บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1

บทเรียนสำเร็จรู ปเล่มที่ 1
เรื่อง การเขียนสมการฟังก์ชันเอกซ์ โพเนนเชียลให้ อยู่ในรู ปสมการฟังก์ ชันลอการิทึม และ
การเขียนสมการฟังก์ชันลอการิทึมให้ อยู่ในรู ปสมการฟังก์ ชันเอกซ์ โพเนนเชียล
สาระสำคัญ
ฟังก์ชนั ลอการิ ทึมเป็ นฟังก์ชนั ตัวผกผันของฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียล ซึ่ งมีบทบาท
สำคัญในการศึกษาด้านวิทยาการต่างๆ เช่นการหาอายุของซากพืช ซากสัตว์ การหาความสัน่
สะเทือนของแผ่นดินไหว หรื อเรื่ องอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน
ดังนั้นการเขียนสัญลักษณ์และการสื่ อความหมายในเรื่ องฟังก์ชนั ลอการิ ทึมจึงจำเป็ น
ที่นกั เรี ยนจะต้องเข้าใจรู ปแบบ หรื อแบบรู ปของฟังก์ชนั ลอการิ ทึมให้ถูกต้อง
ผลการเรียนรู้
เพื่อให้นกั เรี ยนสามารถมีความคิดรวบยอดเกี่ยวกับฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียล
ฟังก์ชนั ลอการิ ทึมและเขียนกราฟของฟังก์ชนั ที่กำหนดให้ได้
จุดประสงค์การเรียนรู้
ด้ านความรู้
1. นักเรี ยนสามารถเขียนสมการฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียลให้อยูใ่ นรู ปสมการ
ฟังก์ชนั ลอการิ ทึมได้
2. นักเรี ยนสามารถเขียนสมการฟังก์ชนั ลอกการิ ทึมให้อยูใ่ นรู ป
สมการฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียลได้
ด้ านทักษะ/กระบวนการ
นักเรี ยนสามารถใช้สญ ั ลักษณ์ในการสื่ อความหมายทางคณิ ตศาสตร์จากสมการที่
กำหนดให้ได้
ด้ านคุณลักษณะอันพึงประสงค์
นักเรี ยนมีวินยั ในตนเอง

กรอบที่ 1

การเขียนสมการฟังก์ชันเอกซ์ โพเนนเชียลให้ อยู่ในรู ปสมการฟังก์ ชันลอการิทึม

จากความรู้เดิมสมการ y = 2x เราเรี ยกสมการนี้วา่ สมการเอกซ์ฟังก์ชนั โพเนนเชียล

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
2
จากบทนิยาม ฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียลคือฟังก์ชนั
f = { ( x , y )∈ R × R + / y = a x , a > 0 , a ≠ 1 , a ∈ R }

และอินเวอร์สของฟังก์ชนั เอกซ์โพเนนเชียลเรี ยกว่าฟังก์ชนั ลอการิ ทึม นัน่ คือ

f -1 = { ( x , y )∈ R + × R / x = a y , a > 0 , a ≠ 1, a∈ R }

เมื่อพิจารณา
x = ay

จะได้ a y  x แล้ วนำมาเขียนในรู ปใหม่ เป็ น y = log a x

ดังนั้น จะได้วา่ ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

f -1 = ( x , y )∈ R + × R / y = log a x , a > 0 , a ≠ 1 , a ∈ R }

โปรดสังเกตการเปลีย่ นรู ปของ a , y และ x จากที่วงไว้ ด้วยนะคะ

ซึ่งเราจะเรียกเรียกฟังก์ ชันนีว้ ่ าฟังก์ ชันลอการิทึม
จากวิธีการดังกล่ าวให้ ผู้เรียนศึกษาตัวอย่ างเพิม่ เติม ในกรอบที่ 3 นะคะ

กรอบที่ 2

ตัวอย่ าง
ตัวอย่ างที่ 1 จงเขียน 52 = 25 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
วิธีทำ 5 2 = 25
2 = log 5 25
1
ตัวอย่ างที่ 2 จงเขียน (8 ) 3 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
= 2
1
วิธีทำ (8 ) 3
1
3
= log 8 2
ตัวอย่ างที่ 3 จงเขียน 4 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชน
ั ลอการิ ทึม
ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
3
วิธีทำ 4 = 2
1
= 2
(4) 2
1 =
2
log 4 2
ตัวอย่ างที่ 4 จงเขียน 36 = ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
62

วิธีทำ 36 = 6 2
log 6 36 = 2
ตัวอย่ างที่ 5 จงเขียน 1000 = 10 3 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
วิธีทำ 1000 = 10 3
log 10 1000 = 3

นักเรียนเข้ าใจหรือเปล่ าคะ ถ้ าไม่ เข้ าใจกลับไปทบทวนเนือ้ หาใน

กรอบที่ 1 ใหม่ นะคะ แต่ ถ้าเข้ าใจแล้ วไปดูเนือ้ หาต่ อไปคะ

กรอบที่ 3

การเขียนสมการฟังก์ชันลอการิทึมให้ เป็ นสมการฟังก์ ชันเอกซ์ โพเนนเชียล

เนื่องจาก ay
= x แล้ วนำมาเขียนในรู ปใหม่ เป็ น y  log a x

ในทำนองเดียวกันการเขียนสมการฟังก์ ชันลอการิทึมให้ เป็ น

ฟังก์ชันเอกซ์ โพเนนเชียลดังนี้

พิจารณา
จาก y  log a x
จะได้ log a x  y

log a x = y สามารถนำมาเขียนให้อยูใ่ นรู ป x = a y

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
4

โปรดสังเกตการเปลีย่ นรู ป a และ y จากที่วงไว้ ด้วยนะคะ

ซึ่งเราจะเรียกว่ าเป็ นวิธีการเขียนสมการฟังก์ ชันลอการิทึมให้ เป็ น
สมการฟังก์ชันเอกซ์ โพเนนเชียลค่ ะ เสร็จแล้ วผู้เรียนลองมา
ศึกษาจากตัวอย่ างที่ 6-10 ไปด้ วยกันนะคะ

กรอบที่ 4

ตัวอย่ าง
=
ตัวอย่ างที่ 6 จงเขียน log 2 128 7 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ log 2 128 7 =
128= 27
ตัวอย่ างที่ 7 จงเขียน log 7 49 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ log 7 49= 2
49=1 72

ตัวอย่ างที่ 8 จงเขียน log 4 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง

16

วิธีทำ log 4 = 2
1
16

4 =
1
(16 ) 2
3
ตัวอย่ างที่ 9 จงเขียน log 3 3 3 = 2
ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
3
วิธีทำ log 3 3 3  2

3
3 3

= 11
( 3) 2
ตัวอย่ างที่ 10 จงเขียน log 3 log 2 8 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ log 3 log 2 8
log 2 8
 31

log 2 8
 3

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
5
8  23

จากตัวอย่ างที่ 6-10 ผู้เรียนเข้ าใจในเนือ้ หาหรือไม่ คะ

เรามาสรุ ปความรู้ ด้วยกันเถอะค่ ะ

กรอบที่ 5
สรุ ป

การเขียนสมการฟังก์ชันเอกซ์ โพเนนเชียลให้ เป็ นฟังก์ ชันลอการิทึม และ

การเขียนสมการฟังก์ชันลอการิทึมให้ เป็ นสมการฟังก์ ชันเอกซ์ โพเนนเชียล
สรุ ปได้ อย่ างไร

จาก a y = x นำมาเขียนในรู ปฟั งก์ ชันลอการิ ทึม คือ

..............................
และ
จาก y = log a x นำมาเขียนในรู ปฟั งก์ ชันเอกซ์ โพเนนเชี ยล
คือ...........................
ใช่ แล้วค่ะ

จาก ay= x นำมาเขียนในรู ปฟั งก์ ชันลอการิ ทึม คือ y = log a x

และ
จาก y = log a x นำมาเขียนในรู ปฟั งก์ ชันเอกซ์ โพเนนเชี ยล คือ ay = x

ทีนีน้ ักเรียนลองทำแบบฝึ กทักษะในกรอบที่ 6 ดูนะคะ

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
6

กรอบที่ 6

แบบฝึ กทักษะ
1. จงเขียน 33 = 27 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….
1
2. จงเขียน ( 36 ) 2 =6 ให้อยูใ่ นรู ปฟั งก์ชนั ลอการิ ทึม
วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….

3. จงเขียน 5 32 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….

4. จงเขียน 64  4 3 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….

5. จงเขียน 144  12 2 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….

6. จงเขียน log 2 32  5 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง

วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
7
7. จงเขียน log13 169  2 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………….
1
8. จงเขียน log 8 2  3 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ …………………………………………….
…………………………………………..…

9. จงเขียน log 9 27
วิธีทำ
3
2ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
…………………………………………….
…………………………………………….

10. จงเขียน log 2 log 3 9

วิธีทำ

1 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
…………………………………………….
…………………………………………….

เฉลยอยู่ในกรอบที่ 7
นะคะ

กรอบที่ 7

เฉลยแบบฝึ กทักษะ
เฉลยข้ อที่ 1. จงเขียน 33  27 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม
วิธีทำ 33 = 27
3 = log 3 27
เฉลยข้ อที่ 2. จงเขียน
1
( 36 ) 2 = 6 ให้อยูใ่ นรูปฟังก์ชนั ลอการิทึม
วิธีทำ =61
( 36 ) 2
1
2
= log 6 36

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
8
เฉลยข้ อที่ 3. จงเขียน 5 32 = 2 ให้อยูใ่ นรูปฟังก์ชนั ลอการิทึม
1
วิธีทำ ( 32 ) 5 = 2
1
5
= log 32 2

เฉลยข้ อที่ 4. จงเขียน 64 = 43 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

วิธีทำ 64 = 43
log 4 64 = 3

เฉลยข้ อที่ 5. จงเขียน 144 = 12 2 ให้อยูใ่ นรู ปฟังก์ชนั ลอการิ ทึม

วิธีทำ 144 = 12 2
log12 144 = 2

เฉลยข้ อที่ 6. จงเขียน = 5 ให้อยูใ่ นรูปเลขยกกำลัง

log 2 32
วิธีทำ =5
log 2 32
32 = 25

เฉลยข้ อที่ 7. จงเขียน log 169 = 2 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง

13
วิธีทำ log 169 = 2
13
169 = 13 2

1
เฉลยข้ อที่ 8. จงเขียน log 8 2  3
ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
วิธีทำ log 8 2 = 1
3
2 = 1
(8 ) 3

เฉลยข้ อที่ 9. จงเขียน log 9 27 = 23 ให้อยูใ่ นรูปเลขยกกำลัง

27 =
3
วิธีทำ log 9
2
27 =
3
(9) 2

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม

เฉลยข้ อที่ 10. จงเขียน log 2 log 3 9
วิธีทำ log 2 log 3 9
log 3 9
บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
9
= 1 ให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลัง
= 1
 21

log 3 9
9 
 32
2

เก่งมากคะที่ทำถูก แต่ ถ้าไม่ ถูกให้ ผู้เรียนกลับไปศึกษาเนือ้ หา

ในกรอบที่ 1และกรอบที่ 3 อีกครั้งนะคะ
กรอบที่ 8

แบบทดสอบหลังเรียน เล่ มที่ 1

คำชี้แจง จงเขียนเติมคำตอบที่ถูกต้ องในคำถามดังต่ อไปนี้
โดยมีเกณฑ์การให้คะแนนดังนี้
1. เติมคำตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน
2. เติมคำตอบไม่ถูกต้องหรื อไม่เติม ข้อละ 0 คะแนน

1. 9 3 = 729 เขียนในรู ปลอการิ ทึมได้เป็ น ...............................................

2. ( 216 ) 3  6
1
เขียนในรู ปลอการิ ทึมได้เป็ น ................................................
3. 121 = 112 เขียนในรู ปลอการิ ทึมได้เป็ น ................................................
4. 8 4  2 เขียนในรู ปลอการิ ทึมได้เป็ น
1
...............................................
5. 729 = 36 เขียนในรู ปลอการิ ทึมได้เป็ น ................................................
6. log 3 243 = 5 เขียนให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลังได้เป็ น
...............................................
7. log 3 3 = 2 เขียนให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลังได้เป็ น ...............................................
8. log 6 1296 = 4 เขียนให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลังได้เป็ น
...............................................
9. 0 = log 4 1 เขียนให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลังได้เป็ น ...............................................
10. log 2 log 5 25 = 2 เขียนให้อยูใ่ นรู ปเลขยกกำลังได้เป็ น ...............................................

คะแนนที่ได้ สรุ ปผลการประเมิน

(……..) ผ่ าน ลงชื่อ……………… ผู้ประเมิน

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม
 บทเรี ยนสำเร็ จรู ป เรื่ อง ฟังก์ชนั ลอการิ ทึม เล่มที่ 1
10
(……..) ไม่ ผ่าน (นางสาวสุ อญ
ั ชัญ ชัยชนะ)

บรรณานุกรม

กระทรวงศึกษาธิการ. กรมวิชาการ. แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เพือ่ พัฒนาทักษะการคิด

ตามหลักสู ตรการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551. กรุ งเทพมหานคร :
โรงพิมพ์ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, 2553.
กระทรวงศึกษาธิการ. กรมวิชาการ. หลักสู ตรการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551.
กรุ งเทพมหานคร : โรงพิมพ์องค์การรับส่ งสิ นค้าและพัสดุภณั ฑ์, 2553.
ธี ระชัย ปูรณโชติ. การสร้ างบทเรียนสำเร็จรู ป : สู่ เส้นทางอาจารย์ 3. พิมพ์ครั้งที่ 3.
กรุ งเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,2539.
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ(พว.). เอกสารประกอบการอบรม “โครงการห้ องเรียนคุณภาพ”
การจัดการเรียนรู้ ตามแนวหลักสู ตรแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551.
กรุ งเทพมหานคร : สำนักพิมพ์บริ ษทั พัฒนาคุณภาพวิชาการ(พว.), มปป.
สถาบันส่ งเสริ มการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. คู่มือการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้
คณิตศาสตร์ . กรุ งเทพฯ, 2545.
สถาบันส่ งเสริ มการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. คู่มือครู สาระการเรียนรู้ เพิม่ เติมคณิตศาสตร์
เล่ม ๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้ คณิตศาสตร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ ๕. กรุ งเทพฯ, 2548.
สถาบันส่ งเสริ มการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. หนังสื อเรียนรายวิชาเพิม่ เติมคณิตศาสตร์
เล่ม ๓ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๕ กลุ่มสาระการเรียนรู้ คณิตศาสตร์ ตามหลักสู ตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551. กรุ งเทพฯ, 2553.

ครูสอ
ุ ญ ั ชย
ั ชญ ั ชนะ โรงเรียนเชย
ี งคำวิทยาคม