1.

Chữ viết của người Ai Cập có 24 chữ cái

2. Chữ viết của người Lưỡng Hà có 22 chữ cái
3. Chữ viết của người Ả Rập có 28 chữ cái
4. Chữ viết của người Trung Quốc có nguồn gốc từ chữ giáp cốt
5. Chữ viết của người Hàn Quốc có 24 chữ cái
6. Chữ Hán của của người Trung Quốc phát triển qua 6 giai đoạn: giáp cốt – kim văn –
triện – lệ - khải – hành
7. Giấy cói papyrus: Ai Cập – Đất sét: Lưỡng Hà

TRIẾT HỌC
8. Nho gia (Khổng Tử) kinh điển: Tứ Thư: Đại Học (Tăng Tử)- Trung Dung (Tử Tư)
-Luận ngữ (Khổng Tử)- Mạch tử Ngũ Kinh: Thi – Thư – Lễ - Dịch – Xuân thu
(K.Tử)
9. Đạo gia (Lão Tử), Trang Tử là người phát triển học thuyết đạo gia của Lão Tử. Kinh
điển: Đạo Đức Kinh (Lão Tử), Nam hoa kinh (Trang Tử)
10. Mặc Gia: Mặc Tử
11. Pháp gia (Hàn Phi Tử) : kinh điển: Hàn Phi Tử
12. Đồng Trông Tư là người và phát triển của trường phái Nho Gia
13. Mạnh Tử là người phát triển nho gia “Nhân vi quý” , tư tưởng đạo đức “ nhân chi sơ
tính bổn thiện”
14. Tuân Tử “nhân chi sơ tính bổn ác”
15. Nho Giáo được truyển vào HQ ở Thế kỷ 4
16. Vua Sejong đc in trên tờ 10000. Học giả Ji hwang: 1000, Yugok yi: 5000, Shin
Saimdang 50000 (là nghệ sĩ)
TÔN GIÁO
17. Đạo giáo (Trương Đạo Lăng) ra đời TK2, hình thức tu luyện: Ngoaị dưỡng, nội đan
không phải là Đạo gia.
18. Ấn Độ sản sinh ra 4 tôn giáo lớn:
+ Hindu (Ấn Độ Giáo) (tiền thân là Balamon, tôn thờ con bò, thần braman, visdu,
siva). Balamon ra đời giữa thiên niên kỉ II TCN, không có người sáng lập. Về xã hội
chia thành 4 đẳng cấp: braman, ksatriya, vaisya, sudra, giati (đẳng cấp con của những
người dân, bị coi là ở vị trí thấp, k đc phép vào những nghi lễ đền thờ của đạo Hindu.
*Đạo Hindu chia xã hội thành 5 đẳng cấp, Giáo Phái chia thành 2, Nghi Lễ: có lễ hội
Kumbh Mela đc tổ chức 12 năm 1 lần. Có tín đồ lớn thứ 3. Visnu hoá thân 10 lần
+ Phật Giáo: ra đời vào TK 6 TCN, người sáng lập là thái tử.. đức phật thích ca. Giới
luật: ngũ giới: không trộm cắp, tà dâm, nói dối, uống ruou, sát sanh. Hoà thượng là
bậc cao nhất trong Tăng. Ni: ni trượng cao nhẩt. chia ra 2 giáo phái: Đại thừa, tiểu
thừa. Có 2 lễ lớn: Vu lan:15/7 (Liên quan đến nhà sư Mục kiềng Liên, Phật Đảng:
15/4) . đứng thứ 4
+ Đạo Jain: do Mahavira sáng lập, vào thế ki 6 tcn, hiện nay có khoảng 22 triệu tín
đồ trên khắp TG, chia 2 giáo phái: bạch y, loã thể. Có 5 điều không: sát sinh, nói dôi,
ăn cắp, gian dâm, tham lam. 3 hạn chế: không gian sống, hoạt động di chuyển, của cải
và công việc. 4 nên: suy tưởng, nhịn ăn, giảm bớt nhu cầu, để dành phần ăn. Nhịn ăn
1 ngày trên 1 tuần
+ Đạo Sikh: Tk 15, vua duranat, giới luật: không cắt tóc, cạo râu, luôn mang theo
lược chải đầu, mặc quần áo ngắn, đeo vòng bằng sắt, mang theo kiếm giao găm.
Kinh thánh: kinh của đạo hindu, hồi, tác phẩm gran sahep. Đền vàng anitta
đc xem là thánh địa của đạo Sikh.
+ Đạo Hồi (Islam giáo): Ả Rập vào tk 7, muhamet sáng lâ ̣p, chia làm 2 giáo phái, có
dân số thứ 2, 5 điều nên làm: chỉ tin thadnh ala, nhịn ăn tháng, tại hành hương, cầu
 nguyện 5 lần 1 ngày, bố thí. Kinh thánh: coran 144 chương, Cho phep đán ông lấy
4 vợ. Cấm ăn thịt heo, + Mặt trăng lữoi liềm ngoi sao: hồi giáo. “chịu phán xét
cuối cung”, không thơ ảnh tượng

+ Saman Giáo: HQ, nghi thức quan trọng Kut, ng lên kut gọi là mukdang có 12 bc
+ thần đạo: Nhật bản, biểu tượng là cổng tori, k có ng sáng lập, nghi thức thanh tẩy:
súc miệng, rửa tay.
+ Linhga gắn liền với vị thần shiva
+ Dân tộc ở Vn theo đạo hồi: chăm
+ Tôn giáo coi trọng việc thờ cúng tổ tiên: Nho giáo
+ tín đồ tôn giáo nào tin tắm trên 1 dong sông: Hìndu
+ Nghi thức bông hồng cài áo: Việt Nam
+ Tam cương ngũ thường lục kĩ: Đồng Trọng thư
+ Biladden khủng bố 11/9/2001
+ Nho giáo: thế kỉ 2
+ Phật giáo: tiểu thừa đầu cn, đại thưae tk 3 4 đạo giáo cuối tk thứ 2
+ Đaoo hồi tk10
+ Balaamon: tk thứ 3

KHOA HỌC TỰ NHIÊN

Thiên văn học:
+ Ai Cập cổ đại lích có 360 ngày, sáng tạo ra nhật khuê, đồng hô nước
+ Lưỡng hà cổ đại: lích âm: 354 ngày, đặt ra thánh nhật,
+ Trung Quốc: có 365 ngày, đồng hồ nc, lô khắc, hương đốt, ống tạm
+ Ấn độ: 360 ngày
Toán học:
+Trung Quốc: phát minh ra bàn tính, ra đời thời nhà Đường, đưa ra con số pi gần đúng là
Tổ Xung Chi, Trương Hành phát minh ra “hỗn thiên nghi” đo địa chính
+ Con số 0 của người Ấn Độ
Y dược học:
+ Trung Quốc: hoàng đế nội kinh, thương bản tạp bệnh luận. 4 đại danh y: Biên Thước, Hoa
ĐÀ(sáng tạo ra bài tập thể dục 5 loài vật, thuốc giảm đau gây mê), Tôn Tự Mạc, 1982 loại
cây). 4 phát minh quan trọng: giấy(thái luân), in (đức thăng), thuốc súng (nguồn gốc Đạo
giáo), la bàn (thời gian tk 3)
+ Ấn độ: xem bệnh bắng nước tiểu
1. Phương pháp ngũ cầm hý do Hoa ĐÀ nghĩ ra.
2. Nhờ có la bàn của TQ mà ng phương Tây phát hiện ra châu lục: Châu Mĩ
3. Hàn Quốc dòng điện thoại mới nhất của samsung: note 21, zplip, cafe hoà tan, sữa
đóng hộp, máy nghe nhạc
4. Nhật bản: tosiba, panasonic
5. Nước nào phát minh ra nồi cơm điện đầu tiên trên TG: Nhật Bản: mã QR

NGHỆ THUẬT
Kiến trúc:
+Kim tự tháp Giza gồm 3 kim tự tháp: Khufu (kêot) (146,5m), Khafe (136m),
menkaủe(66m). đại kim tự tháp di sản vh tg cổ đại
+Ngọn hải đăng alexandria: xây dựng vào TK 3 tcn và hoàn thành nẳm 280 tcn dứoi thơi
vua Ptoleme philadenphia, cao 180m, 3 tầng, xây dưng trên diện tích vuông, cạnh dài 170-
180m
+ Vươn treo babilon: ở Lưỡng Hà Cỗ Đại, đc xây dựng 77m cao, có 4 tầng, do navukisa II,
naburoso xây
+ Cố cung (tử câm thành): hoàng cung của 24 đời hoàng đế dưới nhà Minh 14, Thanh 10,
xây dưng 720000m2 có 9999 căn phòng, cung điện có kết cấu từ gỗ, quy mô lớn, 1987 đc
công nhận dsvh
+ Lăng mộ tần thuỷ hoàng: xây dựng trên tổng diện tích 180.000M2 ở tỉnh Thiếm Tây TQ
là của hoàng đế đầu tiên
+ Vạn Lý trường thành: khởi công tk 5 tcn 21.196,18km đến Tk 16 triều Minh mới dừng
lại, trải dài 15 tỉnh do Tần thuỷ hoàng
+ lăng mộ Taj Mâhan: lien quan đến Hồi Giáo, đc xây dựng bằng đá cẩm thạch trắng, đây
là giấc mơ tiên hiện trên nền đá trắng, xây trong 22 năm, nhà vua hamahan huy động
240000 lao động
+ Chùa hang angianta: 29 căn phòng ở Ấn Độ
+ Mahanalipuram: liên quan đến Hindu đc 1986 công nhận dsvhtg
+ tượgn phất lạc sơn: 71m, đc tạc trên đá bên cjanh chùa Lăng Vân, thành phố lạc sơn, tỉnh
tứ xuyên. Khởi công 713 (đường), hoàn thành 803 (Nguyên)
+ tượgn nhân sư cao 18m, dài 57m
+Nghệ thuật ướp xác: ở Ai Cập ra đời khoẳng 2.700 tcn và tồn tại đến tk 5 sau cn
+ Pansori: di sản phi phật thể tg, Ở HQ hội hoạ vẽ chân dung
+ Trà đạo: nhà sư eisai đưa trà bột và 1 số về trông vào tk 12
+Kiếm đạo: sammurai gắn liền với kiếm đạo
+ Geisa: ra đời vào thời kỳ đàu chế độ Mạc Phủ (1185-1867) tokyo, kyoto vẫn còn tồn tại
+ Hoa đạo (cắm hoa); nghi lễ dâng hoa trong phật giáo từ TK VI

1. Gạo nếp làm chất kết dính: VLTthanh

2. Thần điện: thần đạo
3. Luật pháp lươngc hà cỗ đại: hamurabi cỗ nhất ra đơig tk 18 tcn, có 282 điều, khẩu
hiệu: mắt liền mắc, răng liền răng.
4. Bộ sư thi dài nhất : bahabhârata: 220.000
5. Hồi giáo du nhập vào VN: thế kỉ 10
6. Tác phẩm thơ Đường “Trường Hận Ca” nói lên tình yêu của Dương Quí Phi
7. Tình yêu của rama và sita thể hiẹn qua tác phẩm Ramayana