Sains Fizikal

Sifat Cahaya
Penilaian Bilik Darjah
Sains
 5.1.1 Menyatakan cahaya bergerak lurus dengan
Tahun 4 SK
menjalankan aktiviti

 5.1.2 Membanding dan membezakan bayang-bayang

yang terhasil apabila cahaya dihalang oleh objek lut sinar, lut
cahaya dan legap dengan menjalankan
aktiviti.

Kurikulum Standard Sekolah Rendah

 5.1.3 Mengeksperimen untuk menentukan faktor yang
mempengaruhi saiz dan bentuk bayang-bayang. UNIT Sifat Cahaya

Saya boleh ... 1 3 6

5 Sains Fizikal

Menyatakan cahaya bergerak lurus,


boleh dipantulkan dan dibiaskan

Membuat kesimpulan tentang faktor yang
mempengaruhi saiz dan bentuk
bayang-bayang 


Disediakan oleh:
Suheil Almawardie bin Mohd Roslan
SK Kuala Mai Bharu
 Sains Fizikal Sains Fizikal
Tarikh Tarikh

Sifat Cahaya Sifat Cahaya

Sumber Cahaya Kejelasan bayang-bayang objek

• Orientasi objek
Cahaya merupakan keperluan penting dalam kehidupan kita. Jika orientasi objek berubah, bentuk bayang-bayang juga
Cahaya diperoleh daripada pelbagai sumber seperti: akan berubah.
Cahaya matahari Lampu Api • Kedudukan sumber cahaya
Jika kedudukan lampu berbeza, bentuk bayang-bayang itu
sumber cahaya semula jadi sumber cahaya buatan sumber cahaya buatan berbeza.
(tenaga elektrik) (tenaga kimia)
Latihan 6
Jawab soalan berdasarkan penyiasatan di bawah.
Latihan 1
Namakan sumber cahaya Dalam suatu penyiasatan, suatu objek diterangi oleh sumber cahaya
dari dua kedudukan yang berbeza, S dan T seperti yang ditunjukkan
berikut.
dalam rajah di bawah.
Skrin
S Kedudukan S T
sumber cahaya

Lampu Objek
Bentuk bayang-
bayang

  suluh
T

(a) Lakarkan bentuk bayang-bayang yang terhasil dalam

jadual diatas.
(b) Nyatakan tujuan penyiasatan di atas.

  
(c) Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada penyiasatan ini?

(d) Apakah faktor lain yang mempengaruhi bentuk bayang-bayang?

1 6
 Sains Fizikal Sains Fizikal
Tarikh Tarikh

Sifat Cahaya Sifat Cahaya

Faktor yang mempengaruhi saiz bayang-bayang Sifat Cahaya

Jarak di antara objek dengan sumber cahaya.

Saiz bayang-bayang menjadi lebih besar jika jarak di antara sumber cahaya dan objek • Sifat cahaya ialah:
lebih dekat.
Jarak di antara objek dengan skrin. cahaya cahaya dapat cahaya dapat
Saiz bayang-bayang menjadi lebih kecil jika jarak di antara objek dengan skrin lebih bergerak lurus dipantulkan dibiaskan
dekat.
• Cahaya bergerak daripada sumber cahaya dalam garis lurus.
• Pantulan cahaya berlaku apabila sinaran cahaya
Latihan 5
mengenai permukaan objek dan dilantun balik dari
Jawab soalan berdasarkan jadual. permukaan itu.
Jadual di bawah menunjukkan keputusan suatu penyiasatan. • Pembiasan cahaya berlaku apabila cahaya bergerak melalui
dua medium yang berbeza, arah pergerakan cahaya akan
Jarak di antara lampu suluh dengan 20 25 30
berubah.
kereta mainan (cm)
Saiz bayang-bayang pada skrin Besar Sederhana Kecil
Latihan 2
(a) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini? Isikan tempat kosong. Tentukan fenomena di bawah berdasarkan sifat cahaya yang betul.

Semakin jarak di antara lampu suluh dengan kereta mainan, semakin saiz bayang-
bayang yang terbentuk.
Jadual di bawah menunjukkan keputusan suatu penyiasatan lain.
Jarak di antara kereta mainan dan skrin (cm) 20 25 30 
Saiz bayang-bayang pada skrin Kecil Sederhana Besar

(b) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?


(c) Berdasarkan kedua-dua penyiasatan ini, nyatakan faktor-faktor
yang mempengaruhi saiz bayang-bayang.

5
 Sains Fizikal
Tarikh

Sifat Cahaya
Kejelasan bayang-bayang objek

• Kejelasan bayang-bayang yang terbentuk mungkin

berbeza mengikut sifat objek yang menghalangnya seperti:
- Lut sinar iaitu sifat objek yang membenarkan semua cahaya
melaluinya. Oleh itu, tiada bayang-bayang yang terhasil
- Lut cahaya iaitu sifat objek yang membenarkan
sebahagian cahaya melaluinya. Oleh itu, bayang-bayang
yang terhasil tidak jelas.
- Legap iaitu sifat objek yang tidak membenarkan cahaya
melaluinya. Oleh itu, bayang-bayang yang terhasil
jelas.

Latihan 4
Jawab soalan berdasarkan rajah.
Rajah di bawah menunjukkan susunan radas untuk menyiasat
kejelasan
bayang-bayang yang dibentuk oleh tiga objek yang berlainan jenis.

Objek

Lampu suluh Skrin

(a) Nyatakan objek

(i) Lut sinar:
(i) Lut cahaya:
 (i) Legap:
4
Sains Fizikal
Tarikh

Sifat Cahaya

Pergerakan Cahaya

Cahaya bergerak daripada sumber cahaya dalam garis lurus.

Contoh cahaya bergerak lurus:
Cahaya daripada lampu kereta
Cahaya daripada lampu helikopter
Alur cahaya matahari pada celahan kawasan pokok
Apabila cahaya yang bergerak lurus dihalang oleh suatu objek, bayang-bayang
terbentuk.

Latihan 3
Jawab soalan berdasarkan rajah.
Rajah di bawah menunjukkan suatu penyiasatan tentang
pergerakan cahaya.

A
B
Mentol C
menyala

Pemerhati

Objek Pemerhatian

(a) Nyatakan pemerhatian yang diperoleh dari pemerhati Kertas surih

Plastik jernih

(b) Ramalkan apa yang berlaku sekiranya kadbod B digerakkan Papan lapis
ke kanan?

(c) Buat satu kesimpulan tentang penyiasatan ini.