Α) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;

Γράψτε Σ δίπλα στις σωστές και Λ δίπλα στις λανθασμένες. (3Χ0,5=1,5 μ)

I. H ιονόσφαιρα βρίσκεται κάτω από τη στρατόσφαιρα και φτάνει έως τα 80 χλμ.
περίπου πάνω από την επιφάνεια της Γης.
Α
II. Μέρος της θερμόσφαιρας αποτελεί η οζοντόσφαιρα ή οζονόσφαιρα.
III. Οι αναλαμπές φωτός αλλά και τα στερεό σώματα που την προκαλούν,
ονομάζονται μετέωρα, διάττοντες αστέρες ή πεφταστέρια.
IV. Παρόλο που η θερμοκρασία στη θερμόσφαιρα είναι εξαιρετικά υψηλή, ένας
άνθρωπος δεν θα αισθανόταν καν ζέστη, λόγω του ότι η ύλη είναι πολύ αραιή
κι έτσι δεν υπάρχει αρκετή επαφή του αέρα με το σώμα του ανθρώπου για να
μεταφερθεί πολλή θερμότητα σε αυτό.
V. Η ζωή μπορεί να αναπτυχθεί μέχρι τα 10-13 χλμ. ύψος.
VI. Το 99% της μάζας της ατμόσφαιρας συγκεντρώνεται σε ύψος μέχρι 500 χλμ.
από την επιφάνεια της Γης.
VII. Η μεγαλύτερη μάζα νερού βρίσκεσαι στην ατμόσφαιρα με τη μορφή
υδρατμών.
VIII. Στη λιθόσφαιρα οι οργανισμοί εξαπλώνονται μόνο στην τροπική και εύκρατη
ζώνη, μακριά από τους πόλους, αφού δεν αντέχουν τις χαμηλές θερμοκρασίες
των πόλων.

Β) Να διαβάσετε τις προτάσεις που ακολουθούν και να γράψετε στα κενά την
απάντηση που πιστεύετε ότι είναι σωστή: (12Χ0,5=6 μ)
1. Η εξώσφαιρα είναι τόσο αραιή, ώστε ουσιαστικά είναι …………………. .
2. Στην εξώσφαιρα κινούνται οι …………………. …………………. που έχει
εκτοξεύσει ο άνθρωπος
3. Στη θερμόσφαιρα σε ύψος μεταξύ 320 και 380 χλμ βρίσκεται ο Διεθνής
…………………. …………………. .
4. Η ιονόσφαιρα χαρακτηρίζεται από την παρουσία μεγάλου αριθμού ιόντων
(<<ιόν + σφαίρα») και ελεύθερων ηλεκτρονίων, τα οποία εξυπηρετούν τις
…………………………. μεγάλων αποστάσεων. Επίσης η ιονόσφαιρα είναι υπεύθυνη
για το βόρειο και το νότιο …………………. .
5. Η στρατόσφαιρα προσφέρεται για τις πτήσεις των …………………. επειδή είναι
αραιή, άρα η αντίσταση στην κίνηση είναι μικρή, και επειδή δεν
παρατηρούνται σε αυτήν …………………. …………………. .
6. Στην τροπόσφαιρα μπορεί να αναπτυχθεί …………………. και εκδηλώνονται τα
περισσότερα …………………. …………………. (βροχή, χαλάζι, κεραυνοί κ.ά,).
7. Στη μεσόσφαιρα καίγονται εκατομμύρια …………………. καθημερινά.
8. Έδαφος το επιφανειακό (εξωτερικό) στρώμα της λιθόσφαιρας. Αποτελείται
από …………………. υλικό, κυρίως από θραύσματα πετρωμάτων και οργανική
ύλη σε …………………. .
9. Υπέδαφος το στερεό στρώμα …………………. υλικού που βρίσκεται κάτω από το
έδαφος. Αποτελείται από …………………. .
10. Το νερό σε υγρή μορφή είναι απαραίτητο για την ύπαρξη ζωής, αλλά οι
οργανισμοί χρησιμοποιούν …………………. από το νερό της Γης.
11. Νερό υπάρχει και στην ατμόσφαιρα με τη μορφή …………………. .
12. Ζωντανούς οργανισμούς συναντάμε σε μεγάλο τμήμα του φυσικού κόσμου.
Στην ατμόσφαιρα έχουν παρατηρηθεί πουλιά να πετάνε σε ύψος περίπου …….
χλμ. (γύρω από το Έβερεστ) και έχουν βρεθεί μικρόβια σε ύψος μεγαλύτερο
των ……. χλμ. .
13. Ζωντανούς οργανισμούς συναντάμε σε μεγάλο τμήμα του φυσικού κόσμου.
Στις θάλασσες, στις λεγόμενες αβύσσους, έχουν παρατηρηθεί οργανισμοί σε
βάθος ……. χλμ. .
14. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η ατμόσφαιρα είναι ένα πολύ ………………….
στρώμα, αν συγκρίνουμε τα …………………. χιλιόμετρα του πάχους της με τα
…………………. χλμ. της ακτίνας της Γης.
15. Η ατμόσφαιρα είναι μια μάζα από αέρια, η οποία γίνεται όλο και πιο αραιή
όσο πιο …………………. ανεβαίνουμε. Το ……. της μάζας της ατμόσφαιρας
συγκεντρώνεται σε ύψος μέχρι 40 χλμ. από την επιφάνεια της Γης.
16. Η ατμόσφαιρα μας προστατεύει από την επικίνδυνη ακτινοβολία του
διαστήματος, αφού …………………. μεγάλο μέρος της …………………. ακτινοβολίας
και μέρος από την κοσμική ακτινοβολία.
17. Η ατμόσφαιρα …………………. μέρος της θερμότητας του Ήλιου, κάνοντας τη
θερμοκρασία του πλανήτη κατάλληλη για τη …………………. .
18. Η ατμόσφαιρα προκαλεί διάχυση του ηλιακού φωτός, δημιουργώντας τους
…………………. του ουρανού και των σύννεφων.
19. Η ατμόσφαιρα είναι το μέσο διάδοσης του …………………. .
20. Η ατμόσφαιρα μας …………………. από μικρά σώματα (σαν χαλίκια) του
διαστήματος (μετεωρίτες), που όπως πέφτουν προς τη Γη καίγονται λόγω της
…………………. με τα μόρια της ατμόσφαιρας (διάττοντα αστέρια).
21. Η μέση θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα κοντά στην επιφάνεια της Γης είναι
περίπου ……. °C.
22. Είναι απαραίτητο η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος να παραμένει
σταθερή στους ……. °C (περίπου).
23. Η ιδανική θερμοκρασία για να ζει ο άνθρωπος είναι ……. °C.
24. Ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στον πλανήτη,
προσπαθεί να αποφύγει τα πολύ …………………. και τα πολύ ………………….
περιβάλλοντα, καθώς και εκείνα που έχουν …………………. …………………. της
θερμοκρασίας.
25. Οι πιο κατάλληλες περιοχές για τον άνθρωπο είναι οι …………………. εύκρατες (ή
οι εύκρατες περιοχές κοντά σε σημαντικές ………………….).

Γ) Σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις να επιλέξεις τη σωστή απάντηση:

Πολλές φορές από την ουρά ενός Το αέριο που βρίσκεται στην ατμό-
Α αεροπλάνου διαγράφεται μια λευκή Β σφαιρα σε μεγαλύτερη αναλογία
γραμμή. Αυτό οφείλεται: είναι το:
1. στη συμπύκνωση των υδρατμών πάνω στα 1. άζωτο.
 θερμά καυσαέρια του αεροσκάφους. 2. διοξείδιο του άνθρακα.
2. οξυγόνο.
στην παρουσία του όζοντος. 3
3
στην εξάτμιση των υδρατμών της ατμόσφαιρας. 4. όζον.
4.
5. στο διοξείδιο του άνθρακα. 5. υδρογόνο
σε κάτι άλλο.
Στην τροπόσφαιρα η θερμοκρασία
Γ Το όζον που υπάρχει στη στρατόσφαιρα: Δ της ατμόσφαιρας:
1. λειτουργεί ως φίλτρο προστασίας από τις 1. Μικραίνει με το ύψος.
2. Μεγαλώνει με το ύψος.
υπεριώδεις ακτινοβολίες του Ήλιου.
3 Παραμένει σταθερή.
2. βρίσκεται στην τροπόσφαιρα. 4. Αυξομειώνεται συνεχώς.
3 είναι ένα άχρηστο για τον άνθρωπο αέριο.
Είναι πάντα μεγαλύτερη των 100°C.
4. είναι αναγκαίο για την αναπνοή του ανθρώπου. 5.
(12Χ0,5=6 μ)
5. προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
.

Δ) Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: (5,5 μ)

Α. Τι θα παρατηρούσαμε γύρω μας αν δεν υπήρχε ατμόσφαιρα;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Α. Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η θερμοκρασία του αέρα ενός τόπου;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Β. Για ποιο λόγο όσες περιοχές γειτονεύουν με μεγάλες μάζες νερού έχουν μικρό-
τερες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία τους αέρα;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Β. Που βρίσκεται η ζώνη των ισημερινών νηνεμιών; Τι συμβαίνει εκεί; Δημιουργεί
πρόβλημα σε κάποιους;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Γ. Το όζον το οποίο σχηματίζεται κοντά στην επιφάνεια της γης (όζον της τροπό-
σφαιρας) παίζει θετικό ή αρνητικό ρόλο για τη ζωή στον πλανήτη;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Γ. Το όζον το οποίο βρίσκεται στην οζονόσφαιρα (όζον της στρατόσφαιρας) παίζει
θετικό ή αρνητικό ρόλο για τη ζωή στον πλανήτη;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Δ. Σε ποια διαδοχικά στρώματα αέρα, τα οποία λέγονται σφαίρες, χωρίζει ο άνθρω-
πος την ατμόσφαιρα από το διάστημα προς την επιφάνεια της Γης;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Δ. Ποιες είναι οι ενότητες - τμήματα του φυσικού περιβάλλοντος;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Ε. Τι ονομάζουμε ατμόσφαιρα;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Ε. Τι ονομάζουμε άνεμο;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………