You are on page 1of 6

RED Academy

n]vf clen]vgsf] cjwf/0ff / cy{


Jofj;flos ;+u7gdf ljleGg k|sf/sf n]gb]gsf sf/f]jf/x? x'g] ub{5g\ . o;/L x'g] cfly{s sf/f]jf/x?nfO{ Jojl:yt / qmda4 tl/sfn] clen]v
/fVg] vftfx?df r9fpg] ljlw tyf k|lqmofnfO{ g} n]vfclen]v Book Keeping elgG5 .

(Book Keeping is the science of Art of correctly recording in the books of account all those business transaction that result
in transfer of money or montory worth) d'bf| jf df}l›s d'Nodf x:tfGt/0f ;+u ;DjlGwt ;Dk'0f{ Jofj;flos sf/f]jf/x?sf] vftfx?df
z''4 tl/sfn] clen]v /fVg] lj1fg jf snf nfO{ g} n]vfclen]v elgG5 .

(Book Keeping is the art of recording business transaction in a systematic manner) Jofj;flos sf/f]jf/x?sf] Jojl:yt tl/sfn]
clen]v /fVg] snf g} n]vfclen]v xf] . A.H. Rosenkam

n]vfclen]vg / n]vf ljlwkgL Joj:yLt 1fgsf zfvfx? x'g\ h;sf cfˆg} lgod dfGotf / l;4fGtx? 5g\ . snf eGgfn] ;}4fGtLs 1fg
nfO{ Jojxf/df k|of]u ug]{ l;k / IfdtfnfO{ hgfpF5 .

n]vf clen]vg cGtu{t clen]vx? lgoldt :ki6 z'4tf k'j{s / Jojl:yt tl/sfn] /fVGsf] nflu ;}4flGts 1fgsf] cltl/Qm ljz]if l;k /
Ifdtfsf] cfjZos kg]{ ePsfn] n]vf clen]vg nfO{ snf Art klg elgG5 .
लेखा अभिलेखनका उदेश्य वा काययहरु (Objectives or Functions of Book Keeping)
१. भवभिय कारोवारहरुको पभहचान गने( To identify Financial transuction)
n]vfclen]v cGtu{t df}l›s d'No ePsf tyf df}l›s d'Nodf ?kfGt/0f ug{ ;lsg] sf/f]jf/x?sf] dfq clen]v /flvG5 . t;{y
n]vf clen]vgsf] d'Vo pb]Zo ;Dk'0f{ Joj;foLs sf/f]jf/af6 df}l›s d'No ePsf sf/f]jf/x?sf] klxrfg ug{' xf] .
२. व्यवभथित अभिलेख राख्‍ने (To Keep Systematic record )
n]vf clen]vgsf] d'Vo pb]Zo sf/f]jf/x?sf] lgoldt / Jojl:yt tl/sfn] clen]v /fVg' xf] . ;f] pb]Zo k'/f ug{ o;df
uf]Zj/f ef}r/ / ljleGg k|sf/sf ;xfos vftfx?sf] Jojl:yt tl/sfn] clen]v /fVg]/ sfo{ ul/G5 .
३. कारोवारहरुको वर्गयकरण गननय( To classify Transaction)
समान प्रकृ भतका कारोवारहरुलार्य एउटै थिानमा राख्‍ने काययलार्य वगीकरण (classification)
िभनन्छ ।व्यावसाभयक कारोवारहरुलार्य समानताको आधारमा भवभिन्न समनहमा भविाजन गने लेखा अभिलेखनको मनखय उदेश्य
हो जसको लाभग भवभिन्न Ledger हरु तयार गररन्छ ।
४. व्यवसाय संचालनको नभतजा पिा लगाउन सहयोग गननय (To help For finding operational result)
sg} lglZr t ;do cjlwsf cfDbfgL, vr{, k'FhL, bfloTj, ;Dklt cflbsf] jf/]df hfgsf/L k|bfg ug{' o;sf] k|d'v pb]Zo xf]
o;n] ;Gt'ng kl/If0f, gfkmf gf]S;fg vftf / jf;nft tof/ ug{ ;xof]u ub'{
5. लेखा अभिलेखनको महत्व वा फार्य दाहरु (Importance or advantage of book keeping)
१. Provides Financial Information भवभतत्य सनचना उपलव्धता
लेखा अभिलेख अन्तगयत भवभिन््‍न कारोवारहरुको भनयभमत र व्यवभथित तररकाले अभिलेख राभखएको हुन्छ यसवाट
व्यवसायको आम्दानी र भनणयय यसले तसिय । हुन्छनहु प्राप्र जानकारी सम्वभन्ध आदद दाभयत्व ,सम्पभत ,पनज
ुँ ी ,खचय ,
। गराउछ उपलव्ध सनचना भवभिय गनय तजनयमा योजना
२. नाफा नोक्सान पिा लगाउन सहयोग (Helpful for finding profit or loss)
लेखा अभिलेखले कन नै भनश््‍भचत अवभधको व्यवसाय संचालनको नभतजा operational result पिा लगाउन सहयोग गदयछ

३. भवभिय अवथिाको ज्ञान (Knowledge of Financial position)
लेखा अभिलेख अन्तगरत भवभिन्न प्रकारका सम्पभतहरु कन नै िएकाले राभखने अभिलेख आददको आसाभमहरु ,साहुहरु ,
भचतभनश््‍समय अभवधको भवभिय अवथिाको जानकारी पिा लगाउन सहयोग गदयछ ।
४. गल्ती र छलकपट पभहचान र रोकिाम गनय सहयोग H(elpful preventing errors and frauds)
लेखा अभिलेख अन्तरगत भवभिय कारोवारहरुको दोहोरो लेखा प्रणालीको भसद्धान्त अननशार अभिलेख राभखन्छ । तसिय
लेखा राख्‍ने क्रममा कन नै गल्ती वा छलकपट िएमा पिा लगाउन र रोकिाम गनयमा सहयोग गदयछ ।
५. करको िार भनधायरण गनयमा सहयोगी (Helpful in determining tax burden)
व्यवसाभयक संगठनले नाफाको भनश््‍भचत प्रभतशत अंश करको रुपमा सरकारलार्य बनझाउनन पदयछ । लेखा अभिलेखनले कर
िनक्तानी गननय िन्दा पभहले नै आम्दानी र खचयको आधारमा सृजना हुन सक्ने करको िार अग्रीम रुपमा भनधायरण गनय
सहयोग गदयछ ।

 लेखा अभिलेख र लेखा भवभधको क्षेत्र (Scope of Book Keeping & Accounting)
१. व्यापाररक संगठनको लाभग लेखा भवभध( Accounting for business organization)
नाफा आजयन गने उदेश्यले थिापना गररएका एकलौटी व्यवसाय आदीलार्य कम्पनी पनुँजी सयनक्त र ,व्यवसाय साझेदारी ,
नोक्सान नाफा लाभग लगाउनको पिा अवथिा भवभिय र नभतजा संचालन संगठनको यथता । िभनन्छ संगठन व्यापाररक
यसले गनय तयार वासलात र भववरण प्रवाह नगद ,खाता सहयोग गदयछ ।
२. गैर व्यापाररक संगठनको लाभग लेखा भवभध (Accounting for Non Trading Organization)
नाफा आजयन गने उदेश्यले निएर सेवा प्रदान गने उदेश्यले थिापना िएका संगठन लार्य गैर नाफा संगठन िभनन्छ । भवभिन््‍न
प्रकारका क्लवहरु सामाभजक संघ संथिाहरु सामनदाभयक भवद्यालय मठ मभन्दर गनठी चचय आदद गैर व्यापाररक संगठनका उदाहरण
हुनहु यथतो संगठनका प्राप्री तिा िनक्तानी खाता भयभनहरुले लाभग पानयको तयार बासलात ,खाता आम्दानी तिा खचय ,
। गदयछनहु सहयोग
३. सरकारी र गैर सरकारी संगठनको लाभग लेखा भवभध ( Accounting for government and non government
organization)
सरकारले जनतालार्य भवभिन््‍न क्षेत्रमा गने खचयहरु र खचयहरुको लागी आवश्यक पने राजश््‍व अभिलेख राख्‍न र प्रभतवेदन तयार
पानय तिा जनकल्याणकारी काययमा संलग्न सामाजीक संथिाहरुले पभन आफ्नो खचय र आम्दानीको अभिलेख राख्‍न प्रयोग गदयछनहु

४. व्यक्ती र पेशवरहरुको लाभग लेखा भवभध( Accounting for individuals & Professionals)
8fS6/, jlsn, OlGhlgo/, n]vf kl/Ifs h:tf k]zj/ JolQmx?n] / To:tf JoQmL jf6 ;+rfnLt ljleGgu kmd{ sG;n6]G;L
cfbLsf] cfDbfgL / vr{sf] clen]v /fVg tyf ljlQo k|ltj]bg tof/ ug{ o;sf] k|of]u ub{5g\ .
Difference between bool keeping & accounting
Base आधार Book Keeping Accounting
Basic function यसको मनखय कायय भवभिय यसको मनखय कायय अभिलेखहरुको
आधारिनत कायय कारोवारहरुको अभिलेख राखनन हो भवश्लेषण, व्याखया र सम्प्रेषण
गननय हो

Nature of Job कायय यसको कायय भनरन्तर चभलरहने यसको कायय भवश्लेषणत्मक
प्रकृ भत आभन्त्रक प्रकृ भतको हुन्छ । जनन कभनष्ठ प्रकृ भतको हुन्छ र जनन वररष्ठ लेखा
कमयचारीहरु द्धारा सम्पन्न गररन्छ । भवज्ञहरुवाट सम्पन्न गररन्छ

Knowledge & Skill यसमा लेखाशास्त्र सम्वन्धी भवथतृत यसमा लेखा सम्वन्धी पनणय र
ज्ञान भसप ज्ञानको आवश्यकता पदैन भवश्लेषणात्मक ज्ञानको आवश्यकता
पदयछ

Objective उदेश्य यसको मनखय उदेश्य कारोवारको यसको मनखय उदेश्य भवभिय
भनयभमत र व्यवभथित तररकाले भववरणको तयार गरी सनचना
अभिलेख राख्नन हो सम्प्रेषण गननय हो ।

n]vfljlwsf] kl/ro (Concept of Accounting)


s'g} klg Aofj;flos ;+u7gdf ePsf cfly{s sf/f]af/x¿sf] lgoldt, qmda4 / Aofjl:yt tl/sfn] clen]v /fVg] auL{s/0f ug]{, ;f+/fz
lgsfNg], ljZn]if0f / JofVof ug]{ tyf ljQLo glthfx¿ ;DalGwt kIfnfO{ pknAw u/fpg] sfo{nfO{ g} n]vfljlw elgG5 . Joj;fo ;~rfngsf]
qmddf c;+Vo sf/f]af/x¿ pTkGg x'g] ub{5g\ . o;/L pTkGg x'g] sf/f]af/x¿af6 Joj;fosf] cfDbfgL, vr{, ;DklQ, bfloTj k"FhLcflbdf kg]{ c;/x¿
kQf nufpgsf] nflu sf/f]af/x¿sf] Jojl:yt tl/sfn] clen]v /fVg' kb{5 .
– n]vfk/LIf0f P]g, @)&% cg';f/ æcly{s sf/f]jf/ ePsf] Joxf]/f b]lvg]u/L sfg"gadf]lhd /flvg], clen]v, vftf, lstfa jf cGo
sfuhkqnfO{ ;Demg' kb{5 / ;f] zAbn] ljB'tLo dfWodaf6 /flvPsf] clen]v jf sf/f]jf/nfO{ k|dfl0ft ug]{ ljB'tLo clwn]vnfO{
;d]t hgfpF5Æ .
– n]vfljlw cGt/u{t ljQLo sf/f]jf/x¿sf] klxrfg ug]{, clen]v /fVg], auL{s/0f ug]{, ;f+/fz lgsfNg], ljZn]if0f / JofVof ug]{ tyf
ljQLo glthfx¿ ;DalGwt kIfnfO{ pknAw u/fpg] h:tf sfo{x¿ ;Dkfbg ug]{ ul/G5 .n]vfljlwnfO{ Joj;fosf] efiff (Language
of business) eGg] ul/G5 . efiffn] ;~rf/sf] dfWodsf] sfo{ ug]{ ePsfn] n]vfljlwsf] sfo{klg ljQLo clen]vx¿sf] lgdf{0f /
ljZn]if0fsf] cltl/Qm Joj;fo ;~rfngsf] glthf Joj;fosf dflns tyf cGo ;DalGwt kIfnfO{ ;Dk|]if0f (Communicate) ug'{
klg xf] .
n]vfljlwsf l;4fGt tyf cjwf/0ffx¿ (Principle and concept of accounting)
cfly{s sf/f]jf/x¿sf] clen]v /fVg] qmddf Ps cfk;df dfkg, t'ngf tyf Ps¿ktf sfod ug{sf] nflu ljZjJoflk ¿kdf ljsf; ul/Psf
dfGotf k|rng tyf cjwf/0ffx¿nfO{ g} n]vfljlwsf l;4fGtx¿ elgG5 . h;n] cfly{s sf/f]jf/sf] s;/L klxrfg ug]{, slxn] clen]v ug] {,
sf/f]af/sf] k|s[ltsf] af/]df hfgsf/L lbg] tyf To;nfO{ s;/L clen]v ug]{ eGg] k|Zgsf] pQ/ lbg] sfo{ ub{5g\ . lolgx¿nfO{ (General Accepted
Accounting principle GAAP) sf]¿kdf klg a'em\g] ul/G5 . h;nfO{ lgDg cg';f/ pNn]v ug]{ ;lsG5 .
!= ;do cjlw ;DaGwL cjwf/0ff (Accounting period concept)
Joj;fo lg/Gt/ ¿kdf rn]tfklg lglZrt ;do kZrft To;af6 k|fKt glthfsf] af/]df hfgsf/L xfl;n ug{sf] nflu lglZrt ;do
cjlwnfO{ cfwf/ dfGg' kb{5 eGg] dfGotf /x]sf] 5 . g]kfndf >fj0f ! ut] b]lv cfiff9 d;fGt ;DdnfO{ Ps cfly{s jif{ dflg n]vf
/fVg] ul/G5 .
@= Joj;fosf] cl:tTj cjwf/0ff (Bussiness Entity concept )
Joj;flos ;+:yf / To;sf dflnsx¿sf] cf–cfkm\g} 5'§} cl:tTj /x]sf] x'G5 . Joj;fosf]jf:tljs glthf kQf nufpg Joj;fosf]
sf/f]jf/ / dflnssf] JolQmut sf/f]jf/sf] clen]v5'§f 5'§} /fVg' kb{5 eGg] dfGotf o;sf] /x]sf] 5 .
#= nfut cjwf/0ff (Cost concept)
o; dfGotf cg';f/ sf/f]jf/sf] clen]v /fVbf To;sf] jf:tljs nfut jf vl/b d"NonfO{ cfwf/ dfGg' kb{5 . ahf/ d"No kl/jt{g
eO{ /xg] ePsfn] l:y/ ;DklQsf] clen]v nfut d"Nosf] cfwf/df ug'{kb{5 .
$= bf]xf]/f] n]vfsf] l;4fGt (Dual entry concept)
o; l;4fGt cg';f/ k|To]s cfly{s sf/f]af/x¿sf] 8]lj6 / qm]l86 u/L b'O{ kIfx¿ x'G5g\, lo b'O{ kIfdf a/fa/ c;/ kg]{ u/L n]vf
/fVg' kb{5 . cyf{t k|To]s 8]lj6 a/fa/ qm]l86 x'gkb{5 eGg] dfGotf (Dual aspect concept) xf] .
%= k|flKtsf] l;4fGt (Realization concept)
Joj;fodf jf:tljs cfo k|flKt ;DaGwL sf/f]af/ e}O;s]kl5 dfq cfo dfGg' kb{5 jf clen]v /fVg'' kb{5 . ;Defjgf tyf dfn;fdfg
vl/bsf] cfb]z k|fKt ePs} cfwf/df cfo dfGg' x'b}g . jf:tljs ¿kdf dfn;fdfgsf] x:tfGt/0f jf ;]jf k|bfg ul/;s]kl5 dfq
clen]v /fVg' kb{5 .
^= lg/Gt/tfsf] cjwf/0ff (Going concern concept)
o; l;4fGtfn] ;+:yf jf Joj;fo ;~rfng ug]{ kfqx¿ km]l/g ;S5g\ . t/ Joj;fo lg/Gt/ cljl5Gg ¿kdf rln/xG5 eGg] dfGotfsf]
cfwf/df l:y/ ;DklQ vl/b ug]{ / ljleGg ltg{ afFsL tyf k|fKt ug{ afFsL sf/f]jf/sf] :ki6 clen]v /fVg' kb{5 . eGg] dfGotf
/x]sf] 5 .
&= lx;fa ldnfg l;4fGt (Matching Concept)
;DalGwt aif{sf cfDbfgL / vr{x¿sf] dfq t'ngf ug'{ kb{5 eGg] dfGotf g} ldnfg cjwf/0ff jf l;4fGt xf] . ;DalGwt jif{sf]
cfDbfgLaf6 ;f]xL jif{sf] vr{ 36fpg' kb{5 / o;df ut jif{ jf cfufdL jif{sf] cfDbfgL / vr{ ld;fpg' x'Fb}g .
*= d'b|fdfkg cjwf/0ff (Money Measurment concept)
d'b|f jf df}lb|s d"Nodf JoQm ug{ ;lsg] sf/f]af/x¿sf] dfq clen]v /fVg' kb{5 . u'0ffTds / efjgfTds h:tf kIfsf] clen]v
/fVg ;lsb}g .
n]vfljlwsf] p2]Zo÷dxTj÷e"ldsf (Objectives/Importance of Accounting)
n]vfljlwsf p2]Zo, dxTj tyf e"ldsfnfO{ lgDg a'Fbfut ¿kdf pNn]v ug{ ;lsG5 .
– cfly{s sf/f]jf/x¿sf] k"0f{ / Jojl:yt tl/sfn] clen]v /fVg',
– Joj;fo ;+rfngsf] glthf -Operational result_ kQf nufpg',
– Joj;fosf] jf:tljs ljQLo cj:yf (Financial position) kQf nufpg',
– ljQLo ljj/0fx¿sf] ljZn]if0f / JofVof ug'{,
– ljQLo;"rgf tyf hfgsf/Lx¿ ;DalGwt kIfx¿nfO{ pknAw u/fpg',
– lg0f{o tyf gLlt lgdf{0fdf ;xof]u ug'{
– cfly{s sf/f]jf/x¿df kf/blz{tf tyf ;'zf;g sfod ug'{ cflb .
n]vfk|0ffnLsf] k|sf/ (Classification)
;dosf] cfwf/df M
sf/f]af/ ul/g] ;dosf] cfwf/df n]vfk|0ffnLnfO{ lgDg @ cfwf/df juL{s/0f ul/Psf] 5 .
s_ gubdf cfwfl/t (Cash basis) k|0ffnL M
cfly{s sf/f]af/ h'g;'s} ;dodf ePtfklg gub k|0ffnL tyf e'QmfgL ePsf] ;donfO{ cfwf/ dflg n]vf /flvg] k|0ffnLnfO{ g} Cash
basis accounting system elgG5 . o;df kfpg' kg]{ tyf e'QmfgL ug'{kg]{ h:tf] pBf/f] sf/f]af/sf] clen]v /flvb}g .
v_ k|f]beflj (Accruals Basis Accounting system) n]vfk|0ffnL M
of] cfw'lgs n]vfk|0ffnLsf] l;4fGt xf] gub k|flKt tyf e'QmfgL h'g;'s} ;dodf ePtfklg sf/f]af/ ePsf] ;donfO{ cfwf/dfgL n]vf
/fVg] tl/sf tyf ljlwnfO{ g} k|f]befjL n]vfk|0ffnL elgG5 . h;n] kfpg'] kg]{ tyf e'QmfgL ug'{kg]{ sf/f]af/nfO{ ;d]t clen]v /fVb5
. o;n] jf:tljs / oyfy{ ljQLo cj:yf lrq0f ug{ ;xof]u ub{5 .
sf/f]af/sf] c;/sf] cfwf/df (On the basis of effect) :
s_ Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Single entry system)
cfly{s sf/f]af/sf] PskIfnfO{ dfq cfwf/ dfgL clen]v /fVg] n]vfk|0ffnLnfO{ g} Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL elgG5 . h;n] n]vfsf ;j{dfGo
l;4fGt tyf 8]la6 qm]l86sf lgodnfO{ ;d]t kfngf ub}{g / ;+u7gsf] jf:tljs ljQLo cj:yfsf] lrq0f ug{ ;Sb}g .
v_ bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL -Double entry system)
cfly{s sf/f]af/sf] 8]la6 / qm]l86 b'j} kIfnfO{ cfwf/ dfgL n]vf /fVg] k|0ffnLnfO{ g} bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL
elgG5 . o;n] n]vfsf ;j{dfGo l;4fGtsf] kfngf ub}{ cfly{s sf/f]af/x¿sf] k"0f{ clen]v ub{5 . ;+u7gsf] jf:tljs ljQLo cj:yfsf]
lrq0f ug]{ ;xof]u ub{5 . g]kfndf xfn gubdf cfwfl/t bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL cjnDag ul/Psf] 5 .
n]vfsf] ljifoj:t' (Subject matter) sf] cfwf/df
s_ nfut n]vfk|0ffnL (Cost Accounting System)
;+u7gn] j:t' pTkfbg tyf ;]jf k|bfg ubf{ nfu]sf] nfut kQf nufpg k|of]u ul/g] n]vf g} nfut n]vf
xf] . h;n] h:t'sf] s'n nfut, d"No lgwf{/0f, gfkmf lgwf{/0f / nfut lgoGq0f ug{ ;xof]u ub{5 .
v_ ljQLo n]vfk|0ffnL (Financial Accounting System)
o;n] s'g} klg ;+u7gsf] ;DklQ, bfloTj, cfDbfgL vr{sf] Jojl:yt clen]v /fVb} gfkmf gf]S;fgg lgwf{/0f tyf ljQLo cj:yf lrq0f
ug{ ;xof]u ub{5 .
u_ Joj:yfkg n]vfk|0ffnL (Management Accounting System)
nfut n]vf / ljQLo n]vfaf6 k|fKt kl/df0ffTds tYofª\ssf] cfwf/df ljleGg lg0f{o tyf gLlt lgdf{0fsf] nflu Joj:yfkgnfO{ u'0ffTds
;"rgf tyf hfgsf/L lbg] n]vfnfO{ g} Joj:yfkg n]vf elgG5 .
n]vfljlwsf ljz]iftfx¿ (Features of accounting)
!= ljQLo rl/q (financial character)
n]vfljlw cGt/ut ljQLo n]gb]gsf sf/f]jf/x¿sf] dfq clen]v /flvG5 . d'b|fdf JoQm ug{ g;lsg] / u'0ffTds kIfsf
sf/f]jf/x¿sf] clen]v /flvb}g .
@= lg/Gt/ k|lqmof (Continuous process)
n]vfljlw Ps lg/Gt/ k|lqmof xf] . h; cGtu{t sf/f]jf/sf] klxrfg / clen]v, auL{s/0f, ;f/f+z, JofVof, ljZn]if0f tyf ;"rgf
;Dk|]if0f ug]{ sfo{x¿ lgoldt ;DkGg ug]{ ul/G5 .
#= ljZn]if0f / JofVof (Analysing and interpretation)
n]vfljlw cGtu{t tof/ kfl/g] ljj/0faf6 ljQLo ljj/0fx¿ tyf ;f] ljj/0fdf ;dfj]z ul/g] zLif{sx¿ aLrdf Ps cfk;df
;DaGw sfod ug]{, t'ngf ug]{, JofVof tyf ljZn]if0fåf/f ;an tyf b'a{n kIfsf] klxrfg ug]{ ul/G5 .
$= P]ltxfl;s k|s[lt (Historical nature)
ljQLo sf/f]jf/x¿ ;DkGg e}O;s]kl5 dfq clen]v /flvg] ePsfn] n]vf P]ltxfl;s k|s[ltsf sf/f]jf/x¿df cfwfl/t x'g] ub{5
.
%= l;4fGtdf cfwfl/t (Based or, principle)
n]vfljlwsf ljleGg k|rngx¿, cjwf/0ffx¿ / dfGotfx¿ 5g\, h;nfO{ n]vf /fVg] qmddf kfngf tyf cg'z/0f ug'{ kb{5 .
!= Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Single Entry system)
Ps kIfLo (one side) c;/nfO{ dfq b]vfP/ clen]v /flvg] n]vfk|0ffnLnfO{ g} Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL elgG5 . cyf{t ljleGg k|sf/sf
Joj;flos sf/f]jf/x¿ s]jn gub / JolQmut vftfx¿;Fu ;DalGwt sf/f]af/x¿sf] dfq clen]v /fVg k|of]u ul/g] n]vfljlwnfO{ g} Psf]xf]/f]
n]vfk|0ffnL (Single entry system) elgG5 .
o; ljlw cg';f/ n]vf /fVbf JolQmut vftf cGtu{t ;fx' / cf;fdL tyf jf:tljs vftf cGtu{t gub sf/f]jf/sf] dfq n]vf /flvG5 .
o;df ;DklQ tyf ;f+s]lts vftfx¿sf] clen]v /flvb}g .
pbfx/0fsf] nflu dfn;fdfg pbf/f]df vl/b ubf{ ;fx'sf] vftfdf dfq clen]v /flvG5 . To;}u/L dfn;ffg laqmL ubf{ cf;fdLsf] vftfdf dfq
clen]v /flvG5 . To;}u/L gubdf kmlg{r/ vl/b ubf{ gubsf] clen]v /flvG5 t/ kmlg{r/sf] clen]v /flvb}g . o; n]vfk|0ffnL cg';f/ Joj;fosf]
jf:tljs ljQLo cj:yf kQf nufpg g;lsg] tyf yk ljQLo ljj/0f tof/ ug{ klg g;lsg] ePsfn] o;nfO{ ck"0f{ tyf cj}1flgs n]vfk|0ffnLsf]
¿kdf ;d]t lrlgG5 .
ljz]iftfx¿
– ck"0f{ clen]v
– JolQmut tyf gub sf/f]af/ dfq clen]v
– ldtJolottf
– ;fgf] ;+u7gsf] nflu pkof]uL
kmfObfx¿ (Advangage)
– ;a}n] ;lhn} a'em\g tyf clen]v /fVg ;Sg] ePsf]n] of] ;/n 5 .(Simplicity)
– nfutsf] b[li6sf]0fn] sd vlr{nf] tyf ldtJooL 5 . (Economy)
– cfkm'nfO{ pko'Qm x'g] tl/sfn] clen]v /fVg ;lsg] ePsfn] nf]rbf/ 5 . (Flexibility)
a]kmfObfx¿ (Disadvantage)
– k"0f{ ;"rgfsf] cefj
– ul0ftLo z'4tfsf] dfkg ug{ c;dy{
– ;+:yfsf] jf:tljs gfkmf gf]S;fg lgwf{/0f ug{ sl7gfO{
– n]vfª\sgsf] qmddf c+sul0ftLo q'6L tyf sdL sdhf]/L kQf nufpg ;lsb}g .
bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Double entry system) / o;sf ljz]iftfx¿
n]vfk|0ffnL (Accounting system)
cfly{s sf/f]jf/x¿sf] clen]v /fVgsf] nflu ckgfOg] tl/sf, ljlw tyf k|lqmofnfO{ g} n]vfk|0ffnL (Accounting system) elgG5 .
sf/f]jf/ clen]vsf] tl/sf tyf To;sf] c;/sf] cfwf/df n]vfk|0ffnLnfO{ b'O{ efudf afF8\g ;lsG5 .
!– Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Single Entry system)
@– bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Double Entry system)
bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Double Entry System)
n]vf;DaGwL lgod tyf l;4fGtsf] cg'z/0f u/]/ k|To]s cfly{s sf/f]jf/x¿sf] 8]lj6 / qm]l86 b'O{ kIfdf a/fa/ /sdn] c;/ kg]{ u/L
clen]v /flvg] n]vf k|0ffnLnfO{ g} bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL (Double Entry System) elgG5 . o;df Ps kIf k|fKt ug]{ x'G5 eg] csf]{ kIf lbg]
x'G5 . To;} u/L Ps kIfn] s]xL k|fKt ub{5 eg] csf]{ kIfn] u'dfpg] jf vr{ x'g] x'G5 / Psflt/ k"FhL / bfloTt x'G5 eg] csf]{ lt/ ;DklQ x'G5 ct
;DklQ / bfloTj ;b}a a/fa/ x'G5 (For every debit there must be a corresponding credit)
pbfx/0fsf] nflu gub¿= !)))) df dfn;fdfg vl/b ubf{ ¿= !)))) a/fa/sf] ;fdfg k|fKt x'G5 h;nfO{ 8]la6 ul/G5 . csf]{tkm{ !))))
a/fa/n] gub hfG5 h;nfO{ qm]l86 ul/G5 . ct o; k|0ffnLaf6 uNtL tyf 5nsk6 kQf nufpg ;lsg], ljleGg ljQLo ljj/0f tof/ ug{ ;lsg] /
jf:tljs glthf tyf ljQLo l:ylt kQf nufpg ;lsg] ePsf]n] o;nfO{ k"0f{ Jojl:yt / j}1flgs n]vfk|0ffnL klg elgG5 .

bf]xf]/f] n]vfk|0ffnLsf ljz]iftfx¿ M


!= k|To]s cfly{s sf/f]jf/sf] bf]xf]/f] k|efj
@= k|To]s kIfdf a/fa/ /sdn] k|efj
#= c+sul0ftLo q'6L tyf hfn;fhL kQf nufpg ;xh
$= ;Dk"0f{ cfly{s sf/f]af/sf] k"0f{ clen]v
%= Jojl:yt tyf j}1flgs clen]v
^= ljZjJofkL ¿kdf k|of]u
bf]xf]/f] n]vfk|0ffnLsf p2]Zo÷dxTj tyf kmfObf
– ;Dk"0f{ cfly{s sf/f]af/sf] k"0f{ / Jojl:yt clen]v /fVg'
– s'g} lglZrt ;do cjlwsf] Joj;fo ;+rfngsf] glthf / ljQLo cj:yf lrq0f ug{-;DklQ, bfloTj, k"FhL_
– ljleGg k|sf/sf vftfx¿sf] ;f/f+zsf] ¿kdf ;Gt'ng k/LIf0f tof/ u/L uNtL tyf 5nksk6 kQf nufpg'
– ljleGg ljQLo ljj/0fsf] aLrdf Ps cfk;df t'ngf ug{ dbt ug'{
– ljQLo tYof+ª\s tyf ;"rgf pknAw u/fpg'
– cfly{s sf/f]jf/df ljZj;lgotf clej[l4 ug'{ .
a]kmfObfx¿M–
– u'0ffTds kIfsf] clen]v /fVg g;lsg]
– cfly{s ¿kn] a9L vlr{nf] .
– ;fgf Joj;flosf] nflu cg'ko'Qm
– a9L l;k, Ifdtf ePsf bIf hgzlQm cfjZos
– ;Dk"0f{ uNtL tyf 5nsk6 JoQm ug{ c;kmn
cGtdf bf]xf]/f] n]vfk|0ffnLsf s]xL sdL sdhf]/L ePtfkgL o;n] sf/f]jf/sf] k"0f{ Jojl:yt / j}1flgs tl/sfn] clen]v /fVb} Joj;fosf]
jf:tljs ljQLo cj:yf lrq0f ug{ ;xof]u ug]{ ePsfn] o;sf] k"0f{ kfngfåf/f cfly{s sf/f]af/df ljZjlgotf / ;'zf;g sfod ug{ ;lsG5 .
bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL / Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnLdf km/s
cfwf/ Psf]xf]/f] n]vfk|0ffnL bf]xf]/f] n]vfk|0ffnL
l;4fGt o;df s'g} lglZrt l;4fGt tyf dfGotfx¿ o;df n]vf ;DaGwL lgod tyf l;4fGt kfngf
5}gg\ . ug'{ kb{5 .
c;/ o;df k|To]s sf/f]jf/sf] b'O{ kIfLo c;/ o;df k|To]s sf/f]jf/sf] 8]la6 / qm]l86
b]vfOb}g\ . b'O{kIfsf] c;/ b]vfOG5 .
vftfx¿ o;df gub / JolQmut vftfsf] dfq clen]v o;df ;Dk"0f{ vftfx¿sf] clen]v b]vfOG5 .
/flvG5 .
clGtd vftf o;df clGtd vftf tof/ kfg{ ;lsb}g . o;df lglZrt ;dok5{L clGtd vftfx¿ tof/
kfl/G5 .
pko'Qmtf l;ldt sf/f]jf/ / ;fgf Joj;fosf] nflu a9L ;Dk"0f{ Joj;flos ;+u7gsf] nflu pkof]uL
pkof]uL
o;nfO{ ck"0f{ tyf cj}1flgs dflgG5 / uNtL o;nfO{ k"0f{ / j}1flgs dflgG5 / uNtL kQf
kQf nufpg s7Lg x'G5 . nufpg ;xof]u ub{5 .

You might also like