Ít riêng tư, ít tham dục.
nhiên. mình làm.

Chương 20 Chương 20
Chương 18 Chương 18
Tuyệt học vô ưu Dứt học không lo.
Đại Đạo phế, hữu Nhân Đạo lớn mất, mới có Nhân Duy chi dữ a, "Dạ" với "Ơi"
Nghĩa. Nghĩa. Tương khứ kỉ hà? khác nhau chỗ nào
Huệ Trí xuất, hữu đại Trí Huệ sinh, mới có dối trá. Thiện chi dữ Ác, Lành với dữ,
nguỵ. Tương khứ nhược hà? Khác nhau ở đâu?
Lục thân bất hoà hữu Lục thân chẳng hoà, mới có
hiếu từ. hiếu từ. Nhân chi sở uý, Chỗ mà người sợ,

|
15 27/02/2010 - 1/ 8 16
 |

Bất khả bất uý. Ta há chẳng sợ Ngã độc dị ư nhân, Ta riêng khác người đời:
Hoang hề kì vị ương Nhưng chưa có chi, sợ cũng Nhi quí thực mẫu Ta quí Mẹ nuôi muôn loài.
tai! vô ích.

Chúng nhân hi hi, Người đời vui vẻ, Chương 21 Chương 21

Như hưởng thái lao, Như hưởng thái lao.
Như xuân đăng đài. Như lên xuân đài. Khổng đức chi dung, Dáng của Đức lớn,
Duy Đạo thị tùng. Theo cùng với Đạo,
Ngã độc bạc hề kì vị Riêng ta im lặng, chẳng dấu
triệu, vết chi Đạo chi vi vật, Đạo sinh ra Vật,
Như anh nhi chi vị hài, Như trẻ sơ sinh, chưa biết Duy hoảng duy hốt. Thấp thoáng mập mờ,
tươi cười. Hốt hề hoảng hề, Thấp thoáng mập mờ,
Luy luy hề nhược vô sở Rũ rượi mà đi, đi không chỗ Kì trung hữu tượng, Trong đó có hình.
qui. về. Hoảnh hề hốt hề, Mập mờ thấp thoáng,
Chúng nhân giai hữu Người đời có dư, Kì trung hữu vật. Trong đó có Vật.
dư, Yểu hề minh hề, Sâu xa tăm tối,
Nhi ngã độc nhược di, Riêng ta thiếu thốn Kì trung hữu tinh. Trong đó có tinh.
Ngã ngu nhân chi tâm Lòng ta ngu dốt vậy thay! Kì tinh thậm chân, Tinh đó rất thực,
dã tai! Kì trung hữu tín. Trong đó có tín.
Độn độn hề. Mờ mệt chừ!
Tự cổ cập kim, Từ xưa đến nay,
Tục nhân chiêu chiêu Người đời sáng chói, Kì danh bất khứ. Tên đó không mất,
Ngã độc hôn hôn. Riêng ta mịt mờ, Dĩ huyệt chúng phủ. Gốc của vạn vật.
Tục nhân sát sát, Người đời phân biện,
Ngã độc muộn muộn, Riêng ta hỗn độn. Ngô hà dĩ tri chúng phủ Ta làm sao biết được
Đạm hề kì nhược hải. Điềm tĩnh dường như tối Chi trạng tai? Trạng thái của nó?
tăm, Dĩ thử. Nhờ đó vậy.
Liêu hề nhược vô chỉ. Vùn vụt dường như không
lặng.
Chúng nhân giai hữu dĩ, Người đời đều có chỗ dùng, Chương 22 Chương 22
Nhi ngã độc ngoan tự Riêng ta ngu dốt, thô lậu.
bỉ. Khúc tắc toàn, Cái gì khuyết thì lại toàn;

|
17 27/02/2010 - 1/ 9 18
 |

Uổng tắc trực, Cái gì cong thì lại ngay;

Oa tắc doanh, Cái gì sâu thì lại đầy; Cố, Bởi vậy,
Tệ tắc tân, Cái gì cũ thì lại mới; Phiêu phong bất chung Gió lốc không thể thổi suốt
Thiển tắc đắc, Ít thì lại được, triêu, một buổi mai,
Đa tắc hoặc. Nhiều thì lại mê. Sậu vũ bất chung nhật. Mưa rào không mưa suốt
một ngày trường.
Thị dĩ thánh nhân bão Bởi vậy Thánh nhân ôm giữ Thục vi thử giả, Ai làm nên mưa gió ấy?
nhất, cái một, Thiên Địa. Trời Đất.
Vi thiên hạ thức. để làm mẫu mực cho thiên Thiên địa thượng bất Việc Trời Đất còn không thể
hạ. năng cửu lâu,
Bất tự kiến, cố minh, Không xem là mình sáng, Nhi huống ư nhân hồ! Huống chi là việc của người!
nên sáng; Cố, Vậy nên,
Bất tự thị, cố chương, Không cho mình là phải, nên
chói; Tùng sự ư Đạo giả, Theo Đạo thì
Bất tự phạt, cố hữu Không cho mình có công, Đạo giả đồng ư Đạo. đồng với Đạo,
công, nên có công; Đức giả đồng ư đức, Theo Đức thì đồng với Đức
Bất tự căng, cố trưởng. Không khoe mình, nên đứng Thất giả đồng ư thất. Theo Mất thì đồng với Mất
đầu. Đồng ư đạo giả, Đồng với Đạo
Phù duy bất tranh, Chỉ vì không tranh, Đạo diệc lạc đắc chi. Đạo cũng vui tiếp đó,
Cố thiên hạ mạc năng Nên thiên hạ không ai tranh Đồng ư đức giả, Đồng với Đức
dữ chi tranh. nổi với mình. Đức diệc lạc đắc chi. Đức cũng vui tiếp đó,
Đồng ư thất giả, Đồng với mất,
Cổ chi sở vị khúc tắc Chỗ người xưa gọi là khuyết Thất diệc lạc đắc chi. Mất cũng vui tiếp đó.
toàn giả, thì lại toàn,
Khởi hư ngôn tai! Há phải lời nói sai đâu? Tín bất túc yên, Tin mà không đủ,
Thành, toàn nhi qui chi. Thành, là trở về chỗ Toàn Hữu bất tín yên. Nên mới không tin.
vậy.

Chương 24 Chương 24
Chương 23 Chương 23
Khí giả bất lập, Nhón gót lên thì không đứng
Hi ngôn tự nhiên. Ít nói để cho tự nhiên vững;

|
19 27/02/2010 - 1/ 10 20
 |

Khoá giả bất hành, Xoạc chân ra thì không bước Viễn viết Phản. Đi xa là trở về.
được.
Tự kiến giả bất minh, Tự xem là sáng thì không Cố, Đạo đại, Thiên đại, Vậy, Đạo lớn, Trời lớn,
sáng. Địa đại, Vương diệc Đất lớn, Người cũng lớn.
Tự thị giả bất chương, Tự xem là phải thì không đại.
chói. Vực trung hữu tứ đại, Trong đời có bốn thứ lớn.
Tự phạt giả vô công, Tự xem là có công là không Nhi vương cư kì nhất Mà người là một.
công. yên.
Tự căng giả bất trưởng. Tự kiêu căng thì không đứng Nhân pháp Địa, Người bắt chước Đất,
đầu. Địa pháp Thiên, Đất bắt chước Trời,
Kì tại Đạo dã, Theo Đạo mà nói thì: Thiên pháp Đạo, Trời bắt chước Đạo,
Viết "Dư thực chuế "Đồ ăn dư, việc làm thừa" Đạo pháp Tự nhiên, Đạo bắt chước Tự nhiên
hành,
Vật hoặc ố chi:. Ai cũng oán ghét.
Cố, hữu Đạo giả bất tử. Vì vậy, người có Đạo không Chương 26 Chương 26
làm.
Trong vi khinh căn Nặng là rễ gốc của nhẹ,
Tịnh vi táo quân.. Tịnh là chủ của náo loạn.
Chương 25 Chương 25
Thị dĩ Thánh nhân Ấy nên, Thánh nhân suốt
Hữu vật hỗn thành, Có vật hỗn độn mà nên, chung nhật ngày đi
Tiên thiên địa sinh. Sinh trước trời đất. Hành bất li tri trọng. mà không lìa xe nặng.
Tịch hề liêu hề , Yên lặng, trống không. Tuy hữu vinh quan, Tuy xem thấy cảnh tượng vẻ
Độc lập bất cải, Đứng riêng mà không đổi, vang,
Châu thành nhi bất đãi, Đi khắp mà không mỏi, Yến xử siêu nhiên. Mà lòng yên lặng vượt lên
Khả dĩ vi thiên hạ mẫu, Có thể là Mẹ thiên hạ. trên cả.
Ngô bất tri kì danh, Ta không biết tên, Nại hà vạn thặng chi Vì sao vua nước vạn thặng,
Tự chi viết Đạo, Gọi đó là Đạo, chủ,
Cưỡng vi chi danh viết Gượng cho là Lớn. Nhi dĩ thân khinh thiên Lấy thân mà xem nhẹ thiên
Đại. hạ. hạ?
Đại viết Thệ, Lớn là tràn khắp, Khinh tắc thất bổn, Nhẹ thì mất gốc,
Thế viết Viễn, Tràn khắp là đi xa, Táo tắc thất quân Náo loạn thì mất chủ.

|
21 27/02/2010 - 1/ 11 22
 |

Chương 27 Chương 27 Chương 28 Chương 28

Thiện hành vô triệt tích. Đi khéo, không để dấu chân; Tri kì hùng, thủ kì thư, Biết như con trống, giữ như
Thiện ngôn vô hà trích; Nói khéo, không để lỗi lầm; con mái,
Thiện số bất dụng trù Tính khéo, không dùng bàn Vi thiên hạ khê, Làm khe nước cho thiên hạ;
sách. toán; Vi thiên hạ khê, Làm khe nước cho thiên hạ,
Thiện bế vô quan kiện Đóng khéo, không cần khoá thường đức bất li, hằng theo Đức mà không lìa.
nhi bất khả phai. mà không mở đặng Phục qui ư anh nhi. Lại trở về trẻ thơ.
Thiện kết vô thằng ước Thắt khéo, không cần buộc
nhi bất khả giải. mà không tháo đặng. Tri kì bạch, thủ kì hắc, Biết trắng, giữ đen,
Vi thiên hạ thức. Làm khuôn mẫu cho thiên
Thị dĩ Thánh nhân Cho nên Thánh nhân, hạ.
Thường thiện cứu nhân Thường khéo cứu người nên Vi thiên hạ thức, Làm khuôn mẫu cho thiên
cổ vô khí nhân; không có người nào bị bỏ; hạ,
Thường thiện cứu vật, Thường khéo cứu vật, nên thường đức bất thắc, hằng theo Đức mà không sai.
cố vô khí vậy. không vật nào bị bỏ Phục qui ư vô cực. Lại trở về vô cực.
Thị vị tập minh. Ấy gọi là "sáng bằng hai".
Tri kì vinh, thủ kì nhục, Biết vinh, giữ nhục,
Cố, Nên chi, Vi thiên hạ cốc. Làm hang sâu cho thiên hạ;
Thiện nhân giả bất thiện Người lành là thầy của kẻ Vi thiên hạ cốc, Làm hang sâu cho thiên hạ,
nhân chi sư. không lành. thường đức nãi túc. hằng theo Đức mới đầy đủ.
Bất thiện nhân giả, Người không lành là của cải Phục qui ư phác. Lại trở về mộc mạc.
thiện nhân chi tư. của người lành.
Bất quí kì sư, Không quí người lành ấy, Phác tán tắc vi khí, Mộc mạc, tán ra, sinh đủ
Bất ái kì tư, Không yêu người không lành hạng người.
ấy, Thánh nhân dụng chi Thánh nhân dùng hạng tàu
Tuy trí đại mê, Dù bậc trí cũng mê to. tắc vi quan trưởng. năng, phong làm quan trưởng
Thị vị yếu diệu. Yếu diệu là đó! Cố đại chế bất cát. Nên phép trị lớn không chia.

|
23 27/02/2010 - 1/ 12 24
 |

Tất hữu hung niên. Nhiều năm mất mùa.

Chương 29 Chương 29
Cố thiện hữu quả nhi dĩ, Vậy thắng một cách khéo
Tương dục thủ thiên hạ Muốn lấy thiên hạ mà làm léo,
nhi vi chi, (theo ý mình) Bất cảm dĩ thủ cường. không dám dùng sức mạnh.
Ngô kiến kì bất đắc dĩ, Ta thấy không thể được rồi, Quả nhi vật căng, Thắng mà không khoe
Thiên hạ thần khí bất Thiên hạ là món đồ thần, khoang,
khả vi dã. chẳng thể làm theo ý mình Quả nhi vật phạt, Thắng mà không tự khen,
được đâu. Quả nhi vật kiêu, Thắng mà không kiêu căng,
Vi giả bại chi, Hễ làm thì hỏng, Quả nhi bất đắc dĩ, Thắng vì cực chẳng đã,
Chấp giả thất chi. Hễ giữ thì mất. Quả nhi vật cưỡng. Thắng mà không áp bức.

Cổ, vật Cho nên, vật Vật tráng tắc lão Vật mạnh lớn ắt già,
Hoặc hành, hoặc tuỳ, hoặc đi, hoặc theo, Thị vị bất Đạo. Ấy là Trái Đạo.
Hoặc hư, hoặc xuy, hoặc hà, hoặc hít, Bất Đạo tảo dĩ. Trái đạo, mất sớm.
Hoặc cường, hoặc luy, hoặc mạnh, hoặc yếu,
Hoặc toả, hoặc truy. hoặc che, hoặc phá.
Chương 31 Chương 31
Thị dĩ Thánh nhân Ấy nên Thánh nhân
Khứ thậm, khứ xa, khứ lánh bỏ những cái gì thái Phù giai binh giả bất Binh khí tốt là vật chẳng
thái quá. tường chi khí, lành,
Vật hoặc ố chi. Vật nào cũng ghét nó.
Cố hữu Đạo giả bất xử. Nên chi, người có Đạo,
Chương 30 Chương 30 không dùng.
Quân tử cư tắc quí tả, Quân tử thì trọng bên trái,
Dĩ Đạo tá nhân chủ giả, Ai lấy Đạo phò Vua, Dụng binh tắc quí hữu, Dụng binh thì quí bên phải.
Bất dĩ binh cưỡng thiên Không dùng binh mà bức Binh giả, bất tường chi Binh là việc chẳng lành,
hạ, thiên hạ, khí,
Kì sự hảo huờn, Sẽ thấy đặng kết quả tốt. Phi quân tử chi khí, Không phải đồ của người
Sư chi sở xử. Chỗ đóng sư đoàn, quân tử.
Kinh cức sanh yên. Gai góc mọc đầy. Bất đắc nhi dụng, Bắt buộc mà dùng đến,
Đại quân chi hậu, Sau cuộc chiến chinh, Điềm đạm vi thượng. Điềm đạm là hơn.

|
25 27/02/2010 - 1/ 13 26
 |

Thắng nhi bất mĩ, Thắng trận, đâu có tốt, Dân mạc chỉ lệnh nhi tự Dân không bắt buộc, mà tự
Nhi mĩ chi giả. Mà cho là tốt, quân. phục tùng.
Thị lạc sát nhân. Là vui giết người, Thỉ chè hữu danh, Pháp độ bày ra,
Phù lạc sát nhân giả, Phàm vui giết người, Danh diệc kị hữu. Thì mới có tên,
Tắc bất khả dĩ đắc chí ư Không thể vừa ý muốn Phi diệc tương tri chỉ, Tên kia đã có,
Thiên hạ hĩ. thiên hạ Tri chi khả di bất đãi. Cũng phải biết dừng, biết
Thí Đạo chi tại thiên hạ, dừng không hại
Kiết sự thượng tả. Việc tốt chuộng bên trái, Du xuyên cốc chi ư Đạo sánh với thiên hạ
Hung sự thượng hữu. Việc dữ chuộng bên phải. giang hải. Như sông biển với suối khe.
Thiên tướng quân cư tả, Phó tướng ở bên trái,
Thượng tướng quân cư Thượng tướng ở bên phải:
hữu. Chương 33 Chương 33
Ngôn dĩ tang lễ xử chi. Là chỗ đứng trong khi tang
lễ. Tri nhân giả trí; Biết người là Trí;
Sat nhân chi chúng, Kẻ giết người nhiều Tự tri giả minh. Biết mình là sáng.
Dĩ ai bi khấp chi. Thảm thương khóc đó, Thánh nhân giả hữu lực. Thắng người là có sức;
Chiến thắng dĩ tang lễ Kẻ chiến thắng, lấy tang lễ Tự thắng giả cường. Thắng mình là mạnh.
xử chi. mà xử đấy. Tri túc giả phú. Biết đủ là giầu.
Cưỡng hành giả hữu Gượng làm là có chí.
chí.
Chương 32 Chương 32 Bất thất kì sở giả cửu. Không mất bản tính là lâu
dài.
Đạo thường vô danh Đạo thường thì không tên, Tử nhi bất vong giả tho. Chết mà không mất là sống
phác, mộc mạc, lâu.
Tuy tiểu, Tuy nhỏ,
Thiên hạ mạc năng thần Dưới trời chưa chi thần phục
dã. được. Chương 34 Chương 34
Hầu vương nhược năng Nếu bậc Vương Hầu giữ
thủ chi, được Nó, Đại Đạo phiếm hề, Đạo lớn tràn lấp,
Vạn vật tương tự tân. Vạn vật sẽ tự xưng thần. Kì khả tả hữu. Bên phải bên trái.
Thiên địa tương hợp, Trời Đất hoà hợp, Vạn vật thị chi nhi Vạn vật nhờ Nó mà sinh ra,
Dĩ giáng cam lộ. Nước ngọt rơi xuống, sinh nhi bất từ. Mà không một vật nào bị Nó

|
27 27/02/2010 - 1/ 14 28
 |

khước từ.
Công thành bất danh Xong việc rồi, không để tên.
hữu. Chương 36 Chương 36
Y dưỡng vạn vật nhi bất Che chở, nuôi nấng muôn
vi chủ, loài, mà không làm chủ. Tương dục hấp chi. Hòng muốn thu rút đó lại,
Thường vô dục, khả Thường không ham muốn, Tất cố trương chi. Là sắp mở rộng đó ra.
danh ư tiểu. nên có thể gọi tên là nhỏ Tương dục nhược chi, Hòng muốn làm yếu đó,
Vạn vậy qui yên nhi bất Được muôn vật theo, về mà Tất cố cường chi. Là sắp làm đó mạnh lên.
vi chủ. không làm chủ, Tương dục phế chi, Hòng muốn vứt bỏ đó,
Khả danh vi đại. Nên có thể gọi tên là Lớn. Tất cố hưng chi. Là sắp làm hưng khởi đó.
Dĩ kì chung bất tự vi Bậc thánh nhân, cho đến Tương dục đoạt chi, Hòng muốn cướp đoạt đó,
đại. ngày cùng, không cho mình Tất cố dữ chi. Làm sắp ban thêm cho đó,
là lớn. Thị vị vi minh. Ấy gọi là ánh sáng huyền vi.
Cố năng thành kì đại. Cho nên mới thành được Nhu nhược thắng cương Mếm yếu thắng cứng mạnh.
việc lớn của mình cường.
Ngu bất khả thoát ư Cá không thể thoát vực sâu.
uyên, Lợi khí nước nhà
Chương 35 Chương 35 Quốc chi lợi khí, Không thể bảo cho mọi
Bất khả dĩ thị nhân. người đều biết.
Chấp đại tượng, Nắm được Đại Tượng,
Thiên hạ vãng. Đi khắp thiên hạ,
Vãng nhi bất hại, Đi đến đâu cũng không hại, Chương 37 Chương 37
An bình thái. Được yên ổn thái bình.
Đạo thường vô vi, Đạo thường không làm,
Nhạc dữ nhị, Nhạc và bánh, Nhi vô bất vi, Nhưng không gì không làm.
Quá khách chỉ. Khách đi qua đường dừng
lại. Hầu vương nhược năng Bậc Hầu Vương giữ được
Đạo chi xuất khẩu Đạo ra cửa miệng, thủ chi, Nó,
Đạm hồ kì vô vị, Lạt lẽo vô vị. Vạn vật tương tự hoá. Thì vạn vật sẽ tự thay đổi.
Thị chi bất túc kiến. Nhìn không đủ thấy,
Thính chi bất túc văn. Lắng không đủ nghe. Hoá nhi dục tác, Muốn thay đổi mà nhúng tay
Dung chi bất túc kí. Dùng Nó, không hết. vào,

|
29 27/02/2010 - 1/ 15 30
 |

Ngô tương trấn chi. Ta nên ngăn lại, Thất Đạo nhi hậu Đức, Mất Đạo rồi mới có Đức,
Dĩ vô danh chi phác, Dùng cái mộc mạc của vô Thất Đức nhi hậu Nhân, Mất Đức rồi mới có Nhân.
danh, Thất Nhân nhi hậu Mất Nhân rồi mới có Nghĩa,
Vô danh chi phác. Cái mộc mạc của vô danh. Nghĩa,
Diệc tương vô dục, Cũng nên không ham muốn? Thất Nghĩa nhi hậu Lễ. Mất Nghĩa rồi mới có Lễ.
Bất dục dĩ tịnh, Không ham muốn thì điềm Phù Lễ giả, trung tín chi Lễ chỉ là cái vỏ mỏng của
tịnh bạc, lòng trung tín;
Thiên hạ tương tự định Thiên hạ sẽ tự yên. nhi loạn chi thủ. mà cũng là đầu mối của hỗn
loạn.
Tiền thức giả, Đạo chi Tiền thức chỉ là hoa của Đạo,
Chương 38 Chương 38 hoa,
nhi ngu chi thỉ; Mà cũng là gốc của ngu.
Thượng đức bất đức, Đức cao là do không có đức,
Thị dĩ hữu đức; Bởi vậy mới có đức. Thị dĩ đại trượng phu Ấy nên bậc đại trượng phu
Hạ đức bất thất đức, Đức thấp là do có đức, Xử lì hậu bất cư kì bạc, Ở chỗ dầy, không ở chỗ
Thị dĩ vô đức. Nên không có đức mỏng,
Xử kì thực bất cư kì Chuộng trái, không chuộng
Thượng đức vô vi Đức mà cao thì không làm, hoa. hoa,
nhi vô dĩ vi. lại không cậy đó là có làm Cố khứ bỉ thủ thử. Nên bỏ đây mà giữ đó.
Hạ đức vi chi Đức mà thấp thì có làm,
nhi hữu dĩ vi. Lại cho là có làm.
Chương 39 Chương 39
Thượng nhân vi chi Nhân mà cao thì làm,
nhi vô dĩ vi. Nhưng không cho đó là có Tích chi đắc Nhất giả: Đây là những vật xưa kia đã
làm. được ngôi Một:
Thượng nghĩa vi chi Nghĩa mà cao, cũng làm, Thiên đắc Nhất dĩ Trời được Một mà trong,
nhi hữu dĩ vi. Lại cho là có làm. thanh,
Thượng lễ vi chi Lễ mà cao, thì làm Địa đắc Nhất dĩ ninh, Đất được Một mà yêu,
nhi mạc chi ứng. Nếu không được đáp Thần đắc Nhất dĩ linh, Thần được Một mà linh,
Tắc nhương tí nhi Thì xăn tay mà lườm. Cốc đắc Nhất dĩ doanh, Hang được Một mà đầy,
nhưng chi. Vạn vật đắc Nhất dĩ Muôn vật được Một mà
Cố, Vì vậy, sinh, sống,

|
31 27/02/2010 - 1/ 16 32
 |

Hầu vương đắc Nhất dĩ Hầu vương được Một mà trị Chương 40 Chương 40
vi thiên hạ trinh. thiên hạ.
Kì trí chi Nhất dã. Đều là đã đến được chỗ Một Phản giả Đạo chi động; Trở lại là cái động của Đạo;
mà nên cả. Nhược giả Đạo chi Yếu, mềm là cái dụng của
Thiên vô dĩ thanh tương Nếu trời không trong sẽ vỡ, dụng. Đạo.
khủng liệt.
Địa vô dĩ ninh tương Đất không yên sẽ lở, Thiên hạ vạn vật sinh ư Vạn vật dưới trời sinh nơi
khủng phế Hữu; Có;
Thần vô dĩ linh tương Thần không linh sẽ tán, Hữu sinh ư Vô. Có sinh nơi Không.
khủng hiệt.
Cốc vô dĩ doanh tương Hang không đầy sẽ cạn,
khủng kiệt, Chương 41 Chương 41
Vạn vật vô dĩ sinh Vạn vật không sống sẽ dứt,
tương khủng diệt, Thượng sĩ văn Đạo, Thượng sĩ nghe Đạo,
Hầu vương vô quí cao Hầu vương không trị thiên hạ Cần nhi hành chi. Cố gắng theo liền.
tương khủng quyết. sẽ mất. Trung sĩ văn Đạo, Trung sĩ nghe Đạo,
Cố, Bởi vậy, Nhược tồn nhược vong. Thoạt nhớ, thoạt quên.
Quí dĩ tiện vi bổn, Quí lấy Tiện làm gốc, Hạ sĩ văn Đạo. Hạ sĩ nghe Đạo,
Cao dĩ hạ vi cơ. Cao lấy Thấp làm nền. Đại tiếu chi. Cả cười, bỏ qua.
Thị dĩ hầu vương tự vị Nên chi hầu vương tự xưng Bất tiếu, bất túc dĩ vi Nếu không cười, sao đủ gọi
cô quả bất cốc. là "con côi", "ít đức" Đạo. đó là Đạo
Thử kì dĩ tiện vi bổn Đó là lấy tiện làm gốc?
da? Phi hồ? Không phải vậy sao? Cố kiến ngôn hữu chi: Nên chi người xưa nói:
Minh Đạo nhược muội, Sáng về Đạo, dường tăm tối,
Cố, Vậy Tiến Đạo nhược thối. Tiến về Đạo, dường như thối
Trí số dự vô dự. quá khen thành như không lui.
Bất dục khen Di Đạo nhược lội. Ngang với Đạo, dường như
Lục lục như ngọc. Bậc thánh nhân không muốn tầm thường.
Lạc lạc như thạch. được quí như ngọc Thượng Đức nhược cốc, Đức mà cao, dường như
bị khinh như sỏi. trũng thấp,
Đại bạch nhược nhục, Thật trong trắng, dường như
bợn nhơ.

|
33 27/02/2010 - 1/ 17 34
 |

Quảng đức nhược bất Đức dồi dào, dường không ích,
túc. đủ. Hoặc ích chi nhi tổn. Thêm là bớt.
Kiến đức nhược thu, Đức vững chắc, dường như Nhân chi sở giáo, Chỗ mà người xưa dạy,
cẩu thả. Ngã diệc giáo chi. Ta nay cũng dạy:
Chất chân nhược du. Kẻ chân chất, dường như Cường lương giả bất Dùng bạo động chết bạo tàn,
biến đổi. đắc kì tử,
Đại phương vô ngung, Vuông lớn, không góc. Ngô tương dĩ vi giáo Người nói câu đó là Thầy ta.
Đại khí vãn thành. Chậu lớn, muộn thành. phụ.
Đại âm hi thanh, Âm lớn, ít tiếng.
Đại tượng vô hình. Tượng lớn, không hình.
Đạo ẩn vô danh. Đạo kín, không tên. Chương 43 Chương 43
Phù duy Đạo, Chỉ có Đạo.
Thiện thải tha thành. Hay cho, lại tác thành. Thiên hạ chi chí nhu, Cái rất mềm của thiên hạ,
Trì sính thiên hạ chi chí Thắng cái rất cứng trong
kiên. thiên hạ.
Chương 42 Chương 42 Vô hữu nhập vô gian. Cái không có xen vào được
chỗ không thể xen vào,
Đạo sinh Nhất, Đạo sinh Một, Ngô thị dĩ tri vô vi Do đó mà ta biết được
Nhất sinh Nhị, Một sinh Hai, chi hữu ích. sự lợi ích của vô vi
Nhị sinh Tam, Hai sinh Ba,
Tam sinh vạn vật. Ba sinh vạn vật. Bất ngôn chi giáo, Dạy bảo mà không cần đến
Vạn vật phụ âm nhi bão Trong vạn vật không vật nào lời nói,
dương, mà không cõng âm bồng Vô vi chi ích, Lợi ích của vô vi,
dương. Thiên hạn hi cập chi. Trong thiên hạ ít ai hiểu kịp.
Xung khí dĩ vi hoà. Nhân chỗ xung nhau mà hoà
với nhau
Nhân chi sở ố, Chỗ ghét của người Chương 44 Chương 44
Duy cô quả bất cốc, Là cô lậu, quả đức, bất thiện
Nhi vương còng dĩ vi Thế mà bậc vua chúa lại Danh dữ thân, thục Danh và thânh, cái nào quí
xưng. dùng đó mà tự xưng. thân? hơn?
Cố, Vậy, Thân dữ hoá, thục đa? Thân và Của, cái nào trọng
Vật hoặc tổn chi nhi Sự vật trong đời bớt là thêm, hơn?

|
35 27/02/2010 - 1/ 18 36
 |

Đắc dữ vong, thục Đặng và Mất, cái nào khổ Chương 46 Chương 46
bệnh? hơn?
Thiên hạ hữu Đạo, Thiên hạ có Đạo,
Thị cố, Vậy nên, Khước tẩu mã dĩ phẩn. Ngựa cỡi vun phân ruộng.
Thậm ái tất thậm phí; Thương nhiều ắt tổn nhiều, Thiên hạ vô Đạo, Thiên hạ không Đạo,
Đa tàng tất hậu vong. Chứa nhiều ắt mất nhiều. Nhung mã sinh ư giao. Ngựa chiến nuôi ngoài
Tri túc bất nhục, Biết đủ, không nhục. thành.
Tri chỉ bất dãi, Biết dừng, không nguy. Hoạ hạc đại ư bất tri Không hoạ nào lớn bằng
Khả dĩ trường cửu. Và có thể lâu dài. túc; không biết đủ.
Cữu mạc đại ư dục đắc. Không hại nào to bằng muốn
đặng.
Chương 45 Chương 45 Cố Bởi vậy
Tri túc chi túc Biết đủ trong cái đủ
Đại thành nhược Thành tựu mĩ mãn dường Thường túc hĩ mới luôn luôn đủ.
khuyết, như dở dang,
Kì dụng bất tệ. Thì chỗ dùng của nó không
hư được. Chương 47 Chương 47
Đại doanh nhược xung, Đầy tràn dường như trống
không, Bất xuất hộ, tri thiên hạ.
Không ra khỏi cửa, biết việc
Kì dụng bất cùng. Thì chỗ dùng của nó vô thiên hạ.
cùng. Bất khuy dữ, kiến Thiên Không dòm ngoài cửa, thấy
Đại trực nhược khuất, Rất ngay thẳng dường như Đạo. được Đạo Trời.
cong queo, Kì xuất di viễn, Càng ra xa,
Đại xảo nhược chuyết. Rất khéo léo dường như Kì tri di thiểu. Càng biết ít.
vụng về,
Đại biện nhược nột. Rất hùng biện dường như ấp Thị dĩ thánh nhân, Bởi vậy thánh nhân,
úng. Bất hành nhi tri. Không đi mà biết,
Táo thắng hàn, Nóng nảy thắng lạnh lẽo, Bất kiến nhi danh, Không thấy mà hiểu,
Tịnh thắng nhiệt. Yên lặng thắng hăng hái. Bất vi nhi thành. Không làm mà nên.
Thanh tịnh vi thiên hạ Thanh tịnh mới chính được
chính. thiên hạ.

|
37 27/02/2010 - 1/ 19 38
 |

Chương 48 Chương 48 chi lấy thành tín mà ở,

Đắc tín hĩ Nên được thành tín vậy.
Vi Học nhật ích, Theo học, càng ngày càng
thêm, Thánh nhân tại thiên hạ Thánh nhân lo cho thiên hạ,
Vi Đạo nhật tổn. Theo Đạo, càng ngày càng Hấp hấp vi thiên hạ hồn Mà không để lòng lộ ra.
bớt. kì tâm
Tổn chi hựu tốn, Bớt rồi lại bớt, Bách tính giai chú kì Trăm họ đều chú tai mắt.
Dĩ chí ư vô vi. Đến mức vô vi. nhĩ mục
Thánh nhân giai hài chi. Thánh nhân xem thảy như
Vô vi nhi vô bất vi, Không làm mà không gì là con mình.
không làm,
Thủ thiên hạ thường dĩ Thường dùng vô vi thì được Chương 50 Chương 50
vô sự. thiên hạ,
Cập kì hữu sự bất túc dĩ Bằng dùng hữu vi thì không Xuất sinh nhập tử. Ra sống thì vào chết.
Thủ thiên hạ đủ
trị thiên hạ Sinh chi đồ thập hữu Đường của sống có mười ba;
tam
Tử chi đồ thập hữu tam Đường của chết có mười ba;
Chương 49 Chương 49 Nhân chi sinh. Cái sống của con người,
Động chi tử địa diệc Đi tới chỗ chết cũng có mười
Thánh nhân vô thường Lòng của Thánh nhân không thập hữu tam ba.
tâm, phải luôn luôn không thay, Phù hà cố? Cớ sao vậy?
Dĩ bách tính tâm vi tâm Mà lấy cái lòng của trăm họ Dĩ kì sinh sinh chi hậu. Vì quả lo tận sống cái sống
làm lòng mình. của mình.
Thiện giả ngô thiện chi Với kẻ lành thì lấy lành mà ở
Với kẻ chẳng lành cũng lấy Cái văn thiện nhiếp sinh Ai biết cái đạo nhiếp sinh,
Bất thiện giả ngô diệc lành mà ở, giả.
thiện chi Lục hành bất ngộ tỉ hổ, Đi đường không gặp thú dữ.
Đắc thiện hĩ. Nên được lành vậy. Nhập quân bất bị giáp Vào trận không bị đao
Tín giả ngô tín chi Với kẻ thành tín thì lấy thành binh. thương,
tín mà ở, Tỉ vô sở đầu kì giác, Té không chỗ đâm,
Bất tín giả ngô diệc tín Với kẻ không thành tín cũng Hổ vô sở thố kì trảo, Cọp không chỗ vấu,

|
39 27/02/2010 - 1/ 20 40
 |

Binh vô sở dung kì Đao không chỗ phạm. Thị vị Huyền đức. Đó gọi là Huyền đức.
nhẫn.
Phù hà cố? Cớ sao vậy?
Dĩ kì vô tử địa. Tại không có chỗ chết. Chương 52 Chương 52

Thiên hạ hữu thỉ Thiên hạ có nguồn gốc,

Chương 51 Chương 51 Dĩ vi thiên hạ mẫu. Dùng làm Mẹ của thiên hạ.
Kí đắc kì mẫu Hễ giữ được Mẹ,
Đạo sinh chi, Đạo sinh đó, Dĩ tri kì tử. Thì biết được Con.
Đức súc chi. Đức nuôi đó, Kí tri kì tử, Đã biết được Con,
Vật hình chi, Chủng loại tạo hình đó, Phục thủ kì mẫu. Trở về giữ Mẹ.
Thế thành chi. Hoàn cảnh liên kết đó. Một thân bất đãi. Thân đến chết không nguy
Thị dĩ vạn vật mạc bất Vậy nên muôn vật đâu phải
tôn Đạo. tôn Đạo Tắc kì đoài, Ngậm miệng lại,
Nhi quí Đức. quí Đức Bế kì môn. Lấp mắt tai,
Chung thân bất cần. Suốt đời không lao nhọc.
Đạo chi tôn, Tôn Đạo Khai kì đoài, Mở miệng ra,
Đức chi quí. quí Đức Tế kì sự. Bao biện việc,
Phù mạc chi mạng nhi Là một phận sự bắt buộc mà Chung thân bất cứu. Suốt đời không cứu được
thường tự nhiên là chiều hướng tự nhiên.
Kiến tiểu viết Minh. Thấy được chỗ tế vi là Sáng,
Cố Thế nên Thủ nhu viết Cường. Giữ được mềm yếu là Mạnh.
Đạo sinh chi Đạo sinh đó, Dụng kì quang, Dùng cái sáng của Đạo,
Đức súc chi. Đức nuôi đó, Phục qui kì minh. Trở về cõi sáng của mình.
Trưởng chi dục chi. Cấp dưỡng đó, nuôi nấng đó, Vô di thân ương, Thân không sợ tai ương.
Đình chi độc chi. Đùm bọc đó, bồi sức đó, Thị vi tập thường. Đó gọi là Sáng gấp hai.
Dưỡng chi phúc chi Dưỡng nuôi đó, chở che đó,
Sinh nhi bất hữu. Sinh mà không chiếm làm
của mình. Chương 53 Chương 53
Vi nhi bất thị, Làm mà không cậy công,
Trưởng nhì bất tể. Là bậc trên, mà không là Sử ngã giới nhiên hữu Nếu ta hiểu biết kha khá,
chủ, tri, Ta đi theo đường Đạo lớn.

|
41 27/02/2010 - 1/ 21 42
 |

Hành ư đại Đạo. Chỉ sợ làm mà sai thôi! Kì đức nãi trường. Thì Đức ấy mới dài.
Duy thi thị uý. Đạo Lớn thì rộng và trơn tru, Tu chi ư quốc, Nếu lấy Đạo mà lo cho nước,
Đại Đạo thậm di, Dân lại thích đường hẹp và Kì đức nãi phong. Thì Đức ấy mới thịnh.
Nhi dân hiếu kính. quanh co. Tu chi ư thiên hạ, Nếu lấy Đạo mà lo cho thiên
Triều đình lộng lẫy thật, hạ,
Triều thậm trừ, Mà ruộng nương đầy cỏ Kì đức nãi phổ. Thì Đức ấy mới rộng.
Điền thậm vu. hoang,
Thương thậm hư. Còn kho đụn thì trống trơn. Cố, Nên chi,
Dĩ thân quan thân, Lấy thân mà xét thân,
Phục văn thái. Áo quần sang trọng thật, Dĩ gia quan gia, Lấy nhà mà xét nhà;
Đới lợi kiếm. Đeo kiếm bén, Dĩ hương quan hương, Lấy làng mà xét làng;
Yếm ẩm thực, Ăn uống chán, Dĩ quốc quan quốc, Lấy nước mà xét nước;
Tài hoá hữu dư. Của cải thừa... Dĩ thiên hạ quan thiên Lấy thiên hạ mà xét thiên hạ.
Thi vị đạo khoa, Nhưng đó là đường của đạo hạ.
tặc
Phi Đạo dã tai? Đâu phải đường của đại Đạo. Ngô hà dĩ tri thiên hạ Ta làm sao biết được việc
nhiên tai? thiên hạ như thế?
Dĩ thử. Thì lấy chỗ đó.
Chương 54 Chương 54

Thiện kiến giả bất bạt, Cắm thật chặt thì không nhổ Chương 55 Chương 55
lên được.
Thiện bảo giả bất thoát. Ôm thật chặt thì không sút ra Hàm đức chi hậu, Kẻ mà Đức dầy,
được. Tỉ ư xích tử. Giống như con đỏ,
Tử tôn dĩ tế tự bất Con cháu tế tự không dứt. Độc trùng bất thích, Độc trùng không cắn.
chuyết Mãnh thú bất cứ. Thú dữ không ăn.
Tu chi ư thân, Nếu lấy Đạo mà tu thân, Cược điểu bất bác. Ác điều không xớt.
Kì đức nãi chân. Thì Đức ấy chân thành.
Tu chi ư gia, Nếu lấy Đạo mà lo việc nhà, Cốt nhược cân nhu nhi Xương yếu, gân mềm, tay
Kì đức nãi dư. Thì Đức ấy có dư. ác cố, nắm cứng khư
Tu chi ư hương, Nếu lấy Đạo mà lo cho hàng Vị tri tẫn mẫu chi hợp Chưa biếy giao hợp
xóm, nhi toàn tác

|
43 27/02/2010 - 1/ 22 44
 |

Tinh chi chí dã. Tinh khí có dư. được,

Chung nhật hào nhi bất Suốt ngày hét vang mà tiếng Bất khả đắc nhi lợi, Không thể lấy chỗ lợi mà
sá. không khan được,
Bất khả đắc nhi hại, Không thể lấy chỗ hại mà
Hoà chi chí dã. Hoà hợp hoàn toàn được,
Tri hoà viết Thường Biết hoà gọi là Thường Bất khả đắc nhi quí, Không thể lấy chỗ quí mà
Tri Thường viết Minh Biết Thường gọi là Minh được,
Ích sinh viết Tường Quá ham sống thì hại. Bất khả đắc nhi tiện, Không thể lấy chỗ tiện mà
Tâm sử khí viết Cường. Tâm sai khí, thì mạnh. được,
Cố, Vì vậy,
Vật tráng tắc lão. Vật mạnh lớn thì già. Vi thiên hạ quí. Dưới trời không gì quí hơn.
Vị chi bất Đạo. Đó là nghịch Đạo,
Bất Đạo tảo dĩ. Nghịch Đạo chết sớm.
Chương 57 Chương 57

Chương 56 Chương 56 Dĩ chính trị quốc, Lấy ngay thẳng mà trị nước.
Dĩ kì dụng binh, Lấy trá nguỵ mà dụng binh.
Tri giả bất ngôn, Biết thì không nói. Dĩ vô sự thủ thiên hạ Lấy vô sự mà được thiên hạ.
Ngôn giả bất tri. Nói thì không biết.
Ngô hà dĩ tri kì nhiên Ta làm sao biết được?
Tắc kì đoai, bế kì môn, Thường ngậm miệng, bịt mắt tai?
tai Dĩ thử: Thì đây:
Toả kì nhuệ, giải kì Nhụt bén nhọn, bỏ chia phân, Thiên hạ đa kị huý, Thiên hạ nhiều kiêng kị,
phân, Nhi dân di bần. Thì dân chúng càng nghèo,
Hoà kì quang, đồng kì Hoà ánh sáng, đồng bụi bặm, Dân đa lợi khí, Nhân dân nhiều lợi khí,
trần Quốc gia tư hôn. Nước nhà càng tối tăm.
Thị vị Huyền đồng. Ấy gọi là Huyền đồng. Nhân đa kĩ xảo, Người người nhiều tài khéo,
Kì vật tư khởi. Vật lạ càng nảy sinh,
Cố, Thế nên, Pháp lệnh tư chương, Pháp lệnh càng rõ rệt,
Bất khả đắc nhi thân, Không thể lấy chỗ thân mà Đạo tặc đa hữu. Trộm cướp càng sinh nhiều.
được,
Bất khả đắc nhi sơ, Không thể lấy chỗ sơ mà Cố, Vậy,

|
45 27/02/2010 - 1/ 23 46
 |

Thánh nhân vân: Bậc thánh nhân mới bảo: Liêm nhi bất quế, Cảm hoá người mà không
Ngã vô vi nhi dân tự Ta vô vi mà dân tự hoá, tổn thương.
hoá, Trực nhi bất tử, Kéo cho ngay mà không sửa
Ngã hiểu tịnh nhi dân tự Ta ưa tịnh mà dân tự chính, dạy.
chính. Quang nhi bất diệu. Rọi ánh sáng mà không chói
Ngã vô sự nhi dân tự Ta vô sự mà dân tự giầu, loà.
phú.
Ngã vô dục nhi dân tự Ta không dục vọng mà dân
phác trở thành chất phác
Chương 59 Chương 59

Trị nhân sự thiên mạc Trị người, giúp trời; không

Chương 58 Chương 58 nhược sắc. chi bằng tiết kiệm

Kì chính muộn muộn, Chính lệnh lờ mờ, Phù duy sắc thị vị tảo Tiết kiệm phải là việc lo đầu
Kì dân thuần thuần. Thì dân ôn hoà. phục. tiên.
Kì chính sát sát, Chính lệnh dòm dò, Tảo phục vị chi trọng Lấy nó làm việc lo đầu tiên
Kì dân khuyết khuyết. Thì dân lỗi lầm. tích đức. thì chứa được đức
Trọng tích đức tắc vô Chứa được đức thì không gì
Hoạ hề phúc chi sở ỷ, Hoạ là chỗ dựa của phúc, bất khắc. là không thắng được
Phúc hề hoạ chi sở Phúc là chỗ núp của hoạ. Vô bất khắc tắc mạc tri Không ai biết được chỗ cùng
phục. kì cực. cực của nó,
Phúc tri kì cực? Ai biết chỗ cùng của nó? Mạc tri kì cực khả dĩ Thì mới có thể nắm giữ được
Kì vô chính, Trên mà không ngay thẳng, hữu quốc. nước.
Chính phục vi kì, Thì ngay trở thành nguỵ,
Thiện phục vi yêu. Thiện trở thành tà, Hữu quốc chi mẫu, Giữ được Mẹ của nước,
Nhân chi mê, Cái mê của người, Khả dĩ trường cửu. Thì mới có thể lâu dài.
Kì nhật cố cửu. Có đã lâu rồi. Thị vị thâm căn cố đế. Đó gọi là rễ sâu gốc bền
Trường sinh cửu thị chi Cái đạo trường sinh cửu thị
Thị dĩ Thánh nhân, Bởi vậy bậc Thánh nhân: đạo.
Phương nhi bất cát, Để vuông vức mà không đẽo
gọt,

|
47 27/02/2010 - 1/ 24 48
 |

Cố, Nên
Chương 60 Chương 60 Đại quốc dĩ hạ tiểu Nước lớn hạ mình trước
quốc nước nhỏ
Trị đại quốc nhược Trị nước lớn, khác nào nấu Tắc thủ tiểu quốc. ắt đặng nước nhỏ xưng thần;
phanh tiểu tiên. cá nhỏ. Tiểu quốc dĩ hạ đại Nước nhỏ hạ mình trước
Dĩ Đạo lị thiên hạ, Lấy Đạo mà điều khiển thiên quốc nước lớn,
hạ, Tắc thủ đại quốc. ắt đặng nước lớn che chở
Kì quỉ bất thần, Quỉ cũng không lộ thần oai. Cố, Nên,
Phi kì quỉ bất thần, Không phải quỉ không lộ Hoặc hạ dĩ thủ Hoặc hạ mình để đặng,
được thần oai, Hoặc hạ nhi thủ. hoặc hạ mình mà đặng.
Kì thần bất thương Mà vì quỉ không làm hại Đại quốc bất quá dục Nước lớn chẳng qua muốn
nhân. được người, kiêm súc nhân. gồm nuôi người.
Phi kì thần bất thương Không phải là thần không Tiểu quốc bất quá dục Nước nhỏ chẳng qua muốn
nhân, hại được người, nhập sự nhân. vào thờ người.
Thánh nhân diệc bất Mà vì thánh nhân không hại
thương nhân. người. Phù lưỡng giả các đắc Cả hai đều đặng chỗ muốn
Phù lưỡng bất tương Cả hai đều không hại người, kì sở dục. của mình.
thương. Đại giả nghi vi hạ. Bậc lớn nên hạ mình.
Cố Đức giao qui yên. Nên Đức của họ nối nhau về
một chỗ.
Chương 62 Chương 62

Chương 61 Chương 61 Đạo giả Đạo là

Vạn vật chi áo, Chỗ chứa sâu kín của vạn
Đại quốc giả hạ lưu, Nước lớn mà làm chỗ thấp, vật.
Thiên hạ chi giao, Sẽ là chỗ hợp lại của thiên Thiện nhân chi bửu, Châu báu của người lành.
hạ, Bất thiện nhân chi sở Chỗ nương dựa của kẻ không
Thiên hạ chi tẫn. Là giống cái của thiên hạ. bảo. lành.
Thiện ngôn khả dĩ thị Lời hay có thể được đắc giá.
Tẫn thường dĩ tịnh Giống cái thường lấy Tịnh tôn
thắng mẫu, mà thắng giống đực. Hành khả dĩ gia nhân. Việc hay có thể tăng giá con
Dĩ tịnh vi hạ. Lấy Tịnh làm chỗ thấp người

|
49 27/02/2010 - 1/ 25 50
 |

Nhân chi bất thiện Nhưng còn kẻ không lành, Vi đại ư kì tế. Làm việc lớn, bắt nơi chỗ
Hà khí chi hữu? Sao lại bỏ chúng? nhỏ.
Thiên hạ nan sự, Việc khó trong đời
Cố, Bởi vậy, Tất tác ư dị. khởi nơi chỗ dễ.
Lập thiên tử Mới lập đấng thiên tử, Thiên hạ đại sự, Việc lớn trong đời
Trí tam công Mới đặt bậc tam công. Tất tác ư tế. Khởi nơi chỗ nhỏ.
Tuy hữu củng bích Tay cầm củng bích,
Dĩ tiên tứ mã Ngồi xe bốn ngựa Thị dĩ thánh nhân, Bởi vậy thánh nhân,
Bắt như toạ tiến thử Nhưng sao bằng ngồi yên Chung bất vi đại. Suốt đời không làm chi lớn,
Đạo trên Đạo mà trị dân. Cố Năng thành kì đại. Nên mới thành được việc
lớn,
Cổ chi sở di quí thử Người xưa sở dĩ quí Đạo ấy Phù khinh nặc, Tất quả Kẻ hứa dễ, ít tin được.
Đạo giả hà? là tại sao? tín.
Bất nhật dĩ cẩu đắc Không ngày nào họ không Đa dị tất đa nan. Kẻ xem gì cũng dễ ắt gặp
cần cho được đó, nhiều cái khó.
Hữu tội dĩ miễn da? Cho nên dù có lỗi cũng được Thị dĩ Vậy nên
miễn, hay sao? Thánh nhân do nan chi, Bậc thánh nhân xem việc gì
Cổ Vì vậy cũng khó,
Vi thiên hạ quí dã. Nó là vật quí của thiên hạ Cố Chung vô nan hỹ Nên trọn đời không gặp gì
khó cả.

Chương 63 Chương 63
Chương 64 Chương 64
Vi vô vi, Làm mà không làm,
Sự vô sự. Lo mà không lo, Kì an dị trì, Vật yên tịnh, dễ cầm,
Vị vô vị. Nếm mà không mùi. Kì vị triệu dị mưu. Chưa bày điềm, dễ lo;
Đại tiểu đa thiểu. Xem lớn như nhỏ, coi nhiều Kì tuý dị phán, Vật mềm dễ tan tác;
như ít Kì vi dị tán. Vật nhỏ, dễ phân tán.
Báo oán dĩ đức. Lấy đức báo oán. Vi chi ư vị hữu. Ngăn ngừa khi chưa hiện,
Trị chi ư vị loạn. Sửa trị khi chưa loạn.
Đồ nan ư kì dị. Làm việc khó, bắt nơi chỗ
dễ. Hạp bão chi mộc. Cây to một ôm,

|
51 27/02/2010 - 1/ 26 52
 |

Sinh ư hào mạt. Khởi sinh tại gốc nhỏ. Phi dĩ minh dân Không làm cho dân "khôn
Cửu tằng chi đài. Đài cao chính tầng, lanh"
Khởi ư luỹ thổ. Khởi đầu nhúm đất con. Tương dĩ ngu chi. Mà làm cho dân "thực thà"
Thiên lí chi hành, Đi xa nghìn dặm,
Thỉ ư túc hạ. Khởi đầu một bước chân. Dân chi nan trị Dân mà khó trị,
Dĩ kì trí đa. Vì nhiều trí mưu.
Vi giả bại chi. Làm thì hư, Cố. Bởi vậy
Chấp giả thất chi. Giữ thì mất. Dĩ trí trị quốc, Lấy trí mà trị nước,
Thị dĩ thánh nhân, Bởi vậy thánh nhân, Quốc tri tặc. Là cái vạ cho nước.
Vô vi cố vô bại, Không làm nên không hư, Bất dĩ trí trị quốc, Không lấy trí mà trị nước,
Vô chấp cố vô thất, Không giữ, nên không mất. Quốc chi phúc. Là cái phúc cho nước.

Dân chi tùng sự Người dân mà làm, Tri thử lưỡng giả diệc Biết hai điều đó, là biết làm
Thường ư cơ thành nhi Gần thành thì bại. khẻ thức. mô thức.
bại chi. Thường tri khẻ thức, Thường biết làm mô thức,
Thận chung như thỉ, Dè sau như trước, Thị vị Huyền đức. Nên gọi là Huyền đức.
Tác vô bại sự. Ắt không hư hại. Huyền đức, thâm hĩ, Huyền đức thì sâu, thẳm.
Thị dĩ thánh nhân Vậy nên thánh nhân. viễn hĩ.
Dục bất dục Muốn mà không muốn. Dữ vật phản hĩ, Nhân đó, muôn vật trở về.
Bất quí nan đắc chi hoá; Không quí của khó được. Nhiên hậu mãi chí đại Rồi sau mới đến chỗ đại
Học bất học, Học mà không học, thuận. thuận.
Phục chúng nhân chi sở Giúp chúng nhân hối mà trở
quá. về.
Dĩ phụ vạn vật chi tự Giúp vạn vật sống theo tự Chương 66 Chương 66
nhiên nhiên.
Nhi bất cảm vi Mà không dám mó tay vào. Giang hải sở dĩ năng vi Sóng biển sở dĩ làm đặng
bách cốc vương giả Vua trăm hang.
Dĩ kì thiện hạ chi. Vì nó khéo đứng dưới thấp
Chương 65 Chương 65 Cố Nên
Năng vi bách cốc Làm vua đặng trăm hang.
Cổ chi thiện vi Đạo giả Đời xưa, kẻ khéo thi hành vương.
Đạo, Thị dĩ dục thượng dân Vậy nên Muốn ngồi trên dân,

|
53 27/02/2010 - 1/ 27 54
 |

tất dĩ ngôn hạ chi hắn lấy lời mà hạ mình thiên hạ tiên: trước thiên hạ"
Dục tiên dân tất dĩ thân Muốn đứng trước dân, hẳn Từ cố năng dũng, Từ mới có Dũng,
hậu chi lấy mình để ra sau Kiêm cố năng quảng. Kiệm mới có rộng,
Thị dĩ thánh nhân Vậy nên thánh nhân Bất cảm vi thiên hạ tiên, Không dám đứng trước thiên
Xử thượng nhi dân bất Ở trên dân mà không hay hạ
trọng nặng. Cố năng thành khí thì được Ngôi cao
Xử tiền nhi dân bất hại Ở trước dân mà dân không trưởng.
thấy hại. Kim xá từ thả dũng, Nay, nếu bỏ Từ để được
Thị dĩ thiên hạ lạc thôi Vì thế thiên hạ không chán, Xá kiệm thả quảng. Dũng,
nhi bất yếm lại còn đẩy tới trước Xá hậu thả tiên bỏ Kiệm để được Rộng,
Dĩ kì bất tranh Bởi vì đó không tranh, Tử hĩ. bỏ Sau để đứng trước
Cố Thiên hạ mạc năng Nên thiên hạ không cùng là chết vậy
dữ chi tranh. tranh với đó được Phù từ dĩ chiến tắc Lấy Từ mà tranh đấu thì
thắng thắng;
Dĩ thủ tắc cố. Lấy Từ mà cố thủ thì vững.
Chương 67 Chương 67 Thiên tướng cứu chi, Trời mà muốn cứu ai,
Dĩ từ vệ chi. Lấy Từ mà giúp đó.
Thiên hạ giai vị ngã Thiên hạ đều gọi Đạo ta là
Đạo đại lớn
tự bất tiếu. mà dường như không giống Chương 68 Chương 68
chi cả.
Phù duy đại, Bởi nó Lớn Thiện vi sĩ giả bất vũ, Tướng giỏi không dùng vũ
Cố Tự bất tiếu. nên Nó không giống chi cả lực,
Nhược tiểu cửu hĩ, Nhược bằng Nó giống vật Thiện chiến giả bất nộ. Chiến sĩ giỏi không giận dữ.
chi Thiện thắng địch giả bất Khéo thắng địch là không
Kì tế dã phù! Thì Nó đã nhỏ lâu rồi! dữ. tranh với đó.

Ngã hữu tam bửu Ta có ba vật báu, Thiện dụng nhân giả vi Khéo dùng người là hạ mình
Trì nhi bảo chi: hằng nắm giữ và ôm ấp: chi hạ giúp đó.
Nhất viết từ; Một là "Từ"; Thị vị bất tranh chi đức. Đó là cái đức của sự không
Nhị viết kiệm; Hai là "Kiệm"; tranh.
Tam viết bất cảm vi Ba là "Không dám đứng Thị vị dụng nhân chi Đó là cái thuật của sự dùng

|
55 27/02/2010 - 1/ 28 56
 |

lực. người. Mạc năng tri, không hay hiểu,

Thị vị phối thiên cổ chi Đó là hợp với chỗ cùng cực Mạc năng hành. không hay làm.
cực. của Đạo Trời vậy Ngôn hữu tông, Lời của ta có gốc
Sự hữu quân. Việc của ta có chủ.
Phù duy vô tri, Vì thiên hạ không hiểu được
Chương 69 Chương 69 cái chỗ đó,
Thi dĩ bất ngã tri. Nên không hiểu được ta.
Dụng binh hữu ngôn: Dụng binh có câu: Tri ngã giả hi, Hiểu ta, ít kẻ,
Ngô bất cảm vi chủ nhi Thà làm khách, hơn làm chủ. Tắc ngã giả quí. Nên ta mới quí
vi khách, Thị dĩ thánh nhân Vì vậy bậc thánh nhân
Bất cảm tiến thốn nhi Thà thối một bước, hơn tiến Bị hạt hoài ngọc. Ngoài mặc bó vải, mà lòng
thối xích: một tấc. đầy châu ngọc.
Thị vị hành vô hành Đó gọi là: bước mà không đi
tới;
Nhương vô tí, Nhượng mà không xăn tay; Chương 71 Chương 71
Nhưng vô địch, Bắt giặc mà không đối địch;
Chấp vô binh. Cầm giữ mà không binh khí. Tri bất tri thượng, Biết mà cho là không biết,
Hoạ mạc đại ư khinh Không hoạ nào lớn bằng thì cao,
địch, khinh địch. Bất tri tri bệnh. Không biết mà cho là biết,
Khinh địch cơ táng ngô Khinh địch thì mất của báu. thì bệnh.
bảo Phù duy bệnh bệnh, Biết đó là bệnh,
Cố Nên Thị dĩ bất bệnh. Thì không bệnh nữa.
Kháng binh tương gia, hai bên giao binh, Thánh nhân bất bệnh, Thánh nhân không bệnh,
Ai giả thắng hĩ. Kẻ nhường là thắng Dĩ kì bệnh bệnh, Vì biết đó bệnh,
Thị dĩ bất bệnh. Nên không bệnh nữa.

Chương 70 Chương 70
Chương 72 Chương 72
Ngô ngôn Lời của ta
Thậm di tri, Rất dễ hiểu Dân chi uý uy, Dân mà không sợ cái đáng
Thậm dị hành. Rất dễ làm. sợ,
Thiên hạ Thế mà thiên hạ Tắc đại uy chí. Tất cái sợ lớn phải đến.

|
57 27/02/2010 - 1/ 29 58
 |

Bất tranh nhi thiện Không tranh mà lại thắng;

Vô hiệp kì sở cư, Đừng chê hẹp chỗ ở của thắng.
mình, Bất ngôn nhi thiện ứng Không nói mà có kẻ nghe;
Vô yếm kì sở sinh. Đừng chán đời sống của Bất triệu nhi tự lai Không gọi mà tự đến;
mình. Xiển nhiên thiện mưu. Thong thả mà xong việc.
Phù duy bất yếm, Vì ta không chê,
Thị dĩ bất yếm. Nên ta không chán. Thiên võng khôi khôi, Lưới trời lồng lộng
Sơ nhi bất thất. Thưa mà chẳng lọt.
Thị dĩ thánh nhân, Bởi vậy thánh nhân,
Tự tri bất tự kiến. Biết mình mà không tự xem
là sáng.
Tự ái bất tự quí. Yêu mình mà không quí Chương 74 Chương 74
mình.
Cố Nên Dân bất uý tử, Dân bất uý tử,
Khử bỉ thủ thử. Bỏ đây mà giữ đó. Nại hà dĩ tử cụ chi? Làm sao lấy chết doạ đó.
Nhược sử dân thường Nhược bằng khiến dân
uý tử thường sợ chết.
Nhi vi kì giã Và lại có người phạm pháp,
Chương 73 Chương 73 Ngô đắc chấp nhi sát Ta bắt được và giết đi, để
chi. không ai dám vi phạm
Dũng ư cảm tắc sát, Cái dũng của sự dám làm thì Thục cảm? Ai dám làm việc đó?
chết,
Dũng ư bất cảm tắc Cái dũng của sự không dám Thường hữu tư sát giả Thường có Đấng Tư sát để
hoạt. làm thì sống. sát. mà giết.
Thử lưỡng giả hoặc lợi Hai cái đó, hoặc có lợi, hoặc Phù đại tư sát giả sát, Nay ta lại thế Đó mà giết,
hoặc hại. có hại. Thị vị đại đại tượng Có khác nào thế tay thợ đẽo.
trác.
Thiên chi sở ố, Cái chỗ ghét của Trời, Phù đại đại tượng trác Thế tay thợ đẽo
Thực tri kì cố? Ai hay được duyên cớ? giả,
Thị dĩ thánh nhân do Bậc thánh cũng cấp chỗ khó Hi hữu bất thương kì Ít thấy chẳng bị đứt tay.
nan chi. đó! thủ hĩ
Thiên chi đạo: Đạo của Trời:

|
59 27/02/2010 - 1/ 30 60
 |

Tử chi đồ; là bạn của chết;

Chương 75 Chương 75 Nhu nhược giả, Mềm và yếu
Sinh chi đồ. là bạn của sống.
Dân chi cơ, Dân mà đói,
Dĩ kì thượng thực thuế Là vì trên bắt thuế nhiều. Thị dĩ binh cường tắc Ấy nên binh mạnh thì không
chi đa, bất thắng, thắng;
Thị dĩ cơ. Nên mới đói. Mộc cường tắc chiết. Cây mạnh thì ắt gãy.
Dân chi nan trị. Dân mà khó trị,
Dĩ kì thượng chi hữu vi. Là vì trên dùng đạo hữu vi Cố Ấy nên
Thị dĩ nan trị. Nên mới khó trị. Kiên cường xử hạ. Cứng và mạnh ở bậc dưới
Nhu nhược xử thượng. Mềm và yếu ở bậc trên.
Dân chi khinh tử, Dân mà khinh chết,
Dĩ kì cầu sinh chi hậu Là vì trọng cầu sự sống.
Thị dĩ khinh tử. Nên mới khinh chết. Chương 77 Chương 77
Phù duy vô dĩ sinh vi Kẻ nào không làm gì cả để
giả. sống Thiên chi Đạo kì du Đạo Trời ư? khác nào cây
Thị hiền ư quí sinh. Ngoan hơn kẻ cố "làm" để trương cung dư? cung giương lên:
sống Cao giả ức chi, Chỗ cao thì ép xuống,
Hạ giả cử chi; Chỗ thấp thì nâng lên.
Hữu dư giả tổn chi; Có dư thì bớt đi.
Chương 76 Chương 76 Bất túc giả bổ chi. Không đủ thì bù vào.
Thiên chi Đạo: Đạo của Trời:
Nhân chi sinh dã nhu Người khi mới sinh thì mềm Tổn hữu dư nhi bổ bất Bớt chỗ dư bù chỗ thiếu
nhược. yếu; túc.
Kì tử dã kiên cường. Mà khi chết thì cứng và Nhân chi đạo tắc bất Đạo của Người thì không
mạnh. nhiên: vậy:
Vạn vật thảo mộc chi Vạn vật cây cỏ mới sinh thì Tổn bất túc dĩ phụng Bớt chỗ thiếu bù chỗ dư.
sinh dã nhu thuý, mềm dịu; hữu dư.
Kì tử dã khô kháo; Mà khi chết thì khô héo Thục năng hữu dư dĩ Ai đâu có dư để bù cho thiên
phụng thiên hạ? hạ.
Cố Nên Duy hữu Đạo giả. Nếu không phải kẻ đã được
Kiên cường giả, Cứng và mạnh Đạo!

|
61 27/02/2010 - 1/ 31 62
 |

Thị dĩ thánh nhân; Bởi vậy thánh nhân:

Voi nhi bất thị, Làm mà không cậy công, Chương 79 Chương 79
Công thành nhi bất xử, Công thành rồi không ở lại,
Kì bất dục kiến hiền. Không muốn ai thấy tài hiền Hoà đại oán, tất hữu dư Hoà được oán lớn, vẫn còn
của mình oán, oán thừa,
An khả dĩ vi thiện. Sao cho thế là phải?

Chương 78 Chương 78 Thị dĩ thánh nhân Ấy nên thánh nhân

Chấp tả khế nhi bất Cầm tờ hợp ước bên trái mà
Thiên hạ nhu nhược, Dưới trời, mềm yếu, trách ư nhân. không trách người.
Mạc quá ư thuỷ, không chi hơn nước
Nhi công kiên cường thắng được vật cứng Hữu đức tư khế, Kẻ Đức thì hợp lại,
giả, Vô đức tư triệt. Người không Đức thì phản
Mạc chỉ năng thắng. không chi hơn đó được ra.
Kì vô dĩ dị chi. Không chi thay đó được Thiên Đạo vô thân, Đạo Trời không thân ai,
Thường dữ thiện nhân. Thường gia ân cho người
Nhu thắng cương, Mềm thắng cứng, lành.
Nhược thắng cường. Yếu thắng mạnh.
Thiên hạ mạc năng tri, Dưới trời không ai không
biết, Chương 80 Chương 80
Mạc năng hành. Nhưng không ai có thể làm
được. Tiểu quốc quả dân. Nước nhỏ, dân ít,
Thị dĩ thánh nhân vân: Bởi vậy thánh nhân nói: Sử hữu thập bách chi Dù có mười hay trăm thứ
Thọ quốc chi cấu, Dám nhận lấy bụi bặm của khí nhi bất dụng binh khí, cũng không cho
nước, dùng đến
Năng vi xã tắc chủ. Mới có thể làm được chủ xã Sử dân trọng tử nhi bất Khiến cho dân sợ chết, mà
tắc. viễn tỉ không đi xa.
Thọ quốc bất tường, Dám nhận lấy sự không may Tuy hữu chu dư, Tuy có thuyền xe,
của nước Vô sở thừa chi. Không chỗ ngồi lên.
Năng vi thiên hạ vương. Mới có thể làm vua thiên hạ
Chánh ngôn nhược Lời ngay nghe trái ngược. Tuy hữu giáo binh, Tuy có giáp binh,
phản. Vô sở trần chi. Cũng không cho dùng đến.

|
63 27/02/2010 - 1/ 32 64
 |

thêm nhiều.
Sử dân phục kiết thằng Khiến dân dùng lại cách gút Thiên chi Đạo, lợi nhi Đạo của Trời, lợi mà không
nhi dụng chi. dây. bất hại. hại.
Thánh nhân chi Đạo, vi Đạo của Thánh nhân, làm mà
Cam kì thực, Ăn món ngon của nơi đó, nhi bất tranh không tranh
Mĩ kì phục, Mặc đồ đẹp của nơi đó,
An kì cư, Yêu nơi mình ở đó,
Lạc kì tục. Vui với phong tục của đó.

Lân quốc tương vọng, Nước gần cùng trông nhau,

Kê khuyển chi thinh Tiếng gà chó cùng nghe
tương văn, chung,
Dân chi lão tử bất tương Dân đến già, chết không qua
vãng lai. lại nhau.

Chương 81 Chương 81

Tín ngôn bất mĩ, Lời thành thực không đẹp,

Mĩ ngôn bất tín. Lời đẹp không thành thực.
Thiện giả bất biện. Người thiện không tranh
biện,
Biện giả bất thiện. Người tranh biện không
thiện.
Tri giả bất bác, Người trí không học rộng,
Bác giả bất tri. Người học rộng không trí

Thánh nhân bất tích, Bậc thánh nhân không thu

giữ,
Kí dĩ vi nhân kỉ dũ hữu. Càng vì người, mình càng
thêm có,
Kí dĩ dữ nhân kỉ dũ đa. Càng cho người, mình càng

|
65 27/02/2010 - 1/ 33 66