101 ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
n i c k v a n d o m e
Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, µεταπώληση, διανοµή και εν γένει εκµετάλλευση του εντύπου, άνευ της αδείας της εκδότριας εταιρείας.
Γραµµένο σε απλά ελληνικά
Σας µπερδεύει η ορολογία; Μην ανησυχείτε,
περιγράφουµε τα πάντα πολύ απλά.
Εύκολο στην κατανόηση
Σαφείς οδηγίες, βήµα προς βήµα, σας
διευκολύνουν να µάθετε.
Εικονογραφηµένο
∆εν σας λέµε πώς θα το κάνετε, σας
δείχνουµε πώς θα το κάνετε.
Έγχρωµο
Το βιβλίο είναι έγχρωµο για να
διευκολύνει τον αναγνώστη και το µάτι.
Το βιβλίο «101 Mυστικά για την ψηφιακή φωτογραφία» χάρη στο
101 Mυστικά για την ψηφιακή
σαφές κείµενο και τις χρήσιµες υποδείξεις, αποτελεί έναν αληθινό
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
οδηγό που θα σας βοηθήσει να εξοικειωθείτε µε τις τεχνικές λήψης,
τις διαφορές του φωτισµού σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους,
καθώς και τα µυστικά της έκθεσης και της φωτοµέτρησης.
Περιγράφει µε ξεκάθαρο τρόπο τις µεθόδους αλλά και τις παγίδες
της περικοπής φωτογραφιών και της εστίασης και των ρυθµίσεων.
Περιέχει ανεξάρτητα κεφάλαια σχετικά µε τη φωτογράφηση
ανθρώπων, αρχιτεκτονικών κατασκευών, τοπίων, αθλητικών
δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα περιγράφει τις τεχνικές βελτίωσης
της ευκρίνειας και νυχτερινής φωτογράφησης ή φωτογράφησης υπό
ακραίες καιρικές συνθήκες.
Μια µατιά στο εσωτερικό
COMPUTER
steps
Τα εικονίδια αυτά σας ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
διευκολύνουν περισσότερο
ΕΥΚΟΛΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
Όπου συναντάτε ένα από αυτά τα εικονίδια γνωρίζετε ότι πρόκειται
για µία χρήσιµη συµβουλή για να αυξήσετε τις γνώσεις σας, για να
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ
θυµηθείτε κάτι ή να προφυλαχτείτε από πιθανούς κινδύνους.
“ Οι απλές εξηγήσεις και οι πρακτικές
χρήσεις αξίζουν χειροκρότηµα.
Computer Active
Αναφορά σε αυτή τη σειρά
”
19
ΑΓΓΛΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ

101 DIGITAL PHOTO TIPs

by Nick Vandome

Copyright © 2011 by Computer Step

Reprinted under an exclusive licence agreement from the

Publisher: In Easy Steps, 5c Southfield Road, Southam,
Warwickshire, CV47 0FB United Kingdom

Notice of Liability
Every effort has been made to ensure that this book contains accurate and current information.
However, Computer Step and the author shall not be liable for any loss or damage suffered
by readers as a result of any information contained herein.

Trademarks
Microsoft® and Windows® are registered trademarks of Microsoft Corporation.
All other trademarks are acknowledged as belonging to their respective companies.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ

Συντονισµός: Λάµπρος Γαλάνης

Μετάφραση: Wordshop (Παναγιώτης Ηλιόπουλος)
Επιµέλεια: Ioρδάνης ∆ρογγίτης
Καλλιτεχνική επιµέλεια / προσαρµογή: Βαρβάρα Βεντούρη, Αγγελική Τσάγκαρη
Screenshots: Avatar.gr
∆ιόρθωση κειµένων: Παναγιώτης Παπασλιώτης

© Copyright 2011, ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΕΘΝΟΣ Α.Ε.

Σηµείωµα Ευθύνης
Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να διασφαλιστεί ότι αυτό το βιβλίο περιέχει ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες.
Ωστόσο, η Computer Step και ο συγγραφέας δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε απώλεια
ή ζηµία υποστούν οι αναγνώστες ως αποτέλεσµα οιονδήποτε πληροφοριών που περιέχονται στο βιβλίο.

Εµπορικά Σήµατα
Τα σήµατα Microsoft® και Windows® είναι εµπορικά σήµατα καταχωρηθέντα της Microsoft Corporation.
Όλα τα άλλα εµπορικά σήµατα ανήκουν στους νόµιµους δικαιούχους.

Aπαγορεύεται κατά τον N. 2121/1993 και κατά τη ∆ιεθνή Σύµβαση της Bέρνης (που έχει κυρωθεί µε τον N. 100/1975) η
αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή -ολική, µερική, περιληπτική- η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του
περιεχοµένου του βιβλίου µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ
προηγούµενης έγγραφης άδειας του εκδότη.
 Περιεχόµενα
Περιεχόµενα
1 Προτού ξεκινήσετε 7
1 Εξοικείωση µε τη µηχανή σας 8
2 Χρήση των λειτουργιών σκηνής 9
3 ∆ιάφραγµα και ταχύτητα φωτοφράκτη 10
4 Κατανόηση της έννοιας “Έκθεση” 12
5 Aνάλυση της έννοιας “Εστιακή απόσταση” 14
6 Λεπτοµέρειες για την εστίαση 16
7 Η λύση στον γρίφο της ανάλυσης 18
8 Μείωση της χρονικής καθυστέρησης 20

2 Τεχνικές της µηχανής 21

9 Προσανατολισµός της µηχανής 22
10 Περικοπή και µέγεθος φωτογραφίας 24
11 Ασφαλείς λήψεις µε “bracketing” 26
12 Λήψη κοντινών (µάκρο) φωτογραφιών 28
13 Αποτελεσµατικό ζουµ 30
14 ∆ιόρθωση της παράλλαξης 32
15 Σταθεροποίηση της µηχανής 34

3 Φωτισµός
16 Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους
35
36
17 Φωτογράφηση κόντρα στο φως 38
18 Συµπληρωµατικό φλας (Fill-in) 40
19 Πολωτικά φίλτρα 42
20 Εξισορρόπηση διακυµάνσεων φωτεινότητας 44
21 Μείωση των λάµψεων 46
22 Τύποι φυσικού φωτισµού 48
23 Η Χρυσή ώρα 50
24 ∆ηµιουργία εφέ κόκκου 52
25 Χειρισµός της ισορροπίας λευκού 54
26 Εξωτερικός και εσωτερικός φωτισµός 56
4 Εκθεση και φωτοµέτρηση 57
27 Κατανόηση του βάθους πεδίου 58
28 Θόλωµα του φόντου 60
29 Αφαίρεση του φόντου 62
30 Κλείδωµα έκθεσης 64
31 Φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix) 66
32 Φωτοµέτρηση σηµείου (spot) 68
33 Περισσότερα µε τη φωτοµέτρηση σηµείου 70
34 Αντιστάθµιση έκθεσης 72
35 Φωτοµέτρηση κέντρου βάρους (center-weighted) 74
36 Κλείδωµα εστίασης 75
37 ∆ηµιουργία σιλουέτας 76
38 ∆υναµικό εύρος 78

5 Άνθρωποι 79
39 Αποστάσεις και γωνίες λήψης 80
40 Οµαδικές φωτογραφίες 82
41 Φωτογράφηση δραστηριοτήτων 84
42 Τυχαία στιγµιότυπα 86
43 Επιλογές ποζαρίσµατος 88
44 Γέµισµα του κάδρου 90
45 Παιδιά 92
46 Χαλαρωµένα πορτρέτα 94
47 Οικογενειακές συγκεντρώσεις 94

6 Αρχιτεκτονική 95
48 Εντοπισµός του κατάλληλου σηµείου 96
49 Λήψη µε τον καλύτερο φωτισµό 98
50 Χρήση των γωνιών 102
51 Τονισµός του µεγέθους 104
52 ∆ιατήρηση των αποστάσεων 105
53 Εστιάζοντας στις λεπτοµέρειες 106
54 Χρήση των µοτίβων 108
55 Συνδυασµός στοιχείων 110
56 Συµπερίληψη στοιχείων του πρώτου πλάνου 112
57 Αντιµετώπιση της παραµόρφωσης 114
58 Αποφυγή της παραµόρφωσης 114
7 Τοπία
59 ∆ηµιουργία του σκηνικού σας
115
116
60 Ισοπέδωση της προοπτικής 117
61 Αλλαγή προσανατολισµού σε ένα τοπίο 118
62 ∆ηµιουργία διαφορετικών διαθέσεων 120
63 Συµπερίληψη στοιχείων ενδιαφέροντος 122
64 Αφηγηµατικές φωτογραφίες 124
65 Προσθήκη “βοηθητικών” αντικειµένων 126
66 Χρωµατικές ζώνες 128
67 Αντανακλάσεις 130
68 Πανοράµατα 132
69 Αντιστάθµιση πράσινου χρώµατος 134

8 Κίνηση 135
70 “Πάγωµα” τρεχούµενου νερού 136
71 “Θόλωµα” τρεχούµενου νερού 137
72 Αποτύπωση της ταχύτητας 138
73 Θόλωµα κινούµενων αντικειµένων 140
74 Λειτουργία διαδοχικών λήψεων 142
75 Φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων 144
76 Φωτογράφηση “φαντασµάτων” 145
77 Εφέ απεικόνισης κίνησης 146

9 Σύνθεση 147
78 Πάνω απ’όλα η σωστή τοποθεσία 148
79 Αξιοποίηση της κατάλληλης στιγµής 149
80 Ο Κανόνας των τρίτων 150
81 Μετακίνηση του ορίζοντα 152
82 Καδράρισµα µε τα υπάρχοντα στοιχεία 154
83 Εντοπισµός σηµείων εστίασης 156
84 Καδράρισµα µε χρήση του ζουµ 157
85 Ενεργός συµµετοχή στη φωτογράφηση 158
86 ∆ηµιουργική σκέψη 159
87 Νεκρή φύση 160
88 Περιµένοντας τη σωστή λήψη 162
89 Θεµατική φωτογράφηση 164
10 Ειδικές συνθήκες φωτογράφησης
090 Πυροτεχνήµατα
167
168
091 Φώτα αυτοκινήτων 170
092 Νυχτερινή λήψη θεµάτων µε νερό 171
093 Φωτισµένα κτήρια 174
094 Νυχτερινά αστικά τοπία 176
095 Μεµονωµένα φώτα στο σκοτάδι 178
096 Φωτογράφηση προϊόντων 179
097 Λήψεις µε χιόνια 180
098 Όταν πέφτει η βροχή 182
099 Φωτογράφηση τροφίµων και φαγητών 183
100 Ζώα 184
101 Παίζοντας µε το ζουµ 186

Ευρετήριο 187
 1 Προτού ξεκινήσετε

1 Εξοικείωση µε τη µηχανή σας 8

Είναι φανερό ότι αυτό που

αξίζει πραγµατικά στη χρήση

2 Χρήση των λειτουργιών σκηνής 9

µιας ψηφιακής µηχανής 3 ∆ιάφραγµα και ταχύτητα 10

φωτοφράκτη
είναι η λήψη φωτογραφιών.
4 Κατανόηση της έννοιας "Έκθεση" 12
Προτού όµως, αρχίσετε να
5 Ανάλυση της έννοιας "Εστιακή 14
φωτογραφίζετε τα πάντα
απόσταση"
στο πέρασµά σας υπάρχουν
6 Λεπτοµέρειες για την εστίαση 16
ορισµένα βασικά τεχνικά
7 Η λύση στον γρίφο 18
θέµατα, τα οποία πρέπει
της ανάλυσης
να µελετήσετε και να
8 Μείωση της χρονικής 20
κατανοήσετε. καθυστέρησης
Η συγκεκριµένη ενότητα

δίνει ορισµένες συµβουλές

που καλύπτουν αυτά τα

θέµατα έτσι, ώστε να

βελτιώσετε την ποιότητα των

φωτογραφιών που βγάζετε.

Προτού ξεκινήσετε
1 Εξοικείωση µε τη µηχανή σας
Οι περισσότερες ψηφιακές
µηχανές συνοδεύονται από
έναν συνοπτικό οδηγό για
"Γρήγορο ξεκίνηµα". Σε
αυτόν δίνονται πληροφορίες
σχετικά µε την τοποθέτηση
της µπαταρίας και της κάρτας
µνήµης της µηχανής, ενώ
παράλληλα δίνονται οι οδη-
γίες για την ενεργοποίηση
της µηχανής και τη λήψη των
πρώτων φωτογραφιών σας.
8
Αξίζει να αφιερώσετε µία
ή και περισσότερες ώρες
για την ανάγνωση του
εγχειριδίου
Κατά την πρώτη µας επαφή µε µια ψηφιακή µηχανή, είτε πρόκειται για καινούργιο
µοντέλο είτε για τη βελτιωµένη έκδοση κάποιου παλαιότερου, µπαίνουµε στον
πειρασµό να αρχίσουµε αµέσως να φωτογραφίζουµε. Μολονότι η συγκεκριµένη
αντίδραση είναι απόλυτα φυσιολογική και δεν βλάπτει να τραβήξουµε µερικές
φωτογραφίες απευθείας µόλις βγάλουµε τη µηχανή από τη συσκευασία της, είναι
βέβαιο ότι µακροπρόθεσµα θα ωφεληθείτε σηµαντικά εάν αφιερώσετε λίγο χρόνο
για να εξοικειωθείτε µε τη µηχανή σας και να γνωρίσετε τις λειτουργίες της.
Το πρώτο βήµα για να ξεκινήσετε τη γνωριµία µε τη µηχανή σας είναι το περιβόητο
(και για πολλούς τροµακτικό) εγχειρίδιο. Σίγουρα δεν πρόκειται για το πιο ευχά-
ριστο ανάγνωσµα αλλά µπορεί να σας βοηθήσει σηµαντικά στην κατανόηση των
τεχνικών δυνατοτήτων της µηχανής σας. Αφού βγάλετε τις πρώτες σας φωτογραφί-
ες, αξίζει να αφιερώσετε τουλάχιστον µία ή και περισσότερες ώρες στη µελέτη του
εγχειριδίου έτσι, ώστε να εκµεταλλευτείτε στο έπακρο τις λειτουργίες της µηχανής.
Ορισµένοι από τους τοµείς στους οποίους το εγχειρίδιο θα σας φανεί χρήσιµο είναι
η ρύθµιση της ανάλυσης εικόνας (δηλ. το µέγεθος µε το οποίο καταγράφονται οι
εικόνες), η χρήση των διάφορων εξειδικευµένων λειτουργιών (βλέπε "Mυστικό 2")
και η µεταβολή των ρυθµίσεων της µηχανής όπως είναι η ισορροπία λευκού και η
τιµή ISO (δηλ. η ισοδύναµη ευαισθησία (ταχύτητα) του φιλµ). Μπορείτε επίσης να
το χρησιµοποιήσετε για την ενεργοποίηση ορισµένων φαινοµενικά απλών λειτουρ-
γιών – µε την προϋπόθεση ότι γνωρίζετε ήδη τον τρόπο – όπως η χρήση του φλας ή
η εγγραφή βίντεο.
Επιπλέον, το εγχειρίδιο εξηγεί τη διαδικασία πλοήγησης στα µενού της µηχανής
και τον τρόπο επιλογής των κατάλληλων ρυθµίσεων. Με αυτόν τον τρόπο µπορείτε
να ρυθµίζετε τη µηχανή σας για συγκεκριµένες συνθήκες φωτογράφησης και να
αποκτήσετε εµπειρία και σιγουριά, ώστε να αλλάζετε τις ρυθµίσεις της γρήγορα και
αποτελεσµατικά. Κατά τη φάση της φωτογράφησης η ταχύτατη ρύθµιση ίσως σας
βοηθήσει να τραβήξετε την τέλεια φωτογραφία, την οποία θα χάνατε εάν προσπα-
θούσατε να βγάλετε άκρη µε τα διάφορα χειριστήρια.
Μόλις διαβάσετε σχολαστικά το εγχειρίδιο τραβήξτε δοκιµαστικές λήψεις, χρησι-
µοποιώντας τις διάφορες λειτουργίες που περιγράφονται σε αυτό. Να θυµάστε ότι
πλέον δεν ξοδεύετε φιλµ, εποµένως αφιερώστε χρόνο για να καταλάβετε την επί-
δραση των διαφορετικών ρυθµίσεων στη λειτουργία της µηχανής και να συγκρίνετε
τις φωτογραφίες µεταξύ τους.
2 2 Χρήση των λειτουργιών
σκηνής
Οι ψηφιακές µηχανές εξελίχθηκαν σηµαντικά σε πολύ σύντοµο χρονικό διά-
στηµα και πλέον ακόµα και τα βασικά µοντέλα διαθέτουν πληθώρα ρυθµίσεων
Σε ορισµένες λειτουργίες
για τη λειτουργία τους. Σε αυτές περιλαµβάνονται οι παραδοσιακές ρυθµίσεις
της µηχανής, όπως αυτή για
µιας µηχανής, όπως είναι η προτεραιότητα διαφράγµατος ή ταχύτητας φωτο-
τις νυχτερινές λήψεις ή τη
φράκτη (βλέπε "Mυστικό 3"), καθώς και οι προκαθορισµένες λειτουργίες. Οι
φωτογράφηση υπό συνθή-
συγκεκριµένες επιλογές διατίθενται στα µοντέλα ολοένα και συχνότερα και
κες περιορισµένου φωτός,
σίγουρα αξίζει να επιλέξετε µια µηχανή που θα διαθέτει τουλάχιστον πέντε ή έξι
οι ρυθµίσεις ενδέχεται να
από αυτές τις λειτουργίες.Οι προκαθορισµένες λειτουργίες είναι σχεδιασµένες
επιβάλλουν τη χρήση αρ-
έτσι, ώστε να απλοποιούν τις ρυθµίσεις για τη φωτογράφηση υπό καθορισµένες
γής ταχύτητας φωτοφράκτη.
συνθήκες ή για την επίτευξη συγκεκριµένων εφέ. Για παράδειγµα, εάν θέλετε να
Αυτό σηµαίνει ότι κατά τη
φωτογραφήσετε ένα πορτρέτο µε θολό φόντο ώστε να τονίσετε περισσότερο το
λήψη της φωτογραφίας ο
κυρίως θέµα, τότε µπορείτε να ρυθµίσετε το βάθος πεδίου χρησιµοποιώντας το
φωτοφράκτης της µηχα-
αντίστοιχο χειριστήριο της µηχανής. Εναλλακτικά, µπορείτε απλά να επιλέξετε
νής παραµένει ανοικτός
τη λειτουργία πορτρέτου (Portrait) και η µηχανή θα επιλέξει αυτόµατα όλες τις
για µεγαλύτερο χρονικό
κατάλληλες ρυθµίσεις για λογαριασµό σας. Ακόµα και σε αυτήν την περίπτωση
διάστηµα. Εάν η τιµή της
όµως αξίζει να προσπαθήσετε να κατανοήσετε για ποιο λόγο οι συγκεκριµένες
ταχύτητας είναι µικρότερη
ρυθµίσεις επιλέγονται στις εκάστοτε λειτουργίες.
από 1/60στο του δευτερο-
Όταν χρησιµοποιείται µια λειτουργία της µηχανής, οι ρυθµίσεις που επιλέγο- λέπτου τότε πρέπει να χρη-
νται από τη µηχανή αναγράφονται στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Μπορείτε σιµοποιήσετε τρίποδο για

9
να τις µελετήσετε και να πάρετε µια ιδέα για τον τρόπο λήψης της φωτογραφίας. να µείνει η µηχανή ακίνητη.
Με τον καιρό θα µπορείτε να επιλέγετε µόνοι σας τις κατάλληλες ρυθµίσεις για
τις εκάστοτε συνθήκες φωτογράφησης.

Συνήθως οι λειτουργίες της µηχανής επιλέγονται µέσα από το σύστηµα των

µενού της µηχανής (αυτός είναι ένας ακόµα καλός λόγος για να διαβάσετε το Ορισµένες από τις πιο συνη-
εγχειρίδιό της), ενώ υπάρχει η δυνατότητα να καθορίσετε µια συγκεκριµένη λει- θισµένες λειτουργίες είναι
τουργία η οποία θα επιλέγεται κατά την ενεργοποίηση της µηχανής. Ωστόσο, αυ- οι εξής:
τή η προεπιλογή ίσως δηµιουργήσει προβλήµατα εάν θελήσετε να κάνετε άλλου
• Πορτρέτο (Portrait)
είδους φωτογράφηση την επόµενη φορά που θα ενεργοποιήσετε τη µηχανή.
• Σπορ (Sport)
Οι λειτουργίες της µηχανής σάς παρέχουν σιγουριά κατά τη φωτογράφηση υπό • Τοπίο (Landscape)
διαφορετικές συνθήκες λήψης.
• Κοντινή λήψη (Close-up)
• Πυροτεχνήµατα
(Fireworks)
• Χιόνι (Snow)
• Κόντρα
φωτισµός(Backlight)
Προτού ξεκινήσετε
3 ∆ιάφραγµα και ταχύτητα
Κατά παράδοση, δυνατότη-
τα ρύθµισης του διαφράγµα-
τος και της ταχύτητας φωτο-
φράκτη διέθεταν µόνο οι πιο
εξελιγµένες µηχανές. Χάρη
στη συνεχή εξέλιξη όµως,
όλο και περισσότερες ψηφι-
ακές µηχανές διαθέτουν τις
συγκεκριµένες ρυθµίσεις και
σχεδόν όλοι πλέον µπορούν
να εκµεταλλευτούν στο έπα-
κρο τις τεχνικές δυνατότητες
που προσφέρουν.
10
Για περισσότερες συµβουλές
και πληροφορίες σχετικά µε
την προτεραιότητα διαφράγ-
µατος και το βάθος πεδίου,
ανατρέξτε στην ενότητα "Έκ-
θεση και Φωτοµέτρηση".
φωτοφράκτη
Οι δύο πιο συνηθισµένοι όροι που χρησιµοποιούν οι φωτογράφοι είναι η προτε-
ραιότητα διαφράγµατος και η προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη. Πρόκειται
για δύο ρυθµίσεις της µηχανής που σας δίνουν ένα συγκεκριµένο βαθµό ελέγχου
επάνω στο τελικό αποτέλεσµα της λήψης. Στις περισσότερες µηχανές η προτεραιό-
τητα διαφράγµατος υποδηλώνεται από το γράµµα "A" στα µενού της µηχανής ή στο
αντίστοιχο χειριστήριο που υπάρχει στο σώµα της µηχανής, ενώ η προτεραιότητα
ταχύτητας φωτοφράκτη υποδηλώνεται µε το γράµµα "S" ή "Τ" . Ο συνδυασµός των
ρυθµίσεων του διαφράγµατος και της ταχύτητας φωτοφράκτη καθορίζει την ποσό-
τητα του φωτός που εισέρχεται στη µηχανή κατά τη λήψη µιας φωτογραφίας και,
συνεπώς, επηρεάζει την έκθεση της φωτογραφίας.
Το διάφραγµα της µηχανής αναφέρεται στο άνοιγµα του διαφράγµατος που υπάρ-
χει µέσα στον φακό. Η διάµετρός του παίρνει συγκεκριµένες τιµές και επιτρέπει
τη µεταβολή της ποσότητας του φωτός που εισέρχεται στη µηχανή. Μπορείτε να
αλλάξετε την τιµή του διαφράγµατος προκειµένου να µεταβάλετε την ποσότητα του
φωτός που εισέρχεται στη µηχανή. Η αλλαγή αυτή γίνεται είτε αυτόµατα από τη
µηχανή είτε χειροκίνητα από τον φωτογράφο. Η δεύτερη περίπτωση συµβαίνει
όταν στη µηχανή έχει επιλεγεί η προτεραιότητα διαφράγµατος. Η τιµή του δια-
φράγµατος επηρεάζει ακόµα µία παράµετρο της φωτογραφίας, η οποία ονοµάζεται
βάθος πεδίου. Η παράµετρος αυτή καθορίζει τα όρια της απόστασης µέσα στα οποία
φαίνονται εστιασµένα τα αντικείµενα µιας φωτογραφίας. Όταν επιλέγεται το πιο
ανοικτό διάφραγµα τότε το βάθος πεδίου µικραίνει, δηλαδή φαίνονται εστιασµένα
λιγότερα από τα αντικείµενα που βρίσκονται εµπρός και πίσω από το κυρίως θέµα.
Όταν επιλέγεται το πιο κλειστό διάφραγµα τότε το βάθος πεδίου µεγαλώνει, δηλαδή
φαίνεται εστιασµένο µεγαλύτερο ποσοστό της εικόνας. Μπορείτε να χρησιµοποιή-
σετε την προτεραιότητα διαφράγµατος για να δηµιουργήσετε διάφορα εφέ, όπως για
παράδειγµα το θολό φόντο της επάνω φωτογραφίας στην απέναντι σελίδα, το οποίο
επιτυγχάνεται µε ένα ανοικτό διάφραγµα.
Ο φωτοφράκτης της µηχανής αποτελείται από λεπίδες που ανοίγουν και κλείνουν
κάθε φορά που πατάτε το κουµπί λήψης για να τραβήξετε µια φωτογραφία. Το
χρονικό διάστηµα που διαρκεί το άνοιγµα και κλείσιµο φωτοφράκτη επηρεάζει την
ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη µηχανή. Με την προτεραιότητα ταχύτητας
φωτοφράκτη µπορείτε να καθορίσετε την ταχύτητα ανοίγµατος και κλεισίµατος
του φωτοφράκτη, ανάλογα µε τον τύπο της λήψης που θέλετε να κάνετε. Για πα-
ράδειγµα, εάν θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες σε µια αθλητική συνάντηση τότε
θα χρειαστεί να επιλέξετε πολύ γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη, προκειµένου να
"παγώσετε" την κίνηση. Αντιθέτως, εάν θέλετε να δηµιουργήσετε για εφέ µια θολή
ή "κουνηµένη" φωτογραφία, τότε µπορείτε να χρησιµοποιήσετε αργή ταχύτητα
φωτοφράκτη. Αυτή η ρύθµιση είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατική όταν φωτογραφίζετε
τρεχούµενο νερό. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε µε αργή
ταχύτητα φωτοφράκτη και τη µηχανή τοποθετηµένη σε τρίποδο, προκειµένου να
δωθεί η εντύπωση της κίνησης.
Για περισσότερες συµβου-
λές και πληροφορίες σχε-
τικά µε την προτεραιότητα
ταχύτητας φωτοφράκτη,
ανατρέξτε στην ενότητα
"Σε κίνηση".

11
Προτού ξεκινήσετε
4 Κατανόηση της έννοιας "Eκθεση"
Το ανοικτό διάφραγµα υπο-
δηλώνεται µε µικρό αριθµό
f, π.χ. f2.8, ενώ το κλειστό
διάφραγµα υποδηλώνεται
µε µεγάλο αριθµό f, π.χ. f22.
Πολλές ψηφιακές µηχανές
σας προειδοποιούν όταν
η φωτογραφία πρόκειται
12
να είναι υπερ- ή υποεκτε-
θειµένη. Εάν πρόκειται να
είναι υπερεκτεθειµένη, τότε
µειώστε την ποσότητα του
φωτός είτε κλείνοντας το
διάφραγµα είτε αυξάνοντας
την ταχύτητα φωτοφράκτη.
Εάν πρόκειται να είναι υποε-
κτεθειµένη τότε αυξήστε την
ποσότητα του φωτός είτε
ανοίγοντας το διάφραγµα εί-
τε µειώνοντας την ταχύτητα
φωτοφράκτη.
H έκθεση είναι σηµαντική παράµετρος της φωτογραφίας και αναφέρεται στη συνο-
λική ποσότητα φωτός που εισέρχεται στη µηχανή. Η ποσότητα αυτή καθορίζεται από
τον συνδυασµό των ρυθµίσεων του διαφράγµατος και της ταχύτητας φωτοφράκτη.
Όταν σε µια µηχανή επιλεγεί η αυτόµατη λειτουργία – δηλαδή δεν χρησιµοποιούνται
χειροκίνητες ρυθµίσεις – τότε η µηχανή φωτοµετρά το πλάνο και εκτιµά την ποσότητα
του φωτός που απαιτείται προκειµένου επιτευχθεί η σωστή έκθεση. Αυτό σηµαίνει ότι
η τελική φωτογραφία δεν θα είναι ούτε υπερβολικά σκοτεινή ούτε υπερβολικά φωτει-
νή. Κατά την εκτίµηση της έκθεσης, η µηχανή επιλέγει την τιµή του διαφράγµατος και,
στη συνέχεια, επιλέγει την ταχύτητα φωτοφράκτη που θα επιτρέψει την είσοδο της κα-
τάλληλης ποσότητας φωτός µέσα από το διάφραγµα. Οι τιµές ρύθµισης του διαφράγ-
µατος είναι γνωστές ως τιµές f-stop (ή αριθµοί f), ενώ η ταχύτητα του φωτοφράκτη
µετριέται σε δευτερόλεπτα ή κλάσµατα του δευτερολέπτου.
Εάν θέλετε να έχετε µεγαλύτερο έλεγχο στις φωτογραφίες σας, τότε µπορείτε να
χρησιµοποιήσετε την προτεραιότητα διαφράγµατος ή την προτεραιότητα ταχύτητας
φωτοφράκτη. Αυτό σηµαίνει ότι µπορείτε να επιλέξετε είτε το διάφραγµα είτε την
ταχύτητα φωτοφράκτη και, στη συνέχεια, η µηχανή αναλαµβάνει να επιλέξει την
κατάλληλη τιµή της άλλης παραµέτρου. Ο συνδυασµός θα επιτρέπει την είσοδο
της κατάλληλης ποσότητας φωτός στη µηχανή έτσι, ώστε να εκτεθεί σωστά η φω-
τογραφία. Για παράδειγµα, εάν θέλετε πολύ γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη (όπως
συµβαίνει σε ένα αθλητικό γεγονός) τότε η µηχανή πιθανότατα θα επιλέξει µια τιµή
ανοικτού διαφράγµατος, προκειµένου να εισέλθει περισσότερο φως κατά το σύντο-
µο άνοιγµα του φωτοφράκτη. Αντιθέτως, εάν θέλετε να επιλέξετε ένα πολύ κλειστό
διάφραγµα (για να επιτύχετε πολύ µεγάλο βάθος πεδίου, δηλαδή µεγάλο εστια-
σµένο τµήµα) τότε η µηχανή πιθανότατα θα επιλέξει µια πιο αργή ταχύτητα ώστε ο
φωτοφράκτης να µείνει περισσότερη ώρα ανοικτός και να εισέλθει αρκετό φως από
το κλειστό διάφραγµα.
Οι φωτογραφίες της απέναντι σελίδας δείχνουν τα αποτελέσµατα λανθασµένων
ρυθµίσεων έκθεσης. Η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε µε ανοικτό διάφραγµα, η
ταχύτητα φωτοφράκτη όµως ήταν υπερβολικά αργή µε αποτέλεσµα να εισέλθει στη
µηχανή υπερβολική ποσότητα φωτός και να γίνει υπερέκθεση της φωτογραφίας. Η
φωτογραφία στο µέσο τραβήχτηκε µε σωστή ταχύτητα φωτοφράκτη, το διάφραγµα
όµως ήταν υπερβολικά κλειστό, µε αποτέλεσµα να µην εισέλθει αρκετό φως και να
υποεκτεθεί η φωτογραφία. Η κάτω φωτογραφία έχει εκτεθεί σωστά.
Για τις περισσότερες συν-
θήκες λήψης συνήθως
υπάρχουν τουλάχιστον τέσ-
σερις συνδυασµοί τιµών δι-
αφράγµατος και ταχύτητας
φωτοφράκτη που µπορείτε
να χρησιµοποιήσετε. Η επι-
λογή καθορίζεται από τον
τύπο της φωτογραφίας που
θέλετε να βγάλετε: δηλαδή
µε µικρό ή µεγάλο βάθος
πεδίου.

13
Ορισµένοι από τους συν-
δυασµούς τιµών διαφράγ-
µατος και ταχύτητας φωτο-
φράκτη που δίνουν φωτο-
γραφίες µε σωστή έκθεση
µια ηλιόλουστη ηµέρα είναι
οι εξής:
• f5.6 και 1/500
του δευτερολέπτου
• f8 και 1/250
του δευτερολέπτου
• f11 και 1/125
του δευτερολέπτου
• f16 και 1/60
του δευτερολέπτου
Προτού ξεκινήσετε
5 Ανάλυση της έννοιας
Λόγω της αρχιτεκτονικής
των ψηφιακών µηχανών
η αναφερόµενη διάσταση
(εστιακή απόσταση) ενός
φακού ζουµ ισοδυναµεί µε
την αντίστοιχη διάσταση του
φακού ζουµ µιας µηχανής
µε φιλµ 35mm πολλα-
πλασιασµένη κατά ένα
συντελεστή που κυµαίνεται
από το 1,5 έως και το 4.
Εποµένως, ένα φακός ζουµ
ψηφιακής µηχανής µε εστι-
ακή απόσταση από 9mm
έως 70mm ισοδυναµεί µε
14
φακό µηχανής µε φιλµ µε
εστιακή απόσταση 35mm
έως 280mm (περίπου).
Οι φακοί ζουµ στις κόµπακτ
ψηφιακές µηχανές συχνά
υποδηλώνονται µε το
συντελεστή πολλαπλασια-
σµού, π.χ. 2x, 5x ή 12x.
“Eστιακή απόσταση”
Ο όρος εστιακή απόσταση αποτελεί τµήµα της φωτογραφικής ορολογίας και αξίζει
να τον κατανοήσετε. Αναφέρεται στην απόσταση από τον φακό της µηχανής έως το
σηµείο εστίασης της εικόνας µέσα στον φακό. Η εστιακή απόσταση αναγράφεται σε
χιλιοστά του µέτρου, π.χ. 105 mm.
Για την πλειονότητα των χρηστών ψηφιακών µηχανών η έννοια της εστιακής
απόστασης συνδέεται άµεσα µε τη δυνατότητα "ζουµαρίσµατος" (µεγέθυνσης) µιας
εικόνας. Πολλές από τις ψηφιακές µηχανές προσφέρουν πλέον λειτουργία οπτικού
ζουµ, δηλαδή τη δυνατότητα µεταβολής της εστιακής απόστασης του φακού µε τέτοι-
ον τρόπο, ώστε το κυρίως θέµα να µετακινείται πιο κοντά ή πιο µακριά. Αυτό επιτυγ-
χάνεται µε τη µεταβολή της φυσικής απόστασης που υπάρχει µεταξύ του φακού της
µηχανής και εστιασµένης εικόνας. Σε γενικές γραµµές είναι καλό να αναζητήσετε
µια µηχανή µε τιµή οπτικού ζουµ περίπου 5x. ∆εν πρέπει ωστόσο να παρασυρθείτε
από τις τιµές ψηφιακού ζουµ που διαφηµίζουν οι κατασκευαστές ψηφιακών µηχα-
νών. Πρόκειται απλά για µια διάταξη που αυξάνει το µέγεθος µιας φωτογραφίας
στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD µε αποτέλεσµα τη χαµηλότερη ποιότητα εικόνας
εξαιτίας της απλής µεγέθυνσης των υπαρχόντων pixel.
Η εστιακή απόσταση του φακού µιας µηχανής είναι σηµαντική για δύο βασικούς
λόγους. Πρώτον, όσο µεγαλύτερη είναι η εστιακή απόσταση τόσο πιο κοντινό εµφα-
νίζεται το θέµα. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιµο εάν πρόκειται για φακό ζουµ, δηλαδή
για φακό µε µεταβλητή εστιακή απόσταση. Με έναν τέτοιο φακό µπορείτε να τραβά-
τε φωτογραφίες µε διαφορετικές συνθέσεις από την ίδια θέση. Στα παραδείγµατα
της απέναντι σελίδας, η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε µε µικρή εστιακή απόστα-
ση, ενώ η κάτω τραβήχτηκε µε µεγαλύτερη εστιακή απόσταση. Αυτό σας εξασφαλί-
ζει δύο διαφορετικές φωτογραφίες µε την απλή µεταβολή της εστιακής απόστασης
του φακού της µηχανής.
Ο δεύτερος λόγος της σηµαντικότητας της εστιακής απόστασης αφορά το βάθος
πεδίου: καθώς "ζουµάρετε" σε µια φωτογραφία (δηλαδή αυξάνετε την εστιακή από-
σταση) το βάθος πεδίου µειώνεται: δηλαδή µικρότερο ποσοστό της εικόνας εµπρός
και πίσω από το κυρίως θέµα φαίνεται εστιασµένο. Το συγκεκριµένο χαρακτηρι-
στικό είναι εξαιρετικά χρήσιµο για τη φωτογράφηση πορτρέτων. Με ένα φακό ζουµ
µπορείτε να τραβήξετε πορτρέτα χωρίς να χρειάζεται να πλησιάσετε υπερβολικά στο
θέµα σας, ενώ η µεγάλη εστιακή απόσταση του ζουµ εξασφαλίζει το ευπρόσδεκτο
θόλωµα του φόντου που υπάρχει πίσω από το κυρίως θέµα. Με τον τρόπο αυτό η
φωτογραφία απαλλάσσεται από περιττές λεπτοµέρειες και δηµιουργείται ένα αποτε-
λεσµατικό πορτρέτο.
 15
Μην παρασύρεστε από τις
τιµές του ψηφιακού ζουµ
Προτού ξεκινήσετε
6 Λεπτοµέρειες για την εστίαση
Σε γενικές γραµµές, οι
πιο εξελιγµένες ψηφιακές
µηχανές, όπως είναι οι ψη-
φιακές µηχανές SLR (DSLR),
διαθέτουν βελτιωµένα
συστήµατα εστίασης.
Όταν χρησιµοποιείτε τη µη-
16
χανή επάνω σε τρίποδο µε
αργή ταχύτητα φωτοφρά-
κτη, χρησιµοποιήστε την
επιλογή του χρονοδιακόπτη
για να ενεργοποιήσετε το
φωτοφράκτη. Με τον τρό-
πο αυτό θα αποφύγετε το
κούνηµα από το πάτηµα
του κουµπιού λήψης και
η µηχανή θα παραµείνει
ακίνητη.
Έχετε µαζί σας µια κάρτα µε
λευκές και µαύρες λωρίδες
Η αυτόµατη εστίαση αποτελεί συνηθισµένο χαρακτηριστικό των ψηφιακών µηχα-
νών. Για την ενεργοποίησή της αρκεί το πάτηµα του κουµπιού λήψης µέχρι τη µέση
της διαδροµής του. Στη συνέχεια, η µηχανή εστιάζει στο θέµα που βρίσκεται στο
κέντρο του σκοπεύτρου και µόλις ολοκληρωθεί η εστίαση ανάβει σταθερά µια φω-
τεινή ένδειξη που σας ενηµερώνει ότι η φωτογραφία είναι εστιασµένη. Μετά µπο-
ρείτε να πατήσετε το κουµπί λήψης µέχρι το τέρµα για να τραβήξετε τη φωτογραφία.
Ωστόσο, παρά την προφανή ευκολία στη χρήση του συστήµατος, υπάρχουν ορισµέ-
νες παράµετροι που πρέπει να λάβετε υπόψη προκειµένου να εκµεταλλευτείτε στο
έπακρο τη λειτουργία αυτόµατης εστίασης.
Το πρώτο πρόβληµα της αυτόµατης εστίασης προκύπτει κατά τη φωτογράφηση υπό
συνθήκες χαµηλού φωτισµού. Το σύστηµα αυτόµατης εστίασης λειτουργεί "διαβά-
ζοντας" την αντίθεση µεταξύ των φωτεινών και σκοτεινών περιοχών µιας εικόνας.
Συνεπώς, όταν η συνολική εικόνα είναι υπερβολικά σκοτεινή τότε δεν υπάρχει
αρκετή αντίθεση για να λειτουργήσει η αυτόµατη εστίαση. Ένας τρόπος αντιµετώ-
πισης αυτού του προβλήµατος είναι ο εντοπισµός µιας περιοχής µέσα στην εικόνα
µε µεγαλύτερη αντίθεση, η εστίαση στη συγκεκριµένη περιοχή και, στη συνέχεια, η
µετακίνηση της µηχανής για τη σύνθεση της αρχικής φωτογραφίας. Εναλλακτικά,
µπορείτε να µεταφέρετε µαζί σας µια κάρτα µε λευκές και µαύρες λωρίδες, την οποία
θα τοποθετήσετε στο µέσο της φωτογραφίας. Χρησιµοποιήστε την κάρτα αυτή για
να εστιάσετε στο κυρίως θέµα (φροντίστε να τοποθετήσετε την κάρτα στην κατάλλη-
λη απόσταση εστίασης) και, στη συνέχεια, τραβήξτε τη φωτογραφία.
Μια άλλη δυσκολία που αντιµετωπίζουν τα συστήµατα αυτόµατης εστίασης εµφα-
νίζεται κατά τη φωτογράφηση αντικειµένων που κινούνται µε µεγάλη ταχύτητα. Για
την επίτευξη της εστίασης υπάρχουν διάφορες τεχνικές (βλέπε "Mυστικό 72 και
73"), το πρώτο όµως µέληµα είναι η επιλογή του σωστού σηµείου εστίασης. Ένας
τρόπος επιλογής είναι να εντοπίσετε ένα σηµείο από όπου θα περάσει το κινούµενο
αντικείµενο και να εστιάσετε εκεί. Κατόπιν µπορείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία
µόλις το αντικείµενο διέλθει από το επιλεγµένο σηµείο.
Ένα σηµείο που πρέπει να προσέξετε κατά την εστίαση σε αντικείµενα είναι το κού-
νηµα της µηχανής. Πρόκειται για τις θολές φωτογραφίες που προκύπτουν όταν έχει
επιλεγεί υπερβολικά αργή ταχύτητα φωτοφράκτη για τις συγκεκριµένες συνθήκες
λήψης. Οι ταχύτητες αυτές συνήθως κυµαίνονται γύρω στο 1/60 του δευτερολέ-
πτου ή πιο αργές. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να χρησιµοποιήσετε τρίποδο ή
εναλλακτικά να χρησιµοποιήσετε φλας ώστε να προσθέσετε περισσότερο φως στη
σκηνή και να είναι δυνατή η επιλογή πιο γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη. Στην
επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η λήψη έγινε χωρίς τρίποδο και εξαιτίας
των συνθηκών χαµηλού φωτισµού η ταχύτητα φωτοφράκτη έπρεπε να επιλεγεί
ίση 1/15 του δευτερολέπτου, µε αποτέλεσµα το θόλωµα της φωτογραφίας (παρά το
γεγονός ότι η εστίαση ήταν σωστή). Στην κάτω φωτογραφία, η µηχανή ήταν τοπο-
θετηµένη σε τρίποδο µε αποτέλεσµα να παραµείνει ακίνητη, ενώ η λήψη έγινε µε τις
ίδιες ακριβώς ρυθµίσεις.
17
Προτού ξεκινήσετε
7 Η λύση στον γρίφο της ανάλυσης
Η ανάλυση µιας φωτογρα-
φίας είναι δυνατό να αλλά-
ξει µέσα από ένα πρόγραµ-
µα επεξεργασίας εικόνας
18
όπως είναι το Photoshop
Elements, το Paint Shop Pro
ή το Ulead Express.
Για τις εκτυπωµένες φωτο-
γραφίες απαιτούνται όσο το
δυνατόν περισσότερα pixel
Στον κόσµο της ψηφιακής φωτογραφίας αργά ή γρήγορα (πιθανότατα γρήγορα) θα
συναντήσετε την έννοια της ανάλυσης. Παρότι η συγκεκριµένη έννοια σχετίζεται µε
πολλούς τοµείς της ψηφιακής φωτογραφίας, ο πιο σηµαντικός είναι το µέγεθος και
οι διαστάσεις των φωτογραφιών όσον αφορά τα pixel (τα έγχρωµα δοµικά στοιχεία
που απαρτίζουν τις ψηφιακές φωτογραφίες). Το συγκεκριµένο µέγεθος αναγράφε-
ται είτε ως η προδιαγραφή της συνολικής ποσότητάς τους, π.χ. 8 εκατοµµύρια pixel
ή 8 megapixel, είτε ως διαστάσεις µιας φωτογραφίας, π.χ. 1200 pixel x 900 pixel.
Η σηµασία των pixel και της ανάλυσης είναι ότι καθορίζουν το µέγεθος µε το οποίο
είναι δυνατή η ποιοτική προβολή και εκτύπωση των φωτογραφιών.
Οι περισσότερες ψηφιακές µηχανές έχουν τη δυνατότητα λήψης µε διαφορετικές
τιµές ανάλυσης (δηλ. µε διαφορετικό πλήθος pixel). Ο γενικός κανόνας για τις εκτυ-
πωµένες φωτογραφίες είναι ότι απαιτούνται όσο το δυνατόν περισσότερα pixel, ενώ
αντίθετα για τις φωτογραφίες που προορίζονται για ηλεκτρονική προβολή µπορείτε
να χρησιµοποιήσετε πολύ χαµηλότερες τιµές ανάλυσης. Για τη βέλτιστη ποιότητα
των εκτυπωµένων φωτογραφιών χρησιµοποιείται ρύθµιση ίση µε 300 pixel ανά
ίντσα (ppi). Αυτό σηµαίνει ότι σε κάθε γραµµική ίντσα της εκτυπωµένης φωτογρα-
φίας περιέχονται 300 pixel. Για να υπολογίσετε το µέγεθος της τελικής εκτυπωµένης
φωτογραφίας, διαιρέστε τις διαστάσεις της φωτογραφίας σε pixel µε το 300. Συνε-
πώς µια φωτογραφία µε ανάλυση 1200 x 900 είναι δυνατό να εκτυπωθεί µε υψηλή
ποιότητα σε διαστάσεις 4 ίντσες x 3 ίντσες. Ο παρακάτω πίνακας αναγράφει τις τιµές
της ανάλυσης, σε pixel, που απαιτούνται για συγκεκριµένα µεγέθη εκτύπωσης (µε
την προϋπόθεση ότι θα εκτυπωθούν µε ανάλυση 300 ppi).
ΣΥΝΟΛΟ PIXEL ∆ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ(σε pixel) ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ
(ίντσες στα 300 ppi)
8 εκατοµµύρια 3264 x 2448 11 x 8 (περίπου)
5 εκατοµµύρια 2592 x 1944 8 x 6 (περίπου)
3 εκατοµµύρια 2048 x 1536 7 x 5 (περίπου)
1 εκατοµµύριο 1280 x 960 4 x 3 (περίπου)
Φωτογραφίες για χρήση στο ∆ιαδίκτυο συνήθως προβάλλονται µε ανάλυση πε-
ρίπου ίση µε 72 ppi, διότι αυτή είναι η τιµή ανάλυσης των τυπικών οθόνων υπο-
λογιστή. Οι φωτογραφίες επίσης, είναι δυνατό να εκτυπωθούν σε τιµές ανάλυσης
αρκετά χαµηλότερες από τα 300 ppi, µε αντίκτυπο όµως στην ποιότητα. Η επάνω
φωτογραφία της απέναντι σελίδας εκτυπώθηκε µε ανάλυση 72 ppi, ενώ η κάτω φω-
τογραφία εκτυπώθηκε στα 300 ppi, δίνοντας πολύ πιο υψηλή ποιότητα.
19
Προτού ξεκινήσετε
8 Μείωση της χρονικής
Για τις περισσότερες µη-
χανές τα εγχειρίδια ή τα
φυλλάδια των τεχνικών
προδιαγραφών αναγρά-
φουν την πραγµατική
χρονική καθυστέρηση κατά
τη λήψη φωτογραφιών.
Εάν δεν αποδώσει κανένα
µέτρο, τότε εξοικειωθείτε µε
τη µηχανή σας και προσπα-
θήστε να αντισταθµίσετε
τη χρονική καθυστέρηση.
Με την εξάσκηση µπορείτε,
20
έως ένα βαθµό, να πετύχετε
εξαιρετικά αποτελέσµατα.
Η χρονική καθυστέρηση
µπορεί να καταστρέψει µια
ενδεχοµένως υπέροχη φω-
τογραφία
καθυστέρησης
Κάθε τεχνολογία κρύβει τις δικές της ιδιαιτερότητες και µειονεκτήµατα και στην πε-
ρίπτωση της ψηφιακής φωτογραφίας ένα από αυτά είναι η χρονική καθυστέρηση.
Πρόκειται για το χρονικό διάστηµα που απαιτείται για την ενεργοποίηση της µη-
χανής, τη χρονική καθυστέρηση µεταξύ της λήψης της φωτογραφίας και της πραγ-
µατικής καταγραφής της, καθώς και το χρονικό διάστηµα που πρέπει να παρέλθει
από τη λήψη µιας φωτογραφίας έως την προετοιµασία της µηχανής για τη λήψη
της επόµενης. Για τις πρώτες δύο, από τις τρεις καθυστερήσεις, υπάρχουν λίγα που
µπορούµε να κάνουµε, εκτός από την όσο το δυνατόν πληρέστερη εξοικείωση µε τη
µηχανή και, στη συνέχεια, ανάλογη ενσωµάτωσή τους στον προσωπικό µας τρόπο
λήψης.
Η χρονική καθυστέρηση στη λήψη µιας φωτογραφίας δεν είναι απλά εκνευριστι-
κή, αλλά ενδέχεται να καταστρέψει µια πιθανή, υπέροχη φωτογραφία. Συνήθως
υπάρχει µια µικρή καθυστέρηση µεταξύ του πατήµατος του κουµπιού λήψης και της
καταγραφής της εικόνας από τη µηχανή. Αυτή οφείλεται στις διάφορες ψηφιακές
διαδικασίες που πρέπει να εκτελέσει η µηχανή προτού καταγράψει µε επιτυχία µια
φωτογραφία. Η συγκεκριµένη καθυστέρηση ενδέχεται να διαρκεί λίγα εκατοστά
του δευτερολέπτου, ακόµα και αυτά όµως αρκούν για να κάνουν τη διαφορά σε µια
φωτογράφηση σκηνών έντονης δραστηριότητας ή σε µια φωτογράφηση πορτρέτου,
ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά.
Εάν θέλετε να µειώσετε τη χρονική καθυστέρηση τότε η καλύτερη επιλογή είναι η
εφαρµογή χειροκίνητων ρυθµίσεων για τις λειτουργίες που ρυθµίζονται αυτόµατα
από τη µηχανή. Στις λειτουργίες αυτές περιλαµβάνεται η ισορροπία λευκού και η
εστίαση – προσπαθήστε να εστιάζετε εκ των προτέρων σε ένα θέµα και κρατήστε
το κουµπί λήψης πατηµένο µέχρι το µέσο της διαδροµής του έως ότου τραβήξετε
τελικά τη φωτογραφία. Μία ακόµα επιλογή είναι η χρήση της λειτουργίας διαδοχι-
κών λήψεων. Με αυτήν σας δίνεται η δυνατότητα λήψης ενός αριθµού διαδοχικών
φωτογραφιών.
Τύποι χρονικής καθυστέρησης
● Χρονική καθυστέρηση ενεργοποίησης. Το χρονικό διάστηµα που απαιτείται
από την ενεργοποίηση της µηχανής έως την ετοιµότητά της για λήψη.
● Καθυστέρηση λήψης. Το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί ανάµεσα στο πάτη-
µα του κουµπιού λήψης και την πραγµατική καταγραφή της φωτογραφίας.
● Χρονική καθυστέρηση επόµενης λήψης. Το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί
µεταξύ της λήψης µιας φωτογραφίας και της προετοιµασίας για την επόµενη.
 2 Τεχνικές της µηχανής

9 Προσανατολισµός της µηχανής 22

Από πολλές απόψεις
10 Περικοπή και µέγεθος 24
οι ψηφιακές µηχανές
φωτογραφίας
συµπεριφέρονται περίπου
11 Ασφαλείς λήψεις µε "bracketing" 26
όπως και οι µηχανές µε
12 Λήψη κοντινών (µάκρο) 28
φιλµ. Σε αυτήν την ενότητα φωτογραφιών
υπάρχουν ορισµένες 13 Αποτελεσµατικό ζουµ 30
συµβουλές επάνω στις 14 ∆ιόρθωση της παράλλαξης 32
απλές τεχνικές της µηχανής, 15 Σταθεροποίηση της µηχανής 34
τις οποίες µπορείτε

να εφαρµόσετε για να

βελτιώσετε τον τρόπο λήψης

των φωτογραφιών σας.

Τεχνικές της µηχανής

9 Προσανατολισµός της µηχανής

Η λήψη καλών φωτογραφιών δεν απαιτεί υποχρεωτικά τη χρήση ακριβού ή τεχνο-
λογικά προηγµένου εξοπλισµού. Σε πολλές περιπτώσεις η σωστή φωτογραφική
µατιά είναι σηµαντικότερη από τον εξοπλισµό που χρησιµοποιείται. Μία παρά-
µετρος αυτής της µατιάς είναι η γωνία υπό την οποία βλέπουµε µια εικόνα. Για να
επιτύχουµε ένα καλό αποτέλεσµα υπάρχουν διάφοροι τρόποι, ο απλούστερος όµως
είναι να αλλάξουµε τον προσανατολισµό της µηχανής. Με αυτόν τον όρο αναφερό-
µαστε στην περιστροφή της µηχανής κατά 90 µοίρες έτσι, ώστε η φωτογραφία να
τραβηχτεί κατακόρυφη (πορτρέτο) και όχι οριζόντια (τοπίο).

Μερικές φορές η σωστή
φωτογραφική µατιά είναι
σηµαντικότερη από τον
εξοπλισµό που χρησιµο-
ποιείται
Ακόµα και αν έχετε ήδη τραβήξει µια καλή φωτογραφία αυτή η απλή τεχνική αλλα-
γής του προσανατολισµού δίνει ακόµα µια εντυπωσιακή λήψη, η οποία εµφανίζει
το θέµα µε εντελώς διαφορετική προοπτική. Από τη στιγµή που δεν ξοδεύετε φιλµ
τότε αξίζει πάντοτε να τραβάτε φωτογραφίες µε διαφορετικό προσανατολισµό, τις
οποίες µπορείτε αργότερα να συγκρίνετε. Επίσης, εάν θέλετε να κάνετε περικοπή
της φωτογραφίας (βλέπε "Μυστικό 10") θα έχετε περισσότερες επιλογές διότι θα
έχετε τραβήξει το θέµα µε διαφορετικούς προσανατολισµούς.

Στα παραδείγµατα η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε µε οριζόντιο προσανατολισµό,

δίνοντας την ευκαιρία να επικεντρώσουµε την προσοχή µας στα κατάρτια των
σκαφών και την πυκνότητά τους. Η εικόνα της απέναντι σελίδας είναι τραβηγµένη
µε κατακόρυφο προσανατολισµό που επιτρέπει την ανάπτυξη της σκηνής, συµπε-
22

ριλαµβάνοντας περισσότερο από το πρώτο πλάνο, το οποίο αποκτά µεγαλύτερη

Μία ακόµα επιλογή αλλα- συνοχή. Με τον τρόπο αυτό έχουµε τη λήψη δύο διαφορετικών φωτογραφιών από
γής του προσανατολισµού το ίδιο σηµείο, απλά αλλάζοντας τον προσανατολισµό της µηχανής.
είναι η περιστροφή της µη-
χανής σε θέση που διαφέρει
από την οριζόντια ή την κα-
τακόρυφη. Αυτή η κίνηση
ίσως αποδειχτεί ιδιαίτερα
αποτελεσµατική σε λήψεις
τοπίων, δίνοντας έµφαση
στις γωνίες. Πρόκειται ωστό-
σο για ένα εφέ που καλό εί-
ναι να χρησιµοποιείται µόνο
εφόσον έχετε τραβήξει ήδη
τις συνηθισµένες λήψεις.
23
Τεχνικές της µηχανής
10
Η ανάλυση των φωτογρα-
φιών κατά την εκτύπωση
είναι δυνατό να είναι υψη-
λότερη από 300 pixel ανά
ίντσα, αποφεύγετε όµως τις
υπερβολικά υψηλότερες
τιµές.
24
Σε ορισµένες περιπτώσεις
είναι προτιµότερο να "γε-
µίζετε" το κάδρο µε όσο
το δυνατόν περισσότερο
θέµα (βλέπε "Μυστικό
44"). Εάν ωστόσο πιστεύετε
ότι θα χρειαστεί να κάνετε
περικοπή της φωτογραφίας
τότε κατά τη λήψη της είναι
καλύτερο να αφήσετε λίγο
"αέρα" (επιπλέον χώρο)
γύρω από το θέµα. Στη
συνέχεια, και εφόσον η ανά-
λυση είναι αρκετά υψηλή,
µπορείτε να κάνετε περικο-
πή και εκτύπωση της τελικής
φωτογραφίας µε αρκετά
υψηλή ποιότητα.
Περικοπή και µέγεθος
φωτογραφίας
Όπως φαίνεται στο "Μυστικό 7", οι φυσικές διαστάσεις µιας φωτογραφίας αποτε-
λούν ένα σηµαντικό παράγοντα για την αξιολόγηση της ποιότητας και του µεγέθους
των εκτυπωµένων φωτογραφιών. Για τις φωτογραφίες που εισάγονται κατευθείαν
από τη µηχανή ο υπολογισµός είναι αρκετά απλός: οι διαστάσεις µιας φωτογραφίας
σε pixel διαιρούνται µε το 300 (τη βέλτιστη ρύθµιση για εκτύπωση φωτογραφιών).
Εάν ωστόσο θέλετε να κάνετε επεξεργασία των φωτογραφιών, τότε ίσως υπάρχουν
αλλαγές στις διαστάσεις σε pixel. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται να γίνει πε-
ρικοπή της φωτογραφίας, η οποία είναι µια από τις πιο συνηθισµένες τεχνικές επε-
ξεργασίας εικόνας που εκτελείται είτε µέσω λογισµικού επεξεργασίας είτε µέσω των
αυτόµατων µηχανηµάτων εκτύπωσης που υπάρχουν στα εργαστήρια φωτογραφίας.
Περικοπή είναι η αφαίρεση των περιττών περιοχών από την περιφέρεια µιας φω-
τογραφίας. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως µε την επιλογή της περιοχής που θέλετε
να παραµείνει (µε τη µορφή ενός ορθογωνίου µέσα σε µια φωτογραφία) και, στη
συνέχεια, απορρίπτοντας την υπόλοιπη φωτογραφία. Στην απέναντι σελίδα εµφα-
νίζονται δύο παραδείγµατα. Προφανώς, η ενέργεια αυτή επιδρά στις διαστάσεις σε
pixel της φωτογραφίας διότι αφαιρούνται ορισµένα από τα αρχικά pixel της φωτο-
γραφίας.
Όταν κάνετε περικοπή µιας φωτογραφίας πρέπει να φροντίσετε οι διαστάσεις της
τελικής φωτογραφίας να επαρκούν για την καλή ποιότητα εκτύπωσης µε το απαι-
τούµενο τελικό µέγεθος. Για να βεβαιωθείτε, διαιρέστε τις διαστάσεις σε pixel της
περικοµµένης φωτογραφίας µε τον αριθµό 300. Για παράδειγµα, εάν θέλετε να
εκτυπώσετε σε διαστάσεις 7 επί 5 ιντσών τότε η τελική επεξεργασµένη φωτογραφία
πρέπει να έχει διαστάσεις 2100 επί 1500 pixel ή µεγαλύτερες.
Το θέµα της περικοπής και του µεγέθους της φωτογραφίας είναι ένας από τους
λόγους για τους οποίους πάντοτε αξίζει να τραβάµε φωτογραφίες µε τη µέγιστη ανά-
λυση: δεν γνωρίζουµε πάντα το ποσοστό µιας φωτογραφίας που θα θελήσουµε να
κρατήσουµε ή να αφαιρέσουµε, όσο όµως µεγαλύτερη ανάλυση χρησιµοποιούµε,
τόσο µεγαλύτερη ευελιξία έχουµε για την επεξεργασία µιας φωτογραφίας.
25
Τεχνικές της µηχανής
11
Συµβουλευτείτε το εγχειρί-
διο της µηχανής σας για να
δείτε εάν διαθέτει αντιστάθ-
µιση έκθεσης. Για περισσότε-
ρες πληροφορίες, ανατρέξτε
στην ενότητα "Έκθεση και
Φωτοµέτρηση".
26
Ασφαλείς λήψεις µε "bracketing"
Ένα από τα προβλήµατα της φωτογράφησης µε φιλµ είναι ότι ποτέ δεν γνωρίζουµε
µε σιγουριά το αποτέλεσµα των φωτογραφιών µας έως ότου αυτές εκτυπωθούν.
Με τις ψηφιακές µηχανές αυτό το µειονέκτηµα έχει εξαλειφθεί σε µεγάλο βαθµό,
χάρη στη δυνατότητα προβολής των φωτογραφιών στις οθόνες LCD αµέσως µετά
τη λήψη τους. Παρόλα αυτά, οι οθόνες LCD δεν έχουν πάντα απόλυτη πιστότητα
στην απεικόνιση των χρωµάτων και της έκθεσης µιας φωτογραφίας, ενώ ορισµένες
φορές ίσως είναι δύσκολη η προβολή µε ευκρίνεια, ιδιαίτερα εάν στην οθόνη LCD
πέφτει δυνατό ηλιακό φως. Για να εξασφαλίσετε τη λήψη µιας φωτογραφίας µε
τέλεια έκθεση µπορείτε να χρησιµοποιήσετε την τεχνική του "bracketing" (δηλαδή,
διαδοχικές λήψεις µε αντιστάθµιση έκθεσης).
Το "bracketing" είναι µια τεχνική φωτογράφησης κατά την οποία η λήψη µιας φω-
τογραφίας γίνεται µε ελαφρά διαφορετικές ρυθµίσεις έκθεσης. Αυτό σηµαίνει ότι
τουλάχιστον µία από τις λήψεις θα έχει εκτεθεί σωστά. Για να χρησιµοποιήσετε το
"bracketing", η µηχανή σας πρέπει να διαθέτει επιλογή αντιστάθµισης έκθεσης (για
λεπτοµέρειες συµβουλευτείτε το εγχειρίδιο της µηχανής).
Για να χρησιµοποιήσετε το "bracketing", τραβήξτε µια φωτογραφία µε οποιαδήποτε
λειτουργία λήψης, π.χ. αυτόµατη, προτεραιότητα διαφράγµατος, προτεραιότητα τα-
χύτητας φωτοφράκτη ή πλήρως χειροκίνητη. Στη συνέχεια, επιλέξτε µια τιµή αντι-
στάθµισης έκθεσης (για περισσότερες σχετικές λεπτοµέρειες ανατρέξτε στο "Μυστι-
κό 34" ) για να κάνετε τη φωτογραφία πιο σκούρα ή πιο φωτεινή. Για να κάνετε µια
φωτογραφία πιο φωτεινή επιλέξτε µια θετική τιµή αντιστάθµισης έκθεσης, ενώ για
την κάνετε πιο σκούρα επιλέξτε µια αρνητική τιµή. Για να επιτύχετε το "bracketing",
χρησιµοποιήστε τουλάχιστον µία ρύθµιση υψηλότερη και µία χαµηλότερη από
τις ρυθµίσεις τη αρχική λήψης. Να θυµάστε ότι ορισµένες φορές οι φωτογραφίες
δείχνουν ελαφρώς διαφορετικές στον υπολογιστή σε σχέση µε την οθόνη LCD της
µηχανής.
Το "bracketing" εξασφα-
λίζει τη σωστή λήψη µιας
φωτογραφίας µε τη χρήση
ενός εύρους ρυθµίσεων
έκθεσης

27
Το "bracketing" είναι ιδι-
αίτερα σηµαντικό για τοπο-
θεσίες που δεν πρόκειται να
επισκεφτείτε ξανά. Η µεσαία
φωτογραφία της απέναντι
σελίδας έχει εκτεθεί σωστά,
τραβήχτηκαν όµως ακόµα
δύο φωτογραφίες χρησι-
µοποιώντας αντιστάθµιση
έκθεσης +/-1, για την περί-
πτωση που αυτές θα ήταν
καλύτερες.
Τεχνικές της µηχανής
12
Η λειτουργία κοντινών
λήψεων (µάκρο) ενεργοποι-
είται συνήθως µέσω ενός
κουµπιού ή χειριστηρίου
που υπάρχει στο σώµα
της µηχανής. Σε ορισµένες
περιπτώσεις ενεργοποιείται
µέσω ενός από τα µενού
της µηχανής. Η λειτουργία
κοντινών λήψεων (µάκρο)
συνήθως υποδεικνύεται µε
το σύµβολο του λουλουδι-
ού (τουλίπας).
28
Συµβουλευτείτε το εγχειρί-
διο της µηχανής σας για να
βρείτε ακριβώς την απόστα-
ση εστίασης της λειτουργίας
κοντινών λήψεων (µάκρο).
Φροντίστε ώστε το φόντο
µιας λήψης µάκρο να µην
αποσπά την προσοχή από
το κυρίως θέµα. Ένας τρό-
πος για να το πετύχετε είναι
να χρησιµοποιήσετε ανοι-
κτό διάφραγµα (π.χ. f2.8, f4
ή f5) ώστε το βάθος πεδίου
να είναι πολύ µικρό και το
φόντο να θολώσει χωρίς να
αποσπά την προσοχή.
Λήψη κοντινών (µάκρο)
φωτογραφιών
Φωτογράφηση µάκρο είναι ο όρος που χρησιµοποιείται για τις κοντινές λήψεις.
Αυτός ο τύπος λήψεων εκµεταλλεύεται τη δυνατότητα της µηχανής να φωτογραφίζει
αντικείµενα που βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση. Οι περισσότερες ψηφιακές
µηχανές διαθέτουν λειτουργία µάκρο που τους επιτρέπει να εστιάζουν σε αντικεί-
µενα που βρίσκονται σε πολύ µικρή απόσταση, η οποία σε ορισµένες περιπτώσεις
µπορεί να είναι ακόµα και λίγα εκατοστά.
Ένα από τα κυριότερα ζητήµατα µε τις λήψεις µάκρο είναι η εστίαση. Αυτό οφείλεται
στην ανάγκη εστίασης µε ακρίβεια διότι στις µικρές αποστάσεις υπάρχει ελάχιστο
περιθώριο σφάλµατος. Ένα πρόβληµα είναι ότι για να λειτουργήσει η αυτόµατη
εστίαση το αντικείµενο πρέπει να είναι απολύτως ακίνητο. Εποµένως ακόµα και
η παραµικρή κίνηση επηρεάζει σηµαντικά την εστίαση. Για τον λόγο αυτό όταν
προσπαθείτε να φωτογραφίσετε κοντινά αντικείµενα, για παράδειγµα λουλούδια ή
έντοµα, επιλέξτε µια στιγµή που φυσάει ελάχιστα ή χρησιµοποιήστε ένα αντιανεµι-
κό κάλυµµα ώστε το αντικείµενο να είναι όσο το δυνατόν πιο ακίνητο.
Οι λήψεις µάκρο ενδέχεται να δηµιουργήσουν πρόβληµα στην εστίαση όταν δεν
υπάρχει αρκετή αντίθεση µέσα στο κάδρο – επειδή εστιάζετε σε µια µικρή περιοχή
του αντικειµένου είναι πολύ πιθανό η αντίθεση να µην είναι αρκετή µέσα σε αυτήν
την περιοχή. Στην περίπτωση αυτή προσπαθήστε να εντοπίσετε µια έντονη ακµή
µέσα στο θέµα (για το σκοπό αυτό ίσως χρειάζεται να µετακινήσετε τη µηχανή, να
εστιάσετε και, στη συνέχεια, να ανασυνθέσετε το κάδρο κρατώντας το κουµπί λήψης
πατηµένο µέχρι τη µέση για να διατηρήσετε την εστίαση), φροντίστε όµως το σηµείο
εστίασης να απέχει την ίδια απόσταση µε το αντικείµενο που επιλέξατε. Μια άλλη
επιλογή είναι να χρησιµοποιήσετε µια κάρτα µε άσπρες και µαύρες λωρίδες, την
οποία θα τοποθετήσετε στο επιθυµητό σηµείο εστίασης.
Ένα άλλο ζήτηµα των λήψεων µάκρο είναι το πολύ στενό βάθος πεδίου, δηλαδή
ένα µικρό τµήµα του θέµατος φαίνεται εστιασµένο. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να
εστιάσετε µε εξαιρετική ακρίβεια για να εξασφαλίσετε ότι θα είναι "νεταρισµένο" το
σωστό τµήµα της φωτογραφίας. Στη φωτογραφία της απέναντι σελίδας το κέντρο
της φωτογραφίας είναι εστιασµένο, ενώ το φόντο έχει θολώσει εξαιτίας του πολύ
µικρού βάθους πεδίου.
29
Τεχνικές της µηχανής

13
Η ψηφιακή µηχανή SLR
(Single Lens Reflex - Μο-
νοοπτική µηχανή ρεφλέξ)
διαθέτει αποσπώµενους
φακούς, οι οποίοι προσαρ-
µόζονται στο σώµα της µη-
χανής. Σε γενικές γραµµές
είναι ακριβότερες σε σχέση
µε τις κόµπακτ µηχανές,
προσφέρουν όµως περισ-
σότερες δυνατότητες.
Αποτελεσµατικό ζουµ
Σε µια µηχανή που διαθέτει φακό ζουµ, είτε πρόκειται για µόνιµο φακό είτε για
φακό που τοποθετείται σε ψηφιακές µηχανές SLR, αξίζει πάντα το κόπο να πειραµα-
τιστείτε µε τη λειτουργία του ζουµ ανάλογα µε τις συνθήκες λήψης. Σε ορισµένες πε-
ριπτώσεις η ευρυγώνια λήψη ίσως είναι πιο αποτελεσµατική, ενώ σε άλλες η λήψη
µε ζουµ θα είναι καλύτερη. Στην ιδανική περίπτωση και οι δύο λήψεις θα είναι το
ίδιο καλές και ικανοποιητικές.
Όταν εργάζεστε µε το ζουµ είναι σηµαντικό να το χρησιµοποιείτε δηµιουργικά και
να µην θεωρείτε δεδοµένο ότι µια λήψη µε ζουµ θα είναι το ίδιο καλή µε µια ευρυ-
γώνια λήψη. Αυτό ισχύει σε ορισµένες περιπτώσεις, ενώ σε άλλες απαιτείται λίγη
ακόµα προσπάθεια για τη λήψη της καλύτερης δυνατής φωτογραφίας.
Κατά τη χρήση του ζουµ, η πρώτη επιλογή είναι η λήψη της ίδιας φωτογραφίας µε
διαφορετικές εστιακές αποστάσεις, δηλαδή µε διαφορετικό ποσοστό ζουµ. Ξεκινή-
στε µε τη µεγαλύτερη γωνία οπτικού πεδίου, δηλαδή µε το ζουµ σε πλήρη σύµπτυξη
και, στη συνέχεια, τραβήξτε ξανά και ξανά τη φωτογραφία αυξάνοντας το ζουµ. Με
τον τρόπο αυτό θα έχετε µια σειρά από λήψεις του ίδιου θέµατος, ορισµένες όµως
από αυτές θα είναι πιο ικανοποιητικές από τις άλλες.

Ένας άλλος τρόπος για να χρησιµοποιήσετε το ζουµ είναι να κάνετε µια ευρυγώνια
λήψη και, στη συνέχεια, να αποµονώσετε µε το ζουµ ένα συγκεκριµένο τµήµα του
30

θέµατος. Αυτό ίσως απαιτεί τη λήψη µε το ζουµ από διαφορετική θέση, όπως για
παράδειγµα οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα. Η επάνω φωτογραφία
είναι η τυπική ευρυγώνια λήψη του θέµατος. Μπορείτε από την ίδια θέση να τρα-
Τραβήξτε µε το ζουµ από
βήξετε µε το ζουµ µια πιο κοντινή λήψη, η θέση λήψης όµως άλλαξε ώστε η λήψη
διαφορετικό σηµείο λήψης
µε το ζουµ να απεικονίζει ένα άλλο τµήµα του κυρίως θέµατος. Κοιτώντας τις δίπλα
δίπλα, οι δύο φωτογραφίες καταφέρουν να αποδώσουν τη δοµή και τον χαρακτήρα
του ναού.

Όταν τραβάτε φωτογραφίες

µε το µέγιστο ζουµ µπορείτε
να αφήσετε ένα µικρό πε-
ριθώριο (αέρα) µεταξύ του
θέµατος και των άκρων της
φωτογραφίας. Με τον τρό-
πο αυτό, εάν χρειαστεί κατά
την εκτύπωση, θα είναι δυ-
νατή µια ελαφριά περικοπή.
31
Τεχνικές της µηχανής
14
Ορισµένες ψηφιακές µη-
χανές έχουν τη δυνατότητα
εναλλαγής µεταξύ του
σκοπεύτρου και της οθόνης
LCD για το καδράρισµα
µιας λήψης. Εάν θέλετε να
εξοικονοµήσετε µπαταρία
χρησιµοποιήστε το σκό-
πευτρο, ενώ εάν θέλετε
να καδράρετε µε ακρίβεια
κοντινές λήψεις τότε χρησι-
µοποιήστε την οθόνη LCD.
32
Οι ψηφιακές µηχανές SLR
δεν εµφανίζουν το φαινόµε-
νο της παράλλαξης. Η εικό-
να που βλέπετε µέσα από
το σκόπευτρο αντιστοιχεί
ακριβώς στην τελική φωτο-
γραφία.
Χρησιµοποιήστε την οθόνη
LCD για το καδράρισµα της
εικόνας
∆ιόρθωση της παράλλαξης
Ένα από τα προβλήµατα µε τις κόµπακτ ψηφιακές µηχανές είναι ότι ορισµένοι
τύποι σκοπεύτρων δεν δείχνουν ακριβώς το ίδιο τµήµα της φωτογραφίας που κατα-
γράφει ο αισθητήρας. Αυτό συµβαίνει στα οπτικά σκόπευτρα, τα οποία "κοιτούν" το
θέµα υπό ελαφρά διαφορετική γωνία σε σχέση µε τον φακό της µηχανής. Αυτό δεν
αποτελεί πρόβληµα εάν το θέµα βρίσκεται σε µεσαία ή µεγάλη απόσταση, διότι η
διαφορά είναι σχετικά µικρή και δεν γίνεται αντιληπτή για αποστάσεις µεγαλύτερες
από λίγα µέτρα. Όταν όµως τραβάτε κοντινές (µάκρο) φωτογραφίες τότε εµφανίζε-
ται το εξής πρόβληµα: ενώ το θέµα εµφανίζεται στο κέντρο του σκοπεύτρου, στην
τελική φωτογραφία τοποθετείται σε ελαφρώς έκκεντρη θέση (βλέπε επάνω φωτο-
γραφία στην απέναντι σελίδα). Το συγκεκριµένο φαινόµενο ονοµάζεται "παράλλα-
ξη" και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την αντιµετώπισή του.
Ο πρώτος τρόπος αντιµετώπισης της παράλλαξης είναι η χρήση της οθόνης LCD
της µηχανής για το καδράρισµα της εικόνας. Οι περισσότερες ψηφιακές µηχανές
διαθέτουν τέτοιου είδους οθόνες στην πίσω πλευρά του σώµατός τους, οι οποίες
δείχνουν ακριβώς την εικόνα που βλέπει ο φακός της µηχανής. Τα µειονεκτήµατα
στη χρήση της οθόνης LCD είναι ότι καταναλώνει περισσότερη ισχύ µπαταριών σε
σχέση µε το οπτικό σκόπευτρο και ότι η εικόνα δεν φαίνεται µε ευκρίνεια όταν στην
οθόνη πέφτει δυνατό φως, για παράδειγµα άµεσο ηλιακό φως.
Ένας άλλος τρόπος αποφυγής των προβληµάτων της παράλλαξης είναι η χρήση
των διορθωτικών ενδείξεων που πολλές φορές υπάρχουν µέσα στο σκόπευτρο.
Πρόκειται για οριζόντιες και κατακόρυφες γραµµές µέσα στο σκόπευτρο που
υποδεικνύουν την πραγµατική περιοχή του θέµατος που θα καταγραφεί. Ευθυ-
γραµµίζοντας το θέµα µε τις διορθωτικές ενδείξεις µπορείτε να καδράρετε το θέµα
µε ακρίβεια. Χρησιµοποιώντας τις διορθωτικές ενδείξεις πιθανότατα το θέµα θα
τοποθετείται έκκεντρα στο σκόπευτρο, εάν όµως το έχετε καδράρει σωστά µέσα στις
ενδείξεις τότε η τελική φωτογραφία θα είναι κεντραρισµένη. Η κάτω φωτογραφία
της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε χρησιµοποιώντας τις διορθωτικές ενδείξεις που
υπάρχουν στο σκόπευτρο.
Αντί των οπτικών σκοπεύτρων, ορισµένες ψηφιακές µηχανές διαθέτουν πλέον
ηλεκτρονικά σκόπευτρα TTL (Through The Lens - Μέσω του φακού). Αυτά χρη-
σιµοποιούν ένα συνδυασµό κατόπτρων που υπάρχουν µέσα στη µηχανή για την
ακριβή απεικόνιση της εικόνας που "βλέπει" ο φακός. Τα σκόπευτρα TTL έχουν µε-
γαλύτερη ακρίβεια σε σχέση µε τα οπτικά διότι εµφανίζουν τα κοντινά αντικείµενα
στη σωστή θέση.
33
Τεχνικές της µηχανής

15 Σταθεροποίηση της µηχανής

Σε ορισµένα είδη λήψεων η σταθεροποίηση της µηχανής είναι ζωτικής σηµασίας.
Αυτή η ανάγκη εµφανίζεται για ταχύτητες φωτοφράκτη κάτω από το 1/60 του δευ-
τερολέπτου περίπου, διότι η µηχανή ενδέχεται να µετακινηθεί κατά τη λήψη. Κάτι
τέτοιο θα έχει ως αποτέλεσµα το ελαφρό θόλωµα της φωτογραφίας, η οποία θα
φαίνεται "κουνηµένη".
Όσο πιο αργή είναι η ταχύ-
Ο καλύτερος τρόπος σταθεροποίησης της µηχανής για αποφυγή του κουνήµατος
τητα φωτοφράκτη τόσο αυ-
είναι η χρήση ενός τριπόδου. Αυτά διατίθενται σε διάφορες διαστάσεις και βάρη,
ξάνονται οι πιθανότητες για
ακόµα όµως και ένα µικρό και ελαφρύ τρίποδο θα σας βοηθήσει σηµαντικά στη
κούνηµα της µηχανής.
σταθεροποίηση της µηχανής κατά τη λήψη. Είναι καλό να έχετε πάντα µαζί σας ένα
τρίποδο διότι ποτέ δεν ξέρετε εάν θα χρειαστεί να τραβήξετε φωτογραφίες µε αργή
ταχύτητα φωτοφράκτη.

Μεταφέρετε µαζί σας ένα τρί-
ποδο κάθε φορά που χρησι-
µοποιείτε τη µηχανή σας
Σε ορισµένες περιπτώσεις ακόµα και το πάτηµα του κουµπιού λήψης όταν η µηχανή
είναι σε τρίποδο µπορεί να προκαλέσει ελαφρό κούνηµά της. Για να µειώσετε αυτήν
την πιθανότητα, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε το χρονοδιακόπτη ώστε η µηχανή
να τραβήξει τη φωτογραφία αυτόµατα µετά από ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστη-
µα. Εναλλακτικά, ορισµένες µηχανές διαθέτουν υποδοχή για ντεκλανσέρ (συρµάτι-
νη ντίζα) ή τηλεχειριστήριο υπερύθρων, που µπορείτε να χρησιµοποιήσετε για να
τραβήξετε τη φωτογραφία.

Εάν δεν έχετε τρίποδο µια καλή εναλλακτική λύση είναι να τοποθετήσετε τη µηχανή
34

επάνω σε ένα µαξιλάρι. Μπορείτε να µεταφέρετε µαζί σας ένα µικρό µαξιλάρι ή
ένα σάκο "bean-bag" (σάκος γεµισµένος µε µικρά και ελαφρά σφαιρίδια), ώστε να
έχετε πάντα µια εύκολα διαµορφώσιµη και σταθερή επιφάνεια για τη µηχανή. Εάν
δεν υπάρχει άλλη λύση, επιχειρήστε να στηρίξετε τη µηχανή σε έναν πάγκο ή ένα
Οι συνθήκες που απαιτούν
περβάζι.
επιπλέον σταθερότητα είναι
οι εξής:
• Νυχτερινές λήψεις
• Λήψεις σε εσωτερικούς
χώρους
• Αργή ταχύτητα φωτο-
φράκτη για δηµιουργία εφέ
κίνησης
• Μηχανή µε µεγάλο
τηλεφακό
 3 Φωτισµός

16 Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους 36

Το φως είναι µια ουσιώδης
17 Φωτογράφηση κόντρα στο φως 38
παράµετρος σε κάθε
18 Συµπληρωµατικό φλας (Fill-in) 40
είδος φωτογράφησης.
19 Πολωτικά φίλτρα 42
Η παρούσα ενότητα δίνει
20 Εξισορρόπηση διακυµάνσεων 44
διάφορες συµβουλές σχετικά
φωτεινότητας
µε τον εντοπισµό του
21 Μείωση των λάµψεων 46
βέλτιστου φωτισµού και
22 Τύποι φυσικού φωτισµού 48
τη λήψη φωτογραφιών
23 Η Χρυσή ώρα 50
υπό διαφορετικές φωτιστικές
24 ∆ηµιουργία εφέ κόκκου 52
συνθήκες.
25 Χειρισµός της ισορροπίας 54
λευκού
26 Εξωτερικός και εσωτερικός 56
φωτισµός
Φωτισµός
16
Συµβουλευτείτε το εγχειρί-
διο της µηχανής σας για να
βρείτε τις διαθέσιµες ρυθ-
µίσεις της ευαισθησίας ISO.
Ορισµένες µηχανές φτά-
36
νουν έως και την τιµή 1.600,
ενώ άλλες διαθέτουν µόλις
τα 400. Αυτή η διαφορά
ίσως επηρεάσει σηµαντικά
τη λήψη σε εσωτερικούς
χώρους, καθώς µια υψηλό-
τερη τιµή ευαισθησίας ISO
σας δίνει τη δυνατότητα φω-
τογράφησης χωρίς χρήση
τριπόδου.
Λήψεις σε εσωτερικούς χώρους
Το φως είναι ένα από τα ουσιώδη συστατικά κάθε φωτογραφίας αυτό όµως δεν
σηµαίνει ότι απαιτείται το λαµπερό φως του ήλιου για να τραβήξετε µια καλή φωτο-
γραφία. Στην πραγµατικότητα, µε λίγο προγραµµατισµό και εµπειρία µπορείτε να
τραβήξετε καλές φωτογραφίες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες φωτισµού.
Ένας τοµέας αβεβαιότητας για πολλούς είναι η φωτογράφηση σε εσωτερικούς
χώρους. Σε πολλές περιπτώσεις η άµεση αντίδραση των φωτογράφων είναι η
ενεργοποίηση του φλας της µηχανής. Ορισµένες φορές υπάρχει αποτέλεσµα, µόνο
όµως όταν το θέµα βρίσκεται εντός της εµβέλειας του φλας. Αντιθέτως σε ένα µε-
γάλο εσωτερικό χώρο, για παράδειγµα το εσωτερικό µιας εκκλησίας, το φλας είναι
αναποτελεσµατικό. ∆ηλαδή θα φωτίσει µια µικρή περιοχή του πρώτου πλάνου ενώ
το υπόλοιπο τµήµα της φωτογραφίας θα δείχνει σκοτεινό. Εναλλακτικά µε το φλας,
µπορείτε να χρησιµοποιήσετε ένα πιο ευέλικτο εξάρτηµα για φωτογράφηση σε εσω-
τερικούς χώρους: ένα τρίποδο. Με τον τρόπο αυτό µπορείτε να χρησιµοποιήσετε
πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, επιτρέποντας σε περισσότερο φως να εισέλθει
στη µηχανή ώστε να τραβήξετε µια καλά φωτισµένη φωτογραφία χωρίς την ανάγκη
χρήσης φλας.
Κατά τη φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους χωρίς φλας, η χρήση τριπόδου εί-
ναι απαραίτητη για να σταθεροποιήσετε τη µηχανή µε τις αργές ταχύτητες φωτοφρά-
κτη. Εάν προσπαθήσετε να σταθεροποιήσετε τη µηχανή κρατώντας τη στο χέρι τότε
η τελική φωτογραφία θα είναι θολή εξαιτίας του κουνήµατος. Φροντίστε να απο-
κτήσετε ένα στοιβαρό τρίποδο και δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην κεφαλή του τρι-
πόδου, όπου τοποθετείται η µηχανή. Πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο άκαµπτο.
Μόλις στήσετε το τρίποδο, επιλέξτε στη µηχανή την προτεραιότητα διαφράγµατος
και επιλέξτε το κατάλληλο διάφραγµα για τη λήψη που θέλετε να κάνετε (ανοικτό
διάφραγµα για µικρό εύρος εστίασης και κλειστό διάφραγµα για µεγάλο εύρος εστί-
ασης). Στη συνέχεια, η µηχανή θα επιλέξει την αντίστοιχη ταχύτητα φωτοφράκτη,
η οποία ίσως είναι µεγαλύτερη από ένα δευτερόλεπτο. Εάν είναι δυνατό, χρησιµο-
ποιήστε το χρονοδιακόπτη της µηχανής ή ένα ντεκλανσέρ για να παρακάµψετε το
κουµπί λήψης και να αποφύγετε την πιθανότητα κουνήµατος της µηχανής.
Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδα τραβήχτηκε µε ανοικτό διάφραγµα
(f4.2) και µε ταχύτητα φωτοφράκτη 1/8 του δευτερολέπτου. Σε αυτήν την περίπτω-
ση το φως των κεριών ήταν αρκετό για να φωτίσει ολόκληρη τη σκηνή, δίνοντας µια
επιβλητική εικόνα. Για την κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας χρησιµοποιή-
θηκε υψηλή τιµή ISO, ίση µε 1600, αυξάνοντας την ευαισθησία της µηχανής στο
φως. Με τον τρόπο αυτό ήταν δυνατή η επιλογή ταχύτητας φωτοφράκτη γρηγορότε-
ρης από 1/60 του δευτερολέπτου ώστε η µηχανή να παραµείνει σταθερή στο χέρι,
χωρίς να απαιτείται η χρήση τριπόδου. (Για περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικά µε
τις τιµές ευαισθησίας ISO ανατρέξτε στο "Μυστικό 24" .)
37
Φωτισµός
17
Μην κοιτάζετε απευθείας
τον ήλιο µέσα από το σκό-
πευτρο ή την οθόνη LCD της
µηχανής διότι ενδέχεται να
προκαλέσετε βλάβες στην
όραση και τα µάτια σας.
Για πληροφορίες σχετικά µε
τη χρήση της λειτουργίας φω-
τοµέτρησης της µηχανής ανα-
38
τρέξτε στο “Μυστικό 20” .
Έχετε πολύ καλά αποτελέ-
σµατα όταν τουλάχιστον
ένα τµήµα του ήλιου κρύ-
βεται πίσω από το κυρίως
θέµα
Φωτογράφηση κόντρα στο φως
Ένας βασικός κανόνας της φωτογραφίας είναι η τοποθέτηση του ηλίου στην πλάτη
του φωτογράφου κατά τη λήψη φωτογραφιών. Η τεχνική αυτή ονοµάζεται µετω-
πικός φωτισµός, δηλαδή το φως πέφτει στην εµπρός πλευρά του θέµατος. Παρότι
πρόκειται για αποτελεσµατικό κανόνα, υπάρχουν φορές που η παραβίασή του είναι
δυνατό να δώσει εντυπωσιακές φωτογραφίες. Στην πραγµατικότητα, η λήψη φωτο-
γραφιών µε αυτόν τον τρόπο προσφέρει περισσότερες δηµιουργικές δυνατότητες σε
σχέση µε τις συµβατικές λήψεις µε µετωπικό φωτισµό.
Όταν φωτογραφίζετε κόντρα στο φως µπορείτε να έχετε πολύ καλά αποτελέσµατα
εάν κρύψετε τον ήλιο ή τη βασική φωτιστική πηγή πίσω από το κυρίως θέµα. ∆ια-
φορετικά ο ήλιος ίσως βγει πολύ φωτεινός, µε αποτέλεσµα την εµφάνιση λάµψεων
του φακού µέσα στη φωτογραφία. Παρόλα αυτά η φωτογράφηση µε κόντρα ήλιο
µπορεί να δώσει ιδιαίτερα δραµατικές εικόνες – πρέπει όµως να είστε πολύ προ-
σεκτικοί µε αυτού του είδους τις λήψεις, τόσο όσον αφορά τη δηµιουργική σας διά-
θεση όσο και την υγεία των µατιών σας, διότι πρέπει να αποφεύγετε την απευθείας
θέαση του ήλιου µέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Όταν κρύβετε µόνο ένα
τµήµα του ήλιου τότε ο ήλιος ενσωµατώνεται στη φωτογραφία, ενώ παράλληλα
αποτελεί τη φωτεινή πηγή.
Συνήθως όταν φωτογραφίζουµε κόντρα στο φως δηµιουργείται σηµαντική αντίθε-
ση µεταξύ της φωτεινής πηγής και του κυρίως θέµατος, διότι η πηγή είναι κατά πολύ
φωτεινότερη του θέµατος. Κάτι τέτοιο µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα στο
υπολογισµό της έκθεσης και πρέπει να είστε προσεκτικοί στη φωτοµέτρηση. Όταν
κάνετε φωτοµέτρηση πρέπει να επιλέξετε την περιοχή στην οποία θέλετε να δώσετε
περισσότερη έµφαση: είτε θα είναι το κυρίως θέµα είτε η ίδια η φωτεινή πηγή.
Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η φωτοµέτρηση έγινε στον ήλιο για
να δοθεί έµφαση στο µέγεθός του. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα την υποέκθεση του
κυρίως θέµατος, δηµιουργώντας ένα εφέ σιλουέτας (περισσότερα για τη δηµιουργία
σιλουέτας θα βρείτε στη "Μυστικό 37"). Στην κάτω φωτογραφία η φωτοµέτρηση
έγινε στο µέσο του σιντριβανιού, ώστε το νερό να παραµένει ορατό µε το φως πίσω
του να δηµιουργεί ένα δραµατικό εφέ.
39
Φωτισµός

18 Συµπληρωµατικό φλας (Fill-in)

Παρότι ο µετωπικός φωτισµός είναι η συνηθέστερη επιλογή συνθηκών φωτο-
γράφησης, υπάρχουν ορισµένα µειονεκτήµατα. Ένα από αυτά εµφανίζεται κατά τη
φωτογράφηση ανθρώπων. Όταν τα κυρίως θέµατα φωτίζονται µετωπικά αυτά φαί-
νονται φωτεινά αλλά αναπόφευκτα το φως τα αναγκάζει να κοιτάξουν αλλού ή να
καλύψουν τα πρόσωπά τους από το έντονο ηλιακό φως. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα
ένα πορτρέτο µε αφύσικη ή καταπονηµένη όψη.

Μία λύση στο πρόβληµα είναι η τοποθέτηση των θεµάτων µε την πλάτη στον ήλιο.
Κάτι τέτοιο θα ξεθαµπώσει τα µάτια τους, δίνοντάς τους µια πιο χαλαρή όψη. Η
κίνηση αυτή ωστόσο δηµιουργεί άλλα προβλήµατα διότι ο κόντρα φωτισµός φέρνει
τα πρόσωπά τους στη σκιά. Αυτό συµβαίνει στην επάνω φωτογραφία της απέναντι
σελίδας, όπου τα θέµατα δείχνουν αφύσικα σκιασµένα παρότι είναι µια ηλιόλουστη
Μπορείτε να χρησιµοποιεί- ηµέρα.
τε συµπληρωµατικό φλας
όχι µόνο στα πορτρέτα Η λύση για το συγκεκριµένο πρόβληµα είναι µια τεχνική που ονοµάζεται συµπλη-
αλλά και για να φωτίσετε ρωµατικό (fill-in) φλας. Ίσως ακούγεται παράδοξο να χρησιµοποιούµε φλας ενώ
οποιοδήποτε θέµα φωτίζε- είµαστε κάτω από τον ήλιο, είναι όµως ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσουµε
ται από πίσω. ένα καλά ισορροπηµένο πορτρέτο όταν το θέµα φωτίζεται κόντρα από τον ήλιο.
Για να το πετύχετε αυτό, πρέπει να έχετε συνεχώς ενεργοποιηµένο το φλας ώστε
να ανάβει σε κάθε λήψη (εάν η µηχανή βρίσκεται απλά στην αυτόµατη λειτουργία
τότε θα εκτιµήσει ότι υπάρχει αρκετό φως στο πλάνο και δεν θα χρησιµοποιήσει
40

το φλας). Μόλις ενεργοποιήσετε το φλας µπορείτε να τραβήξετε κανονικά τη φω-

τογραφία σας. Με αυτόν τον τρόπο τραβήχτηκε η κάτω φωτογραφία της απέναντι
σελίδας: το φλας έχει φωτίσει τα πρόσωπα, εξισορροπώντας το πλάνο µε το φόντο
που φωτίζεται από τον ήλιο. Σε ορισµένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να πειραµα-
Αυτός είναι ο καλύτερος
τιστείτε µε την απόσταση των θεµάτων σας, ώστε να επιτύχετε τον σωστό φωτισµό
τρόπος για ένα καλά ισορ-
των προσώπων τους από το φλας. (Για να βρείτε την εµβέλεια του φλας της µηχανής
ροπηµένο πορτρέτο όταν το
συµβουλευτείτε το εγχειρίδιο.)
θέµα φωτίζεται κόντρα από
τον ήλιο Ένας άλλος τρόπος λήψης της συγκεκριµένης φωτογραφίας είναι η χρήση φωτεινής
πηγής στο πλάι των θεµάτων σας. Με τον τρόπο αυτό µπορείτε να δηµιουργήσετε
ένα πιο συµπαθητικό εφέ φωτισµού, χωρίς να απαιτείται η χρήση συµπληρωµατι-
κού φλας.
41
Φωτισµός
19
Τα πολωτικά φίλτρα δεν
είναι φτηνά, αποτελούν
όµως µια καλή επένδυση
εάν σκοπεύετε να τραβή-
ξετε πολλές φωτογραφίες
τοπίων.
42
Συνήθως τα πολωτικά
φίλτρα δεν κόβουν όλες
τις αντανακλάσεις από τα
τζάµια ή την επιφάνεια
νερού, τις µειώνουν όµως
σηµαντικά.
Τα πολωτικά φίλτρα είναι η
ιδανική λύση για µείωση των
αντανακλάσεων από επιφά-
νειες νερού και γυαλιού
Πολωτικά φίλτρα
Η χρήση των προγραµµάτων επεξεργασίας εικόνας µέσω υπολογιστή επιτρέπει
τη δηµιουργία πάρα πολλών ειδικών εφέ, για τα οποία παλαιότερα έπρεπε να
γίνει χρήση φίλτρων επάνω στη µηχανή. Εξακολουθεί ωστόσο να γίνεται χρήση
φίλτρων σε ορισµένες δηµιουργικές λήψεις, ενώ υπάρχει και ένα είδος φίλτρου το
οποίο θα ήταν καλό να διαθέτετε. Είναι το πολωτικό φίλτρο (ή απλά πολωτικό), του
οποίου η λειτουργία δεν είναι δυνατό να εξοµοιωθεί στον υπολογιστή.
Τα πολωτικά φίλτρα τοποθετούνται εµπρός από τον φακό. Εάν θέλετε να τα χρη-
σιµοποιήσετε σε µια ψηφιακή µηχανή κόµπακτ, τότε θα χρειαστείτε έναν προσαρ-
µογέα φακού. Αυτός χρησιµοποιείται σε ορισµένους τύπους µηχανών κόµπακτ
και βιδώνεται γύρω από τον φακό. Στη συνέχεια, µπορείτε να τοποθετήσετε το
πολωτικό φίλτρο στον προσαρµογέα. Στις ψηφιακές µηχανές κόµπακτ όµως το
αποτέλεσµα του πολωτικού φίλτρου φαίνεται µόνο µετά τη λήψη της φωτογραφίας.
Σε µια ψηφιακή µηχανή SLR το αποτέλεσµα είναι άµεσα ορατό καθώς περιστρέφετε
τον εξωτερικό δακτύλιο του φίλτρου.
Η λειτουργία του πολωτικού φίλτρου βασίζεται στη φυσική µείωση των ανακλάσε-
ων σε ένα πλάνο που δηµιουργούνται από την κατακόρυφη συνιστώσα του φωτός.
Με τον τρόπο αυτό δίνεται προτεραιότητα στην οριζόντια συνιστώσα του φωτός
που υπάρχει σε ένα πλάνο. Τα πολωτικά φίλτρα είναι ιδανικά για τη µείωση των
αντανακλάσεων σε επιφάνειες νερού και κρυστάλλων επειδή αποκλείουν το φως
που µεταδίδεται υπό συγκεκριµένες γωνίες. Για τη χρήση τους είναι καλύτερα να
σταθείτε υπό γωνία (περίπου 35 µοίρες) ως προς το πλάνο που θέλετε να τραβήξετε
και, στη συνέχεια, να περιστρέψετε το δακτύλιο του πολωτικού φίλτρου έως ότου
ελαττωθεί ή εξαφανιστεί τελείως η αντανάκλαση. Οι δύο φωτογραφίες της απέναντι
σελίδας δείχνουν τις διαφορές µε τη χρήση πολωτικού φίλτρου, κατά τη φωτογρά-
φηση µέσα από επιφάνεια γυαλιού. Η επάνω τραβήχτηκε χωρίς φίλτρο και εµφα-
νίζει πολλές αντανακλάσεις. Για την κάτω χρησιµοποιήθηκε πολωτικό φίλτρο, το
οποίο µείωσε σηµαντικά τις αντανακλάσεις.
Στα πολωτικά φίλτρα για να βελτιώσετε τον κορεσµό και το χρώµα σε φωτογραφή-
σεις τοπίων, διότι "κόβουν" ένα τµήµα της κατακόρυφης συνιστώσας του φωτός που
ανακλάται από το πλάνο πρέπει να έχετε τον ήλιο υπό γωνία περίπου 90 µοιρών.
Συνεπώς είναι ένα χρήσιµο εξάρτηµα για φωτογράφηση υπό τον έντονο µεσηµερι-
ανό ήλιο. Επειδή ο ήλιος βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση σχηµατίζει φυσική γωνία
90 µοιρών και µπορείτε να χρησιµοποιήσετε το πολωτικό φίλτρο για να "κόψετε"
τις έντονες λάµψεις.
43
Φωτισµός

20 Εξισορρόπηση διακυµάνσεων
φωτεινότητας
Ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα κάθε φωτογράφου είναι η λήψη µιας φωτογρα-
φίας µε τη σωστή έκθεση όταν υπάρχει µεγάλη διακύµανση φωτιστικών συνθηκών
σε ένα πλάνο. Ορισµένες φορές το αποτέλεσµα είναι µια φωτογραφία µε υπερβολι-
κά φωτεινές (υπερέκθεση) ή υπερβολικά σκοτεινές (υποέκθεση) περιοχές. Κάποια
από αυτά τα θέµατα αναλύονται στην ενότητα "Έκθεση και Φωτοµέτρηση". Ακόµα
όµως και σε περιπτώσεις µε πολύ σκοτεινές ή πολύ φωτεινές περιοχές µέσα σε ένα
πλάνο µπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες µε σωστή έκθεση. Το µυστικό είναι η
µελέτη του πλάνου και ο εντοπισµός των περιοχών µε το διαφορετικό φωτισµό.

Η πρώτη ενέργεια κατά την εκτίµηση του φωτός που υπάρχει σε ένα πλάνο είναι να
γνωρίζετε το σηµείο στο οποίο κάνει φωτοµέτρηση η µηχανή σας. (Η φωτοµέτρη-
Για να κατανοήσετε τη λει- ση εκτελείται κάθε φορά που τραβάτε µια φωτογραφία, ακόµα και αν εσείς δεν το
τουργία του φωτόµετρου αντιλαµβάνεστε.) Όλες οι ψηφιακές µηχανές διαθέτουν ψηφιακό φωτόµετρο (το
της µηχανής στρέψτε τη οποίο µετρά την ποσότητα του διαθέσιµου φωτός) και όταν βρίσκονται στην αυτό-
µηχανή προς διαφορετικές µατη λειτουργία ρυθµίζουν το διάφραγµα και την ταχύτητα φωτοφράκτη µε τέτοιον
πηγές φωτός και µελετήστε τρόπο, ώστε ο αισθητήρας εικόνας να καταγράψει τη σωστή ποσότητα φωτός. Τις
τον τρόπο µε τον οποίο περισσότερες φορές αυτή η διαδικασία έχει ως αποτέλεσµα τη σωστή έκθεση της
αλλάζουν οι ρυθµίσεις έκ- φωτογραφίας
θεσης για κάθε µία από τις
φωτεινές πηγές.
44

Στις περισσότερες περιπτώσεις το ενσωµατωµένο φωτόµετρο της ψηφιακής µη-

χανής χρησιµοποιεί µια µέθοδο πολλαπλών σηµείων (matrix) για να εκτιµήσει
το διαθέσιµο φως. Η λειτουργία βασίζεται στον έλεγχο διάφορων περιοχών του
πλάνου (περίπου 256 σηµεία συνήθως) και, στη συνέχεια, στη σύγκριση αυτών
των στοιχείων µε µια βάση δεδοµένων στοιχείων φωτισµού που περιλαµβάνει
χιλιάδες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν υπό διαφορετικές φωτιστικές συνθήκες.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η µέθοδος πολλαπλών σηµείων (matrix) δίνει
πολύ καλά αποτελέσµατα. Υπάρχουν και άλλες µέθοδοι φωτοµέτρησης, όπως είναι
η φωτοµέτρηση σηµείου (spot) και η φωτοµέτρηση κέντρου βάρους, οι οποίες ανα-
λύονται µε περισσότερες λεπτοµέρειες στην ενότητα "Έκθεση και Φωτοµέτρηση".

Η φωτογραφία της απέναντι σελίδας θα µπορούσε να δηµιουργήσει πρόβληµα στο

φωτόµετρο της µηχανής εξαιτίας των διακυµάνσεων στην αντίθεση µεταξύ των φω-
τεινών και σκοτεινών περιοχών. Επειδή όµως η κατανοµή τους ήταν σχετικά οµοιό-
µορφη σε ολόκληρη τη φωτογραφία η φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix)
λειτούργησε σωστά και επέλεξε τις κατάλληλες ρυθµίσεις έκθεσης. Προβλήµατα µε
τη φωτοµέτρηση είναι πιθανότερο να εµφανιστούν όταν οι σκοτεινές και φωτεινές
περιοχές ενός πλάνου βρίσκονται σε µεγαλύτερα και αποµονωµένα τµήµατα, για
παράδειγµα ένας πολύ ανοικτός ουρανός και ένα σκοτεινό πρώτο πλάνο.
45
Φωτισµός

21 Μείωση των λάµψεων

Όπως είδαµε στο "Μυστικό 17", η φωτογράφηση κόντρα στον ήλιο παρουσιάζει
ορισµένα πλεονεκτήµατα, κυρίως στη δηµιουργική ή καλλιτεχνική φωτογράφηση.
Παρόλα αυτά, ένα πιθανό µειονέκτηµα είναι η καταγραφή της λάµψης του ήλιου µέ-
σα στη φωτογραφία. Αυτό το φαινόµενο ονοµάζεται "αναλαµπή του φακού" και ενώ
µπορεί να δηµιουργήσει ενδιαφέροντα εφέ, η υπερβολική παρουσία του ενδέχεται
να καταστρέψει µια κατά τ'άλλα ικανοποιητική φωτογραφία.

Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας εµφανίζει υπερβολικές λάµψεις. Εάν

δεν ήταν τόσο έντονες, τότε ίσως η φωτογραφία να ήταν αποδεκτή, αλλά η παρου-
Μπορείτε να χρησιµοποιή- σία των λάµψεων αποσπά την προσοχή από την υπόλοιπη φωτογραφία. Επίσης
σετε επίτηδες τη λάµψη για προκαλούν µια "ατονία" στο θέµα, εξαιτίας της παρουσίας υπερβολικής ποσότητας
τη δηµιουργία καλλιτεχνι- φωτός στο πλάνο που προέρχεται από τις λάµψεις.
κών εφέ σε µια φωτογρα- Ευτυχώς, στις ψηφιακές µηχανές µέσω της οθόνης LCD µπορείτε να διαπιστώσετε
φία µέσα από τη εµφάνιση αµέσως την ύπαρξη υπερβολικής λάµψης σε µια φωτογραφία και να ενεργήσετε
χρωµατιστών φωτεινών ανάλογα. Μία επιλογή είναι η αναβολή της συγκεκριµένης λήψης για κάποια στιγ-
κύκλων. Η χρήση τους µή αργότερα, υπάρχουν όµως τρόποι µε τους οποίους µπορείτε να "σώσετε" την
πάντως πρέπει να γίνεται κατάσταση.
αραιά και µόνο εφόσον
έχετε ήδη τραβήξει µια κα- Μία από τις καλύτερες επιλογές για αποτελεσµατική µείωση των λάµψεων και
νονική φωτογραφία. του φαινοµένου αναλαµπής του φακού είναι η τοποθέτηση στον φακό ενός πα-
46

ρασολέιγ. Πρόκειται για ένα πλαστικό κάλυµµα που προσαρµόζεται στην εµπρός
πλευρά του φακού και εµποδίζει την είσοδο του φωτός στον φακό υπό γωνίες εκτός
των κανονικών. Συνήθως διατίθενται µόνο για τους αφαιρούµενους φακούς των
ψηφιακών µηχανών SLR, υπάρχουν όµως εξαρτήµατα και για ψηφιακές µηχανές
κόµπακτ.
Μία απλή λύση είναι να
κάνετε σκιά στον φακό χρη- Μία ακόµα απλούστερη λύση είναι να κάνετε σκιά στον φακό χρησιµοποιώντας
σιµοποιώντας το ελεύθερο το ελεύθερο χέρι σας. Στην ιδανική περίπτωση, θα µπορείτε να κόψετε το άµεσο
χέρι σας. ηλιακό φως και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τη φωτογραφία. Εάν επιχειρήσετε κάτι
τέτοιο, βεβαιωθείτε ότι στη φωτογραφία δεν θα φαίνεται ούτε το χέρι σας ούτε η
σκιά του.

Μπορείτε επίσης να µειώσετε τη λάµψη εάν µετακινηθείτε ελαφρά. Στρέφοντας

λίγες µοίρες προς το πλάι θα εξακολουθήσετε να έχετε το ίδιο κάδρο και ίσως κατα-
φέρετε να µην εµφανίζεται η λάµψη µέσα από το σκόπευτρο. Ακόµα, η αλλαγή του
προσανατολισµού της µηχανής ίσως µειώσει την εµφάνιση της λάµψης. Η κάτω
φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε µετακινώντας ελαφρά τη µηχανή
εξαφανίζοντας τη λάµψη.
47
Φωτισµός

22 Τύποι φυσικού φωτισµού

Από τη στιγµή που ο φωτισµός είναι τόσο σηµαντικός στη φωτογραφία, είναι
φυσιολογικό να υπάρχουν αντίστοιχοι όροι για περισσότερους από έναν τύπους
φωτισµού. Αυτοί καλύπτουν τη φωτογράφηση τόσο κατά την ηµέρα όσο και κατά τη
νύχτα, όσον όµως αφορά τις κανονικές συνθήκες ηµέρας οι τρεις τύποι φωτισµού
που ενδιαφέρουν ένα φωτογράφο είναι ο κόντρα, ο µετωπικός και ο πλευρικός
φωτισµός.

Ο κόντρα φωτισµός υπάρχει όταν η κύρια πηγή φωτός βρίσκεται πίσω από το θέµα
(όπως δείξαµε στο "Μυστικό 17"). Αυτός µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα στην
έκθεση (διότι το θέµα βρίσκεται στη σκιά ενώ το φόντο φωτίζεται έντονα), προσφέ-
ρει όµως περισσότερες δηµιουργικές δυνατότητες. Μόλις µάθετε τον τρόπο µε τον
οποίο θα ρυθµίζετε την έκθεση για τα διαφορετικά τµήµατα ενός πλάνου µπορείτε
Ορισµένες ψηφιακές µη- να χρησιµοποιήσετε τον κόντρα φωτισµό για να δηµιουργήσετε σιλουέτες ή να
χανές διαθέτουν ειδική εκθέσετε κατάλληλα το θέµα ώστε να δηµιουργήσετε ένα καλλιτεχνικό εφέ. Με τον
λειτουργία για την αντιµε- τρόπο αυτό µπορείτε να πετύχετε συγκλονιστικά αποτελέσµατα σε κοντινές (µάκρο)
τώπιση του κόντρα φωτι- λήψεις όπου το κυρίως θέµα είναι πολύ µικρό και φωτίζεται από πίσω.
σµού. Συνήθως σε αυτήν
τη λειτουργία ανάβει το Ο µετωπικός φωτισµός είναι το αντίθετο του κόντρα φωτισµού και υπάρχει όταν η
φλας ώστε να εξασφαλιστεί κύρια πηγή φωτός βρίσκεται πίσω από το φωτογράφο και είναι στραµµένη προς
ο οµοιόµορφος φωτισµός το θέµα. ∆ηµιουργεί πιο οµοιόµορφη έκθεση, πρέπει όµως να είστε προσεκτικοί
σχετικά µε την ώρα της ηµέρας όταν φωτογραφίζετε θέµατα µε µετωπικό φωτισµό
48

του θέµατος σε σύγκριση

µε το φωτεινό φόντο. σε εξωτερικούς χώρους. Εάν είναι κοντά στο µεσηµέρι τότε ο ήλιος βρίσκεται πολύ
ψηλά στον ουρανό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσµα πολύ "σκληρές" φωτογραφίες και
µε έντονη αντίθεση: ο ήλιος εκείνη τη στιγµή λάµπει µε τη µεγαλύτερη ένταση δίνει
όµως ένα "επίπεδο" φως, σύµφωνα µε τη φωτογραφική ορολογία. (Ανατρέξτε στο
"Μυστικό 23" για περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικά µε τη φωτογράφηση κατά τη
Χρυσή ώρα.) Όσον αφορά τις συνθήκες φωτισµού, για σταθερά ικανοποιητικές
Τραβήξετε το ίδιο θέµα σε φωτογραφίες, ο µετωπικός φωτισµός είναι η σίγουρη λύση. Οι δύο φωτογραφίες
διαφορετικές ώρες της ηµέ- στην απέναντι σελίδα δείχνουν τις διαφορές µεταξύ µιας τυπικής κατάστασης
ρας και υπό διαφορετικές µετωπικού φωτισµού και µιας µε κόντρα φωτισµό. Η επάνω φωτογραφία είναι µε
συνθήκες φωτισµού, για να κόντρα φωτισµό: δηλαδή ο ήλιος βρίσκεται πίσω από το θέµα, αφήνοντάς το στη
δείτε τον τρόπο που αυτές σκιά. Η κάτω φωτογραφία είναι µε µετωπικό φωτισµό, δίνοντας καλύτερη συνολι-
επιδρούν στη φωτογραφία. κή εµφάνιση διότι φωτίζεται απευθείας από την κύρια πηγή φωτός.

Ο άλλος βασικός τύπος φωτισµού είναι ο πλευρικός φωτισµός. Εµφανίζεται όταν η

κύρια πηγή φωτός βρίσκεται στο πλάι του θέµατος. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατικός
τρόπος φωτισµού για πορτρέτα διότι δίνει καλή αντίθεση στο πρόσωπο του θέµα-
τος: η µία πλευρά φωτίζεται έντονα, ενώ η άλλη βρίσκεται στη σκιά. Πρέπει ωστόσο
να εξισορροπήσετε τη φωτεινότητα, διαφορετικά η αντίθεση µεταξύ των δύο πλευ-
ρών θα είναι υπερβολικά έντονη.
49
Φωτισµός

23 Η Χρυσή ώρα
Οι σπουδαίες φωτογραφίες δεν εξαρτώνται µόνο από την κατεύθυνση και την πο-
σότητα του φωτός. Εξαρτώνται επίσης από την ποιότητα του φωτός. Αυτό οφείλεται
στη διακύµανση της ποιότητας του φωτός µέσα στην ηµέρα, και ειδικά του ηλιακού
φωτός: το µεσηµέρι ο ήλιος λάµπει µε τη µέγιστη ένταση και, αναπάντεχα, αυτή
είναι η χειρότερη ώρα για φωτογράφηση. Ο µεσηµεριανός ήλιος είναι υπερβολικά
σκληρός και έντονος και, παρότι δίνει καλοφωτισµένες φωτογραφίες, η ποιότητα
των χρωµάτων υστερεί ως προς το βάθος και τον κορεσµό. Για τις καλύτερες δυνατές
φωτογραφίες, οι ιδανικές συνθήκες φωτισµού επικρατούν περίπου µία ώρα µετά
από την ανατολή και µία ώρα πριν από τη δύση του ηλίου. Στη φωτογραφική ορολο-
γία αυτό το διάστηµα είναι γνωστό ως η "Χρυσή ώρα".

Ο λόγος που καθιστά τη Χρυσή ώρα ιδανική για φωτογράφηση είναι η γωνία υπό
την οποία το φως πέφτει επάνω στο θέµα και ότι εκείνη την ώρα το φως δηµιουργεί
µια βαθιά λάµψη στα χρώµατα, σε αντίθεση µε το σκληρό θάµπωµα του µεσηµ-
βρινού ήλιου. Η Χρυσή ώρα του πρωινού και του απογεύµατος δίνουν ελαφρώς
διαφορετικά αποτελέσµατα: ο πρωινός ήλιος δίνει µια απαλή χρυσή απόχρωση ενώ
ο απογευµατινός δίνει µια εντονότερη πορτοκαλί λάµψη µε λίγο µεγαλύτερο βάθος.
Εάν πειραµατιστείτε φωτογραφίζοντας τη Χρυσή ώρα θα διαπιστώσετε για ποιο λό-
γο την προτιµούν οι φωτογράφοι (βλέπε τη φωτογραφία στην απέναντι σελίδα).

Προσπαθείτε να φωτογρα- Η Χρυσή ώρα µπορεί να δώσει εκπληκτικά φωτογραφικά αποτελέσµατα, σε αντάλ-
50

φίζετε κατά τη Χρυσή ώρα, λαγµα όµως απαιτεί λίγο µεγαλύτερη προσπάθεια από το φωτογράφο. Το πρωί πρέ-
οπουδήποτε και αν βρί- πει να σηκωθείτε και να ετοιµαστείτε πριν από την ανατολή, ενώ το απόγευµα ίσως
σκεστε. Θα δείτε σηµαντική να µην έχετε τελειώσει τη φωτογράφηση, ακόµα και όταν έχει σχεδόν βραδιάσει. Το
βελτίωση των φωτογραφι- βασικό σας µέληµα είναι να εκµεταλλεύεστε όσο το δυνατόν περισσότερο αυτές τις
ών σας. συνθήκες φωτισµού όταν σας παρουσιάζονται. Αυτό ίσως σηµαίνει τον εντοπισµό
ορισµένων καλών τοποθεσιών για φωτογράφηση κατά τη διάρκεια της ηµέρας,
ώστε να γνωρίζετε που ακριβώς πρέπει να βρίσκεστε κατά τη Χρυσή ώρα. Σίγουρα
δεν θέλετε να χάνετε το χρόνο σας προσπαθώντας να βρείτε µια τοποθεσία όταν έχε-
τε ήδη το καλύτερο δυνατό φως. Ο έξυπνος προγραµµατισµός µπορεί να κάνει όλη
τη διαφορά στην εκµετάλλευση της Χρυσής ώρας.

Το άλλο πράγµα που πρέπει να έχετε υπόψη σχετικά µε τη Χρυσή ώρα είναι ότι δεν
διαρκεί πολύ. Αυτό σηµαίνει ότι δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας για να µετα-
κινηθείτε από µια τοποθεσία σε µια άλλη. Το καλύτερο που µπορείτε να κάνετε είναι
να εντοπίσετε το θέµα που θέλετε να φωτογραφήσετε και, στη συνέχεια, να ασχολη-
θείτε µε λίγες, αλλά κορυφαίες, λήψεις.

Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό της Χρυσής ώρας είναι ότι δίνει σπουδαία αποτελέ-
σµατα και προς τις δυο κατευθύνσεις. Για παράδειγµα, ενώ βλέπετε ένα φανταστικό
ηλιοβασίλεµα µπορείτε να κάνετε µεταβολή και να αντικρύσετε ένα φωτογραφικό
θέµα λουσµένο µε υπέροχο χρυσό και πορτοκαλί φως.
51
Φωτισµός
24
Χρησιµοποιώντας υψη-
λότερη τιµή ISO το φως
καταγράφεται γρηγορότερα
από τον αισθητήρα εικόνας,
συνεπώς µπορείτε να χρη-
σιµοποιήσετε γρηγορότερη
ταχύτητα φωτοφράκτη. Υπό
ορισµένες συνθήκες, αυτό
σας δίνει τη δυνατότητα να
τραβήξετε φωτογραφίες σε
εσωτερικούς χώρους ή τη
νύχτα χωρίς να χρησιµοποι-
ήσετε τρίποδο.
52
Η τιµή ISO αναφέρεται στην
ταχύτητα µε την οποία ο αι-
σθητήρας εικόνας καταγρά-
φει το φως σε κάθε λήψη
µεµονωµένα
∆ηµιουργία εφέ κόκκου
Όπως περιγράψαµε και στο "Μυστικό 3", το διάφραγµα και η ταχύτητα φωτοφράκτη
µας βοηθούν να καθορίσουµε την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στη µηχανή
σε κάθε λήψη. Εκτός από το παραπάνω, υπάρχει άλλη µία παράµετρος που επηρε-
άζει τον τρόπο εισόδου του φωτός στη µηχανή. Αυτή είναι γνωστή ως ρύθµιση ISO
ή αλλιώς ταχύτητα φιλµ στην τυπική ορολογία φωτογράφησης µε φιλµ. Μια τυπική
ταχύτητα φιλµ είναι η τιµή 100 ή 200 για συνθήκες έντονου φωτός. Οι ψηφιακές
µηχανές διαθέτουν ισοδύναµες τιµές ISO, που κυµαίνονται συνήθως µεταξύ των
τιµών 100–1600.
ISO αναφέρεται στην ταχύτητα µε την οποία ο αισθητήρας εικόνας καταγράφει το
φως σε κάθε λήψη µεµονωµένα. Εάν η ισοδύναµη τιµή (ευαισθησία) ISO είναι 100
ή 200 τότε ο αισθητήρας εικόνας είναι λιγότερο ευαίσθητος στο φως και µπορεί
να καταγράψει εικόνες υπό έντονο φωτισµό. Αντίστοιχα µια υψηλότερη τιµή ευαι-
σθησίας ISO σηµαίνει ότι ο αισθητήρας γίνεται πιο ευαίσθητος στο φως και µπορεί
να καταγράψει εικόνες υπό συνθήκες περιορισµένου φωτός. Μπορείτε να χρησι-
µοποιήσετε τις υψηλότερες τιµές ISO για φωτογράφηση σε εσωτερικούς χώρους ή
νυχτερινές λήψεις.
Σε γενικές γραµµές, µην αλλάζετε τη ρύθµιση της µηχανής από την προεπιλεγµένη
ισοδύναµη τιµή ISO, η οποία πιθανότατα είναι το 100 ή το 200. Αυτή η ρύθµιση
είναι ικανοποιητική υπό τις συνηθέστερες συνθήκες φωτός ηµέρας και να θυµάστε
ότι σε µια ψηφιακή µηχανή µπορείτε να αλλάζετε τις τιµές του ISO µεταξύ δύο δια-
δοχικών λήψεων.
Μια δυνατότητα που έχετε µε την αλλαγή της τιµής ISO είναι η εκούσια δηµιουργία
εφέ "κόκκου" σε µια φωτογραφία. Αυτό επιτυγχάνεται µε την επιλογή υψηλής τιµής
ISO, για παράδειγµα 800 ή 1600, η οποία µπορεί να εµφανίσει "θόρυβο" σε µια
φωτογραφία. Θόρυβος είναι το φαινόµενο των µικρών κηλίδων που δηµιουργείται
από τυχαία κατανεµηµένα pixel µέσα σε µια φωτογραφία. Με τη ρύθµιση υψηλού
ISO η ποσότητα του θορύβου αυξάνει και εάν αυτό γίνεται εσκεµµένα τότε ο σκοπός
είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσµα. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα
τραβήχτηκε µε τιµή ISO στα 1600. Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε µε τιµή ISO στα
200.
Οι πιο ακριβές ψηφιακές µηχανές, ειδικά οι ψηφιακές µηχανές SLR, παράγουν
λιγότερο θόρυβο σε σχέση µε τις φθηνότερες, ακόµα και υπό συνθήκες χαµηλού
φωτισµού.
53
Φωτισµός
25
Όταν ελέγχετε την ισορρο-
πία λευκού µιας φωτογρα-
φίας µέσω της οθόνης LCD
της µηχανής δεν έχετε πάντα
τη σωστή εικόνα, εξαιτίας
του µεγέθους της οθόνης.
Ένας τρόπος για να βεβαι-
ωθείτε απόλυτα είναι να
προβάλετε τη φωτογραφία
σε υπολογιστή.
54
Εάν έχετε προκαθορίσει την
ισορροπία λευκού, φροντί-
στε να επιλέξετε µια άλλη
ρύθµισή της (για παράδειγ-
µα την "Auto" (Αυτόµατη))
προτού τραβήξετε φωτο-
γραφίες υπό διαφορετικές
συνθήκες φωτισµού.
Χειρισµός
της ισορροπίας λευκού
∆υστυχώς οι µηχανές δεν διαθέτουν την ευφυΐα της ανθρώπινης όρασης και για
το λόγο αυτό ορισµένες φορές δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τα διαφορετικά είδη
φωτός. Η διαφορετικότητα οφείλεται στην επονοµαζόµενη “θερµοκρασία χρώµα-
τος” που χαρακτηρίζει τις πηγές φωτός. Αυτό σηµαίνει ότι το χρώµα που ανακλάται
από ένα αντικείµενο διαφέρει, ανάλογα µε τον τύπο της φωτεινής πηγής. Για παρά-
δειγµα, το χρώµα που ανακλά ένα λευκό χαρτί υπό το άµεσο ηλιακό φως είναι δια-
φορετικό από αυτό ενός λευκού χαρτιού υπό το φως φθορισµού. Χάρη στην εξέλιξή
του, το ανθρώπινο µάτι µπορεί να εξισορροπήσει αυτές τις διαφορές και βλέπει το
αρχικό αντικείµενο πάντα ίδιο, δηλαδή ένα κοµµάτι χαρτί έχει πάντα λευκό χρώµα.
Αντίθετα, οι µηχανές δεν έχουν αυτήν τη δυνατότητα και, εποµένως, πρέπει να αντι-
σταθµίσουν αυτή τη διαφορά µέσω της παραµέτρου ισορροπίας λευκού έτσι, ώστε
να βλέπουν πάντα το ίδιο χρώµα, ανεξάρτητα από την πηγή του φωτός.
Οι ψηφιακές µηχανές διαθέτουν προεπιλεγµένη ρύθµιση για τη µέτρηση της ισορ-
ροπίας λευκού σε µια φωτογραφία. Αυτή λειτουργεί αξιολογώντας τον τύπο του
φωτός στην εικόνα και, στη συνέχεια, ρυθµίζοντας την ισορροπία λευκού ανάλογα.
∆υστυχώς τα αποτελέσµατα δεν είναι πάντα τέλεια – ειδικά µε τεχνητό φωτισµό
– εποµένως για τις διαφορετικές συνθήκες φωτισµού πρέπει να γίνονται χειροκίνη-
τες ρυθµίσεις. Αυτές λαµβάνουν υπόψη τις διαφορετικές συνθήκες εξωτερικού και
εσωτερικού φωτισµού και, συνήθως, καλύπτουν τα εξής: αυτόµατη ρύθµιση, σκιά,
ήλιος, συννεφιά, λάµπες φθορισµού, λάµπες πυρακτώσεως και φλας. Η ρύθµιση
της ισορροπίας λευκού είναι ιδιαίτερα χρήσιµη υπό συνθήκες τεχνητού φωτισµού
και αξίζει να πειραµατιστείτε.
Στις περισσότερες περιπτώσεις µπορείτε να προκαθορίσετε την ισορροπία λευκού
για συγκεκριµένες συνθήκες λήψης. Αυτό αφορά την επιλογή της κατάλληλης ρύθ-
µισης ισορροπίας λευκού από το αντίστοιχο µενού της µηχανής. Για την ακρίβεια
της ρύθµισης τοποθετήστε ένα λευκό ή γκρίζο χαρτί στο σηµείο όπου θα τραβήξετε
τη φωτογραφία. Από το µενού ισορροπίας λευκού επιλέξτε τη χειροκίνητη κατα-
γραφή της ισορροπίας λευκού και τραβήξτε τη φωτογραφία µε τη χάρτινη κάρτα
στο κέντρο της. Στη συνέχεια, η µηχανή θα υπολογίσει την απαιτούµενη ισορροπία
λευκού για τις συγκεκριµένες συνθήκες φωτισµού και θα ρυθµίσει ανάλογα το φως
στην τελική φωτογραφία.
Στα παραδείγµατα της απέναντι σελίδας η επάνω φωτογραφία τραβήχτηκε µε
λανθασµένη ρύθµιση ισορροπίας λευκού (συννεφιά) µε αποτέλεσµα την αφύσικη
απεικόνιση των χρωµάτων, ενώ στην κάτω χρησιµοποιήθηκε η σωστή ρύθµιση
(φθορισµού). Εάν έχετε αµφιβολίες για το φωτισµό σε µια συγκεκριµένη λήψη, τότε
τραβήξτε τη µε διαφορετικές ρυθµίσεις της ισορροπίας λευκού για να εξασφαλίσετε
ότι θα είναι σωστή τουλάχιστον µία φωτογραφία.
55
Φωτισµός

26 Εξωτερικός
και εσωτερικός φωτισµός
Στις περισσότερες περιπτώσεις φωτογράφησης υπάρχει µόνο µία κύρια πηγή
φωτός. Μπορείτε να βασιστείτε σε αυτήν την πηγή για να ρυθµίσετε κατάλληλα την
έκθεση αλλά και την ισορροπία λευκού. Για παράδειγµα, µια ηλιόλουστη ηµέρα στο
ύπαιθρο η ισορροπία λευκού θα είναι διαφορετική σε σχέση µε µια λήψη σε εσωτε-
ρικό χώρο µε φώτα φθορισµού.

Παρόλα αυτά σε ορισµένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να φωτογραφήσετε σε χώρο

µε διαφορετικές πηγές φωτισµού. Μια τέτοια περίπτωση φαίνεται στην παρακάτω
φωτογραφία. Ο πλευρικός φωτισµός προέρχεται από τον ήλιο που µπαίνει από το
Τραβήξτε ξεχωριστές φω- παράθυρο, ενώ το ίδιο το δωµάτιο φωτίζεται από φώτα φθορισµού. Το πρόβληµα
τογραφίες µε διαφορετικές σε αυτές τις καταστάσεις είναι η εκτίµηση της βέλτιστης ισορροπίας λευκού.
ρυθµίσεις ισορροπίας
λευκού Ένα τρόπος να αντιµετωπίσετε τις συνθήκες είναι να τραβήξετε ξεχωριστές φωτο-
γραφίες µε διαφορετικές ρυθµίσεις ισορροπίας λευκού, µία για κάθε τύπο φωτι-
σµού στο πλάνο. Η διαδικασία ίσως έχει αποτέλεσµα εάν µία από τις πηγές φωτός
είναι ισχυρότερη από την άλλη. Μία ακόµα επιλογή είναι να αφήσετε τη ρύθµιση
της ισορροπίας λευκού στην αυτόµατη λειτουργία και να εµπιστευτείτε τις δυνατότη-
τες της µηχανής. Αυτό ακριβώς έγινε στην παρακάτω φωτογραφία µε την αυτόµατη
ρύθµιση της ισορροπίας λευκού να είναι η σωστή για το ηλιακό φως που έµπαινε
56

από το παράθυρο.
 4 Εκθεση και φωτοµέτρηση

27 Κατανόηση του βάθους πεδίου 58

Η µέτρηση της ποσότητας
28 Θόλωµα του φόντου 60
του φωτός σε ένα πλάνο
29 Αφαίρεση του φόντου 62
είναι ζωτικής σηµασίας για
30 Κλείδωµα της έκθεσης 64
την εµφάνιση της τελικής
31 Φωτοµέτρηση 66
φωτογραφίας. Αυτή η
πολλαπλών σηµείων (matrix)
ενότητα δίνει ορισµένες
32 Φωτοµέτρηση σηµείου (spot) 68
συµβουλές σχετικά µε τις
33 Περισσότερα µε τη φωτοµέτρηση 70
διαφορετικές µεθόδους σηµείου
φωτοµέτρησης, καθώς και τον 34 Αντιστάθµιση έκθεσης 72
τρόπο εφαρµογής τους για 35 Φωτοµέτρηση κέντρου βάρους 74
(center-weighted)
τη δηµιουργία φωτογραφιών
36 Κλείδωµα εστίασης 75
µε σωστή έκθεση. Επίσης,
37 ∆ηµιουργία σιλουέτας 76
επεξηγεί την κρίσιµη
38 ∆υναµικό εύρος 78
φωτογραφική τεχνική που

ονοµάζεται βάθος πεδίου.

Εκθεση και φωτοµέτρηση
27
Μόλις κατανοήσετε πλή-
ρως την έννοια και τον
τρόπο εφαρµογής του βά-
θους πεδίου θα µπορείτε
να έχετε πολύ µεγαλύτερο
έλεγχο στο τεχνικό κοµµάτι
των φωτογραφιών σας, κα-
θώς και στη σύνθεση των
σκηνών.
58
Ο καλύτερος τρόπος για να
έχετε έλεγχο του βάθους
πεδίου είναι να επιλέξετε στη
µηχανή τη λειτουργία προτε-
ραιότητας διαφράγµατος
Κατανόηση του βάθους πεδίου
Ο όρος "Βάθος πεδίου" αναφέρεται στο τµήµα του χώρου (από εµπρός προς τα
πίσω) που περιέχεται στη φωτογραφία και εµφανίζεται εστιασµένο. Μεγάλο βάθος
πεδίου σηµαίνει ότι ένα µεγάλο τµήµα της εικόνας είναι εστιασµένο, ενώ µικρό βά-
θος πεδίου σηµαίνει ότι µόνο ένα µικρό τµήµα της φωτογραφίας είναι εστιασµένο.
Το βάθος πεδίου µιας συγκεκριµένης φωτογραφίας καθορίζεται από την εστιακή
απόσταση του φακού που χρησιµοποιείται, την απόσταση ανάµεσα στο φωτογρά-
φο, το κυρίως θέµα και το φόντο και, πάνω απ' όλα, από την τιµή του διαφράγµατος
που χρησιµοποιείται.
Η επιλογή του βάθους πεδίου που θα εφαρµόσετε εξαρτάται από τον τύπο της φω-
τογραφίας που θέλετε να τραβήξετε, συνεπώς πρέπει να βάλετε και λίγη σκέψη στη
δηµιουργική διαδικασία: θέλετε µια φωτογραφία στην οποία θα είναι εστιασµένο
το πρώτο πλάνο, το κυρίως θέµα και το φόντο, ή µήπως θέλετε να αποµονώσετε το
κυρίως θέµα θολώνοντας το φόντο; Σε γενικές γραµµές, οι λήψεις τοπίων χρησι-
µοποιούν µεγάλο βάθος πεδίου (δηλ. κλειστό διάφραγµα – µεγάλο αριθµό f) ώστε
να φαίνονται τα πάντα εστιασµένα, ενώ στις λήψεις µεµονωµένων θεµάτων (όπως
είναι τα πορτρέτα) εφαρµόζεται συχνότερα µικρότερο βάθος πεδίου (δηλ. ανοικτό
διάφραγµα – µικρός αριθµός f), γεγονός που προκαλεί θόλωµα του φόντου δίνο-
ντας µεγαλύτερη έµφαση στο κυρίως θέµα.
Ο καλύτερος τρόπος για να έχετε έλεγχο του βάθους πεδίου είναι να επιλέξετε στη
µηχανή τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγµατος. Αυτό σηµαίνει ότι µπορείτε
να επιλέξετε την τιµή του διαφράγµατος και, στη συνέχεια, η µηχανή θα επιλέξει αυ-
τόµατα την κατάλληλη ταχύτητα φωτοφράκτη ώστε η φωτογραφία να εκτεθεί σωστά.
Να θυµάστε ότι ένα ανοικτό διάφραγµα απαιτεί γρηγορότερη ταχύτητα φωτοφράκτη
και το αντίστροφο. Επίσης, όσο µικρότερος είναι ο αριθµός f τόσο πιο ανοικτό γίνε-
ται το διάφραγµα, για παράδειγµα σε ορισµένες µηχανές το f2.8 είναι το πιο ανοικτό
διάφραγµα, ενώ το f22 είναι το κλειστότερο. Εποµένως, εάν θέλετε να αποµονώσε-
τε το θέµα σας επιλέξτε ένα ανοικτό διάφραγµα (f2.8, f4 ή f5.6), ενώ για ένα πλάνο
όπου θέλετε εστιασµένο το µεγαλύτερο δυνατό τµήµα του επιλέξτε ένα κλειστό
διάφραγµα (f16 ή f22). Για µια λήψη όπου το βάθους πεδίου δεν παίζει ιδιαίτερο
ρόλο επιλέξτε ένα µεσαίο διάφραγµα (f8 ή f11) ώστε να έχετε καλύτερο κορεσµό
των χρωµάτων της φωτογραφίας. Η φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε
µε διάφραγµα f16 ώστε να δηµιουργηθεί µεγάλο βάθος πεδίου και να εξασφαλιστεί
η εστίαση του µεγαλύτερου δυνατού τµήµατος της φωτογραφία.
59
Εκθεση και φωτοµέτρηση
28
Εάν το φόντο περιλαµβάνει
πολλά ετερόκλητα στοιχεία,
τότε ίσως αποσπάσει την
προσοχή από το κυρίως
θέµα.
Οι τιµές διαφράγµατος στις
ψηφιακές µηχανές κόµπακτ
60
έχουν διαφορά περίπου 4
stop µε τις ισοδύναµές τους
σε µια ψηφιακή µηχανή
SLR. Για παράδειγµα, η τιµή
f2.8 σε µια ψηφιακή µηχανή
κόµπακτ ισοδυναµεί µε
την τιµή f11 µιας ψηφιακής
µηχανής SLR. Αυτός είναι ο
λόγος της δυσκολίας στο
θόλωµα του φόντου µέσω
του βάθους πεδίου σε µια
ψηφιακή µηχανή κόµπακτ.
Θόλωµα του φόντου
Μία από τις βασικές χρήσεις του βάθους πεδίου είναι το θόλωµα του φόντου. Μπο-
ρείτε να µεταβάλετε τον βαθµό του θολώµατος αλλάζοντας την τιµή του διαφράγµα-
τος στη µηχανή έτσι, ώστε να δηµιουργήσετε διαφορετικά εφέ. Κάθε διαφορετική
ρύθµιση δίνει µια ενδιαφέρουσα φωτογραφία και σε εσάς µένει να αποφασίσετε
τον τύπο του εφέ που επιθυµείτε, ώστε να επιτύχετε ένα συγκεκριµένο αποτέλεσµα.
Για να θολώσετε το φόντο, η µηχανή πρέπει να είναι ρυθµισµένη στη λειτουργία
προτεραιότητας διαφράγµατος, ώστε εσείς να επιλέγετε την τιµή του διαφράγµατος
και η µηχανή να ρυθµίζει αυτόµατα την ταχύτητα φωτοφράκτη. Ξεκινήστε µε ένα
σχετικά κλειστό διάφραγµα, όπως είναι το f11 (ή την ισοδύναµη τιµή µιας ψηφια-
κής µηχανής κόµπακτ). Με τις ρυθµίσεις αυτές το φόντο θα θολώσει ελαφρά, όπως
συµβαίνει στην επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα. Με µια ψηφιακή µηχανή
κόµπακτ ίσως δυσκολευτείτε να επιτύχετε θόλωµα του φόντου διότι η εσωτερική
αρχιτεκτονική του φακού είναι τέτοια που επιτυγχάνει µεγάλο βάθος πεδίου: σε γε-
νικές γραµµές παραµένει εστιασµένη µια πολύ µεγαλύτερη περιοχή σε σύγκριση µε
µια ψηφιακή µηχανή SLR. Ένας τρόπος για να δηµιουργήσετε µικρό βάθος πεδίου
είναι να πλησιάσετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο θέµα σας και να αφήσετε όσο
το δυνατόν µεγαλύτερη απόσταση ανάµεσα στο κυρίως θέµα και το φόντο. Επίσης,
όταν χρησιµοποιείτε φακό ζουµ και "ζουµάρετε" στο κυρίως θέµα επιτυγχάνεται µι-
κρό βάθος πεδίου (δηλ. φαίνεται εστιασµένο µικρότερο τµήµα της φωτογραφίας).
Μόλις τραβήξετε την πρώτη φωτογραφία, επιλέξτε στη µηχανή πιο ανοικτό διά-
φραγµα: δηλαδή επιλέξτε µικρότερο αριθµό f. Τραβήξτε άλλη µία φωτογραφία µε
διάφραγµα περίπου στο f8 για να δείτε τις διαφορές µεταξύ αυτής της φωτογραφίας
και της προηγούµενης. Η µεσαία φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε µε
αυτήν τη ρύθµιση, µε αποτέλεσµα το εντονότερο θόλωµα του φόντου. Για την τελευ-
ταία φωτογραφία, επιλέξτε όσο πιο ανοικτό διάφραγµα γίνεται, συνήθως f4 ή f5.6
και τραβήξτε ξανά τη φωτογραφία. Με τον τρόπο αυτό θα έχετε το µέγιστο θόλωµα
του φόντου, όπως φαίνεται στην κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα. Ανάλογα
µε τον τύπο της φωτογραφίας που επιθυµείτε, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε µεγα-
λύτερη ή µικρότερη ένταση στο θόλωµα του φόντου.
Τα θέµατα στα οποία
εφαρµόζεται θόλωµα του
φόντου είναι φωτογραφίες
παιδιών, λουλουδιών,
εντόµων και κοντινών
αντικειµένων, τα οποία µπο-
ρούµε να αποµονώσουµε
εάν αφήσουµε το φόντο
σε σχετική απόσταση πίσω
από το θέµα.

61
Εκθεση και φωτοµέτρηση
29
Ορισµένες ψηφιακές µηχα-
νές SLR διαθέτουν επιλογή
προεπισκόπησης βάθους
πεδίου που σας δίνει τη δυ-
νατότητα να δείτε το τµήµα
της φωτογραφίας που θα
είναι εστιασµένο για κάθε
ρύθµιση του διαφράγµατος
ξεχωριστά.
62
Τοποθετήστε το φόντο
σας στη µέγιστη δυνατή
απόσταση
Μπορείτε να αφαιρέσετε
το φόντο χρησιµοποιώντας
λογισµικό επεξεργασίας
εικόνων εάν επιλέξετε το
φόντο και, στη συνέχεια,
εφαρµόσετε διάφορα εφέ
θολώµατος που υπάρχουν
στα µενού φίλτρων ή τις επι-
λογές εφέ.
Αφαίρεση του φόντου
Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ίσως θέλετε να χρησιµοποιήστε το βάθος πε-
δίου για να θολώσετε εντελώς το φόντο. Πρόκειται για µια τεχνική που δίνει πολύ
µεγαλύτερη έµφαση στο κυρίως θέµα διότι δεν υπάρχει το φόντο που αποσπά την
προσοχή από το θέµα µας. Η συγκεκριµένη επιλογή είναι εξαιρετική για κοντινά
θέµατα και πορτρέτα, όπως είναι οι δύο φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα.
Εάν θέλετε να αφαιρέσετε το φόντο, θολώνοντάς το εντελώς, τότε πρέπει να χρησι-
µοποιήσετε το πιο ανοικτό διαθέσιµο διάφραγµα της µηχανής σας. Για τον σκοπό
αυτό πρέπει να επιλέξετε τη λειτουργία προτεραιότητας διαφράγµατος (ή τη χειρο-
κίνητη λειτουργία) και να ρυθµίσετε το διάφραγµα στη χαµηλότερη δυνατή τιµή f.
Η τιµή αυτή µπορεί να είναι f2.8, f4 ή f5.6, ανάλογα µε τη µηχανή και τον τύπο του
φακού. (Γενικά, όσο ακριβότερος είναι ο φακός τόσο πιο ανοικτό είναι το διάφραγ-
µα που µπορείτε να επιλέξετε.)
Το επόµενο βήµα είναι να τοποθετήσετε το φόντο σε όσο το δυνατόν µεγαλύτερη από-
σταση από το θέµα σας. Εάν το φόντο είναι αρκετά κοντά τότε θα περιλαµβάνεται στο
βάθος πεδίου της εστίασης µε αποτέλεσµα να εµφανίζονται περιττά στοιχεία του.
Στη συνέχεια, πλησιάστε όσο µπορείτε στο κυρίως θέµα σας. Τραβήξτε µερικές
δοκιµαστικές φωτογραφίες για να ελέγξετε την εµφάνιση του φόντου. Εάν εξακο-
λουθούν να φαίνονται λεπτοµέρειες, τότε χρησιµοποιήστε τη λειτουργία ζουµ της
µηχανής, ακόµα και αν πρέπει να αποµακρυνθείτε ελαφρά από το θέµα. Με το ζουµ
του φακού το βάθος πεδίου µειώνεται, δηλαδή φαίνεται εστιασµένο µικρότερο τµή-
µα της φωτογραφίας. Εάν χρησιµοποιείτε τη λειτουργία ζουµ, επιλέξτε τη µέγιστη
δυνατή εστιακή απόσταση για να δείτε µε ποιον τρόπο επηρεάζεται το φόντο.
Εξαιτίας των µεγάλων περιθωρίων εστίασης των ψηφιακών µηχανών κόµπακτ
(είναι σχεδιασµένες έτσι, ώστε να δείχνουν εστιασµένο όσο το δυνατόν µεγαλύτερο
τµήµα της φωτογραφίας) ίσως δυσκολευτείτε να θολώσετε εντελώς το φόντο µιας
φωτογραφίας. Εάν θέλετε να χρησιµοποιήσετε τη συγκεκριµένη τεχνική, τότε η λύ-
ση ίσως είναι η χρήση µια ψηφιακής µηχανής SLR.
63
Εκθεση και φωτοµέτρηση

30 Κλείδωµα έκθεσης
Κατά τη µέτρηση της ποσότητας του φωτός σε µια φωτογραφία το κυρίως θέµα ενδέ-
χεται να µη βρίσκεται πάντα στο κέντρο της φωτογραφίας. Αυτό συµβαίνει συνήθως
για λόγους που έχουν να κάνουν µε τη σύνθεση. Ο κανόνας λέει ότι επιτυγχάνεται
καλύτερη σύνθεση όταν το κυρίως θέµα δεν βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου. Το
γεγονός αυτό ίσως δηµιουργεί προβλήµατα στο σύστηµα φωτοµέτρησης της µηχα-
νής διότι δεν είναι σίγουρο ότι θα υπολογίσει τη σωστή έκθεση για το κυρίως θέµα.

Η λύση σε αυτό το πιθανό πρόβληµα της έκθεσης είναι η χρήση του κλειδώµατος
έκθεσης. Πρόκειται για µια τεχνική κατά την οποία υπολογίζεται η έκθεση για ένα
συγκεκριµένο σηµείο, ακόµα και αν αυτό δεν περιλαµβάνεται στην τελική φωτο-
γραφία που θέλετε να τραβήξετε. Μόλις γίνει η φωτοµέτρηση και επιλεγούν οι
αντίστοιχες ρυθµίσεις έκθεσης, υπάρχει η δυνατότητα κλειδώµατος των συγκεκρι-
µένων ρυθµίσεων. Σε ορισµένες µηχανές αυτό επιτυγχάνεται µε το ειδικό κουµπί
Εάν η µηχανή σας διαθέτει κλειδώµατος έκθεσης (Exposure Lock) που υπάρχει στη µηχανή. Πατώντας το, οι
κουµπί κλειδώµατος έκθε- ρυθµίσεις έκθεσης κλειδώνουν έως ότου τραβηχτεί η τρέχουσα φωτογραφία. Αυτό
σης, τότε φροντίστε να το σηµαίνει ότι µπορείτε να µετακινήσετε τη µηχανή για να ανασυνθέσετε το κάδρο
κρατάτε πατηµένο κατά την και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τη φωτογραφία. Από τη στιγµή που έχετε κλειδώσει
ανασύνθεση του πλάνου. την έκθεση για το κυρίως θέµα, τότε το συγκεκριµένο τµήµα της φωτογραφίας θα
∆ιαφορετικά η ρύθµιση της έχει εκτεθεί σωστά. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε το κλείδωµα έκθεσης µε οποια-
έκθεσης θα αλλάξει. δήποτε µέθοδο φωτοµέτρησης διαθέτει η µηχανή.
64

Εάν µια µηχανή δεν διαθέτει κουµπί Κλειδώµατος Έκθεσης τότε µπορείτε να έχετε
το ίδιο αποτέλεσµα εάν στρέψετε τη µηχανή προς το σηµείο όπου θέλετε να φωτο-
µετρήσετε και να πατήσετε το κουµπί λήψης µέχρι τη µέση της διαδροµής του. Με
τον τρόπο αυτό θα γίνει φωτοµέτρηση αλλά και εστίαση µε τη λειτουργία αυτόµατης
εστίασης. Στη συνέχεια, κρατώντας το κουµπί λήψης πατηµένο µέχρι τη µέση, µετα-
Κάντε φωτοµέτρηση σε κινήστε τη µηχανή έτσι, ώστε να συνθέσετε το κάδρο που θέλετε.
ένα συγκεκριµένο σηµείο,
ακόµα και αν αυτό δεν πε- Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο σκοτεινός ουρανός δεν αφήνει
ριλαµβάνεται στην τελική το σκάφος να ξεχωρίσει µέσα στη φωτογραφία. Στην κάτω φωτογραφία, η έκθεση
φωτογραφία κλειδώθηκε από τη γάστρα του σκάφους προτού τραβηχτεί η φωτογραφία και για
την τελική λήψη έγινε ανασύνθεση του κάδρου. Παρότι ο ουρανός έχει υπερεκτεθεί
το σκάφος έχει εκτεθεί σωστά.
65
Εκθεση και φωτοµέτρηση

31 Φωτοµέτρηση πολλαπλών
σηµείων (matrix)
Φωτοµέτρηση ονοµάζεται η µέτρηση της ποσότητας του φωτός που υπάρχει σε
ένα πλάνο. Οι περισσότερες µηχανές διαθέτουν διαφορετικές επιλογές για τον
τρόπο φωτοµέτρησης. Σε πολλές ψηφιακές µηχανές η προεπιλεγµένη λειτουργία
φωτοµέτρησης είναι η µέθοδος πολλαπλών σηµείων (ή αλλιώς matrix). Η αρχή
λειτουργίας βασίζεται στον έλεγχο διάφορων περιοχών εντός του κάδρου και τον
αντίστοιχο υπολογισµό της ποσότητας του φωτός. Αυτό επιτυγχάνεται συγκρίνο-
ντας τη φωτογραφία µε µια βάση δεδοµένων, η οποία αποτελείται από χιλιάδες
φωτογραφίες που τραβήχτηκαν υπό ποικίλες συνθήκες φωτισµού. Η µέθοδος πολ-
λαπλών σηµείων (matrix) συγκρίνει το τρέχον κάδρο µε αυτά που υπάρχουν στη
βάση δεδοµένων και, στη συνέχεια, εντοπίζει ένα παρόµοιο κάδρο και εφαρµόζει
τις απαιτούµενες ρυθµίσεις ταχύτητας φωτοφράκτη και διαφράγµατος. Μπορείτε
Εάν δεν είστε σίγουροι για να χρησιµοποιήσετε τη µέθοδο πολλαπλών σηµείων (matrix) µε επιτυχία στην
την ακρίβεια της φωτοµέ- πλειονότητα των συνθηκών φωτογράφησης, να θυµάστε όµως ότι δεν είναι απόλυ-
τρησης, εµπιστευτείτε τη τα εγγυηµένη και ενδέχεται να δώσει λανθασµένα αποτελέσµατα υπό περίπλοκες
φωτοµέτρηση πολλαπλών συνθήκες φωτισµού.
σηµείων (matrix), η οποία
δίνει ικανοποιητικά αποτε- Εάν το φως είναι οµοιόµορφα κατανεµηµένο σε ολόκληρη τη φωτογραφία τότε η
λέσµατα στην πλειονότητα µέθοδος φωτοµέτρησης πολλαπλών σηµείων (matrix) δίνει ικανοποιητικά απο-
τελέσµατα. Εάν ωστόσο µέσα σε µια φωτογραφία υπάρχουν µεγάλες σκοτεινές και
66

των συνθηκών φωτισµού.

φωτεινές περιοχές τότε ενδέχεται να υπάρξουν προβλήµατα µε τη µέθοδο πολλα-
πλών σηµείων (matrix) και ίσως χρειαστεί να χρησιµοποιήσετε τη µέθοδο φωτοµέ-
τρησης σηµείου (spot) ή κέντρου βάρους (center-weighted).

Σε γενικές γραµµές, η µέθοδος πολλαπλών σηµείων (matrix) χρησιµοποιείται υπό

τις περισσότερες συνθήκες φωτισµού. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα
θα µπορούσε να δηµιουργήσει προβλήµατα µε τη µέθοδο φωτοµέτρησης πολλα-
πλών σηµείων, διότι το κτήριο είναι πολύ πιο ανοιχτόχρωµο σε σχέση µε το σκού-
ρο φόντο. Εξαιτίας όµως της ισόποσης κατανοµής των φωτεινών και σκοτεινών
περιοχών µέσα στη φωτογραφία η φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων µπόρεσε να
εκτιµήσει σωστά το φως και να ρυθµίσει κατάλληλα την έκθεση. Εάν η σκοτεινή ή
Σε γενικές γραµµές, η φω-
η φωτεινή περιοχή ήταν σηµαντικά µεγαλύτερη από την άλλη, τότε η φωτοµέτρηση
τοµέτρηση πολλαπλών
πολλαπλών σηµείων (matrix) ίσως αντιµετώπιζε πρόβληµα.
σηµείων (matrix) χρησι-
µοποιείται κάτω από τις Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το φως και οι σκιές θα µπορούσαν
περισσότερες συνθήκες να δυσκολέψουν τη φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix). Η οµοιόµορφη
φωτισµού κατανοµή τους όµως µέσα στο κάδρο επέτρεψε στη µέθοδο πολλαπλών σηµείων να
εντοπίσει στη βάση δεδοµένων µια αντίστοιχη φωτογραφία και να εκθέσει σωστά
τη φωτογραφία.
67
Εκθεση και φωτοµέτρηση
32
Η φωτοµέτρηση σηµείου
είναι η ιδανική επιλογή για
τη σωστή έκθεση θεµάτων
µε λευκό ή µαύρο φόντο,
µε την προϋπόθεση ότι δεν
σας ενδιαφέρει η σωστή
έκθεση του φόντου.
68
Η φωτοµέτρηση σηµείου
(spot) µετρά το φως σε µια
πολύ µικρή περιοχή στο
κέντρο του σκοπεύτρου
Φωτοµέτρηση σηµείου (spot)
Η φωτοµέτρηση σηµείου (spot) είναι µια µέθοδος που χρησιµοποιείται λιγότερο
συχνά σε σχέση µε τη φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix) και δεν είναι
πλήρως κατανοητή από πολλούς χρήστες. Παρότι δεν είναι µια διαδεδοµένη µέθο-
δος παραµένει εξαιρετικά χρήσιµη και σηµαντική όταν επικρατούν συγκεκριµένες
συνθήκες φωτισµού.
Συνήθως η φωτοµέτρηση σηµείου (spot) πρέπει να επιλεγεί αποκλειστικά από τα
µενού της µηχανής (ή ορισµένες φορές από το αντίστοιχο χειριστήριο που υπάρχει
στο σώµα της µηχανής) και η λειτουργία της βασίζεται στη µέτρηση του φωτός σε
µια πολύ µικρή περιοχή στο κέντρο του σκοπεύτρου. Στη συνέχεια, η έκθεση για
ολόκληρη τη φωτογραφία βασίζεται στη συγκεκριµένη φωτοµέτρηση, ανεξάρτητα
από τη φωτεινότητα του υπόλοιπου κάδρου. Για ορισµένες λήψεις, αυτή η µέθοδος
δεν δίνει σωστά αποτελέσµατα διότι η ποσότητα του φωτός στο κέντρο του κάδρου
ενδέχεται να διαφέρει από αυτήν στα υπόλοιπα τµήµατά του (η φωτοµέτρηση
πολλαπλών σηµείων (matrix) το λαµβάνει αυτό υπόψη και εκθέτει τη φωτογραφία
σωστά).
Οι κατάλληλες συνθήκες για να χρησιµοποιήσετε τη φωτοµέτρηση σηµείου είναι
όταν θέλετε να πετύχετε σωστή έκθεση ενός συγκεκριµένου στοιχείου µέσα στο
κάδρο. Τέτοια περίπτωση είναι ένα πολύ σκοτεινό αντικείµενο σε φωτεινό φόντο ή
το αντίστροφο. Σε κάθε περίπτωση πάντως το σηµείο όπου γίνεται η φωτοµέτρηση
δεν είναι απαραίτητο να συµπίπτει µε το κέντρο του τελικού κάδρου. Εάν χρειάζεται
µπορείτε να κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου οπουδήποτε µέσα στο κάδρο και, χρησι-
µοποιώντας την τεχνική κλειδώµατος έκθεσης (βλέπε "Μυστικό 30"), να ανασυνθέ-
σετε το κάδρο και να τραβήξετε τη φωτογραφία διατηρώντας τις ρυθµίσεις έκθεσης
για το σηµείο.
Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε µε φωτοµέτρηση σηµείου
µέσα από το άνοιγµα του παραθύρου, µε αποτέλεσµα τη σωστή έκθεση του τοπίου
έξω από αυτό. Αυτό όµως είχε ως αποτέλεσµα την υποέκθεση, δηλαδή το σκοτείνι-
ασµα, του πρώτου πλάνου που περιβάλλει τα ανοίγµατα. Για τη σωστή έκθεση του
πρώτου πλάνου έγινε φωτοµέτρηση σηµείου στρέφοντας τη µηχανή προς τον τοίχο
και, στη συνέχεια, η έκθεση κλειδώθηκε το κάδρο ανασυντέθηκε και τραβήχτηκε η
φωτογραφία. Παρότι η έκθεση του τοίχου στο πρώτο πλάνο είναι πλέον σωστή, το
τοπίο έχει υπερεκτεθεί δηλαδή είναι υπερβολικά φωτεινό, διότι χρησιµοποιήθηκε
περισσότερο φως για τη σωστή έκθεση του τοίχου.
69
Εκθεση και φωτοµέτρηση
33
Στη φωτογραφική ορολογία
οι σκοτεινές περιοχές µιας
φωτογραφίας ονοµάζονται
σκιερά µέρη και οι ανοικτό-
τερες περιοχές ονοµάζονται
φωτεινά µέρη.
70
Ο µεσαίος τόνος έχει ενδιά-
µεση φωτεινότητα σε σχέση
µε τις σκοτεινές και τις φωτει-
νές περιοχές ενός κάδρου
Περισσότερα
µε τη φωτοµέτρηση σηµείου
Όπως αναφέρθηκε στο "Μυστικό 32" , µπορείτε να χρησιµοποιήσετε τη φωτο-
µέτρηση σηµείου (spot) για να εκθέσετε σωστά συγκεκριµένες περιοχές µέσα σε
ένα κάδρο. Ανάλογα µε την περιοχή στην οποία κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου,
υπάρχει πιθανότητα υπερέκθεσης ή υποέκθεσης της υπόλοιπης φωτογραφίας.
Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι δεν µπορείτε να χρησιµοποιήσετε τη φωτοµέτρηση
σηµείου και να προσπαθήσετε να πετύχετε σωστή έκθεση για ολόκληρη τη φωτο-
γραφία.
Μια περίπτωση στην οποία µπορείτε να χρησιµοποιήσετε τη φωτοµέτρηση σηµείου
είναι όταν υπάρχουν µεγάλες σκοτεινές και φωτεινές περιοχές σε ένα πλάνο: αυτές
οι συνθήκες ίσως δυσκολέψουν τη φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix).
Σε αυτές τις περιπτώσεις µπορείτε να κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου σε µια περιοχή
µεσαίου τόνου εντός του κάδρου. Ο µεσαίος τόνος έχει ενδιάµεση φωτεινότητα σε
σχέση µε τις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές ενός κάδρου. Εάν κάνετε φωτοµέ-
τρηση σηµείου στο συγκεκριµένο σηµείο τότε είναι πολύ πιθανό να πετύχετε σωστή
έκθεση και της υπόλοιπης φωτογραφίας.
Εάν κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου σε ένα σηµείο που δεν βρίσκεται στο κέντρο
του σκοπεύτρου τότε πρέπει να κλειδώσετε την έκθεση (εκτός εάν η λήψη γίνει σε
πλήρως χειροκίνητη λειτουργία, οπότε µπορείτε να κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου
σε µια περιοχή µεσαίου τόνου και, στη συνέχεια, να εφαρµόσετε αυτές τις ρυθµίσεις
έκθεσης αφού ανασυνθέσετε το κάδρο σας για την τελική λήψη).
Μπορείτε επίσης να χρησιµοποιήσετε τη φωτοµέτρηση σηµείου για τη σωστή
έκθεση µεµονωµένων θεµάτων που έχουν ένα συγκεκριµένο φόντο. Στην επάνω
φωτογραφία της απέναντι σελίδας αρχικά έγινε φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων
(matrix), µε αποτέλεσµα την υποέκθεση του κυρίως θέµατος διότι η έκθεση καθορί-
στηκε για τη µεγαλύτερη επιφάνεια, δηλαδή του νερού.
Στην κάτω φωτογραφία έγινε φωτοµέτρηση σηµείου στον ψαρά και, στη συνέχεια,
το κάδρο ανασυντέθηκε και έγινε η λήψη. Το αποτέλεσµα ήταν η σωστή έκθεση του
κυρίως θέµατος διότι η φωτοµέτρηση έγινε ακριβώς σε εκείνο το σηµείο. Ο ψαράς
είναι πιο σκοτεινός από το φόντο µε αποτέλεσµα την ελαφριά υπερέκθεση της επι-
φάνειας του νερού. Με τον τρόπο αυτό όµως επιτεύχθηκε καλύτερη αντίθεση µετα-
ξύ του θέµατος και του φόντου, δίνοντας µια πολύ πιο ικανοποιητική φωτογραφία.
71
Εκθεση και φωτοµέτρηση
34
Ορισµένες ψηφιακές
72
µηχανές υποεκθέτουν ή
υπερεκθέτουν σκόπιµα τις
φωτογραφίες. Εάν πιστεύε-
τε ότι συµβαίνει κάτι τέτοιο,
τότε µπορείτε να χρησιµο-
ποιήσετε µια αντιστάθµιση
έκθεσης + _1 και να δείτε τα
αποτελέσµατα.
Αντιστάθµιση έκθεσης
Σε πολλές ψηφιακές µηχανές το εσωτερικό φωτόµετρο µπερδεύεται υπό συγκεκρι-
µένες συνθήκες, για παράδειγµα όταν υπάρχουν πολύ σκοτεινές και πολύ φωτεινές
περιοχές µέσα στο ίδιο κάδρο. Αυτό το πρόβληµα µερικές φορές αντιµετωπίζεται
επιλέγοντας µια µέθοδο φωτοµέτρησης διαφορετική από την προεπιλεγµένη. Ένας
ακόµα τρόπος ρύθµισης της έκθεσης σε ένα κάδρο είναι η χρήση αντιστάθµισης
έκθεσης.
Η αντιστάθµιση έκθεσης ρυθµίζεται από το χειριστήριο Τιµή Έκθεσης (EV-
Exposure Value) που υπάρχει στη µηχανή. Συνήθως πρόκειται για ένα κουµπί
στο σώµα της µηχανής, ενώ ορισµένες φορές πρέπει να αναζητηθεί στα µενού της
µηχανής. Αυτό που επιτυγχάνεται µε τη ρύθµιση EV είναι η είσοδος περισσότερου
ή λιγότερου φωτός στη µηχανή, σε σχέση µε µια συγκεκριµένη ρύθµιση έκθεσης.
Η ποσότητα αυτή αναγράφεται συνήθως σε καθορισµένα βήµατα και κάθε αύξηση
ή µείωση κατά ένα βήµα της κλίµακας ισοδυναµεί µε ένα "stop" έκθεσης. Για πα-
ράδειγµα, εάν επιλεγεί η τιµή +1 EV το αποτέλεσµα θα είναι ίδιο µε τη µείωση της
ταχύτητας φωτοφράκτη κατά ένα βήµα ή το άνοιγµα του διαφράγµατος κατά ένα βή-
µα. Η πλειονότητα των ψηφιακών µηχανών διαθέτουν εύρος τουλάχιστον +_ 2 της
κλίµακας EV, ενώ ορισµένες φτάνουν έως και τα +_ 5.
Ο λόγος για τον οποίο η ρύθµιση EV είναι τόσο σηµαντική είναι ότι µπορείτε να τη
χρησιµοποιήσετε για να µεταβάλλετε µε φυσικό τρόπο την ποσότητα του φωτός που
εισέρχεται στη µηχανή σε σχέση µε τις ενδείξεις της φωτοµέτρησης. Ανεξάρτητα
από την επιλογή προτεραιότητας διαφράγµατος ή ταχύτητας φωτοφράκτη, στη µη-
χανή θα εξακολουθεί να εισέρχεται η ίδια ποσότητα φωτός, χωρίς να επηρεάζεται
από τον τρόπο µεταβολής της µίας ή της άλλης τιµής. Η ρύθµιση EV σας δίνει τη
δυνατότητα να διατηρείτε µια συγκεκριµένη ρύθµιση διαφράγµατος ή ταχύτητας
φωτοφράκτη και, στη συνέχεια, να µεταβάλλεται ανάλογα την ποσότητα του φωτός.
Το χαρακτηριστικό αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιµο εάν θέλετε να διατηρήσετε µια
συγκεκριµένη ρύθµιση διαφράγµατος για βάθος πεδίου ή ταχύτητας φωτοφράκτη
για το πάγωµα της κίνησης.
Για να κάνετε µια φωτογραφία πιο φωτεινή, δηλαδή να αυξήσετε την έκθεση, χρη-
σιµοποιήστε µια θετική τιµή EV, ενώ για να την κάνετε πιο σκοτεινή, δηλαδή να µει-
ώσετε την έκθεση χρησιµοποιήστε µια αρνητική τιµή EV. Στην επάνω φωτογραφία
της απέναντι σελίδας το διάφραγµα ρυθµίστηκε στην τιµή f16 ώστε να επιτευχθεί
ικανοποιητικό βάθος πεδίου στη φωτογραφία. Παρόλα αυτά το σύστηµα φωτοµέ-
τρησης της µηχανής ρύθµισε την έκθεση για τους κίονες, αφήνοντας το φόντο υπε-
ρεκτεθειµένο. ∆ιατηρώντας τις ίδιες τιµές διαφράγµατος και ταχύτητας φωτοφράκτη
η τιµή EV καθορίστηκε στο -2 ώστε να ελαττωθεί η έκθεση της φωτογραφίας,
δηλαδή να επιτραπεί η είσοδος λιγότερου φωτός στη µηχανή. Το αποτέλεσµα ήταν
η σωστή έκθεση του φόντου και, παρά την ελαφριά υποέκθεση των κιόνων, έχει
διατηρηθεί αρκετή από τη λεπτοµέρειά τους ώστε να έχουµε µια συνολικά ικανο-
ποιητική φωτογραφία. Πειραµατιστείτε µε τις ρυθµίσεις EV και θα είστε σε θέση να
τραβάτε φωτογραφίες µε σωστή έκθεση υπό διάφορες συνθήκες φωτισµού.
73
Εκθεση και φωτοµέτρηση

35 Φωτοµέτρηση κέντρου βάρους

(center-weighted)
Μία ακόµα µέθοδος φωτοµέτρησης είναι η ονοµαζόµενη φωτοµέτρηση κέντρου
βάρους (center-weighted). Πρόκειται για µια µέθοδο στην οποία η µέτρηση του
φωτός γίνεται σε ολόκληρο το κάδρο, αλλά δίνεται περισσότερο βάρος στο κέντρο
του. Συνεπώς, εάν χρησιµοποιείτε τη συγκεκριµένη µέθοδο φωτοµέτρησης τότε το
κυρίως θέµα σας πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου, διαφορετικά µπορείτε
να κλειδώσετε την έκθεση µε το κυρίως θέµα στο κέντρο και, στη συνέχεια, να κάνε-
τε ανασύνθεση του κάδρου.

Οι τιµές φωτοµέτρησης κέντρου βάρους βρίσκονται κάπου ανάµεσα σε αυτές της

φωτοµέτρησης πολλαπλών σηµείων (matrix) και σηµείου (spot) και πρόκειται για
µια ιδιαίτερα χρήσιµη µέθοδο εάν θέλετε να εξασφαλίσετε τη σωστή έκθεση του κυ-
ρίως θέµατος και του µεγαλύτερου τµήµατος του φόντου. Για το λόγο αυτό αποτελεί
µια σωστή επιλογή για φωτογράφηση πορτρέτου.

Η επάνω φωτογραφία από αυτές που ακολουθούν τραβήχτηκε µε φωτοµέτρηση κέ-

ντρου βάρους, η µεσαία µε φωτοµέτρηση πολλαπλών σηµείων (matrix) και η κάτω
µε φωτοµέτρηση σηµείου (spot).
74
36 Κλείδωµα εστίασης
Παρά τα όσα βλέπουµε στις συνηθισµένες λήψεις, δεν είναι πάντα επιθυµητή η
τοποθέτηση του κυρίως θέµατος στο κέντρο της φωτογραφίας. Κατά τη λήψη µιας
φωτογραφίας η τοποθέτηση ενός προσώπου ή διάσηµου µνηµείου στο κέντρο του
σκοπεύτρου είναι µια φυσιολογική κίνηση. Το αποτέλεσµα πολλές φορές είναι
ευχάριστο και αξίζει πάντα τον κόπο η λήψη ορισµένων τέτοιων φωτογραφιών σε
κάθε ευκαιρία. Αξίζει ωστόσο να πειραµατιστείτε µε ορισµένες λήψεις, στις οποίες
το κυρίως θέµα δεν θα είναι τοποθετηµένο στο κέντρο. Με τον τρόπο αυτό µπορείτε
να δηµιουργήσετε περισσότερο καλλιτεχνικές και εντυπωσιακές συνθέσεις (ανα-
τρέξτε στο "Μυστικό 80" για λεπτοµέρειες σχετικά µε τη σύνθεση και την τεχνική του
"κανόνα των τρίτων"). Εάν ενεργοποιήσετε το
κλείδωµα εστίασης και
Εάν θέλετε να τραβήξετε µια φωτογραφία στην οποία το κυρίως θέµα δεν θα βρί- τραβήξετε το δάχτυλό σας
σκεται στο κέντρο της, τότε η εστίαση αποκτά ζωτική σηµασία. Από προεπιλογή, οι από το κουµπί λήψης, τότε
ψηφιακές µηχανές εστιάζουν στο στοιχείο που βρίσκεται στο κέντρο του σκοπεύ- η εστίαση θα χαθεί και δεν
τρου. Εάν το θέµα σας είναι έκκεντρα τοποθετηµένο τότε αυτό ίσως βρεθεί εκτός θα µπορέσετε να τραβήξετε
εστίασης κατά τη λήψη της φωτογραφίας. (Ορισµένες µηχανές διαθέτουν λειτουρ- τη φωτογραφία εάν δεν
γία µε την οποία µπορείτε να επιλέξετε την περιοχή εστίασης ανάµεσα σε πέντε ή εστιάσετε ξανά.
περισσότερες προεπιλεγµένες περιοχές µέσα στο σκόπευτρο.)

Για να εξασφαλίσετε την εστίαση σε ένα έκκεντρα τοποθετηµένο θέµα πρέπει να

75
χρησιµοποιήσετε το κλείδωµα εστίασης. Η λειτουργία εκτελείται όπως ακριβώς και
το κλείδωµα έκθεσης (αναφέρθηκε στο "Μυστικό 30"). Για να το επιτύχετε, τοποθε-
τήστε το θέµα σας στο κέντρο του σκοπεύτρου και εστιάστε σε αυτό πατώντας το κου-
µπί λήψης µέχρι το µέσο της διαδροµής του. Κρατώντας πατηµένο το κουµπί µέχρι
το µέσο, κάντε ανασύνθεση του κάδρου και τραβήξτε τη φωτογραφία. Η παρακάτω
φωτογραφία τραβήχτηκε µε αυτόν τον τρόπο ώστε να δηµιουργηθεί µια ενδιαφέ-
ρουσα έκκεντρη σύνθεση.
Εκθεση και φωτοµέτρηση
37
Μπορείτε να τραβήξετε σι-
λουέτες ανθρώπων εφαρ-
µόζοντας τις τεχνικές που
περιγράφονται σε αυτήν
τη σελίδα. Με τον τρόπο
αυτό τα πορτρέτα αποκτούν
µια επιπλέον διάσταση και
γίνονται ιδιαίτερα συναρπα-
στικά.
76
Το µυστικό για τη δηµιουρ-
γία µιας σιλουέτας είναι να
τοποθετήσετε το θέµα σας
σε ένα πολύ ανοικτό φόντο
µε κόντρα φωτισµό
∆ηµιουργία σιλουέτας
Οι σιλουέτες είναι από τις πιο εντυπωσιακές και δραµατικές µορφές φωτογράφη-
σης. Μπορείτε να τις δηµιουργήσετε σε φωτογραφήσεις τοπίων, κτηρίων ή ανθρώ-
πων. Στην πραγµατικότητα, υπό τις κατάλληλες συνθήκες φωτισµού µπορείτε να
µετατρέψετε σε σιλουέτα οποιοδήποτε αντικείµενο.
Το µυστικό για τη δηµιουργία µιας σιλουέτας είναι να τοποθετήσετε το θέµα σας σε
ένα πολύ ανοικτό φόντο µε κόντρα φωτισµό. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσετε
ότι το περισσότερο φως πέφτει στην πίσω πλευρά του θέµατος και όχι στην µπρο-
στά. Σε µια κανονική φωτογράφηση κάτι τέτοιο θα δηµιουργούσε ένα σκιασµένο
θέµα το οποίο θα εξακολουθούσε να διακρίνεται χωρίς όµως να µετατρέπεται σε
σιλουέτα. Για να µετατρέψετε το σκιασµένο θέµα σε σιλουέτα συνήθως απαιτείται
η φωτοµέτρηση στο κόντρα φωτισµένο φόντο. Στη συνέχεια πρέπει να κλειδώσετε
την έκθεση από το φόντο (για λεπτοµέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 30"). Μετά το
κλείδωµα της έκθεσης από το φόντο µπορείτε να ανασυνθέσετε το κάδρο και να συ-
µπεριλάβετε το θέµα του πρώτου πλάνου, το οποίο µετά τη λήψη της φωτογραφίας
θα φαίνεται ως σιλουέτα. Αυτό συµβαίνει επειδή έχει επιλεγεί η έκθεση του φωτει-
νότερου φόντου, δηλαδή η ταχύτητα φωτοφράκτη θα είναι αρκετά πιο γρήγορη και
το διάφραγµα πιο κλειστό. Με τον τρόπο αυτό εισέρχεται στη µηχανή αρκετό φως
ώστε το φόντο να εκτεθεί σωστά, δεν θα είναι όµως αρκετό για το θέµα στο πρώτο
πλάνο . Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την υποέκθεση του κυρίως θέµατος, δηλαδή το
σκοτείνιασµά του. Από τη στιγµή που το φόντο είναι αρκετά πιο φωτεινό από το
θέµα η υποέκθεση είναι αρκετή για να δηµιουργηθεί το εφέ της µαύρης σιλουέτας.
Εάν δεν έχει αποτέλεσµα, προσπαθήστε να κλειδώσετε την έκθεση από µια ακόµα
πιο φωτεινή περιοχή.
Η φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε απόγευµα κατά τη δύση του ηλίου.
Η έκθεση κλειδώθηκε στην πορτοκαλί λάµψη του ουρανού, δίνοντας µια ρύθµιση
που ήταν αρκετή για την καταγραφή του ουρανού και τη δηµιουργία της σιλουέτας.
Τα χρώµατα του ηλίου στη δύση του έδωσαν µια επιπλέον διάσταση στη σιλουέτα,
γεγονός που αξίζει να έχετε πάντα υπόψη όταν τραβάτε τέτοιου τύπου φωτογραφίες.
Μερικές φορές αξίζει να τραβήξετε ακόµα µία λήψη, µε την έκθεση κλειδωµένη από
κάποια άλλη ελαφρώς σκοτεινότερη περιοχή του φόντου, ώστε η ευκρίνεια του θέ-
µατος να είναι ακόµα µεγαλύτερη.
77
Εκθεση και φωτοµέτρηση

38 ∆υναµικό εύρος
Ο τρόπος απεικόνισης των φωτεινότερων και σκοτεινότερων περιοχών µέσα σε
µια φωτογραφία είναι γνωστός ως δυναµικό εύρος της φωτογραφίας. Στην ιδανική
περίπτωση, και τα δύο άκρα της κλίµακας πρέπει να διαθέτουν αρκετή λεπτοµέρεια
ώστε να αναγνωρίζονται µε σαφήνεια. Αυτό ωστόσο αποτελεί ένα γνωστό πρόβλη-
µα για τις περισσότερες από τις ψηφιακές µηχανές, καθώς αδυνατούν να καταγρά-
ψουν υπό όλες τις συνθήκες ολόκληρο το δυναµικό εύρος µιας φωτογραφίας. Το
αποτέλεσµα είναι οι φωτεινές περιοχές σε ορισµένες φωτογραφίες να εµφανίζονται
υπερβολικά φωτισµένες (δηλαδή "καµένες") ή οι σκοτεινές περιοχές να φαίνονται
υπερβολικά σκούρες.

Για να δοκιµάσετε το δυναµικό εύρος της δικής σας µηχανής, εντοπίστε ένα θέµα
µε µια πολύ σκοτεινή περιοχή και µια πολύ φωτεινή. Τραβήξτε δύο πανοµοιότυπες
φωτογραφίες, µία µε την έκθεση κλειδωµένη στη σκοτεινότερη περιοχή και µια µε
την έκθεση κλειδωµένη στη φωτεινότερη περιοχή (ανατρέξτε στο "Μυστικό 30" για
λεπτοµέρειες σχετικά µε το κλείδωµα έκθεσης). Θα έχετε δύο φωτογραφίες σαν τις
παρακάτω, καµία από τις οποίες δεν είναι η ιδανική.

Ένας τρόπος για να αντιµετωπίσετε το πρόβληµα του δυναµικού εύρους είναι

να τραβήξετε την ίδια φωτογραφία µε διαφορετικές ρυθµίσεις έκθεσης (δηλ.
"bracketing" – βλέπε "Μυστικό 11") και να ελπίσετε ότι µία από αυτές είναι ικανο-
ποιητική. Μία ακόµα πιθανή λύση είναι να κάνετε φωτοµέτρηση σηµείου (spot)
78

από µια περιοχή µεσαίου τόνου του κάδρου και να εφαρµόσετε αυτήν τη ρύθµιση
για τη λήψη σας (για λεπτοµέρειες σχετικά µε τη φωτοµέτρηση σηµείου ανατρέξτε
στα "Μυστικά 32 και 33"). Ευτυχώς, τα προβλήµατα δυναµικού εύρους προκύπτουν
µόνο υπό συγκεκριµένες συνθήκες φωτογράφησης, αξίζει όµως να είστε εξοικειω-
µένοι µε αυτά ώστε να κάνετε τις απαραίτητες ρυθµίσεις εάν χρειαστεί.
 5 Άνθρωποι

39 Αποστάσεις και γωνίες λήψης 80

Συχνά οι φωτογραφίες

ανθρώπων δεν είναι

40 Οµαδικές φωτογραφίες 82

ικανοποιητικές επειδή 41 Φωτογράφηση δραστηριοτήτων 84

η λήψη τους δείχνει 42 Τυχαία στιγµιότυπα 86

εύκολη και, συνεπώς, δεν 43 Επιλογές ποζαρίσµατος 88

αφιερώνουµε αρκετό χρόνο 44 Γέµισµα του κάδρου 90
σε αυτές. Αυτή η ενότητα 45 Παιδιά 92
σας δείχνει τον τρόπο να 46 Χαλαρωµένα πορτρέτα 94
βγάζετε τις καλύτερες, κατά
47 Οικογενειακές συγκεντρώσεις 94
το δυνατό, φωτογραφίες

ανθρώπων υπό διαφορετικές

συνθήκες.
Άνθρωποι

39 Αποστάσεις και γωνίες λήψης

Σε κάθε φωτογραφία µε ανθρώπους υπάρχουν διάφορες παραλλαγές που µπο-
ρείτε να χρησιµοποιήσετε, ώστε να έχετε πολύ διαφορετικά αποτελέσµατα. Αυτό
επιτυγχάνεται µεταβάλλοντας την απόσταση ή τη γωνία από την οποία τραβάτε µια
φωτογραφία.

Η απόσταση ανάµεσα στον φωτογράφο και το θέµα του µπορεί να έχει σηµαντική
επίδραση στον τρόπο µε τον οποίο βλέπουµε και αντιλαµβανόµαστε τις φωτογρα-
φίες. Όταν µια φωτογραφία τραβιέται από µεγαλύτερη απόσταση τότε µειώνεται η
Εάν στέκεστε υπερβολικά έµφαση στους ανθρώπους του θέµατος διότι δίνεται προτεραιότητα σε ολόκληρο
µακριά, τότε το θέµα σας το κάδρο. Καθώς πλησιάζουµε στο θέµα της φωτογράφησης, το επίκεντρο του εν-
θα χαθεί µέσα στο φόντο διαφέροντος µεταφέρεται από το φόντο στο ίδιο το θέµα. Η αλλαγή της απόστασης
και η φωτογραφία θα χάσει λήψης σε µια ψηφιακή µηχανή γίνεται είτε χρησιµοποιώντας το ζουµ είτε πλησιάζο-
µεγάλο τµήµα του ενδιαφέ- ντας το θέµα µας. Από αυτές τις δύο επιλογές η χρήση του ζουµ είναι πιθανόν η κα-
ροντος και της ουσίας της. λύτερη, διότι δεν πλησιάζουµε υπερβολικά το θέµα µας µε αποτέλεσµα να διατηρεί
τη χαλαρότητά του.

Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δείχνει το θέµα που τραβήχτηκε από
µακριά, ενώ η µεσαία αντιστοιχεί σε ενδιάµεση απόσταση και η κάτω είναι µια
Η απόσταση ανάµεσα στον κοντινή λήψη. Το αποτέλεσµα της κάτω φωτογραφίας προκαλεί πολύ µεγαλύτερη
φωτογράφο και το θέµα του εντύπωση. Ο τύπος που θα επιλέξετε εξαρτάται από την εντύπωση που θέλετε να
επιδρά σηµαντικά σε µια δώσετε. Εάν θέλετε να δείξετε τους ανθρώπους σε σχέση µε το περιβάλλον τους τότε
80

φωτογραφία η καλύτερη λύση είναι να φωτογραφίσετε από απόσταση.

Όπως συµβαίνει µε την αλλαγή της απόστασης λήψης, το ίδιο ωφέλιµη ενδέχεται να
είναι η αλλαγή της γωνίας λήψης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται πολύ διαφορε-
τικό αποτέλεσµα ακόµα και µε το ίδιο θέµα. Για παράδειγµα, µια λήψη από χαµηλά
δηµιουργεί µια επιβλητική εικόνα ενώ µια λήψη από το πλάι προβάλλει µεγαλύτερη
χαλαρότητα. Με τον ίδιο τρόπο, µια λήψη από ψηλά αποδίδει καλύτερα την αίσθη-
Ορισµένες φορές αξίζει να ση του χώρου, δίνοντας την εντύπωση ότι το θέµα κοιτά ψηλά στον ουρανό.
ξαπλώσετε στο έδαφος και
να τραβήξετε µια φωτογρα-
φία από αυτήν τη γωνία δι-
ότι δηµιουργείται καλύτερη
προοπτική.
81
Άνθρωποι
40
Τραβάτε πάντα αρκετές
οµαδικές φωτογραφίες διότι
πάντα υπάρχει κάποιος που
82
έχει τα µάτια του κλειστά ή
κοιτάζει αλλού.
∆ίνετε στα πρόσωπα αρκετό
χρόνο προτού αρχίσετε να
τα φωτογραφίζετε
Οµαδικές φωτογραφίες
Σε όλους µας αρέσει να κοιτάµε φωτογραφίες που δείχνουν άλλους ανθρώπους,
είτε πρόκειται για οικογενειακές στιγµές είτε για οµαδικές φωτογραφίες στον χώρο
εργασίας. Αυτό όµως που δεν αρέσει σε κάποιους είναι να τους φωτογραφίζουν,
γεγονός που ενδέχεται να δηµιουργήσει πρόβληµα στον φωτογράφο. Αυτή η
κατάσταση δυσκολεύει ακόµα περισσότερο όταν εµπλέκονται ολόκληρες οµάδες
ανθρώπων: δεν πρέπει µόνο να τους πείσουµε όλους να δείχνουν ενθουσιασµένοι
κατά το ποζάρισµα για τη φωτογράφηση, αλλά οφείλουµε επίσης να συνθέσουµε και
να τραβήξουµε τη φωτογραφία µε τέτοιον τρόπο, ώστε όλοι να έχουν τοποθετηθεί
σωστά και να κοιτούν προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ένα από τα σηµαντικότερα ζητήµατα κατά τη λήψη οµαδικών φωτογραφιών είναι
ο συγχρονισµός. Αρχικά πρέπει να δώσουµε στους συµµετέχοντες αρκετό χρόνο
προτού αποφασίσουµε να τραβήξουµε µια φωτογραφία. Συνήθως, ο καθένας µας
θέλει χρόνο για να προετοιµαστεί προτού φωτογραφηθεί, συνεπώς είναι καλό να
τους ενηµερώσετε για αυτό που σκοπεύετε να κάνετε. Επίσης, είναι σηµαντικό να
έχετε και εσείς αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας, τόσο πριν από τη λήψη της φωτογρα-
φίας όσο και κατά τη διάρκειά της. Εάν έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας για τη
σύνθεση και τη λήψη της φωτογραφίας, τότε όλοι έχουν περισσότερο χρόνο για να
χαλαρώσουν και να απολαύσουν τη διαδικασία.
Όσον αφορά τη σύνθεση των οµαδικών φωτογραφιών, η τοποθέτηση όλων των
ατόµων σε µια ευθεία γραµµή δεν είναι η ιδανικότερη επιλογή (βλέπε επάνω φωτο-
γραφία στην απέναντι σελίδα). Η συγκεκριµένη τοποθέτηση δεν είναι απλά στερε-
ότυπη αλλά δίνει σε όλους µια άκαµπτη και αµήχανη στάση. Μια απλή παραλλαγή
είναι να σταθούν µε το πλάι τους προς τη µηχανή και, στη συνέχεια, να στρίψουν
όλοι τα κεφάλια τους προς το µέρος σας. Πρόκειται για µια πιο χαλαρή πόζα, η
οποία χαρίζει αµέσως µεγαλύτερη φυσικότητα στη φωτογραφία. Επίσης, µπορείτε
να τοποθετήσετε τα άτοµα σε διαφορετικές θέσεις, όπως για παράδειγµα στην κάτω
φωτογραφία της απέναντι σελίδας.
Μία ακόµα επιλογή για οµαδικές συνθέσεις είναι να οργανώσετε τα θέµατα σε
διαφορετικές στάσεις: όρθιοι, καθιστοί, γονατιστοί ή ακόµα και ξαπλωµένοι. (Εάν
έχετε σχεδιάσει εκ των προτέρων τη σύνθεσή σας, τότε θα εξοικονοµήσετε αρκετό
χρόνο κατά τη φωτογράφηση.) Τα στοιχεία του σκηνικού είναι µια καλή επιλογή
για να δώσετε περισσότερο ενδιαφέρον: δώστε τους να κρατούν κάτι ή τοποθετήστε
τους γύρω από κοντινά αντικείµενα. Οι οµαδικές φωτογραφίες δεν είναι απαραίτη-
το να δείχνουν σοβαρές ή συµβατικές: όσο µεγαλύτερη εφευρετικότητα επιδεικνύ-
ετε, τόσο µεγαλύτερη θα είναι η ανταπόκριση και η διασκέδαση των ατόµων που
φωτογραφίζετε.
83
Άνθρωποι
41 41
Κατά τη φωτογράφηση
δραστηριοτήτων φροντίστε
να έχετε επιλέξει εκ των προ-
τέρων τις σωστές ρυθµίσεις
της µηχανής. Με αυτόν τον
τρόπο δεν θα χάνετε χρόνο
µε τις ρυθµίσεις ενώ εκτυλίσ-
84
σεται η δραστηριότητα.
Πρέπει να έχετε αρκετή
απόσταση από το θέµα σας
ώστε να µην το εµποδίζετε
Φωτογράφηση δραστηριοτήτων
Παρά το γεγονός ότι τα πορτρέτα ενηλίκων και παιδιών προσφέρονται ιδιαίτερα
για καδράρισµα και κρέµασµα στον τοίχο, όταν τα πρόσωπα εµπλέκονται σε δρα-
στηριότητες έχουµε περισσότερες πιθανότητες να τραβήξουµε πιο ενδιαφέρουσες
φωτογραφίες. Η δραστηριότητα µπορεί να είναι είτε σωµατική, για παράδειγµα ένα
άθληµα, είτε πνευµατική, όπως είναι η ανάγνωση ενός βιβλίου. Όποια και αν είναι
η δραστηριότητα, αυτός ο τύπος λήψεως έχει το πλεονέκτηµα ότι το θέµα συνήθως
δεν ποζάρει µε αποτέλεσµα να έχει πιο φυσική στάση, σε σχέση µε µια συνηθισµένη
λήψη.
Το πρώτο πράγµα που πρέπει να κάνετε σε µια φωτογράφηση δραστηριότητας είναι
να επιλέξετε τη δραστηριότητα και τον κατάλληλο περιβάλλοντα χώρο. (Βέβαια σε
ορισµένες περιπτώσεις το µόνο που χρειάζεται είναι να υπάρξουν οι κατάλληλες
συνθήκες για τη σωστή λήψη, για παράδειγµα όταν ένα παιδί διαβάζει ένα βιβλίο,
οπότε απλά απαθανατίζετε αµέσως τη στιγµή.) Εάν είναι δυνατόν, προσπαθείτε να
φωτογραφίζετε δραστηριότητες στο φυσικό τους περιβάλλον, διότι µε τον τρόπο
αυτό δηµιουργείται µεγαλύτερη συνοχή στη φωτογραφία.
Ένα σηµαντικό στοιχείο της φωτογράφησης δραστηριοτήτων είναι η χρήση φακού
ζουµ (χρησιµοποιείτε το οπτικό ζουµ που διαθέτει η µηχανή σας και όχι το ψηφι-
ακό). Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να έχετε αρκετή απόσταση από το θέµα σας, ώστε
να µην παρεµβάλλεστε και να µην εµποδίζετε τη δραστηριότητα (όπως συµβαίνει
στις φωτογραφίες της απέναντι σελίδας). Εάν είναι δυνατόν, το θέµα δεν πρέπει να
αντιλαµβάνεται την παρουσία σας. Για να πετύχετε κάτι τέτοιο, βρείτε µια κατάλληλη
θέση για τη λήψη και µείνετε εκεί για ένα διάστηµα ώστε να µην τραβήξετε την προ-
σοχή του θέµατος.
Για τη φωτογράφηση κάθε συγκεκριµένης δραστηριότητας οι ρυθµίσεις της µη-
χανής εξαρτώνται από τον τύπο της φωτογραφίας που θέλετε να τραβήξετε. Εάν
πρόκειται για κάποιον που διαβάζει ένα βιβλίο τότε µπορείτε να χρησιµοποιήσετε
ανοικτό διάφραγµα (µικρός αριθµός f) και να προσπαθήσετε να θολώσετε το φό-
ντο, ώστε να δοθεί έµφαση στο κυρίως θέµα. Για µια αθλητική δραστηριότητα, µπο-
ρείτε να χρησιµοποιήσετε γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη ώστε να "παγώσετε" την
κίνηση και τη δράση. Σε κάθε περίπτωση, εάν η δραστηριότητα εµπεριέχει κίνηση
του θέµατος, τότε ίσως απαιτηθούν ορισµένες δοκιµαστικές λήψεις. Εάν όµως έχετε
ήδη αποφασίσει αυτό που θέλετε να επιτύχετε, τότε µπορείτε να έχετε τοποθετηθεί
καλύτερα για τη λήψη της φωτογραφίας την κατάλληλη στιγµή.
85
Άνθρωποι
42 42
Να είστε διακριτικοί και µην
παραβιάζετε τον ιδιωτικό
χώρο και χρόνο των άλλων,
φωτογραφίζοντας άτοµα
που πιθανότατα δεν θέλουν
να φωτογραφηθούν. Στην
περίπτωση φωτογράφησης
παιδιών, φροντίστε να έχετε
πάρει την άδεια των γονιών
τους.
86
Ο καλύτερος τρόπος φωτο-
γράφησης τυχαίων στιγµι-
ότυπων είναι να φροντίσετε
ώστε να µη γίνετε αντιληπτοί
από το θέµα σας
Τυχαία στιγµιότυπα
Ένα καλό πορτρέτο µπορεί να διακοσµεί έναν τοίχο ή µια θέση µέσα στο σπίτι για
πολλά χρόνια και είναι µια από τις πιο αγαπηµένες φωτογραφίσεις ανθρώπων. Ακό-
µα όµως και µια φωτογραφία χωρίς πόζα ή µια τυχαία λήψη µπορεί να είναι το ίδιο
ελκυστική, διότι προβάλλει µια διαφορετική πλευρά του χαρακτήρα του θέµατός σας.
Ο καλύτερος τρόπος φωτογράφησης τυχαίων στιγµιότυπων είναι να φροντίσετε
ώστε η φωτογραφική µηχανή σας να µη γίνει αντιληπτή από το θέµα σας. Εάν υπάρ-
χει κόσµος τριγύρω σας τότε µπορείτε να ανακατευτείτε µε το πλήθος ή να σταθείτε
πίσω από ένα αντικείµενο, για παράδειγµα ένα αυτοκίνητο ή µια κολόνα (φροντίστε
όµως να µη δείχνετε σαν να κατασκοπεύετε το θέµα σας). Μπορείτε επίσης, και
αυτό είναι το καλύτερο, να χρησιµοποιήσετε µια µηχανή µε πολύ ισχυρό ζουµ. Με
τον τρόπο αυτό µπορείτε να σταθείτε αρκετά µακριά από τα θέµατά σας, ώστε να µην
καταλάβουν ότι προσπαθείτε να τα φωτογραφίσετε.
Υποµονή: ορισµένες φορές ίσως χρειαστεί να περιµένετε αρκετά λεπτά για να πε-
τύχετε την κατάλληλη φωτογραφία (καθώς δεν µπορείτε να υποδείξετε στα θέµατα
σας αυτό που έχετε υπόψη σας να φωτογραφίσετε). Κατά κάποιον τρόπο µοιάζει µε
φωτογράφηση άγριας φύσης, κατά την οποία πρέπει να µείνετε αθέατοι και να περι-
µένετε την κατάλληλη στιγµή.
Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβήχτηκε µε φακό ζουµ 300mm. Η
µοναδικότητα της φωτογραφίας οφείλεται στο ότι δεν πρόκειται για µια τυπική φω-
τογραφία µε "παιδιά" – η έλλειψη κίνησης κάνει έντονη την αίσθηση της αναµονής
τους. Προσπαθήστε να φωτογραφίζετε τους ανθρώπους ενώ κάνουν κάτι ασυνήθι-
στο. Με τον τρόπο αυτό θα έχετε µια πολύ πιο ενδιαφέρουσα φωτογραφία, που θα
τους απεικονίζει σε ιδιαίτερες καταστάσεις και στιγµές.
Τα τυχαία στιγµιότυπα δεν χρειάζεται να είναι στατικά και η κάτω φωτογραφία στην
απέναντι σελίδα δίνει την αίσθηση της δράσης, αλλά και του στιγµιαίου φόβου. Το
ενδιαφέρον σηµείο της φωτογραφίας είναι η αντίδραση των παιδιών που µεταφέ-
ρει το συναίσθηµα της στιγµής. Η κίνηση αποδεικνύει ότι τα παιδιά δεν προσέχουν
τη µηχανή, µε αποτέλεσµα την απόλυτα αυθόρµητη στάση του σώµατός τους.
87
Άνθρωποι

43 Επιλογές ποζαρίσµατος
Μία επιλογή για φωτογράφηση ανθρώπων είναι οι καλλιτέχνες ή άλλα πρόσωπα
που ποζάρουν σκόπιµα για φωτογράφηση, πιθανότατα φορώντας µια ενδιαφέρου-
σα αµφίεση ή εκτελώντας ένα δρώµενο. Σε πολλές τουριστικές τοποθεσίες ανά τον
κόσµο ή ακόµα και σε φεστιβάλ, υπάρχουν "καλλιτέχνες του δρόµου", οι οποίοι
αποτελούν ιδανικό θέµα για φωτογράφηση. Συνήθως πρόκειται για εντυπωσιακές
παρουσίες µε πολύχρωµα κοστούµια και αµφιέσεις, συνεπώς υπάρχει ευρύ πεδίο
πειραµατισµού. Όπως και µε τις υπόλοιπες φωτογραφίες ανθρώπων, αφιερώστε λί-
γο χρόνο ώστε να βρείτε το κατάλληλο σηµείο λήψης (ίσως χρειαστεί να περιµένετε
έως ότου αποχωρήσουν τα πλήθη) και προσπαθήστε να πετύχετε το θέµα σας στην
πιο ενδιαφέρουσα πόζα. Φροντίστε επίσης να αφήσετε λίγα χρήµατα στο "γνωστό"
καπέλο, εάν υπάρχει, µιας και µε τον τρόπο αυτό αυξάνετε τις πιθανότητες να πά-
ρουν µια ιδιαίτερη πόζα αποκλειστικά για εσάς.
88
89
Άνθρωποι

44 44 Γέµισµα του κάδρου

Μια τεχνική φωτογράφησης πορτρέτων είναι το γέµισµα του κάδρου µε όσο το δυ-
νατόν περισσότερο από το πρόσωπο του θέµατος. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται
πολύ ισχυρή εντύπωση διότι κάθε χαρακτηριστικό του προσώπου αποτυπώνεται
µε λεπτοµέρεια στη φωτογραφία. Αυτός ο τύπος φωτογραφιών χρησιµοποιείται για
πολιτικούς και επιχειρηµατίες διότι δίνει την αίσθηση του ελέγχου, ενώ παράλληλα
το πρόσωπο αποκτά επιβλητικότητα. Κοιτάξτε τις φωτογραφίες σε εφηµερίδες και
Τραβήξτε µία φωτογραφία περιοδικά για να δείτε τον τρόπο µε τον οποίο αυτές χρησιµοποιούνται για την εικο-
στην οποία ολόκληρο το νογράφηση µιας ιστορίας ή ενός συµβάντος.
πρόσωπο γεµίζει το σκό-
πευτρο ή την οθόνη LCD Για αυτόν τον τύπο φωτογράφησης είναι απαραίτητο να χρησιµοποιηθεί ένας όσο το
δυνατόν ισχυρότερος φακός ζουµ. Για να δηµιουργήσετε το ίδιο αποτέλεσµα χωρίς
φακό ζουµ πρέπει να έρθετε πολύ κοντά στο πρόσωπο του θέµατος, δυστυχώς όµως
κάτι τέτοιο θα δίνει εντελώς αφύσικες φωτογραφίες.

Αρχικά, κάντε τόσο ζουµ ώστε να υπάρχει ένα µικρό περιθώριο ("αέρας") γύρω από
το πρόσωπο του θέµατος. Στη συνέχεια, τραβήξτε άλλη µία φωτογραφία στην οποία
ολόκληρο το πρόσωπο θα γεµίζει το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD. Τέλος, τραβήξτε
µια φωτογραφία στην οποία θα φαίνονται µόνο τα βασικά χαρακτηριστικά του
Μπορείτε να µετατρέψετε
προσώπου. Συγκρίνετε τις τρεις φωτογραφίες για να δείτε τη διαφορετική οπτική
τις φωτογραφίες σας σε
αίσθηση που δηµιουργούν.
ασπρόµαυρες, αφαιρώ-
90

ντας το χρώµα µέσω προ- Εάν θέλετε να δώσετε ακόµα περισσότερη έµφαση σε αυτόν τον τύπο φωτογραφιών,
γράµµατος επεξεργασίας µπορείτε να φωτογραφίσετε το θέµα σας χαµηλότερα από το ύψος των µατιών. Όταν
εικόνων. Επίσης, ορισµένες φωτογραφίζετε ανθρώπους από χαµηλή γωνία γεµίζοντας το κάδρο η φωτογραφία
µηχανές έχουν τη δυνατό- τους δείχνει να υψώνονται από πάνω σας και όλα τα χαρακτηριστικά τους καταγρά-
τητα λήψης ασπρόµαυρων φονται µε ευκρίνεια.
φωτογραφιών.
Μία ακόµα δυνατότητα επεξεργασίας για αυτούς τους τύπους φωτογραφιών είναι
η µετατροπή τους σε ασπρόµαυρες µετά τη λήψη τους. Η επάνω φωτογραφία στην
απέναντι σελίδα δίνει στα χαρακτηριστικά του προσώπου την αίσθηση της λεπτοµέ-
ρειας και της εκφραστικότητας, ενώ η κάτω φωτογραφία αποκτά µια άλλη διάσταση
σε ασπρόµαυρο.
91
Άνθρωποι
45 45
Τα παιδιά έχουν την τάση
να βρίσκονται σε µόνιµη
κίνηση
Αφήνετε τα παιδιά να παί-
92
ζουν µε την ψηφιακή µηχα-
νή διότι µε αυτόν τον τρόπο
θα µάθουν περισσότερα
για τη φωτογραφία και θα
νιώθουν πιο άνετα όταν θα
έρθει η στιγµή να τα φωτο-
γραφίσετε.
Παιδιά
Πιθανότατα οι περισσότερες από τις ψηφιακές φωτογραφίες που δηµιουργούνται
παγκοσµίως έχουν ως θέµα τους παιδιά. Οι ψηφιακές µηχανές είναι ιδανικές για
τον σκοπό αυτό διότι µπορείτε να τραβήξετε αµέτρητες φωτογραφίες τους, τις οποίες
µπορείτε να δείξετε αµέσως µετά στα παιδιά. Τα παιδιά που µεγαλώνουν µε την
παρουσία µιας ψηφιακής µηχανής θεωρούν δεδοµένη την άµεση προβολή των φω-
τογραφιών στην οθόνη LCD, µε αποτέλεσµα να µπερδεύονται όταν συναντούν µια
αναλογική µηχανή µε φιλµ που δεν εµφανίζει αµέσως τις τελικές φωτογραφίες.
Ένα από τα βασικά προβλήµατα κατά τη φωτογράφηση παιδιών είναι ότι έχουν την
τάση να βρίσκονται συνεχώς σε κάποιου είδους κίνηση. Σπάνια στέκονται ακίνητα
για µεγάλο χρονικό διάστηµα, γεγονός που µετατρέπει τη φωτογράφησή τους µε
ικανοποιητικά αποτελέσµατα σε πραγµατική πρόκληση. Ένας άλλος παράγοντας
που δυσχεραίνει επιπλέον την κατάσταση είναι η χρονική καθυστέρηση λήψης που
εµφανίζουν οι περισσότερες ψηφιακές µηχανές. Πολύ συχνά κατά τη φωτογράφη-
ση παιδιών πιστεύουµε ότι έχουµε τραβήξει την ιδανική φωτογραφία, η χρονική
καθυστέρηση όµως έχει ως αποτέλεσµα τη λήψη της φωτογραφίας τη στιγµή που το
παιδί ανοιγοκλείνει τα µάτια του. Ένας από τους τρόπους αντιµετώπισης αυτού του
προβλήµατος είναι η λειτουργία διαδοχικών λήψεων, εφόσον βέβαια τη διαθέτει η
µηχανή σας (για λεπτοµέρειες ανατρέξτε στo "Μυστικό 74"), διαφορετικά µπορείτε
να αντισταθµίσετε τη χρονική καθυστέρηση, φωτογραφίζοντας λίγο νωρίτερα από
τη στιγµή που θέλετε.
Τα πορτρέτα παιδιών είναι ένα πολύ οικείο θέµα και η λήψη τυπικών, µετωπικών
πορτρέτων είναι µια απολύτως αποδεκτή πρακτική. Μπορείτε όµως επιπλέον να
τραβήξετε πορτρέτα κάνοντας µικρές αλλά σηµαντικές αλλαγές: τοποθετήστε τα
παιδιά σε µια ασυνήθιστη ή γραφική τοποθεσία, ή συµπεριλάβετε και άλλα στοιχεία
στη φωτογραφία, για παράδειγµα λουλούδια ή τα κατοικίδια της οικογένειας. Στην
επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η σύνθεση του παιδιού και της ανεµόσκα-
λας δίνει ένα πορτρέτο µε διαφορετική προοπτική και πιο χαλαρή διάθεση.
Μία ακόµα εξαιρετική επιλογή είναι η φωτογράφηση παιδιών που ασχολούνται µε
κάποια δραστηριότητα. Τα πλεονεκτήµατα είναι ότι τα παιδιά δεν έχουν την προσο-
χή τους στραµµένη προς τη µηχανή, ενώ η ίδια η δραστηριότητα δίνει ακόµα µεγα-
λύτερο ενδιαφέρον στη φωτογραφία. Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας
το τάισµα των περιστεριών δίνει στη φωτογραφία της αίσθηση της κίνησης, ενώ το
παιδί είναι συγκεντρωµένο στη δραστηριότητα και όχι στη µηχανή.
93
Άνθρωποι

46 46 Χαλαρωµένα πορτρέτα
Κατά τη φωτογράφηση πορτρέτου ενηλίκων ή παιδιών το µεγαλύτερο πρόβληµα είναι
η αναπόφευκτη παρουσία της µηχανής, ειδικά εάν πρόκειται για ένα στηµένο και επί-
σηµο πορτρέτο. Μια µέση λύση είναι η χρήση φακού ζουµ ώστε να αποµακρυνθείτε
από τους ανθρώπους του θέµατός σας, οι οποίοι δεν θα νιώθουν τόσο έντονη την
πίεση από την παρουσία της µηχανής. Επίσης µπορείτε να τοποθετήσετε τη µηχανή
σε τρίποδο και να χρησιµοποιήσετε τηλεχειριστήριο (εάν φυσικά διαθέτετε) για να
ενεργοποιήσετε το κουµπί λήψης. Με αυτόν τον τρόπο θα µπορέσετε να αποµακρυν-
θείτε από τη µηχανή και να συνοµιλήσετε χαλαρά µε το θέµα σας. ∆ώστε προσοχή
στον περιβάλλοντα χώρο και φροντίστε ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλόξενος:
αποµακρύνετε περιττά αντικείµενα και κάντε το θέµα σας να νιώσει άνετα.
Ένας ακόµα παράγοντας για τη φωτογράφηση πορτρέτου είναι η χαλάρωση και η
προετοιµασία των φωτογραφιζοµένων. Συνοµιλήστε µαζί τους προτού ξεκινήσετε
τη φωτογράφηση και πείτε τους τι θέλετε να κάνουν. Σε ορισµένες περιπτώσεις
αποδεικνύεται πολύ χρήσιµη η απασχόλησή τους µε κάποιο αντικείµενο (ειδικά
εάν πρόκειται για παιδιά). Για να πετύχετε την καλύτερη έκφραση του προσώπου,
ζητήστε από το θέµα σας να κοιτάξει κάτω και να κλείσει τα µάτια του. Στη συνέχεια,
µετρήστε µέχρι το τρία και ζητήστε του να ανοίξει τα µάτια και να σηκώσει το κεφάλι.
Η λήψη της φωτογραφίας εκείνη τη στιγµή δίνει µια πολύ φυσική έκφραση διότι το
θέµα ενεργεί ασυναίσθητα.
94

47 Οικογενειακές συγκεντρώσεις
Ακόµα και στις καλύτερες στιγµές τους οι οικογένειες χαρακτηρίζονται από µια µε-
γάλη δόση έντασης και όταν πρόκειται για τη λήψη οικογενειακών φωτογραφιών το
όλο εγχείρηµα µπορεί να αποδειχτεί σχεδόν αδύνατο. Για κάποιους τύπους φωτο-
γραφήσεων, όπως είναι οι γάµοι ή τα οικογενειακά πάρτυ, απαιτείται αποφασιστι-
κότητα και επιµονή.

Σε ένα σηµαντικό γεγονός, όπως είναι ο γάµος, ένας από τους γρηγορότερους και
ευκολότερους τρόπους για να βγάλετε φωτογραφίες πολυάριθµων οµάδων προ-
σώπων είναι απλά να τραβάτε µαζί µε τον επαγγελµατία φωτογράφο (εάν υπάρχει).
Αυτός θα στήσει όλες τις απαραίτητες πόζες, οπότε εσείς µπορείτε να σταθείτε δίπλα
ή πίσω του και να τραβήξετε τις ίδιες φωτογραφίες (καλύτερα φροντίστε να στέκεστε
πίσω του, διότι αν είστε δίπλα του τότε πιθανότατα η οµάδα θα κοιτάζει εσάς και όχι
τον φωτογράφο). Εάν δεν υπάρχει επαγγελµατίας φωτογράφος για να χρησιµοποι-
ήσετε τις πόζες του, τότε πρέπει αναλάβετε µόνοι σας τον έλεγχο και να προσπαθή-
σετε να επιβάλετε µε κόσµιο τρόπο τις οδηγίες σας. Αποφασίστε εκ των προτέρων
τον τύπο των φωτογραφιών που θέλετε να τραβήξετε και βγάλτε όσo περισσότερες
µπορείτε, διότι πάντα υπάρχουν πρόσωπα που έχουν τα µάτια τους κλειστά ή κοι-
τούν αλλού. Προσπαθήστε να τραβήξετε θεµατικές φωτογραφίες, δηλαδή οµάδες µε
άτοµα της ίδιας ηλικίας ή οµάδες µε αξιοπρόσεκτα µέλη της οικογένειας.
 6 Αρχιτεκτονική

48 Εντοπισµός του κατάλληλου 96

Η αρχιτεκτονική προσφέρει
σηµείου
υπέροχα θέµατα για
49 Λήψη µε τον καλύτερο φωτισµό 98
φωτογράφηση, στα οποία
50 Χρήση των γωνιών 102
περιλαµβάνονται δοµές,
51 Τονισµός του µεγέθους 104
µοτίβα και λεπτοµέρειες.
52 ∆ιατήρηση των αποστάσεων 105
Αυτή η ενότητα δίνει
53 Εστιάζοντας στις λεπτοµέρειες 106
συµβουλές για τη
54 Χρήση των µοτίβων 108
φωτογράφηση κτηρίων και
55 Συνδυασµός στοιχείων 110
αρχιτεκτονικών θεµάτων µε
56 Συµπερίληψη στοιχείων 112
πολλούς και διαφορετικούς του πρώτου πλάνου
τρόπους, ενώ παράλληλα 57 Αντιµετώπιση 114
της παραµόρφωσης
περιγράφει τον τρόπο για τον
58 Αποφυγή της παραµόρφωσης 114
δηµιουργικό συνδυασµό και

άλλων στοιχείων σε αυτούς

τους τύπους λήψεων.

Αρχιτεκτονική

48 Εντοπισµός του
κατάλληλου σηµείου
Όταν φωτογραφίζουµε κτήρια και αρχιτεκτονικά θέµατα υπάρχει ένα πλήθος
από "τυποποιηµένες" γωνίες λήψης. Για παράδειγµα, µια λήψη από µπροστά του
Πύργου του Άιφελ ή του Ταζ Μαχάλ. Πρόκειται για άµεσα αναγνωρίσιµες, τυπικές
φωτογραφίες και κάθε φορά που βρισκόµαστε σε µια τέτοια τοποθεσία είναι καλό
να τραβάµε ορισµένες. Στην ουσία βέβαια το αποτέλεσµα είναι οι επονοµαζόµενες
φωτογραφίες-καρτ ποστάλ. Οι συγκεκριµένες εξυπηρετούν κάποιους σκοπούς, για
παράδειγµα την προβολή τους σε φίλους και συγγενείς, µπορείτε όµως να επιχειρή-
σετε µια πιο δηµιουργική φωτογράφηση αποµονώνοντας µία πλευρά ενός κτηρίου.

Μη διακινδυνεύετε ποτέ Όταν βρίσκεστε µπροστά σε ένα κτήριο ή αρχιτεκτονικό θέµα το πρώτο πράγµα που
τη σωµατική σας ακεραιό- µπορείτε να κάνετε είναι να τραβήξετε ορισµένες συµβατικές φωτογραφίες, απλά
τητα όταν προσπαθείτε να και µόνο για να είστε καλυµµένοι στο συγκεκριµένο τοµέα. Ακόµα όµως και για τον
εντοπίσετε το κατάλληλο σκοπό αυτό φροντίστε ώστε να αποφύγετε τα πλήθη, τραβώντας τις φωτογραφίες
σηµείο για φωτογράφηση. σας είτε νωρίς το πρωί είτε αργά το απόγευµα.
Ορισµένες φορές είναι προ- Μόλις τραβήξετε τις παραδοσιακές φωτογραφίες µπορείτε να επικεντρωθείτε στον
τιµότερο να εγκαταλείψετε εντοπισµό µιας θέσης, από την οποία θα έχετε τη δυνατότητα να τραβήξετε ξεχωρι-
µια πιθανή λήψη παρά να στές και πιο καλλιτεχνικές λήψεις. Το πρώτο πράγµα που πρέπει να κάνετε είναι να
διακινδυνεύσετε. περπατήσετε περιµετρικά του κτηρίου, παρατηρώντας το από κάθε γωνία (ανάλογα
96

µε το κτήριο κάτι τέτοιο ενδέχεται να διαρκέσει αρκετά, αξίζει όµως τον κόπο). Στη
συνέχεια θα µπορέσετε να αξιολογήσετε πιθανές λήψεις που θα δείχνουν το κτήριο
µε διαφορετικό "αέρα" σε σχέση µε την τυπική γωνία λήψης. Αναζητήστε κοντινές
λήψεις που αναδεικνύουν τον χαρακτήρα του κτηρίου, χρησιµοποιήστε τις γωνίες
του κτηρίου για να δείξετε τη συµµετρία και τα επαναλαµβανόµενα µοτίβα του, και
αλλάξτε τη γωνία λήψης ώστε να µεταβάλετε την προοπτική του (προσπαθήστε να
ανεβείτε σε σηµείο υψηλότερο από το κτήριο ή ξαπλώστε και φωτογραφήστε το από
Προσπαθήστε να εντοπίσε-
τη βάση του).
τε ένα σηµείο από όπου θα
βγάλετε ξεχωριστές και πιο Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας είναι µια "τυπική" άποψη του κτηρίου
καλλιτεχνικές φωτογραφίες La Pedrera στη Βαρκελώνη, που απεικονίζεται σε πολλές καρτ ποστάλ. Η κάτω
φωτογραφία δείχνει το ίδιο κτήριο από πολύ κοντινότερο σηµείο λήψης (ακριβώς
από το παράπλευρο πεζοδρόµιο), µε αποτέλεσµα να τονίζεται ακόµα περισσότερο ο
χαρακτήρας του κτηρίου.
97
Αρχιτεκτονική
49
Ακόµα και όταν νοµίζετε ότι
98
χάσατε το καλύτερο φως
αξίζει να περιµένετε λίγα
λεπτά για να βεβαιωθείτε είτε
ότι ο ήλιος δεν πρόκειται να
εµφανιστεί ξανά είτε ότι δεν
υπάρχουν άλλες λήψεις που
µπορείτε να τραβήξετε.
Φροντίστε να βρίσκεστε στη
θέση σας τουλάχιστον µισή
ώρα πιο νωρίς από την ώρα
που σκοπεύετε να φωτο-
γραφίσετε
Λήψη µε τον καλύτερο φωτισµό
Όπως περιγράψαµε στο "Μυστικό 23", η "Χρυσή ώρα" είναι το διάστηµα ακριβώς
µετά την ανατολή του ηλίου και πριν από τη δύση του, οπότε το φως έχει ένα
πλούσιο χρυσό χρώµα, το οποίο είναι τέλειο για φωτογράφηση (µε την προϋ-
πόθεση ότι ο καιρός είναι αίθριος και δεν υπάρχει έντονη συννεφιά). Κάποιες
φορές στη φωτογραφική σας καριέρα θα συναντήσετε αυτό το είδος φωτός, τις
περισσότερες όµως φορές θα χρειαστεί να προσπαθήσετε για να βρεθείτε στον
κατάλληλο τόπο τη σωστή στιγµή, προκειµένου να φωτογραφίσετε υπό το συγκε-
κριµένο τύπο φωτισµού.
Η πρώτη σας ενέργεια για τον εντοπισµό των βέλτιστων συνθηκών φωτισµού είναι
να ελέγξετε την ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου. Στη συνέχεια µπορείτε
να καθορίσετε την τοποθεσία από την οποία θα φωτογραφίσετε και να προγραµ-
µατίσετε τη µετάβασή σας εκεί κατά τις ώρες της ανατολής ή του ηλιοβασιλέµατος.
Φροντίστε να βρίσκεστε στη θέση σας τουλάχιστον µισή (ή καλύτερα µία) ώρα πιο
νωρίς από την ώρα που σκοπεύετε να φωτογραφίσετε. Με αυτόν τον τρόπο θα µπο-
ρέσετε να τακτοποιηθείτε έγκαιρα και να επιλέξετε τις πιθανές λήψεις, ακόµα και να
κάνετε δοκιµαστικές λήψεις υπό τις παρούσες συνθήκες φωτισµού, τις οποίες θα
συγκρίνετε µε αυτές της "Χρυσής ώρας".
Αφού βεβαιωθείτε για την ώρα της ανατολής και της δύσης του ηλίου πρέπει να
ενηµερωθείτε για το γενικό δελτίο καιρού: ίσως δεν αξίζει να κυνηγήσετε τον
πρωινό ή απογευµατινό ήλιο εάν πρόκειται να έχει έντονη συννεφιά. Οι καλύτερες
συνθήκες λήψης είναι σε γενικές γραµµές ο αίθριος καιρός µε λίγα διάσπαρτα
σύννεφα. Υπό τις συγκεκριµένες συνθήκες παραµένει δυνατός ο φωτισµός των
αντικειµένων από τη "Χρυσή ώρα", ενώ τα σύννεφα χαρίζουν επιπλέον χρώµα στο
ηλιοβασίλεµα και τις σιλουέτες.
Μερικές φορές, ακόµα και µε τον πιο σχολαστικό προγραµµατισµό, το βέλτιστο
φως εµφανίζεται µπροστά µας εντελώς τυχαία. Και οι δύο φωτογραφίες στην
απέναντι και τις δύο επόµενες σελίδες τραβήχτηκαν περίπου 30 λεπτά µετά την
φαινοµενική δύση του ήλιου στον ορίζοντα. Παρόλο που ο ήλιος είχε δύσει, πα-
ρέµεινα στο σηµείο επί µισή ώρα εκµεταλλευόµενος το υπάρχον φως για τη λήψη
αυτών των φωτογραφιών µε τον πλούσιο, χρυσό χρωµατισµό.
99
100 Αρχιτεκτονική
101
Αρχιτεκτονική
50
Τα σηµεία φυγής αποτε-
λούν µια καλή επιλογή όταν
εργάζεστε επάνω σε γωνίες.
Πρόκειται για το αποµα-
κρυσµένο σηµείο όπου
συναντώνται δύο ευθείες
εάν τις επεκτείνουµε. Μπο-
ρείτε να χρησιµοποιήσετε
ευθείες δρόµων ή γέφυρες
για να δηµιουργήσετε ένα
102
εµφανές σηµείο φυγής, ει-
δικά εάν αυτό βρίσκεται στο
κέντρο του κάδρου ή του
πλάνου.
Χρήση των γωνιών
Πολλές λήψεις κτηρίων έχουν τη µορφή µετωπικών, δισδιάστατων φωτογραφιών.
Αν και αυτός ο τύπος φωτογράφησης δίνει πολύ καλά αποτελέσµατα, είναι σφάλµα
να επικεντρώνεστε αποκλειστικά στο συγκεκριµένο. Συχνά τα κτήρια αποτελούν
ένα συναρπαστικό συνδυασµό καµπυλών και γωνιών, δηµιουργώντας ένα πολύ
µεγαλύτερο πεδίο πειραµατισµού επάνω σε αυτές.
Όλα τα κτήρια διαθέτουν γωνίες, οι οποίες αποτελούν πηγή φωτογραφικής έµπνευ-
σης. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε τις γωνίες για να δώσετε έµφαση στο µέγεθος
ενός κτηρίου. Παράδειγµα του παραπάνω αποτελεί η φωτογραφία στην απέναντι
σελίδα. Το µέγεθος του πύργου τονίζεται από τις γωνίες της δοµής του, οι οποίες δί-
νουν έναν τελείως διαφορετικό χαρακτήρα σε σχέση µε µια µετωπική φωτογραφία
που έχει τραβηχτεί από απόσταση. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σηµαντικό να εντο-
πίσετε το κατάλληλο σηµείο από όπου θα φωτογραφίσετε τις γωνίες του κτηρίου ή
της κατασκευής.
Η φωτογραφία αυτής της σελίδας συντέθηκε χρησιµοποιώντας τις γωνίες του κτη-
ρίου, το οποίο τραβήχτηκε υπό γωνία 45 µοιρών ως προς την πρόσοψή του. Με τον
τρόπο αυτό δίνεται η αίσθηση της προοπτικής, ενώ το επαναλαµβανόµενο µοτίβο
που επιτεύχθηκε δηµιουργεί µια πιο ενδιαφέρουσα φωτογραφία σε σχέση µε την
τυπική, µετωπική λήψη.
103
Αρχιτεκτονική

51 Τονισµός του µεγέθους

Η ανάδειξη του µεγέθους ενός κτηρίου ή µιας αρχιτεκτονικής κατασκευής είναι
ένας εξαιρετικός τρόπος για να προβάλετε ένα θέµα. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε
διαφορετικές τεχνικές έτσι, ώστε να δείξετε την επιβλητική φύση ενός κτηρίου ή να
το απεικονίσετε ως µικρό τµήµα του υπόλοιπου περιβάλλοντος. Όποιον τρόπο και
αν διαλέξετε, θα είναι µια σωστή επιλογή για να αποκαλύψετε ένα κοµµάτι από το
χαρακτήρα ενός κτηρίου.

Όπως περιγράψαµε στο "Μυστικό 50" µπορούµε να δώσουµε έµφαση στο µέγεθος
ενός κτηρίου εάν το φωτογραφίσουµε απευθείας από τη βάση του. Με αυτόν τον
τρόπο δηµιουργείται η αίσθηση της προοπτικής, την οποία µπορείτε να χρησιµο-
ποιήσετε για να τονίσετε το µέγεθος µιας κατασκευής.

Άλλη µία επιλογή για να δώσετε έµφαση στο µέγεθος ενός κτηρίου είναι να το
εµφανίσετε συγκριτικά µικρό σε σχέση µε τον χώρο που το περιβάλλει, ακόµα και
αν πρόκειται για ιδιαίτερα µεγάλη κατασκευή. Ο καλύτερος τρόπος για να πετύχετε
κάτι τέτοιο είναι να χρησιµοποιήσετε ευρυγώνιο φακό ώστε να συµπεριλάβετε στη
φωτογραφία όσο το δυνατόν µεγαλύτερο τµήµα του περιβάλλοντος. Εάν µάλιστα
υπάρχουν και άλλα αντικείµενα στο πλάνο, τα οποία µπορείτε να χρησιµοποιήσετε
για να δηµιουργήσετε αντίθεση σε σχέση µε το µέγεθος του κτηρίου, τότε τόσο
το καλύτερο. Στην παρακάτω φωτογραφία η θέση των γερανών εξυπηρετεί στην
104

ελαχιστοποίηση της κατασκευής που βρίσκεται κάτω από αυτά, ενώ από µόνοι τους
δηµιουργούν µια αρκετά εντυπωσιακή σύνθεση.
52 ∆ιατήρηση των αποστάσεων
Οι διάσηµες τοποθεσίες αποτελούν δικαιολογηµένα µια πραγµατική πηγή ευκαι-
ριών για φωτογράφηση. Οποιοσδήποτε φωτογράφος µπορεί να φωτογραφήσει
µια σηµαντική τοποθεσία και, σε γενικές γραµµές, µια τέτοια λήψη είναι σχετικά
εύκολη. Κάθε σηµαντική τοποθεσία σε ολόκληρο τον κόσµο είναι πλέον εύκολα
προσβάσιµη: υπάρχουν λεωφορεία και γκρουπ τουριστών που τα επισκέπτονται
ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, µε αποτέλεσµα να έχετε πάντα παρέα κατά τη φωτο-
γράφησή τους. Όταν όµως φωτογραφίζετε µια σηµαντική τοποθεσία είναι καλό να
Προσπαθείτε να τραβάτε
µελετήσετε περιµετρικά την τοποθεσία ή το κτήριο µήπως εντοπίσετε ένα διαφορε-
φωτογραφίες των γνωστών
τικό, αλλά πάντα ενδιαφέρον, σηµείο λήψης (όπως φαίνεται στο "Μυστικό 48" στην
µνηµείων χωρίς να εισέρ-
αρχή της παρούσας ενότητας).
χονται άλλοι άνθρωποι στο
Επίσης, όταν φωτογραφίζετε σηµαντικές τοποθεσίες, µπορείτε να κρατάτε κάποια πλάνο. Έτσι, η προσοχή και
απόσταση από τα υπόλοιπα πλήθη των τουριστών και περιηγητών (τα γκρουπ των το ενδιαφέρον θα εστιάζο-
τουριστών συνήθως στέκονται όσο το δυνατό πλησιέστερα στα εκάστοτε µνηµεία). νται στο κυρίως θέµα και όχι
Αποµακρυνθείτε από την τοποθεσία και προσπαθήστε να βρείτε ένα σηµείο για τη στους παρευρισκόµενους.
λήψη σας, η οποία θα περιλαµβάνει ολόκληρο το κτήριο. Εάν µπορείτε να συµπερι-
λάβετε και άλλα τµήµατα της τοποθεσίας, τότε το κάδρο θα αποκτήσει συνοχή.

Η φωτογραφία σε

105
αυτήν τη σελίδα τρα-
βήχτηκε περπατώντας
σε ένα τοπικό πάρκο
που υπάρχει κοντά
στον καθεδρικό ναό
Sagrada Familia
(Αγία Οικογένεια) της
Βαρκελώνης. Με τον
τρόπο αυτό όχι µόνο
αποκλείστηκαν οι υπό-
λοιποι τουρίστες από
το πλάνο, αλλά κατα-
φέραµε να συµπεριλά-
βουµε στη φωτογραφία
και τη λιµνούλα του
πρώτου πλάνου.
Αρχιτεκτονική
53
Οι λεπτοµέρειες των κτη-
ρίων δίνουν εξαιρετικές
ευκαιρίες για τη δηµιουργία
ιδιαίτερων χαρακτηριστι-
κών υφής και σχεδίασης.
106
Εστιάζοντας στις λεπτοµέρειες
Από τη φύση τους τα περισσότερα κτήρια είναι κατασκευασµένα από πλήθος µικρό-
τερων στοιχείων, τα οποία συνδυάζονται µε τέτοιον τρόπο, ώστε να δηµιουργούν
µια ολόκληρη δοµή. Συχνά, όταν τραβάµε φωτογραφίες επικεντρωνόµαστε στο
σύνολο του κτηρίου και όχι στα µέρη που το αποτελούν. Πρόκειται για µεγάλη
παράλειψη, διότι στις λεπτοµέρειες των κτηρίων υπάρχει πραγµατικά µεγάλος φω-
τογραφικός πλούτος.
Οι λεπτοµέρειες µας βοηθούν να απεικονίσουµε το χαρακτήρα των κτηρίων και όχι
το συνολικό παρουσιαστικό τους. Αυτές καλύπτουν ένα πλήθος στοιχείων: παράθυ-
ρα, πόµολα θυρών, καλλιτεχνήµατα, πλακάκια και λιθοδοµές. Στην ουσία, λεπτοµέ-
ρεια είναι ο,τιδήποτε αποτελεί µέρος ενός κτηρίου.
Ένας εύχρηστος τρόπος φωτογράφησης των λεπτοµερειών ενός κτηρίου είναι να
ξεκινήσουµε να φωτογραφίζουµε από την απόσταση που µας επιτρέπει να καλύ-
ψουµε ολόκληρο το κτήριο και, στη συνέχεια, να πλησιάζουµε όλο και περισσότερο
φωτογραφίζοντας τις λεπτοµέρειες. Η σειρά αυτών των φωτογραφιών είναι δυνατό
να παρουσιαστεί ως πλήρης ενότητα, η οποία θα προβάλλει τις διαφορετικές από-
ψεις της ίδιας κατασκευής, ενώ και η κάθε φωτογραφία ξεχωριστά πρέπει να είναι
ικανοποιητική.
Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει µια µακρινή λήψη ενός κτηρίου, το οποίο εν-
σωµατώνει πολλά χαρακτηριστικά µοντέρνας σχεδίασης. Η επάνω φωτογραφία
της απέναντι σελίδας δείχνει τις λεπτοµέρειες από µια συγκεκριµένη πλευρά του
κτηρίου. Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δείχνει µια κοντινή λήψη ενός
παραθύρου που υπάρχει στον επάνω τοίχο. Η µέθοδος αυτή αποκαλύπτει ορισµένα
από τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά του κτηρίου και απεικονίζει µια ενδιαφέρουσα
αντίθεση σε σχέση µε τη µακρινή λήψη του κτηρίου.
107
Αρχιτεκτονική

54 Χρήση των µοτίβων

Μοτίβα υπάρχουν παντού γύρω µας: φυσικά µοτίβα, τεχνητά µοτίβα, συµµετρικά
µοτίβα και ασύµµετρα µοτίβα. Αποκτήστε τη συνήθεια κάθε φορά που έχετε διαθέσι-
µη µια µηχανή να αναζητάτε φωτογραφίες που περιλαµβάνουν µοτίβα.

Όταν φωτογραφίζετε µοτίβα είναι καλύτερα να χρησιµοποιείτε φακό ζουµ, ώστε

το µοτίβο να καταλαµβάνει όσο το δυνατό µεγαλύτερο τµήµα του κάδρου. Με τον
τρόπο αυτό η επίδραση του µοτίβου γίνεται ακόµα µεγαλύτερη διότι δεν υπάρχουν
παράταιρα στοιχεία που αποσπούν την προσοχή.

Τα µοτίβα µπορούν να χρησιµοποιηθούν είτε για να τονίσετε ένα συγκεκριµένο χα-

ρακτηριστικό ενός θέµατος είτε αυτόνοµα ως καλλιτεχνική φωτογραφία. Η παρακά-
τω φωτογραφία δείχνει ένα ακανόνιστο µοτίβο ικριωµάτων που αποπνέει το βιοµη-
χανικό χαρακτήρα της κατασκευής. Χρησιµοποιώντας ένα φακό ζουµ προβάλλεται
η πολυπλοκότητα της κατασκευής, καθώς αναδεικνύεται ο τρόπος αλληλεπίδρασης
των στοιχείων του µοτίβου µεταξύ τους.

Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας φαίνεται ένα αυτόνοµο µοτίβο, το
οποίο αποκτά επιπλέον διάσταση χάρη στη χρήση του χρώµατος στα περβάζια. Η
κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας δείχνει ένα συµµετρικό µοτίβο που αναδει-
κνύει το διακοσµητικό χαρακτήρα του κτηρίου. Εάν εστιάσουµε την προσοχή µας
στο συγκεκριµένο τύπο µοτίβου γίνεται φανερή η προβολή της τακτοποιηµένης και
108

καλλιτεχνικής φύσης της κατασκευής. Ορισµένες φορές µια κοντινή λήψη σε ένα
µοτίβο αποκαλύπτει περισσότερα στοιχεία για ένα κτήριο σε σχέση µε µια ευρυγώ-
νια λήψη.
109
Αρχιτεκτονική
55
Για να συνδυάσετε τα
στοιχεία µέσω λογισµικού
επεξεργασίας εικόνων,
τραβήξτε δύο ξεχωριστές
φωτογραφίες που προορί-
ζονται για τον συγκεκριµένο
σκοπό. Τέτοιες περιπτώσεις
110
είναι η φωτογραφία ενός
κτηρίου και µια φωτογρα-
φία που απεικονίζει υφή,
για παράδειγµα ένα φυτό
ή νερό.
Συνδυασµός στοιχείων
Μια συνήθης τεχνική αρχιτεκτονικών λήψεων είναι η συµπερίληψη αντικειµένων
του πρώτου πλάνου µε τέτοιον τρόπο, ώστε η φωτογραφία να αποκτήσει προοπτική
και συνοχή. Μία ακόµα επιλογή είναι η ενσωµάτωση των αντικειµένων του πρώτου
πλάνου στη λήψη, συνδυάζοντάς τα αποτελεσµατικά µε το κυρίως θέµα.
Για να δηµιουργήσετε τον αποτελεσµατικότερο συνδυασµό και των δύο στοιχείων
η καλύτερη επιλογή είναι το στοιχείο του πρώτου πλάνου να έχει τουλάχιστον το
ίδιο µέγεθος (αν όχι µεγαλύτερο) µε αυτό του φόντου. Τα δέντρα και οι θάµνοι
είναι κατάλληλοι για τον σκοπό αυτό, όπως φαίνεται στη φωτογραφία της απέναντι
σελίδας. Προσπαθήστε να οργανώσετε τη σύνθεση της φωτογραφίας έτσι, ώστε να
είναι ορατό ένα µεγάλο τµήµα του αντικειµένου του φόντου, όχι όµως υπερβολικά
µεγάλο διότι θα κυριαρχεί σε ολόκληρη τη φωτογραφία. Αντιµετωπίστε το πρώτο
πλάνο και το φόντο ως ξεχωριστά επίπεδα και οργανώστε τα µε τέτοιον τρόπο, ώστε
να συνδυάζονται αρµονικά για την τελική φωτογραφία.
Ένα παρόµοιο (και ίσως πιο καλλιτεχνικό) εφέ µπορείτε να δηµιουργήσετε µέσω
λογισµικού επεξεργασίας εικόνων, συνδυάζοντας µε τεχνητό τρόπο δύο ξεχωρι-
στές φωτογραφίες. Αυτό το αποτέλεσµα επιτυγχάνεται µε τη λειτουργία Επίπεδα
(Layers) των προγραµµάτων επεξεργασίας εικόνας, τοποθετώντας τη µία φωτογρα-
φία επάνω από την άλλη και, στη συνέχεια, χρησιµοποιώντας το λογισµικό για να
καθορίσετε το ποσοστό της κάτω φωτογραφία που φαίνεται µέσα από την επάνω.
Η συγκεκριµένη εργασία εκτελείται µε διάφορους τρόπους και αποτελεί έναν πολύ
αποτελεσµατικό τρόπο δηµιουργίας ενός συνδυασµού επεξεργασµένων φωτογρα-
φιών, όπως φαίνεται παρακάτω.
111
Αρχιτεκτονική
56
Ορισµένες φορές, για αυτές
τις λήψεις πρέπει να εφαρ-
µόζουµε το ρητό "λιγότερα
σηµαίνουν περισσότερα"
Στα είδη των αντικειµένων
που µπορείτε να τοποθετή-
σετε στο πρώτο πλάνο µιας
112
αρχιτεκτονικής λήψης συ-
µπεριλαµβάνονται τα εξής:
δέντρα, φυτά, αγάλµατα,
φανοστάτες, οχήµατα, ακό-
µα και άνθρωποι. Αφιερώ-
στε χρόνο στη σύνθεση των
αντικειµένων σε σχέση µε το
κτήριο.
Συµπερίληψη στοιχείων
του πρώτου πλάνου
Στις αρχιτεκτονικές λήψεις µπορείτε εύκολα να δώσετε δραµατικό ή καλλιτεχνικό
χαρακτήρα. Ορισµένες φορές η εµφάνιση ενός κτηρίου αρκεί από µόνη της για να
δηµιουργήσει µια επιβλητική φωτογραφία. Συχνά το µέγεθος και ο χαρακτήρας
ενός κτηρίου απεικονίζονται ικανοποιητικά σε µια φωτογραφία χωρίς άλλα πρό-
σθετα στοιχεία, επιλογή που αποδεικνύεται πάντα σωστή για τα κτήρια.
Παρά το γεγονός ότι τα κτήρια από µόνα τους στις φωτογραφίες είναι αποτελεσµατι-
κά, σε ορισµένες περιπτώσεις µια καλή ιδέα είναι η προσθήκη άλλων αντικειµένων
στο πρώτο πλάνο. Με τον τρόπο αυτό τα στοιχεία δίνουν µεγαλύτερη συνοχή σε µια
φωτογραφία (για παράδειγµα, µια σηµαία σε µια φωτογραφία δίνει στοιχεία για τον
τόπο) ή απλά διανθίζουν µια καλή, µα όχι εκπληκτική, φωτογραφία.
Τα αντικείµενα στο πρώτο πλάνο δεν είναι ανάγκη να κυριαρχούν µέσα στη φωτο-
γραφία και ορισµένες φορές για τέτοιου είδους λήψεις είναι φρόνιµο να ακολου-
θούµε το ρητό "λιγότερα σηµαίνουν περισσότερα". Στην επάνω φωτογραφία της
απέναντι σελίδας παρότι τα λουλούδια στο πρώτο πλάνο καταλαµβάνουν µόνο ένα
µικρό τµήµα της φωτογραφίας, το µάτι "πέφτει" αµέσως επάνω τους εξαιτίας των
ζωντανών χρωµάτων τους. Αυτά αποτελούν την εισαγωγή στη φωτογραφία και µετά
τα αντικείµενα του πρώτου πλάνου το µάτι ασχολείται µε το κυρίως θέµα. Χωρίς τα
λουλούδια, θα είχαµε µια απόλυτα συνηθισµένη φωτογραφία.
Η κάτω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα δίνει µεγαλύτερη έµφαση στα αντικεί-
µενα του πρώτου πλάνου, δηλαδή τα δέντρα στην περίπτωσή µας. Η συγκεκριµένη
λήψη τραβήχτηκε ως τµήµα µιας σειράς φωτογραφιών, από τις οποίες, ορισµένες
περιείχαν αντικείµενα στο πρώτο πλάνο και ορισµένες όχι. Η συµπερίληψη των δέ-
ντρων στο πρώτο πλάνο δίνει καλύτερη αίσθηση της θέσης του κτηρίου και τονίζει
την αντίθεσή τους µε τη µοντέρνα αρχιτεκτονική.
113
Αρχιτεκτονική

57 Αντιµετώπιση της παραµόρφωσης

Ένα πρόβληµα µε τους φακούς των ψηφιακών µηχανών είναι ότι το κρύσταλλό τους
παρουσιάζει µια ελαφριά καµπύλωση. Υπό συγκεκριµένες συνθήκες το χαρακτηρι-
στικό αυτό µπορεί να προκαλέσει παραµόρφωση των στοιχείων µιας φωτογραφίας.
Το φαινόµενο παρατηρείται εντονότερα σε φωτογραφίες κτηρίων. Το συγκεκρι-
µένο πρόβληµα είναι δυνατό να επιδεινωθεί όταν χρησιµοποιείται φακός ζουµ.
Στα αριστερά της φωτογραφίας,
η κορυφή της εκκλησίας εµφα-
νίζεται κεκλιµένη χωρίς να είναι
στην πραγµατικότητα, εξαιτίας
του φαινοµένου που δηµιουργεί
ο φακός της µηχανής. Η τοποθέ-
τηση της κορυφής στην αριστερή
πλευρά (όπου εµφανίζεται η µε-
γαλύτερη καµπύλωση του φακού)
προκάλεσε ακόµα µεγαλύτερη
παραµόρφωση. Ελέγχετε πάντα
τις φωτογραφίες κτηρίων για να
δείτε εάν αυτά απεικονίζονται
παραµορφωµένα ή κεκλιµένα.
Εάν συµβαίνει κάτι τέτοιο, τότε
114

υπάρχουν ορισµένα βήµατα

που µπορείτε να ακολουθήσετε
προκειµένου να µειώσετε την
παραµόρφωση (για λεπτοµέρειες
βλέπε παρακάτω).

58 Αποφυγή της παραµόρφωσης

Εάν στις φωτογραφίες κτηρίων που τραβάτε εµφανίζεται παραµόρφωση, τότε για
τη διόρθωσή της υπάρχουν ορισµένα µέτρα που µπορείτε να λάβετε. Μία επιλογή
είναι να τοποθετήσετε το κυρίως θέµα στο κέντρο του κάδρου και όχι στις άκρες του.
Μία ακόµα λύση είναι να αποµακρυνθείτε από το θέµα: όσο πιο πολύ πλησιάζετε,
τόσο εµφανέστερη γίνεται η παραµόρφωση. Εάν αποµακρυνθείτε από το θέµα τότε
η καµπύλωση του φακού δεν θα παραµορφώνει το ίδιο έντονα. Παροµοίως, εάν
υπάρχει ήδη παραµόρφωση σε µια φωτογραφία, τότε η χρήση του ζουµ θα επιδει-
νώσει το πρόβληµα.

Επίσης, για την εξάλειψη της παραµόρφωσης µπορείτε να χρησιµοποιήσετε έναν

ειδικό φακό για αρχιτεκτονικές λήψεις. Πρόκειται για εξειδικευµένο φακό που είναι
σχεδιασµένος έτσι, ώστε να εκµηδενίζεται η καµπύλωση των κρυστάλλων. Βέβαια,
αυτοί οι τύποι φακών είναι σχετικά ακριβοί και, σε γενικές γραµµές, η χρήση τους
είναι δυνατή µόνο σε ψηφιακές µηχανές SLR. Εάν ωστόσο ασχολείστε αρκετά µε
τη φωτογράφηση αρχιτεκτονικών κατασκευών τότε αξίζει να µελετήσετε την αγορά
ενός τέτοιου φακού.
 7 Τοπία

59 ∆ηµιουργία του σκηνικού σας 116

Η φωτογράφηση τοπίων

µπορεί να δώσει εκπληκτικές

60 Ισοπέδωση της προοπτικής 117

φωτογραφίες εάν εκτελεστεί 61 Αλλαγή προσανατολισµού 118

σε ένα τοπίο
σωστά. Αυτή η ενότητα σας
62 ∆ηµιουργία διαφορετικών 120
δείχνει µε ποιον τρόπο θα έχετε
διαθέσεων
τον έλεγχο της φωτογράφησης
63 Συµπερίληψη στοιχείων 122
τοπίων, ώστε το σκηνικό ενδιαφέροντος
να λειτουργεί προς όφελός 64 Αφηγηµατικές φωτογραφίες 124
σας. Στις παραπάνω οδηγίες
65 Προσθήκη "βοηθητικών" 126
περιλαµβάνεται η δηµιουργία αντικειµένων
µιας συγκεκριµένης διάθεσης και 66 Χρωµατικές ζώνες 128
αίσθησης, η προσθήκη στοιχείων 67 Αντανακλάσεις 130
ενδιαφέροντος, ο συνδυασµός 68 Πανοράµατα 132
διαφορετικών στοιχείων, η 69 Αντιστάθµιση πράσινου 134
αποτελεσµατική χρήση των χρώµατος

χρωµάτων, ακόµα και η προσθήκη

"βοηθητικών" αντικειµένων.
Τοπία

59 ∆ηµιουργία του σκηνικού σας

Κάποιες φορές, οι συγκλονιστικές εικόνες τοπίων εµφανίζονται µπροστά σας
απροειδοποίητα: µια όµορφη ανατολή ή ένα ηλιοβασίλεµα, ένα έρηµο τοπίο που
περιλαµβάνει ένα µοναχικό δέντρο. Αντιθέτως, σε άλλες περιπτώσεις φωτογράφη-
σης πρέπει να καταβάλετε λίγη περισσότερη προσπάθεια και να δηµιουργήσετε µια
ικανοποιητική σύνθεση µε τα στοιχεία που είναι διαθέσιµα.

Ένας τρόπος δηµιουργίας αποτελεσµατικών κάδρων είναι ο συνδυασµός των υπαρ-

χόντων στοιχείων, όπως είναι τα φυσικά τοπία ή τα τεχνητά αντικείµενα. Στην πε-
ρίπτωση αυτή, εντοπίστε πρώτα το τεχνητό αντικείµενο και, στη συνέχεια, "χτίστε"
γύρω του την υπόλοιπη σύνθεση. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργήθηκε η παρακάτω
φωτογραφία. Η σειρά µε τα παγκάκια έπρεπε να φωτογραφηθεί υπό συγκεκριµένη
γωνία έτσι, ώστε να σχηµατίζει µια γραµµή η οποία θα τραβήξει το µάτι του θεατή
µέσα στη φωτογραφία. Χωρίς τα παγκάκια η συγκεκριµένη φωτογραφία θα ήταν
συνηθισµένη. Φανταστείτε τον εαυτό σας ως έναν πολύ δηµιουργικό σεφ, ο οποίος
πρέπει να αναµείξει τα κατάλληλα συστατικά προκειµένου να επιτύχει το βέλτιστο
τελικό αποτέλεσµα.

Πολλές φορές ίσως έχου-

116

µε τη δυνατότητα (και την

άδεια) να µετακινήσουµε τα
αντικείµενα που υπάρχουν
σε ένα πλάνο ή, εάν χρει-
άζεται, να προσθέσουµε
κάποια άλλα. Σε κάθε πε-
ρίπτωση όµως δεν πρέπει
να διαταράσσουµε το πε-
ριβάλλον, ενώ οφείλουµε
να επιστρέψουµε τα τυχόν
αντικείµενα που χρησιµο-
ποιήσαµε στην αρχική τους
θέση.
60 Ισοπέδωση της προοπτικής
Ο συνδυασµός του φόντου της φωτογραφίας µε ένα στοιχείο που βρίσκεται στο
πρώτο πλάνο είναι ένας αποτελεσµατικός τρόπος για να αυξήσουµε το ενδιαφέ-
ρον (για περισσότερες λεπτοµέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 55"). Μπορούµε να
χρησιµοποιήσουµε τη συγκεκριµένη τεχνική για να αναδείξουµε τον χώρο που
περιβάλλει το κυρίως θέµα ή για να δηµιουργήσουµε µια ενδιαφέρουσα προοπτική,
µεγεθύνοντας το αντικείµενο του πρώτου πλάνου µε τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνε-
ται µεγαλύτερο από το φόντο.

Ένας άλλος τρόπος συνδυασµού αντικειµένων του πρώτου πλάνου και του φόντου
είναι η ισοπέδωση της προοπτικής που υπάρχει µεταξύ τους έτσι, ώστε το αντικείµε-
νο του πρώτου πλάνου να απεικονίζεται πλησιέστερα στο φόντο από όσο είναι στην
πραγµατικότητα. Για να επιτύχουµε κάτι τέτοιο απαιτείται ένα φόντο που δεν περι-
λαµβάνει άλλα αντικείµενα, προκειµένου να µην υπάρχουν στοιχεία σύγκρισης που
θα µπορούσαν να "προδώσουν" την πραγµατική θέση του αντικειµένου του πρώτου
πλάνου. Μετά την επιλογή του αντικειµένου του πρώτου πλάνου και του φόντου
πρέπει να συνθέσετε αυτά τα δύο, χρησιµοποιώντας τη µέγιστη εστιακή απόσταση
του φακού της µηχανής σας: δηλαδή να ζουµάρετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο
αντικείµενο του πρώτου πλάνου. Με τον τρόπο αυτό το φόντο θα φαίνεται πιο κοντά
στο αντικείµενο από όσο είναι πραγµατικά. Στην παρακάτω φωτογραφία του Grand

117
Canyon, η απόσταση ανάµεσα στο δέντρο και το φόντο είναι περίπου 1,5 χιλιόµε-
τρο, µέσα όµως από τη χρήση του φακού ζουµ και του λιτού σκηνικού η απόσταση
φαίνεται πολύ µικρότερη.
Τοπία
61
Με την απλή αλλαγή του
προσανατολισµού από
οριζόντιο σε κατακόρυφο η
φωτογραφία γίνεται πολύ
πιο ελκυστική.
Οποιοδήποτε και αν είναι
το τοπίο, αξίζει πάντοτε να
118
τραβάτε φωτογραφίες µε
οριζόντιο και κατακόρυφο
προσανατολισµό. ∆εν ξο-
δεύετε φιλµ ενώ ενδέχεται
να µην επισκεφτείτε ποτέ ξα-
νά το συγκεκριµένο σηµείο.
Αλλαγή προσανατολισµού
σε ένα τοπίο
Όπως περιγράψαµε στο "Μυστικό 9", µπορούµε να αλλάξουµε δραστικά µια φωτο-
γραφία εάν αλλάξουµε τον προσανατολισµό της µηχανής. Αυτό γίνεται όταν θέλου-
µε να φωτογραφήσουµε διαφορετικά τµήµατα του ίδιου τοπίου, ενώ µας δίνεται η
ευκαιρία να πετύχουµε έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα µεταξύ φωτογραφιών
του ίδιου ακριβώς σκηνικού.
Ο προσανατολισµός της κάθε λήψης εξαρτάται από το αποτέλεσµα και την εντύπω-
ση που θέλουµε να δηµιουργήσουµε. Με απλά λόγια, ο οριζόντιος προσανατολι-
σµός (τοπίο) δίνει έµφαση στην οριζόντια διάσταση ενός πλάνου, ενώ ο κατακό-
ρυφος (πορτρέτο) τονίζει τα κατακόρυφα στοιχεία. Ακόµα και το ίδιο σκηνικό δίνει
εντελώς διαφορετικά οπτικά αποτελέσµατα.
Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε οριζόντιο προσανατολισµό για να δώσετε έµφαση
στο φυσικό πλάτος ενός σκηνικού, για παράδειγµα µια εκτεταµένη οροσειρά ή µια
ατελείωτη σειρά µε σπίτια. Αντίθετα, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε κατακόρυφο
προσανατολισµό για να δώσετε έµφαση στον χώρο που περιβάλλει το θέµα µιας
φωτογραφίας, για παράδειγµα το έδαφος, τη θάλασσα ή τον ουρανό. Και οι δύο επι-
λογές δίνουν ιδιαίτερα, αλλά πολύ διαφορετικά µεταξύ τους, αποτελέσµατα.
Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο οριζόντιος προσανατολισµός
τονίζει τη σειρά των σπιτιών που υπάρχουν στο µέσο του κάδρου. Πρόκειται για
µια κανονική φωτογραφία, χωρίς όµως τίποτα το ιδιαίτερο. Με την απλή ωστόσο
αλλαγή του προσανατολισµού από οριζόντιο σε κατακόρυφο η φωτογραφία γίνεται
πολύ πιο ελκυστική. Η σειρά των σπιτιών πλέον "συµπιέζεται" µεταξύ του ουρανού
και της θάλασσας, τραβώντας περισσότερο την προσοχή σε σχέση µε την οριζόντια
λήψη. Με τον τρόπο αυτό δίνουµε έµφαση στην αποµόνωση των σπιτιών, προ-
βάλλοντας την αντιπαράθεσή τους µε τα στοιχεία της φύσης που τα περιβάλλουν
απειλητικά. Σε µια φωτογραφία τοπίου αξίζει πάντοτε τον κόπο να αλλάζετε τον
προσανατολισµό απλά και µόνο για να δείτε εάν αλλάζει η έµφαση σε ένα στοιχείο
του πλάνου.
119
Τοπία

62 ∆ηµιουργία
διαφορετικών διαθέσεων
Ευτυχώς, η χρήση της Χρυσής Ώρας (βλέπε "Μυστικό 23") δεν είναι πάντα απαραί-
τητη για τη επίτευξη των κατάλληλων συνθηκών φωτισµού. Μπορείτε να φωτογρα-
φίζετε υπό οποιεσδήποτε συνθήκες φωτισµού και ο µοναδικός περιορισµός είναι
η φαντασία σας. Μπορείτε να χρησιµοποιείτε τις διαφορετικές συνθήκες φωτισµού
που επικρατούν κάθε φορά για να δηµιουργήσετε φωτογραφίες που αποπνέουν
διαφορετικές διαθέσεις.
Ο χαµηλός φωτισµός απο-
τελεί εξαιρετική ευκαιρία Ο χαµηλός ή µουντός φωτισµός θεωρείται συχνά ως ακατάλληλος για τη λήψη κα-
για λήψη ατµοσφαιρικών λών φωτογραφιών. Και όµως, δίνει µια εξαιρετική ευκαιρία για τη λήψη ατµοσφαι-
φωτογραφιών ρικών φωτογραφιών. Αυτός ο τύπος φωτισµού είναι συνήθως οµοιόµορφος, επο-
µένως δεν έχουµε να ανησυχούµε για πιθανά, διαφορετικά επίπεδα έκθεσης µέσα
στο κάδρο. Συχνά, ο συγκεκριµένος τύπος φωτισµού χρησιµοποιείται τις ηµέρες µε
συννεφιά, περίπου µια ώρα πριν από το ηλιοβασίλεµα, για τη λήψη φωτογραφιών
µε ιδιαίτερα φυσική εµφάνιση. Η επάνω φωτογραφία στην απέναντι σελίδα τραβή-
χτηκε αργά το απόγευµα µιας συννεφιασµένης ηµέρας, δίνοντας την αίσθηση της
ηρεµίας και της γαλήνης. Εξαιτίας του λιγοστού φωτός χρησιµοποιήθηκε τρίποδο
για τη σταθεροποίηση της µηχανής, µιας και απαιτήθηκε ταχύτητα φωτοφράκτη
1/15 του δευτερολέπτου, προκειµένου να επιλεγεί το κλειστό διάφραγµα που θα
έδινε µεγάλο βάθος πεδίου για να είναι εστιασµένο όσο το δυνατόν µεγαλύτερο
120

µέρος της φωτογραφίας.

Εάν σας αρέσει να φωτο-
γραφίζετε καταιγίδες, τότε Οι αλλαγές του καιρού αποτελούν µία ακόµα ευκαιρία για τη δηµιουργία ατµο-
η καλύτερη στιγµή για φω- σφαιρικών φωτογραφιών. Για παράδειγµα, τα µαύρα σύννεφα µια επικείµενης
τογράφηση είναι ακριβώς καταιγίδας δίνουν δραµατικό τόνο στα τοπία και µπορείτε να τα χρησιµοποιήσετε
πριν από το ξέσπασµά τους. για να δώσετε έµφαση στη δύναµη της φύσης µέσα από τις φωτογραφίες σας. Μια
Φροντίστε όµως να βρίσκε- καταιγίδα που πλησιάζει είναι ιδανική για να µεταδώσετε τη διάθεση της αλλαγής
στε σε προφυλαγµένο χώ- του καιρού ή των εποχών.
ρο κατά την εξέλιξή τους.
Τα ηλιοβασιλέµατα και οι ανατολές δίνουν επίσης την αίσθηση της αλλαγής και
στη συγκεκριµένη περίπτωση της αλλαγής της ηµέρας. Η κάτω φωτογραφία της
απέναντι σελίδας δίνει την αίσθηση ότι η ηµέρα έφτασε στο τέλος της, γεγονός που
τονίζεται ακόµα περισσότερο από τις λίγες λεπτοµέρειες που παραµένουν ορατές
στο πρώτο πλάνο. Για αυτόν τον τύπο φωτογράφησης, φωτοµετρήστε σε µια περιο-
χή µεσαίου (ή σκοτεινού) τόνου του ουρανού για να αποφύγετε την υποέκθεση του
πρώτου πλάνου που θα το µετέτρεπε σε σιλουέτα (για τον τρόπο δηµιουργίας σιλου-
έτας ανατρέξτε στο "Μυστικό 37").
121
Τοπία
63
Προσπαθήστε να δηµιουρ-
γήσετε ένα "χάρτη" που θα
καθοδηγεί τον θεατή µέσα
στη φωτογραφία
122
Η αναµονή µας για την εµ-
φάνιση στοιχείων ενδιαφέ-
ροντος στο κάδρο ορισµένες
φορές ανταµείβεται. Για πα-
ράδειγµα, εάν γνωρίζετε ότι
υπάρχει ένα τρένο που περ-
νάει µια συγκεκριµένη ώρα,
τότε η συµπερίληψή του στο
κάδρο θα µπορούσε να βελ-
τιώσει τη σύνθεσή σας.
Συµπερίληψη
στοιχείων ενδιαφέροντος
Το ανθρώπινο µάτι έχει την ιδιότητα να προσελκύεται από τα αντικείµενα ή τα στοι-
χεία µιας φωτογραφίας που ξεχωρίζουν. Για παράδειγµα, ένα έντονο χρώµα ή ένα
ασυνήθιστο αντικείµενο θα προσελκύσει το µάτι, ειδικά στις φωτογραφίες τοπίου.
Όταν φωτογραφίζουµε τοπία µια καλή ιδέα είναι να αναζητάµε ενδιαφέροντα στοι-
χεία και να τα συµπεριλαµβάνουµε µε κάποιον τρόπο στη φωτογραφία.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία είναι δυνατό να συµπεριλαµβάνεται ο,τιδήποτε, ανάλο-
γα µε το είδος του σκηνικού. Για παράδειγµα, ένα κόκκινο λουλούδι σε ένα λιβάδι
µε άσπρα λουλούδια τραβάει αµέσως την προσοχή, όπως συµβαίνει και µε ένα ετε-
ρόκλητο αντικείµενο σε ένα τοπίο, για παράδειγµα ένα σπίτι ανάµεσα σε µια σειρά
από λόφους.
Όταν ενσωµατώνουµε στο κάδρο στοιχεία ενδιαφέροντος ο στόχος µας είναι η
δηµιουργία ενός "χάρτη" που θα καθοδηγεί τον θεατή κατά τη σάρωση της φωτο-
γραφίας. Στην ιδανική περίπτωση ο θεατής θα παρατηρήσει πρώτα το ενδιαφέρον
αντικείµενο και, στη συνέχεια, θα κινηθεί από το συγκεκριµένο σηµείο και στην
υπόλοιπη φωτογραφία.
Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η δοµή της γέφυρας λειτουργεί ως
αρχικό στοιχείο ενδιαφέροντος. Στη συνέχεια το µάτι κατευθύνεται προς το τοπίο
που βρίσκεται πίσω από τη γέφυρα, γεγονός που κάνει τη συγκεκριµένη φωτογρα-
φία να ξεχωρίζει από µια αντίστοιχη, συνηθισµένη φωτογραφία που δεν περιέχει
τη γέφυρα. Τέτοιου είδους φωτογραφίες µπορείτε να τραβήξετε στην εξοχή και για
το λόγο αυτό όταν βρίσκεστε σε παρόµοιες τοποθεσίες είναι καλό να αναζητάτε πα-
ρόµοια κτίσµατα ή κατασκευές.
Η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας περιέχει ένα πολύ µικρότερο αντικείµενο
ενδιαφέροντος, τον ψαρά µε τα κόκκινα που βρίσκεται στο άκρο της φωτογραφίας.
Παρότι πρόκειται για ένα πολύ µικρό τµήµα της φωτογραφίας, η ύπαρξή του ενι-
σχύεται από την αντανάκλαση δηµιουργώντας ένα σηµείο εκκίνησης στον "χάρτη".
Η προσοχή µας επικεντρώνεται αρχικά στο εµπρός τµήµα της φωτογραφίας και
στον άνθρωπο µε τα κόκκινα. Στη συνέχεια, το µάτι κινείται κατά µήκος της όχθης
του ποταµού, έως το σηµείο όπου το ποτάµι συναντά τα δέντρα. Παρά το γεγονός ότι
στη συγκεκριµένη λήψη το αντικείµενο του ενδιαφέροντος είναι µικρό, αυτό εξακο-
λουθεί να τραβά την προσοχή εξαιτίας της χρωµατικής αντίθεσής του µε το φόντο
και την υπόλοιπη φωτογραφία.
123
Τοπία
64
Μελετήστε όλα τα στοιχεία
ενός κάδρου για να δείτε µε
ποιον τρόπο µπορείτε να
χρησιµοποιήσετε καλύτερα
το κάθε ένα έτσι, ώστε να
βελτιώσετε τη συνολική
σύνθεση της φωτογραφίας.
124
Για "αφηγηµατικές" φω-
τογραφίες, ρυθµίστε τη
µηχανή σε λειτουργία προ-
τεραιότητας διαφράγµατος
και επιλέξτε ένα διάφραγµα
f16 ή f22 για να εξασφαλί-
σετε την εστίαση σε όσο το
δυνατόν µεγαλύτερο τµήµα
της εικόνας.
Αφηγηµατικές φωτογραφίες
Όπως περιγράψαµε στο "Μυστικό 27", µπορείτε να χρησιµοποιήσετε το βάθος
πεδίου για να εµφανίσετε "νεταρισµένο" (εστιασµένο) ένα µεγαλύτερο ή µικρότερο
τµήµα της φωτογραφίας. Εκτός από τεχνική παράµετρο της φωτογράφησης αποτε-
λεί και µια παράµετρο της σύνθεσης.
Ο τρόπος µε τον οποίο το βάθος πεδίου ενσωµατώνεται στη σύνθεση µιας φωτο-
γραφίας είναι µέσω της χρήσης µεγάλου βάθους πεδίου (δηλ. µεγάλο τµήµα εστι-
ασµένο), προκειµένου να "διηγηθούµε" µια ιστορία µέσα από τη φωτογραφία. ∆εν
πρόκειται για ιστορία µε τη µορφή κανονικής αφήγησης, αλλά έχει περισσότερο τη
µορφή µιας ιστορίας µε αρχή, µέση και τέλος. Με φωτογραφικούς όρους, µπορείτε
να χρησιµοποιήσετε το βάθος πεδίου για να δηµιουργήσετε τις αντίστοιχες ισοδυ-
ναµίες µέσα σε ένα κάδρο. Στην παρακάτω φωτογραφία, για παράδειγµα, το πλοίο
είναι η αρχή διότι βρίσκεται στο εµπρός τµήµα της φωτογραφίας, η θάλασσα και η
ξηρά που υπάρχουν πίσω από το πλοίο είναι η µέση και ο ουρανός πίσω τους είναι
το τέλος. Συµπεριλαµβάνοντας αυτά τα στοιχεία σε µια φωτογραφία µπορείτε να
προσδιορίσετε τη θέση, το περιβάλλον και τα χαρακτηριστικά της λήψης.
∆εν ακολουθούν όλες οι φωτογραφίες την ίδια µεθοδολογία. Το ίδιο ισχύει για
τις αφηγηµατικές φωτογραφίες που δεν διαθέτουν την ίδια γραµµική δοµή µε την
παρακάτω φωτογραφία. Η φωτογραφία της απέναντι σελίδας διαθέτει τα ίδια αφη-
γηµατικά στοιχεία: το δέντρο είναι η αρχή, το τοπίο είναι η µέση και ο ουρανός είναι
το τέλος. Βλέπουµε όµως ότι το δέντρο καταλαµβάνει εξέχουσα θέση διότι καλύπτει
τόσο το στοιχείο της µέσης όσο και το στοιχείο του τέλους. Αυτό δεν σηµαίνει ότι
είναι καλύτερη ή χειρότερη ως αφηγηµατική φωτογραφία, είναι απλά διαφορετική.
Μπορείτε επίσης να συνθέσετε τα ίδια στοιχεία µε τρόπο παρόµοιο µε αυτόν της
φωτογραφίας σε αυτήν τη σελίδα.
125
Τοπία
65
Μπορείτε να προσθέσετε
αντικείµενα για να δώσετε
συνοχή ή στοιχεία για τη
λήψη
Τα βοηθητικά αντικείµενα
µπορούν να προσθέσουν
µια χιουµοριστική χροιά σε
µια φωτογραφία, αποφεύ-
γετε όµως τυχόν συνθέσεις
που ενδέχεται να προσβάλ-
126
λουν τους άλλους.
Μη µεταφέρετε µαζί σας
υπερβολικά ογκώδη ή
βαριά αντικείµενα. Ίσως σας
εµποδίσουν να προσεγγί-
σετε συγκεκριµένες τοποθε-
σίες. ∆εν υπάρχει λόγος να
µεταφέρετε ένα αντικείµενο
που δεν σας επιτρέπει να
φτάσετε στην τοποθεσία
όπου θέλετε να το χρησιµο-
ποιήσετε.
Προσθήκη
"βοηθητικών" αντικειµένων
Αρκετές φορές οι σκηνές τοπίου καλύπτουν από µόνες τους τις απαιτήσεις του φω-
τογράφου. Οι οροσειρές και οι έρηµες εκτάσεις δίνουν εξαιρετικές ευκαιρίες φω-
τογράφησης, χωρίς να απαιτούν την προσθήκη επιπλέον στοιχείων. Σε ορισµένες
περιπτώσεις, η προσθήκη και άλλων στοιχείων, για παράδειγµα των φυσικών αντι-
κειµένων που υπάρχουν στο πρώτο πλάνο, βελτιώνει το αποτέλεσµα. Υπάρχουν
ωστόσο και περιπτώσεις στις οποίες το κάδρο χρειάζεται κάποιου είδους "συµπλή-
ρωµα", το οποίο έχει τη µορφή βοηθητικών αντικειµένων.
Βοηθητικό αντικείµενο ονοµάζεται οποιοδήποτε στοιχείο συµπεριλαµβάνεται σκό-
πιµα σε µια φωτογραφία. Αυτό συµβαίνει για διάφορους λόγους. Κατ'αρχήν, ίσως
θέλετε να προσθέσετε αντικείµενα για να δώσετε συνοχή ή στοιχεία για τη λήψη. Για
παράδειγµα, η φωτογραφία ενός βουνού µπορεί να βελτιωθεί τοποθετώντας ένα
ζευγάρι µποτάκια σε στρατηγικό σηµείο του πρώτου πλάνου. Με τον ίδιο τρόπο η
φωτογραφία µιας έρηµης έκτασης αποκτά έµφαση εάν στο πρώτο πλάνο τοποθετή-
σετε ένα σχεδόν άδειο µπουκάλι νερό.
Ένας ακόµα λόγος προσθήκης βοηθητικών αντικειµένων είναι η δηµιουργία χρω-
µατικής αντίθεσης, που θα λειτουργήσει ως σηµείο προσέλκυσης της προσοχής στη
φωτογραφία. Στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ο κόκκινος σωλήνας
τραβά αρχικά την προσοχή ενώ, στη συνέχεια, το µάτι µετακινείται προς το βουνό.
Μπορείτε επίσης να χρησιµοποιήσετε βοηθητικά αντικείµενα για να δηµιουργή-
σετε αντίθεση σε ένα κάδρο. Για παράδειγµα, µπορείτε να τοποθετήσετε ένα πολύ
µοντέρνο αντικείµενο σε ένα ρετρό σκηνικό, ή να χρησιµοποιήσετε ένα µικρό αντι-
κείµενο για να δώσετε έµφαση στο µέγεθος ενός κτηρίου.
Όσον αφορά τα "βοηθητικά" αντικείµενα, αυτά µπορείτε είτε να τα αναζητήσετε
στην τοποθεσία της φωτογράφησης (όπως συµβαίνει στην κάτω φωτογραφία της
απέναντι σελίδας) είτε να τα µεταφέρετε µαζί σας για τη φωτογράφηση ενός συγκε-
κριµένου θέµατος. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται λίγος προγραµµατισµός και
οργάνωση, αξίζει όµως τον κόπο όταν πρόκειται για φωτογραφίες µε χιουµοριστικό
ή άλλο σκοπό.
127
Τοπία

66 Χρωµατικές ζώνες
Το χρώµα βρίσκεται παντού γύρω µας και το ανθρώπινο µάτι έχει την ικανότητα
να ξεχωρίζει εκατοµµύρια διαφορετικά χρώµατα και αποχρώσεις. Όσον αφορά τη
φωτογραφία, το χρώµα αποτελεί ένα σηµαντικό συστατικό της. Να θυµάστε όµως
ότι για µια ικανοποιητική φωτογραφία δεν είναι πάντοτε απαραίτητη η συµπερίλη-
ψη όσο το δυνατόν περισσότερων χρωµάτων σε αυτήν. Πρέπει πάντα να λαµβάνετε
υπόψη το χρώµα σε µια φωτογραφία και να βρίσκετε τον καλύτερο δυνατό τρόπο
χρήσης του.

Ένας τρόπος χρήσης του χρώµατος στις φωτογραφίες είναι η προβολή ενός συναρ-
παστικού ή έντονου συµβάντος, για παράδειγµα ενός φεστιβάλ ή ενός καρναβαλι-
ού. Με τον τρόπο αυτό µπορείτε να χρησιµοποιήσετε τις πολύχρωµες αµφιέσεις και
Μπορείτε να χρησιµοποι- τα σχέδια για να αποτυπώσετε την αίσθηση της δραστηριότητας, βγάζοντας πολύ
ήσετε τις χρωµατικές ζώνες συναρπαστικές φωτογραφίες.
για να τονίσετε άλλα στοι- Ένας άλλος, και ίσως υποτιµηµένος, τρόπος χρήσης των χρωµάτων είναι η ανα-
χεία της φωτογραφίας, δη- ζήτηση µεγάλων έγχρωµων επιφανειών σε ένα κάδρο και η ενσωµάτωσή τους σε
µιουργώντας "σάντουιτς" µια φωτογραφία για την απόδοση ενός ιδιαίτερου νοήµατος. Μπορείτε να χρησι-
µοποιήσετε οριζόντιες ή κατακόρυφες ζώνες µε διαφορετικά χρώµατα. Τρεις χαρα-
κτηριστικές επιλογές είναι ο ουρανός, η θάλασσα και λιβάδια ή πάρκα στρωµένα µε
γρασίδι ή χορτάρι.
128

Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε τις χρωµατικές ζώνες για να τονίσετε άλλα στοιχεία

της φωτογραφίας, δηµιουργώντας "σάντουιτς". Στην περίπτωση αυτή οι χρωµατικές
ζώνες θα βρίσκονται επάνω και κάτω από το κυρίως θέµα. Με τον τρόπο αυτόν η
κεντρική περιοχή θα είναι η "γέµιση" του σάντουιτς, ενώ οι έγχρωµες περιοχές δεν
θα είχαν ιδιαίτερη αξία από µόνες τους. Ένα τέτοιο παράδειγµα είναι η επάνω φω-
τογραφία της απέναντι σελίδας, όπου ο γαλάζιος ουρανός και το πράσινο πάρκο λει-
τουργούν ως ζώνες χρώµατος που τονίζουν τη κεντρική περιοχή της φωτογραφίας.

Οι ζώνες χρώµατος είναι το ίδιο αποτελεσµατικές όταν χρησιµοποιούνται κατακό-

ρυφες, όπως συµβαίνει στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, όπου το πρά-
σινο στη µία πλευρά του χωραφιού έρχεται σε αντίθεση µε το χρυσοκίτρινο χρώµα
που κυριαρχεί στο άλλο µισό. Σε αυτόν τον τύπο φωτογράφησης είναι σηµαντικό να
τοποθετηθείτε στο κατάλληλο σηµείο έτσι, ώστε η διαχωριστική γραµµή ανάµεσα
στις δύο χρωµατικές ζώνες να βρίσκεται στη µέση του κάδρου. Με τον τρόπο αυτό οι
χρωµατικές ζώνες ξεχωρίζουν και το µάτι του θεατή κινείται από το µέσο της φωτο-
γραφίας προς τα πίσω.
129
Τοπία

67 Αντανακλάσεις
Ένα από τα µεγάλα πλεονεκτήµατα των υδάτινων επιφανειών είναι ότι δηµιουρ-
γούν αντανακλάσεις, τις οποίες µπορείτε να ενσωµατώσετε στις φωτογραφίες σας
µε διάφορους τρόπους. Ο πιο προφανής τρόπος είναι η αντανάκλαση τοπίων ή
αντικειµένων, για παράδειγµα κτηρίων η γεφυρών που βρίσκονται κοντά σε νερό.

Η κλασική φωτογράφηση µε αντανακλάσεις είναι µε πολύ ήρεµο νερό έτσι, ώστε

το αντικείµενο και η αντανάκλασή του να είναι σχεδόν όµοια, όπως φαίνεται στη
φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για αυτόν τον τύπο φωτογραφιών η καλύτερη
επιλογή είναι οι λίµνες. Για τα βέλτιστα αποτελέσµατα επισκεφθείτε µια τέτοια τοπο-
θεσία µια ηµέρα που δεν θα φυσά σχεδόν καθόλου. Ακόµα όµως και µε νερό που
κινείται, για παράδειγµα ρυάκια και ποτάµια, µπορείτε να έχετε πολύ καλές λήψεις
µε αντανακλάσεις. Η κίνηση δηµιουργεί ένα εφέ "ρυτιδιάσµατος", το οποίο όταν δεν
είναι υπερβολικά έντονο δίνει πολύ ικανοποιητικές φωτογραφίες.

Μία ακόµα επιλογή για λήψεις µε αντανακλάσεις είναι η ενεργός συµµετοχή στο
φαινόµενο και η εκούσια δηµιουργία των αντίστοιχων καλλιτεχνικών εφέ. Ένας
τρόπος για να πετύχετε κάτι τέτοιο είναι να πετάξετε µια πέτρα σε µια πισίνα ή λίµνη
και, στη συνέχεια, να τη φωτογραφίσετε, συµπεριλαµβάνοντας τον κυµατισµό που
θα δηµιουργηθεί, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.
130
131
Τοπία

68 Πανοράµατα
Οι ψηφιακές µηχανές έχουν αποδείξει την αξία και τη δηµοτικότητά τους όσον αφο-
ρά τη δηµιουργία πανοραµάτων. Πρόκειται για δύο ή περισσότερες φωτογραφίες
ενός πλάνου, το οποίο είναι υπερβολικά µεγάλο για να χωρέσει σε µία και µόνη
λήψη. Οι διαδοχικές φωτογραφίες συρράπτονται µεταξύ τους, δίνοντας µια πανο-
ραµική φωτογραφία. Μπορείτε να δηµιουργήσετε πανοράµατα χρησιµοποιώντας
προγράµµατα επεξεργασίας εικόνων, ενώ πολλές ψηφιακές µηχανές διαθέτουν
ενσωµατωµένη λειτουργία δηµιουργίας πανοραµάτων.
Όταν τραβάτε φωτογραφίες για τη δηµιουργία πανοράµατος φροντίστε να τις τραβά-
τε από την ίδια ακριβώς θέση και µε τις ίδιες ακριβώς ρυθµίσεις έκθεσης. Εάν είναι
δυνατόν, χρησιµοποιήστε τρίποδο το οποίο θα εξασφαλίσει ακριβώς το ίδιο σηµείο
λήψης και επικαλύψτε τις λήψεις µεταξύ τους κατά 20% περίπου, ώστε η ένωσή
τους να γίνεται µε οµαλό τρόπο.
Ένας άλλος τρόπος δηµιουργίας πανοραµάτων είναι η λήψη µιας φωτογραφίας
και, στη συνέχεια, η περικοπή της έτσι, ώστε να έχει τη µορφή πανοράµατος. Για
να κάνετε κάτι τέτοιο, τραβήξτε τη φωτογραφία µε τη µέγιστη δυνατή ανάλυση της
µηχανής. Αυτό γίνεται για να έχετε τη δυνατότητα εκτύπωσης της φωτογραφίας σε
µεγάλες διαστάσεις ακόµα και µετά την περικοπή της (για λεπτοµέρειες σχετικά µε
την περικοπή και το µέγεθος εικόνας ανατρέξτε στο "Μυστικό 10".) Αυτή η τεχνική
εφαρµόστηκε για τη δηµιουργία του πανοράµατος που καταλαµβάνει τις δύο παρού-
σες σελίδες. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας ήταν η αρχική. Με τον τρό-
132

πο αυτό αποµονώνεται ένα τµήµα της φωτογραφίας και δηµιουργείται η εντύπωση

πανοράµατος εξαιτίας των διαστάσεων της τελικής φωτογραφίας.
133
Τοπία

69 Αντιστάθµιση πράσινου
χρώµατος
Πολλές συνθήκες φωτογράφησης κρύβουν ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, και ένα
τέτοιο ασυνήθιστο φαινόµενο της φωτογράφησης τοπίων εµφανίζεται όταν υπάρχει
πολύ πράσινο χρώµα µέσα στο κάδρο. Ορισµένες φορές, όταν ένα µεγάλο µέρος
του κάδρου περιέχει πράσινο χρώµα, το ενσωµατωµένο φωτόµετρο της µηχανής
"µπερδεύεται" µε αποτέλεσµα να µην επιλέγει τη σωστή έκθεση. Στην περίπτωση
αυτή πρέπει να φωτοµετρήσετε αποκλειστικά την περιοχή του κάδρου µε το πράσι-
νο χρώµα (για λεπτοµέρειες σχετικά µε το κλείδωµα έκθεσης σε µια φωτογραφία
ανατρέξτε στο "Μυστικό 30").

Εάν η µέτρηση της έκθεσης γίνει στην πράσινη περιοχή του κάδρου, τότε και η έκ-
θεση των υπόλοιπων περιοχών θα είναι οµοιόµορφη. Παρόλα αυτά, µια ιδιαιτερό-
τητα του φαινοµένου είναι ότι το τελικό αποτέλεσµα θα είναι υποεκτεθειµένο περί-
που κατά 2/3 του στοπ. Για να αντισταθµίσετε την υποέκθεση, χρησιµοποιήστε την
αντιστάθµιση έκθεσης (για λεπτοµέρειες ανατρέξτε στο "Μυστικό 34") ώστε να εξα-
σφαλίσετε τη σωστή έκθεση. Ρυθµίστε το χειριστήριο EV στην τιµή +2/3 και, στη
συνέχεια, τραβήξτε ξανά τη φωτογραφία. Η φωτογραφία στα αριστερά τραβήχτηκε
µετά από φωτοµέτρηση στο πράσινο φύλλωµα και χωρίς αντιστάθµιση έκθεσης. Η
φωτογραφία στα δεξιά τραβήχτηκε µε την ίδια τιµή έκθεσης και αντιστάθµιση έκθε-
σης ίση µε +2, προκειµένου να επιτευχθεί η σωστή έκθεση.
134
 8 Κίνηση

70 "Πάγωµα" τρεχούµενου νερού 136

Παρά το γεγονός ότι η ψηφι-

ακή φωτογραφία είναι ένα 71 "Θόλωµα" τρεχούµενου νερού 137

στατικό µέσο, υπάρχουν πάρα 72 Αποτύπωση της ταχύτητας 138
πολλοί τρόποι µε τους οποίους 73 Θόλωµα κινούµενων 140
µπορείτε να τη χρησιµοποι- αντικειµένων
ήσετε για να αποτυπώσετε 74 Λειτουργία διαδοχικών 142
την αίσθηση της κίνησης. Η λήψεων
παρούσα ενότητα παρουσι- 75 Φωτογράφηση 144
άζει συµβουλές σχετικά µε αθλητικών δραστηριοτήτων

τους διαφορετικούς τρόπους 76 Φωτογράφηση "φαντασµάτων" 145

αποτύπωσης της κίνησης στις 77 Εφέ απεικόνισης κίνησης 146
ψηφιακές φωτογραφίες, από

το "πάγωµα" του τρεχούµενου

νερού έως την απόδοση της αί-

σθησης της ταχύτητας. Επίσης

καλύπτεται η φωτογράφηση

αθλητικών δραστηριοτήτων

και περιγράφεται ο τρόπος λή-

ψης διαδοχικών στιγµιότυπων.

Κίνηση
70
Κρατάτε πάντα τη µηχανή
σας µακριά από το νερό.
Εάν βραχεί τότε είναι σχεδόν
σίγουρο ότι θα πάψει να
λειτουργεί. Εάν συµβεί κάτι
τέτοιο, για να έχετε πιθανό-
τητες να λειτουργήσει πάλι,
στεγνώστε την εντελώς
προτού επιχειρήσετε να τη
136
χρησιµοποιήσετε ξανά.
"Πάγωµα" τρεχούµενου νερού
Το νερό είναι ένα από τα πιο δηµιουργικά θέµατα για φωτογράφηση. Υπάρχει γύ-
ρω µας σε διάφορες µορφές, όπως είναι ο πάγος και το χιόνι, ενώ µπορούµε να το
βρούµε ακίνητο ή σε κίνηση. Μπορούµε να το χρησιµοποιήσουµε για τη δηµιουρ-
γία αντανακλάσεων µε διαφορετικά χρώµατα και υφές (κυµατισµούς ή απλά ρυτι-
δώµατα) και γενικά µπορούµε να το απεικονίσουµε µε διάφορους τρόπους χρησι-
µοποιώντας τις αντίστοιχες τεχνικές φωτογράφησης. Σίγουρα δίνει στο φωτογράφο
απεριόριστες επιλογές είτε ως θέµα είτε ως βοηθητικό µέσο απεικόνισης.
Μια τεχνική φωτογράφησης του νερού είναι το "πάγωµα" της κίνησής του. ∆εν
αναφερόµαστε κυριολεκτικά στον πάγο αλλά στο φωτογραφικό "πάγωµα" που
απεικονίζει το νερό ακίνητο, δηλαδή να ίπταται κυριολεκτικά στον αέρα. Αυτό το
εφέ επιτυγχάνεται µε κάθε είδος τρεχούµενου ή κινούµενου νερού, για παράδειγµα
ρυάκια, καταρράκτες, σωλήνες ποτίσµατος ή βρύσες, ακόµα και νεροτσουλήθρες.
Το "κόλπο" για το "πάγωµα" του νερού σε µια φωτογραφία είναι η χρήση γρήγορης
ταχύτητας φωτοφράκτη. Για τον σκοπό αυτό πρέπει στη µηχανή να επιλέξετε την
προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη. Αυτό σηµαίνει ότι εσείς ρυθµίζετε την τα-
χύτητα φωτοφράκτη και η µηχανή επιλέγει αυτόµατα την κατάλληλη τιµή διαφράγ-
µατος. Επιλέξτε µια ταχύτητα φωτοφράκτη ίση τουλάχιστον µε 1/500 του δευτερο-
λέπτου, η οποία συνήθως είναι αρκετή για το "πάγωµα" νερού κατά την πτώση του,
χωρίς να έχει µετακινηθεί υπερβολικά. Εάν υπάρχει αρκετό φως και η µηχανή σας
διαθέτει την αντίστοιχη ρύθµιση µπορείτε να χρησιµοποιήσετε ταχύτητες φωτο-
φράκτη έως και 1/2000 του δευτερολέπτου. Η παρακάτω φωτογραφία τραβήχτηκε
µε ταχύτητα φωτοφράκτη 1/1000 του δευτερολέπτου, µε αποτέλεσµα την επιλογή
ενός σχετικά ανοικτού διαφράγµατος f5.6. Εξαιτίας της γρήγορης ταχύτητας φωτο-
φράκτη η φωτογραφία τραβήχτηκε σχεδόν ακαριαία, κάνοντας ορατές ακόµα και τις
σταγόνες του νερού.
71 "Θόλωµα" τρεχούµενου νερού

Η αντίθετη φωτογραφική τεχνική του "παγώµατος" τρεχούµενου νερού είναι το

"θόλωµά" του, µε το οποίο δίνεται η αίσθηση της κίνησης. Με αυτήν µπορείτε να
δηµιουργήσετε απαλές (σχεδόν σαν σύννεφα) εικόνες του τρεχούµενου νερού, οι
οποίες αποπνέουν ένα αίσθηµα γαλήνης και ανακούφισης. Τα καλύτερα θέµατα για
τη συγκεκριµένη τεχνική είναι τα µεγάλα κύµατα, οι καταρράκτες και τα ορµητικά
ρυάκια ή ποτάµια.
Για τη φωτογράφηση "θολώµατος" τρεχούµενου νερού πρέπει να χρησιµοποιήσετε
τρίποδο διότι απαιτούνται αργές ταχύτητες φωτοφράκτη, οι οποίες θα επιτύχουν το Για λεπτοµέρειες σχετικά µε
εφέ θολώµατος. Αρχικά, ρυθµίστε τη µηχανή στην προτεραιότητα ταχύτητας φωτο- τη νυχτερινή φωτογράφηση
φράκτη και ξεκινήστε επιλέγοντας ταχύτητα ίση µε 1/30 του δευτερολέπτου για να νερού ανατρέξτε στo "Μυ-
ελέγξετε το αποτέλεσµα. Στη συνέχεια, κάντε την ίδια λήψη αρκετές φορές, ελαττώνο- στικό 92".
ντας την ταχύτητα φωτοφράκτη κατά ένα στοπ κάθε φορά (η παρακάτω φωτογραφία
τραβήχτηκε µε ταχύτητα φωτοφράκτη ίση µε 1/6 του δευτερολέπτου). Το πρόβληµα
µε αυτού του είδους τη φωτογράφηση είναι ότι όσο ελαττώνετε την ταχύτητα φωτο-
φράκτη όλο και περισσότερο φως εισέρχεται στη µηχανή, ακόµα και όταν το διάφραγ-
µα βρίσκεται στην πιο κλειστή ρύθµισή του. Ανάλογα µε τη διαθέσιµη ποσότητα του
φωτός, πιθανότατα θα υπάρξει ένα σηµείο πέρα από το οποίο η ταχύτητα φωτοφρά-
κτη θα είναι υπερβολικά αργή µε αποτέλεσµα την υπερέκθεση της φωτογραφίας, δη-

137
λαδή την είσοδο υπερβολικά µεγάλης ποσότητας φωτός στη µηχανή. Εξαιτίας αυτού
του φαινοµένου, η καλύτερη ώρα για λήψη φωτογραφιών µε "θολωµένο" νερό είναι
µε συννεφιά η οποία µειώνει την ένταση του φυσικού φωτός.
Όταν εξοικειωθείτε µε την τεχνική του "θολώµατος" µπορείτε να αναζητήσετε ακόµα
πιο πολύπλοκες συνθέσεις µε τρεχούµενα νερά, ώστε να πειραµατιστείτε και να πε-
τύχετε εντυπωσιακά αποτελέσµατα.
Κίνηση
72
Ένα παρόµοιο εφέ µε την
οριζόντια µετατόπιση είναι
η κατακόρυφη µετατόπιση
138
(ή αλλιώς "tilting"). Επιτυγ-
χάνεται όταν η µηχανή πα-
ρακολουθεί ένα αντικείµενο
που κινείται κατακόρυφα
(για παράδειγµα έναν πύ-
ραυλο) αντί για οριζόντια.
Αποτύπωση της ταχύτητας
Η απόδοση της αίσθησης της ταχύτητας σε µια φωτογραφία αποτελεί σίγουρα πρό-
κληση. Η ψηφιακή φωτογραφία είναι από τη φύση της ένα εντελώς στατικό µέσο,
αυτό όµως δεν αποκλείει τη δυνατότητα απεικόνισης της ταχύτητας. Το εφέ αυτό
είναι δυνατό να δηµιουργηθεί µε όλα τα γρήγορα κινούµενα αντικείµενα: οχήµατα,
ζώα και ανθρώπους.
Ένας τρόπος αποτύπωσης της ταχύτητας σε µια φωτογραφία είναι η απεικόνιση του
κινούµενου αντικειµένου εµπρός από θολό φόντο. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργεί-
ται η αίσθηση της ταχύτητας, καθώς το αντικείµενο κινείται τόσο γρήγορα, ώστε να
µην είναι δυνατή η εστίαση του φόντου. Το "κόλπο" είναι η καλύτερη εστίαση στο
κινούµενο αντικείµενο και όχι στο φόντο και αυτό επιτυγχάνεται µε τη χρήση της
τεχνικής που ονοµάζεται "οριζόντια µετατόπιση" (ή αλλιώς "panning").
Η οριζόντια µετατόπιση ("panning") λειτουργεί µε την παρακολούθηση ενός κινού-
µενου αντικειµένου µέσα από το σκόπευτρο ή την οθόνη LCD της µηχανής και, στη
συνέχεια, µε τη λήψη της φωτογραφίας ενώ η µηχανή εξακολουθεί να παρακολου-
θεί το αντικείµενο. Για παράδειγµα, εάν ένα όχηµα κινείται από το σηµείο A προς το
σηµείο Γ, περνώντας από το σηµείο B, τότε µπορούµε να εφαρµόσουµε την τεχνική
της οριζόντιας µετατόπισης. Ξεκινήστε να παρακολουθείτε το όχηµα από το σηµείο
A και τραβήξτε τη φωτογραφία στο σηµείο B, φροντίζοντας ώστε η µηχανή να παρα-
κολουθεί το όχηµα σε ολόκληρη τη διαδροµή του.
Υπάρχουν δύο σηµαντικοί παράγοντες που πρέπει να προσέξετε κατά την οριζόντια
µετατόπιση µε ένα κινούµενο αντικείµενο. Ο πρώτος είναι το σηµείο εστίασης.
Εάν το όχηµα διατηρεί σταθερή απόσταση από εσάς σε όλη τη διάρκεια που το
παρακολουθεί η µηχανή, τότε µπορείτε να εστιάσετε από την πρώτη στιγµή και
να κλειδώσετε την εστίαση (δηλ. να κρατήσετε πατηµένο το κουµπί λήψης µέχρι
τη µέση της διαδροµής του) έως ότου αποφασίσετε να τραβήξετε τη φωτογραφία.
Εάν η απόσταση από το όχηµα µεταβάλλεται κατά τη διαδροµή του, τότε πρέπει να
εστιάσετε εκ των προτέρων σε ένα συγκεκριµένο σηµείο, να κλειδώσετε την εστίαση
και να τραβήξετε τη φωτογραφία µόλις το όχηµα περάσει από το σηµείο αυτό. Ο
δεύτερος παράγοντας είναι να εξασφαλίσετε ότι ολόκληρο το αντικείµενο θα περι-
κλείεται µέσα στο σκόπευτρο ή την οθόνη LCD κατά τη λήψη της φωτογραφίας. Εάν
παρακολουθείτε µια δραστηριότητα στην οποία θα έχετε λίγες ευκαιρίες για µια κα-
λή φωτογραφία (για παράδειγµα σε έναν αγώνα µηχανοκίνητων) τότε εξασκηθείτε
εκ των προτέρων για να τελειοποιηθείτε στη συγκεκριµένη τεχνική.
Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε την οριζόντια µετατόπιση "panning" σε οποιοδήποτε
κινούµενο αντικείµενο, όπως για παράδειγµα το όχηµα στην επάνω φωτογραφία
της απέναντι σελίδας ή στο παιδί της κάτω φωτογραφίας. Εάν πρόκειται για ανθρώ-
πους, τότε φροντίστε αυτοί να κινούνται αρκετά γρήγορα ώστε να δηµιουργηθεί το
εφέ θολώµατος του φόντου.
139
Κίνηση
73
Για το θόλωµα οχηµάτων
συνήθως χρησιµοποιείται
γρηγορότερη ταχύτητα
φωτοφράκτη σε σχέση µε
τις αντίστοιχες φωτογραφίες
ανθρώπων, διότι τα οχήµα-
140
τα κινούνται µε µεγαλύτερες
ταχύτητες.
Θόλωµα κινούµενων
αντικειµένων
Το εφέ θολώµατος για τα αντικείµενα που κινούνται µε ταχύτητα µοιάζει µε τη
φωτογράφηση "θολώµατος" του τρεχούµενου νερού: απαιτείται αργή ταχύτητα φω-
τοφράκτη µε την οποία πετυχαίνουµε το θόλωµα του κινούµενου αντικειµένου. Η
συγκεκριµένη τεχνική όµως διαφέρει ελαφρά διότι τα διάφορα αντικείµενα, όπως
είναι τα οχήµατα και οι άνθρωποι, κινούνται συνήθως γρηγορότερα από το νερό.
Για την επίτευξη του εφέ θολώµατος µε οχήµατα, ζώα ή ανθρώπους υπάρχουν δύο
επιλογές. Η πρώτη είναι η λήψη µιας φωτογραφίας που θα είναι ολόκληρη θολή,
ενώ η δεύτερη είναι η απεικόνιση ενός "θολωµένου" αντικειµένου εµπρός από
ευκρινές φόντο. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει το εφέ θολώµατος ολόκληρης
της φωτογραφίας. Αυτό επιτεύχθηκε µε την οριζόντια µετατόπιση της µηχανής
ακολουθώντας ένα κινούµενο αντικείµενο, χωρίς όµως να γίνει εστίαση. Το αποτέ-
λεσµα είναι το θόλωµα ολόκληρης της φωτογραφίας, δίνοντας µια σουρεαλιστική
αίσθηση της ταχύτητας.
Ο άλλος τρόπος "θολώµατος" των κινούµενων αντικειµένων είναι η χρήση αργής
ταχύτητας φωτοφράκτη και, κρατώντας τη µηχανή ακίνητη, η φωτογράφηση του
αντικειµένου τη στιγµή που περνά εµπρός από τη µηχανή. Η ταχύτητα φωτοφράκτη
δεν πρέπει να είναι υπερβολικά αργή, διαφορετικά υπάρχει πιθανότητα το αντικεί-
µενο να βγει από το κάδρο προτού ολοκληρωθεί η λήψη. Η επάνω φωτογραφία της
απέναντι σελίδας τραβήχτηκε µε ταχύτητα φωτοφράκτη 1/60 του δευτερολέπτου
και η κάτω µε 1/30 του δευτερολέπτου. Και στις δύο περιπτώσεις η ταχύτητα φωτο-
φράκτη ήταν αρκετά γρήγορη ώστε να µπορούµε να κρατήσουµε τη µηχανή ακίνητη
µε το χέρι, χωρίς να απαιτείται τρίποδο.
141
Κίνηση

74 Λειτουργία διαδοχικών λήψεων

Όταν θέλουµε να φωτογραφίσουµε θέµατα που σχετίζονται µε την κίνηση µια πολύ
χρήσιµη λειτουργία της µηχανής είναι η δυνατότητά της να τραβάει συνεχόµενες
λήψεις στη σειρά, ώστε να καταγράφουµε τη δράση µε διαφορά κλασµάτων του
δευτερολέπτου. Παλαιότερα η συγκεκριµένη λειτουργία ήταν διαθέσιµη µόνο στα
κορυφαία µοντέλα κάθε σειράς µηχανών. Πλέον όµως συναντάµε όλο και συχνό-
τερα τη δυνατότητα διαδοχικών λήψεων σε µια ευρεία γκάµα ψηφιακών µηχανών.
Η λειτουργία συνεχών, δια-
Εάν θέλετε να έχετε τη δυνατότητα διαδοχικών λήψεων τότε πρέπει να αναζητήσετε
δοχικών λήψεων µπορεί να
µια µηχανή που διαθέτει αυτήν τη λειτουργία.
αδειάσει τις µπαταρίες της
µηχανής πολύ πιο γρήγορα Η δυνατότητα διαδοχικών λήψεων αναγράφεται σε καρέ ανά δευτερόλεπτο, δηλα-
σε σχέση µε τη λήψη µεµο- δή πόσες φωτογραφίες µπορεί να τραβήξει η µηχανή µέσα σε ένα δευτερόλεπτο µε
νωµένων φωτογραφιών. αυτήν τη λειτουργία. Η χαµηλότερη τιµή είναι περίπου 3 καρέ ανά δευτερόλεπτο και
φτάνει έως και τα 8 καρέ ανά δευτερόλεπτο στις πιο ακριβές µηχανές. Για να τρα-
βήξετε διαδοχικές λήψεις πρέπει να ενεργοποιήσετε την αντίστοιχη λειτουργία είτε
µέσω του κουµπιού που υπάρχει στο σώµα της µηχανής είτε µέσω του συστήµατος
των µενού της µηχανής. Μόλις ενεργοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών λήψεων
µπορείτε να τη χρησιµοποιήσετε όπως ακριβώς και τη λειτουργία λήψης µεµονω-
µένων φωτογραφιών: πιέστε το κουµπί λήψης έως το µέσο της διαδροµής του για
Στη λειτουργία διαδοχικών να εστιάσετε και, στη συνέχεια, πατήστε το µέχρι το τέρµα για να τραβήξετε τις φω-
λήψεων, η εστίαση κλειδώ- τογραφίες. Στη λειτουργία διαδοχικών λήψεων η µηχανή τραβάει συνεχόµενα τις
142

νεται στην πρώτη φωτογρα- φωτογραφίες έως ότου ελευθερώσετε το κουµπί λήψης.
φία και παραµένει κλειδω-
µένη για τις επόµενες. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών λήψεων σε οποιοδήποτε
είδος φωτογράφησης, η πραγµατική της όµως χρησιµότητα φαίνεται στη φωτο-
γράφηση σκηνών δράσης, για παράδειγµα αθλητικές δραστηριότητες. Ορισµένες
φορές η δράση εκτυλίσσεται τόσο γρήγορα ώστε η λήψη της τέλειας φωτογραφίας
να µην είναι εξασφαλισµένη στην απλή λειτουργία, οπότε οι διαδοχικές λήψεις
αυξάνουν τις πιθανότητές σας να τραβήξετε τη φωτογραφία που επιθυµείτε. Η ίδια
λειτουργία είναι επίσης κατάλληλη για µια σειρά φωτογραφιών δράσης, όπως είναι
Στη λειτουργία διαδοχικών οι φωτογραφίες στην απέναντι σελίδα.
λήψεων η µηχανή τραβάει
συνεχόµενα τις φωτογραφί- Μπορείτε ακόµα να χρησιµοποιήσετε τις διαδοχικές λήψεις σε φωτογράφηση
ες έως ότου ελευθερώσετε πορτρέτου, ειδικά παιδιών τα οποία έχουν την τάση να κινούνται συνεχώς κατά τη
το κουµπί λήψης διαδικασία της φωτογράφησης. Εάν χρησιµοποιήσετε τη λειτουργία διαδοχικών
λήψεων τότε αυξάνονται οι πιθανότητές σας να τραβήξετε µια ικανοποιητική φωτο-
γραφία ακόµα και όταν το παιδί ανοιγοκλείνει τα µάτια του, µιλάει ή κινείται.
143
Κίνηση
75
Κατά τα πρώτα βήµατά
σας στη φωτογράφηση
αθλητικών δραστηριοτήτων
µην απογοητευτείτε εάν η
ποιότητα των φωτογραφιών
σας είναι µέτρια ή ακόµα και
απαράδεκτη. Η αναγνώριση
της κατάλληλης στιγµής
για φωτογράφηση απαιτεί
εµπειρία την οποία θα απο-
κτήσετε µε τον καιρό, και τότε
θα έχετε πραγµατικά συναρ-
144
παστικά αποτελέσµατα.
Οι επαγγελµατίες αθλητικοί
φωτορεπόρτερ χρησιµο-
ποιούν τεράστιους φακούς
ζουµ, οι οποίοι στηρίζονται
σε µονόποδα για µεγαλύτε-
ρη σταθερότητα.
Φωτογράφηση
αθλητικών δραστηριοτήτων
Ο αθλητισµός καλύπτει ένα µεγάλο εύρος δραστηριοτήτων, κάθε µία από τις οποίες
αποτελεί για το φωτογράφο ανεξάντλητη πηγή έµπνευσης και ευκαιριών για φωτο-
γράφηση. Ο βασικός παράγοντας στη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων
είναι η αποτύπωση του χαρακτήρα και της αίσθησης κάθε αθλήµατος ξεχωριστά:
η σωµατική προσπάθεια ενός ποδοσφαιριστή, η χάρη ενός αθλητή του πατινάζ ή η
δύναµη και η ένταση ενός αρσιβαρίστα.
Από τη στιγµή που πολλές αθλητικές δραστηριότητες συνεπάγονται κίνηση η χρή-
ση γρήγορης ταχύτητας φωτοφράκτη κρίνεται απαραίτητη στις περισσότερες από
τις αντίστοιχες λήψεις. Εάν µια ψηφιακή µηχανή διαθέτει λειτουργία Σπορ (Sport),
τότε χρησιµοποιείται αυτόµατα η κατάλληλη ταχύτητα φωτοφράκτη που είναι αρ-
κετά γρήγορη για το πάγωµα της δράσης (µε την προϋπόθεση ότι υπάρχει αρκετό
διαθέσιµο φως). Σε γενικές γραµµές κατά τη φωτογράφηση αθλητικών δραστηρι-
οτήτων όπου υπάρχει γρήγορη κίνηση προσπαθείτε να χρησιµοποιείτε ταχύτητα
φωτοφράκτη ίση µε 1/250 του δευτερολέπτου ή γρηγορότερη. Σε ορισµένες περι-
πτώσεις, όπως είναι το χτύπηµα µιας µπάλας του µπέιζµπολ µε το µπαστούνι, ίσως
χρειαστεί να επιλέξετε µια ταχύτητα φωτοφράκτη ίση ή γρηγορότερη από 1/1000
του δευτερολέπτου.
Σε πολλές αθλητικές φωτογραφήσεις το βασικό στοιχείο είναι η απεικόνιση της
δράσης, γεγονός που σηµαίνει ότι πρέπει να βρίσκεστε αρκετά κοντά στους συµµε-
τέχοντες. Για το συγκεκριµένο τύπο φωτογράφησης η µηχανή σας πρέπει να δια-
θέτει φακό µε ισχυρό ζουµ και ο κανόνας λέει "όσο µεγαλύτερο, τόσο το καλύτερο".
Μπορείτε να πειραµατιστείτε τραβώντας φωτογραφίες σε µια αθλητική συνάντηση
χωρίς να χρησιµοποιήσετε ζουµ. ∆ια γυµνού οφθαλµού οι αθλητές φαίνονται αρκε-
τά κοντά, στη φωτογραφία όµως δείχνουν απελπιστικά µικροί σε µέγεθος. Στη συ-
νέχεια, επιχειρήστε να ζουµάρετε όσο το δυνατόν περισσότερο και φωτογραφήστε
τη δράση και, εάν είναι δυνατό, τις εκφράσεις των προσώπων όσων συµµετέχουν.
Εάν η µηχανή σας διαθέτει λειτουργία διαδοχικών λήψεων (βλέπε "Μυστικό 74")
τότε έχετε ένα ακόµα πλεονέκτηµα στη φωτογράφηση αθλητικών δραστηριοτήτων:
ακόµα και οι καλύτεροι φωτογράφοι δεν καταφέρνουν πάντα να "συλλάβουν" την
ακαριαία δράση που υπάρχει στα αθλήµατα που περιέχουν γρήγορη κίνηση και η
λειτουργία διαδοχικών λήψεων σας δίνει τη δυνατότητα να τραβήξετε αρκετές φω-
τογραφίες µέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστηµα.
Όταν φωτογραφίζετε αθλητικές δραστηριότητες µην επικεντρώνεστε µόνο στη
γρήγορη δράση. Υπάρχουν αθλήµατα, όπως η γυµναστική, που σας δίνουν την
ευκαιρία να αποτυπώσετε τη χάρη και την ισορροπία της ανθρώπινης κίνησης,
ενώ µπορείτε να τραβήξετε και γενικά πλάνα, όπως για παράδειγµα την τοποθεσία
και τις εγκαταστάσεις ή τις εκφράσεις στα πρόσωπα του πλήθους. Οτιδήποτε σας
βοηθά να αποτυπώσετε την ουσία και το χαρακτήρα της δραστηριότητας αξίζει να
φωτογραφηθεί.
76 Φωτογράφηση "φαντασµάτων"
Η επεξεργασία και παραποίηση των φωτογραφιών υπάρχει από την πρώτη στιγ-
µή της δηµιουργίας των ίδιων των φωτογραφικών µηχανών. Με την έλευση των
ψηφιακών µηχανών και των προγραµµάτων επεξεργασίας εικόνων η παραπάνω
δραστηριότητα πέρασε σε τέτοιο επίπεδο, ώστε κανένας πλέον δεν µπορεί να
βεβαιώσει µε σιγουριά την αυθεντικότητα, τη γνησιότητα ή την πρωτοτυπία µιας
φωτογραφίας. Ακόµα όµως και µε µια απλή ψηφιακή µηχανή έχετε τη δυνατότητα
να τραβήξετε γνήσιες φωτογραφίες που θα έχουν έναν µη πραγµατικό χαρακτήρα,
χωρίς να απαιτείται η χρήση ειδικού λογισµικού. Ένα από αυτά τα τεχνάσµατα είναι
η δηµιουργία "φαντασµάτων" σε µια φωτογραφία.
Για την αποτελεσµατική απεικόνιση ανθρώπινων "φαντασµάτων" σε µια φωτογρα-
φία απαιτείται ένα τρίποδο και µια σχετικά σκοτεινή νύχτα. Τοποθετήστε το τρίποδο Κατά τη νυχτερινή φωτο-
κοντά σε έναν χώρο όπου υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι. Φροντίστε η συνολική γράφηση οµάδων ανθρώ-
σύνθεση του κάδρου να έχει κάποιο ενδιαφέρον, ώστε το τελικό αποτέλεσµα να µην πων µην εκπλαγείτε εάν κά-
εξαρτάται αποκλειστικά και µόνο από τους ανθρώπους που υπάρχουν σε αυτό. Στη ποιοι από αυτούς θελήσουν
συνέχεια επιλέξτε τη λειτουργία προτεραιότητας ταχύτητας φωτοφράκτη και επιλέξ- να µάθουν περισσότερα για
τε µια ταχύτητα ίση τουλάχιστον µε 10 δευτερόλεπτα (όσο µεγαλύτερος είναι ο χρό- τον σκοπό της παρουσίας
νος έκθεσης τόσα περισσότερα "φαντάσµατα" θα φωτογραφίσετε). Μετά το πάτηµα σας εκεί. Μπορούµε απλά
του κουµπιού λήψης οι άνθρωποι που περνούν εµπρός από τη µηχανή θα καταγρά- να ελπίζουµε ότι η συµπε-

145
φονται ως περιγράµµατα σκιών (δηλ. φαντάσµατα), όπως φαίνεται στην παρακάτω ριφορά τους θα είναι φιλική
φωτογραφία. Εάν καταφέρετε να φωτογραφίσετε και ορισµένους ανθρώπους που από την αρχή έως το τέλος.
παραµένουν ακίνητοι σε όλη τη διάρκεια της λήψης τότε θα έχετε δώσει µια αίσθη-
ση αληθοφάνειας στις φωτογραφίες σας. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε την ίδια
τεχνική και σε δύο µόνο ανθρώπους: ζητήστε από τον έναν να σταθεί ακίνητος και
από τον άλλο να κινείται σε ολόκληρο το κάδρο, παριστάνοντας το φάντασµα.
Κίνηση

77 Εφέ απεικόνισης κίνησης

Παρά την ύπαρξη των διαφόρων τεχνικών για την αποτύπωση της κίνησης των
αντικειµένων, ορισµένες φορές βοηθά να έχουµε µια εφεδρική λύση. Ο λόγος
είναι ότι η φωτογράφηση κινούµενων οχηµάτων ή ανθρώπων δεν έχει εγγυηµένα
αποτελέσµατα και σε ορισµένες περιπτώσεις δεν έχουµε δεύτερη ευκαιρία για τη
λήψη της φωτογραφίας. Εάν δεν πετύχουµε το επιθυµητό αποτέλεσµα καλό είναι
να υπάρχει εναλλακτική λύση.Μια επιλογή για την απεικόνιση της κίνησης είναι
η δηµιουργία µιας ψηφιακά επεξεργασµένης φωτογραφίας χρησιµοποιώντας το
αντίστοιχο λογισµικό επεξεργασίας. Για τον σκοπό αυτό αρκεί να έχουµε τη φωτο-
γραφία ενός ακίνητου αντικειµένου εµπρός από το κατάλληλο φόντο. Στη συνέχεια,
µπορείτε να µεταφέρετε τη φωτογραφία σε υπολογιστή και να κάνετε επεξεργασία
της, χρησιµοποιώντας ένα κατάλληλο πρόγραµµα, όπως είναι το Photoshop, το
Photoshop Elements ή το Paint Shop Pro.

Το πρώτο βήµα στη διαδικασία επεξεργασίας είναι η επιλογή του κυρίως θέµατος.
Αυτό γίνεται µε ένα από τα εργαλεία επιλογής του προγράµµατος επεξεργασίας, για
παράδειγµα το εργαλείο λάσου, το εργαλείο πολυγωνικού λάσου ή το το εργαλείο
µαγνητικού λάσου. Μόλις ολοκληρώσετε την επιλογή, κάντε αντιστροφή της για
να έχετε επιλεγµένο ολόκληρο το φόντο. Για να δηµιουργήσετε την αίσθηση της
ταχύτητας µπορείτε να εφαρµόσετε ένα φίλτρο εφέ θολώµατος. Η καλύτερη επιλογή
είναι το θόλωµα κίνησης (motion blur) διότι σας δίνει την δυνατότητα να καθορί-
146

σετε την κατεύθυνση της κίνησης. Ρυθµίστε την ένταση του θολώµατος έτσι, ώστε
να φαίνεται ότι το κυρίως θέµα περνά µε ταχύτητα εµπρός από το φόντο (βλέπε
παρακάτω). Για ακόµα µεγαλύτερη αληθοφάνεια, όταν χρησιµοποιείτε αυτοκίνητα
ή παρόµοια αντικείµενα, µπορείτε να επιλέξετε τους τροχούς και να εφαρµόσετε και
σε αυτούς το ίδιο εφέ θολώµατος.
 9 Σύνθεση

78 Πάνω απ'όλα η σωστή 148

Ο τρόπος µε τον οποίο
τοποθεσία
συνθέτουµε ένα κάδρο είναι
79 Αξιοποίηση της κατάλληλης 149
ζωτικής σηµασίας για την στιγµής
τελική φωτογραφία. Αυτή 80 Ο Κανόνας των τρίτων 150
η ενότητα σας δείχνει µε 81 Μετακίνηση του ορίζοντα 152
ποιον τρόπο µπορείτε να 82 Καδράρισµα µε τα υπάρχοντα 154
εκµεταλλευτείτε πλήρως τα στοιχεία

στοιχεία που υπάρχουν σε 83 Εντοπισµός σηµείων εστίασης 156

ένα κάδρο και δίνει µερικές 84 Καδράρισµα µε χρήση 157

του ζουµ
δηµιουργικές ιδέες για την
85 Ενεργός συµµετοχή 158
ελεγχόµενη σύνθεση των
στη φωτογράφηση
φωτογραφιών, αποφεύγοντας
86 ∆ηµιουργική σκέψη 159
την απλή φωτογράφηση
87 Νεκρή φύση 160
τυχαίων πλάνων.
88 Περιµένοντας τη σωστή λήψη 162
89 Θεµατική φωτογράφηση 164
Σύνθεση
78
Κατά την αναζήτηση µιας κα-
λής τοποθεσίας βεβαιωθείτε
ότι επιτρέπεται η φωτογρά-
148
φηση στον συγκεκριµένο
χώρο και ότι γύρω δεν υπάρ-
χουν στρατιωτικές εγκαταστά-
σεις ή αεροδρόµια.
Πάνω απ'όλα
η σωστή τοποθεσία
Υπάρχουν περιπτώσεις συγκλονιστικών φωτογραφιών οι οποίες τραβήχτηκαν
εντελώς τυχαία – πιθανότατα επειδή κάποιος βρέθηκε στον κατάλληλο τόπο την
κατάλληλη στιγµή. Αυτές οι περιπτώσεις ωστόσο είναι ελάχιστες και συµβαίνουν
σπάνια και για τον λόγο αυτό εάν θέλετε να κρατήσετε σταθερή την ποιότητα των
φωτογραφιών, τότε απαιτείται κάποια προεργασία και προγραµµατισµός.
Ένας από τους σηµαντικότερους παράγοντες της φωτογραφίας είναι η τοποθεσία:
δηλαδή ο τόπος στον οποίο βρίσκεστε και ο τρόπος που τοποθετείστε σε σχέση µε το
θέµα που έχετε επιλέξει. Όσον αφορά την τοποθεσία, δεν χρειάζεται να ταξιδέψετε
σε εξωτικά µέρη για να βρείτε θέµατα άξια προς φωτογράφηση (αν και τα ταξίδια
αποτελούν µια από τις πιο πλούσιες πηγές έµπνευσης και ευκαιριών για φωτογρα-
φίες). Το σηµαντικότερο που πρέπει να θυµάστε σχετικά µε την τοποθεσία είναι ότι
πρέπει να είστε σε θέση να τραβήξετε καλές φωτογραφίες σε όποιο µέρος και αν
βρίσκεστε.
Το πρώτο µέληµα κατά την αξιολόγηση µιας τοποθεσίας ως προς τις δυνατότητες
φωτογράφησης που προσφέρει είναι να αποφασίσετε τον τύπο των φωτογραφιών
που θέλετε να τραβήξετε. Μια καλή πρακτική εξάσκησης είναι να επιλέξετε ένα
θέµα (κοντινές λήψεις, τοπία, πορτρέτα κλπ.) και, στη συνέχεια, να τραβήξετε ένα
σύνολο φωτογραφιών αυτού του τύπου σε κάθε πιθανή τοποθεσία. Προτού ξεκι-
νήσετε τη φωτογράφηση πρέπει να εξοικειωθείτε και να µελετήσετε την τοποθεσία
(βεβαίως, πρέπει να έχετε πάντα τη µηχανή µαζί σας, σε περίπτωση που εµφανιστεί
απρόσµενα η ευκαιρία για µια καλή λήψη). Εάν είναι δυνατόν περπατήστε σε ολό-
κληρη την τοποθεσία, αναζητώντας κατάλληλα θέµατα ή συνθήκες φωτογράφησης.
Επίσης µπορείτε να µελετήσετε το φως και να εντοπίσετε τα σηµεία ανατολής και
δύσης του ηλίου, προκειµένου να εκµεταλλευτείτε στο έπακρο τη "Χρυσή ώρα" (βλέ-
πε "Μυστικό 23"). Εάν έχετε καλή γνώση της τοποθεσίας σας και των σηµείων όπου
θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες, τότε µπορείτε να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο
στη φωτογράφηση χωρίς να αναζητάτε το καλύτερο σηµείο για λήψη.
Ακόµα και όταν πιστεύετε ότι βρίσκεστε στην τέλεια τοποθεσία αξίζει πάντα να
κάνετε µια εξερεύνηση του γύρω χώρου, αναζητώντας διαφορετικές γωνίες και
σηµεία λήψης. Το παραπάνω ισχύει ιδιαίτερα σε χώρους µε µεγάλο τουριστικό εν-
διαφέρον: το σηµείο όπου συνωστίζονται οι περισσότεροι πιθανότατα δεν είναι το
βέλτιστο σηµείο για µια καλή λήψη. Αποµακρυνθείτε από τα πλήθη και βρείτε ένα
σηµείο που σας δίνει την ευκαιρία για µια διαφορετική φωτογραφία σε σχέση µε τις
τυποποιηµένες φωτογραφίες των διακοπών. Ο συγκεκριµένος τύπος φωτογράφη-
σης απαιτεί περισσότερο χρόνο, τα αποτελέσµατά του όµως είναι πολύ πιο ικανο-
ποιητικά. Οι καλές τοποθεσίες είναι βασικός παράγοντας στη φωτογράφηση, αυτό
όµως που κάνει τη διαφορά στην τελική φωτογραφία είναι οι δικές σας ενέργειες
όταν θα βρεθείτε εκεί.
79 Αξιοποίηση της
κατάλληλης στιγµής
Όσο σηµαντική είναι για τη φωτογράφηση η σωστή τοποθέτηση, το ίδιο σηµαντική
είναι και η επιλογή του κατάλληλου χρόνου. Η επιλογή αυτή αφορά την ώρα µέσα
στην ηµέρα που θα επιλέξουµε για να φωτογραφίσουµε, καθώς και τον χρόνο που θα
αφιερώσουµε στη φωτογράφηση: η γρήγορη φωτογράφηση είναι ο εύκολος τρόπος,
πολλές φορές όµως αξίζει να αφιερώνουµε λίγο παραπάνω χρόνο σε µια φωτογρα-
φία ώστε να ξέρουµε ότι πετύχαµε το καλύτερο δυνατό, παρά να τραβάµε γρήγορα ένα
πλήθος φωτογραφιών, από τις οποίες καµία δεν µας ικανοποιεί απόλυτα. Το πρώτο
ζήτηµα σχετικά µε τον χρόνο που θα αφιερώσουµε στη φωτογράφηση είναι η πραγ-
µατική ώρα της ηµέρας που θα επιλέξουµε για να φωτογραφίσουµε. Κάποιες φορές
δεν είναι δυνατό να καθορίσουµε τη συγκεκριµένη παράµετρο, εάν όµως έχετε τη
δυνατότητα να επιλέξετε την ώρα που θα φωτογραφίσετε τότε έχετε αυτοµάτως πολύ
περισσότερες ευκαιρίες δηµιουργικότητας. Όπως αναφέρθηκε στo "Μυστικό 23",
το καλύτερο φυσικό φως για φωτογράφηση όσον αφορά την ποιότητα και την υφή Προσπαθείτε να έχετε ολο-
επικρατεί περίπου µία ώρα µετά την ανατολή του ηλίου και µία ώρα πριν από τη δύση κληρώσει το µεγαλύτερο
του. Επίσης, για νυχτερινή φωτογράφηση, η καλύτερη περίοδος είναι µία ώρα µετά το µέρος της προετοιµασίας
ηλιοβασίλεµα διότι υπάρχει ακόµα αρκετό χρώµα στον ουρανό (συνήθως είναι ένα προτού φτάσετε στην τελική
βαθύ, σκούρο µωβ), δίνοντας µια επιπλέον διάσταση στις νυχτερινές λήψεις. Κάθε τοποθεσία, καθώς µε τον
φορά που σκοπεύετε να φωτογραφίσετε, ελέγξτε την ώρα της ανατολής και της δύσης τρόπο αυτό θα έχετε περισ-
του ηλίου (ειδικά εάν βρίσκεστε σε τοποθεσία που δεν γνωρίζετε καλά) και εντοπίστε σότερο χρόνο για φωτο-

149
την θέση της ανατολής και της δύσης. Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίζετε τις καλύτερες γράφηση. Κάποια στοιχεία,
τοποθεσίες για συγκεκριµένες ώρες της ηµέρας. Εάν γνωρίζετε την ώρα της ηµέρας όπως είναι η ώρα της ανα-
που επικρατεί το καλύτερο φως τότε θα µπορέσετε να βρεθείτε στην κατάλληλη θέση τολής ή της δύσης, µπορείτε
που θα σας επιτρέψει την πλήρη εκµετάλλευσή του. να τα διασταυρώσετε µέσω
του ∆ιαδικτύου για τις πε-
Το δεύτερο ζήτηµα σχετικά µε την επιλογή του χρόνου αφορά τη διαδικασία της ρισσότερες τοποθεσίες.
φωτογράφησης. Συχνά κατά τη φωτογράφηση παρασυρόµαστε και επιταχύνουµε
αρκετά την όλη διαδικασία. Αυτή η αντίδραση γίνεται πολλές φορές υπερβολική
όταν βρισκόµαστε µπροστά σε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό σκηνικό: αποφασίζουµε να
τραβήξουµε όσο το δυνατόν περισσότερες φωτογραφίες προκειµένου να µην χά-
σουµε τη στιγµή. Ένας ακόµα καλύτερος τρόπος αντίδρασης είναι να αφιερώσουµε
παραπάνω χρόνο, να βεβαιωθούµε για τις ρυθµίσεις της µηχανής, να εξασφαλί-
σουµε την καλύτερη δυνατή σύνθεση, να τοποθετήσουµε τη µηχανή στο τρίποδο
εάν χρειάζεται, να εστιάσουµε µε ακρίβεια και, στη συνέχεια, να τραβήξουµε τη
φωτογραφία. Μην ξεχνάτε ότι η ποιότητα νικά πάντα την ποσότητα.

Ορισµένες φορές λίγα λεπτά παραπάνω κάνουν όλη τη διαφορά σε µια φωτογρα-
φία. Μπορείτε να περιµένετε εκείνο το σύννεφο να µετακινηθεί ώστε ο ήλιος να
φωτίσει το θέµα σας και µε αυτόν τον τρόπο να µετατρέψετε µια συνηθισµένη φω-
τογραφία σε συναρπαστική. Εάν γνωρίζετε τα στοιχεία του χώρου που σας περιβάλ-
λει, τότε µπορείτε να επιλέξετε την καταλληλότερη στιγµή για φωτογράφηση.
Σύνθεση
80
Ορισµένες φορές η καλύτε-
ρη φωτογραφία επιτυγχά-
νεται µε την τοποθέτηση του
κυρίως θέµατος στο κέντρο
του κάδρου, εποµένως µην
απορρίπτετε αµέσως τη συ-
γκεκριµένη επιλογή.
150
Ο Κανόνας των τρίτων
Όπως αναφέρθηκε στo "Μυστικό 36" µπορείτε να βελτιώσετε την ποιότητα µιας
φωτογραφίας µετακινώντας το κυρίως θέµα µακριά από το κέντρο του κάδρου.
Η φωτογραφία αποκτά φυσικότερη όψη και δείχνει λιγότερο στηµένη. ∆εν αρκεί
όµως η απλή τοποθέτηση του θέµατος µακριά από το κέντρο της φωτογραφίας, διότι
µπορεί να χαλάσει η ισορροπία της. Φανταστείτε τη φωτογραφία σας ως πλέγµα 3 x
3 τετραγώνων και τοποθετήστε το θέµα σας στην τοµή των γραµµών του πλέγµατος
ή σε έναν από τους τοµείς που σχηµατίζονται (βλέπε παρακάτω). Με αυτόν τον τρό-
πο επιτυγχάνεται µια ελκυστική και ισορροπηµένη σύνθεση.
Η τεχνική ονοµάζεται “κανόνας των τρίτων” και εφαρµόζεται για να δώσει µια εντε-
λώς διαφορετική προοπτική. Έχετε πάντα υπόψη τα παραπάνω όταν φωτογραφίζετε
και τοποθετείτε το θέµα στις περιοχές του πλέγµατος του κανόνα. Στις δύο φωτογρα-
φίες της απέναντι σελίδας η σύνθεση των φωτογραφιών αλλάζει σηµαντικά µετακι-
νώντας το θέµα σε διαφορετικά σηµεία του πλέγµατος του "κανόνα των τρίτων".
151
Σύνθεση

81 Μετακίνηση του ορίζοντα

Μια τεχνική παρόµοια µε τον κανόνα των τρίτων είναι η µετακίνηση του ορίζοντα.
Πρόκειται απλά για τη µετακίνηση της µηχανής µε τέτοιον τρόπο, ώστε σε κάθε
λήψη ο ορίζοντας να τοποθετείται σε διαφορετικό σηµείο. Με τον τρόπο αυτόν µπο-
ρείτε να έχετε τρεις λήψεις µε τον ορίζοντα στην κορυφή, στο µέσο και στη βάση της
φωτογραφίας. Οι τρεις φωτογραφίες σε αυτές τις δύο σελίδες τραβήχτηκαν από το
ίδιο σηµείο, δίνοντας διαφορετικές απόψεις απλά αλλάζοντας τη θέση του ορίζοντα.
Το συγκεκριµένο αποτέλεσµα επιτυγχάνεται µε την πολύ µικρή µετακίνηση της µη-
χανής προς τα επάνω ή προς τα κάτω, µεταξύ των διαδοχικών λήψεων. Ακόµα και
µια µικρή τροποποίηση αρκεί για να αλλάξει δραστικά το αποτέλεσµα από λήψη σε
λήψη.
152
153
Σύνθεση

82 Καδράρισµα
µε τα υπάρχοντα στοιχεία
Το πρώτο πράγµα που κάνουν πολλοί από εµάς µε µια εκτυπωµένη φωτογραφία
που τους αρέσει πολύ είναι να την τοποθετήσουν σε ένα κάδρο για να την αναδεί-
ξουν. Αυτή είναι µια φυσιολογική αντίδραση, µπορούµε όµως επίσης να χρησιµο-
ποιήσουµε τα στοιχεία που υπάρχουν στο πλάνο έτσι, ώστε να λειτουργήσουν ως
κάδρο µέσα στην ίδια τη φωτογραφία. Με τον τρόπο αυτό δίνουµε έµφαση σε ένα
τµήµα της εικόνας και προσθέτουµε καλλιτεχνικό χαρακτήρα στη φωτογραφία µας.

Η λίστα µε τα στοιχεία που µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε ως κάδρα µέσα στην

ίδια τη φωτογραφία είναι µακροσκελής: ανοίγµατα θυρών, αψίδες, κλαδιά, γέφυ-
ρες, οπές και κολόνες είναι λίγα από αυτά. Το "κόλπο" είναι να τοποθετηθείτε µε
τέτοιον τρόπο, ώστε το πλαίσιο να βρίσκεται στη σωστή θέση χωρίς να κρύβει τα
σηµαντικά τµήµατα της φωτογραφίας. Το αντικείµενο που θα χρησιµοποιηθεί για
το καδράρισµα πρέπει να αντιµετωπιστεί ως σηµαντικό τµήµα της φωτογραφίας.
Μπορείτε να το τοποθετήσετε γύρω από το κανονικό περιθώριο της φωτογραφίας
είτε να το απεικονίσετε ως κεντρικό, αυτόνοµο τµήµα της φωτογραφίας. Στην παρα-
κάτω φωτογραφία τα κλαδιά λειτουργούν ως πλαίσιο-κάδρο για το φόντο, εξακο-
λουθούν όµως να αποτελούν ένα σηµαντικό στοιχείο της φωτογραφίας. Στην επά-
νω φωτογραφία της απέναντι σελίδας το άγαλµα λειτουργεί ως κάδρο για τη λάµπα
που υπάρχει πίσω από αυτό, όµως από αυτήν την απόσταση το άγαλµα παραµένει
154

το κυρίως θέµα. Στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η κοντινή λήψη του
αγάλµατος εξυπηρετεί καλύτερα το καδράρισµα της λάµπας, ενώ το βάθος πεδίου
τονίζει την απόσταση µεταξύ των δύο αντικειµένων.
155
Σύνθεση

83 Εντοπισµός σηµείων εστίασης

Τα σηµεία εστίασης σε µια φωτογραφία δεν έχουν καµία σχέση µε τη σωστή εστία-
ση στα αντικείµενα (κάτι που πρέπει φυσικά να εξασφαλίζεται). Ο συγκεκριµένος
όρος αναφέρεται στο αντικείµενο ή την περιοχή στην οποία δίνεται το µεγαλύτερο
βάρος σε µια φωτογραφία – δηλαδή εκεί όπου εστιάζεται το ενδιαφέρον του θεατή.

Γενικά, οι περισσότερες φωτογραφίες διαθέτουν ένα κύριο σηµείο εστίασης το

οποίο πρέπει να λαµβάνετε πάντα υπόψη κατά τη σύνθεση των φωτογραφιών σας.
Σίγουρα είναι δυνατό να υπάρχουν και πρόσθετα σηµεία εστίασης, τα οποία είναι
λιγότερο σηµαντικά, αλλά βοηθούν στο συνολικό αποτέλεσµα της φωτογραφίας.
Ορισµένες φορές είναι δυνατό να υπάρχουν δύο κύρια σηµεία εστίασης, γεγονός
όµως που αποσπά την προσοχή και δηµιουργεί σύγχυση διότι ο θεατής δεν γνωρί-
ζει σε ποιο από τα δύο σηµεία να επικεντρώσει την προσοχή του.

Τα σηµεία εστίασης δεν χρειάζεται να είναι συγκεκριµένα αντικείµενα: στην περί-

πτωση ενός τοπίου, σηµείο εστίασης µπορεί να είναι µια ολόκληρη οροσειρά. Στη
φωτογραφία στα αριστερά, το κύριο
σηµείο
σ εστίασης είναι το κτήριο, ενώ
οι
ο θάµνοι που υπάρχουν στο πρώτο
πλάνο
π λειτουργούν ως δευτερεύον
σηµείο
σ εστίασης. Στην κάτω φωτο-
156

γραφία,
γ το κύριο σηµείο εστίασης εί-
ναι
ν όλα τα νούφαρα, παρά το γεγονός
ότι
ό καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο
τµήµα
τ της φωτογραφίας.
84 Καδράρισµα µε χρήση
του ζουµ
Οι περισσότερες ψηφιακές µηχανές διαθέτουν κάποια µορφή λειτουργίας ζουµ,
την οποία πρέπει να λαµβάνετε υπόψη σας κατά τη σύνθεση µιας φωτογραφίας.
Η αίσθηση και ο χαρακτήρας µιας λήψης µπορεί να αλλάξει σηµαντικά µέσα από
τη χρήση του ζουµ.

Το ζουµ δίνει το πλεονέκτηµα αποµόνωσης µιας σύνθεσης, η οποία δεν θα ήταν

εµφανής εάν χρησιµοποιούσατε έναν ευρυγώνιο φακό. Όσο περισσότερο ζουµ κά-
νετε σε ένα κάδρο, τόσες περισσότερες λεπτοµέρειες εµφανίζονται. Αυτές µπορείτε,
στη συνέχεια, να τις χρησιµοποιήσετε για να συνθέσετε µια φωτογραφία. (Ακόµα
και όταν χρησιµοποιείτε το ζουµ, µια καλή πρακτική είναι η λήψη ορισµένων φω-
τογραφιών µε έναν πιο ευρυγώνιο φακό, οι οποίες θα αποτυπώνουν το συνολικό
χαρακτήρα του πλάνου.)

Η φωτογραφία στα αριστερά τραβήχτηκε µε ευρυγώνιο φακό, εστιακής απόστασης

περίπου 20mm. Παρότι είναι αρκετά ευχάριστη σαν εικόνα δεν παρουσιάζει κάτι
ιδιαίτερο όσον αφορά τη σύνθεση. Η φωτογραφία στα δεξιά είναι το ίδιο πλάνο
τραβηγµένο µε φακό ζουµ εστιακής απόστασης 300mm. Με τον τρόπο αυτόν έρχο-
νται στο φως τα διάφορα στοιχεία της φωτογραφίας και µπορείτε πλέον να χρησι-
µοποιήσετε τα δέντρα και τους θάµνους για να καδράρετε τη γέφυρα και το ποτάµι.

157
Σύνθεση
85
Ορισµένες από τις ενέργειες
λήψης µιας φωτογραφίας
θεωρούνται φρόνιµες ή
λογικές, ενώ κάποιες άλλες
όχι. Για παράδειγµα, η διά-
σχιση ενός ρηχού χειµάρ-
ρου δεν κρύβει ιδιαίτερους
κινδύνους, όχι όµως και η
διάσχιση ενός δρόµου µε
έντονη κυκλοφορία.
158
Ενεργός συµµετοχή
στη φωτογράφηση
Ένα σηµαντικό βήµα στη βελτίωση των φωτογραφιών που τραβάτε είναι να αρχί-
σετε να σκέφτεστε σαν φωτογράφοι και να µην ενεργείτε σαν απλοί χρήστες που
στρέφουν τη µηχανή προς ένα σηµείο και πατούν µόνο το κουµπί. Αυτό δεν σηµαί-
νει ότι πρέπει να διαθέτετε ακριβό φωτογραφικό εξοπλισµό: µπορείτε να τραβήξετε
σπουδαίες φωτογραφίες µε κάθε είδος µηχανής, ειδικά εάν είστε διατεθειµένοι να
αφιερώσετε χρόνο και ενέργεια στον εντοπισµό καλών λήψεων.
Ένα σφάλµα που κάνουν πολλοί χρήστες φωτογραφικών µηχανών είναι ότι τρα-
βούν φωτογραφίες από ένα και µόνο σηµείο, χωρίς να µετακινούνται στον γύρω
χώρο. Ένα παράδειγµα είναι οι δεκάδες των τουριστών που τραβούν τις ίδιες
ακριβώς φωτογραφίες από το σηµείο όπου σταµάτησε το πούλµαν. Για να τραβή-
ξετε µια καλή φωτογραφία πολλές φορές χρειάζεται να ερευνήσετε τον χώρο και
να αναζητήσετε το καλύτερο σηµείο για τη λήψη σας. Ένας τρόπος για να επιτύχετε
κάτι τέτοιο είναι να συµµετέχετε σωµατικά στο κάδρο, τοποθετώντας τον εαυτό σας
µε τέτοιον τρόπο, ώστε ο θεατής να "µπαίνει" εικονικά στο κάδρο. Κατά τη διάρκεια
της διαδικασίας αυτής ενδέχεται να βρεθείτε σε ασυνήθιστες στάσεις ή καταστάσεις,
για παράδειγµα να σκαρφαλώσετε σε ένα δέντρο ή να ξαπλώσετε στο έδαφος, πιθα-
νότατα όµως αξίζει τον κόπο. Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε ξαπλώνοντας στον
βράχο που υπήρχε στη µέση ενός ποταµού και δίνει την εντύπωση ότι βρισκόµαστε
και εµείς µέσα στο ποτάµι. Όταν συµµετέχετε ενεργά στο κάδρο που φωτογραφίζετε,
τότε το τελικό αποτέλεσµα ενδέχεται να δείχνει πολύ πιο φυσικό.
86 ∆ηµιουργική σκέψη
∆εν χρειάζεται να βρεθείτε µπροστά σε ένα συγκλονιστικό φυσικό τοπίο ή ένα διά-
σηµο µνηµείο για να τραβήξετε εντυπωσιακές και ελκυστικές φωτογραφίες. Με λίγη
δηµιουργική σκέψη όλοι µας µπορούµε να τραβήξουµε αξιόλογες φωτογραφίες
στις περισσότερες τοποθεσίες και υπό την πλειονότητα των καιρικών και φωτιστι-
κών συνθηκών. Το µυστικό είναι η δηµιουργική σκέψη και η αυτοπεποίθηση ότι
µπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες υπό όλες τις συνθήκες. Μην σας φοβίζει η ιδέα
της δηµιουργικής προσέγγισης: όλοι µας µπορούµε να γίνουµε δηµιουργικοί, αρκεί
να εξασκηθούµε και να βάλουµε τη φαντασία µας να δουλέψει. Ψάξτε σε βιβλία, περιοδικά,
διαφηµίσεις και κάθε άλλο
Ένας τρόπος για να ξεκινήσετε να σκέφτεστε δηµιουργικά είναι να µελετήσετε όσες µέσο ή έντυπο που περιέχει
το δυνατόν περισσότερες και διαφορετικές µεταξύ τους φωτογραφίες. Ψάξτε σε φωτογραφίες
βιβλία, περιοδικά, διαφηµίσεις και κάθε άλλο µέσο ή έντυπο που περιέχει φωτο-
γραφίες. Αναλύστε το στυλ των φωτογραφιών, τη σύνθεσή τους, τις γωνίες υπό τις
οποίες τραβήχτηκαν και το φωτισµό. Μόλις εξοικειωθείτε µε τα δηµιουργικά στοι-
χεία που εµπλουτίζουν τους τύπους φωτογράφησης που προτιµάτε τότε µπορείτε
να ξεκινήσετε να τα αντιγράφετε. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι πρέπει να προσπα-
θήσετε να δηµιουργήσετε ακριβή αντίγραφα των φωτογραφιών που σας αρέσουν
– απλά χρησιµοποιήστε τις συγκεκριµένες τεχνικές ως οδηγούς για το δικό σας στυλ
φωτογράφησης. Να επικεντρώνεστε σε έναν τοµέα κάθε φορά, για παράδειγµα

159
τη σύνθεση, και προσπαθήστε να αναλάβετε ενεργό ρόλο στο καδράρισµα των
φωτογραφιών µε τον τρόπο που θέλετε, εφαρµόζοντας το στυλ των φωτογραφιών
που σας αρέσουν. Μετά από σύντοµο χρονικό διάστηµα θα µπορείτε να εφαρµόζετε
αυτόµατα αυτές τις τεχνικές και θα διαπιστώσετε ότι η δηµιουργική διαδικασία έχει
γίνει κοµµάτι του τρόπου που φωτογραφίζετε.
Ένας άλλος τρόπος για να αναπτύξετε τη δηµιουργικότητά σας είναι να επιλέξετε
µια καθόλου εξωτική τοποθεσία και, στη συνέχεια, να τραβήξετε τις καλύτερες φω-
τογραφίες που µπορείτε. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε τον κήπο σας, µια κοντινή
βιοµηχανική µονάδα ή ένα συγκρότηµα κτηρίων. Θυµηθείτε, οι φωτογραφίες σας
δεν χρειάζεται να απεικονίζουν υπέροχα τοπία ή εξωτικές παραλίες γεµάτες φοίνι-
κες για να θεωρηθούν δηµιουργικές. Για παράδειγµα, µπορείτε να πειραµατιστείτε
µε τη φωτογράφηση υφής (ξύλο, µέταλλο, πλαστικό) (γνωστές και ως "µατιέρες") ή
µοτίβων, για παράδειγµα τοίχοι από τούβλα ή σκαλωσιές. Όσο πιο κοινότυπη είναι
η τοποθεσία, τόσο πιο δηµιουργικοί θα χρειαστεί να γίνετε και η διαδικασία αυτή
είναι πιθανό να δώσει ορισµένες απρόσµενα καλές φωτογραφίες. Αρχίστε να σκέ-
φτεστε σαν φωτογράφοι και σύντοµα θα µπορείτε να φωτογραφίζετε σαν αυτούς.
Σύνθεση
87
Τα φρούτα, τα λαχανικά και
τα λουλούδια αποτελούν
εξαιρετικά θέµατα για φωτο-
γραφήσεις νεκρής φύσης και
µπορείτε να συνδυάσετε και
τα τρία είδη µαζί.
160
Νεκρή φύση
Οι εικόνες νεκρής φύσης ("still life") ίσως συνδέονται περισσότερο µε τη ζωγρα-
φική, πρόκειται όµως για έναν τοµέα της φωτογραφίας που δεν πρέπει να παρα-
βλέπουµε. Με απλά λόγια, νεκρή φύση ονοµάζουµε τη φωτογράφηση µιας οµάδας
"άψυχων" αντικειµένων. Αυτά είναι δυνατό να διατάσσονται µε καλλιτεχνικό ή
χιουµοριστικό τρόπο και το τελικό αποτέλεσµα κρίνεται συχνά από το προσωπικό
γούστο του καθενός.
Η δηµιουργία συνθέσεων νεκρής φύσης αποτελεί από µόνη της µια µορφή τέχνης
και ορισµένες φορές είναι ευκολότερο να βρείτε συνθέσεις νεκρής φύσης που
έχουν δηµιουργήσει άλλοι και, στη συνέχεια, να τις χρησιµοποιήσετε για τις φωτο-
γραφίες σας. Μια πλούσια πηγή θεµάτων είναι οι επιχειρήσεις που έχουν ως σκο-
πό την προσέλκυση πελατών, καθώς αυτό συχνά επιτυγχάνεται µε τη δηµιουργία
ελκυστικών συνθέσεων νεκρής φύσης. Καταστήµατα, εστιατόρια, καφέ και µπαρ
τοποθετούν συχνά συνθέσεις νεκρής φύσης κοντά στις εισόδους τους: συνήθως
είναι καλύτερα να κάνετε αναζήτηση σε µικρότερα, πιο εξειδικευµένα καταστήµατα,
παρά στα µεγάλα εµπορικά κέντρα ή πολυκαταστήµατα. Η φωτογραφία της απένα-
ντι σελίδας τραβήχτηκε έξω από ένα καφέ στη Γαλλία: Ο συνδυασµός των φρούτων,
του φωτισµού και του φόντου δηµιουργεί ένα ελκυστικό κάδρο που αντικατοπτρίζει
το χαρακτήρα του καταστήµατος.
Εάν θέλετε να δηµιουργήσετε τις δικές σας φωτογραφίες νεκρής φύσης, τότε πρέπει
πρώτα να δηµιουργήσετε την ίδια τη σύνθεση της νεκρής φύσης. Το αποτέλεσµα
εξαρτάται από την καλλιτεχνική σας δεινότητα, µπορείτε όµως να προσπαθήσετε
ακολουθώντας ορισµένους γενικούς κανόνες. Βασίστε τις συνθέσεις νεκρής φύσης
σε µεµονωµένα θέµατα, όπως είναι τα τρόφιµα, η τέχνη, ο αθλητισµός ή η τεχνολο-
γία. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν µπορείτε να έχετε ασύνδετα µεταξύ τους αντικείµενα
προκειµένου να δώσετε έµφαση, προσπαθήστε όµως να επιλέγετε την πλειονότητα
των αντικειµένων σας από την ίδια γενική κατηγορία. Στη συνέχεια τοποθετήστε τα
αντικείµενα µε τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι όλα ορατά (ή τουλάχιστον ένα τµήµα
του καθενός). Φέρτε τα µικρότερα αντικείµενα στο πρώτο πλάνο, µετακινήστε τα
µεγαλύτερα προς τα πίσω και προσπαθήστε να επιτύχετε µια οµοιόµορφη σύνθεση,
δηλαδή τίποτα να µη δείχνει τοποθετηµένο τυχαία ή παράταιρα. Σηµαντική είναι
επίσης και η βάση επάνω στην οποία θα τοποθετήσετε τη νεκρή φύση: δεν έχει κα-
νένα νόηµα να τοποθετήσετε µια πολύ προσεγµένη σύνθεση νεκρής φύσης επάνω
σε ένα ετοιµόρροπο ή κακόγουστο τραπέζι. Αντιµετωπίστε κάθε στοιχείο της νεκρής
φύσης µε την ίδια προσοχή και φροντίδα.
Η τελική πινελιά που πρέπει να βάλετε προτού φωτογραφίσετε µια νεκρή φύση
είναι ο φωτισµός. Ίσως χρειαστείτε πρόσθετες πηγές φωτισµού για να φωτίσετε δια-
φορετικά τµήµατα της σύνθεσης. Εάν είναι δυνατό, δηµιουργήστε µια φορητή σύν-
θεση, ώστε να µπορείτε να αλλάζετε τη θέση της ως προς τις φυσικές πηγές φωτός.
161
Σύνθεση
88
Εάν θέλετε να τραβήξετε µια
συγκεκριµένη φωτογραφία,
162
µην τα παρατάτε επειδή δεν
τα καταφέρατε µε την πρώτη
προσπάθεια. Επιστρέψτε
την επόµενη φορά που θα
σας δοθεί η ευκαιρία και
προσπαθήστε ξανά: πολλές
φορές για µια καλή φωτο-
γραφία απαιτείται προσπά-
θεια και επιµονή.
Περιµένοντας τη σωστή λήψη
Όπως συµβαίνει παντού, έτσι και στη φωτογραφία η τύχη παίζει πολύ σηµαντικό ρό-
λο. Μερικές φορές η τέλεια φωτογραφία απλά εµφανίζεται µπροστά µας. ∆υστυχώς
αυτό συµβαίνει σπάνια, µπορείτε όµως να αυξήσετε τις πιθανότητές σας εάν προσπα-
θήσετε να βρεθείτε στο σωστό µέρος την κατάλληλη στιγµή. Μπορείτε να προγραµ-
µατίσετε τη φωτογράφηση που θέλετε να κάνετε και να βρεθείτε στη σωστή θέση,
προκειµένου να εκµεταλλευτείτε την κατάλληλη στιγµή µόλις αυτή εµφανιστεί.
Εξ ορισµού, η αναµονή για την σωστή λήψη πιθανότατα διαρκεί αρκετά, σίγουρα
όµως θα δείτε αποτελέσµατα εάν έχετε την υποµονή να παραµείνετε στη θέση σας,
όσο περισσότερο µπορείτε. Η παρακάτω φωτογραφία αποτελεί ένα καλό παρά-
δειγµα. Φωτογράφιζα τα φώτα των αυτοκινήτων και αποφάσισα να περιµένω λίγο
ακόµα, µήπως εµφανιστεί κάτι ακόµα πιο ενδιαφέρον. Μετά από µισή ώρα πέρασε
ένα όχηµα του δήµου που είχε αρκετά πίσω φώτα γύρω από τα σήµατα ασφαλείας.
Η φωτογραφία που προέκυψε ήταν αρκετά διαφορετική σε σχέση µε τις λήψεις των
κανονικών αυτοκινήτων. Αν δεν είχα παραµείνει στη θέση µου δεν θα είχα βγάλει
αυτήν την αρκετά ενδιαφέρουσα φωτογραφία.
Σε ορισµένες περιπτώσεις η αναµονή ίσως διαρκέσει λίγα λεπτά, έως ότου εµφα-
νιστεί ο ήλιος πίσω από τα σύννεφα. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας
τραβήχτηκε µια φαινοµενικά συννεφιασµένη ηµέρα. Παρά τις συνθήκες αποφά-
σισα να µείνω διότι έβλεπα από τον καιρό ότι τα σύννεφα διαλύονταν. Η αναµονή
µου ανταµείφθηκε και µετά από 20 λεπτά εµφανίστηκε ο ήλιος, οπότε και µπόρεσα
να τραβήξω την πολύ καλύτερη φωτογραφία που φαίνεται στην απέναντι σελίδα.
Πολλές από τις φορές που φωτογραφίζουµε αξίζει να προβλέπουµε τις τυχόν αλ-
λαγές στο πλάνο που θα συµβούν µετά από µία ή δύο ώρες και, στη συνέχεια, να
ενεργούµε ανάλογα.
163
Σύνθεση

89 Θεµατική φωτογράφηση
Υπάρχουν τοποθεσίες φωτογράφησης που προσφέρονται για µία και µόνη συναρ-
παστική φωτογραφία. Τις περισσότερες φορές ωστόσο, µας δίνονται πάµπολλες
ευκαιρίες για τη λήψη πολλών και διαφορετικών φωτογραφιών. Ακόµα και αν δεν
εντοπίσετε αµέσως τις δυνατότητες των διαφορετικών λήψεων αξίζει να περιπλα-
νηθείτε στους γύρω χώρους και να µελετήσετε τις ευκαιρίες που υπάρχουν. Μόλις
εξοικειωθείτε µε τη συγκεκριµένη διαδικασία θα µπορείτε να φωτογραφίζετε ολό-
κληρες θεµατικές ενότητες σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις. Αυτή είναι µια συλλογή
φωτογραφιών, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τον χαρακτήρα µιας τοποθεσίας.
Κάθε φορά που έχετε τη µηχανή µαζί σας προσπαθήστε να εντοπίσετε τους διαφο-
ρετικούς τύπους των φωτογραφιών που µπορείτε να τραβήξετε. Για παράδειγµα,
εάν είστε στις διακοπές σας και βρίσκεστε σε µια παραλία τότε µπορείτε να τραβήξε-
τε φωτογραφίες των µελών της οικογένειας ή των φίλων που παίζουν µε την άµµο.
Στη συνέχεια µελετήστε τη θάλασσα και τα κύµατα και προσπαθήστε να τραβήξετε
καλλιτεχνικές λήψεις µε "πάγωµα" ή αποτύπωση της κίνησης του νερού. Κατόπιν
Όταν βρίσκεστε σε µια
περπατήστε κατά µήκος της παραλίας και αναζητήστε τυχόν µορφές ζωής που υπάρ-
τοποθεσία προσπαθήστε
χουν στις κοιλότητες των βράχων. Επίσης, µπορείτε να φωτογραφίσετε την υφή
να αναζητάτε "θεµατικές
(γνωστή και ως φωτογράφηση "µατιέρας") των ίδιων των βράχων ή των φυτών.
ενότητες" και όχι απλά
Προς το τέλος της ηµέρας τραβήξτε µερικά τυχαία στιγµιότυπα των ανθρώπων που
µεµονωµένες λήψεις. Εντο-
εγκαταλείπουν την παραλία, δείχνοντας την αντίθεση µε τη δράση και την ένταση
πίστε οµάδες αντικειµένων
164

που υπήρχε νωρίτερα. Μελετήστε τις εµφανείς ευκαιρίες φωτογράφησης και, στη
που συνδέονται µεταξύ τους
συνέχεια, προσπαθήστε να τις βελτιώσετε µε όσο το δυνατόν περισσότερους τύπους
και φωτογραφίστε τα µε
λήψεων µπορείτε. Το τελικό αποτέλεσµά σας θα είναι µια πολύ πιο ενδιαφέρουσα
διαφορετικούς τρόπους και
συλλογή φωτογραφιών.
συνθήκες.
Η συλλογή φωτογραφιών που παρουσιάζεται στις επόµενες σελίδες τραβήχτηκε
στο λιµάνι της Βαρκελώνης µε σκοπό να αναδείξει και να µεταφέρει τα διαφορετικά
χαρακτηριστικά της συγκεκριµένης τοποθεσίας.
165
166 Σύνθεση
 Ειδικές συνθήκες
10 φωτογράφησης

090 Πυροτεχνήµατα 168

Φωτογραφίες δεν βγάζουµε
091 Φώτα αυτοκινήτων 170
µόνο τις ηµέρες µε
092 Νυχτερινή λήψη θεµάτων 171
ηλιοφάνεια. Αυτή η ενότητα
µε νερό
δίνει συµβουλές για λήψη
093 Φωτισµένα κτήρια 174
φωτογραφιών υπό διάφορες
094 Νυχτερινά αστικά τοπία 176
καιρικές και φωτιστικές
095 Μεµονωµένα φώτα 178
συνθήκες. Στις συνθήκες στο σκοτάδι
αυτές περιλαµβάνονται 096 Φωτογράφηση προϊόντων 179
νυχτερινές λήψεις και λήψεις 097 Λήψεις µε χιόνια 180
µε χιόνι ή βροχή. Επίσης 098 Όταν πέφτει η βροχή 182
υπάρχουν συµβουλές για 099 Φωτογράφηση τροφίµων 183
και φαγητών
τη φωτογράφηση ζώων,
100 Ζώα 184
προϊόντων και τροφίµων.
101 Παίζοντας µε το ζουµ 186
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
90
Σε µια οργανωµένη ρίψη,
προσπαθήσετε να φτάσετε
νωρίς στην τοποθεσία για να
πιάσετε την καλύτερη θέση
Οι σπιθιριστές (sparklers)
που βάζουµε σε τούρτες ή
κρατάµε στο χέρι είναι µια
µορφή πυροτεχνηµάτων
168
που δηµιουργούν εντυπω-
σιακά φωτεινά ίχνη.
Πυροτεχνήµατα
Ο καλύτερος συνδυασµός χρωµάτων, µοτίβων και κίνησης δηµιουργείται κατά τη
φωτογράφηση πυροτεχνηµάτων, δίνοντας συναρπαστικά φωτογραφικά αποτελέ-
σµατα. Η ρίψη πυροτεχνηµάτων γίνεται όλο και πιο δηµοφιλής, ειδικά σε γάµους,
τοπικές εορτές και εκδηλώσεις ή στον εορτασµό της Πρωτοχρονιάς. Για το φωτο-
γράφο οι επίσηµες και οργανωµένες ρίψεις πυροτεχνηµάτων αποτελούν την καλύ-
τερη ευκαιρία διότι διαρκούν περισσότερο και περιέχουν µεγαλύτερη ποικιλία (από
τη στιγµή που έχει αναλάβει την οργάνωση και εκτέλεση κάποιος επαγγελµατίας
εσείς µπορείτε να αφοσιωθείτε απερίσπαστοι στη φωτογράφησή τους).
Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε µια οργανωµένη ρίψη πυροτεχνηµάτων, τότε
είναι καλύτερα να φτάσετε στην τοποθεσία νωρίς ώστε να πιάσετε την καλύτερη θέ-
ση. Από τη στιγµή που θα φωτογραφίσετε νύχτα θα χρειαστείτε ένα τρίποδο για τη
σταθεροποίηση της µηχανής. Παρά το γεγονός ότι επικρατούν συνθήκες χαµηλού
φωτισµού, κατά τη φωτογράφηση πυροτεχνηµάτων χρησιµοποιούνται διάφορες
ρυθµίσεις ταχύτητας φωτοφράκτη. Πειραµατιστείτε µε µια γρήγορη ταχύτητα φω-
τοφράκτη (περίπου 1/60 ή 1/125 του δευτερολέπτου) για να δείτε εάν µπορείτε
να αποτυπώσετε µεµονωµένα πυροτεχνήµατα. Ο λόγος για τον οποίο µπορείτε να
χρησιµοποιήσετε µια σχετικά γρήγορη ταχύτητα τη νύχτα είναι ότι τα ίδια τα πυρο-
τεχνήµατα εκπέµπουν αρκετό φως για τη δηµιουργία ξεχωριστών εφέ.
Γενικά, µια λίγο πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη δηµιουργεί πιο καλλιτεχνικά εφέ
και µεταφέρει την αίσθηση των χρωµάτων και της κίνησης. Οι φωτογραφίες στην
απέναντι σελίδα τραβήχτηκαν µε ταχύτητα φωτοφράκτη 1/4 του δευτερολέπτου,
καταγράφοντας την έκρηξη των πυροτεχνηµάτων και την τροχιά τους στον ουρανό.
Ένας ακόµα τρόπος φωτογράφησης πυροτεχνηµάτων είναι η έκθεση για µεγάλο
χρονικό διάστηµα, χρησιµοποιώντας ταχύτητα φωτοφράκτη µεταξύ πέντε και δέκα
δευτερολέπτων. Με τον τρόπο αυτό µπορείτε να φωτογραφίσετε σε µία λήψη περισ-
σότερα από ένα πυροτεχνήµατα, και θα έχετε καλύτερα αποτελέσµατα εάν χρησιµο-
ποιήσετε ευρυγώνιο φακό από µεγάλη απόσταση.
169
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

91 Φώτα αυτοκινήτων
Η φωτογράφηση φώτων αυτοκινήτων είναι µια ενδιαφέρουσα άσκηση νυχτερινής
φωτογράφησης. Οι έγχρωµες γραµµές που σχηµατίζονται δίνουν την αίσθηση της
κίνησης και δηµιουργούν φωτογραφίες µε έναν αέρα σουρεαλισµού.

Για να φωτογραφίσετε φώτα αυτοκινήτων τη νύχτα, επιλέξτε µια τοποθεσία όπου

γνωρίζετε ότι περνούν αρκετά αυτοκίνητα. Ανάλογα µε την εποχή του χρόνου ίσως
φανείτε τυχεροί και φωτογραφίσετε σε ώρες αυξηµένης κυκλοφορίας µε τον ήλιο
να έχει ήδη δύσει. Φροντίστε ώστε να µην στέκεστε στο οδόστρωµα και χρησιµο-
Όσα περισσότερα αυτοκί- ποιήστε τρίποδο για τη σταθεροποίηση της µηχανής διότι θα επιλέξετε πολύ αργές
νητα περάσουν µέσα στη ταχύτητες φωτοφράκτη.
διάρκεια της λήψης, τόσα
περισσότερα ίχνη θα φαίνο- Το µυστικό στη φωτογράφηση φώτων αυτοκινήτων είναι να έχετε µεγάλη διάρκεια
νται στη φωτογραφία. έκθεσης ώστε τα οχήµατα να διασχίζουν ολόκληρο το κάδρο, αφήνοντας µεγάλου
µήκους φωτεινά ίχνη. Στην κάτω φωτογραφία επιλέχθηκε διάφραγµα f16 για την
επίτευξη όσο το δυνατόν µεγαλύτερου βάθους πεδίου (σχεδόν όσο ολόκληρη τη
φωτογραφία). Η ταχύτητα φωτοφράκτη ρυθµίστηκε στα 10 δευτερόλεπτα έτσι, ώστε
τα ίχνη να "γράφουν" σε ολόκληρη τη φωτογραφία, χωρίς όµως να φαίνονται τα
ίδια τα οχήµατα, τα οποία είχαν πολύ µεγάλη ταχύτητα για να αποτυπωθούν στην
επιλεγµένη διάρκεια έκθεσης. Εάν τα οχήµατα αποµακρύνονται από τη µηχανή τα
ίχνη των φώτων είναι κόκκινα, ενώ εάν πλησιάζουν τη µηχανή τότε τα ίχνη θα είναι
170

λευκά.
92 Νυχτερινή λήψη θεµάτων
µε νερό
Στα "Μυστικά 70 και 71" είδαµε τα διαφορετικά φωτογραφικά εφέ που µπορούµε
να επιτύχουµε κατά τη φωτογράφηση του νερού. Οι δυνατότητες φωτογράφησης
νερού αυξάνονται τη νύχτα και µας δίνεται η ευκαιρία να τραβήξουµε φωτογραφίες
µε νερό στο σκοτάδι.
Πειραµατιστείτε µε πιο
Ο βασικότερος παράγοντας της νυχτερινής φωτογράφησης θεµάτων µε νερό είναι η αργές και πιο γρήγορες
χρήση τριπόδου. Εξαιτίας του χαµηλού φωτισµού, απαιτείται η ρύθµιση της ταχύτη- ταχύτητες φωτοφράκτη για
τας φωτοφράκτη σε αρκετά δευτερόλεπτα, ώστε να εισέλθει αρκετό φως στη µηχα- να δείτε την επίδρασή τους
νή. Εάν δεν χρησιµοποιήσετε τρίποδο τότε η φωτογραφία θα βγει "κουνηµένη". τόσο στη φωτεινότητα του
πλάνου, όσο και στην εµ-
Η χρήση αργής ταχύτητας φωτοφράκτη επιδρά σηµαντικά στην απεικόνιση του φάνιση του νερού.
νερού στην τελική φωτογραφία. Η συνεχής κίνηση του νερού ενόσω είναι ανοικτός
ο φωτοφράκτης δηµιουργεί ένα εφέ θολώµατος που δίνει στο νερό γαλακτώδη εµ-
φάνιση. Εάν υπάρχει και κάποια πηγή φωτός τότε η συγκεκριµένη τεχνική µπορεί
να δώσει εκπληκτικές, ατµοσφαιρικές φωτογραφίες. Η κάτω φωτογραφία τραβή-
χτηκε µε διάφραγµα f8 και ταχύτητα φωτοφράκτη ίση µε 30 δευτερόλεπτα. Η σκηνή Για τη νυχτερινή φωτογρά-
φωτιζόταν αµυδρά από το φεγγάρι, το οποίο έδινε αρκετό φως ώστε το νερό να φηση θεµάτων µε νερό,
αποκτήσει µια γαλαζωπή απόχρωση. Η φωτογραφία των δύο επόµενων σελίδων επιλέξτε στη µηχανή την
τραβήχτηκε µε διάφραγµα f11 και ταχύτητα φωτοφράκτη ίση µε 10 δευτερόλεπτα. προτεραιότητα ταχύτητας

171
Τα φώτα της γέφυρας ήταν αρκετά πιο δυνατά, συνεπώς µπορούσαµε να χρησιµο- φωτοφράκτη.
ποιήσουµε συντοµότερο χρόνο έκθεσης σε σχέση µε την κάτω φωτογραφία.
172 Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
173
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
93
Απαιτείται αργή ταχύτητα
φωτοφράκτη, η οποία επι-
βάλει τη σταθεροποίηση
της µηχανής σε τρίποδο
174
Χρησιµοποιείτε πάντα την
τεχνική "bracketing" όταν
φωτογραφίζετε κτήρια τη
νύχτα (και σε κάθε νυχτερι-
νή φωτογράφηση). Αυτό
σηµαίνει την αντιστάθµιση
της έκθεσης κατά ένα ή δύο
στοπ επάνω ή κάτω από τις
ρυθµίσεις έκθεσης που επι-
λέγει η µηχανή.
Φωτισµένα κτήρια
Η φωτογράφηση κτηρίων κατά τη διάρκεια της ηµέρας δίνει ικανοποιητικές φωτο-
γραφίες, υπάρχουν όµως περιπτώσεις στις οποίες η νυχτερινή τους όψη είναι πιο
µεγαλειώδης και πιο συναρπαστική. Σε πολλές πόλεις ανά τον κόσµο υπάρχουν
κτήρια ή κτίσµατα που φωτίζονται τη νύχτα, δηµιουργώντας ιδανικές συνθήκες
φωτογράφησης.
Εάν θέλετε να φωτογραφίσετε κτήρια τη νύχτα, επιλέξτε αυτά που φωτίζονται µε
κάποιο είδος τεχνητού φωτισµού. Ο τεχνητός φωτισµός πέφτει µε τέτοιον τρόπο
ώστε να τα κάνει να ξεχωρίζουν από το υπόλοιπο φόντο. Κάτι άλλο που πρέπει να
θυµάστε κατά τη νυχτερινή φωτογράφηση κτηρίων είναι να µην χρησιµοποιήσετε
το φλας. Οι περισσότερες µονάδες φλας που υπάρχουν στις ψηφιακές µηχανές δεν
είναι αρκετά ισχυρές για να φωτίσουν κάτι τόσο µεγάλο όπως είναι ένα κτήριο, µε
αποτέλεσµα να φωτίζουν µόνο ένα µικρό τµήµα του πρώτου πλάνου. (Μπορείτε να
χρησιµοποιήσετε το φλας µόνο εάν σκοπεύετε να κάνετε κοντινή λήψη σε ένα συ-
γκεκριµένο τµήµα ενός κτηρίoυ.)
Για τη νυχτερινή λήψη κτηρίων το τρίποδο είναι απολύτως απαραίτητο. Εξαιτίας
του χαµηλού φωτισµού απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, η οποία επιβάλλει
τη σταθεροποίηση της µηχανής σε τρίποδο. Όπως και στους υπόλοιπους τύπους
φωτογράφησης κτηρίων, προσπαθήστε να τραβήξετε από τέτοιο σηµείο ώστε στο
κάδρο να περιλαµβάνεται ολόκληρο το κτήριο µαζί µε τα στοιχεία του πρώτου πλά-
νου, εάν υπάρχουν. Η επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβήχτηκε µε τα-
χύτητα φωτοφράκτη ίση µε δύο δευτερόλεπτα, προκειµένου να εισέλθει αρκετό φως
στη µηχανή. Χάρη στον τεχνητό φωτισµό του κτηρίoυ δεν χρειάστηκε να επιλέξου-
µε πιο αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Η φωτογραφία απέκτησε επιπλέον ενδιαφέρον
χάρη στα λέιζερ που υπήρχαν στην οροφή του κτηρίoυ, γεγονός που αποδεικνύει
ότι αξίζει να αναζητάτε κοντινά κτήρια µε αντίστοιχα διακοσµητικά εφέ (τα συγκε-
κριµένα εφέ υπάρχουν σε πολλές µεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσµο).
Τη νύχτα µπορείτε επίσης να φωτογραφίσετε λεπτοµέρειες των κτηρίων. Αυτές συ-
νήθως φωτίζονται αποκλειστικά από προβολείς ή φώτα σποτ, όπως φαίνεται στην
κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για τη συγκεκριµένη φωτογραφία χρειά-
στηκε ταχύτητα φωτοφράκτη µόλις ενός δευτερολέπτου διότι υπήρχε αρκετό φως
από τους προβολείς, και πάλι όµως η διάρκεια λήψης ήταν τόση ώστε να απαιτείται
η χρήση τριπόδου.
175
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
94
Ένα σύµπλεγµα κτηρίων
µπορεί να αποδώσει το χα-
ρακτήρα µιας πόλης
176
Φροντίστε κατά τη νυχτερινή
φωτογράφηση αστικών
τοπίων να µην κινήσετε τις
υποψίες των περιοίκων.
Νυχτερινά αστικά τοπία
∆εν υπάρχει κανένας λόγος να βάλετε τη µηχανή σας στη θήκη της όταν πέφτει η νύ-
χτα. Στην πραγµατικότητα πρέπει να κάνετε ακριβώς το αντίθετο διότι σας δίνεται η
ευκαιρία για συγκλονιστικές φωτογραφίες. Ένα δηµοφιλές θέµα είναι τα νυχτερινά
αστικά τοπία που γεµίζουν µε τα φωτισµένα κτήρια, ενώ τα φώτα του δρόµου παρέ-
χουν επιπλέον φως. Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε ένα τέτοιο θέµα, τότε κατά τη
διάρκεια της ηµέρας αφιερώστε λίγο χρόνο για να εντοπίσετε πιθανές τοποθεσίες
και συνθέσεις, ώστε να εξοικονοµήσετε χρόνο και κόπο όταν πέσει το σκοτάδι.
Το καλύτερο φως για ηµερήσια φωτογράφηση διαρκεί µία ώρα µετά την ανατολή
ή πριν τη δύση του ηλίου και µε τον ίδιο τρόπο η καλύτερη περίοδος για νυχτερινή
φωτογράφηση είναι η µία ώρα µετά το ηλιοβασίλεµα. Το φως διατηρεί χαµηλή
ένταση ενώ ο ουρανός εξακολουθεί να χρωµατίζεται από το διάχυτο φως του ήλιου.
Πρόκειται για το γνωστό λυκόφως µε το συχνά µωβ χρώµα, το οποίο µπορεί να γε-
µίσει το φόντο ενός αστικού τοπίου.
Μια επιλογή κατά τη φωτογράφηση αστικών τοπίων είναι να επικεντρωθείτε σε µια
οµάδα κτηρίων. Έτσι είναι δυνατή η αποτύπωση του χαρακτήρα µιας πόλης και ένα
σύµπλεγµα µε ουρανοξύστες είναι η ιδανική λύση για τον σκοπό αυτό, όπως ακρι-
βώς στην επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας που τραβήχτηκε στο Λας Βέγκας
και απεικονίζει οµοιώµατα από τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Για αυτόν
τον τύπο φωτογράφησης µπορείτε να χρησιµοποιήσετε έναν ευρυγώνιο φακό (ή
ένα φακό ζουµ στην ελάχιστη εστιακή απόσταση) και αργή ταχύτητα φωτοφράκτη.
Σε αυτό το παράδειγµα επιλέχθηκε ταχύτητα φωτοφράκτη 8 δευτερολέπτων µε τη
µηχανή σε τρίποδο.
Μία ακόµα επιλογή για νυχτερινά αστικά τοπία είναι να βρείτε µια τοποθεσία επά-
νω από την πόλη που θα σας βοηθήσει να την απεικονίσετε ολόκληρη, όπως φαίνε-
ται στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας. Για τον σκοπό αυτό ίσως χρειαστεί
να αναρριχηθείτε σε ένα κοντινό λόφο ή να βρείτε ένα ψηλό κτήριο το οποίο θα
µπορείτε να επισκεφτείτε τις νυχτερινές ώρες. Αυτός ο τύπος φωτογράφησης ίσως
απαιτεί αρκετή προσπάθεια για τον εντοπισµό της κατάλληλης τοποθεσίας, σίγουρα
όµως αξίζει την προσπάθεια. Φυσικά µην ξεχάσετε να χρησιµοποιήσετε τρίποδο
και αργή ταχύτητα φωτοφράκτη: η κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας τραβή-
χτηκε µε κλειστό διάφραγµα (f16) ώστε να επιτευχθεί µεγάλο βάθος πεδίου και
ταχύτητα φωτοφράκτη ίση µε 30 δευτερόλεπτα.
177
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

95 Μεµονωµένα φώτα στο σκοτάδι

Η νυχτερινή φωτογράφηση χωρίς φλας δεν συνεπάγεται απαραίτητα την ανάγκη
τριπόδου ή αργής ταχύτητας φωτοφράκτη, η οποία θα επιτρέψει την είσοδο αρκε-
τού φωτός στη µηχανή. Μια ενδιαφέρουσα επιλογή είναι η φωτογράφηση έντονων
φώτων σε σκοτεινό φόντο. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργούνται "δυνατές" φωτογρα-
φίες για τις οποίες δεν είναι απαραίτητη η χρήση τριπόδου. Αυτή η τεχνική είναι
ιδιαίτερα αποτελεσµατική για αντικείµενα όπως είναι οι φανοστάτες και οι φωτεινοί
σηµατοδότες.

Εάν φωτογραφίσετε φω- Η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε µε αρχικό κλείδωµα της έκθεσης σε ένα από τα
τεινούς σηµατοδότες για φώτα του κάδρου (για λεπτοµέρειες σχετικά µε το κλείδωµα έκθεσης ανατρέξτε
µεγάλο χρονικό διάστηµα στo "Μυστικό 30"). Το κλείδωµα έδωσε ταχύτητα φωτοφράκτη ίση µε 1/60 του
(περίπου 5 δευτερόλεπτα) δευτερολέπτου (αρκετά γρήγορη για χρήση της µηχανής µε το χέρι). Στη συνέχεια,
τότε έχετε πιθανότητες να το κάδρο ανασυντέθηκε µε το κουµπί λήψης πατηµένο µέχρι τη µέση ώστε να δια-
φωτογραφίσετε αναµµένα τηρηθεί το κλείδωµα της έκθεσης. Κατόπιν τραβήχτηκε η φωτογραφία και η σχετικά
και τα τρία χρώµατά τους. γρήγορη ταχύτητα φωτοφράκτη εξασφάλισε την υποέκθεση του φόντου, το οποίο
Προσπαθήστε πρώτα να φαίνεται µαύρο, προσθέτοντας ενδιαφέρον στη φωτογραφία µε τα δυνατά φώτα.
εξοικειωθείτε µε τη σειρά
που ανάβουν τα χρώµατα
και τη διάρκεια που αυτά
παραµένουν αναµµένα.
178
96 Φωτογράφηση προϊόντων
Υπάρχουν ορισµένες µορφές φωτογράφησης που είναι πολύ εξειδικευµένες και
απαιτούν τη χρήση εξίσου εξειδικευµένου εξοπλισµού. Ένας τέτοιος τύπος είναι
η φωτογράφηση προϊόντων. Πρόκειται για τύπους φωτογραφιών που συναντάµε
σε περιοδικά και φυλλάδια και απεικονίζουν τα προϊόντα µε τον καλύτερο δυνατό
τρόπο. Αν και πολλές από αυτές τις φωτογραφίες δείχνουν εύκολες στη λήψη τους,
τις περισσότερες φορές συµβαίνει το αντίθετο. Το κύριο πρόβληµα µε τη
φωτογράφηση µεµονω-
Ακόµα και αν το επάγγελµά σας δεν απαιτήσει ποτέ να κάνετε µια φωτογράφηση µένων αντικειµένων είναι οι
προϊόντος, πιθανότατα θα υπάρξουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί να φωτογρα- λάµψεις και οι αντανακλάσεις
φίσετε άψυχα αντικείµενα, ίσως για κάποιο ενηµερωτικό δελτίο ή µια εργασία ή
άσκηση.

Το κύριο πρόβληµα µε τη φωτογράφηση µεµονωµένων αντικειµένων είναι οι

λάµψεις ή οι αντανακλάσεις που αυτά προκαλούν. Με κάθε τύπο φωτισµού τα πε-
ρισσότερα αντικείµενα δηµιουργούν κάποιου είδους λάµψη ή αντανάκλαση. Μία
επιλογή είναι η χρήση φλας, ακόµα και αυτό όµως ενδέχεται να ανακλαστεί από το
αντικείµενο, εµφανίζοντας µια λευκή αναλαµπή στη φωτογραφία. Εάν έχετε εξωτε-
Μπορείτε να χρησιµοποι-
ρική µονάδα φλας τότε µπορείτε να κατευθύνετε τη δέσµη του φλας προς το ταβάνι ή
ήσετε λευκά ή έγχρωµα
έναν τοίχο έτσι, ώστε να µειώσετε ή να εξαλείψετε την αναλαµπή. Επίσης, ως πηγή
φύλλα ή υφάσµατα για να

179
φωτός αντί για φλας µπορείτε να χρησιµοποιήσετε µια λάµπα.
κρύψετε ένα ετερόκλητο ή
Εάν θέλετε να κάνετε µια φωτογράφηση προϊόντος χρησιµοποιώντας φυσικό ακατάστατο φόντο. Με τον
φως, τότε προτιµήστε να φωτογραφίσετε νωρίς το πρωί και τοποθετήστε το προϊόν τρόπο αυτό δίνεται µεγα-
επάνω σε λευκό σεντόνι, δίπλα σε ανοικτό παράθυρο. Τραβήξτε φωτογραφίες από λύτερη έµφαση στο ίδιο το
διαφορετικές γωνίες για να δείτε ποια δίνει τα καλύτερα αποτελέσµατα, όσον αφορά προϊόν και όχι στο φόντο.
την εµφάνιση ή την απουσία αντανακλάσεων και λάµψεων.

Η επαγγελµατική λύση στο πρόβληµα της φωτογράφησης προϊόντων είναι ένα λευ-
κό κουτί σε σχήµα θόλου που ονοµάζεται Cloud Dome ή Light Cube. Αυτό διαθέτει
ένα προσαρµογέα για την τοποθέτηση της µηχανής και δηµιουργεί οµοιόµορφο
φωτισµό, ο οποίος εξαλείφει τις αντανακλάσεις.
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
97
Όταν φωτογραφίζετε πλάνα
180
µε χιόνι ή πλάνα όπου κυ-
ριαρχεί το µαύρο χρώµα,
κάντε φωτοµέτρηση σε µια
γκρίζα κάρτα για να λύσετε
το πρόβληµα που δηµιουρ-
γεί η αντανάκλαση του 18%
του φωτός. Η φωτοµέτρηση
που γίνεται µε χρήση της
γκρίζας κάρτας εξασφαλίζει
ότι το χιόνι θα απεικονίζεται
στη φωτογραφία µε λευκό
χρώµα. Γκρίζα κάρτα µπο-
ρείτε να αγοράσετε από
ενηµερωµένα καταστήµατα
φωτογραφικών ειδών.
Λήψεις µε χιόνια
Η αρχική εντύπωση είναι ότι η φωτογράφηση µε χιόνι είναι µια εύκολη υπόθεση:
απλά συνθέτουµε το κάδρο, πατάµε το κουµπί και έχουµε όσες χειµωνιάτικες φωτο-
γραφίες θέλουµε. Αυτό ισχύει έως ένα βαθµό. Το πρόβληµα όµως (εάν δεν έχουν
ληφθεί τα κατάλληλα διορθωτικά µέτρα) είναι ότι στις φωτογραφίες το χιόνι θα φαί-
νεται γκρίζο και όχι λευκό όπως όλοι το γνωρίζουµε. Το φαινόµενο αυτό οφείλεται
στον τρόπο µε τον οποίο κάνει φωτοµέτρηση µια ψηφιακή µηχανή.
Από κατασκευής τα φωτόµετρα που υπάρχουν στις ψηφιακές µηχανές λειτουργούν
βλέποντας τα πάντα µε το "µέσο γκρίζο" χρώµα. Αυτό σηµαίνει ότι προσπαθούν να
εκτιµήσουν την έκθεση σε ένα κάδρο υπολογίζοντας την ποσότητα του φωτός που
ανακλάται προς τη µηχανή µε την παραδοχή ότι όλα τα αντικείµενα έχουν µέσο
γκρίζο χρώµα. Η επιλογή του χρώµατος αυτού οφείλεται στο γεγονός ότι το µέσο
γκρίζο αντανακλά περίπου το 18% του προσπίπτοντος φωτός, τιµή που αποτελεί τη
βέλτιστη για τη µέτρηση του φωτός στις περισσότερες φωτογραφικές λήψεις. Η τιµή
αυτή είναι γνωστή και ως ανάκλαση του 18%.
Το πρόβληµα µε την ανάκλαση του 18% και του µέσου γκρίζου εµφανίζεται όταν στο
κάδρο υπάρχει αµιγές µαύρο ή λευκό χρώµα. Αυτά τα δύο χρώµατα ανακλούν πολύ
λιγότερο και πολύ περισσότερο φως αντίστοιχα: το µαύρο ανακλά περίπου το 9%
του φωτός και το λευκό ανακλά περίπου το 36% του φωτός. Εξαιτίας των παραπά-
νω, κατά τη φωτογράφηση µε χιόνι η µηχανή θα υποθέσει ανάκλαση του 18% και
όχι του 36%, δηλαδή το χιόνι θα απεικονιστεί ως µέσο γκρίζο και όχι ως λευκό.
Για την απεικόνιση του χιονιού µε πραγµατικά λευκό χρώµα έχετε δύο επιλογές.
Η µία είναι η λήψη κανονικής φωτοµέτρησης και, στη συνέχεια, χρήση αντιστάθ-
µισης έκθεσης (για λεπτοµέρειες βλέπε "Μυστικό 34") προκειµένου να προσθέσετε
φως στο κάδρο (αρκεί η αντιστάθµιση έκθεσης κατά ένα ή δύο στοπ). Εναλλακτικά,
µπορείτε να κάνετε φωτοµέτρηση σε κάποια άλλη περιοχή του πλάνου που δεν έχει
λευκό χρώµα. Με τον τρόπο αυτό θα πετύχετε σωστή έκθεση και, στη συνέχεια,
µπορείτε να κάνετε ανασύνθεση του κάδρου και να τραβήξετε τη φωτογραφία. Στην
επάνω φωτογραφία της απέναντι σελίδας η φωτοµέτρηση έγινε στο χιόνι, µε αποτέ-
λεσµα η φωτογραφία να έχει µια µπλε-γκρίζα απόχρωση. Στη µεσαία φωτογραφία
η φωτοµέτρηση έγινε στο µπλε ουρανό, λίγο πιο ψηλά από το βουνό. Με τον τρόπο
αυτό εξασφαλίσαµε ότι µετά την ανασύνθεση του κάδρου η έκθεση θα είναι σωστή
για ολόκληρη τη φωτογραφία.
Μόλις εξοικειωθείτε µε τη φωτοµέτρηση των πλάνων που περιέχουν χιόνι θα µπο-
ρείτε να επικεντρωθείτε στη σύνθεση. Ίσως βρεθείτε µπροστά σε σκηνές µε φρέσκο
χιόνι και στην περίπτωση αυτή µια καλή ιδέα είναι να συµπεριλάβετε τουλάχιστον
ένα αντικείµενο ενδιαφέροντος. Κάποιες φορές αξίζει να βγείτε σε εξωτερικό χώρο
κατά τη χιονόπτωση, όπως στην κάτω φωτογραφία της απέναντι σελίδας, και να
επιχειρήσετε να τραβήξετε φωτογραφίες µε δραµατικό χαρακτήρα. Σε κάθε περί-
πτωση πάντως φροντίστε να διατηρείτε τη µηχανή στεγνή.
181
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

98 Όταν πέφτει η βροχή

Η βροχή είναι ένα καιρικό φαινόµενο που αναγκάζει πολλούς φωτογράφους να
µαζέψουν τις µηχανές τους και να ασχοληθούν µε κάτι άλλο. Ωστόσο, οι βροχερές
ηµέρες αποδεικνύονται µερικές φορές ιδανικές για τη φωτογράφηση επιβλητικών
τοπίων ή στιγµιότυπων από δραστηριότητες που διεκόπησαν εξαιτίας της βροχής,
για παράδειγµα µια άδεια παιδική χαρά υπό βροχή.

Το βασικότερο µέληµά σας κατά τη φωτογράφηση υπό βροχή είναι να διατηρείτε

στεγνή τη µηχανή σας. Ο καλύτερος τρόπος πιθανότατα είναι µια ειδικά σχεδιασµέ-
νη αδιάβροχη θήκη για τη µηχανή. Πρόκειται για ειδικές θήκες που εφαρµόζουν
γύρω από τη µηχανή και διαθέτουν στο εµπρός τµήµα τους ένα άνοιγµα για το φακό.
Ορισµένες αδιάβροχες θήκες διαθέτουν αρκετό χώρο στο πίσω τµήµα τους ώστε
να καλύπτουν το κεφάλι του φωτογράφου ενώ σκοπεύει µέσα από το σκόπευτρο ή
την οθόνη LCD. Εναλλακτικά µπορείτε να κατασκευάσετε µόνοι σας µια αδιάβροχη
θήκη. Μπορείτε να χρησιµοποιήσετε µια πλαστική σακούλα, την οποία θα τυλίξετε
γύρω από τη µηχανή, αφού ανοίξετε µια τρύπα για το φακό. Εάν προτιµήσετε αυτήν
Εάν κατά τη φωτογράφηση τη λύση τότε χρησιµοποιήστε µια ανθεκτική σακούλα και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρ-
πλάνων µε βροχή αρχίσουν χουν άλλες τρύπες εκτός από αυτήν για το φακό.
να πέφτουν κεραυνοί, τότε
σας συµβουλεύουµε να Κατά τη φωτογράφηση στη βροχή προσπαθήστε να βρείτε ένα σηµείο λήψης που
διακόψετε τη φωτογράφηση θα σας προφυλάσσει. Ο λόγος είναι ότι παρά την προστασία της µηχανής, εάν δεν
182

και να προφυλαχθείτε σε είστε προφυλαγµένοι από τη βροχή είναι πιθανό να πέσουν σταγόνες στον φακό.
κλειστό χώρο. Καλή ιδέα είναι επίσης η χρήση τριπόδου διότι το φως είναι περιορισµένο σε σχέση
µε µια ηλιόλουστη ηµέρα, γεγονός που απαιτεί φωτογράφηση µε αργές ταχύτητες
φωτοφράκτη.

Η λήψη φωτογραφιών µε θέµα τη βροχή είναι δυνατή ακόµα και εάν δεν θέλετε να
εκτεθείτε στη βροχή. Η φωτογράφηση µέσα από ένα παράθυρο στο οποίο πέφτει η
βροχή, όπως στη φωτογραφία αυτής της σελίδας, µεταδίδει το αίσθηµα της ανίας ή
της αποµόνωσης που
κυριαρχεί µια βροχερή
ηµέρα. Για να επιτύ-
χετε µια τέτοια λήψη,
φροντίστε να έχετε
εστιάσει στις σταγόνες
που υπάρχουν στο
παράθυρο και όχι στο
φόντο. Η συγκεκριµένη
λήψη γίνεται ευκολό-
τερα µε τη λειτουργία
χειροκίνητης εστίασης,
εάν φυσικά τη διαθέτει
η µηχανή σας.
99 Φωτογράφηση
τροφίµων και φαγητών
Τα τρόφιµα αποτελούν έναν τοµέα µε τον οποίο ασχολείται µια ακριβοπληρωµένη
µερίδα επαγγελµατιών, δεν υπάρχει όµως κανένα εµπόδιο για κάποιον που δια-
θέτει ψηφιακή µηχανή να βγάλει συναρπαστικές φωτογραφίες αντικειµένων που
ανήκουν στην κατηγορία των τροφίµων.

Κατά τη φωτογράφηση τροφίµων προσπαθήστε να αποτυπώσετε τα ιδιαίτερα χαρα- Προσπαθήστε να απο-

κτηριστικά του τροφίµου µε το οποίο ασχολείστε: την πλούσια υφή της σοκολάτας δώσετε την αίσθηση ενός
χρησιµοποιώντας µια κοντινή λήψη, τη φρεσκάδα ενός µήλου κόβοντάς το και πραγµατικού δείπνου και
αφήνοντας το χυµό να τρέξει στη φλούδα του ή το µέγεθος ενός χοτ-ντογκ φωτογρα- όχι απλά να απεικονίσετε τα
φίζοντάς το κατά µήκος και από χαµηλή γωνία ώστε να γεµίζει το κάδρο. τρόφιµα
Σηµαντικό επίσης είναι να δηµιουργήσετε µια όσο το δυνατόν πιο ελκυστική σύνθε-
ση. Εάν, για παράδειγµα, θέλετε να φωτογραφίσετε το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι,
µπορείτε να συµπεριλάβετε και άλλα στοιχεία, όπως είναι το στήσιµο του τραπεζιού,
τα κεριά και τα στολίδια, ώστε να δηµιουργήσετε µια συνολική ατµόσφαιρα. Προ-
σπαθήστε να αποδώσετε την αίσθηση ενός πραγµατικού δείπνου και όχι απλά να
απεικονίσετε τα τρόφιµα.

Ένα πολύτιµο µυστικό της φωτογράφησης τροφίµων και φαγητών είναι η λήψη ενώ
Τα φρούτα και τα λαχανικά

183
τα τρόφιµα είναι κρύα. Με τον τρόπο αυτό δεν υπάρχουν ατµοί, οι οποίοι θολώνουν
το φακό της µηχανής. Παράλληλα µπορείτε να αλείψετε τα αντικείµενα µε λάδι ή δείχνουν πολύ πιο ελκυ-
ακόµα και υγρό κερί προκειµένου να αποκτήσουν τη χαρακτηριστική λάµψη που στικά εάν τα ψεκάσετε µε
έχουν όταν βγαίνουν από το φούρνο. Πολλοί επαγγελµατίες φωτογραφίζουν τρόφι- νερό. Αποκτούν µια εικόνα
µα και φαγητά µε τη συγκεκριµένη µέθοδο. φρεσκάδας και δείχνουν
σαν να τα έχετε µαζέψει µε
Εάν σκοπεύετε να φωτογραφίσετε το φαγητό κατά την παρασκευή του τότε φροντί- την πρωινή δροσιά.
στε να µην πλησιάσετε πολύ σε τηγάνια ή φριτέζες. Υπάρχει πιθανότητα ο φακός της
µηχανής να πιτσιλιστεί µε νερό ή λάδι και να χαλάσει η φωτογράφηση ή ακόµα και
η ίδια η µηχανή. Μείνετε σε αρκετή απόσταση και χρησιµοποιήστε το ζουµ για να
φέρετε τα αντικείµενα πιο κοντά.
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης
100
Μην πλησιάζετε υπερβο-
λικά σε άγρια ζώα διότι
µπορεί να νιώσουν ότι
απειλούνται και να αντιδρά-
184
σουν βίαια στις κινήσεις σας.
Εναλλακτικά µπορείτε να
χρησιµοποιήσετε το πιο δυ-
νατό ζουµ που διαθέτετε.
Ζώα
Ένα γνωστό ρητό από τον χώρο του κινηµατογράφου είναι "µη δουλεύεις ποτέ µε
ζώα ή παιδιά", το οποίο όµως δεν ισχύει απόλυτα στην ψηφιακή φωτογραφία. Σί-
γουρα απαιτείται περισσότερη φροντίδα, προσοχή και υποµονή, για να βγάλουµε
καλές φωτογραφίες παιδιών και ζώων, τις περισσότερες φορές όµως το αποτέλεσµα
µας ανταµείβει.
Για τη φωτογράφηση ζώων υπάρχουν δύο µέθοδοι που µπορείτε να ακολουθήσετε:
είτε να τα αναζητήσετε στο φυσικό τους περιβάλλον είτε να επισκεφτείτε κάποιον
ειδικό χώρο, για παράδειγµα ένα ζωολογικό κήπο ή ένα πάρκο προστασίας. Στο
φυσικό περιβάλλον η λήψη καλών φωτογραφιών είναι πολύ πιο δύσκολη και θα
χρειαστείτε αρκετή υποµονή και ένα φακό µε ισχυρό ζουµ. Αντί να ψάχνετε εσείς
για τα ζώα, η καλύτερη µέθοδος φωτογράφησης στην άγρια φύση είναι να εντοπί-
σετε ένα κατάλληλο σηµείο (το οποίο κατά προτίµηση θα παρέχει κάλυψη και προ-
στασία) και να περιµένετε τα ζώα να εµφανιστούν µπροστά σας. Ανάλογα µε τα είδη
της άγριας πανίδας της τοποθεσίας ίσως απαιτηθούν αρκετές ώρες, θυµηθείτε όµως
ότι για τις ωραιότερες φωτογραφίες άγριας φύσης χρειάστηκαν µέρες ή ακόµα και
εβδοµάδες αναµονής. Ελάχιστες φορές έχει επιτευχθεί ένα καλό αποτέλεσµα µέσα
σε λίγα λεπτά.
Όταν τα ζώα βρίσκονται σε κάποια µορφή περιορισµού ή ακόµα και αιχµαλωσίας η
δουλειά του φωτογράφου γίνεται πολύ πιο εύκολη, διότι γνωρίζει που ακριβώς βρί-
σκονται τα θέµατά του. Ακόµα όµως και όταν φωτογραφίζετε υπό αυτές τις συνθήκες
αξίζει να δείξετε λίγη υποµονή ώστε να τραβήξετε τις καλύτερες δυνατές λήψεις.
Προσπαθήστε να µην συµπεριλάβετε στο κάδρο πολλά στοιχεία από το φόντο ή
το πρώτο πλάνο, τα οποία θα µπορούσαν να αποκαλύψουν την τοποθεσία λήψης.
Προσπαθήστε να τραβήξετε φωτογραφίες που είτε αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα
των ζώων, όπως η παρακάτω φωτογραφία και η επάνω φωτογραφία της απέναντι
σελίδας, είτε τα απεικονίζουν στο φυσικό τους περιβάλλον, όπως η κάτω φωτογρα-
φία της απέναντι σελίδας.
185
Ειδικές συνθήκες φωτογράσησης

101 Παίζοντας µε το ζουµ

Με τη χρήση λογισµικού επεξεργασίας εικόνων µπορείτε να δηµιουργήσετε πολ-
λά ειδικά, φωτογραφικά εφέ. Ακόµα όµως και κατά την κανονική φωτογράφηση
έχουµε τη δυνατότητα να δηµιουργήσουµε ορισµένα εφέ. ένα από αυτά τα εφέ είναι
δηµιουργία "ζουµαρισµένων" φωτογραφιών (βλέπε το παρακάτω παράδειγµα).

Για τη λήψη µιας τέτοιας φωτογραφίας απαιτείται η µεταβολή του ζουµ της µηχανής
ενώ πραγµατοποιείται η λήψη της φωτογραφίας. Ο ευκολότερος τρόπος για να το
πετύχετε είναι µε µια ψηφιακή µηχανή SLR και ένα φακό ζουµ µε εύρος εστιακής
Μπορείτε επίσης να τραβή- απόστασης τουλάχιστον 18–70mm. Παρόµοιο αποτέλεσµα µπορείτε να επιτύχετε
ξετε "ζουµαρισµένες" φω- µε ψηφιακές µηχανές κόµπακτ που διαθέτουν προσαρµογέα για προσθήκη επιπλέ-
τογραφίες µε ανθρώπους για ον φακού.
να δώσετε τη αίσθηση της
Για να δηµιουργήσετε µια ζουµαρισµένη φωτογραφία η µηχανή πρέπει να είναι
δράσης και της ταχύτητας.
τοποθετηµένη σε τρίποδο, διότι απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη. Επιλέξτε
ένα ενδιαφέρον θέµα και καδράρετέ το στο κέντρο του σκοπεύτρου. Επιλέξτε τη λει-
τουργία προτεραιότητας ταχύτητας φωτοφράκτη και επιλέξτε ταχύτητα φωτοφράκτη
τουλάχιστον 1/2 του δευτερολέπτου. Εστιάστε στο θέµα και πατήστε το κουµπί λή-
ψης. Ταυτόχρονα, ζουµάρετε µε το φακό από τη µέγιστη εστιακή απόσταση έως την
ελάχιστη (για το λόγο αυτό απαιτείται αργή ταχύτητα φωτοφράκτη, ώστε να έχετε
αρκετό χρόνο για να κάνετε ζουµ). Πιθανότατα θα χρειαστούν αρκετές προσπάθειες
186

µέχρι να πετύχετε το συγχρονισµό, ενώ αξίζει να προσπαθήσετε και µε άλλες ταχύ-

τητες φωτοφράκτη για να δείτε πως επηρεάζεται η φωτογραφία. Επίσης, µπορείτε
να κάνετε ζουµ από τη µικρότερη εστιακή απόσταση έως τη µέγιστη για να δείτε τον
τύπο της φωτογραφίας που δηµιουργείται.
 Ευρετήριο

B T
Bracketing TTL 32
Επεξήγηση 26

U
C
Ulead Express 18
Cloud Dome 179

A
G
Αδιάβροχες θήκες µηχανής 182
Grand Canyon 117 Αθλήµατα 144
Αποτύπωση της ουσίας 144
Αλλαγή προσανατολισµού 118
I Ανάκλαση
Αναλαµπή φακού
180
46
Ανάλυση 18
ISO 8, 36 Ανάµιξη στο πλήθος

187
Επεξήγηση 52 Για τη λήψη τυχαίων στιγµιότυπων 86
Ισοδύναµες τιµές 52 Αναµονή για εµφάνιση
στοιχείων ενδιαφέροντος 122
Αναµονή 149, 162
L Ανασύνθεση κάδρου
Ανατολή ηλίου
75
50
Για δηµιουργία διαθέσεων 120
La Pedrera 96 Εύρεση ώρας 98
Ώρες 149
Άνθρωποι
M Από χαµηλά
Θόλωµα
90
140
Αντανακλάσεις 130
Megapixel 18 ∆ηµιουργία προσωπικών 130
Αντιστάθµιση έκθεσης 72
Για bracketing 26
P Για το πράσινο χρώµα
Αξία Έκθεσης
134
72
Απόσταση λήψης 80
Paint Shop Pro 18, 146 Απόσταση
Photoshop Elements 18, 146 Αλλαγή για λήψη ανθρώπων 80
Photoshop 146 Από κτίρια 105
pixel ανά ίντσα. Βλέπε ppi Αριθµός f 58
Pixel 18 Ασπρόµαυρο
Για την εκτύπωση 18 Μετατροπή σε 90
ppi 18 Αστικά τοπία
Ευρετήριο

Από ψηλά 176 Λήψη 84

Τη νύχτα 176 Ρυθµίσεις µηχανής 84
Ασφάλεια τη νύχτα 176 ∆υναµικό εύρος 78
Ασφάλεια 158 ∆ύση ηλίου 50
Ατµοσφαιρικές φωτογραφίες Για δηµιουργία διαθέσεων 120
Λήψη 120 Εύρεση ώρας 98
Αυτόµατη εστίαση 16 Ώρες 149
Κινούµενα αντικείµενα 16
Υπό συνθήκες χαµηλού φωτισµού 16
Αφηγηµατικές φωτογραφίες
Αφιέρωση χρόνου
124
149
Ε
Έκθεση
Β Αξιολόγηση
Για δηµιουργία σιλουέτας
12
76
Επεξήγηση 12
Βάθος πεδίου 10, 12 Κλείδωµα 64
Για αφηγηµατικές φωτογραφίες 124 Τεχνική 64
Για θόλωµα του φόντου 60 Εκτύπωση
Επισκόπηση 58 Υπολογισµός του µεγέθους εκτύπωσης 18
Βοηθητικά αντικείµενα Έλεγχος 36
Για ένα πλάνο 126 Εξερεύνηση τοποθεσίας
Βροχή 182 Για τοποθεσίες 148
Από εσωτερικό χώρο 182 Επιλέγοντας λεπτοµέρειες 157
Επιµονή 162
Επίπεδα
Γ Σε λογισµικό επεξεργασίας εικόνων 110
188

Εστιακή απόσταση 14
Για ισοπέδωση προοπτικής 117
Γάµοι 94 Για τη σύνθεση 14
Γέµισµα του κάδρου 90 Επίδραση στο βάθος πεδίου 14
∆ηµιουργία περιθωρίου 24 Εστίαση
Γκρίζες κάρτες 180 Για διαδοχικές λήψεις 142
Γωνία λήψης 80 Κλείδωµα 75
Γωνίες Περιοχές 75
Αλλαγή για λήψη ανθρώπων 80 Εστιασµένη περιοχή 58
Για κτίρια 102 Εφέ κόκκου
∆ηµιουργία 52

∆
Ζ
∆ελτίο καιρού 98
∆ηµιουργία χάρτη 122 Ζουµ
∆ηµιουργικότητα 159 Καδράρισµα µε 157
Σε κοινότυπες τοποθεσίες 159 Ζουµαρισµένες φωτογραφίες 186
∆ιαδοχικές λήψεις 142 Ζώα 184
Ενεργοποίηση 142 Προσέξτε 184
∆ιαθέσεις
∆ηµιουργία µε το φως 120
∆ιαστάσεις φωτογραφίας
∆ιαφορετικοί τύποι λήψης
18
Η
Σε µία τοποθεσία 164
∆ιάφραγµα Ήλιος
Για αφηγηµατικές φωτογραφίες 124 Φωτογράφηση κόντρα 38
∆ραστηριότητες Χρήση για σιλουέτες 76
 Σµίκρυνση 104
Θ Τη νύχτα 174
Τυπικές γωνίες λήψης 96
Φωτισµός τη νύχτα 174
Θέµα
Απόσταση από το φωτογράφο 80
Θέµατα
Για νεκρή φύση 160 Λ
Θέµατα
Επιλογή 148
Λάµψη
Θεµατική φωτογράφηση 164
Για φωτογράφηση προϊόντων 179
Θόλωµα 140
Μείωση 46
Θόρυβος
Λας Βέγκας 176
Για καλλιτεχνικό εφέ 52
Λειτουργία Κοντινής λήψης 9
∆ηµιουργία 52
Λειτουργία Κόντρα φωτισµού 9
Λειτουργία Πορτρέτου 9
Λειτουργία Πυροτεχνηµάτων 9
Ι Λειτουργία Σπορ 9
Λειτουργία Τοπίου 9
Λειτουργία Χιονιού 9
Ισορροπία λευκού 8, 54
Λειτουργίες σκηνής 9
Μέτρηση 54
Λεπτοµέρεια
Ρυθµίσεις 54
Λήψη 106
Χειροκίνητη ρύθµιση 54
Σε κτίρια 106
Λήψεις πορτρέτου
Θόλωµα του φόντου 14
Κ Λήψεις σε εσωτερικό χώρο 34, 36

189
Χρήση τριπόδου 36
Χωρίς φλας 36
Καδράρισµα αντικειµένων 154
Λιθοδοµές 106
Καδράρισµα
Λογισµικό
Με υπάρχοντα στοιχεία 154
Για θόλωµα του φόντου 62
Καιρικές συνθήκες
Αλλαγή 120
Καλλιτέχνες του δρόµου
Λήψη φωτογραφιών 88 Μ
Καλλιτεχνήµατα 106
Κανόνας των τρίτων 150, 150
Μαξιλάρι
Καρέ ανά δευτερόλεπτο 142
Για στήριξη της µηχανής 34
Κάρτα
Μέγεθος φωτογραφίας
Για την εστίαση 16
Μέγεθος για εκτύπωση 24
Κατακόρυφη µετατόπιση (tilting) 22, 138
Μελέτη φωτογραφιών 159
Κατακόρυφος (πορτρέτο). Βλέπε
Μεσαίοι τόνοι 70
Προσανατολισµός:
Μέσο γκρίζο 180
Κατακόρυφος (πορτρέτο)
Μέσω του φακού
Κίνηση
(Through The Lens). Βλέπε TTL
Εφέ επεξεργασίας εικόνων 146
Μετωπικός φωτισµός 48
Κλείδωµα έκθεσης. Βλέπε Έκθεση: Κλείδωµα
Για πορτρέτα 40
Κοντινές λήψεις. Βλέπε Φωτογράφηση µάκρο
Μονόποδα 144
Κόντρα φωτισµός 48
Μοτίβα 108
Για δηµιουργία σιλουέτας 76
Για τονισµό 108
Εξισορρόπηση µε το φλας 40
Μπαταρίες
Κούνηµα της µηχανής
Άδειασµα 142
Αποφυγή 16
Κτίρια
Εντοπισµός του κατάλληλου σηµείου 96
Ευρετήριο

Επεξήγηση 32
Ν Παραµόρφωση
Αποφυγή 114
Επεξήγηση 114
Νεκρή φύση 160 Παρασολέιγ 46
∆ηµιουργία 160 Περιθώρια
Εντοπισµός συνθέσεων 160 Μέσα στις φωτογραφίες 30
Νερό Περικοπή
Θόλωµα 137 Σε σχέση µε το µέγεθος εικόνας 24
Πάγωµα 136 Πλακάκια 106
Προφύλαξη της µηχανής από 136 Πλάνο
Τη νύχτα 171 ∆ηµιουργία 116
Εµφάνιση 171 Πλέγµα
Νυχτερινές λήψεις 34 Κανόνας των τρίτων 150
Νυχτερινή φωτογράφηση Πλευρικός φωτισµός 48
Βέλτιστο φως 149 Πολωτικά φίλτρα 42
Για βελτίωση του κορεσµού
των χρωµάτων 42
Ο Για µείωση των αντανακλάσεων
Τοποθέτηση
42
42
Πόµολα θυρών 106
Οικογένειες Πορτρέτα
Οµαδικές φωτογραφίες 94 Χαλάρωση του θέµατος 94
Οµάδες Πράσινο χρώµα
Ανθρώπων 82 Αντιστάθµιση 134
Τη νύχτα 145 Προεπισκόπηση βάθους πεδίου 62
Οµαδικές φωτογραφίες Προκαθορισµένες λειτουργίες 9
190

Σύνθεση 82 Προοπτική
Τακτοποίηση θέσεων 82 Ισοπέδωση 117
Οπτικό ζουµ 14 Προσανατολισµός
Ορίζοντας Κατακόρυφος (πορτρέτο) 22
Μετακίνηση στις φωτογραφίες 152 Οριζόντιος (τοπίο) 22
Οριζόντια µετατόπιση (panning) Της µηχανής 22
Για αποτύπωση της ταχύτητας 138 Πρόσωπα
Εστίαση 138 Σε ολόκληρο το κάδρο 90
Τοποθέτηση στο σκόπευτρο 138 Προτεραιότητα διαφράγµατος.
Οριζόντιος προσανατολισµός. Βλέπε Για έλεγχο του βάθους πεδίου 58
Προσανατολισµός: Οριζόντιος (Τοπίο) Επισκόπηση 10
Οχήµατα Προτεραιότητα ταχύτητας φωτοφράκτη 136–137
Θόλωµα 140 Επισκόπηση 10
Πρώτο πλάνο και φόντο
Συνδυασµός 110
Π Πυροτεχνήµατα
Μεγάλη έκθεση
168
168
Οργανωµένες ρίψεις 168
Παιδιά 92
∆ραστηριότητες 92
και ψηφιακές µηχανές
Κίνηση
92
92 Ρ
Πανοράµατα 132–133
∆ηµιουργία µε περικοπή 132 Ρυθµίσεις διαφράγµατος
∆ηµιουργία µε ψηφιακές µηχανές 132 Ισοδύναµες τιµές ψηφιακών
Παράθυρα 106 µηχανών κόµπακτ 60
Παράλλαξη Ρυθµίσεις έκθεσης
Αντιµετώπιση 32 Συνδυασµοί 12
 Τεχνικές
Σ Μελέτη
Τονισµός του µεγέθους
159
104
Με χρήση γωνιών 102
Σάκος bean-bag Τοπία
Για στήριξη της µηχανής 34 Αλλαγή προσανατολισµού 118
Σηµεία εστίασης 156 Τοποθεσίες 148
∆ευτερεύοντα 156 Ασφάλεια 148
Πρόβληµα µε δύο σηµεία 156 Για παιδιά 92
Σηµεία φυγής προοπτικής 102 Για την ασφάλειά σας 96
Σιλουέτες Χρόνος προετοιµασίας 98
∆ηµιουργία 76 Τοποθέτηση 158
Σκόπευτρο TTL 32 Τρίποδο 16, 34
Σκοτεινές περιοχές 70 Για κτίρια τη νύχτα 174
Σπιθιριστές 168 Για νυχτερινά θέµατα µε νερό 171
Στιγµιότυπα ανθρώπων 164 Για πυροτεχνήµατα 168
Στοιχεία ενδιαφέροντος 122 Τρόφιµα 183
Στοιχεία στο πρώτο πλάνο Φωτογράφηση µε κρύα τρόφιµα 183
Για κτίρια 112 Τυχαία στιγµιότυπα 86
Τύποι 112
Συγχρονισµός 149
Ώρα της ηµέρας 149
Συµπερίληψη 116 Υ
Συµπληρωµατικό φλας (Fill-in) 40
Εµβέλεια 40 Υποµονή
Συνδυασµός πρώτου πλάνου και φόντου 110 Για νυχτερινές λήψεις 162
Συνδυασµός στοιχείων Για τυχαία στιγµιότυπα 86

191
Με λογισµικό επεξεργασίας εικόνων 110 Υφή (Ματιέρα) 106, 159
Συνηθισµένες λήψεις
Κτιρίων 96
Σύνθεση
Ενεργή συµµετοχή 158 Φ
Με χρήση του ζουµ 157
Συνθήκες φωτισµού Φακοί
Σύγκριση για φωτοµέτρηση 66 Για αρχιτεκτονικές λήψεις 114
Σύννεφα 98 Φακός ζουµ
Για φωτογράφηση αθληµάτων 144
Για φωτογράφηση δραστηριοτήτων 84
Τ Για φωτογράφηση µοτίβων 108
Ισοδύναµες διαστάσεις 14
Συντελεστές πολλαπλασιασµού 14
Ταχύτητα φιλµ 52 “Φαντάσµατα”
Ταχύτητα φωτοφράκτη 9 ∆ηµιουργία 145
Αργή για θόλωµα του νερού 137 Φίλτρα 146
Αργή για νυχτερινά θέµατα µε νερό 171 Φλας
Αργή για πυροτεχνήµατα 168 Προβλήµατα µε κτίρια 174
Για θόλωµα της ταχύτητας 140 Φόντο
Για κτίρια τη νύχτα 174 Για φωτογράφηση προϊόντων 179
Για πυροτεχνήµατα 168 Θόλωµα 60
Για τα φώτα των αυτοκινήτων 170 Καθορισµός από το βάθος πεδίου 58
Για φωτογράφηση αθληµάτων 144 Κατάργηση µέσω του βάθους πεδίου 62
Γρήγορη για πάγωµα του νερού 136 Τοποθέτηση 62
Ταχύτητα Φυσικά κάδρα 154
Σε θολό φόντο 138 Φυσικό φως
Τεχνητά αντικείµενα Τύποι 48
Ευρετήριο

Φως
Αύξηση ή µείωση
Βέλτιστο για φωτογράφηση
72
50
Χ
Για αρχιτεκτονικές λήψεις 98
Εξισορρόπηση 44 Χαµήλωµα 158
Οµοιόµορφη κατανοµή στη φωτογραφία 66 Χειροκίνητη
Φωτογράφηση κόντρα 38 Ένδειξη 8
Ενδείξεις φωτοµέτρησης 38 Χιόνι 180
Κρυµµένη φωτεινή πηγή 38 Χιούµορ 126
Χαµηλός φωτισµός 120 Χρήση των γωνιών 102
Φώτα αυτοκινήτων 170 Χρονική καθυστέρηση
Συγχρονισµός 170 Επεξήγηση 20
Φώτα Μείωση 20
Στο δρόµο 178 Χρονική καθυστέρηση ενεργοποίησης 20
Στο σκοτάδι 178 Χρονική καθυστέρηση επόµενης λήψης 20
Φωτεινές περιοχές 70 Χρονική καθυστέρηση λήψης 20
Φωτεινοί σηµατοδότες 178 Χρόνος προετοιµασίας
Φωτισµός Για οµαδικές φωτογραφίες 82
Σε εσωτερικούς Χρυσή Ώρα 50
και εξωτερικούς χώρους 56 Εκµετάλλευση 50, 149
Στις διαφορετικές Πλεονεκτήµατα στη φωτογράφηση 50
ώρες της ηµέρας 48, 50, 149 Χρώµα
Φωτογράφηση µάκρο 28 Ζώνες 128
Βάθος πεδίου 28 Τονισµός στοιχείων µε 128
Έλεγχος της απόστασης 28
Εστίαση 28
Φωτογράφηση µε πόζα Ψ
192

Ανθρώπων 88
Φωτογράφηση προϊόντων 179
Φωτογράφηση σκηνών δράσης 142 Ψηφιακή µηχανή SLR 30
Φωτογραφίες στον Ιστό 18 Ψηφιακό ζουµ
Φωτογραφίες Αποφυγή 14
Μελέτη 159
Φωτογραφική µηχανή
Σταθεροποίηση 34
Φωτοµέτρηση
πολλαπλών σηµείων (matrix). Βλέπε
Φωτοµέτρηση: Πολλαπλών σηµείων (matrix)
Φωτοµέτρηση σηµείου (spot) Βλέπε
Φωτοµέτρηση: Σηµείου (spot)
Φωτοµέτρηση
Έκκεντρα 70
Κέντρου βάρους (center-weighted) 44, 74
Για πορτρέτα 74
Πειραµατιστείτε 44
Πιθανά προβλήµατα 44
Πολλαπλών σηµείων (matrix) 44, 66
Σε συγκεκριµένη περιοχή 68
Σηµείου (spot) 44, 68
Για µεµονωµένα αντικείµενα 70

Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, µεταπώληση, διανοµή και εν γένει εκµετάλλευση του εντύπου, άνευ της αδείας της εκδότριας εταιρείας.
Γραµµένο σε απλά ελληνικά
Σας µπερδεύει η ορολογία; Μην ανησυχείτε,
περιγράφουµε τα πάντα πολύ απλά.
Εύκολο στην κατανόηση
Σαφείς οδηγίες, βήµα προς βήµα, σας
διευκολύνουν να µάθετε.
Εικονογραφηµένο
∆εν σας λέµε πώς θα το κάνετε, σας
δείχνουµε πώς θα το κάνετε.
Έγχρωµο
Το βιβλίο είναι έγχρωµο για να
διευκολύνει τον αναγνώστη και το µάτι.
101 ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
n i c k v a n d o m e
Το βιβλίο «101 Mυστικά για την ψηφιακή φωτογραφία» χάρη στο
101 Mυστικά για την ψηφιακή
σαφές κείµενο και τις χρήσιµες υποδείξεις, αποτελεί έναν αληθινό
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
οδηγό που θα σας βοηθήσει να εξοικειωθείτε µε τις τεχνικές λήψης,
τις διαφορές του φωτισµού σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους,
καθώς και τα µυστικά της έκθεσης και της φωτοµέτρησης.
Περιγράφει µε ξεκάθαρο τρόπο τις µεθόδους αλλά και τις παγίδες
της περικοπής φωτογραφιών και της εστίασης και των ρυθµίσεων.
Περιέχει ανεξάρτητα κεφάλαια σχετικά µε τη φωτογράφηση
ανθρώπων, αρχιτεκτονικών κατασκευών, τοπίων, αθλητικών
δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα περιγράφει τις τεχνικές βελτίωσης
της ευκρίνειας και νυχτερινής φωτογράφησης ή φωτογράφησης υπό
ακραίες καιρικές συνθήκες.
Μια µατιά στο εσωτερικό
COMPUTER
steps
Τα εικονίδια αυτά σας ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
διευκολύνουν περισσότερο
ΕΥΚΟΛΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
Όπου συναντάτε ένα από αυτά τα εικονίδια γνωρίζετε ότι πρόκειται
για µία χρήσιµη συµβουλή για να αυξήσετε τις γνώσεις σας, για να
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ
θυµηθείτε κάτι ή να προφυλαχτείτε από πιθανούς κινδύνους.
“ Οι απλές εξηγήσεις και οι πρακτικές
χρήσεις αξίζουν χειροκρότηµα.
Computer Active
Αναφορά σε αυτή τη σειρά
”
19