Aile yapısındaki çözülme

Yasemin YAŞAR
yyasar@yeniasya.com.tr
24 Mayıs 2014, Cumartesi

Son yıllarda aileye dönük araştırmaların ve politikaların artan sebepleri arasında;

aile yapısındaki değişiklikler, evlilik oranındaki düşüşler, boşanmaların artışı,
ailede rollerin farklılaşması, evlilik dışı nikâhsız beraberlikler, şiddet, taciz gibi bir
dizi sebep saymak mümkündür.
Bütün bu sebepler neticesinde kadın, çocuk, aile ve ahlâkî dejenerasyon konularının tekrar ele alınması ve
problemlerin çözümüne dönük koruyucu tedbirleri önceleyen politikalar üretilmesi bir zorunluluk haline
gelmiştir.
Bugün, bu durum demokratik ülkelerde bile hükümetlerin sessiz kalamayacağı bir meseledir. Evet,
hükümetler sosyal güvenceleri arttırmak üzere kanunlar çıkarmaktadır. Bu kanunlarla aile fertlerinin
özellikle de kadınların ve çocukların tehlikeden uzak olması ve geleceğinden emin olması adına tehlike
gelmeden önce veya geldikten sonra bir güvencenin varlığına dair bir tatmin duygusu oluşturulmaktadır.
Aslında evlilik dışı ilişkinin ve boşanmaların önüne geçemeyen toplum bunu telâfi etmek için devletin
güvencesine sığınmakta, kadınlar, sosyal güvenlik sigortası kapsamında devletten yardım almakta, bunun
sağladığı sahte güvenlik hissi bazen ailenin daha fazla çözülmesine zemin hazırlamaktadır.
Tabiî ki bu sonuca durduk yere gelinmemiştir. Zira modernliğin bedelini en çok aile ödemiştir. Çünkü
modern birey, aileyi sınırsız özgürlüğün önünde bir engel olarak görmüş, kuşaklar arası çatışmayı
körükleyen kapitalist ekonomik sistem gençleri aile ortamlarından koparmakla kalmayıp onları aile karşıtı
bir konuma itmiştir.
Her geçen gün çocuklar belki aileleriyle aynı evin içinde, fakat başka dünyalarda yaşamaya başladı. Bu da
aile fertleri arasındaki uçurumu iyice derinleştirdi. Neticede aynı evi paylaşan bireyler birbirine
yabancılaştı. İşte bu yabancılaşmanın bedeli çok büyük oldu. Aile içi şiddet ve istismar vak’aları bunlardan
akla gelen ilk örneklerdir. Meselâ kadının evde dövülmesi zannedildiğinin tersine üçüncü dünya ülkeleriyle
sınırlı bir mesele olmayıp, Avrupa ve Amerika’da dahi boşanmaların ana sebebini oluşturmaktadır. Yine
aile içi şiddet sadece bununla da kalmayıp çocuklara da yansımıştır. Kendi ailesi tarafından dövülen, tacize
uğrayan ve öldürülen çocukların sayısını kimse bilememektedir.
Ailedeki istismarların ve problemlerin artmasının bir sebebi, aile içindeki fertlerin birbirine
yabancılaşmasından başka, bir diğer sebep de aile kurumunun topluma yabancılaşmasıdır.
Peki bu sonuca nasıl gelindi?
Modern dünya ciddî anlamda algılarla oynamıştır. Bugün artık silâhlarla savaşlar yapılmıyor. Artık
algılarda tahribat ve oynamalarla milletler bir bir önce manevî olarak tahrip ediliyor. O milleti ayakta tutan
dinamiklere savaş açılıyor. İşte bugün bu savaşta en ağır yenilgi ve tahribatı, değerlerin öğretildiği aile
kurumu almış bulunmaktadır.
Bu noktadan bakıldığında problemlerin başladığı nokta bireyin kendisini ve aile ilişkilerini algılayış
biçimiyle alâkalıdır. Çünkü modern birey anlayışında her şeyin merkezine kendini koyan bir dünya görüşü
bireyleri, çıkarcı, menfaatperest ve haz peşinde koşan bir yapıya büründürmüştür.
Bireyler kendi çıkarlarını, ailenin ve toplumun üstünde görmek üzere yetiştirilmektedir. Bu ise ‘Güçlüysen
haklı olabilir ve hayatta kalabilirsin’ felsefesinden kaynaklanıyor. Bu anlayışın neticesi olarak da, içtimaî
hayat kanunlarının ve değerler sisteminin, bireyler üzerinde kontrolü zayıflamış ve böyle bir toplumun
bireyleri de gitgide yalnızlaşmış ve birbirlerine güvenemez olmuştur.
Devletin tasarrufundaki güvenlik sistemleri ise insanlara sahip çıkmaktan ziyade onları yardıma bağımlı
hale getirmiştir. Böyle ortamlarda yetişen çocuklar da her türlü su-i istimale maruz kalmaktadır.
Hâsılı, toplumsal bir fayda getirmesi beklenen sosyal güvenlikler bir kısır döngüye dönüşmekte ve ailenin
çözülmesine isteyerek ya da istemeyerek katkıda bulunmuş olmaktadır. Ayrıca kapitalizmin sağladığı
ekonomik özgürlükler ve imkânlar da ailedeki çözülmeyi arttırmaktadır.
Gelinen noktada aile manzaralarına bakıldığında Müslüman ailede ve hayatın daha basit ve sade yaşandığı
aile yapılarında aile yapısının gücünü ve geçerliliğini hâlâ muhafaza ettiğine şahit olmaktayız. Zira
Müslüman ailede, aile, toplum tarafından kurulur ve desteklenip korunur. Sosyal yapının bir parçası olan
aile, çok yönlü ilişkiler ağı ile korunmakta ve modernizmin dayattığı bireycilik ve bencillik hastalığına
yakalanmadan aile üyeleri ve gençler yetişmektedir.
Bu durumda belki de devlete düşen geleneksel aile yapısını korumaya dönük tedbirler alması ve sosyal
güvenliklerden faydalanacak kişilerin durumlarını iyice inceleyerek su-i istimallere meydan vermemesi ve
öncelikli hedefin aileyi korumaya ve güçlendirmeye dönük olması şarttır.