tcvn tIªu chuÈn Quèc gia

TCVN 7294 - 2 : 2003

ISO 2768 - 2 : 1989

Dung sai chung −

PhÇn 2 : Dung sai h×nh häc cña c¸c

Chi tiÕt kh«ng cã chØ dÉn dung sai riªng
General tolerances −

Part 2: Geometrical tolerances for features

without individual tolerance indications

Hµ Néi - 2008
TCVN 7294-2: 2003

2
 TCVN 7294-2: 2003

Lêi nãi ®Çu

TCVN 7294-2 : 2003 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng víi ISO 2768−2 : 1989.

TCVN 7294-2 : 2003 do TiÓu ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC/SC1 Nh÷ng vÊn
®Ò chung vÒ c¬ khÝ biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng ®Ò
nghÞ, Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ ban hµnh.

Tiªu chuÈn nµy ®−îc chuyÓn ®æi n¨m 2008 tõ Tiªu chuÈn ViÖt Nam cïng
sè hiÖu thµnh Tiªu chuÈn Quèc gia theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 69 cña
LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt vµ ®iÓm a khoản1 §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè
127/2007/N§-CP ngµy 1/8/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét
sè ®iÒu cña LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt.

3
TCVN 7294-2: 2003

4
 TCVN 7294-2: 2003

tiªu chuÈn quèc gIa TCVN 7294 - 2 : 2003

Dung sai chung −

PhÇn 2 : Dung sai h×nh häc cña c¸c chi tiÕt kh«ng cã chØ dÉn
dung sai riªng

General tolerances − Part 2 : Geometrical tolerances for features without individual

tolerance indications

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy nh»m ®¬n gi¶n ho¸ c¸c chØ dÉn trªn b¶n vÏ vµ quy ®Þnh dung sai h×nh häc chung
®Ó kiÓm tra c¸c yÕu tè trªn b¶n vÏ kh«ng ®−îc chØ dÉn dung sai riªng. Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh c¸c
dung sai h×nh häc chung theo ba cÊp dung sai.

Tiªu chuÈn nµy ¸p dông chñ yÕu cho c¸c chi tiÕt ®−îc chÕ t¹o b»ng gia c«ng c¾t gät. Nã còng cã
thÓ ¸p dông cho c¸c yÕu tè ®−îc chÕ t¹o b»ng c¸c c«ng nghÖ kh¸c; tuy nhiªn, cÇn cã sù kiÓm tra
riªng ®Ó x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n r»ng ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt n»m trong ph¹m vi
dung sai h×nh häc chung quy ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy.

2 Quy ®Þnh chung

Khi lùa chän cÊp dung sai, ph¶i xem xÐt ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt. NÕu cÇn cã
dung sai h×nh häc nhá h¬n hoÆc ®−îc phÐp cã dung sai h×nh häc lín h¬n vµ cã tÝnh kinh tÕ tèt h¬n
®èi víi mét chi tiÕt nµo ®ã, th× c¸c dung sai nµy cÇn ®−îc chØ dÉn trùc tiÕp phï hîp víi ISO 1101
(xem ®iÒu A.2).

Dung sai h×nh häc chung phï hîp víi tiªu chuÈn nµy ®−îc ¸p dông khi c¸c b¶n vÏ hoÆc c¸c yªu
cÇu kü thuËt cã liªn quan ®Õn tiªu chuÈn nµy theo ®iÒu 6. Dung sai h×nh häc chung ¸p dông cho
c¸c chi tiÕt kh«ng cã chØ dÉn dung sai h×nh häc riªng.

5
TCVN 7294-2: 2003

Dung sai h×nh häc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c ®Æc tr−ng vÒ dung sai h×nh häc, trõ ®é trô, profin cña
mét ®−êng nµo ®ã, profin cña mét bÒ mÆt nµo ®ã, ®é ph©n c¹nh, ®é ®ång trôc, dung sai vÞ trÝ vµ ®é
®¶o tæng.

Trong bÊt cø tr−êng hîp nµo, nªn dïng dung sai h×nh häc chung phï hîp víi tiªu chuÈn nµy khi
sö dông nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ghi dung sai phï hîp víi ISO 8015 ®Ó chØ dÉn trªn b¶n vÏ (xem
®iÒu B.1).

3 Tiªu chuÈn trÝch dÉn

ISO 1101 : 1983 Technical drawings − Geometrical tolerancing − Tolerancing of form, orientation,
location and run-out − Generalities, definitions, symbols, indications on drawings. (B¶n vÏ kü thuËt -
Ghi dung sai h×nh häc - Ghi dung sai h×nh d¹ng, h−íng, vÞ trÝ vµ ®é ®¶o - §¹i c−¬ng, ®Þnh nghÜa, ký
hiÖu, ghi dung sai trªn b¶n vÏ).

TCVN 7294-1 : 2003 (ISO 2768-1 : 1989) Dung sai chung - PhÇn 1 : Dung sai cña c¸c kÝch th−íc
dµi vµ kÝch th−íc gãc kh«ng cã chØ dÉn dung sai riªng.

ISO 5459 : 1981 Technical drawings − Geometrical tolerancing − Datums and datum- systems for
geometrical tolerances. (B¶n vÏ kü thuËt - Ghi dung sai h×nh häc - YÕu tè chuÈn vµ hÖ thèng yÕu tè
chuÈn ®èi víi dung sai h×nh häc).

ISO 8015 : 1985 Technical drawings − Fundamental tolerancing principle. (B¶n vÏ kü thuËt -
Nguyªn t¾c c¬ b¶n ghi dung sai).

4 §Þnh nghÜa

Tiªu chuÈn nµy ¸p dông c¸c ®Þnh nghÜa ®èi víi dung sai h×nh häc ®−îc cho trong ISO 1101 vµ ISO
5459.

5 Dung sai h×nh häc chung

(Xem ®iÒu B.1).

5.1 Dung sai cho c¸c chi tiÕt ®¬n

5.1.1 §é th¼ng vµ ®é ph¼ng

C¸c dung sai chung vÒ ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng ®−îc cho trong b¶ng 1. Khi lùa chän dung sai theo
b¶ng 1, ®èi víi ®é th¼ng dung sai nµy ph¶i dùa trªn chiÒu dµi cña ®−êng th¼ng t−¬ng øng vµ ®èi víi
®é ph¼ng, ph¶i dùa trªn chiÒu dµi cña c¹nh dµi h¬n cña bÒ mÆt hoÆc ®−êng kÝnh cña mÆt trßn xoay.

6
 TCVN 7294-2: 2003

B¶ng 1 - Dung sai chung vÒ ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng

Gi¸ trÞ tÝnh b»ng milimÐt

CÊp dung Dung sai ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng ®èi víi kho¶ng c¸c chiÒu dµi danh nghÜa
sai
§Õn 10 Trªn 10 Trªn 30 Trªn 100 Tõ 300 ®Õn Tõ 1000
®Õn 30 ®Õn 100 ®Õn 300 1000 ®Õn 3000

H 0,02 0,05 0,1 0,2 0,3 0,4

K 0,05 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8

L 0,1 0,2 0,4 0,8 1,2 1,6

5.1.2 §é trßn

Dung sai chung vÒ ®é trßn b»ng trÞ sè dung sai ®−êng kÝnh, nh−ng kh«ng tr−êng hîp nµo ®−îc lín
h¬n trÞ sè dung sai ®é ®¶o h−íng t©m cho xem b¶ng 4 (xem vÝ dô ë ®iÒu B.2).

5.1.3 §é trô

Kh«ng quy ®Þnh dung sai chung vÒ ®é trô.

Chó thÝch

1 Sai lÖch ®é trô gåm ba thµnh phÇn : Sai lÖch ®é trßn, sai lÖch ®é th¼ng vµ sai lÖch ®é song song
(sai lÖch profin mÆt c¾t däc). Mçi mét thµnh phÇn ®−îc kiÓm tra b»ng dung sai ®−îc chØ dÉn riªng hoÆc
dung sai chung cña nã.

2 NÕu v× lý do chøc n¨ng lµm viÖc, sai lÖch ®é trô ph¶i nhá h¬n ¶nh h−ëng kÕt hîp (xem ®iÒu B.3) cña
c¸c dung sai chung vÒ ®é trßn, ®é th¼ng vµ ®é song song( sai lÖch profin mÆt c¾t däc) th× cÇn chØ dÉn
dung sai ®é trô riªng phï hîp víi ISO 1101 cho chi tiÕt cã liªn quan.

§«i khi, vÝ dô, trong tr−êng hîp mét l¾p ghÐp, chØ dÉn yªu cÇu chung vÒ dung sai ®−îc cho trong vßng
trßn E . lµ thÝch hîp.

5.2 Dung sai cho c¸c chi tiÕt liªn quan

5.2.1 Quy ®Þnh chung

Dung sai quy ®Þnh trong 5.2.2 ®Õn 5.2.6 ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c chi tiÕt cã liªn quan víi nhau vµ
kh«ng cã chØ dÉn dung sai riªng.

7
TCVN 7294-2: 2003

5.2.2 §é song song

Dung sai chung vÒ ®é song song b»ng trÞ sè cña dung sai kÝch th−íc hoÆc dung sai ®é ph¼ng/ ®é
th¼ng, lÊy trÞ sè nµo lín h¬n. Ph¶i lÊy chi tiÕt dµi h¬n trong hai chi tiÕt lµm chi tiÕt chuÈn; nÕu c¸c
chi tiÕt cã chiÒu dµi danh nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt cø chi tiÕt nµo lµm chi tiÕt chuÈn (xem
®iÒu B.4).

5.2.3 §é vu«ng gãc

Dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc ®−îc cho trong b¶ng 2. Ph¶i lÊy c¹nh dµi h¬n trong hai c¹nh t¹o
thµnh gãc vu«ng lµm c¹nh chuÈn; nÕu c¸c c¹nh cã chiÒu dµi b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt kú c¹nh
nµo lµm c¹nh chuÈn.

B¶ng 2 - Dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc

Gi¸ trÞ tÝnh b»ng milimÐt

Dung sai ®é vu«ng gãc ®èi víi c¸c dDy chiÒu dµi
CÊp dung
sai danh nghÜa cña c¹nh ng¾n h¬n

®Õn 100 trªn 100 ®Õn 300 trªn 300 ®Õn 1000 trªn 1000 ®Õn 3000

H 0,2 0,3 0,4 0,5

K 0,4 0,6 0,8 1

L 0,6 1 1,5 2

5.2.4 §é ®èi xøng

Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng ®−îc cho trong b¶ng 3. Ph¶i lÊy chi tiÕt dµi h¬n trong hai chi tiÕt lµm
chi tiÕt chuÈn; nÕu hai chi tiÕt cã chiÒu dµi danh nghÜa b»ng nhau th× cã thÓ lÊy bÊt kú chi tiÕt nµo
lµm chi tiÕt chuÈn.
Chó thÝch − Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng ®−îc ¸p dông khi
− Ýt nhÊt mét trong hai chi tiÕt ph¶i cã mét mÆt ph¼ng trung tuyÕn, hoÆc
− c¸c ®−êng trôc cña hai chi tiÕt vu«ng gãc víi nhau.

Xem vÝ dô trong ®iÒu B.5.

8
 TCVN 7294-2: 2003

B¶ng 3 - Dung sai chung vÒ ®é ®èi xøng

Gi¸ trÞ tÝnh b»ng milimÐt

Dung sai ®é ®èi xøng ®èi víi c¸c dDy chiÒu dµi danh nghÜa
CÊp dung
sai ®Õn 100 trªn 100 ®Õn 300 trªn 300 ®Õn 1000 trªn 1000 ®Õn 3000

H 0,5

K 0,6 0,8 1

L 0,6 1 1,5 2

5.2.5 §é ®ång trôc

Kh«ng quy ®Þnh dung sai chung vÒ ®é ®ång trôc.

Chó thÝch - Sai lÖch ®é ®ång trôc, trong tr−êng hîp lín nhÊt, cã thÓ b»ng gi¸ trÞ dung sai ®é ®¶o h−íng
t©m ®−îc cho trong b¶ng 4, bëi v× sai lÖch cña ®é ®¶o h−íng t©m gåm sai lÖch ®é ®ång trôc vµ sai lÖch ®é
trßn.

5.2.6 §é ®¶o theo vßng trßn (®é ®¶o)

Dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo vßng trßn (®é ®¶o h−íng t©m, chiÒu trôc vµ ®é ®¶o cña bÒ mÆt trßn
xoay bÊt kú) ®−îc cho trong b¶ng 4.

§èi víi dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo vßng trßn, bÒ mÆt lµm viÖc cña æ trôc ph¶i ®−îc lÊy lµm bÒ
mÆt chuÈn nÕu nã ®−îc chØ ®Þnh. MÆt kh¸c, ®èi víi ®é ®¶o h−íng t©m, ph¶i lÊy chi tiÕt cã chiÒu dµi
lín h¬n trong hai chi tiÕt lµm chi tiÕt chuÈn; nÕu c¸c chi tiÕt cã chiÒu dµi b»ng nhau th× cã thÓ lÊy
bÊt kú chi tiÕt nµo lµm chi tiÕt chuÈn.

B¶ng 4 - Dung sai chung vÒ ®é ®¶o theo vßng trßn (®é ®¶o)

Gi¸ trÞ tÝnh b»ng milimÐt

Dung sai ®é ®¶o theo vßng trßn

CÊp dung sai

H 0,1
K 0,2
L 0,5

9
TCVN 7294-2: 2003

6 Ghi trªn b¶n vÏ

6.1 NÕu dung sai chung theo tiªu chuÈn nµy ph¶i ¸p dông kÕt hîp víi dung sai chung theo

TCVN 7294-1 : 2003 th× ph¶i chØ dÉn th«ng tin sau ë trong hoÆc gÇn khung tªn:

a) TCVN 7294-1 : 2003

b) cÊp dung sai phï hîp víi TCVN 7294-1 : 2003

c) cÊp dung sai phï hîp víi TCVN 7294-2 : 2003

vÝ dô TCVN 7294 − mk

Trong tr−êng hîp nµy, dung sai chung cho c¸c kÝch th−íc gãc phï hîp víi TCVN 7294-1 : 2003
kh«ng ¸p dông cho gãc vu«ng (90oC), ®iÒu nµy ®−îc hiÓu ngÇm vµ kh«ng cã chØ dÉn, v× tiªu chuÈn
nµy quy ®Þnh dung sai chung vÒ ®é vu«ng gãc.

6.2 NÕu kh«ng ¸p dông dung sai kÝch th−íc chung (cÊp dung sai m) th× ph¶i bá ch÷ c¸i khái ký hiÖu
®−îc chØ dÉn trªn b¶n vÏ:

vÝ dô TCVN 7294-2 : 2003 - k

E
6.3 Trong tr−êng hîp còng ¸p dông chØ dÉn vÒ dung sai cho trong vßng trßn cho tÊt c¶ c¸c chi
tiÕt kÝch th−íc ®¬n 1) th× ký hiÖu ''E'' ph¶i ®i kÌm theo ký hiÖu chung ®−îc quy ®Þnh trong 6.1:
vÝ dô TCVN 7294-2 -mk - E
E
Chó thÝch - Kh«ng thÓ ¸p dông chØ dÉn dung sai cho trong vßng trßn cho c¸c chi tiÕt cã chØ dÉn dung sai
riªng vÒ ®é th¼ng lín h¬n dung sai kÝch th−íc cña nã, vÝ dô: vËt liÖu c¸n.

7 Lo¹i bá
NÕu kh«ng cã quy ®Þnh nµo kh¸c, c¸c chi tiÕt gia c«ng cã dung sai h×nh häc chung v−ît qu¸ møc quy ®Þnh
kh«ng ®−îc tù ®éng lo¹i bá, miÔn lµ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña chi tiÕt kh«ng bÞ suy gi¶m (xem ®iÒu A.4).

1)
Theo tiªu chuÈn nµy mét chi tiÕt kÝch th−íc ®¬n bao gåm mét mÆt trô hoÆc hai mÆt ph¼ng song song.

10
 TCVN 7294-2: 2003

Phô lôc A

(tham kh¶o)

C¸c kh¸i niÖm vÒ quy ®Þnh dung sai chung cña c¸c ®Æc tr−ng h×nh häc

A.1 Dung sai chung cÇn ®−îc chØ dÉn trªn b¶n vÏ b»ng c¸ch tiªu chuÈn nµy phï hîp víi ®iÒu 6.

C¸c gi¸ trÞ dung sai chung t−¬ng øng víi c¸c cÊp chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt, t−¬ng
øng víi cÊp dung sai thÝch hîp ®−îc lùa chän vµ ®· chØ dÉn trªn b¶n vÏ.

A.2 Gi¸ trÞ dung sai kÓ trªn, t−¬ng ®−¬ng víi ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt, th−êng
kh«ng cã lîi vÒ kinh tÕ trong chÕ t¹o do më réng dung sai. Trong bÊt cø tr−êng hîp nµo, m¸y mãc
vµ tay nghÒ th«ng th−êng cña c«ng nh©n trong x−ëng s¶n xuÊt th−êng kh«ng chÕ t¹o ra c¸c chi tiÕt
cã sai lÖch lín h¬n. VÝ dô, mét chi tiÕt cã ®−êng kÝnh 25 mm ± 0,1 mm, dµi 80 mm ®−îc chÕ t¹o t¹i
mét x−ëng s¶n xuÊt víi ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ b»ng hoÆc chÝnh x¸c h¬n so víi TCVN 7294 -mH,
bao gåm c¸c sai lÖch h×nh häc: dung sai ®é trßn 0,1 mm, dung sai ®é th¼ng cña bÒ mÆt 0,1 mm,
dung sai ®é ®¶o h−íng t©m 0,1 mm (c¸c gi¸ trÞ dung sai nµy ®−îc lÊy tõ tiªu chuÈn nµy). ViÖc quy
®Þnh dung sai sÏ kh«ng cã lîi ®èi víi x−ëng s¶n xuÊt nµy.

Tuy nhiªn, nÕu v× lý do chøc n¨ng vËn hµnh, mét chi tiÕt yªu cÇu cã gi¸ trÞ dung sai nhá h¬n ''dung
sai chung'' th× chi tiÕt nµy cÇn ®−îc chØ dÉn dung sai riªng nhá h¬n liÒn kÒ víi nã. Lo¹i dung sai nµy
n»m ngoµi ph¹m vi c¸c dung sai chung.

SÏ cã ''C¸c ngo¹i lÖ cña quy t¾c'' khi chøc n¨ng vËn hµnh cña chi tiÕt cho phÐp dung sai lín h¬n
dung sai chung vµ dung sai ®ã sÏ lµm cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o cã tÝnh kinh tÕ h¬n. Trong c¸c tr−êng
hîp ®Æc biÖt nµy, dung sai h×nh häc lín h¬n cÇn ®−îc chØ dÉn riªng liÒn kÒ víi kÝch th−íc cña chi
tiÕt riªng biÖt, vÝ dô, dung sai ®é trßn cña c¸c vßng lín vµ máng.

A.3 ViÖc sö dông c¸c dung sai h×nh häc chung sÏ ®em l¹i c¸c lîi Ých sau:

a) c¸c b¶n vÏ dÔ ®äc h¬n vµ th«ng tin nµy lµm cho ng−êi sö dông b¶n vÏ cã hiÖu qu¶ h¬n;

b) ng−êi vÏ thiÕt kÕ tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian v× tr¸nh ®−îc c¸c tÝnh to¸n dung sai tû mØ khi chØ
cÇn biÕt r»ng chøc n¨ng vËn hµnh cho phÐp cã dung sai lín h¬n hoÆc b»ng dung sai chung;

c) c¸c b¶n vÏ chØ ra mét c¸ch dÔ dµng chi tiÕt nµo cã thÓ ®−îc chÕ t¹o b»ng kh¶ n¨ng c«ng
nghÖ b×nh th−êng mµ vÉn ®¹t ®−îc chÊt l−îng yªu cÇu, gi¶m ®−îc c¸c møc ®é kiÓm tra;

d) c¸c chi tiÕt cã chØ dÉn dung sai h×nh häc riªng, trong phÇn lín c¸c tr−êng hîp, sÏ lµ c¸c chi
tiÕt kiÓm tra mµ chøc n¨ng vËn hµnh yªu cÇu c¸c dung sai t−¬ng ®èi nhá vµ do ®ã cÇn cã sù cè

11
TCVN 7294-2: 2003

g¾ng ®Æc biÖt trong s¶n xuÊt - ®iÒu nµy sÏ cã Ých cho viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ hç trî c¸c
dÞch vô kiÓm tra chÊt l−îng trong viÖc ph©n tÝch c¸c yªu cÇu kiÓm tra;

e) c¸c kü s− thùc hiÖn viÖc mua hµng vµ cung cÊp theo c¸c hîp ®ång thÇu phô cã thÓ th−¬ng
l−îng dÔ dµng h¬n vÒ c¸c ®¬n hµng bëi v× ''®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt'' ®−îc
biÕt tr−íc khi hîp ®ång ®−îc ký kÕt; ®iÒu nµy còng tr¸nh ®−îc sù tranh c·i khi giao hµng gi÷a
ng−êi mua vµ ng−êi cung cÊp, v× vÒ mÆt nµy, b¶n vÏ lµ ®Çy ®ñ.

ChØ cã thÓ ®¹t ®−îc hoµn toµn c¸c lîi Ých nµy chØ khi cã ®ñ ®é tin cËy r»ng c¸c dung sai chung sÏ
kh«ng bÞ v−ît qua, nghÜa lµ khi ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt b»ng hoÆc cao h¬n dung
sai chung chØ ®Þnh trªn b¶n vÏ. Do ®ã, x−ëng s¶n xuÊt nªn;

− ®o ®Ó x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt;

− chØ chÊp nhËn c¸c b¶n vÏ cã c¸c dung sai chung b»ng hoÆc lín h¬n ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ
cña x−ëng s¶n xuÊt;

− kiÓm tra b»ng c¸ch lÊy mÉu ®Ó b¶o ®¶m r»ng ®é chÝnh x¸c th−êng lÖ cña x−ëng s¶n xuÊt
kh«ng bÞ kÐm ®i.

ViÖc ®−a vµo kh¸i niÖm "tay nghÒ cao" kh«ng x¸c ®Þnh cïng víi toµn bé nh÷ng tÝnh chÊt kh«ng
®óng tin cËy vµ dÔ g©y hiÓu lÇm cña nã lµ kh«ng cßn cÇn thiÕt cho kh¸i niÖm dung sai h×nh häc
chung n÷a. C¸c dung sai h×nh häc chung x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c yªu cÇu cña "tay nghÒ cao".

A.4 Dung sai mµ chøc n¨ng vËn hµnh cho phÐp th−êng lín h¬n dung sai chung. Do ®ã, chøc
n¨ng vËn hµnh cña chi tiÕt th−êng kh«ng bÞ xÊu ®i khi dung sai chung ®èi víi mét yÕu tè nµo ®ã cña
chi tiÕt gia c«ng (®«i lóc) bÞ v−ît qu¸. Sù v−ît qu¸ dung sai chung chØ dÉn ®Õn lo¹i bá chi tiÕt gia
c«ng khi chøc n¨ng vËn hµnh cña chi tiÕt bÞ gi¶m ®i.

12
 TCVN 7294-2: 2003

Phô lôc B
(tham kh¶o)

Th«ng tin bæ sung thªm

B.1 Dung sai h×nh häc chung

(xem ®iÒu 5)

Theo nguyªn t¾c vÒ tÝnh ®éc lËp (xem ISO 8015), c¸c dung sai h×nh häc chung ¸p dông mét c¸ch
®éc lËp cho kÝch th−íc côc bé thùc cña c¸c bÒ mÆt chi tiÕt gia c«ng. Do ®ã, cã thÓ sö dông c¸c
dung sai h×nh häc chung mÆc dï c¸c bÒ mÆt ®−îc bè trÝ ë mäi chç trªn chi tiÕt gia c«ng víi kÝch
th−íc lín nhÊt (xem h×nh B.1).

KÝch th−íc tÝnh theo milimÐt

Dung sai ISO 8015

Dung sai chung TCVN 7294 −mH

Sai lÖch lín nhÊt vÒ ®é trßn

KÝch th−íc giíi h¹n lín nhÊt (do phÇn låi g©y ra)

Sai lÖch lín nhÊt vÒ ®é th¼ng

KÝch th−íc giíi h¹n lín nhÊt

H×nh B.1 - Nguyªn t¾c vÒ tÝnh ®éc lËp : c¸c sai lÖch lín nhÊt cho phÐp trªn cïng mét bÒ mÆt

E
NÕu dïng ký hiÖu ®−îc chØ dÉn riªng liÒn kÒ víi chi tiÕt hoÆc th«ng th−êng víi c¸c chi tiÕt kÝch
th−íc nh− ®· quy ®Þnh trong ®iÒu 6 th× yªu cÇu nµy còng nªn ®−îc tu©n theo.

B.2 §é trßn (xem 5.1.2) - VÝ dô

13
TCVN 7294-2: 2003

VÝ dô 1 (xem h×nh B.2)

Sai lÖch cho phÐp cña ®−êng kÝnh ®−îc ghi trùc tiÕp trªn b¶n vÏ; dung sai chung vÒ ®é trßn b»ng
trÞ sè dung sai ®−êng kÝnh.

VÝ dô 2 (xem h×nh B.2)

¸p dông dung sai chung vÒ ®é trßn phï hîp víi chØ dÉn TCVN 7294- mK. C¸c sai lÖch cho phÐp
®èi víi ®−êng kÝnh 25 mm lµ ± 0,2 mm. C¸c gi¸ trÞ nµy dÉn tíi trÞ sè dung sai 0,4 mm lín h¬n trÞ sè
0,2 mm cho trong b¶ng 4; do ®ã, trÞ sè 0,2 mm ¸p dông cho dung sai ®é trßn.

B.3 §é trô (xem chó thÝch 2 trong 5.1.3)

VÒ mÆt h×nh häc, ¶nh h−ëng kÕt hîp cña c¸c dung sai chung vÒ ®é trßn, ®é th¼ng vµ ®é song song
nhá h¬n tæng cña ba dung sai v× cã mét sè h¹n chÕ vÒ dung sai kÝch th−íc. Tuy nhiªn, ®Ó dÔ quyÕt
®Þnh sÏ ghi E
hoÆc sÏ ghi dung sai riªng vÒ ®é trô, cã thÓ tÝnh ®Õn tæng cña ba dung sai ®ã.

B.4 §é song song (xem 5.2.2)

Tuú theo lo¹i sai lÖch cña c¸c chi tiÕt, sai lÖch ®é song song ®−îc giíi h¹n bëi trÞ sè cña dung sai
kÝch th−íc (xem h×nh B.3) hoÆc bëi trÞ sè dung sai ®é th¼ng hoÆc dung sai ®é ph¼ng (xem h×nh B.4).

14
 TCVN 7294-2: 2003

TrÞ sè theo milimÐt

VÝ dô ChØ dÉn trªn b¶n vÏ MiÒn dung sai ®é trßn

TCVN 7294-K

TCVN 7294-mK

H×nh B.2 - C¸c vÝ dô vÒ dung sai chung ®é trßn

Dung sai kÝch th−íc Dung sai ®é th¼ng

H×nh B.3 - Sai lÖch ®é song song b»ng H×nh B.4 - Sai lÖch ®é song song b»ng
trÞ sè cña dung sai kÝch th−íc trÞ sè cña dung sai ®é th¼ng

15
TCVN 7294-2: 2003

B.5 §é ®èi xøng (xem 5.2.4) - VÝ dô

a) ChuÈn: bÒ mÆt (chi tiÕt) dµi h¬n (l2)

b) ChuÈn: bÒ mÆt (chi tiÕt) dµi h¬n (l1)

c) ChuÈn: bÒ mÆt (chi tiÕt) dµi h¬n (l2)

d) ChuÈn: bÒ mÆt (chi tiÕt) dµi h¬n (l1)

H×nh B.5 - C¸c vÝ dô vÒ dung sai chung ®é ®èi xøng

(c¸c chi tiÕt chuÈn ®−îc quy ®Þnh phï hîp víi 5.2.4)

16
 TCVN 7294-2: 2003

B.6 VÝ dô vÒ b¶n vÏ
Ghi trªn b¶n vÏ
KÝch th−íc tÝnh b»ng milimÐt

Ghi dung sai theo

ISO 8015

Dung sai chung theo TCVN 7294 −mH

Gi¶i thÝch

Chó thÝch
1 C¸c dung sai ®−îc ghi trong c¸c ®−êng g¹ch - hai chÊm nÐt m¶nh khÐp kÝn (ch÷ nhËt hoÆc vßng trßn)
lµ c¸c dung sai chung. C¸c gi¸ trÞ nµy sÏ tù ®¹t ®−îc trong gia c«ng ë x−ëng s¶n xuÊt ®é chÝnh x¸c th−êng
lÖ b»ng hoÆc chÝnh x¸c h¬n TCVN 7294 - mH (ISO 2768 - mH) vµ th−êng kh«ng yªu cÇu ph¶i kiÓm tra.
2 Mét sè dung sai, nh−ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c dung sai chung ®−îc nªu trong phÇn gi¶i thÝch ë trªn,
còng giíi h¹n c¸c sai lÖch cña c¸c ®Æc tr−ng kh¸c cña cïng mét yÕu tè, vÝ dô, dung sai ®é vu«ng gãc
còng giíi h¹n sai lÖch ®é th¼ng.

H×nh B.6 - VÝ dô vÒ c¸c dung sai chung trªn b¶n vÏ

17