สมการ ป.6 เล่ม 1 (m1 ซัมเมอร์)

1
โรงเรียนกวดวิชาบ้านพีศ่ ลี (ครูหมี) สมการ ป.6 เล่ม 1(m1 ซัมเมอร์)

facebook : ครูหมี คณิตศาสตร์ 0839060579 คุณเก๋
สมการ เล่ม 1 (แก้สมการ)

ประโยคสัญลักษณ์ที่มีเครื่องหมาย " = " เรียกว่า สมการ เช่น 7 + 11 = 18
สําหรับประโยคสัญลักษณ์ ที่ไม่ได้เชื่อมด้วย เครื่องหมาย " = "

แต่เชื่อมด้วย เครื่องหมาย " ≠ , > , < , ≥ , ≤ " จะเรียกว่า อสมการ เช่น
14 −3 ≠ 8 , 9 +8 > 12 , 4 + 10 < 20 , 4 + 9 ≥ 11 , 12 + 7 ≤ 25
จากประโยคสัญลักษณ์ดงั ต่อไปนี้ ให้แยกว่า ข้อใดที่เป็ นสมการ
1. 13 + 5 = 18 2. 15 – 3 = 10
3. 5 × 8 ≠ 30 4. 12 ÷ 4 < 4
5. 40 - 8 > 31 6. 16 = 4 + 12
7. 8 × 3= 24 8. 15 ≠ 30 ÷ 3
9. 14 + 8 < 30 10. 175 = 100 + 70 + 25
สมการที่เป็ นจริง และ สมการที่เป็ นเท็จ
สมการที่เป็ นจริง เช่น
1. 2 × 5 = 10 2. 15 ÷ 5 = 3 3. 12 × 4 = 48 4. 6 + 15 = 21
สมการเป็ นเท็จ เช่น
1. 2 × 8 = 10 2. 18 – 8 = 3 3. 84 ÷ 7 = 10 4. 6 × 9 = 30
2
อสมการที่เป็ นจริง และ อสมการที่เป็ นเท็จ
1. 26 − 17 ≠ 10 2. 9 + 8 > 14
3. 12 + 15 < 20 4. 8 × 4 ≥ 32
5. 8 × 4 ≥ 25 6. 8 × 4 ≥ 40
7. 18 + 7 ≤ 25 8. 18 + 7 ≤ 40
9. 18 + 7 ≤ 10 10. 24 ÷ 3 ≠ 8
คําตอบของสมการ
คําตอบของสมการ คือ จํานวนที่แทนตัวไม่ทราบค่าในสมการแล้วทําให้สมการเป็ นจริง
ตัวอย่าง จงหาคําตอบของสมการ 14 + ก = 21
วิธีทาํ 14 + ก = 21
เมื่อนํา 7 ไปแทนที่ ก จะได้
14 + 7 = 21 เป็ นประโยคที่เป็ นจริง
ดังนั้น คําตอบของสมการคือ 7 ตอบ 7

3
1. จํานวนที่กาํ หนดให้ในวงเล็บ ข้อใดไม่เป็ นคําตอบของสมการในข้อนั้น
ก. 6 × a = 27 [4.5] ข. b − 12 = 18 [30]
ค. 45 ÷ c = 90 [1] ง. 15 + d = 17.5 [3.5]

2
สมบัตกิ ารสมมาตร ถ้า a = b แล้ว b = a ด้วย
1. 9 + 9 = 9×2 เมื่อใช้สมบัติการสมมาตรจะได้
2. 10 + 15 = 30 − 5 เมื่อใช้สมบัติการสมมาตรจะได้
สมบัตกิ ารสลับที่การบวก a + b = b + a
1. 7 + 3 =
2. 15 + ( 7+ 6 ) =
3. ( 19 − 4 ) + 12 =
สมบัตกิ ารสลับที่การคูณ a × b = b × a
1. 10 × 8 =
2
2. × 24 =
3
3. ( 12 + 5 ) × 3 =
4. 8 × ( 24 − 9 ) =
4
สมบัตกิ ารเปลี่ยนกลุ่มการบวก (จัดหมู่การบวก) a + b + c = a + b + c = a + b + c
1. 20 + 18 + 15 = 20 + 18 + 15 = 20 + 18 + 15
2. 14 + 9 + 16 = 14 + 9 + 16 = 14 + 9 + 16
สมบัตกิ ารเปลี่ยนกลุ่มการคูณ (จัดหมู่การคูณ) a × b × c = a × b × c = a × b × c
1. 4 × 12 × 5 = 4 × 12 × 5 = 4 × 12 × 5
2. 6 × 10 × 8 = 6 × 10 × 8 = 6 × 10 × 8
การแก้สมการโดยใช้สมบัตกิ ารเท่ากัน
สมบัติการบวก สมบัติการลบ สมบัติการคูณ สมบัติการหาร
1. x + 6 = 14 จงหาค่าของ x 2. 8 + y = 25 จงหาค่าของ y
3. z − 13 = 19 จงหาค่าของ z 4. 39 − p = 12 จงหาค่าของ z
5
5. m × 5 = 45 จงหาค่าของ m 6. 8 × k = 96 จงหาค่าของ k
7. p ÷ 4 = 11 จงหาค่าของ p 8. 60 ÷ r = 4 จงหาค่าของ r
การแก้สมการอย่างง่าย (มีตวั แปรอยู่ท่เี ดียว)
1. 6 x = 54 แสดงว่า x จะ ___________________________________________________
จึงหา x ได้โดย ________________________________________
2. x ÷ 4 = 11 แสดงว่า x จะ __________________________________________________________
จะหา x ได้โดย ______________________________________________

6
x
3. 8 x = 56 4. = 12
9
1 1
5. x = 20 5. x = 20
5 5
2 2
6. x = 24 6. x = 24
3 3
7
x
7. 9 x = 180 8. = 16
5
5 5
11. x = 15 11. x = 15
8 8
3 3
12. x = 36 12. x = 36
5 5
8
4 5
13. x = 32 14. x = 45
9 12
4 7
15. x = 44 16. x = 63
7 15
17. x + 3 = 18 แสดงว่า เมื่อ x เพิ่มค่าอีก 3 จะเท่ากับ 18 ดังนั้น x จะ ______________18 อยู่ _____
จะหา x ได้โดย ______________________________________________
18. x − 7 = 24 แสดงว่า เมื่อ x ถูกลดค่าลง 7 จะเท่ากับ 24 ดังนั้น x จะ ____________7 อยู่ _____
จะหา x ได้โดย __________________________________________________
19. 40 − x = 12 แสดงว่า เมื่อ 40 ถูกลบ ออกด้วย x จะยังเหลืออยูอ่ ีก 12
แสดงว่า 40 ________________ x อยู่ _________
แสดงว่า x ________________ 40 อยู่ _________
จะหา x ได้โดย ___________________________________________________

9
20. x + 19 = 42 21. x − 14 = 26
22. x − 25 = 9 23. x + 15 = 34
24. 60 − x = 38 25. 48 − x = 34
26. 4 x + 15 = 79 เมื่อ 4 x เพิ่มขึ้ นอีก 15 จะเท่ากับ 79 แสดงว่า 4 x จะ ___________________________
จึงหา 4 x ได้โดย ____________________________________________
จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

10
27. 8 x − 12 = 92 แสดงว่า 8 x จะ ____________________________________อยู่ ______
จึงหา 8 x ได้โดย ____________________________________________
จึงหา x ได้โดย ____________________________________________
28. 88 − 3x = 28 แสดงว่า 3x จะ ____________________________________อยู่ ______
จึงหา 3x ได้โดย ____________________________________________
จึงหา x ได้โดย ____________________________________________
29. 20 แสดงว่า 8x จะ ____________________________________อยู่ ______

108 − 8 x =
จึงหา 8x ได้โดย ____________________________________________
จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

11
ตัวเลขที่วางไว้หน้าตัวแปร เป็ นตัวคูณของตัวแปรนั้นเสมอ
1. 6 y = 54 สังเกต 6 ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร
2. 8t = 56 สังเกต 8 ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร
2 2 2
3. x = 24 ความหมายที่แท้จริง × x = 24 สังเกต ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ
5 5 5
จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร
4 4 4
4. x = 48 ความหมายที่แท้จริง × x = 48 สังเกต ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ
7 7 7
จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร
12
−3
5. x = 36
4
3
6. x = −24
7
−2
7. x = 24
5
13
4
8. x = −24
−7
−2
9. x = 14
9
5
10. x = 20
−7
14
5 5
11. x = −35 11. x = −35
−8 −8
6 6
12. − x =
42 12. − x =
42
11 11
15
−5 −5
13. x = −60 13. x = −60
9 9
−4 −4
14. x = 20 14. x = 20
9 9
16
ขั้นตอนการสร้างสมการ และ ขั้นตอนการแก้สมการ
3x − 7
1. =4 ความหมายที่แท้จริง
5
ขั้นตอนการสร้างสมการ เริ่มมองจากตัวแปร x
ขั้นที่ 1 ตัวแปร x คูณ 3 ก่อน กลายเป็ น 3x ขั้นที่ 2 3x ลบด้วย 7 กลายเป็ น 3x − 7
3x − 7
ขั้นที่ 3 3x − 7 หารด้วย 5 กลายเป็ น
5
ขั้นตอนการแก้สมการ จะทําย้อนกลับจากขั้นการสร้าง อะไรสร้างทีหลังแก้ก่อน อะไรสร้างก่อนแก้ทีหลัง
3x − 7
หารด้วย 5 สร้างหลังสุด ต้องถูกแก้ก่อน โดยการ คูณ 5 จะได้ 3x − 7
5
3x − 7 คือ (3 × x ) − 7 ลบ 7 อยูน
่ อกวงเล็บ จึงสร้างหลังสุด จึงถูกแก้ก่อน โดยการ บวก 7 จะได้ 3x
3x แก้การคูณ 3 โดยการ หาร 3 จะได้ x
3x − 7
= 4
5
17
2. 4 x + 9 = 57 ความหมายจริงๆ (4 × x ) + 9 = 57
ตัวเลขที่วางไว้หน้าตัวแปร เป็ นตัวคูณของตัวแปรจะถูกสร้างมาก่อน เวลาแก้ ต้องแก้ทีหลัง
3. 6 x − 8 = 34 4. 5 x + 6 = 46
18
5. 5 x − 4 = 31 6. 4 x + 3 = 47
7. 9 x + 12 = 33 8. 13x − 12 = 40
9. 100 − 7 x = 16 100 ถูกหักออก 7 x แล้ว ยังเหลือ 16 แสดงว่า 100 มากกว่า 7 x อยู่ 16
นัน่ แสดงว่า 7 x น้อยกว่า 100 อยู่ 16
จึงได้วา่ 7 x = 100 − 16
19
10. 51 − 5 x = 36 51 ถูกหักออก 5 x แล้ว ยังเหลือ 36 แสดงว่า 51 มากกว่า 5 x อยู่ 36
นัน่ แสดงว่า 5 x น้อยกว่า 51 อยู่ 36
จึงได้วา่ 5 x = 51 − 36
10. 36 − 4 x =
72 11. 56 − 7 x =−28
2 4
11A. x − 5 = 13 12. x + 5 = 37
3 7
20
9 7
13. x − 7 =47 14. x − 5 =58
11 12
2 4
15. 18 − x =
−24 16. 51 − y =
7
3 5
21
ถ้ามีวงเล็บ พวกที่อยูใ่ นวงเล็บจะถูกสร้างมาก่อน ต้องแก้ทีหลังดังนั้น
ถ้ามีวงเล็บ ให้แก้นอกวงเล็บก่อนเสมอ
1. 2(x − 1) = 8 2. 6(k + 4) = 120
3. 3(r + 4) = 48 4. 5( p − 11) = 40
5. 9(z + 4 ) = 108 6. 8 ( y − 5) =48

22
7. 5
9
(
2a + 6 = 20 ) 8. 1
4
( )
x + 2 = 5
5( x − 2 ) 5 
= 35 → [5 × ( x − 2 )] ÷ 9 = 35
5
9. คนละแบบกับ x −2 = 35 →  × x  −2 = 35
9 9 9 
[5 × (x − 2)] = 35
9
23
10. 4(x + 6) = 32 คนละแบบกับ 4

x +6 = 32
7 7
[4(x + 6)] = 32
7
24
2 ( x − 18 ) 2
11. = −24 x − 18 =−24
5 5
2 x − 18
= −24
5
25
12. 3(6 y − 8) = 12
8
26
ตัวหารที่หารทั้งหมด จะถูกสร้างมาเป็ นขั้นสุดท้าย จะถูกแก้ก่อน
3m + 11 2a − 9
1. = 5 2. = 3
7 5
12a − 4 12a + 24
3. = 8 4. = 8
7 9
27
ลองหัดทํากันจริงๆ
5(3x − 4 ) + 3
1. 3
(x + 5) − 6 = 12 2. = 7
8 4
3(12 x − 4 ) − 12 9(3x − 2 ) + 18
3. = 6 4. = −9
8 6
28
x  x 
5. 2  − 2  − 6 = −24 6. 5 − 6  − 27 = 13
 3   4 
3 2  4 7 
7.  x + 4 − 5 = 4 8.  x + 5  − 4 = 28
4 5  5 8 
29
แบบฝึ กหัดที่1 (คลิปเฉลยวิธีทาํ จะแยกไปอีก Playlists หนึ่งนะครับ)
1. 7 x + 10 = 38 2. 3x − 5 = 16
7
3. 35 − 2 x = 21 4. x − 16 = 33
12
8 4x − 3
5. x − 12 = 76 6. =9
11 5
30
5(8 x − 12 ) 5(8 x − 12 )
7. = 20 วิธีที่ 2 = 20
9 9
4 ( x − 5) 4(12 x + 3)
8. − 2 = 10 9. = 28
3 9
31
10. 3
(x + 7 ) = 12 11. 3
(x + 2 ) = 15
4 4
12. 5
(7 x + 6) = 15 13. 6(7 x + 8) = 54
9 11
32
14. 4
(3a + 14 ) = 20 15. 2
(2 x + 5) = 14
7 3
16. 2
(7 x + 3) = 18 17. 4
(7a − 5) = 16
5 11
33
18. 5(x − 9) + 3 = 28 19.  2x 

3 ×  + 4 = 42
6  5 
2 5  3(3x + 6) − 11
20.  x − 7 − 9 = 3 21. = 2
3 4  8
34
22. 5(9 x − 14) − 11 = 6 23. 5(3x + 9) − 3 = 12

9 6
24. 5(2 x − 4) + 6 = 8
7
35
การแก้สมการที่มีตวั แปรอยูห่ ลายที่
1. จัดให้เป็ นรูปง่ายเช่น 7 x − 48 = 120 − 5 x

จัดเป็ นรูปง่ายจะได้ 7 x + 5 x = 120 + 48
2. ถ้าติดวงเล็บให้คูณแจกแจง เช่น 5 x + 2 = 3( x + 4 )
ทบทวนการคูณ
1. (− 6) × (− 4) = ______ 2. (− 8) × (− 5) = ______ 3. (− 7) × (− 3) = ______
4. (− 3) × 9 = ______ 5. 12 × (− 7 ) = ______ 6. (− 12) × (− 10) = ______
7. (− 11) × (− 7) = ______ 8. (− 9) × (− 8) = ______ 9. (− 11) × 6 = ______
10. − 4 × 7 x = ______ 11. 5 × (− 3 y ) = ______ 12. − 8 × (− 7m ) = ______
13. − 9 × (− 4 z ) = ______ 14. (− 7 p ) × (− 6q ) = ______ 15. − 13b × 7d = ______
หัดคูณแจกแจง
1. 3(5 x − 4 ) = ____________ 2. 2(4 x + 10) = ____________
3. 6(10 − 5 x ) = ____________ 4. − 4(10 x + 3) = ____________
5. − 9(7 − 4 x ) = ____________ 6. − 5(3x − 8) = ______________

36
6. −12 ( 3 − 7x ) 7. −8 ( 4 x − 5)
8. (18 − 6 x ) 9. (20 x − 12)

2 3
3 4
10. (12 x − 30) 11. (35x − 20)

5 3
6 5
12. − (21 − 15x )

2
3
13. − (16 x + 12 y − 20)

7
4
37
เมื่อติดวงเล็บ
1. 12(4 x − 6) = 5(7 x − 4 )
2. 3(5x − 2) − 2(4 x − 3) = 49
3. 12(8 x − 5) = 9(7 x + 2 )
38
4. 12(4 x − 3) − 5(x + 6) = 5(4 x + 7 ) + 3x − 1
5. 6(3x − 5) − 4(x + 2) = 3(5 x + 7 ) − 3x − 17

39
ถ้าติดวงเล็บโดยไม่มีตวั คูณหน้าวงเล็บ ให้ใช้ กฎการถอดวงเล็บ
โดยมีหลักว่า : ถ้า (-) นําหน้าวงเล็บให้เปลี่ยนเครื่องหมายที่อยูภ่ ายในวงเล็บนั้นด้วย จึงจะถอดวงเล็บได้

: ถ้า (+) นําหน้าวงเล็บให้ถอดวงเล็บได้เลย
1. 17 x − (6 x + 19 ) = 14 − (x + 9 )
2. (23x − 26) + (10 − 5 x ) = 30 − (6 − 6 x ) + 4 x

40
3. 13x − (3x − 2 ) + (7 x − 3) = (15 x + 4 ) − (8 x + 5)
4. (5x − 3) − (9 − 12 x ) + (9 x + 4 ) = 12 − (7 x + 9 )
41
5. 3(4a − 5) − 7(a + 3) = 24
6. 7(x + 4) = 4(9 − x )
7. 3x − 4 = 4(11 − 3x ) − 3(2 x − 5)
42
8. 5(7 x + 1) − 9( x − 2 ) = 3(4 x + 9 ) + 17
9. 25 − 3(2 x − 7 ) = 9 x − 4(6 x − 11)

43
10. ( ) (
8(5 x − 2 ) − 3(4 − 2 x ) = 13 − 5 x − 2 4 − x − 5 )
11. 21 y + (2 y − 8) −(7 − 3 y ) = 4( y + 5) − (3 y − 14 ) − (5 y − 11)

44
แบบฝึ กหัดที่ 2
1. 2(a + 2 ) + 8(a − 1) = 56 2. 5(x − 3) = 3(1 − x )
3. 3(5 − x ) − 2( x − 6) −4 = 13x
45
4. 6(3x + 4) − 8(x − 3) = 4(2 x + 10)
5. 16 − 4(3x − 2 ) = 5 x − 6(7 x − 4 )
46
6. 6(x − 3) − 3(4 − x ) = 5(x − 2 ) − 8(3 − x ) + 22
7. 15 y + (3 y + 9 ) −(5 − 3 y ) = 3(2 y − 4 ) − (3 y − 6) − (2 y + 10)

47
สมการเป็ นจริงแบบง่ายๆ
1. 2x − 6 = 2x − 6 2. 8=8 3. 0=0
4x − 3 4x − 3
4. = 5. 3( x − 5) = 3x − 15
5 5
7x − 3 7x − 3 18 18
6. = 7. =
2 x − 10 2 x − 10 3x + 12 3x + 12
5 x + 12 5 x + 12
8. =
14 14
สมการเป็ นเท็จแบบง่ายๆ
1. 2 x −6 = 2 x + 2 2. 7 = 10 3. 0 = 12
48
1. จงหาคําตอบของ 11x − 2(4 − 3x ) = 5(3x − 4 ) + 2( x + 6)
2. จงหาคําตอบของ 4(3x + 2) = 3(6 x + 4 ) − 2(3x + 5)
3. จงหาคําตอบของ 4(3x − 5) + 6 x = 5(2 x + 6) − (10 − 8 x )
4.จงหาคําตอบของ 13 − 3(4 x − 5) = 9 x − 7(3x − 4 )

49
สมการที่มีจาํ นวนชนิดลบ
จงหาคําตอบของสมการต่อไปนี้
3m − 13
1. = −4
7
43 − 9a
2. = −5
4
50
3. 4 x − 29 = −15
4. 7 x − 9 = −37
5. 40 − 6 x = 28
6. 34 − 2 x = 16
51
7. 59 − 9 x =−13
8. 14 − 8 x = 46
3
9. ( 7 x − 16 ) − 27 =
9
8
52
5(4 x − 7 ) + 3
10. = −12
6
3 (13 − 4 x ) − 5
11. = −2
7
53
7(43 − 5 x ) + 46
12. = 8
4
x 
13. 4 − 2  + 7 = −13
3 
54
x 
14. 4 + 6  − 14 = −46
 4 
3  13 
15.  x − 6  + 13 = −11
4  15 
55
5(14 x − 12 )
16. = −30
9
5(18 − 4 x )
17. + 16 = −19
6
56
18.
(
3 4 x + 16 + 27) = 3
5
19. 3(2 x − 5) − 5(4 x − 7 ) = −22

57
20. 3(5x + 6) − 4(2 x − 7 ) = 14 − 6 x − (3x − 8)
21. (7 x − 26) − (10 − 5 x ) = 30 − 2(5 − 4 x )
22. 30 − (14 x − 2 ) + (2 x − 9 ) = 2(5 x + 3) − (18 x + 7 )

58
4+7 4 7
การตัดที่ถูกวิธี สังเกต = +
15 15 15
12 x + 6 12 x 6
ดังนั้น = + = 4x + 2 เห็นว่า 3 ต้องตัดทุกเทอม
3 3 3
21x + 56 y − 35 21x 56 y 35
= + − = 3x + 8 y − 5 เห็นว่า 7 ต้องตัดทุกเทอม
7 7 7 7
32 x − 40 y + 48 32 x 40 y 48
= − + = 4x − 5y + 6
8 8 8 8
15 x − 20 y + 45
1. จงหาค่าของ
5
24 x − 40 y + 8
8
21x − 18 y − 9
6
42 x − 21 y + 14
7
18 x − 21 y + 30
9
32 x − 16 y − 24
56
30 x + 18 y + 12
6
15 x − 21 y + 18
12
59
โจทย์ที่แก้โดยการคูณไข้ว
x−2 2x + 4 3x − 5 4 x + 10
1. จงหาคําตอบของ = 2. จงหาคําตอบของ =
2 5 4 7
5x + 7 7x + 2 4x + 5 3x − 5
4 5 7 4
60
3x − 4 2x + 1 6x + 5 8x + 7
6 4 3 4
3x − 2 9x − 7 12 x + 3 9x + 2
4 12 8 6
61
ถ้าตัดได้ให้ตดั ก่อน
12 − 3x 9 18 x − 12 8 x + 16
4 6 6 4
30 x − 15 9 x + 21 18 x − 15 4 x + 12
5 3 9 6
62
28 x − 20 6 x − 21 35 x − 28 12 x + 20
12 15 21 16
8 x − 12 10 x − 15 21x − 14 27 x − 18
4 5 7 9
63
20 x − 12 35 x + 14 6x − 9 10 x + 35
4 7 3 5
18 x − 24 24 x − 32 8 x − 10 20 x − 25
6 8 6 15
64
1. 11x − 2(5 − 2 x ) = 3(4 x − 1) + 5
2. 5(3x + 2 ) = 3(5 x − 2 ) − 4(2 x + 4 )

65
3. 6(x + 4 ) − 4( x + 3) = 3(2 x − 4 )
4. 22 − 4(3x − 5) = 7 x − 8( x + 3)
66
5. 20 − 4(3x − 7 ) = 12 x − 6(5 x + 4 )
6. 15 x − 3(4 − 2 x ) = 7(3x − 2 ) + 2
67
7. 14 x + 9 = 2(5 x + 3) + 4(x + 2 )
8. 5(x + 2 ) + 2(x + 3) = 8(2 x + 2 )

68
9. 18 − 5(2 x − 6) = 8 x − 9(2 x − 3)
10. 15 − 3(5 x − 4 ) = 6 x − 9(4 x − 3)

69
x x
11. + = 4
3 6
x + 3 x
12. − = 4
2 3
70
3x − 1 x −1 7x − 4
13. = −
5 3 15
71
14. กําหนดให้ 3
(2 x + 3) − 5 (x + 4 ) + 4 (2 x − 5) = 2 จงหาค่าของ 56 x − 100
4 6 9
72
 2x  
15. 7   + 4  − 10  = 56
  3  
16. 4(3x − 5) − 5(2 − 3x ) − (5 x − 10) = 18 − 3(5 x − 4 ) − (3x − 6)

73
17. (5x − 7) + (4 x − 11) = 98 − (3x − 4 ) จงหาค่าของ 5x + 4
6x − 3 2 − 4x
18. =
5 3
74
8 x − 24 10 x − 30
19. =
4 5
7x − 3 14 x − 5
20. =
6 12
4x + 8
21. = 1
8 x − 16
75
5x − 2
22. = 1
3x + 4
5x − 7 2x − 7
23. =
4 3
76
6x − 9 10 x − 15
24. =
3 5
6 x − 10 9 x + 15
25. =
8 12
30 x − 18 40 x − 24
26. จงหาคําตอบของ =
12 16
77
ผลหารเมื่อตัวตั้ง เท่ากับ 0 และ ตัวหารไม่เท่ากับ 0
0 0 0 0
= = = =
4 10 −3 10000
0 0
= =
0.014 π
ผลหารเมื่อตัวหาร เท่ากับ 0
8
=
0
−3
=
0
0.1234
=
0
456789
=
0
รูปแบบ 0
0
0
0
≠1 และ 0
0
≠0 แต่ 0
0
เป็ นรูปแบบที่ไม่มีการนิยาม(ไม่มีความหมาย)
จงหาค่าของ
1. 0
9
= 2. 12
0
=
3. 0.00024
= 4. 0
=
0 0.0000002
−π
5. = 6. 0
=
0 456789
78
3x − 12 4x + 7
7. เมื่อ x=4 8. เมื่อ x = 2
2x − 3 5 x − 10
4 x − 12 4 x − 12
9. เมื่อ x = 3 10. เมื่อ x ≠ 3
7 x − 21 7 x − 21
6 x − 12 6x − 2
11. เมื่อ x ≠ 2 12. เมื่อ x ≠ 1
15 x − 30 15 x − 5 3
79
การแก้สมการที่ติดตัวส่วน
* ถ้าติดอยูใ่ นรูปการหาร (ติดส่วน) นําตัวหารทุกตัวที่มีในสมการ มาหา ค.ร.น.

แล้วนํา ค.ร.น. ที่ได้ คูณตลอดทั้งสมการ (คูณทั้งฝั ง่ ซ้าย และ ฝัง่ ขวาของสมการ)
2x x x + 3 x −1
1. จงหาคําตอบของ + = +
5 3 2 6
80
x −1 x − 2 x − 4
2. จงหาคําตอบของ + + =0
2 3 4
81
4 − x 2x − 5 1
3. จงหาคําตอบของ − = + 3x
4 6 6
82
4x x 2 x + 4 5 x + 12
4. จงหาคําตอบของ + = −
3 2 4 6
83
5x + 2 x + 1 2(7 x + 8) 4 x − 2
5.จงหาคําตอบของ − = −
3 2 15 5
84
เครื่องหมาย +, -ที่อยูใ่ นวงเล็บ
6. จงหาคําตอบของ 3 (x − 1) + 4 (x − 6) =
5
(x + 15) − 3 (x − 11)
4 5 6 10
85
7.จงหาคําตอบของ 4 (x − 3) − 1 (x + 2) =
5
(x − 6) − 3
5 4 6
86
การแก้หาคําตอบระบบสมการเชิงเส้น 2 ตัวแปร
วิธีการกําจัดตัวแปร
1. จากระบบสมการดังต่อไปนี้
3x + 5 y = 66
5 x + 10 y = 125 จงหาค่าของ 8x − 3 y
87
7 x + 12 y = 65
3x + 4 y = 125 จงหาค่าของ 2x − y
88
7 x + 15 y = 204
4x − 5y = 8 จงหาค่าของ 2x + 5y
89
15 x + 7 y = 3
3x − 2 y = −30 จงหาค่าของ 4x − 5y
90
6 x − 5 y = 21
8 x − 7 y = 25 จงหาค่าของ x + 3y
91
5 x + 6 y = 89
3x + 4 y = 57 จงหาค่าของ 8x − 3 y
92
5 x + 6 y = 38
3x − 8 y = 104 จงหาค่าของ 4x + 5y
93
8 x + 3 y = 67
6 x − 5 y = 101 จงหาค่าของ 5x − 2 y
94
x+ y =6
x − y = 24 จงหาค่าของ 4x − 3y
95
x + y = 18
x − y = −46 จงหาค่าของ 3x + 8 y
A+ B =
40
A− B =
18 จงหาค่าของ A , B
96
m+n =72
m−n =28 จงหาค่าของ m , n
x+ y =−56
x− y =
20 จงหาค่าของ xy
P +Q =
80
Q−P=
30 จงหาค่าของ 3Q − 2 P
97
R+S =
64
S−R=
42 จงหาค่าของ 4 R − 2S
k +m=
24
m−k =38 จงหาค่าของ m × k
c+d =
62
d − c =−26 จงหาค่าของ 5c − 3d
h+g =
22
h
g − h =−50 จงหาค่าของ
g
98
2x − 7 3y + 1 y
19. จากสมการ = = จงหาค่าของ x − y
5 11 4
99
26 x + 3 y = −4
1
(x − 2 ) = 1 (1 − y ) จงหาค่าของ x , y
5 4
100
2 x − 3 y = −9
3( x + 5) = 5( y − 4 ) + 2 จงหาค่าของ x, y
101
22. A + B = 40 และ A − B = 18 จงหา A และ B
23. m + n = 72 และ m − n = 28 จงหา m และ n

102
24. x + y = 56 และ x − y = 20 จงหา x. y
25. P + Q = 80 และ Q − P = 30 จงหา 3Q − 2 P

103
26. R + S = 64 และ S − R = 42 จงหา 4 R − 2S
27. k + m = 24 และ m − k = 38 จงหา m × k

104
28. c + d = 62 และ c − d = 26 จงหา 5c − 3d
h
29. g + h = 22 และ g − h = 50 จงหา
g
105
แทนสมการหนึ่งลงในอีกสมการหนึ่ง
3x + 5 y = 93
5 x + y = 89 จงหาค่าของ x, y
106
4 x + 3 y = 84
3x − y = 37 จงหาค่าของ x, y
107
x − 5 y = 23
5 x + 4 y = 28 จงหาค่าของ x, y
108
x + 3 y = 62
7 x − 4 y = 34 จงหาค่าของ x, y
109
จับมาเท่ากัน
y = 3x − 16
y = 40 − 5 x จงหาค่าของ x , y
x = 62 − 7 y
x = 5 y + 14 จงหาค่าของ x , y
110
สมการเชิงเส้นหลายตัวแปรที่ขาดไปอย่างละ 1 ตัวแปร
x + y + z =31
w + y + z =27
w + x + z =
33
w + x + y =32 จงหาค่าของ wx − yz
111
q + r + s =52
p + r + s =49
p + q + s =
43
p + q + r =48 จงหาค่าของ RS − PQ
112
2q + r + s =63
2p + r + s =55
p + q + 2s =
50
p + q + 2r =68 จงหาค่าของ (p − q ) × (r − s )
113
P × Q =
112
Q × R =
210
P × R =
120
จงหาค่าของ Q เมื่อ P , Q , R เป็ นจํานวนนับ
A × B =
180
B × C =
270
A × C =
216
จงหาค่าของ C เมื่อ A , B , C เป็ นจํานวนเต็ม

114
A × B =
180
B × C =
270
A × C =
216
จงหาค่าของ A + C เมื่อ A , B , C เป็ นจํานวนนับ

115
6 y = x + 14
x + 2 y = 26 จงหาค่าของ x, y
2 x + 5 y = 120
7 x + 4 y = 96 จงหาค่าของ 4x + 4 y
116
9 x + 5 y = 75
7 x + 3 y = 35 จงหาค่าของ 5x + 5 y
17 x + 7 y = 76
5 x − 2 y = 22 จงหาค่าของ 4x + 3y
117
5( y − 2 ) − 6 x = 7
2( x + 5) − ( y − 1) = 4 จงหาค่าของ x, y
11x + 4 y = 120
8 x + 7 y = 96 จงหาค่าของ 7x − 7 y

สมการ ป.6 เล่ม 1 (m1 ซัมเมอร์)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

สมการ ป.6 เล่ม 1 (m1 ซัมเมอร์)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

โรงเรียนกวดวิชาบ้านพีศ่ ลี (ครูหมี) สมการ ป.6 เล่ม 1(m1 ซัมเมอร์)

สมการ เล่ม 1 (แก้สมการ)

สําหรับประโยคสัญลักษณ์ ที่ไม่ได้เชื่อมด้วย เครื่องหมาย " = "

จากประโยคสัญลักษณ์ดงั ต่อไปนี้ ให้แยกว่า ข้อใดที่เป็ นสมการ

9. 14 + 8 < 30 10. 175 = 100 + 70 + 25

สมการที่เป็ นจริง และ สมการที่เป็ นเท็จ

สมการที่เป็ นจริง เช่น

สมการเป็ นเท็จ เช่น

คําตอบของสมการ คือ จํานวนที่แทนตัวไม่ทราบค่าในสมการแล้วทําให้สมการเป็ นจริง

เมื่อนํา 7 ไปแทนที่ ก จะได้

14 + 7 = 21 เป็ นประโยคที่เป็ นจริง

ดังนั้น คําตอบของสมการคือ 7 ตอบ 7

ค. 45 ÷ c = 90 [1] ง. 15 + d = 17.5 [3.5]

สมบัตกิ ารสมมาตร ถ้า a = b แล้ว b = a ด้วย

สมบัตกิ ารเปลี่ยนกลุ่มการคูณ (จัดหมู่การคูณ) a × b × c = a × b × c = a × b × c

สมบัติการบวก สมบัติการลบ สมบัติการคูณ สมบัติการหาร

การแก้สมการอย่างง่าย (มีตวั แปรอยู่ท่เี ดียว)

จึงหา x ได้โดย ________________________________________

จะหา x ได้โดย ______________________________________________

17. x + 3 = 18 แสดงว่า เมื่อ x เพิ่มค่าอีก 3 จะเท่ากับ 18 ดังนั้น x จะ ______________18 อยู่ _____

จะหา x ได้โดย ______________________________________________

18. x − 7 = 24 แสดงว่า เมื่อ x ถูกลดค่าลง 7 จะเท่ากับ 24 ดังนั้น x จะ ____________7 อยู่ _____

จะหา x ได้โดย __________________________________________________

19. 40 − x = 12 แสดงว่า เมื่อ 40 ถูกลบ ออกด้วย x จะยังเหลืออยูอ่ ีก 12

แสดงว่า 40 ________________ x อยู่ _________

แสดงว่า x ________________ 40 อยู่ _________

จะหา x ได้โดย ___________________________________________________

26. 4 x + 15 = 79 เมื่อ 4 x เพิ่มขึ้ นอีก 15 จะเท่ากับ 79 แสดงว่า 4 x จะ ___________________________

จึงหา 4 x ได้โดย ____________________________________________

จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

จึงหา 8 x ได้โดย ____________________________________________

จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

28. 88 − 3x = 28 แสดงว่า 3x จะ ____________________________________อยู่ ______

จึงหา 3x ได้โดย ____________________________________________

จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

29. 20 แสดงว่า 8x จะ ____________________________________อยู่ ______

จึงหา 8x ได้โดย ____________________________________________

จึงหา x ได้โดย ____________________________________________

ตัวเลขที่วางไว้หน้าตัวแปร เป็ นตัวคูณของตัวแปรนั้นเสมอ

1. 6 y = 54 สังเกต 6 ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร

2. 8t = 56 สังเกต 8 ทําหน้าที่ตวั คูณนะครับ จึงต้องย้ายไปเป็ นตัวหาร

ขั้นตอนการสร้างสมการ และ ขั้นตอนการแก้สมการ

ขั้นที่ 1 ตัวแปร x คูณ 3 ก่อน กลายเป็ น 3x ขั้นที่ 2 3x ลบด้วย 7 กลายเป็ น 3x − 7

ขั้นตอนการแก้สมการ จะทําย้อนกลับจากขั้นการสร้าง อะไรสร้างทีหลังแก้ก่อน อะไรสร้างก่อนแก้ทีหลัง

3x แก้การคูณ 3 โดยการ หาร 3 จะได้ x

ตัวเลขที่วางไว้หน้าตัวแปร เป็ นตัวคูณของตัวแปรจะถูกสร้างมาก่อน เวลาแก้ ต้องแก้ทีหลัง

9. 100 − 7 x = 16 100 ถูกหักออก 7 x แล้ว ยังเหลือ 16 แสดงว่า 100 มากกว่า 7 x อยู่ 16

นัน่ แสดงว่า 7 x น้อยกว่า 100 อยู่ 16

นัน่ แสดงว่า 5 x น้อยกว่า 51 อยู่ 36

1. 2(x − 1) = 8 2. 6(k + 4) = 120

5. 9(z + 4 ) = 108 6. 8 ( y − 5) =48

10. 4(x + 6) = 32 คนละแบบกับ 4

ตัวหารที่หารทั้งหมด จะถูกสร้างมาเป็ นขั้นสุดท้าย จะถูกแก้ก่อน

แบบฝึ กหัดที่1 (คลิปเฉลยวิธีทาํ จะแยกไปอีก Playlists หนึ่งนะครับ)

18. 5(x − 9) + 3 = 28 19.  2x 

22. 5(9 x − 14) − 11 = 6 23. 5(3x + 9) − 3 = 12

การแก้สมการที่มีตวั แปรอยูห่ ลายที่

1. จัดให้เป็ นรูปง่ายเช่น 7 x − 48 = 120 − 5 x

1. (− 6) × (− 4) = ______ 2. (− 8) × (− 5) = ______ 3. (− 7) × (− 3) = ______

4. (− 3) × 9 = ______ 5. 12 × (− 7 ) = ______ 6. (− 12) × (− 10) = ______

7. (− 11) × (− 7) = ______ 8. (− 9) × (− 8) = ______ 9. (− 11) × 6 = ______

10. − 4 × 7 x = ______ 11. 5 × (− 3 y ) = ______ 12. − 8 × (− 7m ) = ______

17. x + 3 = 18 แสดงว่า เมื่อ x เพิ่มค่าอีก 3 จะเท่ากับ 18 ดังนั้น x จะ __________18 อยู่ _

18. x − 7 = 24 แสดงว่า เมื่อ x ถูกลดค่าลง 7 จะเท่ากับ 24 ดังนั้น x จะ ________7 อยู่ _

แสดงว่า 40 ________ x อยู่ _

แสดงว่า x ________ 40 อยู่ _

28. 88 − 3x = 28 แสดงว่า 3x จะ ______________________________อยู่

29. 20 แสดงว่า 8x จะ ______________________________อยู่

1. (− 6) × (− 4) = 2. (− 8) × (− 5) = 3. (− 7) × (− 3) = __

4. (− 3) × 9 = 5. 12 × (− 7 ) = 6. (− 12) × (− 10) = __

7. (− 11) × (− 7) = 8. (− 9) × (− 8) = 9. (− 11) × 6 = __

10. − 4 × 7 x = 11. 5 × (− 3 y ) = 12. − 8 × (− 7m ) = __

13. − 9 × (− 4 z ) = 14. (− 7 p ) × (− 6q ) = 15. − 13b × 7d = __

1. 3(5 x − 4 ) = 2. 2(4 x + 10) =

3. 6(10 − 5 x ) = 4. − 4(10 x + 3) =

5. − 9(7 − 4 x ) = 6. − 5(3x − 8) = __