ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΟΗΣ
Με το Δίπλωμα ενός Χαρτιού

Ένας απλός, μεθοδικός και διασκεδαστικός τρόπος εκμάθησης
της Γεωμετρίας με το δίπλωμα χαρτιού μέσα από τα μάτια των
αρχαίων Ελλήνων δημιουργών της για την καλύτερη κατανόηση
των εννοιών και της γλώσσας των Μαθηματικών.
2
αυτό
+ αυτό =
2
2
αυτό
α
κ
β θ
η
ε ζ
Β
γ
90 90
30 30
30 15
60
60
60
60
90
90
90 90 75
90 90 90
30 90
45
30
30
15
15
45 15
60
45
60
60
60
75
Α! ΤΟΜΟΣ 75
75 90 90
90 60 90 75 90
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΑΙΔΑΛΟΣ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Με το δίπλωμα ενός χαρτιού
Υπεύθυνος έκδοσης: Σταύρος Χόης
ISBN 978-618-00-2983-3
stavroshois@gmail.com
1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.........................................................................................................................3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ...........................................................................................................................4
Γιατί Χαρτοδιπλωτική..........................................................................................................5
Βασικές αρχές της Χαρτοδιπλωτικής...................................................................................6
Σύμβολα διπλώματος............................................................................................................7
Βασικό δίπλωμα χαρτιού...................................................................................................8,9
Τί γίνεται όταν διπλώνουμε ένα χαρτί............................................................................... 10
Χρήσιμες πληροφορίες...................................................................................................... 11
Τριγωνικό κουτί....................................................................................................... 12,13,14
Η γεωμετρία του τριγωνικού κουτιού..................................................................... 15,16,17
Παραλληλόγραμμο κουτί...................................................................................................18
Κατασκευή τετράπλευρου με ακανόνιστο χαρτί............................................................... 19
Διαίρεση Α4χαρτιού σε 3 ίσα μέρη.............................................................................. 20,21
Διαίρεση τετράγωνου χαρτιού σε 3 ίσα μέρη.............................................................. 22,23
Διαίρεση τετράγωνου χαρτιού σε επιθυμητά ίσα μέρη............................................... 24,25
Διαίρεση ενός χαρτιού σε επιθυμητά μέρη...................................................................... 26
Τριχοτόμηση ευθύγραμμου τμήματος με Α4............................................................... 27,28
Άκρα και μέσο ευθύγραμμου τμήματος με Α4............................................................... 29
Τρίγωνα.......................................................................................................... 30,31,32,33
Η γεωμετρία των τριγώνων................................................................................................34
Τρίγωνα..............................................................................................................................35
Τρίγωνα με χαρτοδιπλωτική......................................... 36,37,38,39,40,41,42,43,44,45
Θεμελειώδεις αρχές της Γεωμετρίας............................................................................ 46,47
Βασικές αρχές γωνιών............................................................................... 48,49,50,51
Είδη γωνιών....................................................................................................................... 52
Απόδειξη γωνίας 180 μοιρών............................................................................................ 53
Διχοτόμηση γωνίας με τετράγωνο χαρτί........................................................................... 54
Τριχοτόμηση γωνίας με τετράγωνο χαρτί......................................................................... 55
Γωνίες και Μοίρες...................................................................... 56,5 7,58,59,60,61
Ορθή γωνία........................................................................................................................ 62
Ορθή γωνία με δίπλωμα Α4............................................................................................... 63
Ορθή και Οξεία γωνία με τετράγωνο χαρτί....................................................................... 64
Αμβλεία γωνία με τετράγωνο χαρτί...................................................................................65
Κατασκευή γωνιών 30 & 60 μοιρών................................................................................ 66
Πολύγωνα................................................................................................................... 67,68
Πολύγωνα με χαρτοδιπλωτική....................................................... 69,70,71,72,73,74,75,76
Εσωτερικές γωνίες πολυγώνων......................................................................... 77,78,79,80
Τετράπλευρα................................................................................................. 81,82,83,84,85
Γεωμετρικά σχήματα και οι γωνίες τους......................................................................... 86
Μπάλλα ποδοσφαίρου-άστρο...................................................................... 87,88,89,90,91
Μπάλλα ποδοσφαίρου................................................................................. 92,93,94,95,96
Τρίγωνα και Γωνίες.................................................................................................... 97,98
2
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Σας ευχαριστούμε που αγοράσατε αυτό το βιβλίο. Είναι, ίσως, το

πολυτιμότερο δώρο που θα μπορούσατε να κάνετε στα παιδιά σας
όσον αφορά στην μόρφωσή τους.
Όταν έρχονται τα παιδιά για πρώτη φορά σε επαφή με τα Μαθηματικά δυσκολεύονται να

κατανοήσουν ορισμένες έννοιες και μην έχοντας την κατάλληλη βοήθεια από το σχολείο
και τους γονείς αδυνατούν να τα κάνουν κτήμα τους.
Η σειρά των βιβλίων ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ Με το Δίπλωμα ενός Χαρτιού ασχολείται
με τις γενικές αρχές τις Γεωμετρίας, και όχι μόνο. Επειδή όμως ο συνηθισμένος τρόπος
διδασκαλίας των Μαθηματικών καθώς και άλλων επιτευγμάτων της αρχαίας μας νόησης
είναι τις περισσότερες φορές δύσκολος, δυσκατανόητος και απωθητικός για τα μικρά παιδιά,
αποφάσισα να παρουσιάσω έναν εντελώς διαφορετικό και εύκολο τρόπο κατανόησης των
Μαθηματικών.
Πιθανολογώ ότι θα αρέσει στα παιδιά όλων των ηλικιών.
Αυτό που παρουσιάζω, στην ουσία, είναι η κατανόηση των μαθηματικών, της γεωμετρίας
και άλλων επιτευγμάτων των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, με το Δίπλωμα ενός Χαρτιού
κοινώς της Χαρτοδιπλωτικής.
Τα μαθηματικά μ’ αυτόν τον τρόπο γίνονται διασκέδαση και ο μαθητής τα κατανοεί καλύτερα.
Ο τρόπος αυτός είναι μια απλή, εύκολη και ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Είναι κατάλληλη για
όλες τις ηλικίες (κυρίως για γονείς που έχουν ξεχάσει τα μαθηματικά και δεν μπορούν να
βοηθήσουν τα παιδιά τους), είναι ανέξοδη, κατανοητή και αποτελεί πρόκληση για τους
μαθητές.
Τέλος, Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ Με το Δίπλωμα ενός Χαρτιού δεν είναι μια σειρά
βιβλίων για να μάθουν τα παιδιά πώς να λύνουν μαθηματικές ασκήσεις.
Αντίθετα, είναι μια σειρά βιβλίων για να διδαχθούν τα παιδιά
να θέλουν να μάθουν μαθηματικά.
Μη τοίνυν βία τους παίδας εν τοις μαθήμασιν, αλλά

παίζοντας τρέφε.
Να μη χρησιμοποιείς εξαναγκασμό στα παιδιά
όταν διδάσκεις, αλλά να τα μορφώνεις παίζοντας.
ΠΛΑΤΩΝ
3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η λέξη ΑΛΦΑΒΗΤΟ στις γλώσσες του δυτικού πολιτισμού είναι φτιαγμένη από τα δύο πρώτα
γράμματα της Ελληνικής αλφάβητου. Έτσι από το ΑΛΦΑ μέχει το ΩΜΕΓΑ, από τις ακτίνες
ΒΗΤΑ και ΓΑΜΜΑ μέχρι το ΔΕΛΤΑ των ποταμών, από το Π της σχέσης της περιφέρειας του
κύκλου με την διάμετρο, μέχρι τις γωνίες ΘΗΤΑ και τον Χρυσό αριθμό Φ, από τις συντεταγμένες
Υ, Ψ, Ζ μέχρι τον άγνωστο Χ και το Σ των μαθηματικών συνόλων...η Ελληνική γλώσσα
αποδεικνύει καθημερινά ότι ήταν, είναι και θα παραμείνει η τροφός των γλωσσών της
οικουμένης.
Το γεγονός ότι η σημερινή κοινωνία είναι κυριολεκτικά έτη φωτός μπροστά από τους αρχαίους
Έλληνες το οφείλει αποκλειστικά σ’αυτούς.
Συχνά ακούμε ότι η Γεωμετρία δεν διδάσκεται σωστά στα σχολεία της πατρίδας μας (σε μερικά
ίσως και να μην διδάσκεται καθόλου.) Αυτό δημιουργεί ένα σημαντικό πρόβλημα γιατί ο
αφαιρετικός συλλογισμός μαθαίνεται σχεδόν αποκλειστικά με την Γεωμετρία. Χωρίς την
κατανόηση της λογικής, οι μαθητές θα έχουν δυσκολία στην καθημερινή τους ζωή και φυσικά
αργότερα στο πανεπιστήμιο, αν φοιτήσουν σε πανεπιστήμιο.
Τα μοντέρνα μαθηματικά και οι μοντέρνες επιστήμες χρησιμοποιούν τον αφαιρετικό

συλλογισμό σαν πρωταρχικό εργαλείο της κατανόησης. Ιδιαίτερα στα μαθηματικά, τίποτα δεν
λαμβάνεται ως γνωστό μέχρις ότου αποδειχθεί.
Ένας παράγοντας, ίσως ο μεγαλύτερος, που συμβάλλει στην παρακμή της εκπαίδευσης της
Γεωμετρίας, και όχι μόνο, στην Ελλάδα είναι ο τρόπος που παρουσιάζεται αυτή στα σχολικά
βιβλία. Εάν η λογική δεν είναι παρούσα στα σχολικά εγχειρίδια, είναι πολύ δύσκολο για τον
διδάσκοντα να την “περάσει” στην τάξη.
Από την άλλη πλευρά όλοι όσοι ασχολούνται με την εκπαίδευση θα πρέπει να γνωρίζουν ότι
χρειάζεται να αποκτήσουν μία νέα αίσθηση της πραγματικότητας, πίστη στις ικανότητες των
μαθητών να μάθουν.
Τα μαθηματικά δεν μπορούν να γίνουν κτήμα μας με το να ασχολούμαστε 3 ώρες ημερησίως

λύνοντας 20 πανομοιότυπα προβλήματα. Τα μαθηματικά είναι σκέψη, σύγκριση, ανάλυση,
ανακάλυψη και κατανόηση. Το κυρίαρχο στοιχείο δεν είναι η ποσότητα ή η ταχύτητα, αλλά η
ποιότητα της σκέψης. Ο αντικειμενικός στόχος είναι να φτάσουμε σε μια πιο μεστή και καλύτερη
κατανόηση των μαθηματικών. Έτσι για να γίνει αυτό, από πολύ μικρή ηλικία, τα μαθηματικά
χρειάζεται να γίνουν πιο ορατά.
Ο ΑΡΧΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ!!
Διαγράφω
Τυπώνω
Print Delete
Μια φορά κι έναν καιρό...
4
Γιατί Χαρτοδιπλωτική;
Αν είστε σε θέση να λύνετε προβλήματα στα μαθηματικά,

θα είστε σε θέση να λύνετε τα προβλήματα της ζωής.
Ας υποθέσουμε ότι σας δίνω ένα λευκό φύλλο χαρτιού. Τί μπορείτε να κάνετε με αυτό;
Μπορείτε να γράψετε κάτι επάνω του. Ή να ζωγραφίσετε. Μπορείτε να το διπλώσετε, ένα

δίπλωμα εδώ, ένα δίπλωμα εκεί και να δημιουργήσετε ένα γεωμετρικό σχήμα, μία βάρκα,
ένα κουτί, ένα αεροπλάνο, ένα λουλούδι...είμαι βέβαιος ότι κάτι θα κάνετε.
Κανείς δεν διδάσκει το παιδί πως να κάνει μία βάρκα με χαρτί. Μαθαίνει στο σχολείο από
τα άλλα παιδιά. Για να μετατρέψει το παιδί ένα φύλλο χαρτιού σε ένα αναγνωρίσιμο
γεωμετρικό σχήμα είναι μια εποικοδομητική πρόκληση για το μυαλό του.
Η διαδικασία διπλώματος ενός χαρτιού συνδυάζει την πνευματική και φυσική συμμετοχή
του παιδιού στη διαδικασία της μάθησης.
Η διαδικασία μάθησης των μαθηματικών και της γεωμετρίας λαμβάνει χώρα μέσω
ενεργητικής και παθητικής συμμετοχής.
Οι δραστηριότητες του διπλώματος χαρτιού οδηγούν σε δημιουργικές συζητήσεις μεταξύ

των μαθητών, των δασκάλων και των γονέων.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στον μαθητή που χρειάζεται να “δει” και να “αισθανθεί” για να
κατανοήσει.
Αυτές οι πανεύκολες, διασκεδαστικές και κατανοητές δραστηριότητες βοηθούν τον μαθητή

να δημιουργήσει την δική του πειραματική βάση που σχετίζεται με την ανάπτυξη ορισμένων
μαθηματικών εννοιών.
Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο διδασκαλίας.
Αποτυπώνεται στο μυαλό του παιδιού.
Πες μας Ευκλείδη

πώς θα πάμε στην
Ακρόπολη;
5
Βασικές Αρχές της Χαρτοδιπλωτικής
Η μόνη διαφορά μεταξύ ενός μαθητή που πέτυχε και ενός μαθητή
που απέτυχε είναι ότι ο μαθητής που πέτυχε δεν τα παράτησε όταν
απέτυχε!
Δημιουργώντας ένα γεωμετρικό σχήμα, ένα αεροπλάνο, ένα ιστιοφόρο, έναν κύβο, ένα
πολύεδρο είναι αναμφίβολα μία διασκέδαση για το παιδί.
Είναι πιο διασκεδαστικό και κατανοητό για το παιδί να ανακαλύψει μία γωνία, να
κατανοήσει την σχέση μεταξύ των αριθμών μέσα από την χαρτοδιπλωτική και να μάθει τα
μαθηματικά δεδομένα χωρίς χάρακα, μοιρογνωμόνιο, διαβήτη ή διαιρέτη.
Πάρτε ένα φύλλο χαρτιού, διπλώστε το, δημιουργήστε ένα γεωμετρικό σχήμα, ξεδιπλώστε το
και νάτο! Τα μαθηματικά είναι μέσα του!
Τα βιβλία που κρατάτε στα χέρια σας είναι μια περιπέτεια. Οι γεωμετρικές κατασκευές που
παρουσιάζονται μέσα τους έχουν μικρό βαθμό δυσκολίας για τους αρχάριους της
χαρτοδιπλωτικής.
Όταν αρχίσετε για πρώτη φορά να ασχολείστε με την χαρτοδιπλωτική μπορεί να σας φανεί
λίγο δύσκολο προσπαθώντας να καταλάβετε τις οδηγίες. Τα σχεδιαγράμματα της
χαρτοδιπλωτικής χρειάζονται λίγο χρόνο για να τα συνηθίσει κανείς, οπότε μην απελπίζεστε
αν σας φανούν περίπλοκα στην αρχή.
Να σας δώσω μια πολύ χρήσιμη συμβουλή. Η χαρτοδιπλωτική είναι ηρεμία μυαλού οπότε μ’
αυτό κατά νου πάρτε μιαν ανάσα και παρατηρήστε το σχεδιάγραμμα προσεκτικά πριν
ξεκινήσετε.
Όταν αρχίσετε να διπλώνετε ένα φύλλο χαρτιού εξετάστε κάθε σχεδιάγραμμα προσεκτικά,
μην παραλείψετε καμμία πληροφορία, θα την χρειαστείτε αργότερα.
Ξεκινήστε αργά χωρίς να βιάζεστε και διαβάστε προσεκτικά κάθε λέξη του κειμένου. Αυτό
θα σας διευκολύνει και θα κάνει τα πράγματα πιο απλά για σας, απλά εστιάστε σ’ αυτά τα
λίγα πράγματα.
Αν μπερδευτείτε σκεφτείτε αυτές τις συμβουλές:
Μην απελπίζεστε. Η χαρτοδιπλωτική είναι μία επιδεξιότητα και όπως πολλές άλλες
δραστηριότητες θα γίνει πιο εύκολη με την άσκηση. Το μυαλό χρειάζεται χρόνο για να
«διπλωθεί» σαν χαρτί. Δώστε στο μυαλό σας χρόνο. Συνεχίστε να προσπαθείτε να διπλώσετε
το μοντέλλο που νομίζετε ότι είναι δύσκολο και θα πετύχετε.
Βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετό χρόνο και χαρτί. Κάντε όσες προσπάθειες χρειάζονται για να
έχετε το σωστό αποτέλεσμα.
Αν πραγματικά νομίζετε ότι δεν μπορείτε να κατανοήσετε τις δηγίες, βάλτε τις στην άκρη και
επανέλθετε αργότερα σ’αυτές. Υποσυνείδητα το μυαλό σας θα συνεχίσει να δουλεύει πάνω
σ’αυτό, έτσι θα είστε πιο κοντά στην επιτυχία όταν ξαναπροσπαθήσετε.
Να ξέρετε ότι ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές, με άφθονο χαρτί και χρόνο, είμαι βέβαιος
ότι θα βρείτε την χαρτοδιπλωτική πιο εύκολη απ’ότι περιμένατε, έτσι προχωρείστε και θα
μείνετε έκπληκτοι μ’ αυτά που κατορθώσατε.
6
Σύμβολα Διπλώματος
ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΡΙΝ ΜΕΤΑ
Δίπλωσε
μπροστά
Δίπλωσε
πίσω
Δίπλωσε
το χαρτί
και άνοιξέ το
Α Α
Γύρισε
το χαρτί
ανάποδα
Δ Γ Γ Δ
Α
Α Β
Περίστρεψε το
P χαρτί προς τα
δεξιά
P Γ Β
Γ Δ
Δ
Πίεσε και Α Β Β
δίπλωσε προς
τα κάτω μεταξύ Α
των δύο πλευρών
Δίπλωμα «Βουνό»
(Μαύρο χρώμα)
Δίπλωμα «Βουνό» Δίπλωμα «Κοιλάδα» Δίπλωμα «Κοιλάδα»

(Μαύρο χρώμα) (Κόκκινο χρώμα) (Κόκκινο χρώμα)
7
Βασικό Δίπλωμα Χαρτιού
Όλες οι δραστηριότητες που παρουσιάζονται σ’ αυτό το βιβλίο βασίζονται σε 6 μόνο είδη
διπλώματος.
Χρησιμοποιώντας αυτά τα έξι βασικά διπλώματα θα είστε σε θέση να δημιουργήσετε τρισδιάστατα
γεωμετρικά σχήματα, καλλιτεχνήματα, να αποδείξετε και να εξερευνήσετε κλασματικές σχέσεις,
καθώς επίσης να κάνετε και πολλές άλλες πιο παράξενες δραστηριότητες. Πάρτε ένα φύλλο χαρτί
λοιπόν και αρχίστε να δοκιμάζετε αυτά τα έξι διπλώματα.
ΔΙΠΛΩΜΑ 1:
Οταν διπλώνετε ένα φύλλο χαρτί θα δείτε ότι η τσάκιση είναι μία ευθεία γραμμή.
επίπεδο επίπεδο
Γραμμή
ΔΙΠΛΩΜΑ 2:
Πάρτε ένα φύλλο χαρτί και σημειώστε δύο σημεία (τελείες) επάνω του. Τώρα διπλώστε το
χαρτί έτσι ώστε το τσάκισμα να περνά: (α) πάνω από οποιοδήποτε σημείο, ή (β) και από τα
δύο σημεία.
Α
Β
ΔΙΠΛΩΜΑ 3:
Σημειώστε δύο τελείες επάνω στο χαρτί. Διπλώστε το χαρτί ώστε οι δύο τελείες να είναι η
μία επάνω στην άλλη.
Α
Β Β
Διπλώστε
ΔΙΠΛΩΜΑ 4:
Σημειώστε δύο τελείες και μία ευθεία επάνω στο χαρτί (δείτε το σχέδιο που ακολουθεί).
Τώρα διπλώστε το χαρτί έτσι ώστε μία από τις τελείες να πέσει επάνω στη γραμμή ενώ το
δίπλωμα που κάνατε να περάσει πάνω από τη δεύτερη τελεία.
1+1= Α
Β
Ο
Ναι, αυτό θα σου είναι χρήσιμο Ο

αργότερα στη ζωή. ξ
8
Βασικό Δίπλωμα Χαρτιού
(Συνέχεια)
ΔΙΠΛΩΜΑ 5:
Σχεδιάστε δύο ευθείες γραμμές πάνω σε ένα φύλλο χαρτί. Βεβαιωθείτε ότι οι ευθείες δεν
τέμνονται.
Τώρα διπλώστε το χαρτί έτσι ώστε οι δύο ευθείες να πέφτουν η μία πάνω στην άλλη.
ΔΙΠΛΩΜΑ 6:
Μπορείτε να συγκρίνετε σχήματα για να δείτε αν είναι όμοια χρησιμοποιώντας το
δίπλωμα του χαρτιού.
Α
Β
Δ
Ε Δ
Ε
Γ
Ζ
Ζ
Διπλώστε
ΠΡΟΠΑΙΔΕΙΑ
1x4 = 4
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
2x4 = 8
Για να διπλώσετε πιο εύκολα το 3x4 = 12
χαρτί μεταξύ δύο σημείων βάλτε 4x4 = Το αυτοκίνητο
έναν χάρακα σ’ αυτά και διπλώστε. που με πάει η
μαμά μου σχολείο.
5 x 4 = 20
9
Τι γίνεται όταν διπλώνουμε ένα χαρτί
Πάρτε ένα τετράγωνο φύλλο χαρτιού. Σημειώστε τα γράμματα ΑΒΓΔ στις άκρες του και στις
δύο πλευρές του.
Ε Ε
Β
Α Β Α Β
Α
Δ Γ
Γ Δ Γ
Σχ. 1
Ζ Ζ
Δ Σχ. 3
Σχ. 2
Διπλώστε όπως στο Σχ. 2 έτσι ώστε η γωνία Α να πέσει επάνω στν πλευρά ΒΓ και πιέστε το
δίπλωμα καλά. Ανοίξτε το χαρτί και βλέπετε ότι δημιουρήθηκε η γραμμή ΕΖ. Αυτή είναι μία
ΕΥΘΕΙΑ γραμμή. Στα μαθηματικά καλούμε ευθεία γραμμή μία γραμμή απείρου μήκους και
μηδενικού πάχους, χωρίς αρχή και τέλος και απολύτως ίσια. Τώρα κάντε ακόμη ένα δίπλωμα
ΘΗ στο ίδιο χαρτί και ανοίξτε το. Σχ.5
Α Ε Β Ε
Η
Α Β
Β Η
Θ Κ
Θ
Α
Δ Γ Δ Γ
Δ Ζ Γ Ζ
Σχ. 5 Σχ. 6
Σχ. 4
Οι δύο γραμμές τέμνονται στο σημείο Κ. Το σημείο Κ μπορούμε να πούμε ότι είναι στα
μαθηματικά το κέντρο ενός κύκλου χωρίς ακτίνα. Παρατηρήστε το ίδιο χαρτί (Σχ. 6).
Βλέπουμε ότι
Η γωνία ΕΚΗ είναι ίση με την γωνία ΘΚΖ και η γωνία Ε
ΕΚΘ είναι ίση με την γωνία ΗΚΖ. Α Β
˄ ˄ ˄ ˄
ΕΚΗ=ΘΚΖ & ΕΚΘ=ΗΚΖ = Κάθετες κατακορυφήν γωνίες. Κ Η
(Κατακορυφήν γωνίες ονομάζονται δύο γωνίες που έχουν Θ
την κορυφή τους κοινή και τις πλευρές τους αντικείμενες
ημιευθείες.)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για τις Γωνίες θα μιλήσουμε σε επόμενα

κεφάλαια. Δ Γ
Ζ
Σχ. 17
Επίσης το τετράγωνο ΑΒΓΔ = Τετράπλευρο ΑΕΚΘ+ΕΒΗΚ+ΚΗΓΖ+ΘΚΖΔ.
Αυτά συμβαίνουν όταν διπλώνουμε ένα χαρτί. Όσο πιο πολλά διπλώματα
κάνουμε τόσο περισσότερες υποδιαιρέσεις μιας επιφάνειας έχουμε.
10
Χρήσιμες πληροφορίες
Πως να τετραγωνίσετε ένα παραλληλόγραμμο χαρτί (Α4)
Οι αρχαίοι Ελληνες δεν είχαν τα μέσα που έχουμε εμείς σήμερα για να κάνουν υπολογισμούς.
Τότε δεν υπήρχαν ούτε ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ούτε υπολογιστές τσέπης, ούτε καν χαρτί
για να γράφουν! Δούλευαν επάνω στην άμμο, σε πέτρες και αργότερα σε πάπυρους. Εν τούτοις
όχι μόνο είχαν εφεύρει αρκετά χρήσιμα γι αυτούς εργαλεία υπολογισμών ( χάρακα, διαβήτη κλπ),
αλλά κατόρθωσαν δουλεύοντας πάνω από όλα με το μυαλό να δημιουργήσουν θαύματα που
ακόμα και σήμερα ολόκληρη η ανθρωπότητα να στέκεται εκστακτική μπροστά τους.
Δουλεύοντας με χάρακα και διαβήτη εκείνοι οι γίγαντες μπόρεσαν να μας δώσουν τα πιο
σημαντικά έργα της επιστήμης που χωρίς αυτά σήμερα η ανθρωπότητα θα ήταν ακόμη στο σκοτάδι.
Ας δούμε λοιπόν, πως μπορούμε χωρίς κανένα εργαλείο, παρά μόνο με ένα φύλλο χαρτί, να
δημιουργήσουμε διάφορα γεωμετρικά σχήματα και να κατανοήσουμε καλύτερα τη Γεωμετρία.
Α Β Β Α Β
Α4 Α
Ε Ζ
& Δ Γ
Περίσσιο χαρτί
Δ Γ Δ Γ
Ανοίξτε το χαρτί.
Διπλώστε την ΑΒ Κόψτε κατά μήκος Δημιουργήσατε ένα τετράγωνο
πάνω στην ΒΓ. της ΕΖ.
Υποδιαίρεση του Α4 χαρτιού.

Το συνηθισμένο χαρτί που χρησιμοποιούμε στην αλληλογραφία μας
ή στα φωτοτυπικά μηχανήματα ονομάζεται Α4 και είναι 21 x 29,7 εκ.
21 εκ 21 εκ 10,5 εκ
Α5 14,8 εκ Α6 14,8 εκ
Α4 29,7 εκ
Εάν διπλώσουμε το Α4 στην μέση Εάν διπλώσουμε το Α5 στη
έχουμε το Α5, 21 x 14,8 εκ. μέση έχουμε το Α6,
10,5 x 14,8 εκ.
10,5 εκ
7,4 εκ Εάν διπλώσουμε το Α6 στην μέση

Α7 έχουμε το Α7, 10,5 x 7,4 εκ.
11
Τρίγωνικό Κουτί
Στις επόμενες σελίδες θα ασχοληθούμε με τις Βασικές Αρχές της Χαρτοδιπλωτικής, πώς
πρέπει να διπλώνετε ένα χαρτί για να δημιουργήσετε ένα Γεωμετρικό σχήμα καθώς και
την Γεωμετρία του.
Σ’αυτήν την σελίδα σας παρουσιάζω μία πολύ εύκολη κατασκευή ενός Τριγωνικού κουτιού
για να μπείτε στο νόημα της Χαρτοδιπλωτικής, να πάρετε μία γεύση, να διαπιστώσετε πόσο
εύκολη είναι μία τέτοια κατασκευή και να εξοικειωθείτε με τα διπλώματα.
Α Β
1
Γ Δ
Υλικά: Διπλώνουμε την ΑΒ
-3 Τετράγωνα κομμάτια χαρτιού,
2
επάνω στην ΓΔ και ανοίγουμε.
21 x 21 εκ. διαφορετικού χρώματος Κάνουμε το ίδιο με την
(σελοτέιπ, κόλλα, ή συνδετήρες ΑΓ επάνω στην ΒΔ.
είναι προαιρετικά)
Ε Ε
Α Β Α Β
Η Θ Η Θ
Κ Κ
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
3 Διπλώνουμε την γωνία Α 4 Το χαρτί μας τώρα μοιάζει
στο κέντρο Κ. έτσι.
Κάνουμε το ίδιο και με
τις υπόλοιπες γωνίες ΒΓΔ.
ξ
12
(Συνέχεια)
Ε
Α Β
Η Θ
Η Θ
Κ
Ε
Γ Δ Ζ
Ζ
5 Διπλώνουμε την Ε επάνω 6 Κι έχουμε αυτό. Διπλώνουμε
στην Ζ. την Θ πάνω στην Ζ
Η Θ
Θ
Ζ Ζ
7 Κι έχουμε αυτό. Διπλώνουμε 8 Κι έχουμε αυτό.
την Η πάνω στην Ζ.
Η Θ
Θ
Η Ζ
9 Ανοίγουμε την Η και Θ. Διπλώνουμε 10 Κι έχουμε αυτό. Ανοίγουμε.

την Ζ πάνω στο κέντρο της ΗΘ.
Η Θ
Κάνουμε ακόμη 2 ίδια με
διαφορετικού χρώματος
χαρτί.
Ζ
11
ξ
13
13
(Συνέχεια)
Βάζουμε την μία άκρη του ενός μέσα στο τρίγωνο του πρώτου, την άλλη του άκρη
μέσα στο τρίγωνο του τρίτου και την άκρη του τρίτου μέσα στο τρίγωνο του πρώτου,
κι έτσι έχουμε το τριγωνικό κουτί.
Μπορείτε να κολλήσετε λίγο σελοτέϊπ στη βάση του, αν θέλετε.
Καλή Διασκέδαση!
12 13
14 15
16 17
Μόνο στα μαθηματικά προβλήματα

μπορείς να αγοράσεις 60 πεπόνια
και κανένας δεν ρωτάει τι στο καλό
θα τα κάνεις.
ξ
14
Η Γεωμετρία του τριγωνικού κουτιού
Γνωρίζουμε ότι όλες οι γωνίες ενός τετραγώνου είναι ορθές 90
Α
90o 90o Έτσι όταν διπλώνουμε το τετράγωνο στη μέση
o
διαγωνίως όλες οι γωνίες είναι 45. Γνωρίζοντας o
ότι το σύνολο των γωνιών ενός τριγώνου είναι 180
90o
μοίρες διαπιστώνουμε ότι στην περίπτωσή μας οι
Β ΚΚ 90o Δ o o o
γωνίες Β και Δ είναι 45 η κάθε μια και η Α είναι 90,
άρα το τρίγωνο ΒΑΔ είναι Ισοσκελές Τρίγωνο και
ταυτόχρονα Ορθογώνιο. Β
Α 90o
γ
Γ Β Δ
45 45
α β
ο
90
Α
Γ
Β
Τώρα, κοιτάζοντας την επάνω ανοικτή επιφάνεια του τριγώνου ΑΒΓ βλέπουμε ότι
σχηματίζεται ακόμη ένα τρίγωνο το οποίο έχει ως πλευρές του το δίπλωμα του
αρχικού τετραγώνου στην διαγώνιό του. Καθ’ ήν στιγμή η κάθε πλευρά αυτού του
τριγώνου είναι η διαγώνιος του αρχικού τετραγώνου, κατανοούμε ότι αυτό το
τρίγωνο είναι ισόπλευρο τρίγωνο. Για να βρούμε δε τις διαστάσεις αυτού του
τριγώνου πηγαίνουμε πίσω στο ΒΑΔ τρίγωνο ( Β ) και χρησιμοποιούμε το
Πυθαγόρειο Θεώρημα.*
Β Έτσι, αν υποθέσουμε ότι η ΑΒ είναι 5 και η ΑΔ 5
τότε η υποτείνουσα ΒΔ θα είναι:
71
7.0
2
α2 + β = γ 2
25 + 25 = γ 2
γ 2 = 50
7.071
Α
√ 50 = 7.071
Άρα η κάθε πλευρά του Ισόπλευρου
7.0 τριγώνου ΑΒΓ είναι 7.071. (ΑΒ=ΒΓ=ΓΑ)
5 71
Θεώρημα στα μαθηματικά
Δ Γ είναι μία δήλωση που έχει
5 αποδειχτεί ότι είναι αληθινή.
* Πυθαγόρειο Θεώρημα: Αν σας φάνηκε λίγο δύσκολη αυτή η σελίδα, μην ανησυχείτε,
απλά σας δίνω μία γεύση του υπέροχου θεωρήματος του Πυθαγόρα που θα σας βοηθήσει
πάρα πολύ στην συνέχεια, ιδίως όταν σας δείξω πώς μπορείτε να το κατανοήσετε με το
δίπλωμα ενός χαρτιού, στον δεύτερο τόμο. Ασχοληθείτε, λοιπόν, με
την κατασκευή του κουτιού και σύντομα θα είστε σε θέση να λύνετε
πολλά τέτοια προβλήματα μέσα σε λίγα λεπτά.
Το Πυθαγόρειο θεώρημα είναι ένα πολύ δημοφιλές θεώρημα που δείχνει μια ειδική σχέση
μεταξύ των πλευρών ενός ορθογώνιου τριγώνου.
ξ
15
(Συνέχεια)
Το Πυθαγόρειο Θεώρημα λέει ότι “Το τετράγωνο της α πλευράς (κάθετης) συν το τετράγωνο της
β πλευράς (οριζόντιας) ισούται με το τετράγωνο της γ πλευράς (υποτείνουσας). α2+β2=γ2
Το Πυθαγόρειο Θεώρημα περιγράφει μια σπουδαία γεωμετρική σχέση μεταξύ των πλευρών ενός
ορθογώνιου τριγώνου. Αυτό να το θυμάστε πάντοτε.
Αυτά για την ώρα για το Πυθαγόρειο Θεώρημα. Σο επόμενο βιβλίο μας θα ασχοληθούμε πιο
πολύ με αυτό και με τη λύση του με το δίπλωμα ενός χαρτιού.
Τώρα θα ασχοληθούμε με μία δεύτερη λύση αυτού του προβλήματος, δηλαδή το να

βρούμε το μήκος της διαγωνίου ενός ορθογωνίου τριγώνου. Κι αυτή η λύση ίσως
σας φανεί λίγο δύσκολη ή δυσνόητη, όμως, αν την κατανοήσετε θα διαπιστώσετε ότι
είναι εύκολη και καθόλου δύσκολη. Πάμε λοιπόν.
Παίρνουμε ένα τετράγωνο ΑΒΓΔ που η κάθε πλευρά του έχει μήκος 1.
1
Α Β
1 1
Γ Δ
Όταν φέρουμε τη διαγώνιό του ΒΓ (διπλώνοντας την Α πάνω στη Δ) έχουμε το τρίγωνο
ΓΑΒ και θέλουμε να βρούμε το μήκος της ΓΒ.
Β
?
1
Γ Α
1
Πώς το βρίσκουμε; Με την τετραγωνική ρίζα του 2 που συμβολίζεται έτσι: 2
Τώρα, τί είναι η τετραγωνική ρίζα του 2;
Η τετραγωνική ρίζα του 2 είναι το μήκος της διαγωνίου ενός τετραγώνου
με πλευρά μήκους 1 (ή της υποτείνουσας ενός ορθογωνίου τριγώνου) .
Είναι ένας θετικός αριθμός που όταν πολλαπλασιαστεί
με τον εαυτό του, δίνει τον αριθμό 2.
Εδώ δεν θα ασχοληθούμε με το πώς βρίσκουμε την τετραγωνική ρίζα του 2, απλά σας
αναφέρω ότι είναι 1,4142. Μπορείτε επίσης να την βρείτε με μία αριθμομηχανή ως εξής:
Πατάτε πρώτα το πλήκτρο της τετραγωνικής ρίζας, μετά το 2 και μετά το =.
Τώρα εφόσον γνωρίζουμε ότι το μήκος της διαγωνίου ενός τετραγώνου με πλευρά μήκους 1
είναι 1,4141, εάν το τετράγωνό μας είχε μήκος πλευράς 10, εάν πολλαπλασιάσουμε
το 1,4141 με το 10 θα έχουμε μήκος διαγωνίου 14, 142. Κατανοητό;
Ας δοκιμάσουμε με μήκος πλευράς 5. Θα έχουμε 1,4142 x 5 = 7,071. ξ
16
(Συνέχεια)
Ε Ε
Α Β Α Β
21 εκ.
Η Θ Η Θ
Κ Κ
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
21 εκ.
21 εκ.
10,5 εκ. Ε
Α Η 45 ο 90ο 45 ο Θ
Β
7,
ο
07
10,5 εκ.
45
.
εκ
4
,1
45 ο
14
ο 90ο
45
90
Η Θ
ο
Κ Ε
Ζ
Γ Δ
Ζ
10,5 εκ. Η Θ
Η
Ζ
7,
07
10,5 εκ.
1
Θ
Η
1
Ζ
07
7,
Ζ
10,5 10,5 10,5
Η Θ Η Θ
7,
7,
1
07
07
07
07
1
7,
1
07
7,
7,
1
07
07
10,5
7,
10,5
1
7,
7,0 0 71
71 7,
7,
1
07
07
Ζ
1
7,
Ζ
17
Παραλληλόγραμμο Κουτί
Και τώρα είναι η σειρά ενός πολύ εύκολου παραλληλόγραμμου κουτιού με Α4...
Α Β Α Β
Α Β
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Διπλώστε την ΒΔ πάνω στην Διπλώστε την ΒΔ και την ΑΓ
ΑΓ και ανοίξτε στο κέντρο και ανοίξτε
Α Β Α Β
Ε Ζ
Ε Ζ
Α Β
Γ Δ
Η Θ
Η Θ
Διπλώστε τις γωνίες ΕΖΗΘ πάνω
Γ Δ Γ Δ στην πρώτη γραμμή. Το δίπλωμα
Διπλώστε την ΓΔ πάνω στην Διπλώστε την ΑΒ και την ΓΔ δεν περνάει από το κεντρικό δίπλωμα
ΑΒ και ανοίξτε στο κέντρο
Ε Ζ
Α Β
Γ Δ
Η Θ
Διπλώστε την ΑΒ πάνω στην ΕΖ Τραβήξτε τα διπλώματα προς τα πάνω.

και την ΓΔ πάνω στην ΗΘ Δημιουργήσατε το κουτί
18
Κατασκευή τετράπλευρου με ακανόνιστο χαρτί
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα φύλλο ακανόνιστου χαρτιού, 1 και θέλουμε να δημιουργήσουμε
ένα τετράγωνο. Τί κάνουμε; Η λύση είναι απλή και εύκολη.
1 2
Παίρνουμε ένα ακανόνιστο χαρτί Το διπλώνουμε στην μέση.
3 4
Το διπλώνουμε πάλι επάνω στο προηγούμενο Διπλώνουμε λίγο το επάνω μέρος.
δίπλωμα για να σχηματισθεί μια ορθή γωνία.
Ανοίγουμε το χαρτί και σημειώνουμε τα δύο

τσακίσματα που δημιουργήθηκαν με το προηγούμενο
δίπλωμα. 5
6 7
Διπλώνουμε πάλι το χαρτί στο μεσαίο τσάκισμα Ανοίγουμε και κάνουμε το ίδιο στην δεξιά
αλλά προς τα πίσω,και διπλώνουμε την αριστερή πλευρά.
πλευρά ώστε να πέσει κάθετα στο μεσαίο τσάκισμα,
στο σημάδι που βάλαμε προηγουμένως. Διπλώνουμε
λίγο σ’εκείνο το σημείο και βάζουμε ένα σημάδι.
Διπλώνουμε πάνω στα σημάδια κι έχουμε 8

το ζητούμενο τετράγωνο.
19
Διαίρεση Α4 χαρτιού σε 3 ίσα μέρη
ΚΑΘΕΤΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ
Ε Α Η Η Ε Κ
Α Β Α Β Κ Α Β
Ε
Β
Γ
Γ Δ Γ Δ Θ Γ Δ
Ζ Ζ Θ Ζ Λ
Δ Λ
Διπλώνουμε το χαρτί κάθετα και ανοίγουμε. Δημιουργήσαμε την ΕΖ. Διπλώνουμε την ΑΓ πάνω στην ΕΖ
και την ΒΔ πάνω στην ΕΖ και ανοίγουμε. Δημιουργήσαμε την ΗΘ και την ΚΛ.
Α Β Α Β Α Β
Γ Δ Γ Γ Δ
Θ Θ Θ
Διπλώνουμε την κάτω δεξιά γωνία Δ προς τα αριστερά. Το δίπλωμα θα πρέπει να περάσει από την
πάνω δεξιά γωνία Β και το κάτω άκρο του πρώτου διπλώματος Θ. Ανοίγουμε.
Διπλώνουμε την κάτω πλευρά ΓΔ προς τα πάνω στο σημείο που ενώνεται η διαγώνιος με το δεύτερο
δίπλωμα (ΡΤ). Ανοίγουμε. Διπλώνουμε την πάνω πλευρά ΑΒ στο σημείο που ενώνεται η διαγώνιος με το
τρίτο δίπλωμα (ΣΥ). Ανοίγουμε. Τα δύο διπλώματα που δημιουργήθηκαν έτσι διαιρούν το χαρτί Α4 κάθετα
σε τρία ίσα μέρη.
Α Β Α Β
Ρ Τ Ρ
} 1/3
}
Μ
1/3
Σ Υ Σ Υ
}
Π
1/3
Όλη αυτή η «Επίπεδη Γεωμετρία»
Γ Δ Γ Δ είναι καταπληκτική Ευκλείδη, αλλά
Ε τί γίνεται αν η Γη αποδειχτεί ότι
είναι στρογγυλή;
20
Διαίρεση Α4 χαρτιού σε 3 ίσα μέρη
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΙΑΙΡΕΣΗ
Α Β Α Β Α
Δ Γ Δ Γ Δ Γ
1 2 3
Αρχίστε με ένα Α4 Διπλώστε την ΒΓ πάνω ...και ανοίξτε.
χαρτί ΑΒΓΔ. Διπλώστε σ’αυτό το δίπλωμα...
την ΑΒ πάνω στην ΔΓ
και ανοίξτε.
Α Β Α Τ Α Τ Β
Β Κ
Δ Γ Κ
Π Π
Μ
Δ Γ Δ Γ
4 5 6
Αυτό το δίπλωμα τέμνει Αυτό το δίπλωμα δημιουργεί Αυτό το δίπλωμα
την γραμμή στο Π. Διπλώστε ένα τσάκισμα ΤΚ. Διπλώστε δημιουργεί το σημείο Μ.
την γωνία Β στο Π. την ΔΓ έτσι ώστε να
ακουμπίσει την Κ. Ανοίξτε
την ΤΒ.
Α Α Β
Β
1/3
Κ
1/3
Μ
1/3
Δ Γ
Δ Γ
7 8
Διπλώστε την ΑΒ στην Μ.
και ξεδιπλώστε. Έτσι έχουμε Το φύλλο χαρτιού ΑΒΓΔ
ΒΚ = ΚΜ = ΜΓ έχει διαιρεθεί σε 3 οριζόντια
ίσα μέρη.
Η Γεωμετρία ουσιαστικά μας επιτρέπει να

κατανοήσουμε το πώς και το γιατί πολλών
πραγματικών καταστάσεων της ζωής.
21
Διαίρεση Τετράγωνου χαρτιού σε 3 ίσα μέρη
1ος Τρόπος
Δ Μ Γ Δ Μ Γ Δ Μ
Α Ν Β Α Ν Β Α Ν Β
1 2
Διπλώστε την ΑΔ πάνω στην ΒΓ και ανοίξτε. 1

Δ Μ Γ
Διπλώστε τη γωνία Γ πάνω στην ΜΝ διπλώνοντας στην
ΜΒ και ανοίξτε. 2
Διπλώστε διαγώνια το χαρτί στην ΓΑ φέρνοντας την

γωνία Β πάνω στην Δ και ανοίξτε. 3
Διπλώστε την ΓΒ στο σημείο που τέμνονται οι ΜΒ

και ΓΑ ( ) και ανοίξτε. Δημιουργήθηκε η ΗΘ. 4
Διπλώστε την ΑΔ στην ΗΘ για να δημιουργηθεί η

ΕΖ και ανοίξτε. 5
Α Ν Β
Τα διπλώματα ΕΖ και ΗΘ διαιρούν το χαρτί σε
3 τρία (3) ίσα μέρη.
Δείτε το Ανάπτυγμα στην επόμενη σελίδα.

Δ Μ Η Γ Δ Ε Μ Η Γ
Α Ν Θ Β Α Ζ Ν Θ Β
4 5
22
Διαίρεση Τετράγωνου χαρτιού σε 3 ίσα μέρη
2ος Τρόπος
Α Β Α Β
Ε Ζ
Δ Γ Δ Γ
Διπλώστε την ΑΒ πάνω στην ΓΔ Διπλώστε τη γωνία Δ πάνω στο Ζ
και ανοίξτε και ανοίξτε
1
2
Α 3

Β Α
3
Ο
Κ
Β
Ο
Δ Ζ
Γ Δ Γ
Το σημείο Ο όπου εφάπτονται η ΑΖ με Διπλώστε την ΑΔ ώστε να τσακίσει
την Β, δηλ. η ΑΟ είναι το 1/3 του στο σημείο Ο. Το σημείο όπου
χαρτιού πέφτει η Α, δηλ. το Κ είναι το 1/3
του χαρτιού επίσης.
1 1 1
3 3 3
Α Ο Κ Β
Διπλώστε την ΒΓ ώστε να τσακίσει
στο σημείο Κ. Το σημείο Κ είναι το
1/3 του χαρτιού επίσης.
Αγαπητά Μαθηματικά,
Δεν θέλω να λύσω
Τα προβλήματά σου,
Έχω αρκετά δικά μου να λύσω
Δ Γ
23
Διαίρεση τετράγωνου χαρτιού σε επιθυμητά ίσα μέρη
Οριζόντια
Προκαταρκτικά διπλώματα - Αρχίστε με ένα τετράγωνο ή Α4 χαρτί.
Α Β Α Β Α Β
Δ Γ
Π Π
2
Πιέστε μόνο στο σημείο Π
Δ Γ Δ Γ
1 3
Διπλώστε την ΔΓ επάνω στην ΑΒ Σημειώστε το σημείο Π και
ανοίξτε.
Α Β Α Β Α Β
Π Π Π
Ρ Ρ Ρ
Σ
Δ Γ Δ Γ Γ
Δ
4 5 6
Διπλώστε το Δ στο Π. Σημειώστε το Ρ και Σημειώστε το Σ, στο
Πιέστε στο Ρ στο μέσο του διπλώστε το Δ στο Ρ μέσο του ΡΔ
ΠΔ και ανοίξτε. και ανοίξτε.
Α Β Α Β
Π Π
Τ Τ
Ρ Ρ
Σ Σ
Δ Γ Δ 8 Γ
7
Έχουμε τώρα τα σημεία
Π,Τ,Ρ,Σ πάνω στην ΑΔ τα
Διπλώστε το Ρ στο Π και οποία είναι σε ίση απόσταση
σημειώστε το Τ, στο μέσο μεταξύ τους. Σημειώστε
του ΠΡ και ανοίξτε. με τον ίδιο τρόπο τα σημεία
πάνω στην ΑΠ.
ξ
24
Διαίρεση τετράγωνου χαρτιού σε επιθυμητά ίσα μέρη
(Συνέχεια)
Α Β
8 Α Β
7 Δ
6
5 5 5
4
3
2
Χ Ρ Υ
1 Χ Υ
Δ Γ Γ Δ Γ
9 10 11
Έχοντας σημειώσει τα σημεία Ενώστε το σημείο 5 και το Γ Η γραμμή 5Γ τέμνει την ΧΥ
σε ίσες αποστάσεις πάνω στην ΑΔ, διπλώνοντας. στο Ρ.
διαλέξτε τα σημεία που θέλετε για ΡΥ = 1/5 ΓΔ
να κάνετε τη διαίρεση στο ΑΒΓΔ.
Διπλώστε την ΔΓ στην ΧΥ
Α και ανοίξτε Β Α Β Α Β
8 8
7 7 7
6 6
5 5
4 4
3 3
2 2
Χ 1 Χ 1 Χ
Ρ Υ Ρ Υ Ρ Υ
Δ Γ Δ Γ Δ Γ
12 13 14
Οταν ενώνετε το 7 με το Γ Οταν ενώνετε το 6 με το Γ Οταν ενώνετε το 4 με το Γ
ΡΥ = 1/7 ΓΔ ΡΥ = 1/6 ΓΔ ΡΥ = 1/4 ΓΔ
Αφού σημειώσετε αυτά τα
σημεία, το χαρτί πρέπει να Εάν η Α είναι το 10ο σημείο τότε
διπλωθεί κάθετα στο ΡΥ ώστε η ΑΓ τέμνει την ΧΥ σε 1/10 της ΔΓ
η ΔΓ να διαιρεθεί στα απαιτού-
Α Β
μενα μέρη.
Α Β 10
Οταν ενώνετε το 8
με τη Γ,
ΡΥ = 1/8 της ΓΔ
2
Χ Υ
Χ Υ 1 Ρ
Ρ
Δ 16 Γ
Δ 15 Γ
ξ
25
Διαίρεση ενός χαρτιού σε επιθυμητά μέρη
(Συνέχεια)
Κάθετα Α Β
8
Όταν το ΑΒΓΔ διαιρείται σε 5 μέρη, διπλώνουμε 7
στην 5 και Γ. Αυτό δημιουργεί τα τρίγωνα Δ5Γ &
ΡΥΓ που είναι ίδια. 6
5
Συνεπώς ΔΓ Δ5 5 μονάδες 4
= = 5
ΡΥ ΥΓ 1 μονάδα
μονάδες 3
έτσι, ΡΥ = 1/5 ΔΓ 2
Χ Ρ Υ
1 1
μονάδα 1
μονάδα
Δ Γ
1
Παρακάτω θα δείξουμε μία ακολουθία διπλωμάτων για να διαιρέσουμε το ΑΒΓΔ σε 5 μέρη
εφόσον είδαμε ότι ΡΥ = 1/5 ΔΓ
Α Β Ε Β Ε Β
Α
Χ
Χ Ρ Υ Ρ Ρ
Υ Υ
Δ
Δ Γ Ζ Γ Ζ Γ
2
3
4
Α Β
1/5 1/5 1/5 1/5 1/5
Χ Υ
Δ Γ
5 6
26
Τριχοτόμηση Ευθύγραμμου τμήματος με Α4
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Α Β Α Β Α Β
Διπλώνουμε την ΑΓ Διπλώνουμε την γδ
Παίρνουμε ένα χαρτί επάνω στην ΑΒ και
Α4 και σημειώνουμε επάνω στην ΒΔ και
ανοίγουμε. ανοίγουμε.
ΑΒΓΔ.
Η
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Κ Θ
Α Β Α Β Α Β
Διπλώνουμε διαγώνια Διπλώνουμε διαγώνια Ι
στην ΑΔ και ανοίγουμε. στην ΓΒ και ανοίγουμε. Έχουμε αυτό το
αποτέλεσμα.
Η Η
Γ Δ Γ Δ
Δ
Ε
Β
Κ Θ Κ Θ
Κ Θ
Γ
Ζ
Α Α Β
Α Β
Ι Ι
Έχουμε αυτό το
Διπλώνουμε την ΚΔ ώστε Διπλώνουμε την ΑΘ ώστε αποτέλεσμα. Η ευθεία
η Γ να πέσει πάνω στην ΑΘ η Β να πέσει πάνω στην ΚΔ ΓΒ διαρέθηκε σε 3 ίσα
και ανοίγουμε. και ανοίγουμε. τμήματα, ΓΕ=ΕΖ=ΖΒ.
ξ
27
Τριχοτόμηση Ευθύγραμμου τμήματος με Α4
(Συνέχεια)
Ε
Γ Δ Γ Δ
ΓΓ
Ε Ε
Γ Δ
Ζ
Ζ
Α Β
Ζ
Διπλώνουμε την ΓΔ Α Β
στο Ζ και ανοίγουμε. Α Διπλώνουμε την ΓΔ
Β
στο Ε και ανοίγουμε.
Γ Δ Γ Γ Δ
Δ
Ε Ε Ε
Α Β
Ζ Ζ
Ζ
Διπλώνουμε την ΑΒ
Α Β στο Ε και ανοίγουμε. Α Β
Γ Γ Δ
Δ
Γ Δ Λ
Ε Ε
Ε Ν
Η Θ
Ζ Μ
Α Β Ζ
Ζ Ξ
Διπλώνουμε την ΑΒ Α Α Β
Β
στο Ζ και ανοίγουμε. Ζ
Διπλώνουμε την Δ επάνω
Γ Δ στην ΛΜ, την Α πάνω στην
ΝΞ και ανοίγουμε.
Ε
Έτσι έχουμε:
Τρίγωνο
Κ Λ
Η Θ 1/3 1/3 1/3
Κύβος
Ζ Κ Η Θ Λ 2
+2
Α Β
Διπλώνουμε την ΓΑ επάνω
στην Η, την ΔΒ πάνω στην “Δεν υπάρχει πληκτρολόγιο.
Θ και ανοίγουμε. Χρησιμοποίησε την κιμωλία.”
28
Ακρα και Μέσο Ευθύγραμμου τμήματος με Α4
Ας βρούμε τώρα τα Ακρα και το Μέσο ενός ευθυγράμμου τμήματος με το δίπλωμα ενός
χαρτιού Α4 ή τετράγωνου.
Η Η
Α Β Α Β Α Β Α Β
Ε Ζ Ε Ζ
Δ Γ Δ Γ Δ Γ Δ Γ
Θ Θ
Διπλώνουμε την ΔΓ Δημιουργήθηκε Διπλώνουμε την ΑΔ Δημιουργήθηκε
επάνω στην ΑΒ και η ΕΖ επάνω στην ΒΓ και η ΗΘ
ανοίγουμε ανοίγουμε
Η Κ Η ΚΗ Κ Η Ξ
Β Α Β Α Β
Α Β
Ζ Ε Ζ Ε Ζ
Δ Γ Δ Γ Γ Δ Γ
Θ ΛΘ ΛΘ ΛΘ Ν
Διπλώνουμε την ΑΔ Δημιουργήθηκε η Διπλώνουμε την ΒΓ Δημιουργήθηκε η

επάνω στην ΗΘ και ΚΛ επάνω στην ΗΘ και ΞΝ
ανοίγουμε. ανοίγουμε.
Κ Η Ξ
Α Β
Έτσι με το δίπλωμα ενός Αν κοιτάξετε προσεκτικά
Ε Π Ρ Ζ
χαρτιού δημιουργήσαμε θα δείτε ότι με το δίπλωμα
τα άκρα και το μέσο Μ ενός διαιρέσαμε επίσης
ευθύγραμμου τμήματος ΠΡ. το χαρτί σε 4 ίσα μέρη.
Μ
Δ Γ
Λ Θ Ν
29
Τρίγωνα
Σ’αυτό το μάθημα της Γεωμετρίας θα γνωρίσουμε τα ΤΡΙΓΩΝΑ.
Τα Τρίγωνα είναι ειδικά Πολύγωνα που πάντοτε έχουν 3 Πλευρές και 3 Γωνίες.
Υπάρχουν 2 τρόποι για να ταξινομήσουμε-οργανώσουμε τα Τρίγωνα. Τα Τρίγωνα μπορούν

να ταξινομηθούν από τις Πλευρές τους ή από τις Γωνίες τους.
Ας αρχίσουμε με την ταξινόμηση από τις Γωνίες τους.
Yπάρχουν 3 είδη γωνιών: Η Ορθή, η Οξεία και η Αμβλεία. Αυτές θα τις αναλύσουμε
παρακάτω.
Οξεία Ορθή Αμβλεία
Τώρα, δείτε τί συμβαίνει αν προσθέσουμε μία τρίτη ευθεία σε κάθε μία από αυτές τις
γωνίες για να δημιουργήσουμε κλειστά σχήματα...Τρίγωνα!!
Οξεία Ορθή Αμβλεία

Μπορείτε να φανταστείτε πώς ονομάζονται αυτά τα τρία είδη Τριγώνων;
Είναι πολύ απλό. Το τρίγωνο που δημιουργήθηκε από την Ορθή γωνία ονομάζεται
Ορθογώνιο Τρίγωνο, εκείνο που δημιουργήθηκε από την Οξεία γωνία ονομάζεται
Οξυγώνιο Τρίγωνο και εκείνο που δημιουργήθηκε από την Αμβλεία Γωνία ονομάζεται
Αμβλυγώνιο Τρίγωνο.
Οξυγώνιο Ορθογώνιο Αμβλυγώνιο

Τρίγωνο Τρίγωνο Τρίγωνο
Εύκολο, έτσι; Δείτε τώρα την επόμενη σελίδα για κάτι πολύ βασικό!!
ξ
30
Τρίγωνα
(Συνέχεια)
Δείτε τώρα ότι για κάθε ένα από αυτά τα τρία τρίγωνα, οι καινούργιες γωνίες, που
σχηματίστηκαν όταν κλείσαμε τα σχήματα με την κόκκινη γραμμή, είναι όλες
Οξείες Γωνίες.
[ [ [
Οξυγώνιο Ορθογώνιο Αμβλυγώνιο
Τρίγωνο Τρίγωνο Τρίγωνο
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα Τρίγωνα ΠΑΝΤΟΤΕ έχουν τουλάχιστον 2 Οξείες γωνίες, αλλά η
άλλη, η τρίτη, γωνία είναι εκείνη που προσδιορίζει τί τύπος είναι το τρίγωνο.
Αυτό είναι σπουδαίο να το θυμάστε για να μην μπερδεύεστε.
Σε κάθε τρίγωνο επειδή βλέπετε μία οξεία γωνία, αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι το τρίγωνο είναι
Οξυγώνιο, π.χ.
[ Οξεία γωνία
Ορθογώνιο
Τρίγωνο
Χρειάζεται να ποιτάξετε ΟΛΕΣ τις γωνίες για να πείτε αν είναι αυτό ένα Οξυγώνιο τρίγωνο.
Αυτό, φυσικά, είναι εύκολο με τα Ορθογώνια και τα Αμβλυγώνια τρίγωνα, διότι έχετε μόνο
μία Ορθή ή/και Αμβλεία γωνία σ’αυτά. Έτσι μόλις δείτε αυτού του είδους τα τρίγωνα,
ξέρετε ποιόν τύπο τριγώνου έχετε.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι είναι εύκολη και απλή η ταξινόμηση των τριγώνων από τις γωνίες.
Μπορούμε επίσης να ταξινομήσουμε τα τρίγωνα από τις πλευρές τους.
Αν ρίξουμε μία προσεκτική ματιά στο μήκος κάθε πλευράς ενός τριγώνου, βλέπουμε ότι
υπάρχουν 3 δυνατότητες.
Ίδιο
μήκος
Κατ’αρχάς, αν και οι τρεις πλευρές ενός τριγώνου έχουν ακριβώς το ίδιο μήκος...
ξ
31
Τρίγωνα
(Συνέχεια)
...τότε το ονομάζουμε αυτό Ισόπλευρο Τρίγωνο.
Για να δούμε την δεύτερη δυνατότητα, ας πάρουμε την πάνω κορυφή του Ισόπλευρου
Τριγώνου και την τραβάμε προς τα πάνω
[
[
Βλέπετε τι γίνεται; Οι δύο πλευρές του
τριγώνου τεντώθηκαν τό ίδιο, αλλά
η κάτω πλευρά παρέμεινε η ίδια.
Τώρα έχουμε ένα Τρίγωνο που έχει μόνο 2 ίσες πλευρές, και αυτό ονομάζεται
Ισοσκελές Τρίγωνο.
[ [
Τελικά για να δούμε την τρίτη περίπτωση μετακινούμε την ίδια κορυφή πάλι αλλά αυτήν
την φορά προς τα αριστερά. Τώρα όλες οι πλευρές έχουν διαφορετικά μήκη.
[
Αυτός ο τύπος τριγώνου καλείται Σκαληνό Τρίγωνο.
Ταξινόμηση Τριγώνων από τις πλευρές τους
Ισόπλευρο Ισοσκελές Σκαληνό

3 ίσες πλευρές 2 ίσες πλευρές Καμμία ίση πλευρά
ξ
32
Τρίγωνα
(Συνέχεια)
Τώρα που μάθαμε και τους δύο τρόπους για να ταξινομούμε τα τρίγωνα, ας δούμε πώς
μπορούμε να χρησιμοποιούμε και τους δύο μαζί.
Ναι, πράγματι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τους 2 τρόπους μαζί. Μ’αυτόν τον τρόπο
έχουμε αρκετούς δυνατούς συνδυασμούς.
Σκαληνό Ισοσκελές Ισόπλευρο
Οξεία
Ορθή
Αμβλεία
Ένα Σκαληνό τρίγωνο μπορεί να είναι και Ορθογώνιο. Μπορεί επίσης να είναι Οξυγώνιο
ή Αμβλυγώνιο.
Ένα Ισοσκελές τρίγωνο μπορεί να είναι επίσης Οξυγώνιο, ή Αμβλυγώνιο, και σε μία ειδική
περίπτωση μπορεί να είναι Ορθογώνιο.
Τα πράγματα είναι διαφορετικά όσον αφορά στο Ισόπλευρο τρίγωνο. Ένα Ισόπλευρο
τρίγωνο είναι πάντοτε ένα Οξυγώνιο τρίγωνο. Επειδή και οι 3 πλευρές του είναι ίσες,
όλες οι γωνίες πρέπει να είναι επίσης ίσες.
Επειδή δεν μπορούμε να έχουμε περισσότερες από μία Ορθή γωνία σε ένα τρίγωνο , ή πάνω
από μία Αμβλεία γωνία, όλες οι γωνίες σε ένα Ισόπλευρο τρίγωνο πρέπει να είναι Οξείες.
Τώρα που γνωρίζουμε πώς τα τρίγωνα ταξινομούνται, θα μάθουμε ακόμη ένα σπουδαίο
πράγμα γύρω από τα τρίγωνα.
Προηγουμένως μάθαμε πώς να μετράμε τις γωνίες και πόσο μεγάλες ή μικρές είναι με την
χρήση μονάδων που αποκαλούμε Μοίρες.
Επειδή τα τρίγωνα πάντοτε αποτελούνται από 3 γωνίες, η κάθε μία από αυτές έχει μία
ξεχωριστή μέτρηση σε Μοίρες. Και το σπουδαίο είναι ότι αυτές οι 3 μετρήσεις γωνιών, αν τις
αθροίσεις είναι 180 μοίρες.
Οι Γωνίες
ενός Τριγώνου
180 είναι ΠΑΝΤΟΤΕ
180 ΜΟΙΡΕΣ
33
Η Γεωμετρία των Τριγώνων
Παραδείγματα Τριγώνων
γ γ γ
α α α
β β
β
Εμβαδόν Τριγώνων
Υ Υ
Υ
β β
β
β (βάση) x Υ (ύψος)
Εμβαδόν =
2
Σύνολο Γωνιών ενός Τριγώνου
δ
δ δ
ε
ε ζ ε ζ ζ
β
β
ε + δ + ζ = 180
Πάντοτε, πάντοτε, ΠΑΝΤΟΤΕ!!
34
Τρίγωνα
Μια επανάληψη δεν κάνει ποτέ κακό
Ζ Το τρίγωνο έχει τρεις πλευρές και τρεις γωνίες.

Ζ Το σύνολο των εσωτερικών γωνιών ενός τριγώνου είναι πάντοτε 180 μοίρες.
Ισόπλευρα, Ισοσκελή και Σκαληνά Τρίγωνα
Υπάρχουν τρία ειδικά ονόματα που δίνουμε στα τρίγωνα που μας λένε πόσες πλευρές (ή γωνίες)
είναι ίσες.
Υπάρχουν 3, 2 ή καθόλου ίσες πλευρές/ γωνίες.
Ισόπλευρο Τρίγωνο
60
Τρεις ίσες πλευρές
60 60
Τρεις ίσες γωνίες, πάντα 60 μοίρες
Ισοσκελές Τρίγωνο
Δύο ίσες πλευρές
Δύο ίσες γωνίες
= =
Σκαληνό Τρίγωνο
Καθόλου ίσες πλευρές
Καθόλου ίσες γωνίες
Τι είδους Γωνία;
Τα Τρίγωνα μπορούν επίσης να έχουν ονόματα που μας λένε τι είδους γωνία υπάρχει μέσα:
Οξυγώνιο Τρίγωνο
Τρεις ίσες πλευρές
90
Τρεις ίσες γωνίες, πάντα 60 μοίρες
Ορθογώνιο Τρίγωνο
Δύο ίσες πλευρές
Δύο ίσες γωνίες
90
Αμβλυγώνιο Τρίγωνο
Καθόλου ίσες πλευρές
90
Καθόλου ίσες γωνίες
35
Τρίγωνα με Χαρτοδιπλωτική
Ορθογώνιο Τρίγωνο με τετράγωνο χαρτί

Β
Α Β Α Β
Δ
Γ Δ Γ Α
Γ Δ
Παίρνουμε ένα τετράγωνο χαρτί, διπλώνουμε διαγώνια την γωνία Α

πάνω στην γωνία Δ. Έχουμε σχηματίσει έτσι ένα τέλειο ορθογώνιο
τρίγωνο. (Στην ουσία έχουμε δύο τρίγωνα αν κόψουμε με ένα ψαλίδι
το δίπλωμα στο ΓΒ).
Εάν τώρα διπλώσουμε ακόμη μία φορά το Ορθογώνιο τρίγωνο

στο ΓΕ, σχηματίζεται ένα μικρότερο, που αν το κόψουμε με ένα
ψαλίδι στο ΓΕ θα έχουμε 4 ορθογώνια τρίγωνα.
Α
Γ Δ
12
+4
Τουλάχιστον θα πάρω κάποιο βαθμό που είχα το θάρρος

να σηκωθώ από το κρεβάτι και να αντιμετωπίσω τον
κόσμο πάλι σήμερα;
36
Ορθογώνιο Τρίγωνο με Α4 (Συνέχεια)

Α ΤΡΟΠΟΣ
Α Β Α Β Β
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Παίρνουμε ένα Α4 Διπλώνουμε διαγώνια Έχουμε αυτό
στην ΓΒ
Β Β
Β
Δ Α Α
Γ Δ Γ Δ Γ
Διπλώνουμε τηνΔ πάνω Διπλώνουμε την ΑΒ πάνω Διπλώνουμε την Β πάνω
στην ΓΑ στην ΒΔ στην Γ
Ο ΓΕΩΜΕΤΡΗΣ ΛΕΕΙ
Δημιουργήσαμε ένα
Ορθογώνιο Τρίγωνο
με χαρτί Α4
Το δίπλωμα χαρτιού βελτιώνει τη

λογική αναλυτική ικανότητα
ξ
37
Ορθογώνιο Τρίγωνο με Α4 (Συνέχεια)

Β ΤΡΟΠΟΣ
Α Β
Ε Β Ζ
Ε Ζ
Δ
Ε Ζ
Α Β
Γ Η Δ ΓΑ Η
Γ Δ
Διπλώνουμε το Α4 Διπλώνουμε τις γωνίες Β και Δ Διπλώνουμε την γωνία
στη μέση κάθετα επάνω στο δίπλωμα ΕΖ Ε πάνω στην ΒΗ. Το
ίδιο κάνουμε με την
γωνία ΓΑ.
Διπλώνουμε την ΒΗ και έχουμε το Ορθογώνιο Τρίγωνο
Ο ΕΞΥΠΝΟΥΛΗΣ ΛΕΕΙ
ΙΑΤΡ
Το δίπλωμα χαρτιού διεγείρει

Φυσικά και έχεις προβλήματα! τη δραστηριότητα
Καθηγήτρια Μαθηματικών είσαι.
38
Ισόπλευρο Τρίγωνο με Α4
Α Α Ε Β
Α Β Β
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
ΒΗΜΑ 1 Ζ
Διπλώστε στη μέση ΒΗΜΑ 2
κάθετα το χαρτί και Διπλώστε την κάτω
ξεδιπλώστε δεξιά γωνία Δ πάνω
στο δίπλωμα ώστε
να περάσει από την
Α Β αριστερή γωνία Γ.
Γ
ΒΗΜΑ 3 ΒΗΜΑ 4
Διπλώστε την πάνω
δεξιά γωνία Β προς τα κάτω Διπλώστε τη γωνία
ώστε το νέο δίπλωμα που περισσεύει πίσω.
να περάσει πάνω από το
προηγούμενο δίπλωμα
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΣΚΥΛΩΝ
Το τελικό Ισόπλευρο Το τελικό Ισόπλευρο

Τρίγωνο. Τρίγωνο.
Αν έχω 3 κόκαλα και ο κ. Πέτρος μου παίρνει 2,
πόσα δάχτυλα θα του έχουν μείνει;
39
Ισόπλευρο Τρίγωνο με τετράγωνο χαρτί

Α ΤΡΟΠΟΣ
Α Β Α Β
Παίρνουμε ένα τετράγωνο

χαρτί, το διπλώνουμε
οριζόντια στη μέση και
ανοίγουμε.
Γ Δ Γ Δ
Α Β Α Β
Φέρουμε τη γωνία Δ
επάνω στο δίπλωμα
ώστε να περνάει από τη Β
Δ
Φέρουμε τη γωνία Β
επάνω στη γωνία Δ.
Γ Δ Γ
Διπλώνουμε την Α κάτω

από το προηγούμενο
δί[λωμα.
Διπλώνουμε την κάτω

κορυφή στην επάνω.
Γ Γ
Γ
Διπλώνουμε την Γ
μέσα στο φάκελλο.
40
Ισόπλευρο Τρίγωνο με τετράγωνο χαρτί

Β ΤΡΟΠΟΣ
A B A B A B
Διπλώστε την κάτω
Διπλώστε στη μέση δεξιά γωνία Δ πάνω
κάθετα το χαρτί και στο δίπλωμα ώστε
να περάσει από την
ξεδιπλώστε αριστερή γωνία Γ....
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
A B A B A B
Δ
Γ Διπλώστε την κάτω
αριστερή γωνία Γ πάνω
...και ανοίξτε. να περάσει από την
δεξιά γωνία Δ
Γ Γ Δ Δ
A Ο B Ο B
A Διπλώστε την πάνω
Ζ Ζ αριστερή γωνία Α πάνω
...και ανοίξτε. Όπως να περάσει από την
βλέπετε, A
αριστερή γωνία Γ. Στο
σχηματίστηκε
το σημείο Ζ. σημείο που τέμνει το
δίπλωμα την ΟΚ
σημειώστε μία τελεία το Ζ.
Γ Κ Δ Γ Κ Δ
Ο B
Ζ
Ζ
B
Διπλώστε την ΟΒ Διπλώστε την Β
A στο σημείο Ζ. επάνω στην ΖΔ.
A
Γ Δ
Γ Κ Είναι υπέροχο!
Είστε καθηγήτρια
μαθηματικών και
Δ Ζ Ζ εγώ έχω πολλά
προβλήματα!
Γ Κ Δ Γ Δ
41
Ισοσκελές Τρίγωνο με Α4
Α Ε Β Α Ε Β
Διπλώνουμε την Διπλώνουμε την

ΑΓ επάνω στην ΒΔ Β επάνω στην ΕΔ
και ανοίγουμε. και ανοίγουμε.
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
Α Ε Β Α Ε Β Διπλώνουμε την
Α ώστε να
ακουμπήσει στην ΕΓ.
Κάνουμε το ίδιο με
την γωνία Β ώστε να
Διπλώνουμε την ακουμπήσει στην ΕΔ.
Α επάνω στην ΕΓ
και ανοίγουμε. Διπλώνουμε την
Γ ώστε να
ακπουμπήσει στην ΕΖ.
Κάνουμε το ίδιο με
Γ Δ Γ Δ την γωνία Δ ώστε να
Ζ Ζ ακουμπήσει στην ΕΖ.
Ε Ε
Διπλώνουμε την Ζ
Έχουμε αυτό το Α Β επάνω στην ΖΕ
αποτέλεσμα. αφήνοντας περίπου
2 εκ. από κάτω.
Ζ
ΓΔ 2εκ.
Αν έχω 5 μήλα και μου
παίρνετε τα 2, δεν είναι
Ζ κλεψιά αυτό
δεσποινίς;
Αυτό είναι το τελικό
Ισοσκελές Τρίγωνο.
42
Ισοσκελές Τρίγωνο με Τετράγωνο χαρτί
A B A Ο B
Γ Δ Γ Δ
Κ
Σχ. Α Σχ. Β
Παίρνουμε ένα τετράγωνο χαρτί και το διπλώνουμε στη μέση κάθετα.

Διπλώνουμε το Β προς τα μέσα κρατώντας σταθερή την νοητή γραμμή
ΟΔ. Κάνουμε το ίδιο με το Α κρατώντας σταθερή την νοητή
γραμμή ΟΓ.
Διπλώνουμε την ΟΑ πίσω
Έχουμε σχηματίσει ένα Ισοσκελές τρίγωνο ΓΟΔ.
Ο Ο Ο
A A B
B Α
Γ Κ Δ Γ Κ Δ Γ Δ
Κ
Σχ. Γ Σχ. Δ Σχ. Ε
Όχι, δεν μπορώ να εξηγήσω το Μηδέν

στα Μαθηματικά. Αυτή η τάξη μας
μαθαίνει γράμματα όχι αριθμούς!
43
Σκαληνό Τρίγωνο με Α4
Ε Β
Α Β Α
Διπλώνουμε την
ΑΓ επάνω στην Διπλώνουμε την
ΒΔ και ανοίγουμε. Γ επάνω στην ΕΖ.
Γ Δ Γ Δ
Ε Ζ
Α Β Α
Διπλώνουμε την
Β επάνω στην ΕΖ. Β Διπλώνουμε την
ΔΖ επάνω στην
Ζ Ζ ΗΔ.
Η Η
Α Δ Δ
Διπλώνουμε την Δημιουργήσαμε ένα

Α επάνω στην Σκαληνό Ττρίγωνο.
ΗΔ.
44
Σκαληνό Τρίγωνο με Τετράγωνο χαρτί
Α Β Α Β
Γ Δ Γ Δ
Διπλώνουμε το χαρτί Διπλώνουμε την γωνία Γ

κάθετα και ανοίγουμε. επάνω στην κεντρική
τσάκιση.
Α Β
Διπλώνουμε την γωνία Β

επάνω στο τσάκισμα που
έγινε με το προηγούμενο
δίπλωμα
Α Δ
Σκαληνό Τρίγωνο
Β
Διπλώνουμε την γωνία Α Δ

όπως δείχνουμε εδώ
Πρέπει να λύσεις το πρόβλημα μόνος σου.

Δεν μπορείς να καλέσεις την τεχνική βοήθεια.
45
Θεμελειώδεις Αρχές της Γεωμετρίας
Τώρα είμαστε έτοιμοι να ασχοληθούμε με ένα νέο θέμα όπου θα μάθουμε τα

βασικά ενός ειδικού είδους των μαθηματικών που ονομάζεται Γεωμετρία.
Η Γεωμετρία είναι η μελέτη πραγμάτων όπως γραμμές, σχήματα, γωνίες,
αποστάσεις και άλλων.
Γωνίες
Γραμμές Αποστάσεις
Σχήματα
Θα επικεντρωθούμε σε τρία από τα πιο βασικά στοιχεία ή τμήματα της
Γεωμετρίας που είναι τα Σημεία, οι Γραμμές ή Ευθύγραμμα τμήματα και τα
Επίπεδα.
Θα αρχίσουμε λοιπόν με τα Σημεία γιατί είναι τα πιο απλά πράγματα της
Γεωμετρίας.
Τί είναι Σημείο;
Απλές μικρές κουκκίδες στον χώρο. Αλλά κάνουν μια πραγματικά
σημαντική δουλειά στην Γεωμετρία. Μας βοηθούν να περιγράψουμε
συγκεκριμένες τοποθεσίες στον χώρο, όπως το τέλος μιας ευθείας
γραμμής ή την γωνία ενός τετραγώνου ή
το κέντρο ενός κύκλου.
Τα σημεία, όμως, δεν μας βοηθούν παρά μόνον όταν τα δώσουμε ονόματα. Τί
ονόματα όμως να δώσουμε στα παραπάνω σημεία; Τί θα λέγατε να τα πούμε
Αθηνά, Βασίλη, Γιώργο, Δέσποινα, Ελένη, Ζωή; Τέλεια!
Από την άλλη πάλι σκέφτομαι ότι αυτά τα ονόματα είναι κάπως μπερδεμένα και
μεγάλα. Μήπως θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιήσουμε μόνο τα αρχικά των
ονομάτων;
Ε Έτσι αν σας πω «Δείτε το σημείο Α ή το Δ» γνωρίζετε πολύ
Δ καλά για τί πράγμα μιλάω!
Ζ
Α Ας κάνουμε τώρα κάτι άλλο. Ας μιλήσουμε για τα σημεία Α και Β.
Γ Αν ξεκινήσουμε από το σημείο Α και πάμε στο σημείο Β θα
Β
έχουμε δημιουργήσει ένα ευθύγραμμο τμήμα.
Α Β
Ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ
Τί είναι ένα ευθύγραμμο τμήμα;
Ένα ευθύγραμμο τμήμα είναι μέρος μόνο μιας ευθείας.

Ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ είναι εκείνο το γεωμετρικό σχήμα που περιέχεται μεταξύ
δύο σημείων Α και Β μίας ευθείας ε.
ξ
46
Θεμελειώδεις Αρχές της Γεωμετρίας
(Συνέχεια)
Η ευθεία ε καλείται φορέας του ευθύγραμμου τμήματος και τα σημεία Α και Β, άκρα του.
Μήκος ευθυγράμμου σχήματος, ονομάζεται η απόσταση μεταξύ των δύο άκρων.
Α Μήκος Β
ε (ευθεία)
&
Ακρο
%
Ακρο
Εάν τώρα πάρουμε το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ και το διαιρέσουμε στα δύο και βάλουμε στο
κέντρο του ένα σημείο Μ, αυτό θα είναι το Μέσο του ευθυγράμμου τμήματος.
Α Μ Β
Ακρο
& #
Μέσο
%
Ακρο
Μέσο ευθυγράμμου τμήματος, ονομάζεται το σημείο εκείνο, (Μ), που ισαπέχει από τα
άκρα του, έτσι ώστε ΜΑ=ΜΒ.
Αξίωμα: Κάθε ευθύγραμμο τμήμα έχει ένα μόνο μέσο.
Ένα Ευθύγραμμο Τμήμα έχει Αρχή και Τέλος.

Ευθύγραμμο Τμήμα
Αρχή Τέλος
Ενώ η
Γραμμή
Συνεχίζεται επ’ άπειρον
12+7 =
37+9 =
Είναι αλήθεια ότι σε ενθάρρυνα να

χρησμοποιείς τη φαντασία σου,
αλλά όχι στα Μαθηματικά. ξ
47
Βασικές αρχές Γωνιών
(Συνέχεια)
Σ’αυτό το μάθημα θα ασχοληθούμε με τις Γωνίες. Προηγουμένως μάθαμε για τις Ευθείες
γραμμές και τα Σημεία κι αυτό είναι καλό γιατί θα χρειαστούμε ευθείες γραμμές για να
σχηματίσουμε Γωνίες.
Ας αρχίσουμε, λοιπόν με δύο ευθείες γραμμές.
Α Β
Γ 1 Δ
Οι γραμμές αυτές ονομάζονται Ευθεία γραμμή ΑΒ και Ευθεία γραμμή ΓΔ.

Το σημαντικό που πρέπει να προσέξετε σ’αυτές τις γραμμές είναι ότι δείχνουν προς
την ίδια ακριβώς κατεύθυνση. Έτσι, ακόμα κι αν τις επεκτείναμε για πάντα, δεν θα
διασταυρωνόταν ποτέ ούτε θα πλησίαζε η μία την άλλη.
Όταν δύο ευθείες είναι τοποθετημένες έτσι, ονομάζονται “Παράλληλες.”
Τί θα συμβεί όμως αν “σπρώξω” μία από αυτές λίγο προς τα πάνω;
Δ
Α Β Α Κ Β
Γ Δ 3
2
Γ
Οι γραμμές τώρα δεν είναι πια παράλληλες. Στην πραγματικότητα διασταυρώνονται
στο σημείο Κ. Όταν οι γραμμές διασταυρώνονται σε ένα σημείο, όπως αυτό, λέμε ότι
“Τέμνονται,” και ονομάζουμε το σημείο Κ “Σημείο Τομής.”
Όταν οι γραμμές διασταυρώνονται σχηματίζουν “Γωνίες” μεταξύ τους.
Δ Αυτές οι διασταυρούμενες ευθείες σχηματίζουν 4 γωνίες:

1, 2, 3, 4. Αντί να τις ονομάζουμε όμως Γωνία 1, Γωνία 2,
2 1 κλπ. στην Γεωμετρία τις αποκαλούμε με τα σημεία τα
Α 3 4 Β οποία τις δημιουργούν. Για παράδειγμα η γωνία 1 ονομά-
Κ
4
ζεται Γωνία ΔΚΒ, η γωνία 2, Γωνία ΑΚΔ. κ.ο.κ.
Τώρα, δίνοντας ονόματα στις γωνίες μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε το σύμβολο της γωνίας αντί να
Γ χρησιμοποιούμε διαρκώς τη λέξη Γωνία, που είναι το
Υπάρχει όμως ένας πιο απλός τρόπος να ονομάζουμε τις γωνίες. Για να μάθουμε αυτόν
τον τρόπο, σβήνουμε όλα τα γράμματα και τα σημεία στο παραπάνω σχέδιο και κρατάμε
μόνο το σημείο όπου διασταυρώνονται οι ευθείες μας και ένα ακόμη σημείο.
5
ξ
48
(Συνέχεια)
Τώρα φανταστείτε ότι το ευθύγραμμο τμήμα μεταξύ των δύο σημείων (Σχ. 6 ) μπορεί
να περιστραφεί με κέντρο το Κ, όπως ένας δείκτης ορολογιού περιστρέφεται γύρω από
το κέντρο του ορολογιού. Επίσης φανταστείτε ότι καθώς το ευθύγραμμο τμήμα περιστρέ-
φεται αφήνει ένα ίχνος και δημιουργεί έναν κύκλο. Αλλά εάν μετακινηθεί λίγο (Σχ. 7 )
τότε σχηματίζει ένα μέρος του κύκλου που ονομάζεται “Τόξο.”
Τόξο
Κ Κ
6 7
Αυτό το Τόξο αντιπροσωπεύει την γωνία που δημιουργήθηκε όταν περιστρέψαμε το

ευθύγραμμο τμήμα από την μία θέση στην άλλη, δηλαδή από τη μία γραμμή στην άλλη.
Τώρα αν μικρύνουμε το Τόξο και το φέρουμε κοντά στο

Σημείο Τομής Κ και βάλουμε ένα γράμμα εκεί, π.χ. το Α
τότε έχουμε έναν ακόμη τρόπο να δείξουμε μία γωνία. Το
Β
Α ίδιο μπορούμε να κάνουμε με κάθε γωνία, όπως την Β.
Κ Παρατηρούμε τώρα ότι οι δύο αυτές γωνίες δεν έχουν το
ίδιο μέγεθος. Η Β φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερη από την Α.
8
Τί γίνεται όμως αν περιστρέψουμε τις γραμμές έτσι ώστε

οι γωνίες να έχουν το ίδιο μέγεθος;
Τώρα οι γωνίες μας μοιάζουν με το αριθμητικό σύμβολο +.
Β Α Οι γραμμές όταν τοποθετούνται έτσι ονομάζονται
«Κάθετες.»
Κ
Κάθετες γραμμές είναι αυτές που σχηματίζουν τετράγωνες
γωνίες όταν τέμνονται. 10
9
Κι αυτές οι τετράγωνες γωνιακές

γωνίες έχουν ένα ιδιαίτερο όνομα
στην Γεωμετρία γιατί είναι πάρα
πολύ σπουδαίες.
Ονομάζονται Ορθές γωνίες.
Χρησιμοποιούμε ένα ειδικό 10

σύμβολο για να δείξουμε πότε
μία γωνία είναι Ορθή γωνία.
Επειδή σχηματίζουν τετράγωνες
γωνίες, χρησιμοποιούμε ένα μικρό τετράγωνο αντί του
11 τόξου που χρησιμοποιούσαμε για τις άλλες γωνίες.
ξ
49
(Συνέχεια)
Τώρα λοιπόν που γνωρίζουμε τί είναι η ορθή γωνία, ας δούμε μία απλή Ορθή γωνία που
σχηματίζεται από δύο ευθείες γραμμές.
Τί θα συμβεί αν πάρουμε την κάθετη γραμμή και την περιστρέψουμε,

όπως τον δείκτη του ορολογιού, λίγο προς τα δεξιά;
Βλέπουμε ότι δεν έχουμε πλέον ορθή
γωνία διότι οι ευθείες γραμμές δεν είναι
κάθετες μεταξύ τους.
Αντ’αυτού έχουμε μία γωνία που είναι
μικρότερη από την ορθή γωνία.
Οι γωνίες που είναι μικρότερες από τις ορθές γωνίες ονομάζονται

Οξείες γωνίες.
Από την άλλη πάλι, αν περιστρέψουμε την κάθετη γραμμή προς τα αριστερά αντί
για δεξιά, θα έχουμε μία μεγαλύτερη γωνία από την ορθή γωνία.
Οι γωνίες που είναι μεγαλύτερες από τις ορθές γωνίες ονομάζονται

Αμβλείες γωνίες.
Έτσι λοιπόν βλέπουμε ότι υπάρχουν τρία είδη κύριων γωνιών που πρέπει να γνωρίζουμε.
Οξεία Αμβλεία
Ορθή
Ας δούμε τώρα μερικούς ακόμη σπουδαίους όρους της Γεωμετρίας που
πρέπει να γνωρίζουμε.
Παίρνουμε πάλι την απλή ορθή γωνία που δημιουργήσαμε με δύο ευθείες γραμμές.
Αλλά τώρα φέρουμε μία τρίτη ευθεία η οποία τέμνει την ορθή γωνία σε
δύο μικρότερες γωνίες.
Β
Α
Τώρα, επειδή η γωνία που διαιρέσαμε ήταν ορθή γωνία, γνωρίζουμε ότι οι δύο μικρές
γωνίες μαζί σχηματίζουν μία ορθή γωνία. Στην Γεωμετρία δύο γωνίες που σχηματίζουν
μία ορθή γωνία ονομάζονται «Συμπληρωματικές γωνίες.»
ξ
50
(Συνέχεια)
Προηγουμένως είδαμε ότι οι Γωνίες είναι ένα θεμελιώδες δομικό στοιχείο για τη
δημιουργία όλων των ειδών των γεωμετρικών σχημάτων! Ας κάνουμε μία επανάληψη.
Τι είναι η Γωνία
Επίπεδη γωνία ή απλά γωνία είναι το γεωμετρικό σχήμα που αποτελείται από δύο ημιευθείες με
κοινή αρχή (κορυφή).
Αυτή είναι μία γωνία, Σχ. 1. Εδώ έχουμε δύο ευθείες την ΑΒ και τη ΒΓ που ενώνονται σε ένα
κοινό σημείο, στο Β. Όταν δημιουργούμε μία γωνία, το σημείο που οι δύο ευθείες ενώνονται το
ονομάζουμε Κορυφή της γωνίας.
Α Α
Πλευρά
‰
Τις ευθείες που σχηματίζουν τη γωνία
τις ονομάζουμε Πλευρές.
Β Β
Γ
‰
Γ
‰
Κορυφή Πλευρά
Κορυφή
Σχ. 1 Σχ. 2
Ονομασία Γωνιών
Τώρα που γνωρίζουμε τι είναι μια γωνία, ας της δώσουμε ένα όνομα. Οι γωνίες μπορούν να έχουν
πολλά ονόματα, αλλά υπάρχουν ορισμένοι κανόνες γι αυτό.
Για να ονομάσουμε μια γωνία πρέπει να έχουμε τρία σημεία. Τα 2 σημεία πρέπει να είναι πάντοτε
από τις δύο πλευρές και το τρίτο από την κορυφή. Πρέπει να τοποθετούμε πάντα την κορυφή στο
μέσο των πλευρών. Έτσι στο Σχ. 2 παραπάνω η γωνία μας θα είναι ΑΒΓ ή αλλιώς ΓΒΑ.
ΑΒΓ
ΓΒΑ
ΒΓΑ Αυτό δεν μπορεί να είναι όνομα γωνίας
γιατί η κορυφή δε βρίσκεται στη μέση.
Μέτρηση Γωνιών
Ας δούμε τώρα πως μετράμε τις γωνίες. Οι γωνίες μετρούνται με τις Μοίρες. Τί είναι όμως η
Μοίρα;
Ζωγραφίζουμε ένα κύκλο και παίρνουμε ένα κομμάτι του όπως δείχνει το Σχ. 3.
Τώρα ας υποθέσουμε ότι το κομμάτι αυτό είναι 1 κομμάτι από τα
πιθανά 360 ίδια κομμάτια του κύκλου. Έτσι έχουμε το κλάσμα,
1
360
1
Αυτό το κλάσμα είναι το ίδιο με 1 μοίρα. 360 = 1 μοίρα
Σχ. 3 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κλάσμα σημαίνει ένα μικρό μέρος ενός πράγματος. Θα
μιλήσουμε γι αυτά στο επόμενο βιβλίο μας.
ο ο
Το σύμβολο της Μοίρας είναι ένας μικρός κύκλος πάνω δεξιά από τον αριθμό, π.χ. 1ο, 5 , 20
51
Είδη Γωνιών
Τι είναι Οξεία, Αμβλεία, Ορθή, και Ευθεία γωνία;
Στην Γεωμετρία υπάρχουν 4 είδη γωνιών
1. Οξεία γωνία - μια γωνία μεταξύ 0 καο 90 μοιρών.

2. Ορθή γωνία - μία γωνία 90 μοιρών.
3. Αμβλεία γωνία - μία γωνία μεταξύ 90 και 180 μοιρών..
4. Ευθεία γωνία - μία γωνία 180 μοιρών.
Να και μερικά γραφικά παραδείγματα:
Η γωνία ΑΒΓ είναι Η γωνία ΔΕΖ είναι ορθή γωνία

οξεία γωνία διότι διότι είναι 90 μοίρες γωνία.
είναι μεταξύ 0 και
90 μοίρες. Δ
Α
370 900
Β Γ Ε Ζ
Η γωνία ΚΛΜ είναι ευθεία γωνία

διότι είναι γωνία 180 μοιρών. Στην
ουσία είναι ευθεία γραμμή.
ΚΛΜ = 1800
Η Η γωνία ΘΗΙ είναι αμβλεία

γωνία διότι είναι μεταξύ 90 Κ Λ Μ
και 180 μοίρες.
Δεν είναι και πολύ μάγειρας,
αλλά αν θέλεις τη πίτσα σου
κομμένη σε τέλεια ισοσκελή
τρίγωνα είναι απίθανος.
1350
Θ Ι
52
Απόδειξη Γωνίας 180 Μοιρών
0
Πως αποδεικνύουμε ότι οι εσωτερικές γωνίες ενός τριγώνου έχουν άθροισμα 180
(ευθεία γραμμή)
Με το δίπλωμα ενός χαρτιού θα ανακαλύψετε (στην ουσία παίζοντας) υπέροχα
γεωμετρικά σχήματα, παιχνίδια και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε.
Θα μπορέσετε να κατανοήσετε
μεγάλο μέρος των βασικών εννοιών της Γεωμετρίας, πχ ενός σημείου,
μιας ευθείας, ενός επιπέδου, μιας γωνίας.
Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα λευκό ή έγχρωμο φύλλο τετράγωνου ή ορθογώνιου
παραλληλόγραμμου χαρτιού.
Γεωμετρία
Διπλώστε με τον παρακάτω τρόπο ένα χαρτί Α4 (21 εκ x 29) για να δημιουργήσετε
ένα τρίγωνο.
Διπλώστε την πλευρά ΑΔ επάνω στην πλευρά ΒΕ και ανοίξτε το πάλι. Διπλώστε την
πλευρά ΑΒ επάνω στην πλευρά ΔΕ και ανοίξτε το. Το φύλλο χαρτιού θα μοιάζει με το σχ. 1
Διπλώστε το χαρτί κατά μήκος της διαγωνίου ΑΕ και ανοίξτε. Διπλώστε το χαρτί κατά
μήκος της διαγωνίου ΒΟ και ανοίξτε. Στο σημείο που τέμνονται οι δύο διαγώνιοι βάλτε το
γράμμα Γ. Σχ. 2
Έχετε δημιουργήσει τώρα ένα τρίγωνο ΑΓΒ το οποίο κόβετε με ένα ψαλίδι. Σχ. 3
Διπλώστε την πάνω κορυφή του τριγώνου (Γ) ώστε να αγγίξει την κάτω πλευρά του
τριγώνου ΑΒ. Βεβαιωθείτε ότι το δίπλωμα του χαρτιού είναι παράλληλο
με την πλευρά ΑΒ. Σχ. 4
Φέρνουμε την κορυφή Α πάνω στην Γ και την Β πάνω στην Γ (Σχ. 5 ) διαπιστώνουμε
ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 180 μοίρες (ευθεία γραμμή.) 6
ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Χρησιμοποιείστε ένα «χάρτινο χάρακα» (Σχ. 7 ) που τον φτιάχνετε διπλώνοντας ένα φύλλο
χαρτιού και δείτε αν τα τρία διπλώματα του τριγώνου που κάνατε σχηματίζουν μία ευθεία.
Δ Ε Δ Ε Δ Ε
Γ
Ο Ο
800
Γ Γ
Α Β Α Β Α Β 600 0
40
1 2 3 Α 4 Β
7
5 6
Χάρακας από χαρτί
800
800
0
0 600 40
600 40 Β ΑΓΒ
Α Γ
53
Διχοτόμηση γωνίας με τετράγωνο χαρτί
Α Β Β Α Β
Α Γ 45
90 45
Δ
Δ Γ Δ
1 2 3 Γ
Παίρνουμε ένα τετράγωνο Διπλώνουμε διαγωνίως Γνωρίζουμε ότι εξ ορισμού

χαρτί και ανοίγουμε η ορθή γωνία είναι 90.
Άρα εφόσον η ΔΒ τέμνει την
ορθή γωνία στη μέση, θα
Α έχουμε:
ΑΔΒ=ΒΔΓ
Γ Γ
Β Β
Α Α
4 5
Δημιουργείστε ένα Ορθογώνιο Τρίγωνο Διπλώστε την Α επάνω στην Γ και

με χαρτί ως σελ..... ανοίξτε
Αποτέλεσμα Δ
ΑΒΔ=ΔΒΓ
Β Όλη αυτή η «Επίπεδη Γεωμετρία»

Γ είναι καταπληκτική Ευκλείδη, αλλά
τί γίνεται αν η Γη αποδειχτεί ότι
6 είναι στρογγυλή;
54
Τριχοτόμηση Γωνίας με τετράγωνο χαρτί
Α Β
Δ Γ
Α Β
90 2
Δ Γ Διπλώστε την ΑΒ πάνω
1 στην ΓΔ & ανοίξτε
Πάρτε ένα τετράγωνο
χαρτί
Α Β Ε Β
Ε Ζ Α
Δ Γ
Δ Γ
3 4
Σημειώστε το δίπλωμα Διπλώστε την Α πάνω
ΕΖ με ένα μολύβι στο κεντρικό δίπλωμα &
τσακίστε την ΔΕ
Ε Β Α Ε Β
Γ
Α Η Η
Δ
5 Δ Γ
6
Διπλώστε την ΔΓ επάνω Η γωνία Δ έχει τριχοτομηθεί.
στην ΔΕ, σημειώστε το
σημείο Η & ανοίξτε την Έτσι έχουμε ΑΔΕ=ΕΔΖ=ΖΔΓ
ΔΓ & ΔΑ
55
Γωνίες και Μοίρες
Στα προηγούμενα μαθήματα μάθαμε μερικά σημαντικά πράγματα γύρω από τις Γωνίες. Ένα
από αυτά που μάθαμε είναι ότι έχουμε Γωνίες με διαφορετικά μεγέθη, μερικές είναι μεγάλες
και μερικές είναι μικρές.
Αμβλύα Ορθή Οξεία
Τώρα θα μάθουμε πώς μπορούμε να λέμε πόσο μεγάλες ή πόσο μικρές είναι οι γωνίες. Θα
μάθουμε πώς μετράμε τις γωνίες.
Είναι φυσικό να γνωρίζουμε πολλά γύρω από τις μετρήσεις, όπως π.χ. να μετράμε πόσο
μακρύ είναι κάτι με την βοήθεια ενός μέτρου ή χάρακα και οι μονάδες που χρησιμοποιούμε
είναι εκατοστά, χιλιόμετρα ή μέτρα. Σωστά;
Όταν όμως πρόκειται να μετρήσουμε γωνίες δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χάρακα ή
μέτρο για να τις μετρήσουμε ή να χρησιμοποιήσουμε μονάδες όπως εκατοστά ή μέτρα. Κι
αυτό γιατί οι γωνίες δεν έχουν σχέση με το μήκος, οι γωνίες έχουν σχέση με την περιστροφή,
και όταν θέλουμε να μετρήσουμε ένα πολύ μικρό κάτι που περιστρέφεται χρησιμοποιούμε
μία ειδική μονάδα που ονομάζεται Μοίρες. Για να κατανοήσετε καλύτερα τις Μοίρες απλά
σκεφτείτε ότι η μοίρα είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι ενός πράγματος. Για τις γωνίες, μία μοίρα
είναι ένα μικρό κομμάτι περιστροφής. Και υπάρχει ένα ειδικό μαθηματικό σύμβολο για τις
μοίρες που χρησιμοποιούμε αντί να γράφουμε την λέξη “Μοίρα” συνέχεια. Αυτό είναι ένας
μικρός κύκλος που βάζουμε μετά από τον αριθμό της μοίρας πάνω και δεξιά.
30 μοίρες =
30ο
Για να δούμε πώς χρησιμοποιούμε τις Μοίρες για να μετρήσουμε τις Γωνίες, παίρνουμε δύο
ευθείες γραμμές που έχουν την ίδια κατεύθυνση. Μετά βάζουμε την μία πάνω στην άλλη,
έτσι ώστε να φαίνεται ότι έχουμε μόνο μία ευθεία γραμμή, αν και στην πραγματικότητα
έχουμε δύο.
Τώρα παίρνουμε αυτήν που είναι επάνω και την Αυτό είναι το κέντρο περιστροφής μας.
περιστρέφουμε λίγο προς τα πάνω κρατώντας
σταθερό το κέντρο περιστροφής.
ΙΣΟΠΛΕΥΡΟ
ΙΣΟΚΕΛΕΣ
ΣΚΑΛΗΝΟ
ξ Κυρία, ξεχάσατε το Τρίγωνο των Βερμούδων
56
[
1 Μοίρα 1
Οι γραμμές μας τώρα δημιούργησαν μία γωνία μιάς Μοίρας, και όπως μπορείτε να δείτε, μία
μοίρα είναι μία πάρα πολύ μικρή γωνία.
Με τον ίδιο τρόπο, περιστρέφοντας δηλαδή την γραμμή μας μπορούμε να δημιουργήσουμε
και τις υπόλοιπες μοίρες.
2 3 4
Αν συνεχίσουμε να περιστρέφουμε την ευθεία μας δημιουργούμε 5, 6, 7, 8, 9, 10 μοίρες και

φτάνουμε στις 45 μοίρες. Εδώ σταματάμε γιατί η γωνία 45 μοιρών είναι μια ιδιαίτερη γωνία
επειδή είναι ακριβώς η μισή γωνία της ορθής γωνίας.
1
45 2
Αν σχεδιάσουμε μία ορθή γωνία στο ίδιο σχεδιάγραμμα μπορείτε να δείτε ότι η γραμμή μας
κόβει την ορθή γωνία ακριβώς σε δύο ίσα μέρη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσες μοίρες είναι η ορθή γωνία;
Φυσικά 90 μοίρες. Αυτό να το θυμάστε πάντοτε,

είναι πάρα πολύ σημαντικό, διότι οι ορθές γωνίες χρησιμοποιούνται πολύ στη Γεωμετρία.
Τώρα, όπως θα θυμάστε από τα προηγούμενα, όλες οι γωνίες που είναι μικρότερες από μία ορθή
γωνία ονομάζονται Οξείες, πράγμα που σημαίνει ότι όλες οι γωνίες που είδαμε μέχρις εδώ
που βρίσκονται μεταξύ 0 και 90 μοίρες (π.χ. 10, 20, 45, 60, 70 κλπ) είναι οξείες γωνίες.
Εάν συνεχίσουμε να περιστρέφουμε την γραμμή μας πέραν των 90 μοιρών αρχίζουμε να
δημιουργούμε Αμβλύες γωνίες, διότι αυτές είναι μεγαλύτερες από την ορθή γωνία.
90
[ [
0
Έτσι περιστρέφοντας την κάθετη γραμμή προς τα αριστερά, αρχίζουμε να έχουμε 100 μοίρες,
110, 120, 130, 140, και 180 μοίρες.
57
Κατασκευή του Ρολογιού με το δίπλωμα ενός χαρτιού
Τα ρολόγια είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να καταλάβουμε τις γωνίες και τις μοίρες..
Ας κατασκευάσουμε, λοιπόν, ένα ρολόϊ με τη Χαρτοδιπλωτική

και στη συνέχεια θα δούμε πώς μπορούμε να
κατασκευάσουμε γωνίες μ’αυτό.
&
Ζωγραφίστε έναν κύκλο σε ένα χαρτί Διπλώστε κάθετα και οριζόντια

και κόψτε τον. στη μέση και ανοίξτε.
Α Α
Λ Ι
Β
Ε
Η Θ Η Θ
Δ Γ
Ζ Ο ΕΞΥΠΝΟΥΛΗΣ ΛΕΕΙ Κ Μ
Ζ
Διπλώστε την Α στο κέντρο
και ανοίξτε. Κάντε το ίδιο Έχουμε αυτό το σχήμα
με την Η, Θ, Ζ.
Το δίπλωμα χαρτιού απλουστεύει

τις αφηρημένες έννοιες ξ
58
Κατασκευή του Ρολογιού με το δίπλωμα ενός χαρτιού
Λ Α Α Ι
Ι Λ
Ε Β Ε Β
Η Θ Η Θ
Δ Γ Δ Γ
Κ Μ Κ Μ
Ζ Ζ
Διπλώνουμε την Α πάνω στην Ε Διπλώνουμε την Α πάνω στη Β

και ανοίγουμε. και ανοίγουμε.
Δημιουργήσαμε την ΛΜ. Δημιουργήσαμε την ΙΚ.
12
11 1
10 2
9 3
8 4
0
7 5
6
Σημειώνουμε τους αριθμούς
του ρολογιού
Τί περιμένατε, κυρία; Το δικό μου βιβλίο
δεν έχει τις απαντήσεις όπως το δικό σας.
ξ
59
Γωνίες και
Μοίρες
Όπως είπαμε προηγουμένως τα ρολόγια είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να καταλάβουμε
τις γωνίες και τις μοίρες. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν 12 ώρες και τις σημειώνουμε με τους
αριθμούς από το 1 έως το 12. Καθώς ο ωροδείκτης διανύει πέντε λεπτά (από το 12 στο 1)
ταξιδεύει ένα δωδέκατο της διαδρομής πάνω στο ρολόϊ. Έτσι η γωνία μεταξύ του 12 και
του 1 είναι το ένα δωδέκατο των 360 μοιρών.
Εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με τα κλάσματα, τα οποία θα αναλύσουμε στο επόμενο τεύχος,
ας κάνουμε μία μικρή παρέκβαση εδώ για να τα καταλάβετε.
Το ρολόϊ έχει 12 ώρες και παρακάτω τις δείχνουμε επάνω σ’αυτό καθώς και τον ωροδείκτη.
12
11 1 Εάν τώρα μετακινήσουμε τον ωροδείκτη ώστε να
έρθει πάνω στο 1 λέμε ότι μετακινήθηκε κατά το
10 2 ένα δωδέκατο, ή σε κλάσμα 1/12. Γιατί; Απλά διότι
το ρολόϊ έχει 12 ώρες και μετακινώντας τον ωροδείκτη
9 3 στο 1, αυτό είναι 1 από 12. Το ίδιο συμβαίνει αν
μετακινήσουμε τον ωροδείκτη στο 2, θα έχουμε
2 από 12, άρα δύο δωδέκατα (2/12).
8 4
Πόσο θα είναι αν μετακινήσουμε το δείκτη στο
7 5 7; στο 9, στο 11;
6
12
11 1
Πάμε τώρα στις γωνίες και τις μοίρες.
Ο δείκτης μετακινήθηκε από το 12 στο 2, 10 2
άρα κατά 2/12 ή 1/6 της διαδρομής. Γιατί 60

1/6; Απλούστατα διότι μετακινήθηκε στο 9 3
2, δηλαδή αν ο δείκτης μετακινείται ανά
δύο αριθμούς τότε η περιστροφή θα είναι
8 4
12 δια 2 ίσον 6. Άρα 1/6, και το 1/6 των
360 μοιρών είναι 7 5
360 : 6 = 60 μοίρες. 6
Πόσες μοίρες θα έχουμε αν ο δείκτης
μετακινηθεί στο 3; 2:00 = 60
12
12
11 1
11 1
10 2
10 2
9 3 9 3
8 8 4
4
7 7 5
5
6 6
8:00 6:00
Πόσες μοίρες θα έχουμε αν ο δείκτης μετακινηθεί
στο 8, στο 6; ξ
60
Προσπαθήστε να λύσετε τις παρακάτω ασκήσεις. Είναι πολύ εύκολες.

Πόσες μοίρες είναι η κάθε γωνία;
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ: Ο κύκλος έχει 360 μοίρες. Υπάρχουν 12 ώρες
στο ρολόϊ. Άρα κάθε απόσταση μεταξύ των ωρών
είναι 360 : 12 = 30 μοίρες.
12
11 1 30ο 11
12
1
10 2 2
10
9 3 9 3
8 4 8 4
7 5 7 5
6 6
2:30 7:30
12
12
11 1
11 1
10 2
10 2
9 3
9 3
8 4
8 4
7 5
7 5 6
6
1:30
8:00
12 12
11 1 1
11
10 2 2
10
9 3 9 3
8 4 8 4
7 5 7 5
6 6
2:30 5:30
61
Ορθή Γωνία
Πως να κατασκευάσετε μια Ορθή γωνία με οποιουδήποτε μεγέθους και σχήματος χαρτί.
Ορθή γωνία είναι η γωνία στην κάθε άκρη ενός τετράγωνου ή ορθογώνιου παραλληλόγραμμου
φύλλου χαρτιού και είναι πάντοτε 90 μοίρες.
90ο 90ο 90 90
90ο 90ο 90 90
Μερικά παραδείγματα Ορθών γωνιών:
Αυτές οι Γωνίες δεν είναι Ορθές : Οι δύο πρώτες είναι πιο μεγάλες από τις
ορθές και ονομάζονται Αμβλείες γωνίες, οι δύο δεξιές είναι πιο μικρές από τις ορθές και
ονομάζονται Οξείες γωνίες.
Κατασκευάζοντας μια Ορθή γωνία με ένα χαρτί οποιουδήποτε σχήματος.

Μπορείτε να κατασκευάσετε μία ορθή γωνία διπλώνοντας ένα κομμάτι χαρτί, ακόμη κι αν δεν έχει
ίσιες πλευρές.
Διπλώστε το χαρτί σε οποιαδήποτε Το αποτέλεσμα θα μοιάζει έτσι

φορά θέλετε..
Μετά κάντε ένα δεύτερο δίπλωμα, Το αποτέλεσμα θα μοιάζει έτσι

έτσι ώστε το δεύτερο αυτό δίπλωμα 90
να πανωτίσει στον 90 90
εαυτό του. 90
Όταν ξεδιπλώσετε το χαρτί τα δύο
τσακίσματα θα είναι κάθετα μεταξύ τους.
Οι 4 γωνίες θα είναι όλες ορθές γωνίες.
62
Ορθή Γωνία με δίπλωμα Α4
Β
Α Β
Α
Γ Δ
Γ Δ
Παίρνουμε ένα χαρτί Α4 και το Διπλώνουμε τη γωνία Α & Β

διπλώνουμε στη μέση οριζόντια και ανοίγουμε
Α Β
Ε Ζ
Γ Δ
και έχουμε αυτό
Διπλώνουμε τη ΓΔ πάνω
και τσακίζουμε στην ΕΖ
και διπλώνουμε την Α και Β στο
μεσαίο τσάκισμα.
ΣΧΟΛΕΙΟ
Οξεία Γωνία
Ορθή Γωνία
Ορθή γωνία και ταυτόχρονα
Η Διαίρεση είναι σαν την Πρόσθεση
ισοσκελές τρίγωνο μόνο που πρέπει να χρησιμοποιήσεις
διαφορετικό πλήκτρο στην αριθμομηχανή.
63
Ορθή & Οξεία Γωνία με τετράγωνο χαρτί
Α Β Α Β
Α Β
Γ Δ Γ Δ
Γ Δ
Παίρνουμε ένα τετράγωνο Διπλώνουμε την ΑΒ Διπλώνουμε την ΑΓ
χαρτί πάνω στη ΓΔ πάνω στη ΒΔ
Διπλώνουμε τα πίσω
Διπλώνουμε την φύλλα μέσα στις
κάτω αριστερή γωνία θήκες που δημιουργήθηκαν
στην επάνω δεξιά
Οξεία Γωνία
Ο ΕΞΥΠΝΟΥΛΗΣ ΛΕΕΙ
Ορθή Γωνία
135 μοίρες περιστροφή = Ισοσκελές Τρίγωνο

Το δίπλωμα χαρτιού βελτιώνει
την απόδοση του μαθητή
64
Αμβλεία Γωνία με τετράγωνο χαρτί
Α Β Α Β
Γ Δ Γ Δ
Παίρνουμε ένα τετράγωνο Το διπλώνουμε στη μέση
χαρτί και ανοίγουμε
Α Β Β
Ε Ζ
Ε Ζ
Γ Δ Γ Α Δ
Διπλώνουμε τη γωνία Α
επάνω στη γωνία Δ
Αμβλεία Γωνία
Ε Ζ
Γ
Α
Δ
Διπλώνουμε τη γωνία ΑΔ
πρώτα και μετά τη γωνία Γ
1
Γράψε τον μεγαλύτερο
αριθμό που μπορείς.
πίσω μέσα στο δίπλωμα

που δημιουργήθηκε
65
Κατασκευή γωνιών 30 & 60 μοιρών
Α Α
Ε Δ
& Κ Γ
Κ
Γ
Ζωγραφίστε έναν κύκλο σε ένα Β Β

χαρτί και κόψτε τον. Διπλώστε την Α στη Β Διπλώστε την Α στο Κ
και την Ε στη Γ και ανοίξτε. και τσακίστε στην ΕΔ.
Σημειώστε το κέντρο Κ. Ανοίξτε
Α Α
Α
Ε Δ Ε Δ
Ε Δ
Γ Γ
Γ Κ Ζ Κ Ζ
Κ Ζ
Β Β
Β
Διπλώστε τη Δ πάνω στο Διπλώστε την ΑΓ και ανοίξτε Διπλώστε την ΑΔ και ανοίξτε
Κ και ανοίξτε
Δημιουργήσαμε ένα ορθογώνιο τρίγωνο ΑΚΓ και

ένα ισόπλευρο τρίγωνο ΑΚΔ.
Δ Γνωρίζουμε ότι το ισόπλευρο τρίγωνο έχει γωνίες
Ε
600 60 μοιρών η κάθε μία, άρα η υπόλοιπη γωνία για
30 0 Γ το ορθογώνιο τρίγωνο είναι 30 μοίρες
Κ
Πόσο είναι
το ένα έκτο Είναι τόσο μικρό.
των τριών τετάρτων; Τί ασχολείσαι;
66
Πολύγωνα
Σ’αυτήν την ενότητα θα μάθουμε για ένα ακόμη σπουδαίο στοιχείο της Γεωμετρίας.
Τα Πολύγωνα.
Είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε πολλά πολύγωνα διότι βρίσκονται γύρω σας και τα βλέπετε
διαρκώς.
Να μερικά παραδείγματα που σίγουρα θα αναγνωρίσετε.
Όλα τα παραπάνω σχήματα είναι πολύγωνα, κι αυτό διότι πολύγωνο σημαίνει ένα σχήμα
με πολλές πλευρές και τα παραπάνω έχουν πολλές πλευρές. Αυτός είναι ένας βασικός
ορισμός του Πολύγωνου αλλά για να κατανοήσουμε πλήρως τί είναι και τί ΔΕΝ είναι ένα
Πολύγωνο, πρέπει να μάθουμε τις κοινές συγκεκριμένες ιδιότητες που έχουν όλα τα
πολύγωνα.
Πρώτα πρέπει να μάθουμε τα τρία μέρη που απαρτίζουν όλα τα πολύγωνα. Κι αυτά τα
τρία μέρη είναι: οι ΠΛΕΥΡΈΣ, οι ΚΟΡΥΦΕΣ, και οι ΓΩΝΙΕΣ.
[
[
[
[ 1
[ 5 2
[ [
4 3
[
[
[
ΠΛΕΥΡΕΣ είναι τα ευθύγραμμα ΚΟΡΥΦΕΣ είναι τα σημεία Οι ΓΩΝΙΕΣ σχηματίζον-

τμήματα που δημιουργούν ένα όπου ενώνονται οι ται από τις τεμνόμενες
Πολύγωνο. ΠΛΕΥΡΕΣ. γραμμές.
Όλα τα Πολύγωνα έχουν Πλευρές, Κορυφές και Γωνίες. Το παραπάνω πολύγωνο έχει 5
Πλευρές, 5 Κορυφές και 5 Γωνίες.
Το επόμενο που χρειάζεται να γνωρίζουμε για τα πολύγωνα είναι ότι είναι “κλειστά”
σχήματα. «Κλειστά» σχήματα σημαίνει ότι οι πλευρές των πολυγώνων είναι ενωμένες
μεταξύ τους και δεν υπάρχει κανένα άνοιγμα.
Κλειστό Ανοιχτό
σχήμα σχήμα
ξ
67
Πολύγωνα
(Συνέχεια)
Το τελευταίο πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε για τα Πολύγωνα είναι ότι είναι επίπεδα
σχήματα, με δύο διαστάσεις και ότι όλες οι κορυφές βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο.
Αν και τα πολύγωνα δεν έχουν 3 διαστάσεις, εν τούτοις μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε
για να δημιουργήσουμε τρισδιάστατα σχήματα, π.χ. έναν Κύβο.
Στο τέλος του βιβλίου σας έχω

μία έκπληξη, για δύο λόγους.
Πρώτον, για να δείτε πώς τα
Πολύγωνα μπορούν να δημιουργήσουν
τρισδιάστατα γεωμετρικά σχήματα
Αυτός ο Κύβος δεν είναι ένα Πολύγωνο και,
Δεύτερον, για να δείτε πώς οι
αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι
δημιούργησαν μία πολύ κοινή
γεωμετρική κατασκευή
με την οποία παίζετε καθημερινά.
Αλλά κάθε ένα από τα επίπεδα μέρη του είναι ένα Πολύγωνο.
Τώρα λοιπόν μπορούμε να δώσουμε έναν πιο ακριβή ορισμό του Πολύγωνου.
Πολύγωνο είναι ένα πολύπλευρο σχήμα που έχει Πλευρές, Κορυφές και Γωνίες.
Το Πολύγωνο είναι ένα κλειστό σχήμα, είναι δύο διαστάσεων και επίπεδο.
Μία μικρή Άσκηση

Βρείτε ποια από τα παρακάτω σχήματα είναι Πολύγωνα και ποιά όχι.
68
Πολύγωνα με Χαρτοδιπλωτική
Πεντάγωνο με τετράγωνο χαρτί

Η
Α Β Α Β
Ε Ζ
Γ Δ Γ Δ
Διπλώστε το χαρτί κάθετα. Θ
...και ανοίξτε
και οριζόντια....
Η Η
Α Β Α Β
Ε Ζ Ε Ζ
Γ
Β
Γ Δ Γ Θ Δ
Θ
Διπλώστε τη Β ώστε το τσάκισμα Διπλώστε τη Γ ώστε το τσάκισμα
να περάσει από την ΑΖ να περάσει από την ΑΘ
Η
Α Β
Διπλώστε τη Δ ώστε το τσάκισμα
να περάσει από την ΘΖ
Ε Δ Ζ
Γ Δ
Θ Έβαλα και μερικές εναλλακτικές
ξ απαντήσεις.
69
(Συνέχεια)
Πεντάγωνο με τετράγωνο χαρτί
Η Η
Α Β Α Β
Ε Ζ Ε Ζ
Α Α
Γ Δ Γ Δ
Θ Θ
Διπλώστε την Α στο κέντρο της Διπλώστε την Θ επάνω στην Α
ΘΖ και την Ζ πάνω στην Α
Α Β
Γ Δ
Δημιουργήσατε ένα τέλειο Πεντάγωνο
ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΜΑΘΩ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ...ΘΑ ΓΙΝΩ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ.
70
Πεντάγωνο με Α4
Α Β
Α Β Α Β
Γ Δ
Γ Δ Γ Δ
Διπλώστε το Α4
...και ανοίξτε
διαγώνια στην ΓΒ...
Α Β Α Β Β
Α
Ε Ε
Δ
Ζ Ζ Δ
Γ Δ Γ Δ Γ
Διπλώστε τη Γ στη Β.. Διπλώστε την Α στη ΒΓ.. Διπλώστε την Δ στη ΒΓ..
Β
Γ
Α
Δ
Ε
Ζ
Δημιουργήσατε ένα τέλειο Πεντάγωνο
71
Εξάγωνο με Α4
Α Β Α Β Α Β
Η Θ
Ε Ζ Ε Ζ Ε Ζ
Κ Λ
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Διπλώνουμε την Α4 κάθετα Διπλώνουμε την ΑΒ επάνω Δημιουργήσαμε τα διπλώματα
και ανοίγουμε στην ΕΖ και ανοίγουμε. ΗΘ και ΚΛ
Κάνουμε το ίδιο με την ΓΔ. Μ
Α Β Α Β Α Β
Η Θ Η Α Θ Η Α Θ
Β
Ε Ζ Ε Ζ Ε Ζ
Δ
Κ Λ Κ Λ Κ Λ
Γ Γ
Γ Δ Γ Δ Γ
Ν
Διπλώνουμε την Α επάνω στην
ΗΘ και τη Γ πάνω στη ΚΛ Διπλώνουμε την Β επάνω στην Διπλώνουμε τη Ν στο
ΗΘ και τη Δ πάνω στη ΚΛ κέντρο της ΕΖ και τη Μ
Μ στο κέντρο της ΕΖ επίσης
Α Β
Η Θ
Β
Ε Ζ
Δ
Κ Λ
Γ
Ν ...και έχουμε ένα
Κανονικό Εξάγωνο
72
Εξάγωνο με τετράγωνο χαρτί
Α Β Α Β Α
Ε Ζ Ε Β Ζ
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Διπλώνουμε στη μέση και Διπλώνουμε τη Β στο Έχουμε αυτό
ανοίγουμε μεσαίο τσάκισμα
Α Α Α
Α Α
Ε Β Ζ
Ε Β Ζ Ε Β Ζ Δ
Γ Διπλώνουμε την Α πάνω Δ Γ Διπλώνουμε την Δ πάνω Δ Γ Έχουμε αυτό

στη Β στο μεσαίο τσάκισμα
Α Α Α
Α Α Α
Β Ζ
Ε Β Ζ Ε Β Ζ Ε Δ
Δ Δ
Γ Γ
Γ
Διπλώνουμε τη Γ πάνω Διπλώνουμε τις κορυφές
στο μεσαίο τσάκισμα πάνω στο μεσαίο τσάκισμα
Πως μοιράζεις 19
πατάτες μεταξύ Τις κάνεις πουρέ.
4 ανθρώπων;
Τέλειο
Εξάγωνο
73
Ρόμβος με Τετράγωνο χαρτί
Α Β Α Β Α Β
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Παίρνουμε ένα τετράγωνο Διπλώνουμε κάθετα στη Διπλώνουμε τη Δ
χαρτί μέση και ανοίγουμε πάνω στο τσάκισμα
Α Β Α Β
Α Α
Β Β Β
Δ Δ
Γ
Γ Δ Γ Δ Γ
Διπλώνουμε Β Διπλώνουμε την Α Διπλώνουμε την Γ
πάνω στο τσάκισμα
Δεν μπόρεσα να κάνω τα μαθήματά μου γιατί

το κομπιούτερ μου είχε ιό καθώς και όλα τα
μολύβια μου και τα τετράδιά μου.
74
Ρόμβος με Α4
Α Β Α Β Α Β
Η Θ
Ε Ζ Ε Ζ Ε Ζ
Κ Λ
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Διπλώνουμε κάθετα Διπλώνουμε την ΑΒ πάνω Διπλώνουμε τη Β πάνω
και ανοίγουμε στο τσάκισμα. Κάνουμε το στην ΗΘ και τη Δ πάνω
ίδιο με την ΓΔ και ανοίγουμε στη ΚΛ
Μ Μ Μ
Α Β Α Β Α Β
Β Θ Β Θ Β
Η Η Η Θ
Α Α
Ε Ζ Ε Ζ Ε Ζ
Γ
Κ Δ Λ Κ Δ Λ Κ Λ
Δ
Γ Δ Γ Δ Δ
Ν Ν Ν
Διπλώνουμε την Α πάνω Διπλώνουμε τη Γ πάνω
στη ΜΖ στη ΝΖ
Κωστάκη,
Σ’ ευχαριστώ για τα
email, το facebook,
και τα μηνύματα...
αλλά την άλλη
φορά
μπορείς απλά
να σηκώνεις το
χέρι σου .
75
Τραπέζιο με τετράγωνο χαρτί
Ε Ε
Α Β Α Β Α Β
Γ Δ Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
Διπλώνουμε την ΑΓ Δημιουργήσαμε την ΕΖ Διπλώνουμε την Α πάνω
πάνω στη ΒΔ και ανοίγουμε στην ΕΖ
Ε
Α Β
Α Β
Γ Δ
Ζ
Διπλώνουμε τη Β πάνω
στην ΕΖ
ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΓΩ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ

ΒΟΗΘΗΣΩ ΤΟΝ ΜΠΑΜΠΑ ΜΟΥ
ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ
ΠΟΥ ΕΧΩ ΑΥΡΙΟ.
76
Εσωτερικές Γωνίες Πολυγώνων
Εσωτερική Γωνία είναι μία γωνία μέσα σε ένα γεωμετρικό σχήμα.
Εξωτερική Γωνία
150 Οι Γωνίες
ενός Τριγώνου
Εσωτερική Γωνία
30
180
180 είναι ΠΑΝΤΟΤΕ
180 ΜΟΙΡΕΣ
Τρίγωνα
Το σύνολο των εσωτερικών γωνιών ενός τριγώνου,

ισόπλευρου, ισοσκελούς ή σκαληνού είναι 180.
60 70
90 80
30 30
Επειδή όλες οι πλευρές των ισόπλευρων τριγώνων έχουν το ίδιο μήκος,

όλες οι γωνίες είναι ίδιες...
Ετσι οι εσωτερικές γωνίες ενός ισόπλευρου 60

τριγώνου είναι όλες 60 μοίρες.
60 60
180/3 = 60
Και το τετράγωνο;
Αυτό είναι εύκολο! Εξ ορισμού, όλες οι εσωτερικές γωνίες ενός τετραγώνου είναι
ορθές γωνίες-- που σημαίνει ότι όλες είναι 90 μοίρες.
90 90
90 90
Τα υπόλοιπα κανονικά πολύγωνα;
Για να μετρήσουμε τις εσωτερικές γωνίες ενός κανονικού πεντάγωνου, εξάγωνου, επτάγωνου,
κλπ, χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο από ένα γωνιόμετρο! Πως θα μπορούσαμε να βρούμε τις
εσωτερικές γωνίες ενός κανονικού πολύγωνου με 100 πλευρές;
Αυτό όπως γίνεται αντιληπτό είναι πάρα πολύ δύσκολο, ακόμη και να το ζωγραφίσουμε!
Στις σελίδες που ακολουθούν σας δίνουμε δύο τρόπους μέτρησης των εσωτερικών γωνιών ενός
κανονικού πολύεδρου:
Και για τους δύο τρόπους θα χρησιμοποιήσουμε το δεδομένο ότι το σύνολο των εσωτερικών
γωνιών ενός τριγώνου είναι 180 μοίρες!
ξ
77
(Συνέχεια)
Ας διαιρέσουμε μερικά κανονικά πολύγωνα σε τρίγωνα ενώνοντας
μία κορυφή με όλες τις άλλες.
Το τεράγωνο έχει 4 Το πεντάγωνο έχει 5 πλευρές Το εξάγωνο έχει 6 πλευρές

πλευρές και κατασκευ- και κατασκευάζουμε 3 και κατασκευάζουμε 4
άζουμε 2 τρίγωνα. τρίγωνα. τρίγωνα.
Καταλάβατε πως εργαζόμαστε;
Το επτάγωνο έχει 7 πλευρές..έτσι μπορούμε να κατασκευάσουμε 5 τρίγωνα. Το οκτάγωνο έχει
8 πλευρές... και κατασκευάζουμε 6 τρίγωνα. Συνεπώς αν είχαμε ένα πολύγωνο με Χ πλευρές...
θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε ( Χ - 2 ) τρίγωνα.
Ας αρχίσουμε με το τετράγωνο. Κατασκευάσαμε 2 τρίγωνα. Βλέπετε ότι όλες οι εσωτερικές
γωνίες των 2 τριγώνων αποτελούν τις εσωτερικές γωνίες του τετράγωνου.
Το σύνολο των γωνιών των δύο τριγώνων είναι 180 + 180 = 360 μοίρες.
Υπάρχουν 4 ίσες γωνίες σε ένα τετράγωνο, έτσι 360/4 μας δίνει ότι η κάθε μία γωνία του
τετραγώνου είναι 90 μοίρες, όπως ήταν αναμενόμενο.
Δίπλωμα χαρτιού
Παίρνουμε ένα τετράγωνο χαρτί, το διπλώνουμε διαγωνίως και το ανοίγουμε.
ο
45 ο
ο
90
ο ο 45
90 90 45
ο
90
ο
ο
45
ο ο
ο
90 45
45
ο ο
90 90
Το τετράγωνο έχει 4 ίσες γωνίες. Με την διαγώνιο

δημιουργούνται 2 τρίγωνα. Έτσι με ένα δίπλωμα
ενός τετράγωνου χαρτιού αποδείξαμε τα παραπάνω.
Μου φαίνεται ότι ο παππούς μου

είναι πολύ γέρος. Μπορεί να κάνει
αριθμητικές πράξεις με το μυαλό
ξ του, χωρίς κομπιούτερ.
78
(Συνέχεια)
Και τώρα το 5 γωνο
Δίπλωμα χαρτιού
Παίρνουμε ένα πεντάγωνο, (βλέπε σελ...) διπλώνουμε την κορυφή Α προς τα μέσα ώστε το
τσάκισμα να περάσει από την ΕΒ και το ανοίγουμε.
Διπλώνουμε τη γωνία Δ προς τα μέσα ώστε το τσάκισμα να περάσει από την ΕΓ
και ανοίγουμε. Έχουμε δημιουργήσει 3 τρίγωνα.
Α
Ε Β
Ε Β
Δ Γ
Δ Γ
Α Α
Δ
Ε Β Ε Β
Α Γ
Γ Δ
°
108
36° 36°
Ε Β
36° 72° Κατασκευάσαμε 3 τρίγωνα. Γνωρίζουμε ότι οι εσωτερικές
36° γωνίες ενός τριγώνου είναι 180 μοίρες. Άρα,
180 + 180 + 180 = 540 μοίρες

72° 540/5 γωνίες = 108 μοίρες η κάθε γωνία
108° 36°
Δ Γ
Αρα οι εσωτερικές γωνίες ενός κανονικού πεντάγωνου είναι 108 μοίρες η κάθε μία.
ξ
79
(Συνέχεια)
Μπορείτε να βρείτε τις εσωτερικές γωνίες του εξάγωνου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
6-2 x 1 8 0 =
6
4 x 180 720
= = =120 μοίρες
6 6
Ενός 100γωνου; ( Δηλ. ένα κανονικό πολύγωνο με 100 πλευρές.) Αυτό θα είχε 98
τρίγωνα... 98(180)/100=176.4 μοίρες.
Ετσι σε γενικές γραμμές η μέτρηση μιας εσωτερικής γωνίας ενός κανονικού Χ-γωνου
είναι:
(Χ-2) x (180)
Χ
Αριθμός Αριθμός
κορυφών διαγωνίων
Τρίγωνο 3
Τετράγωνο 4 1
Πεντάγωνο 5 2
Εξάγωνο 6 3
Επτάγωνο 7 5
Οκτάγωνο 8 6
Εννιάγωνο 9 7
Δεκάγωνο 10 8
ξ Αν δύο αρνήσεις κάνουν μία κατάφαση τότε

γιατί δύο λάθη δεν κάνουν ένα σωστό;
80
Τετράπλευρα
Εδώ θα μάθουμε ειδικά είδη Πολύγωνων που ονομάζονται Τετράπλευρα
Η λέξη Τετράπλευρο είναι ένας μαθηματικός όρος ο οποίος αναφέρεται σε ένα Πολύγωνο
που έχει 4 Πλευρές και 4 Γωνίες.
Αυτό είναι ένα Τετράγωνο, και το Τετράγωνο είναι ένα ιδιαίτερο είδος
Τετράπλευρου. Είναι Τετράπλευρο γιατί έχει 4 πλευρές, και είναι
ιδιαίτερο διότι και οι 4 πλευρές του, και όλες οι γωνίες του έχουν
ακριβώς το ίδιο μέγεθος. Όλες οι γωνίες του είναι Ορθές γωνίες.
Σημειώστε ότι το Τετράγωνο σχηματίζεται από δύο ζεύγη παράλληλων
πλευρών. Κάθε ζεύγος πλευρών είναι παράλληλα.
Ας δούμε τώρα γιατί αυτά είναι σημαντικά.
Ας κάνουμε λοιπόν μερικές αλλαγές σ’αυτό το Τετράγωνο για να δούμε

τί άλλα είδη Τετράπλευρων υπάρχουν.
Τα δύο πράγματα που μπορούμε να αλλάξουμε είναι οι Πλευρές και
οι Γωνίες.
Ας αρχίσουμε αλλάζοντας τις Πλευρές. Ας προεκτείνουμε το
Τετράγωνό μας προς μία κατεύθυνση ώστε ένα ζεύγος πλευρών να είναι
μεγαλύτερο από το άλλο ζεύγος.
Το νέο γεωμετρικό σχήμα που δημιουργήθηκε το

ονομάζουμε Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο. Το
Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο εξακολουθεί να είναι
Τετράπλευρο με 4 ίσες γωνίες, αλλά ΔΕΝ έχει
4 ίσες πλευρές. Σημειώστε επίσης ότι ένα
Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο (όπως το Τετράγωνο)
αποτελείται από 2 ζεύγη παράλληλων πλευρών.
Εντάξει τώρα, αυτό είπαμε είναι ένα Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο...αλλά πηγαίνοντας πίσω
στο Τετράγωνό μας...τί γίνεται αν, αντί να αλλάξουμε τις πλευρές, αλλάζουμε τις γωνίες;
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ
ΑΥΡΙΟ!!
Είναι σπουδαίο να μάθεις

μαθηματικά γιατί μια μέρα
ξ θ’αγοράσεις κινητό τηλέφωνο
χωρίς αριθμομηχανή
81
(Συνέχεια)
Το Γεωμετρικό σχήμα τώρα που έχουμε ονομάζεται Ρομβος. Ο Ρομβος είναι ένα Τετράπλευρο
το οποίο εξακολουθεί να έχει 4 ίσες πλευρές, αλλά ΔΕΝ έχει 4 ίσες γωνίες. Και, όπως το
Τετράγωνο και το Παραλληλόγραμμο, ο Ρόμβος αποτελείται από 2 ζεύγη παράλληλων πλευρών.
Τώρα, ας πάμε για μία ακόμη φορά πίσω στο Τετράγωνο. Τί γίνεται αν προσπαθήσουμε να
αλλάξουμε μαζί τις Πλευρές και τις Γωνίες;
Απλά, καταλήγουμε να έχουμε ένα νέο γεωμετρικό σχήμα που ονομάζεται Παραλληλόγραμμο.
Καλείται δε Παραλληλόγραμμο. διότι, αν και οι πλευρές του ΔΕΝ είναι ίσες, και οι γωνίες του
ΔΕΝ είναι ίσες, έχει 2 ζεύγη παράλληλων πλευρών.
:
Αλλά για μια στιγμή. Αν αυτός είναι ο ορισμός του Παραλληλόγραμμου, δηλαδή ένα “Τετράπλευρο
που έχει 2 ζεύγη παράλληλων πλευρών,” τότε όλα τα άλλα γεωμετρικά σχήματα για τα οποία
μιλήσαμε προηγουμένως δεν θα ήταν Παραλληλόγραμμα, επίσης; Σωστά!!
ΟΡΘΟΓΩΝΙΟ
ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΟ
Όλα αυτά
τα γεωμετρικά 4 ΙΣΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ
4 ΙΣΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ
σχήματα είναι 4 ΙΣΕΣ ΓΩΝΙΕΣ
4 ΙΣΕΣ ΓΩΝΙΕΣ
και
Παραλληλόγραμμα
ΡΟΜΒΟΣ
4 ΙΣΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ
ξ 4 ΙΣΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ
82
(Συνέχεια)
Ποιό σχήμα ΔΕΝ είναι, όμως, Παραλληλόγραμμο;
Για να το βρούμε ας πάμε πάλι πίσω στο Τετράγωνο. Αυτή τη φορά, όμως, θα το
αλλάξουμε κουνώντας μόνο μία από τις κορυφές του.
Τί βλέπουμε; ΕΝΑ ζευγάρι πλευρών εξακολουθεί να είναι παράλληλο, αλλά το άλλο ΔΕΝ είναι.
Ένα Παραλληλόγραμμο το οποίο έχει ΜΟΝΟ ένα ζεύγος παράλληλων πλευρών ονομάζεται
Τραπέζιο.
ΤΡΑΠΕΖΙΟ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Υπάρχει κάτι πολύ σπουδαίο που πρέπει να γνωρίζετε γύρω από τα Τετράπλευρα.
Το σύνολο των γωνιών ενός Τετράπλευρου είναι πάντοτε 360 μοίρες
Αυτό, βέβαια είναι προφανές στο Τετράγωνο και στο Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο διότι
αυτά έχουν 4 ορθές γωνίες, και μιας και γνωρίζουμε ότι κάθε ορθή γωνία είναι 90 μοίρες...τότε
90 x 4 μας δίνει 360.
900 900 900 900
4 x 90 = 360
900 900 ξ 900 900
83
(Συνέχεια)
Για να δούμε, πάντως, ότι αυτό αληθεύει για ΚΑΘΕ Τετράπλευρο, ας δούμε τα παρακάτω
4 παραδείγματα.
Δείτε τί συμβαίνει όταν τραβήξουμε μία ευθεία σε κάθε ένα από αυτά μεταξύ ενός ζεύγους
απέναντι κορυφών.
1
1800 2
x 2
360
Κάθε ένα από τα Τετράπλευρα διαιρέθηκε σε δύο τρίγωνα. Στις προηγούμενες σελίδες μάθαμε
ότι το σύνολο των γωνιών ενός τριγώνου είναι πάντα 180 μοίρες.
Έτσι δεν είναι δύσκολο να το δούμε αυτό εφόσον οι γωνίες ενός Τετράπλευρου σχηματίζουν
2 τρίγωνα, το σύνολο αυτών των γωνιών θα είναι δύο φορές οι 180 μοίρες, που σημαίνει
360 μοίρες.
Ξέροντας ότι οι γωνίες ενός Τετράπλευρου είναι 360 μοίρες αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να
λύσετε προβλήματα σαν κι αυτό.
Μας δίνουν αυτό το Τετράπλευρο με τρεις γωνίες γνωστές και την
τέταρτη άγνωστη.
600
Για να βρούμε την άγνωστη γωνία, το μόνο που πρέπει να κάνουμε
είναι να προσθέσουμε τις 3 γνωστές γωνίες και μετά να αφαιρέσουμε
αυτό το σύνολο από τις 360 μοίρες που ξέρουμε ότι είναι το σύνολο των
1000 γωνιών ενός Τετράπλευρου. Έτσι,
120 0 100 + 80 + 60 = 240 360 - 240 = 120
; 800 0
Συνεπώς η άγνωστη γωνία μας είναι 120
ξ
84
(Συνέχεια)
Ας δούμε τώρα ένα ακόμη πρόβλημα γωνιών το οποίο είναι εύκολα κατανοητό.
Α Β Βρείτε την άγνωστη γωνία Α σ’αυτό το

Παραλληλόγραμμο
500 Μας δίνουν όμως ΜΟΝΟ ΜΙΑ γνωστή γωνία, ενώ οι

Γ άλλες 3 είναι άγνωστες. Πώς μπορούμε να συνεχίσουμε;
Δ
Για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα, πρέπει να γνωρίζουμε ένα σπουδαίο πράγμα για τα
Παραλληλόγραμμα.
Επειδή τα Παραλληλόγραμμα αποτελούνται από ζεύγη παράλληλων πλευρών δημιουργούν

επίσης ζεύγη ίσων γωνιών.
Οι απέναντι γωνίες σχηματίζουν αυτά

τα ζεύγη, π.χ οι γωνίες Α και Γ, είναι ίσες γιατί βρίσκονται στις απέναντι γωνίες.
Και οι γωνίες Β και Δ είναι επίσης ίσες γιατί είναι απέναντι.
Να θυμάστε ότι αυτό συμβαίνει ΜΟΝΟ στα Παραλληλόγραμμα, σε κανένα Τραπέζιο.
Έτσι, στο πρόβλημα αυτό, αν και μας δίνουν μόνο το μέγεθος μιας γωνίας, εφόσον γνωρίζουμε
ότι αυτό είναι Παραλληλόγραμμο, αυτό είναι το μόνο που χρειαζόμαστε για να βρούμε ΟΛΕΣ
τις άλλες γωνίες.
Κατ’αρχάς, γνωρίζουμε ότι και η γωνία Β πρέπει να είναι 50 μοίρες, επειδή αυτές οι απέναντι
γωνίες ΠΡΕΠΕΙ να είναι ίσες.
Α 500 Γνωρίζουμε ότι και οι άλλες δύο γωνίες, η Α και η Γ

Β
πρέπει επίσης να είναι ίσες, έτσι αν σκεφτούμε πόσες
μοίρες είναι ακόμη άγνωστες, διαιρούμε αυτό ίσα
500 Γ μεταξύ της Α και της Γ.
Δ
Έτσι, το σύνολο των γωνιών του Παραλληλόγραμμου είναι 360 μοίρες. Εάν αφαιρέσουμε
τις γωνίες που γνωρίζουμε, 50 + 50 = 100 και αφαιρέσουμε από το σύνολο των γωνιών του
Παραλληλόγραμμου που είναι 360, έχουμε 360 - 100 = 260.
Γνωρίζουμε ότι οι γωνίες Α και Γ πρέπει η κάθε μία να είναι ΜΙΣΗ των 260 μοιρών, άρα
260 διά 2 ίσον 130.
Συνεπώς η γωνία Α είναι 130 μοίρες και η γωνία Γ είναι 130 μοίρες επίσης.
85
Γεωμετρικά Σχήματα & οι Γωνίες τους
0 0 0 0
90 90 90 90
Τετράγωνο Παραλληλόγραμμο
Όλες οι γωνίες είναι Απέναντι πλευρές
90 μοίρες η κάθε μία. είναι ίσες. Όλες οι
Όλες οι πλευρές είναι γωνίες είναι 90
ίσες. μοίρες.
0 0 0 0
90 90 90 90
Εξάγωνο
0 0
120 120 Όλες οι γωνίες είναι
108
0
Πεντάγωνο
ίσες, η κάθε μία είναι
Όλες οι γωνίες είναι
120 μοίρες.
108
0
108
0 ίσες στο Κανονικό
Πεντάγωνο. Κάθε 120
0
120
0
γωνία είναι 108 μοίρες.

Όλες οι πλευρές είναι
108
0
108
0
ίσες.
0 0
120 120
Ισόπλευρο Τρίγωνο
Επτάγωνο Όλες οι γωνίες είναι 60
0
Όλες οι πλευρές είναι 60 μοίρες η κάθε μία. Όλες
ίσες. Κάθε γωνία είναι οι πλευρές είναι ίσες.
128,57 μοίρες.
0
60 60
0
Ισοσκελές Τρίγωνο
Δύο πλευρές είναι ίσες.
Οι απέναντι γωνίες των
ίσων πλευρών είναι ίσες.
Παραλληλόγραμμο
Απέναντι πλευρές είναι ίσες και απέναντι
παράλληλες γωνίες είναι ίσες
86
Μπάλλα ποδοσφαίρου - Άστρο
ξ
87
Κόψτε προσεκτικά το σχέδιο
χρησιμοποιώντας ένα μαχαιράκι.
Με την πίσω πλευρά του που δεν
κόβει πατήστε ελαφρά τις κοινές
πλευρές των σχεδίων και διπλώστε 3
ελαφρά. Τα γκρι σχήματα κολλούνται
στα αντίστοιχα σχήματα. Α
ΑΝΑΠΤΥΓΜΑ
3 3
3
3
2
2
ξ
88
4
9
Κάντε πρώτα
9
αυτή τη βάση Β
4 8
8
χρησιμοποιώντας ένα μαχαιράκι.
Με την πίσω πλευρά του που δεν
κόβει πατήστε ελαφρά τις κοινές
πλευρές των σχεδίων και διπλώστε
8 στα αντίστοιχα σχήματα.
4
5
7 Β
3 5
4 7 5
Α
7
Πειραματιστείτε πρώτα
με ένα απλό χαρτί Α4 και στη
συνέχεια κάντε μία πιο σταθερή
4 6 μπάλλα-άστρο με χαρτόνι.
6
89
1 τεμάχιο
ξ
90
5 τεμάχια
91
Μπάλλα ποδοσφαίρου
Και τώρα η έκπληξη που σας έλεγα. Η μπάλλα ποδοσφαίρου δεν είναι τίποτα άλλο παρά το
Κόλουρο Εικοσάεδρο του Αρχιμήδη, ένα γεωμετρικό στερεό με το οποίο θα ασχοληθούμε στο
επόμενο βιβλίο μας. Απλά, για την ώρα, πρέπει να γνωρίζετε ότι ο Αρχιμήδης πήρε το
Εικοσάεδρο του Πλάτωνα, έκοψε την κάθε κορυφή του οριζόντια και δημιούργησε το
Κόλουρο Εικοσάεδρο.
Δημιουργήστε, λοιπόν, μια μπάλλα ποδοσφαίρου με το δίπλωμα ενός χαρτιού και
εκπλήξτε τους φίλους σας.
Εικοσάεδρο Πλάτωνα Κόλουρο Εικοσάεδρο

Αρχιμήδη
ξ
92
ΑΝΑΠΤΥΓΜΑ
Αυτό είναι ένα ανάπτυγμα για να δείτε πως

θα συναρμολογήσευε την μπάλλα
αφού κόψετε τα σχέδια
των επόμενων σελίδων
5
1
1 4
4
2 2 3
93
1 τεμάχιο
χρησιμοποιώντας ένα μαχαιράκι. Πειραματιστείτε πρώτα
Με την πίσω πλευρά του που δεν με ένα απλό χαρτί Α4 και στη
κόβει πατήστε ελαφρά τις κοινές συνέχεια κάντε μία πιο σταθερή
πλευρές των σχεδίων και διπλώστε μπάλλα με χαρτόνι.
στα αντίστοιχα σχήματα.
2
3
94
4 τεμάχια
Για να γίνει μεγαλύτερη η μπάλλα
μπορείτε να φωτοτυπίσετε όλα τα
σχέδια σε μεγέθυνση σε Α3 χαρτί
, 5
, 2 ,4
1 95
1 τεμαχιο
3
96
Τρίγωνα και Γωνίες
Ο ΓΕΩΜΕΤΡΗΣ ΛΕΕΙ
Πώς να κατασκευάσετε ΟΛΑ τα

Τρίγωνα και τις Γωνίες τους
με ένα φύλλο χαρτί.
Ο μαθητής της Γεωμετρίας είναι μερικές φορές

Οξύς και μερικές φορές Αμβλύς, αλλά πάντοτε
Ορθός όταν αποφασίσει να διασκεδάσει με τα
τρίγωνα.
Κι εσύ μπορείς να γίνεις το ίδιο.
Ορθογώνιο
Ισοσκελές & Αμβλεία &
Ορθή
Σκαληνό και Οξεία

Ισόπλευρο & Οξεία
Ισοσκελές
& Οξεία
Σκαληνό Σκαληνό και Ορθή

& Αμβλεία
ξ
97
Τρίγωνα και Γωνίες
(Συνέχεια)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
Α Β Α Β
Γ Δ Γ Δ
Παίρνουμε ένα χαρτί 15 x 30 εκ. Διπλώνουμε κάθετα και οριζόντια
Ε και ανοίγουμε
Α Β Ε
Α Β
Η Θ Η Θ
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
Διπλώνουμε τη Β επάνω στο
Διπλώνουμε τη Δ επάνω κρατώντας
οριζόντιο τσάκισμα ΗΘ και ανοίγουμε
σταθερή την ΖΘ τσακίζουμε και ανοίγουμε
Ε Ι Ε Ι
Α Β Α Β
Η Θ Η Θ
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
Διπλώνουμε την Α κάτω κρατώντας σταθερή Διπλώνουμε την ΒΘΔ στην ΖΙ τσακίζουμε
τη ΓΙ τσακίζουμε και ανοίγουμε και ανοίγουμε
Ε Ι Ε Ι
Α Β Α Β
Κ
Η Θ Η Θ
Γ Δ Γ Δ
Ζ Ζ
Διπλώνουμε την Γ πάνω στην Ε, τσακίζουμε Διπλώνουμε τη Ι πάνω στη Α και
μέχρι την ΓΙ και ανοίγουμε σημειώνουμε το σημείο Κ όπου τέμνονται
Ε Ι η ΓΙ με την ΗΘ και φέρουμε την ΑΚ.
Α Β
Ισοσκελές
Ισοσκελές & Αμβλεία &
Ορθή
Κ
Η Θ Ισόπλευρο & Οξεία
Σκαληνό και Οξεία
Ισοσκελές
& Οξεία
Σκαληνό Σκαληνό και Ορθή

Γ Δ & Αμβλεία
Ζ
98
ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΟΗΣ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

Μη χάσετε το επόμενο βιβλίο μας
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
Με το Δίπλωμα ενός χαρτιού
ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ
α
κ
β θ
η
ε ζ
Β
γ
99
Ένας απλός, μεθοδικός και διασκεδαστικός τρόπος εκμάθησης
της Γεωμετρίας με το δίπλωμα χαρτιού μέσα από τα μάτια των
αρχαίων Ελλήνων δημιουργών της για την καλύτερη κατανόηση
των εννοιών και της γλώσσας των Μαθηματικών.
ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΤΟΥΣ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΕΣ
ΠΛΑΤΩΝ
ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ
ΘΑΛΗΣ
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ
ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ
ΞΕΝΟΦΑΝΗΣ
ΖΗΝΩΝ
ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ
ΑΝΑΞΙΜΕΝΗΣ
ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ
ISBN 978-618-00-2983-3
100

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΟΗΣ

Με το Δίπλωμα ενός Χαρτιού

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Υπεύθυνος έκδοσης: Σταύρος Χόης

Σας ευχαριστούμε που αγοράσατε αυτό το βιβλίο. Είναι, ίσως, το

Όταν έρχονται τα παιδιά για πρώτη φορά σε επαφή με τα Μαθηματικά δυσκολεύονται να

Πιθανολογώ ότι θα αρέσει στα παιδιά όλων των ηλικιών.

Μη τοίνυν βία τους παίδας εν τοις μαθήμασιν, αλλά

Τα μοντέρνα μαθηματικά και οι μοντέρνες επιστήμες χρησιμοποιούν τον αφαιρετικό

Τα μαθηματικά δεν μπορούν να γίνουν κτήμα μας με το να ασχολούμαστε 3 ώρες ημερησίως

Μια φορά κι έναν καιρό...

Αν είστε σε θέση να λύνετε προβλήματα στα μαθηματικά,

Μπορείτε να γράψετε κάτι επάνω του. Ή να ζωγραφίσετε. Μπορείτε να το διπλώσετε, ένα

Οι δραστηριότητες του διπλώματος χαρτιού οδηγούν σε δημιουργικές συζητήσεις μεταξύ

Αυτές οι πανεύκολες, διασκεδαστικές και κατανοητές δραστηριότητες βοηθούν τον μαθητή

Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο διδασκαλίας.

Αποτυπώνεται στο μυαλό του παιδιού.

Πες μας Ευκλείδη

Δίπλωμα «Βουνό» Δίπλωμα «Κοιλάδα» Δίπλωμα «Κοιλάδα»

Ναι, αυτό θα σου είναι χρήσιμο Ο

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για τις Γωνίες θα μιλήσουμε σε επόμενα

Υποδιαίρεση του Α4 χαρτιού.

7,4 εκ Εάν διπλώσουμε το Α6 στην μέση

9 Ανοίγουμε την Η και Θ. Διπλώνουμε 10 Κι έχουμε αυτό. Ανοίγουμε.

Μόνο στα μαθηματικά προβλήματα

Τώρα θα ασχοληθούμε με μία δεύτερη λύση αυτού του προβλήματος, δηλαδή το να

Διπλώστε την ΑΒ πάνω στην ΕΖ Τραβήξτε τα διπλώματα προς τα πάνω.

Ανοίγουμε το χαρτί και σημειώνουμε τα δύο

Διπλώνουμε πάνω στα σημάδια κι έχουμε 8

Η Γεωμετρία ουσιαστικά μας επιτρέπει να

Διπλώστε την ΑΔ πάνω στην ΒΓ και ανοίξτε. 1

Διπλώστε διαγώνια το χαρτί στην ΓΑ φέρνοντας την

Διπλώστε την ΓΒ στο σημείο που τέμνονται οι ΜΒ

Διπλώστε την ΑΔ στην ΗΘ για να δημιουργηθεί η

Δείτε το Ανάπτυγμα στην επόμενη σελίδα.

1/5 1/5 1/5 1/5 1/5

Διπλώνουμε την ΑΔ Δημιουργήθηκε η Διπλώνουμε την ΒΓ Δημιουργήθηκε η

Έτσι με το δίπλωμα ενός Αν κοιτάξετε προσεκτικά

Υπάρχουν 2 τρόποι για να ταξινομήσουμε-οργανώσουμε τα Τρίγωνα. Τα Τρίγωνα μπορούν

Ας αρχίσουμε με την ταξινόμηση από τις Γωνίες τους.

Οξεία Ορθή Αμβλεία

Οξεία Ορθή Αμβλεία

Οξυγώνιο Ορθογώνιο Αμβλυγώνιο

Αυτό είναι σπουδαίο να το θυμάστε για να μην μπερδεύεστε.

Μπορούμε επίσης να ταξινομήσουμε τα τρίγωνα από τις πλευρές τους.

...τότε το ονομάζουμε αυτό Ισόπλευρο Τρίγωνο.

Αυτός ο τύπος τριγώνου καλείται Σκαληνό Τρίγωνο.

Ταξινόμηση Τριγώνων από τις πλευρές τους

Ισόπλευρο Ισοσκελές Σκαληνό

Σκαληνό Ισοσκελές Ισόπλευρο

Σύνολο Γωνιών ενός Τριγώνου

Μια επανάληψη δεν κάνει ποτέ κακό

Ζ Το τρίγωνο έχει τρεις πλευρές και τρεις γωνίες.

Ορθογώνιο Τρίγωνο με τετράγωνο χαρτί

Παίρνουμε ένα τετράγωνο χαρτί, διπλώνουμε διαγώνια την γωνία Α

Εάν τώρα διπλώσουμε ακόμη μία φορά το Ορθογώνιο τρίγωνο

Τουλάχιστον θα πάρω κάποιο βαθμό που είχα το θάρρος

Ορθογώνιο Τρίγωνο με Α4 (Συνέχεια)

Το δίπλωμα χαρτιού βελτιώνει τη

Ορθογώνιο Τρίγωνο με Α4 (Συνέχεια)

Διπλώνουμε την ΒΗ και έχουμε το Ορθογώνιο Τρίγωνο

Το δίπλωμα χαρτιού διεγείρει

Το τελικό Ισόπλευρο Το τελικό Ισόπλευρο

Ισόπλευρο Τρίγωνο με τετράγωνο χαρτί