Chuong 4
HE THONG QUAN LY CHAT LU'O'NG
THEO HACCP
4.1. GIO THIEU CHUNG VE HACCP
1.1. Khai nigm HACCP
HACCP 1a hé thong quan ly chat luong mang tinh phong ngira
nham bao dam an toan thy pham théng qua viéc phan tich méi nguy hai
va thyc hién cac bién phap kiém soit tai cdc diém tdi han. HACCP 1a tir
iét tat cua Hazard Analysis and Critical Control Point trong tiéng Anh
va c6 nghia 1a “Hé thong phan tich mdi nguy va iém soat diém toi han”,
hay “Hé thong phan lich, xde dinh va to chite kiém soat ede moi nguy
trong yéu trong qua trinh san xuat va ché bién thye pham”.
1
HACCP Ia hé thing quan ly chat lugng dya trén co so phan tich
cae méi nguy va cdc diém kiém sot trong yéu. Dé 1a cng cu phan tich
nham bao dam an toan vé sinh va cl lugng thue pham. HACCP bao
gdm nhing danh gi é tho Gi tat ca cdc bude 6 lién quan
trong quy trinh ché bién thyrc phim, déng thdi xac dinh nhiing buée trong
yeu doi voi an toan chat Iuong thyc phim. Céng cu nay cho _phép tap
trung nguén luc k¥ thuat, chuyén mén vao nhiing bude ché bién cé anh
huéng quyét dinh dén an toan chat lugng thie pham. Phan tich HACCP
sé dua ra danh myc nhiing diém kiém soat trong yéu CCPs cing voi
nhimg muc tiéu phong ngira, cac thu tue theo doi, giam sat va nhimg tac
dong diéu chinh timg diem kiem soat trong yéu. Dé duy tri an toan, chat
lugng lién tue cho sin pham, cdc két qua phan tich sé duoc luu git.
wong xuyén thay doi thy thude
Y ctia qua trinh ché bién. HACCP 1a mét hé théng cé so
s6 khoa hoc va cé tinh logic hé thong. HACCP cé thé thich nghi dé dang
104voi su thay d6i nh nhitng tién bo trong thiét ké thiét bi, quy tinh ché
bién hode nhing cai titn ky thuat. H¢ thong HACCP cé kha nang déec lip
voi nhing hé théng quan ly chat lugng khac. Ap dung HACCP phi hop
v6i viéc thye hién cac hé thong quan ly chat lugng da c6 va la hé thong
dang duge lua chon dé quan ly an toan chat lugng thye pham trong sé rat
nhiéu nhimg hé théng quan ly chat luong khdc nhau.
Tai Viét Nam, khai niém HACCP duge tigp can ti nhimg nim dau
ctia thap ky 90 the ky XX, tuy nhién do trinh dé kinh té ky thuat con han
ché nén diéu kién tiép can véi hé théng HACCP cén khé khan. Hién nay,
Vigt Nam la thanh vién cdc nuéc ASEAN, Viét Nam da gia nhap Té
chtte Thuong mai T! hé giéi WTO (World Trade Organization) va tham
gia Higp dinh Doi tac xuyén Thai Binh Duong TPP (Trans- Pacific
Strategic Economie Partnership Agreement) voi muc tiéu bao vé stre
khoe nhan dan, mo rong thi trudng, gia ting kim ngach xuat khau. Cac
ban, nganh a cé rat nhieu hoat dong thiét thire dé thtic day qua trinh doi
méi hé théng quan ly chat lugng va an toan vé sinh thuc pham, dac biét
la nganh thy pham da ap dung hé théng quan ly chat Jung HACCP,
ting bude thay thé cho cach kiém sot chat lugng truyén thong 1a dua
trén kiém tra san pham cudi cling, sang phong ngtra va kiém soat cac méi
nguy.
4.1.2. Lich str eta HACCP
Nam 1959, Co quan Quan ly Hang khéng va i Khong gian Hoa Ky
(NASA) dat hang Pillsbury (la mt céng ty san xuat thure pham va nuée
giai khat ln cua Hoa Ky) cung cap loai the pham c6 thé ding durge trén
khéng gian véi cdc diéu kién dang chit y sau:
Thye phim phai duge thiét ké sao cho co thé an duge trong moi
trudng khéng trong Iwong, khéng vay ban va khong gay ngit mach dign.
Thue pham khong duge chira vi sinh vat va phai dat do an toan cang gan
100% cang tot.
Cong ty Pillsbury cho rang k¥ thuat kiém tra chat Iugng ma ho
dang ap dung khéng di dam bao dé chéng gay nhiém cho san pham trong
san xuat thuc pham. Cong ty thay rang ho phai kiém nghigém qua nhiéu
thanh, pham téi mite chi cén lai rat it sin pham cé thé cung cap cho céc
chuyén bay vao vii tru, do do cng ty Pillsbury két ludin: Chi c6 cach xay
dung hg thong phong ngita, khéng cho méi nguy xay ra trong qué trinh
san xuat mdi dam bao duge an toan thye pham va dau nhing nam 1960
ho bat dau ap dung khai nigm HACCP doi v6i cong tac san xuat thye
phim ctia hg, Ti d6, hé thong quan ly chat long thye pham cla cong ty
Pillsbury duge céng nhan trén toan the gidi nhu mét bién phap t6i tan dé
105kiém soat an toan thye pham. No khéng phai 1a hé théng hoan toan
khéng c6 rai ro nhung no duge thiét ke dé gidm thiéu rui ro cla céc moi
nguy d6i véi an toan thye pham.
Nam 1973, lan dau FDA yéu cau kiém soat HACCP trong ché bién
46 hop dé chong Clostridium Botulinum, la Joai vi khuan Bay ra ngd doc
thjt. Nam 1985, My thanh lap Uy ban Tw van Quée gia ve tiéu chuan vé
sinh thye pham (NACMCF). Uy ban nay da tigu chuan héa cde nguyén
tac cia HACCP. Nam 1993, t6 chire qude té cao nhat vé thu phim cia
Lién higp quéc - Uy ban CODEX céng nhan va ban hanh van ban huéng
dan ap dung HACCP.
Nam 1995, Co quan Quin ly Thue pham va Duge phim Hoa Ky
(USFDA ~ Food and Drug Administration) da yéu cau thye hién quan ly
an ton thyc phim theo HACCP déi voi cae nha sn xuat thoy hai san va
bat bude cae doanh nghiép thay san xuat khau vao Hoa Ky phai quan ly
an toan thue pham theo HACCP.
Nam 1997, Co quan Kiém tra An toan Thue phim (FSIS) cé trach
nhiém kiém sot cde nha may ché bién thit va gia cam theo “Hé théng
cdc diém kiém soat t6i han” va tién toi ap dung cho cdc nganh cong
nghigp thye pham khac. Thi trudng Hoa Ky, quy dinh rd tai Chuong 123
Luat Thye pham, doanh nghiép xuat khau vao My phai ap dung HACCP.
Do do, hang nam FDA thuyc hién viée kiém tra chap hanh cua doanh
nghigép vé hé thong quan ly HACCP. Co quan c6 tham quyén nuée xuat
khau c6 the duoc FDA céng nhan khi tra loi day di cde cau hoi vé
HACCP cia FDA va cé nang luc hoat déng duge FDA céng nhan.
> Tai Lién minh chau Au
Nam 1993, EU da ban hanh chi thi 6 93/43/EEC (ngay 14/6/1993)
ve vé sinh thuc phim, tat cd cde doanh nghiép hoat dong trén linh vue
thye pham tai cde nude thuge Lién minh chau Au phai ap dung HACCP.
Nam 1997, EU da cong bé bat bude ap dung hé thong HACCP do voi
cdc doanh nghiép san xuat thye phim 6 cac nude thir 3 muén xuat khau
san pham sang chau Au.
> Tai Anh Quéc
Nam 1998, Higp héi Cac nha ban lé Anh Quéc phat trién va gidi
thigu tiéu chuan ky thuat thuc phim BRC (sau nay doi tén thanh tigu
chuan thye pham toan cau BRC) trong 6 viée ap dung hé thong HACCP
theo cae nguyén tae cua Codex duge xép la yéu cau co ban va dat tai
ngay diéu khoan dau tign. Cac thanh vién cia hiép hoi nay va cac nha
cung cap thy pham cho ho phai ap dung theo tigu chuan nay. Sau nay,
viée dp dung tiéu chuan nay tro thanh tam gidy thong hanh cho cdc doanh
106nghiép muén xuat khau thye phim vao thj truéng Anh va mét sé tap
doan ban lé én tai Hoa Ky.
>» Tqi Dite va Phap
HDE — Hauptverband des Deutschen Einzelhandels e. V. (lién minh
cac nha ban lé Dire) va FCD — Fédération des enterprises du Commerce
et de la Distribution (lién minh cae nha ban si va 1é cia Phap) da hgp tic
phat trién va hoan thién tiéu chuan IFS — International Food Standard
phién ban 4 vao nam 2004. Trong. tiéu chuan nay, hé thong HACCP ciing
duge yéu cau thyc hién nhu 1a phan co ban trong hé thong.
ISO 22000:2005 — Ngay 1/9/2005 t6 chite tigu chudn quée té —
International Standard Organization da chinh thie ban hanh phién ban
dau tién tigu chuan ISO 22000:2005 — “He thong quan ly an toan thy
pham”. Tiéu chuan nay duge dp dung cho tat ca cdc to chite/thanh phan
tham gia vao chudi cung tmg thuc pham ma diém cot 16i cia tigu chuan
1a cdc ké hoach HACCP.
> Tai Viet Nam
Khai nigm HACCP moi duge tiép can tir nhimg nam dau thap ky
90 cua thé ky truéc, tuy nhién do trinh d6 kinh te, ky thugt con thap nén
diéu kién tiép can voi hé théng HACCP con rat han ché,
Nam 1997, B6 Thuy san (nay 1a BO Nong nghigép va Phat trién
Néng thén) ban hanh quyét dinh ap dung HACCP trong nha may ché
bién thay san tai Viét Nam. Ngay 16/2/1998. BG Thiy san tra QD
732/1998 ban hanh tiéu chudn: 28TCN129:1998 “Chwong trinh quan ly
chat hrong va an toan the pham theo HACCP”.
Nam 2005, Bo Y té Viét Nam da ban hanh quyét dinh ap dung
HACCP trong tat ca cde co sé san xuat, ché bién thye pham tai Viét Nam.
Nam 2006, Thi tong Chinh pha ban hanh Quyét dinh sé
43/2006/QD-TTg ngay 20/2/2006 phé duyét ké hoach hanh dong quée
gia dam bao vé sinh an toan thuc pham (VSATTP) da xde dinh: “Ting
bude ap dung hé thing quan ly chat lugng VSATTP theo HACCP. Va
nam 2007, Chi thi so 06/2007/CT-TTg ve vige trién khai cdc bién phap
cap bach bao dam vé sinh an toan thyc pham, trong dé yéu cau ap dung
GMP, GHP, HACCP trong san xuat thye pham va quan ly an toan vé
sinh thye pham.
Nam 2009, Bo Nong nghiép va Phat trién Nong thon ban hanh Quy
chuan k¥ thuat quoc gia QCVN 02-02:2009/BNNPTNT Co sé san xuat
kinh doanh thuc pham thiy sin — Chuong trinh dam bao chat Iuong va an
toan thuc pham theo nguyén tic HACCP.
1074.1.3. Tim quan trong va loi ich cia HACCP
HACCP 1a mét céng cy c6 higu qua dam bao chat lugng vé sinh an
toan thye pham, cé kha nang ngin ngira mOt céch chu dong nguy co 6
nhiém trong qua trinh ché bién thye pham dé tao ra thye pham an toan.
Dap tng yeu cau hoa nhap va doi hoi eva thi trudng nhap | khau: T6 chire
Thuong mai The giéi (WTO) yéu cau cae nude thanh vién ap dung he
thong HACCP nhwr mét phuong tién kiém sot an toan thyc pham. Lién
minh chau Au, My, nhigu nude khac quy dinh mudn nhap khau vao céc
nude trén phai 4p dung HACCP.
Ap Ine tir thi trrong: Khach hang cia doanh nghigép yéu cau, dic biét
la ngudi tiéu ding. Co quan quan ly nha nude ve vé sinh an toan thye
pham yéu cau, Xu thé héi nhap quoc té voi nhu cau dua san pham vao cae
thj trong voi nhan thire cao cla ngudi tiéu ding va yeu cau nghiém ngat
vé an toan the pham. Ap lue tir chu sé hiru, cd déng: Muén dam bao dau
tu ctia ho duge duy tri “an toan” voi ngudi tigu ding. Cai thién hinh anh
ctia doanh nghiép déi véi khdch hang va cdc bén quan tam.
Nguyén nhan ap dung HACCP do yéu cau cua thi triréng: Khuyén
cdo cia Uy ban Thye pham Codex (mang sé higu CAC/RCP 1-1969,
Reyv.4-2003); bat bude cia thi truéng EU (94/356); bat bude cia thi
trudng MY (21 CFR 123); yéu cau cua thi trvéug Canada, Australia; yéu
cau cua WTO (GAP); Nhat Ban khuyén khich ap dung.
a Ve mat thi trwong
Viée dp dung HACCP sé nang cao uy tin va hinh anh cia doanh
nghigép v6i khach hang bang viée duge bén thir ba chimg nhan sy phi hop
ctia hé thong HACCP, Nang cao nang lye canh tranh nho néng cao sy tin
cay cla ngudi tiéu ding voi cac san pham ctia doanh nghigp. Phat trién ben
vimg nho dip u img cae yéu cau cla co quan quan ly vé sinh an toan thuc
am va cong ding xa hi. Cai thign co hoi xuat khau va tham nhap thi
yeu cau chimg chi nhu 1a mét diéu kign bat bude va giam
thiéu cac yéu cau véi viée thanh kiém tra cla cac don vi quan ly nha nudc.
b) Ve mat kinh té
Ap dung HACCP sé gitp doanh nghiép gidm thiéu chi phi gin lién
vai cdc rui ro vé vige thu héi sin phdm va béi thudéng thigt hai cho ngudi
tigu ding va giam thiéu chi phi tai ché va san pham huy nhé co che ngin
ngita phat hién céc nguy co vé an toan thye pham tit sém.
o) Vé mat quan ly rai ro
Hé i éng HACCP sé gitip doanh nghiép thyc hién tét vide dé
phong cac rii ro va han ché thiét hai do rai ro gay ra. Bén canh dé con
108tao did kign dé giam chi phi bao hiém va dé dang hon trong lam viée véi
bao hiém vé tén that va béi thuréng.
M6t so loi ich khi 4 ap dung HACCP nhu sau:
> Loi ich déi voi ngudi tigu ding
- Dam bao nang cao site khoe, giam, nguy co mic cac bénh gay ra
bai thyc pham, cai thién chat lugng cudc song.
- Tang sy tin cay, yén tam khi str dung thye pham.
~ Nang cao nhan thire vé vé sinh thie phim.
> Loi ich d6i voi Chinh pha
- Nang cao higu qua kiém soat thue pham.
- Tang léng tin cua nhan dan vé chat Iugng thy phim duge cung cap.
- Bao vé, cai thién strc khe cong dong.
_ > Giam chi phi xt ly ng6 déc thye pham va chita bénh do thuc
pham khéng an toan.
- Tao diéu kién thuan loi cho phat trién thuong mai.
> Loi ich déi nganh cng nghiép va doanh nghiép ché bién the phim
- Tang nang suat; giam chi phi san xuat va ton that san pham do cae
mdi nguy hai cho an toan the pham da duge tién ligu trude, bao quat tat
ca quy trinh san xuat tir nguyén ligu thé, ché bién, phan Phi... . va cde
bign phap dé kiém soat ching mot cach hitu higu duge xac dinh. Vi vay
han ché san pham hong, sin pham phai thu hdi, gidm chi phi san xuat va
chi phi xir ly cac van dé do san phim kh6ng an toan gay ra.
- Tang cudng sy tin cay cla khach hang va co quan quan ly.
- Bé sung tét cho cac h théng quan ly chat Ivong. Cai thién tinh
nang d6ng, trach nhiém va hiéu biét cong viée cia d6i ngi nhan vién.
- Dat duge sy cong nhan guée té, bao vé thuong higu cia san phim,
tang kha nang canh tranh va tiep thi, tng co hi kinh doanh, xuat khau
thue pham,
- Tao co so cho hoat d6ng ching nhn, céng nhan va thira nhan,
duge su dam bao cia bén thir ba, c6 co hdi cho quang cao, quang ba.
4.1.4. Thuan Igi va khé khan khi ap dung HACCP
a) Thuan Igi khi dp dung HACCP
Con ngudi cé quyén duge doi hoi thye pham ma ho str dung 1a phi
hop va an toan. Bénh tat (tir thye pham) va ngé dc thue pham 1a moi nguy
109Jén nhat néu an foan the pham khéng duoc quan tim va kiém soat, Thue
pham khong an toan khong chi anh 1 htrong dén stte khoe 2 cong dong ma con
anh huong xau dén thuong mai/xuat khau va du lich, dieu nay dan t6i giam
thu nhap, that nghi¢p. ién tung, Thue pham hw hong 1a lang phi, dat tien
va anh huéng xau den niem tin ctia khach hang hode ngudi tiéu ding.
Viée ap dung hé thong HACCP cho nhiéu loi ich tréng thay, tuy
nhién hién nay 6 nwée ta, mot sé doanh nghiép chua dat duge chimg chi
HACCP. Neguyén nhan cé nhiéu ca vé chit quan lin khach quan.
Tieu chuan HACCP do CODEX huréng dan m
va san xuat thure pham ctia cac co so nho trong 1 muoe van con manh min,
cho yéu 1a thi cong va ban thi céng thi day qua Ia thach thire dOi véi cae
doanh nghiép. Boi lé, chuong tinh quan ly chat hrong durge coi Ia tién
quyét bat bude phai tuan thi nh GMP, SSOP (Sanitation Standard
Operating Procedures), chura ditoe pho bien 6 nude ta, cho dit day 1a viée
lam duong nhién ctia co sé ché bien thie pham & nce ngoai. S6 di cac
chuong trinh quan ly chat luong thye pham chua duoc thu hién tap
trung vao nguyén nhan: hiéu hye van ban quy pham phap luat con chua
durge cae doanh nghiép nghiém tie thie hién. Mat khac nhiéu doanh
nghiép che bien con chua chi ¥ téi link vie dau tr xay dumg co so vat
chat, dong thoi nhan thir ctia ban lanh dao vé vé sinh an toan thu pham
cén han che.
Dé6i voi nhimg nha may méi, ap dung HACCP sé tao dirge moi
trong, co so vat chat phu hop ngay tir dau, dam bao san xuat doc san
pham dat muc tiéu dé ra theo quy dinh.
Cac doanh nghigp va cac_ nganh muon ap dung thanh cong HACCP
deu phai tuan thi nhtmg yeu cau ve co sé vat chat va vé sinh theo GMP.
Neu dieu kién co sé ha tang va cac yeu cau cap thiet ve ve sinh cong
nghiép chua diroc dam bao thi viée dau tién 1a phai giai uyét cdc vise do
true. Chinh vi vay ma GMP dure goi 1a hé thong tien de, tién quyét, con
HACCP Ia hé thong bé tro cho cae co sé da ap dung GMP nhimg muén
kiém soat an toan vé sinh thy pham tét hon. Muon ap dung HACCP thi
cac doanh nghiép bat budc phai 4p dung GMP trudc, khong co GMP thi
kh6ng thé co HACCP.
Gia tu van cho mét doanh nghiép co nhu cau thie hién HACCP
hién nay vaio. khoang trén dudi 5.000 USD. D6 1a chi tinh chi phi cho
dich vu tur van. Boi vi trong qua trinh thye hién HACCP, de dap tmg
durge nhu cau khat khe cia viée dam bao chat Itong vé sinh an toan thite
pham theo cac tiéu chua iéu chi ctia HACCP, doanh nghiép sé con phai
ton kém nhieu hon do phai dau tu trang thiét bi, nha xuong cho phit hop.
110b) Kho khiin khi dp dung HACCP
Do cc co sé ché bién thyre phim vira va nho co diéu kign co sé vat chat
chua déng b6, chua dap tmg cac yéu cau vé vé sinh va an toan thc pham.
Phai thay d6i théi quen trong san xuat, vé sinh, mat bing nha may cé
dign tich khong du yeu cau va quy trinh san xuat co sin khong phi hop
yeu cau cia HACCP: cé khu vue gay 6 nhiém chéo, co sé vat chat cla
hoat dong vé sinh cong nghigép con thieu. Cong nhan khong thuc hién ding
cdc quy dinh theo yéu cau: can chuan bj nguén nhan lye co chat xam. Mét
nha may dat chuan HACCP can c6 d6i ngii can b6 céng nhn vién c6 nang
lye chuyén mén biét va tyr giac 4p dung, cé kha nang phan tich, diéu khién
cdc thiet bi ky thuat, vat tu chuyén nganh, Vi vay, doanh nghiép can théi
gian cho céng tac dao tao nhan sy dé co kién thire ve HACCP.
HACCP doi hoi nha san xuat chiu nhiéu trach nhiém hon. Mét sé
lanh dao doanh nghiép van bat dong quan diém vé HACCP do nhan thite
khéng gidng nhau, cdc chi phi dau tu va thu hién cao.
Dé cé hiéu qua, can xdy dumg mét chudi quan ly chat long va phai
duge dp dung tir néng trai dén ban an.
_ Trong béi canh hign nay, giao thong quéc té va du lich dang phat
tri manh mé, dicu nay dem lai nhieu Igi ich ve kinh té cho cdc quoc gia
dong thoi ciing La co hoi dé bénh tat lay lan d2 ding hon. Vi vay dé dam
bao an to’n thie pham déi hoi su tham gia cua cic thanh phan trong
chudi cung cap thuc pham. Tir néng trai/khu khai thac, cae nha ché bién,
cdc nha cung cap phu ligu hay dich vu nhu bao bi, phu gia, héa chit, dich
vy van chuyén cho tai céc nha cung cp dich vy &n udng va nguéi tiéu
ding. Vi tam quan trong cla an toan thyc pham nhu da néu trén, da sb
cac quéc gia da ap dung hé thong HACCP.
4.1.5. Dac diém cia hé thong HACCP
Ngay tir thap nién 60 ctia thé ky truée, tiéu
chuan HACCP da duge Co quan Khéng gian Quoc
gia NASA cia My 4p dung trong viée san xuat
the pham an toan cho chuong trinh khéng gian.
Sau d6 duge cac t6 chite uy tin trén thé gidi nhu
FDA, FAO phé bién va ap dung. Dén nay, HACCP
da tro thanh tiéu chuan hang dau dé danh gia d6 an
toan vé sinh thye pham. Trén thé gidi cé khéng it B
t6 chire c6 thé danh gid va cip chimg chi HACCP
cho doanh nghiép. Tuy nhién, chi co mot 86 t6 chite thyre su cé uy tin trén
thé gidi_ nhu: DNV cua Na Uy, BVQI cua Anh, SGS cua Thuy Si 1a
nhiing t6 chite durge céng nhan bei nhiéu quéc gia cé cdc yéu cau vé chat
auluong rat khat khe nhw My (ta chire ANSI-RAB, nay duge déi thanh
ANAB), Nhat (JAB), Anh (UKAS), Ha Lan (RVA).
Dé du doan tre cae méi nguy cé thé xay ra lam anh huéng xau
dén chat long sin pham tir 46 xay dung true cac bign phap phong
ngira, quy tinh HACCP sé phan tich toan b6 hé thong san xuat tt khau
chon nguyén ligu dén khau san xuat, thinh pham, kiém tra va bao quan.
Khong chi vay, HACCP con phan tich luén ca nhiing yéu té khac khong
lién quan dén day chuyén san xuat nhung c6 kha nang anh huéng 2 dén san
pham nhu: cac mdi nguy vé sinh hoc wi khuan, virus, ky sinh tring, nam
moc, men... trén nguyén ligu hay nhiém ti bén ngoai vao), méi nguy vé
héa hoc (cdc loai déc to c6 trong nguyén ligu, cdc chat do con nguéi v6
tinh hay co ¥ dua vao nhu: thudc t ju, chat bao quan, phy gia hay du
guy vé vat ly (cdc hat cat, san,
mau gO, kim loai hoac cdc tap chat khdc bi nhiém vao trong qua trinh thu
hoach, bao quan nguyén ligu),... Ngoai ra, HACCP con phan tich cae méi
nguy khac nhu moi nguy tir viée gian doi kinh té (ghi sai nhan, thigu khdi
), méi nguy vé tinh kha dung (14 tinh chat cla san phim phi hop
str dung dé lam thye pham cho con ngudi),...
Bén canh viée phan tich cdc moi nguy, HACCP cén xde dinh
ning diém kigm soat téi han CCP (Critical Control Point - diém ma tai
d6 c6 the ién hinh kiém soat va c6é thé ngan ngira, loai bo hode giam
thiéu méi nguy an toan thye pham dén mite cé thé chap nhfn). Cac quy
trinh giam sat dya trén cae CCP nay sé duge lién tue thye hién.
Ngoai ra, cac quy pham vé san xuat GMP, quy pham vé vé sinh
eting duge dé ra voi cac tiéu chuan het sire chi va chat ché.
Tiéu chuan cua hé thong HACCP 1a chwrong trinh quan ly vé sinh tong
quat: bao gom tir dung cy, may mde, trang thiét bi cho dén gido duc cua
cong nhan, ciing voi viée str dung va thu hoi san pham. Viée nang cao higu
biét vé vé sinh va quan ly vé sinh cla ngudi cong nhan khi tre tiép tigp
xite voi the pham trén tinh than bao dam tinh an toan 1a quan trong nhat.
Tiéu chuan HACCP khéng chi 1a quan ly vé sinh, ma con la cong
cu nhdm vao viée hop ly ha thao tac, m6i trudéng gia céng ché bién, dan
theo viée nang cao chat lugng san pham, phat trién y tuong, mo réng thi
trudng va giam gid thanh.
Hé thong HACCP co the thich nghi dé dang voi sur thay doi, chang
han nhu nhing tién bd trong thiét ké thiét bi, quy trinh ché bién hoe cai
tién ky thuat. HACCP, co the a ap dung xuyén sudt chudi day chuyén thue
pham tt ngudi sin xuat du tién dén ngudi tiéu thu cudi cung,
Ap dung HACCP va viée phong ngtta higu qua nguy co gay 6
nhiém thye phim. Trude day, khi nén kinh té kém phat trién, nguéi dan
112cén nghéo nén ho khéng thie sr chi trong vao van dé an udng. Nhung
nay doi sng vat chat cua nguéi dan dan duge, cai thign, thi vi¢e an udng
dam bao site khoe, tinh mang con ngudi 1a diéu ma moi ngudi déu quan
tam, Cac to chite quoc te nhu Codex, T6 chire Nong nghigp va Luong
thue cua Lién hi¢p quoc (FAO), Té chire Y té Thé gidi (WHO), T6 chite
Quée té vé tigu chudn hoa (ISO)... cing da khuyen khich ap dung hé
théng HACCP cho nganh thu pham.
Nhan thite due tam quan trong cua van dé an toan thuc pham déi
vai site khoe cong déng, ngay 07/08/2003, Chit tich nuéc da ky Phap
lénh vé yé sinh an toan thyc phim trong qua trinh san xuat, kinh doanh
thuc phim, phong ngtta, khac phue ng6 dde thue pham va bénh truyén
nhiém qua thye pham. Luat An toan the pham so 55/2010/QH12 cua
Quéc héi ban hanh ngay 17/06/2010 quy dink quyén va nghia vu cua té
chite, cd nhan trong bao dam an toan the pham, trach nhigm quan ly nha
nude vé an toan thire pham. Dé la co so thiét lp khuén kho phap ly va t6
chite thyc hién bat budc dp dung hé thong thuc ‘pink san xuat tot (GMP),
thuc hanh vé sinh chudn (SSOP), phan tich nguy co va kiém soat diém
téi han (HACCP) va cae hé théng quan ly an toan thye pham tién tién
khae trong qua trinh san xuat, kinh doanh thy pham.
4.2. CAC YEU CAU TIEN QUYET DE AP DUNG HACCP
.1. Cac yéu cau tién quyét dé 4p dung HACCP
Cae yeu ciu vé co sé vat chat, quy pham san xuat va quy pham vé
sinh can thiét dé dam bao nhiing dieu kign co ban cho chuong trinh
HACCP hoat dong, cé higu qua. Yéu cau tién quyét la cae co so ché bién
thye pham, ché bién thuy san ~ trtr co so san xudt nuée mam, céc loai
mam va mgt 86 co sé én thy san khiic co quy dinh riéng — phai
dap tng day du cdc di¢u kign dam bao vé sinh an toan thye pham duge
quy dinh tai Tiéu chuan 28TCN130:1998 (Co: so ché bién thiy san Dieu
kién chung dam bdo an todn vé sinh thee pham). Ngoai ra, cae co sé ché
bién san pham thye pham dac tha (6 hang kh6, san pham an
lién,...) con phai dap img cc yéu cau cua tigu chuan nganh tuong img
cho ting loai san pha.
Co sé phai thiét lap bing van ban quy pham san xudt (GMP) cho
tung. cong doan trong tat ca cde day chuyén cong ngh¢ san xuat, quy dinh
rO rang va huéng dan chi tiét thao tac ky thuat cua céng nhan, cc thong
86 can dam bao, trach nhiém cia timg cd nhan quan ly san xudt, t6 chire
thye hién va cé hé so theo doi day di viée thuc hign quy pham dé.
113Co sé phai thiét lap bang van ban quy pham vé sinh (SSOP), néu rd
cac thi tue, quy trinh, phuong phap lam vé sinh va khir tring, bién phap
Kiem soat, phuong phap giam sat cho timg linh vuc dam bao vé sinh cong
nghiép, to chite thu hién va cé ho so theo doi.
Dieu kién tién quyet doi voi viée xay dung va ap dung HACCP:
> Diéu kién tién quyet
- Nha xuong
- Dung cu, thiét bi
- Con ngudi
> Chuong trinh tién quyét
Chuong trinh oham, thuc hién cac yéu cau ve cong nghé va van
hanh (GMP) va cac yéu cau vé sinh vé nha xudng, thiét bi, dung cu, con
ngudi, mdi trong san xuat,... (GHP, SSOP) dé dam bao cae diéu kién
co ban cho hé thong HACCP hoat dong cé hiéu qua...
Chuong trinh tién quyét bao g6m:
- Quy pham san xuat tot GMP (Good Manufacturing Practices).
- Quy pham vé sinh tot SSOP (Sanitation Standard Operating
Procedures).
Hé thong HACCP dwroe thiet lap dé phong ngtra va kiém soat cée
méi nguy lién quan dén thuc pham ngay tir khau tiép nhan nguyén liéu,
qua trinh san xuat cho dén khi phan phdi dén tay ngudi tiéu dig. Méi
quan hé gitta cac thanh phan trong hé théng quan ly chat lrong HACCP
durgc the hién trong Hinh 4.2 sau:
Hinh 4.1: Méi quan hé giita cae thanh phan trong HACCP
14Dé viée ap dung HACCP co hiéu qua, phai xay dung HACCP trén
nén tang vimg chic ctia diéu kin san xi tot (phan cimg), cac chuong
trinh tién quyet GMP (quy pham san xudt tét) va SSOP (quy pham vg
sinh). Diéu kién san xuat tot, GMP, SSOP 1a cac bién phap kiém soat
quan trong dé giam thiéu kha nang xay ra cdc méi nguy trong qua trinh
san xual.
4.2.2. Dieu kign thye hanh Quy pham san xuat tot (GMP)
Tat ca cdc doanh nghigp va cac nganh thyc pham muén ap dung
thanh céng HACCP déu phai tuan thi nhig nguyén tac vé vé sinh thu
pham GMP. Néu diéu kién co so ha ting cling nhu céc yéu cau cap thit
vé khau vé sinh chua duge dam bao thi viée dau tién 1a phai gidi quyét
cac khdu d6 truéc. Chinh vi diéu nay ma ngudi ta goi GMP la hé thong
tien dé, con HACCP la hé théng bd tro cho cic co so da 4p dung GMP
nhung muén quan ly chat lwong tét hon nita. Muén dp dung HACCP thi
cdc co sé bat bude phai ap dung GMP trudéc, khéng cé GMP thi khong
thé ap dung HACCP thanh céng.
Xéy dung Quy pham san xuat (GMP)
Quy pham san xuat tot 1a cae bign phap, cdc thao tac thyc hanh can
tudn th trong qua trinh san xuat thuc pham. nham tao ra san pham dat
yéu cau ve chat lugng. Quy pham san xuat tot duge xdy dymg cho ting
san pham hoe nhom san pham tuong ty, bao gom cac GMP cita ting cong
doan hoae mot pha céng doan san xuat trong quy trinh céng nghé ché
bién san phim. Méi GMP bao gém it nhat cac ndi dung sau:
~ M6 ta rd yeu cau ky thuat hode quy trinh ché bién tai céng doan
hodc mét phan céng doan san xuat do.
- Néu ré ly do phai thyc hién cac yéu cau hode quy trinh ky thuat.
- M6 ta chinh xac cae thao tac, thu tuc phai tudn thu tai cong doan
hoac mot phan céng doan san xuat nhim dim bio dat duge yeu cau chat
Iugong, dim bao an toan vé sinh cho san pham, phii hop ve ky thuat va
tinh kha thi.
Phuong phap xay dung quy pham 6 timg cong doan hoac timg phan
tién hanh:
- Nhan dign cae yéu t6 c6 thé anh huéng dén chat lurgng sin pham.
- Dé ra catc tht tuc hoat déng dé kiém soat cdc yéu t6 nay.
Cae tht tue néu trong quy pham phi it duge nhitng myc tiéu
hode théng sé dé ra trong quy trinh san xuat ché bién.