Tai Lieu Boi Duong Mo Dun 2 Mon Tin Hoc

NGÂN HÀNG THẾ GIỚI DỰ ÁN HỖ TRỢ ĐỔI MỚI GDPT
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG

SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT
TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TIỂU HỌC
Môn Tin học
(Mô-đun 2.10)
HÀ NỘI, 2020
TÁC GIẢ TÀI LIỆU
1. TS. Nguyễn Chí Trung Khoa CNTT, ĐHSP Hà Nội.

2. PGS. TS Hồ Cẩm Hà Khoa CNTT, ĐHSP Hà Nội.
3. Ths. Kiều Phương Thùy Khoa CNTT, ĐHSP Hà Nội.
4. Ths. Hoàng Cao Minh Trường Đại Học Hoa Lư, Ninh Bình.
MỤC LỤC
A. MỤC TIÊU ......................................................................................................................3
B. NỘI DUNG CHÍNH ........................................................................................................3
C. HÌNH THỨC TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG .......................................................................3
D. TÀI LIỆU VÀ THIẾT BỊ DH ........................................................................................3
PHẦN 1. DH PHÁT TRIỂN PC, NL HS TIỂU HỌC QUA MÔN TIN HỌC................4
CHƯƠNG 1. PP DH ĐẶC THÙ VÀ HĐ GD NHẰM PHÁT TRIỂN PC, NL HS TRONG
DH TIN HỌC Ở TIỂU HỌC ..............................................................................................4
Chủ đề 1. Tìm hiểu định hướng chung về PP trong môn Tin học ở Tiểu học ................4
Chủ đề 2. Phân biệt một số khái niệm cơ bản của PP DH bộ môn..................................7
Chủ đề 3. Tìm hiểu các trường hợp DH phổ biến trong DH Tin học ở tiểu học ............10
Chủ đề 4. Tìm hiểu về HĐ GD trong môn Tin học ...........................................................16
Chủ đề 5. Phân biệt các HĐ học chính của tiến trình DH Tin học ở Tiểu học ...............18
Chủ đề 6. Tìm hiểu về các bước lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ thuật DH một
chủ đề trong DH tin học ở Tiểu học ...................................................................................20
CHƯƠNG 2. QUY TRÌNH LỰA CHỌN VÀ XÂY DỰNG NỘI DUNG, PP, KĨ THUẬT
DH MỘT CHỦ ĐỀ TRONG DH TIN HỌC TIỂU HỌC .................................................21
Chủ đề 1. Lựa chọn nội dung DH một chủ đề ...................................................................21
Chủ đề 2. Xác định YCCĐ của chủ đề ...............................................................................25
Chủ đề 3. Mô tả biểu hiện của PC, NL được hình thành và phát triển sau khi HS học xong
chủ đề ....................................................................................................................................32
Chủ đề 4. Lựa chọn PP, hình thức tổ chức DH .................................................................36
Chủ đề 5. Lựa chọn thiết bị, phương tiện DH ...................................................................48
Chủ đề 6. Thiết kế tiến trình tổ chức DH...........................................................................50
PHẦN 2. KẾ HOẠCH BÀI DẠY MINH HỌA DH PHÁT TRIỂN PC, NL HS TIỂU
HỌC.......................................................................................................................................56
Kế hoạch bài dạy minh họa lớp 3 và câu hỏi .....................................................................56
Kế hoạch bài dạy minh họa lớp 4 và câu hỏi .....................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................114
1
DANH MỤC VIẾT TẮT
CT Chương trình
DH Dạy học
GDPT Giáo dục phổ thông
GV Giáo viên
HĐ Hoạt động
HS Học sinh
KN Kỹ năng
KT Kiến thức
NL Năng lực
PC Phẩm chất
PP Phương pháp
SBT Sách bài tập
SGK Sách giáo khoa
YCCĐ Yêu cầu cần đạt
2
A. MỤC TIÊU
1. Phân tích được những vấn đề chung về PP, kĩ thuật DH và GD phát triển PC,
NL HS tiểu học.
2. Lựa chọn, sử dụng được các PP, kĩ thuật DH, GD phù hợp ở tiểu học nhằm phát
triển PC, NL HS qua môn Tin học trong CT GDPT 2018; lựa chọn, xây dựng được các
chiến lược DH, GD hiệu quả phù hợp với đối tượng HS tiểu học.
B. NỘI DUNG CHÍNH
Phần 1. DH phát triển PC, NL HS tiểu học qua môn Tin học
Chương 1. PP DH đặc thù và HĐ GD nhằm phát triển PC, NL HS trong DH Tin
học ở tiểu học.
Chương 2. Quy trình lựa chọn và xây dựng nội dung, PP, kĩ thuật DH một chủ đề
trong DH Tin học
Phần 2. Giáo án minh họa DH phát triển NL HS tiểu học.
Giáo án minh họa lớp 3: Chủ đề “Máy tính trong cuộc sông quanh ta”.
Giáo án minh họa lớp 4: Chủ đề “Tạo bài trình chiếu”.
C. HÌNH THỨC TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG
Bồi dưỡng tập trung (trước khi bồi dưỡng tập trung học viên tự nghiên cứu qua
hệ thống LMS).
D. TÀI LIỆU VÀ THIẾT BỊ DH
1. Tài liệu chính: CT GDPT 2018; Tài liệu bồi dưỡng “Sử dụng PPDH và GD
phát triển PC, NL HS Tiểu học” môn Tin học.
2. Thiết bị DH: Bút dạ, giấy A0; máy tính kết nối internet; Projector; khung kế
hoạch bài học in sẵn trên giấy A3.
3
PHẦN 1. DH PHÁT TRIỂN PC, NL HS TIỂU HỌC QUA MÔN TIN HỌC
CHƯƠNG 1. PP DH ĐẶC THÙ VÀ HĐ GD NHẰM PHÁT TRIỂN PC, NL HS
TRONG DH TIN HỌC Ở TIỂU HỌC
Chủ đề 1. Tìm hiểu định hướng chung về PP trong môn Tin học ở Tiểu học
Mục tiêu
- Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận để:
- Biết được những căn cứ để xác định PP GD trong môn Tin học nói chung và ở
tiểu học nói riêng.
- Hiểu được định hướng chung về PP GD trong môn Tin học nói chung và ở tiểu
học nói riêng.
1.1. Yêu cầu HĐ
Các thầy cô hãy thảo luận theo nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:
1) Bảng dưới đây cho trước các căn cứ để lựa chọn các PPDH phù hợp trong môn
Tin học ở tiểu học. Theo thầy/cô, PPDH nào sau đây thỏa mãn được các căn cứ đó và
giải thích tại sao: DH phân hóa, DH tích cực, DH tích hợp, DH theo dự án, DH trải
nghiệm.
2) Ngoài các PPDH đã chọn trên đây, thầy/cô hãy đề xuất những PP và kĩ thuật
DH khác (nếu có).
STT Căn cứ Các PP DH được đề xuất
Nội dung DH: Các chủ đề của CT Tin …

1
học.
2 Cấp học: Tiểu học. …
Lứa tuổi: Từ lớp dưới lên lớp trên đối với …

3
từng cấp học.
3) Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
(lớp 3) (đi kèm tài liệu này) và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các mẫu
DH nào? Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung (nếu có).
4) Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Tạo bài trình chiếu” (lớp 4) (đi kèm
tài liệu này) và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các mẫu DH nào? Đưa
ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung (nếu có).
4
1.2 Nội dung cần tìm hiểu:
Định hướng về PP GD của CT môn học ở các cấp học1
a) Định hướng chung
(i) Áp dụng các PPDH tích cực, coi trọng DH trực quan và thực hành. Khuyến
khích sử dụng PPDH theo dự án để phát huy NL làm việc nhóm, NL tự học và tính chủ
động của HS.
(ii) Tùy theo nội dung bài, ở mỗi HĐ, lựa chọn hình thức tổ chức DH phù hợp.
(iii) Gắn nội dung KT với các vấn đề thực tế, yêu cầu HS không chỉ đề xuất giải
pháp cho vấn đề mà còn phải biết kiểm chứng hiệu quả của giải pháp thông qua sản
phẩm số.
(iv) Chú ý thực hiện DH phân hóa.
Ở cấp Tiểu học, cần tổ chức các HĐ đa dạng để phát huy, khuyến khích được các
khả năng và sở thích khác nhau của HS trong sử dụng máy tính.
b) Vận dụng PP và hình thức tổ chức DH phù hợp với những bài học khác nhau
GV cần linh hoạt vận dụng PP và hình thức tổ chức DH sao cho phù hợp với đặc
thù của mỗi bài học.
Các nội dung cần thực hành, chẳng hạn như một số nội dung thuộc chủ đề B
“Mạng máy tính và Internet” hoặc chủ đề E “Ứng dụng tin học” nên được tổ chức tại
phòng máy tính để HS có điều kiện thao tác trên phần mềm hay quan sát các thiết bị
phần cứng. Rõ ràng là PPDH thực hành phù hợp cho những nội dung này.
Các nội dung chứa đựng nhiều KT lí thuyết, chẳng hạn một số nội dung thuộc chủ
đề F “Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính” phù hợp với tổ chức tiết dạy ở
phòng học lí thuyết để GV có điều kiện tổ chức các HĐ cho HS thực hiện các thao tác
tư duy, kiến tạo nên tri thức. GV có thể giảng giải những KT khó về thuật toán. Tuy
nhiên, phải tránh lối truyền thụ một chiều, GV nên chuẩn bị những hình ảnh, đoạn
video hay số liệu minh họa hấp dẫn và có tính thuyết phục để bài giảng thêm sinh động.
Nhìn chung, nhiều nội dung thuộc các chủ đề D “Đạo đức, pháp luật và văn hóa
trong môi trường số”, Chủ đề E “Ứng dụng tin học” hay Chủ đề C “Tổ chức lưu trữ,
tìm kiếm và trao đổi thông tin” có thể đạt hiệu quả hơn với PPDH dự án.
Yêu cầu HS làm ra sản phẩm số là một điểm mới định hướng quan trọng trong
CT. Việc xây dựng các chủ đề, triển khai HĐ học tập thông qua học thực hành, làm bài
tập, thực hiện dự án học tập là quan trọng, góp phần gây hứng thú học tập, giúp HS học
và tự học, chủ động tham gia các HĐ học tập, làm việc theo nhóm, giao lưu hợp tác,
trải nghiệm sáng tạo, tự làm ra sản phẩm có ích cho học tập, tự học và đời sống.
Trích tài liệu “Hướng dẫn thực hiện CT môn Tin học mới”, Bộ GDĐT, 2019)
1
5
1.3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên
a) Đánh giá và tự đánh giá
Mức độ đạt được

Yêu cầu Chỉ báo hành vi/biểu hiện Vận
Biết Hiểu
dụng
- Lựa chọn các PPDH phù hợp.

- Giải thích hợp lí.
1
- Đề xuất được thêm các PP, kĩ thuật, mẫu
DH.
- Chỉ ra đủ các HĐ.

2 - Nêu đúng mẫu DH được vận dụng.
- Nêu được nhận xét hoặc bổ sung ý kiến.
- Chỉ ra đủ các HĐ.

3 - Nêu đúng mẫu DH được vận dụng.
- Nêu được nhận xét hoặc bổ sung ý kiến.
b) Bài tập, yêu cầu làm thêm

Cho bảng “Các nguyên tắc mang tính định hướng PP GD môn Tin học” dưới đây.
1) Hãy ghép từng nguyên tắc đúng với nội dung tương ứng.
2) Hãy cho ví dụ để giải thích đối với từng nguyên tắc – nội dung nói trên.
Các nguyên tắc mang tính định hướng PP GD môn Tin học
Nguyên tắc Nội dung
(a)
(1)
Ở cấp Tiểu học, cần tổ chức các HĐ đa dạng để phát huy, khuyến
Chú trọng DH
khích được các khả năng và sở thích khác nhau của HS trong sử
tích cực.
dụng máy tính.
(2) (b)
Chú trọng chọn - Gắn nội dung KT với các vấn đề thực tiễn.
lựa và thực hiện - Yêu cầu HS không chỉ đề xuất giải pháp cho vấn đề mà còn
các HĐ học phải biết kiểm chứng hiệu quả của giải pháp thông qua sản phẩm
tương thích với số.
nội dung DH.
(3) (c)
Chú trọng liên hệ
và giải quyết các
6
vấn đề của thực - Tùy theo nội dung KT từng đề mục, lựa chọn HĐ học phù hợp,
tiễn. lựa chọn hình thức tổ chức DH phù hợp: Cá nhân, theo cặp, theo
nhóm.
- Chú trọng phát triển các thao tác trí tuệ chung: So sánh, quy lạ
về quen, phân tích – tổng hợp, khái quát hóa – cụ thể hóa, trừu
tượng hóa – đặc biệt hóa, đánh giá, phản biện và sáng tạo, …
- Chú trọng phát triển các thao tác trí tuệ đặc thù: Nhận dạng, thể
hiện, tư duy thuật toán, tư duy máy tính, …
(b)
(4)
- Coi trọng DH trực quan và thực hành.
Chú trọng DH
- Khuyến khích sử dụng các PP và kĩ thuật DH tích cực.
phân hóa.
- Việc DH ở phòng máy cần được tổ chức linh hoạt.
Chủ đề 2. Phân biệt một số khái niệm cơ bản của PP DH bộ môn

Mục tiêu
Theo nghĩa rộng, PPDH là bao gồm: Quan điểm DH, PPDH, kĩ thuật DH, hình
thức tổ chức DH. Nếu không phân biệt được những khái niệm này, chúng ta sẽ không
vận dụng đúng vào trong DH và các HĐ GD (HĐGD) bộ môn.
Với lí do trên đây, mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi,
thảo luận và tìm hiểu để:
- Phân biệt được các khái niệm: Quan điểm DH, PPDH, kĩ thuật DH, và hình thức
tổ chức DH.
- Lấy được ví dụ minh họa cho các khái niệm trên.
- Nhận biết được đâu là quan điểm, PP, kĩ thuật và hình thức tổ chức DH được sử
dụng/vận dụng trong một tình huống DH cụ thể.
2.1. Yêu cầu HĐ
1) Phân biệt các khái niệm: Quan điểm DH, PPDH, kĩ thuật DH, hình thức tổ chức
DH, cho ví dụ minh họa.
2) Đề xuất một HĐ DH nội dung “Các thành phần cơ bản của máy tính” thực hiện
trong khoảng 15 phút. Qua đó cho biết cách DH này thể hiện PP, kĩ thuật và cách tổ
chức DH nào (nếu có sử dụng)?
7
2.2 Nội dung cần tìm hiểu
PP, kĩ thuật DH và các hình thức tổ chức DH.
Các hình thức tổ chức dạy học (cá

Quan điểm dạy học nhân, cặp, nhóm, lí thuyết, thực
hành, hoạt động trải nghiệm, trò
chơi, cuộc thi, …)
Phương pháp dạy học
Kĩ thuật
dạy học
Nhiệm vụ
học tập Hoạt động học
Có nhiều quan điểm phân loại các PPDH. Phân loại theo phạm vi và quy mô của
PPDH của Bernd Meier (Đức) như hình trên đây có thể dễ hiểu và được chấp nhận bởi
nhiều nhà nghiên cứu và các GV. Trong đó, các PPDH chia thành ba miền, biểu trưng
bởi ba hình tròn bao nhau từ ngoài vào trong, theo thứ tự là “các quan điểm DH”, “các
PPDH”, và “các KTDH” .
Quan điểm DH nói lên một xu hướng hoặc lí thuyết DH mang tính lí luận và tính
khái quát của PPDH, nó tính đến nhiều yếu tố liên quan đến các lĩnh vực triết học, tâm
lí học, GD học và cả sinh học.
- Ví dụ về các xu hướng DH lớn là: DH định hướng nội dung; DH định hướng
NL; DH định hướng chuẩn đầu ra.
- Ví dụ về quan điểm DH tiêu biểu là: Quan điểm HĐ; Quan điểm tích cực, tự
giác, chủ động sáng tạo; Quan điểm hợp tác, Quan điểm DH lấy HS làm trung tâm.
- Ví dụ về các lí thuyết DH điển hình là: Lí thuyết kiến tạo của Piaget (Thụy sỹ)
và Bruner (Mỹ), lí thuyết về vùng phát triển gần nhất của Vygotsky (Nga), lí thuyết
DH dựa trên tình huống của Brousseau (Pháp), lí thuyết về DH tương tác cũng của
Brousseau (khi xét mối quan hệ giữa 2 thành phần GV - HS trong các tình huống DH)
và của Jean Marc Denmome' và Madeleine Roy (Canada) (khi xét mối quan hệ 3 thành
phần GV - HS - Môi trường dạy và học).
Quan điểm DH đúc kết ra các triết lí hoặc nguyên lí hoặc luận điểm quan trọng,
tạo ra một “tư tưởng” lớn hay một hướng đi mang tính chiến lược hướng dẫn DH (ví
dụ “DH bằng HĐ và thông qua HĐ”, “DH lấy HS là trung tâm của việc học”). Nó
không chỉ ra một cách DH tường minh để theo đó thực hiện. PPDH tìm cách cụ thể hóa
quan điểm, lý thuyết DH và đưa ra cách thực hiện dưới dạng các quy trình (các bước)
hoặc khung công việc (nguyên tắc và quy trình), hoặc sơ đồ, hay lược đồ DH. Tất cả
các dạng này đều có thể chuyển về dạng các bước thực hiện hoặc ít nhất là một mô tả
8
nào đó đủ rõ ràng để thực hiện DH. Trong một bước của một PPDH nào đó có những
“cách” thực hiện khác nhau, người ta gọi những “cách” này là kĩ thuật DH (KTDH).
Nói cách khác, KTDH là các bước nhỏ hơn để thực hiện một bước lớn nào đó của
PPDH. KTDH cũng có thể là một mô tả chi tiết hơn so với mô tả chung của PPDH.
Nói tóm lại, trong một quan điểm DH có nhiều PPDH (điển hình là quan điểm HĐ và
PPDH tích cực) và trong một PPDH nào đó có nhiều KTDH (điển hình là PPDH tích
cực và các KTDH tích cực).
Ranh giới giữa PPDH và KTDH đôi khi không rõ ràng. Nếu một KTDH có quy
mô đủ lớn thì nó có thể được coi là PPDH. Ví dụ “bể cá” (Fish Bowl) hay “Lớp học
ghép hình” (Jigsaw Class) nếu được sử dụng “bài bản” chiếm một khoảng thời gian đủ
dài trong một tiết học và gồm các bước thực hiện rõ ràng thì chúng có thể coi là PPDH,
ngược lại chúng chỉ được coi là KTDH.
Ví dụ về các PPDH tích cực điển hình: DH theo dự án (Project Based Learning),
DH dựa trên vấn đề (Problem Based Learning), DH dựa trên tình huống/trường hợp
(Situation/Cased Based Learning), DH phát hiện và giải quyết vấn đề (Problem Posing
and Problem Solving), DH dựa trên truy vấn (Inquiry Based Learning), Lớp học đảo
ngược (Flipped Classs).
Do giới hạn thời gian và số tiết, ở bậc tiểu học khó vận dụng một cách bài bản các
PPDH lớn ở trên lớp mà chỉ có thể triển khai dựa trên “tinh thần” của một PPDH nào
đó, ví dụ thực hiện được hai trường hợp riêng của DH dựa trên truy vấn đó là “Vấn đáp
– tìm tòi” hoặc “Đàm thoại – phát hiện”. Nhưng nếu đó là HĐ trải nghiệm trong môn
Tin học thì có thể thực hiện PPDH dựa trên dự án nhỏ. Các PPDH DH thích hợp ở Tiểu
học thường là các mẫu DH (hoặc trường hợp DH) được trình bày chi tiết trong mục
(HĐ) tiếp theo.
Ví dụ về các KTDH nhanh tiêu biểu: Kĩ thuật công đoạn (Pass the Problem), Kĩ
thuật phòng tranh (Walk in Gallery), Động não (Brain Storming), Bản đồ tư duy (Mind
Map), Tia chớp (Flash Light). Các kĩ thuật DH nhanh đặc biệt thích hợp với dạy Tin
học ở Tiểu học.
Các KTDH thường gắn liền với cách tổ chức DH. Ví dụ, kĩ thuật bể cá đòi hỏi
phải chia lớp học thành hai nhóm: Nhóm vòng trong HĐ (bể cá) và nhóm vòng ngoài
quan sát (khán giả quan sát cá). Kĩ thuật công đoạn đòi hỏi phải chia lớp học thành các
cặp nhóm để làm việc cùng với nhau thành hai công đoạn. Ngoài cách tổ chức DH gắn
liền với KTDH còn có những cách tổ chức DH khác (đôi khi còn gọi là hình thức tổ
chức DH) như tổ chức cho HS học thông qua chơi trò chơi, tổ chức cho HS tham gia
các cuộc thi. Những cách tổ chức DH này với các ví dụ cụ thể có thể tìm đọc ở Chương
3.
Yêu cầu Chỉ báo hành vi/biểu hiện Mức độ đạt được
9
Vận
Biết Hiểu
dụng
Phân biệt được các khái niệm: Quan điểm DH,

1
PPDH, kĩ thuật DH, hình thức tổ chức DH.
Chỉ ra được ví dụ cho sự phân biệt các khái niệm

1
trên đây.
Đề xuất được HĐ DH nội dung “Các thành phần

2 cơ bản của máy tính” thực hiện trong khoảng 15
phút.
Thể được PP, kĩ thuật và cách tổ chức DH cho

2
HĐ trên đây.

(1) Có những loại HĐ học nào thường tổ chức cho HS thực hiện trong tiến trình
dạy một bài học trên lớp?
(2) Hãy đề xuất cách tổ chức cho HS một HĐ tự do, sáng tạo khi dạy chủ đề “Tạo
bài trình chiếu”.
Chủ đề 3. Tìm hiểu các trường hợp DH phổ biến trong DH Tin học ở tiểu học
Mục tiêu
Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận và tìm hiểu
để:
- Biết được các trường hợp DH (các mẫu DH) phù hợp trong DH Tin học ở Tiểu
học nhằm thực hiện YCCĐ về nội dung và PC, NL cần hình thành cho HS.
- Vận dụng được một mẫu DH phù hợp trong một tình huống DH cụ thể (hoặc
trong một cách tổ chức một HĐ học cụ thể).
3.1. Yêu cầu HĐ
1) Trình bày các trường hợp DH (hay còn gọi là mẫu DH) phù hợp trong DH Tin
học ở tiểu học, cho ví dụ minh họa. Hãy phân tích cơ hội hình thành PC, NL cần đạt
trong các mẫu DH này.
2) Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
(lớp 3) đi kèm theo tài liệu này và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các
mẫu DH nào? Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung (nếu có).
10
3) Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Tạo bài trình chiếu” (lớp 4) đi kèm
theo tài liệu này và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các mẫu DH nào?
Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung (nếu có).
3.2. Nội dung cần tìm hiểu
Các mẫu DH phù hợp trong DH Tin học ở tiểu học
Đặt vấn đề
Chú ý rằng, với đặc điểm của cấp Tiểu học (về thời gian một tiết học, đặc điểm
tâm sinh lí và trình độ nhận thức của HS Tiểu học), việc triển khai các PPDH lớn
thường không thích hợp hoặc khó vận dụng một cách bài bản, đầy đủ và triệt để. Các
kĩ thuật DH nhanh thường thích hợp hơn đối với cấp Tiểu học. Dưới đây sẽ đưa ra một
số mẫu DH (hoặc trường hợp DH) tiêu biểu trong DH môn Tin học, hơn nữa thích hợp
với cấp Tiểu học. Những mẫu này được trình bày dưới góc độ của PPDH nên có thể
tạm gọi chúng là các PPDH. Các ví dụ minh họa cho các mẫu DH này có thể tìm thấy
trong Chương 2.
a) HĐ ngôn ngữ
Giáo sư Howard Gardner, nhà tâm lí học, Đại học Harvard, với công trình “Cấu
trúc trí tuệ” nổi tiếng (“Frames of Mind”), đã chỉ ra sự đa dạng của trí thông minh. Cụ
thể, ông đã chỉ ra 08 loại trí thông minh sau đây: (1) “ngôn ngữ” (linguistic), (2) “giao
tiếp/tương tác xã hội” (interpersonal), (3) “tự nhận thức bản thân” (intrapersonal), (4)
“logic – toán học” (logic – mathematical), (5) “âm nhạc” (music), (6) “hội họa – không
gian” (spatial), (7) “thể chất/sự nhạy bén về vận động” (bodily kinaesthetic), và (8) “tự
nhiên” (naturalist)1. Nghiên cứu của Gardner được nhiều nhà khoa học trên thế giới
công nhận và sử dụng. Nó cũng được nghiên cứu và ứng dụng trong lĩnh vực GD nói
chung và DH nói riêng. Điểm cần lưu ý là mỗi người thường chỉ có thể có một hoặc
một số trí thông minh loại này.
Trong DH, “HĐ ngôn ngữ” là một HĐ quan trọng vì nó nhằm vào hai mục đích
chính sau đây:
(1) Rèn luyện cho HS khả năng diễn đạt rõ ràng ra bên ngoài những suy nghĩ của
mình.
(2) Tập luyện và tạo cơ hội cho HS được nói ra, phát biểu hoặc trình bày suy nghĩ
của mình trong HĐ tập thể/nhóm hoặc HĐ cộng đồng.
Mục đích thứ nhất đạt được khi HS có “trí thông minh ngôn ngữ” bẩm sinh hoặc
được rèn luyện thành công trí thông minh này. HS có “trí thông minh ngôn ngữ” thì sẽ
có KN nói trôi chảy, diễn đạt mạch lạc và giải thích rõ ràng. Do đó “HĐ ngôn ngữ” có
vai trò quan trọng hình thành NL biểu đạt tư duy và khả năng chuyển giao trí tuệ.
Mục đích thứ hai đạt được khi HS có “trí thông minh giao tiếp/tương tác xã hội”
bẩm sinh hoặc được tập luyện thành thạo về trí thông minh này. HS có “trí thông minh
1
07 loại trí thông minh đầu tiên được công bố năm 1983, loại thứ 8 được công bố năm 1996 và hiện nay ông phát hiện ra
thêm loại thứ 9 đó là trí thông minh “sinh tồn” (existential intelligence).
11
giao tiếp/tương tác xã hội” thì sẽ có khả năng giao tiếp, tương tác tốt trong HĐ nhóm,
HĐ tập thể hoặc HĐ cộng đồng. Do đó “HĐ ngôn ngữ” còn có vai trò quan trọng đó là
hình thành NL giao tiếp và khả năng hợp tác cho HS Tiểu học.
GV cần hiểu được mục đích, vai trò của “HĐ ngôn ngữ” đã nêu trên đây để cân
nhắc và đánh giá đúng khả năng của HS khi tổ chức HĐ học cho HS, với ý đồ sư phạm:
“Rèn luyện khả năng biểu đạt tư duy” hay “NL giao tiếp và hợp tác” cho HS Tiểu học.
Dưới đây là cách thực hiện cho mục đích, vai trò thứ nhất.
Cách thực hiện
Trên thực tế, có HS có thể biết, hiểu và thậm chí làm được (vận dụng được) nhưng
lại không nói ra được rõ ràng điều mình biết, không giải thích được một cách mạch lạc
điều mình hiểu, hoặc không trình bày được tường minh cách mình làm. Trong tình
huống này, rõ ràng HS đó đã vượt qua cả mức biết và hiểu để đạt đến mức vận dụng
trong nhận thức. HS này không thể bị đánh giá kém về khả năng nhận thức, mà ngược
lại, đạt trên mức khá của nhận thức. Không nhất thiết HS ở trường hợp này phải bắt
nói ra được tường minh những điều mình biết, hiểu và vận dụng, vì HS đó không có trí
thông minh ngôn ngữ bẩm sinh, nhưng đổi lại em đó lại có các trí thông minh khác,
chẳng hạn là trí thông minh logic – toán học và NL tin học (có tư duy thuật toán, tư
duy trừu tượng, tư duy phân rã, …). Và trên hết, HS này đã có được NL để thực hiện
thành công nhiệm vụ học tập (do đạt được mức vận dụng). Tóm lại, trường hợp này
GV nên khuyến khích HS và uốn nắn, làm mẫu (nói mẫu) để giúp HS biết cách diễn
đạt trong sáng những gì được yêu cầu phát biểu (phát biểu lại định nghĩa, diễn đạt lại
cách thực hiện theo cách của mình). Cách thực hiện như sau:
Bước 1: Yêu cầu HS phát biểu.
Bước 2: Đề nghị các HS khác, nhận xét và bổ sung.
Bước 3: GV chỉnh sửa, uốn nắn lại (nếu cần thiết).
Bước 4: Động viên, khuyến khích HS ban đầu phát biểu lại cho đúng.
b) DH nhận dạng và thể hiện
Hai HĐ nhận dạng và thể hiện là hai HĐ đặc thù và quan trọng trong DH Tin học.
Đối với HS Tiểu học, có các loại HĐ nhận dạng và thể hiện sau đây:
(1) Nhận dạng và thể hiện khái niệm: Giúp HS củng cố khái niệm của CS. Từ đó
giúp HS hiểu rõ và hiểu đúng khái niệm của CS.
(2) Nhận dạng và thể hiện chức năng: Giúp HS ghi nhớ cấu tạo, chức năng của
các công cụ phần mềm hoặc các thiết bị ICT. Các HĐ này còn giúp HS phân biệt được
các công cụ phần mềm hoặc các bộ phận, thiết bị của ICT.
(3) Nhận dạng và thể hiện quy trình: Giúp HS luyện tập, củng cố những quy tắc,
quy trình thực hiện thao tác khi sử dụng phần mềm hoặc các thiết bị của ICT. Các HĐ
này còn giúp HS tránh được những lỗi hay mắc phải khi thao tác sử dụng phần mềm
và thiết bị ICT.
12
(4) Nhận dạng và thể hiện quy định: Giúp HS ghi nhớ được những quy định của
DL và đồng thời GD HS những vấn đề xã hội của Tin học. Các HĐ này còn giúp HS
tránh được những sai lầm thường mắc phải khi làm việc với các thiết bị ICT hoặc giao
tiếp, học tập, giải trí trong môi trường ICT.
Cách thực hiện (mẫu DH)
DH nhận dạng và thể hiện có thể được thực hiện qua các bước sau:
Bước 1. Cung cấp hoặc tổ chức cho HS kiến tạo KT.
Tại bước này, GV sẽ cung cấp KT (khái niệm, quy trình, quy định, …) hoặc tổ
chức cho HS các HĐ học phù hợp để chiếm lĩnh KT.
Bước 2. Tổ chức cho luyện tập, củng cố KT thông qua các HĐ nhận dạng và thể
hiện
Tại bước này, GV sẽ đưa ra hai loại yêu cầu: Nhận dạng và thể hiện được cho
dưới dạng các câu hỏi, bài tập hoặc tình huống. Với các yêu cầu nhận dạng, HS phải
kiểm tra xem đối tượng được đề cập trong yêu cầu có thỏa mãn khái niệm, quy trình,
… đã được học hay không. Với các yêu cầu thể hiện, HS phải tạo ra các đối tượng thỏa
mãn khái niệm, quy trình, …
c) DH hình thành và bồi dưỡng tư duy chung
Các thao tác tư duy còn gọi là các HĐ trí tuệ. Hình thành và rèn luyện tư duy
đóng góp quan trọng trong việc hình thành, phát triển “NL tư duy”, “NL giải quyết vấn
đề và sáng tạo” và “NL tin học”. Ngay từ cấp Tiểu học, cả ba mạch KT CS, ICT và DL
của môn Tin học có nhiều cơ hội để hình thành và rèn luyện cho HS các thao tác tư
duy chung như: Phân tích, so sánh, tổng hợp và khái quát. Việc rèn luyện các thao tác
tư duy chung cần được khai thác thực hiện trong các trường hợp sau:
- DH khái niệm và các quy trình tựa thuật toán (của CS).
- DH các chức năng của công cụ phần mềm hoặc của thiết bị Tin học, các quy tắc,
quy trình thao tác khai thác phần mềm hoặc thiết bị Tin học (của ICT).
- DH các quy định trong sử dụng phần mềm và thiết bị Tin học, đạo đức, pháp
luật và văn hóa trong môi trường số (của DL).
Cách thực hiện
DH hình thành và bồi dưỡng tư duy chung có thể được thực hiện qua hai bước
sau:
Bước 1: GV đưa ra các yêu cầu HĐ tư duy. Các yêu cầu này có thể sử dụng trong
hầu hết các HĐ học: Hình thành KT mới, luyện tập, vận dụng, ôn tập, và hệ thống KT.
Bước 2: GV hướng dẫn HS giải quyết các yêu cầu trên nhằm tập luyện cho các
em các HĐ trí tuệ phổ biến như: So sánh, phân tích, tổng hợp và khái quát hóa, hệ
thống hóa.
13
d) DH hình thành và bồi dưỡng tư duy máy tính
Tư duy máy tính là một quá trình nhận thức hoặc thực hiện các thao tác trí tuệ liên
quan đến lập luận logic để giải quyết vấn đề được đặt ra với 05 thành phần sau đây
(xem Simon Humphreys et al., 2015):
1. Tư duy thuật toán (algorithmic thinking).
2. Tư duy phân rã (decomposition).
3. Tư duy khái quát dựa trên mẫu (patterns based generalisations).
4. Tư duy trừu tượng (abstractions).
5. Tư duy đánh giá (evaluation).
Trong phần giải thích thuật ngữ, CT GDPT môn Tin học 2018 viết: “Mục tiêu cốt
lõi của CS là hình thành và phát triển tư duy máy tính. Tư duy máy tính sử dụng PP
trừu tượng hóa, cách phân rã một nhiệm vụ, một thiết kế lớn và phức tạp thành những
vấn đề nhỏ, đơn giản hơn để có thể đưa ra các thuật toán giải quyết chúng. Tư duy máy
tính bóc tách các mối quan hệ để trích chọn các đặc trưng, biểu đạt ngắn gọn vấn đề
hoặc mô hình hóa các khía cạnh quan trọng của vấn đề, làm cho vấn đề đó dễ khai báo
và có thể xử lí được.”
Giải thích trên đây đã đề cập đến các thành phần tư duy máy tính như: Tư duy
trừu tượng, tư duy phân rã và tư duy thuật toán. Đối với cấp Tiểu học, việc rèn luyện
tư duy phân rã và tư duy thuật toán rất cần thiết và có thể thực hiện được. Hiểu một
cách đơn giản, tư duy phân rã và quá trình chia một bài toán cần giải thành các bài toán
con đơn giản dễ giải quyết hơn. Còn tư duy thuật toán là quá trình giải quyết một bài
toán theo từng bước xác định và rõ ràng.
Cách thực hiện
Cũng giống như trường hợp DH hình thành và bồi dưỡng tư duy chung, DH hình
thành và bồi dưỡng cho HS tư duy máy tính có thể thực hiện trong hầu hết các HĐ học:
Hình thành KT mới, luyện tập, vận dụng, ôn tập và hệ thống KT. Cách thực hiện gồm
hai bước sau:
Bước 1: GV đưa ra các yêu cầu HĐ nhằm vào việc hình thành và rèn luyện một
tư duy thành phần nào đó của tư duy máy tính với hai bước tương tự như trường hợp.
Bước 2: Tùy theo từng loại tư duy thành phần cần chú trọng cho HS, GV lựa chọn
một cách hướng dẫn phù hợp để HS thực hiện. Ví dụ với tư duy thuật toán, ở cấp Tiểu
học, GV có thể cho sẵn một quy trình cần xây dựng mà ở đó có những chỗ trống chứa
“keyword” để HS điền vào.
e) DH định hướng sản phẩm
DH định hướng sản phẩm là một trong những đặc trưng và thế mạnh của môn Tin
học. Một cách cụ thể hơn, DH định hướng sản phẩm có lợi thế đối với chủ đề E (Ứng
dụng Tin học - ICT) và chủ đề F (Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính – CS).
Thông qua sản phẩm số, có thể đánh giá được mức độ đạt được của YCCĐ về nội dung
14
GD và NL của HS. Quá trình DH tạo sản phẩm Tin học giúp GD cũng như đánh giá
được PC và một số NL chung khác của HS.
Cách thực hiện
DH định hướng sản phẩm được thực hiện qua các bước sau đây:
Bước 1: GV giới thiệu sản phẩm đích (hoặc sản phẩm mẫu).
Bước 2: GV gợi ý hoặc hướng dẫn cách tạo sản phẩm đích.
Bước 3: HS tạo sản phẩm đích.
Bước 4: HS báo cáo kết quả và nghe nhận xét, đánh giá.

Biết Hiểu
dụng
Trình bày được các trường hợp DH/mẫu DH phù

1
hợp trong DH Tin học ở tiểu học.
Lấy được ví dụ minh họa cho từng mẫu DH Tin

1
Phân tích được cơ hội hình thành PC, NL cần đạt

1
trong các mẫu DH trên đây.
Nêu được các mẫu DH đã áp dụng cho các HĐ

2 trong một bài học của chủ đề “Máy tính trong
cuộc sống quanh ta” (lớp 3).
Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung

2 cho các mẫu DH áp dụng cho các HĐ trong bài
học trên đây.
Nêu được các mẫu DH đã áp dụng cho các HĐ

3 trong một bài học của chủ đề “Tạo bài trình
chiếu” (lớp 4).
Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung

3 cho các mẫu DH áp dụng cho các HĐ trong bài
học trên đây.
15
(1) Thầy/cô hãy chọn một chủ đề con của một chủ đề Tin học lớp 3 và đề xuất cấu
trúc giáo án cho một bài học, trong đó chỉ rõ các thành phần: Nội dung thành phần, HĐ
học và mẫu DH tương ứng.
(2) Thầy/cô hãy chọn một chủ đề con của một chủ đề Tin học lớp 4 và đề xuất cấu
trúc giáo án cho một bài học, trong đó chỉ rõ các thành phần: Nội dung thành phần, HĐ
học và mẫu DH tương ứng.
Chủ đề 4. Tìm hiểu về HĐ GD trong môn Tin học

Mục tiêu
Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận để:
- Phân biệt được giữa “DH bộ môn” và “HĐ GD”.
- Nêu được ví dụ về HĐ GD trong giờ lên lớp thông qua DH Tin học ở Tiểu học.
- Biết lựa chọn giáo án/kế hoạch DH để thực hiện thuận lợi HĐ GD trong giờ lên
lớp thông qua DH môn Tin học nhằm hình thành và bồi dưỡng PC, NL cho HS.
4.1. Yêu cầu HĐ
1) Phân biệt giữa “DH bộ môn” với “HĐ GD”.
2) Nêu ví dụ về HĐ GD trong giờ lên lớp thông qua DH một nội dung/chủ đề cụ
thể của môn Tin học của một lớp ở Tiểu học.
3) Loại giáo án nào có thể thực hiện thuận lợi HĐ GD trong giờ lên lớp thông qua
DH môn Tin học nhằm hình thành và bồi dưỡng PC, NL cho HS? Cho ví dụ minh họa.
HĐ GD trong môn Tin học ở Tiểu học
HĐ GD trong trường Tiểu học
HĐ GD (HĐGD) trong trường Tiểu học được quy định tại Điều 29 Văn bản hợp
nhất 03/VBHN-BGDĐT năm 2014 hợp nhất Thông tư về Điều lệ Trường Tiểu học do
Bộ GD và Đào tạo ban hành như sau:
1. HĐGD bao gồm HĐGD trong giờ lên lớp và HĐGD ngoài giờ lên lớp nhằm
rèn luyện đạo đức, phát triển NL, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ HS yếu phù hợp đặc
điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi HS Tiểu học.
2. HĐGD trong giờ lên lớp được tiến hành thông qua việc DH các môn học bắt
buộc và tự chọn trong CT GDPT cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ GD và Đào tạo ban
hành.
16
3. HĐGD ngoài giờ lên lớp bao gồm HĐ ngoại khóa, HĐ vui chơi, thể dục thể
thao, tham quan du lịch, giao lưu văn hóa; HĐ bảo vệ môi trường; lao động công ích
và các HĐ xã hội khác.
HĐ GD trong giờ dạy môn Tin học ở Tiểu học
Trong một giờ dạy môn Tin học, HĐGD có nhiều cơ hội thực hiện nhất khi triển
khai dạng giáo án DH trải nghiệm. Đặc trưng của dạng giáo án loại là GV sử dụng
được mẫu DH định hướng sản phẩm, trong đó HS được tổ chức các HĐ hợp tác để tạo
ra sản phẩm đích theo yêu cầu. Các hình thức tổ chức DH hợp tác khác nhau có thể
được sử dụng, ví dụ như chơi trò chơi, tham gia một cuộc thi, hoặc làm theo kế hoạch
của một dự án nhỏ. Qua HĐ tạo ra sản phẩm số, HS được GV quan sát, hướng dẫn,
uốn nắn và được hình thành, rèn luyện những PC và NL như có trách nhiệm với bản
thân, có trách nhiệm với tập thể, khả năng đánh giá HĐ hợp tác.
Ở các dạng giáo án DH khác (DH không máy tính và DH có máy tính), các nội
dung GD có thể được lồng ghép, ví dụ thông qua HĐ luyện tập, vận dụng/mở rộng, HS
được rèn luyện PC ham học, chăm chỉ và kiên trì vượt khó khăn thử thách. Ví dụ HS
thích thú với những bài học khám phá máy tính, hứng thú khi tạo những bài trình chiếu
đẹp, kiên trì tập luyện cách dùng chuột cho đúng, cách gõ phím và cách ngồi học đúng.
Đặc biệt, chủ đề về “đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số” có thể
dạy độc lập hoặc được lồng ghép trong các chủ đề/bài học khác. Và, với chủ đề này
HS được GD PC của người công dân hiện đại: Có đạo đức Tin học, thực hiện nghiêm
túc pháp luật và văn hóa khi khai thác và sử dụng các thiết bị, phần mềm và mạng máy
tính.

Biết Hiểu
dụng
1 Phân biệt được giữa “DH bộ môn” với “HĐ GD”.
Lấy được ví dụ minh họa cho từng mẫu DH Tin

2
Nêu được ví dụ tổ chức HĐ GD trong giờ lên lớp

3 thông qua DH một nội dung/chủ đề cụ thể của
môn Tin học của một lớp ở Tiểu học.

(1) Thầy/cô hiểu thế nào giữa hai khái niệm “HĐ GD trong giờ lên lớp” và “HĐ
GD ngoài giờ lên lớp” gì?
17
(2) Thầy/cô hãy phân biệt giữa “HĐ GD” và “HĐ trải nghiệm”.
(3) Trong DH Tin học ở Tiểu học, có thể tổ chức cho HS những HĐ trải nghiệm
nào ở ngoài giờ lên lớp
Chủ đề 5. Phân biệt các HĐ học chính của tiến trình DH Tin học ở Tiểu học
Mục tiêu
Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận để:
- Phân biệt được mục đích của các HĐ chính trong một tiến trình lên lớp DH Tin
học ở Tiểu học: Xác định vấn đề chính cần giải quyết; Hình thành KT mới; Luyện tập;
Vận dụng/Mở rộng.
- Nêu được cấu trúc chung của một HĐ học.
- Lấy được ví dụ cho từng HĐ học trên đây.
5.1. Yêu cầu HĐ
1) Nêu mục đích của từng HĐ chính trong một tiến trình lên lớp DH Tin học ở
Tiểu học: Xác định vấn đề chính cần giải quyết; Hình thành KT mới; Luyện tập; Vận
dụng/Mở rộng. Nêu các mẫu DH phù hợp tương ứng với từng HĐ này.
2) Hãy lấy một cặp ví dụ về yêu cầu HĐ giao cho HS thực hiện tương ứng với hai
HĐ “Luyện tập” và “Vận dụng”, từ đó chỉ ra sự khác nhau giữa hai HĐ này.
3) Câu hỏi, bài tập (hay yêu cầu HĐ) trong hai HĐ “Hình thành KT mới” và
“Luyện tập” có điểm gì khác nhau? Cho ví dụ minh họa.
5.2 Nội dung cần tìm hiểu
Các HĐ chính của tiến trình bài học
- Xác định vấn đề chính cần giải quyết: Đây là HĐ học đầu tiên của một bài
học/chủ đề, trong đó một tình huống có vấn đề thường được GV gợi ra nhằm hai mục
đích: (1) Gợi động cơ học tập, tạo cho HS động lực, nhu cầu học tập; (2) Dẫn dắt đến
bài học (chuyển sang HĐ hình thành KT mới) mà qua đó HS được giới thiệu vấn đề
chính của bài học/mục tiêu của bài học. Đôi khi mục tiêu thứ nhất có thể là hướng HS
tập trung vào giờ học và có tâm thế vui vẻ, thoải mái, sẵn sàng bài học mới.
- Hình thành KT mới: HĐ này nhằm mục đích giúp HS chiếm lĩnh được KT, KN
mới và đưa các KT, KN mới vào hệ thống KT, KN của bản thân. HĐ này thường bao
gồm các HĐ thành phần tương ứng với từng nội dung KT cần tổ chức cho HS chiếm
lĩnh chúng. Trong mẫu DH hình thành và bồi dưỡng tư duy chung hoặc DH hình thành
và bồi dưỡng tư duy máy tính, có thể thực hiện “tư tưởng” của nhiều PPDH ví dụ như
DH kiến tạo, DH dựa trên tình huống, DH dựa trên “đàm thoại – phát hiện”.
18
- Luyện tập: HĐ này nhằm mục đích giúp HS củng cố, hoàn thiện KT, KN vừa
lĩnh hội được. Trong HĐ này, HS được yêu cầu áp dụng trực tiếp KT vào giải quyết
các câu hỏi, bài tập. Các mẫu DH nhận dạng và thể hiện, DH hình thành tư duy máy
tính có thể thực hiện thuận lợi ở HĐ này.
- Vận dụng/mở rộng: HĐ này nhằm mục đích giúp HS vận dụng được các KT,
KN đã học để phát hiện và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống gần gũi xung quanh
các em. GV cần gợi ý, khuyến khích HS tiếp tục tìm tòi và mở rộng KT ngoài lớp học,
mô tả yêu cầu về sản phẩm mà HS cần hoàn thành để HS quan tâm thực hiện. HĐ này
có thể không cần tổ chức ở trên lớp và không đòi hỏi tất cả HS phải tham gia. Nếu DH
trên lớp, mẫu DH định hướng sản phẩm được sử dụng thuận lợi ở HĐ này.
Biết Hiểu
dụng
Nêu được mục đích của từng HĐ chính trong một
1
tiến trình lên lớp DH Tin học ở Tiểu học.
Lấy được một cặp ví dụ về yêu cầu HĐ giao cho
2 HS thực hiện tương ứng với hai HĐ “Luyện tập”
và “Vận dụng”.
Chỉ ra được sự khác nhau giữa hai HĐ “Luyện
2
tập” và “Vận dụng” trong các ví dụ trên đây.
Chỉ ra được những điểm khác nhau về câu hỏi,
3 bài tập (hay yêu cầu HĐ) giữa hai HĐ “Hình
thành KT mới” và “Luyện tập”.
Cho được ví dụ minh họa về câu hỏi, bài tập (hay
3 yêu cầu HĐ) của hai HĐ “Hình thành KT mới”
và “Luyện tập”.
(1) Theo các thầy/cô, trường hợp nào có thể kết hợp hai HĐ “Khởi động/xác định
nhiệm vụ cần giải quyết” và “Hình thành KT mới” thành một HĐ?
(2) Theo các thầy/cô, trường hợp nào có thể kết hợp hai HĐ “Luyện tập” và “vận
dụng” thành một HĐ?
19
Chủ đề 6. Tìm hiểu về các bước lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ thuật
DH một chủ đề trong DH tin học ở Tiểu học
Mục tiêu
Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận để hiểu
được yêu cầu và cách thực hiện quy trình “Lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ
thuật DH một chủ đề trong DH tin học ở Tiểu học”.
6.1. Yêu cầu HĐ
1) Trình bày cách lựa chọn nội dung DH của một chủ đề.
2) Khi xác định các YCCĐ của chủ đề, cần xác định những loại YCCĐ nào? Nêu
mối quan hệ của chúng.
3) Nêu cấu trúc bảng mô tả biểu hiện của PC, NL được hình thành và phát triển
sau khi HS học xong chủ đề.
4) Hãy trình bày một số hình thức tổ chức DH phù hợp môn Tin học ở cấp Tiểu
học.
5) Hãy trình bày cách lựa chọn thiết bị, phương tiện DH.
6) Tiến trình tổ chức DH được mô tả qua bảng có cấu trúc như thế nào?
7) Hãy trình bày cách xác định chuẩn đánh giá, mức độ đạt được và các chỉ báo
hành vi trong đánh giá HS Tiểu học môn tin học.
Lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ thuật DH
một chủ đề trong DH tin học ở Tiểu học
Tìm hiểu các bước “Lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ thuật DH một chủ
đề trong DH tin học ở Tiểu học” được tóm tắt dưới đây ở trong chương 3.
Bước 1: Lựa chọn nội dung DH của một chủ đề.
Bước 2: Xác định YCCĐ của chủ đề.
Bước 3: Mô tả biểu hiện của PC, NL được hình thành và phát triển sau khi HS
học xong chủ đề.
Bước 4: Lựa chọn PP, hình thức tổ chức DH.
Bước 5: Lựa chọn thiết bị, phương tiện DH.
Bước 6: Thiết kế tiến trình tổ chức DH.
Bước 7: Kiểm tra đánh giá quá trình và kết quả học tập của HS.
20
Biết Hiểu
dụng
Tóm tắt được cách lựa chọn nội dung DH của một
1
chủ đề.
Chỉ ra được các loại YCCĐ khi xác định các
2 YCCĐ của chủ đề/bài học và nêu được mối quan
hệ giữa các loại YCCĐ này.
Nêu được cấu trúc bảng mô tả biểu hiện của PC,
3 NL được hình thành và phát triển sau khi HS học
xong chủ đề/bài học.
Trình bày được một số hình thức tổ chức DH phù
4
hợp môn Tin học ở cấp Tiểu học.
Trình bày được cách lựa chọn thiết bị, phương
5
tiện DH cho một bài học cụ thể.
Nêu được cấu trúc bảng cần tạo để mô tả tiến
6
trình tổ chức DH.
Trình bày được cách xác định chuẩn đánh giá,
7 mức độ đạt được và các chỉ báo hành vi trong
đánh giá HS Tiểu học môn tin học.
(1) Với các yêu cầu HĐ đã nêu, thầy/cô hãy đặt thêm câu hỏi hoặc vấn đề cần
thảo luận trong nhóm hoặc trước cả lớp.
(2) Với câu hỏi hoặc vấn đề đã đặt ra của thầy/cô khác, thầy/cô hãy nêu chính
kiến, đưa ra câu trả lời của mình.
CHƯƠNG 2. QUY TRÌNH LỰA CHỌN VÀ XÂY DỰNG NỘI DUNG, PP, KĨ
THUẬT DH MỘT CHỦ ĐỀ TRONG DH TIN HỌC TIỂU HỌC
Chủ đề 1. Lựa chọn nội dung DH một chủ đề
1.1. Xác định yêu cầu

Bước này cần tạo ra một sản phẩm là nội dung DH chủ đề gồm 03 thành phần sau:
1) Tên chủ đề và tổng thời lượng (số tiết).
21
2) Vị trí của chủ đề trong CT, cụ thể cần chỉ ra các thông tin sau:
- Tên chủ đề lớn của CT mà chủ đề (bài học) này thuộc vào. Ví dụ, tên chủ đề lớn
là “Máy tính và em”.
- Tên chủ đề con mà chủ đề (bài học) này thực hiện. Ví dụ, với chủ đề lớn “Máy
tính và em”, thì chủ đề (bài học) này sẽ thực hiện chủ đề con “Khám phá máy tính”.
- Vị trí của chủ đề (bài học): Số tiết của chủ đề.
3) Tên các nội dung thành phần của chủ đề, thời lượng và các đơn vị KT của từng
nội dung thành phần. Ví dụ, một trong các nội dung thành phần của chủ đề (bài học)
thực hiện chủ đề con “Khám phá máy tính” có thể được chỉ ra như sau:
Tên nội dung thành phần và

Máy tính và các thành phần của máy tính (1 tiết).
thời lượng
- Lợi ích của máy tính.

Các đơn vị KT
- Các thành phần cơ bản của máy tính.
1.2. Cách thực hiện

a) Chọn tên chủ đề
Trước hết, để ngắn gọn trong diễn đạt, từ “CT” được ngầm hiểu là “CT GDPT
môn Tin học”.
Nếu toàn bộ nội dung của chủ đề (bài học) thực hiện tất cả các YCCĐ của một
chủ đề con được quy định trong CT thì tên của chủ đề bài học có thể đặt trùng với tên
chủ đề con hoặc đặt một tên khác nhưng nó phải gợi nội hàm tương đương với tên chủ
đề con đó, ví dụ như:
- “Khám phá máy tính”: Trùng tên chủ đề con.
- “Tìm hiểu về những loại máy tính thông dụng”: Tên tương đương.
- “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”: Tên gần tương đương.
Lưu ý: Nội dung của một chủ đề (bài học) có thể được lựa chọn từ một số chủ đề
con khác nhau trong một chủ đề lớn của CT, không nhất thiết từ một chủ đề con như
đề cập trên đây. Thậm chí, nội dung của chủ đề (bài học) có thể được lựa chọn từ một
số chủ đề lớn của CT. Ví dụ như chủ đề “Đạo đức tin học” có thể được thiết kế từ nhiều
chủ đề con và chủ đề lớn của CT.
Nếu chủ đề (bài học) thực hiện các YCCĐ được lựa chọn từ các chủ đề con khác
nhau trong một chủ đề lớn của CT, hoặc được lựa chọn từ các chủ đề lớn khác nhau
của CT thì cần chọn một tên chủ đề (bài học) sao cho phản ánh sát nhất có thể được tất
cả các YCCĐ được thực hiện. Ví dụ, tên chủ đề “Đạo đức tin học” phản ánh các YCCĐ
liên quan đến đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số trong nhiều chủ đề
lớn và chủ đề con.
22
b) Xác định vị trí của chủ đề trong CT
Việc chọn tên chủ đề (bài học) trên đây đã xác định được 02 thông tin: Tên chủ
đề lớn và tên chủ đề con. Thông tin về số tiết của chủ đề sẽ được xác định bằng cách
tham khảo gợi ý về “Thời lượng dành cho các nội dung ở mỗi lớp cấp tiểu học” (xem
mục VIII.2.a trong CT GDPT môn Tin học), từ đó xác định tổng số tiết của kế hoạch
DH và phân bố cho chủ đề (bài học).
Ví dụ, chủ đề lớn “A. Máy tính và em” chiếm 40% của tổng số 35 tiết Tin học lớp
3, sẽ là 14 tiết. Ngoài ra, chủ đề A là chủ đề thuộc mạch KT về “Khoa học máy tính”
nên số tiết thực hành chiếm ít nhất 35%, tức là khoảng 5 tiết. Do đó, 03 chủ đề con của
chủ đề A có thể phân phối như bảng sau:
Bảng 3.1. Bảng phân phối số tiết cho chủ đề “Máy tính và em” – Lớp 3
Số tiết thực
STT Tên chủ đề con Tổng số tiết
hành
1 Thông tin và xử lí thông 5 2

tin
2 Khám phá máy tính 5 2
3 Làm quen với cách gõ bàn 4 2

phím
Tổng số tiết 14 6
c) Xác định các nội dung thành phần của chủ đề (bài học)
Việc xác định các nội dung thành phần của chủ đề (bài học) là chỉ ra tên, thời
lượng và các đơn vị KT của từng nội dung thành phần. Để làm đúng công việc này,
cần nghiên cứu kĩ nội dung GD và YCCĐ của chủ đề con tương ứng được mô tả trong
CT. Đây là công việc liên quan chặt chẽ đến bước 2 (“Xác định YCCĐ của chủ đề”)
trong toàn bộ quy trình “Lựa chọn và xây dựng nội dung, PP và kĩ thuật DH chủ đề”
như đã được giới thiệu ở phần đầu chương 3.
23
Các YCCĐ của chủ đề con mà chủ đề (bài học) thực hiện cần được phân tích và
có thể được sắp xếp lại theo một thứ tự nào đó, từ đó chia thành các nhóm sao cho mỗi
nhóm YCCĐ được thực hiện trong một nội dung thành phần của chủ đề. Công việc này
đưa ra một cách cấu trúc các bài học của chủ đề. Trong đó, tên của một bài học là tên
của một nội dung thành phần của chủ đề, các đề mục KT của trong từng bài học là các
đơn vị kiến của nội dung thành phần tương ứng. Như vậy, cấu trúc chủ để có hai cách
nhìn tương đương như hình dưới đây.
Chủ đề Chủ đề
Nội dung thành phần 1 Bài 1
- Đơn vị kiến thức 1 - Đề mục kiến thức 1

- … - …
Nội dung thành phần 2 Bài 2

- … - …
… …
Hình 3.2. Cấu trúc chủ đề theo hai cách nhìn tương đương
Khi phân nhóm các YCCĐ cần chú ý đối với cấp tiểu học, mỗi nhóm (bài học)
nên được thực hiện trọn vẹn trong 01 tiết học 35 phút.
Về mặt hình thức, cấu trúc các bài học của chủ đề không thể hiện ra các YCCĐ
của CT mặc dù chúng được xây dựng dựa trên các YCCĐ này. Do đó, ở trước hoặc sau
phần nêu vị trí của chủ đề trong CT, cần nêu tóm tắt những YCCĐ nào của CT được
thực hiện.
Ví dụ dưới đây thể hiện một cách cấu trúc các bài học của chủ đề “Máy tính trong
cuộc sống quanh ta” và đó là sản phẩm của toàn bộ bước 1 (Lựa chọn nội dung DH của
một chủ đề).
Bảng 3.3. Cấu trúc các bài học
của chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
Cấu trúc Nội dung
24
Tên chủ đề Máy tính trong cuộc sống quanh ta (lớp 3, 5 tiết).
Chủ đề lớn Máy tính và em.
Chủ đề con Khám phá máy tính.
YCCĐ Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con.
Thời lượng 5 tiết, từ tiết 6 đến tiết 10.
Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính (1 tiết).
Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết).

- Các loại máy tính phổ biến.
- Điểm khác nhau giữa các loại máy tính phổ biến.
Bài 3. Bước đầu làm việc với máy tính (1 tiết – thực hành).
Cấu trúc các bài
học - Cách sử dụng chuột.
- Bước đầu giao tiếp với máy tính.
Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết)

- Ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính.
- An toàn về điện khi sử dụng máy tính.
Bài 5. Trò chơi khám phá máy tính (1 tiết – thực hành).
- Trò chơi nhận dạng máy tính.
- Trò chơi sử dụng chuột máy tính.
1.4. BÀI TẬP 1

Xét chủ đề con “Thông tin và xử lí thông tin” trong chủ đề “A. Máy tính và em”.
Thầy/cô hãy đề xuất chủ đề DH cho chủ đề con này, trong đó cần làm rõ những điểm
sau đây:
- Tên chủ đề.
- Số tiết của chủ đề.
- Cấu trúc các bài học của chủ đề.
Chủ đề 2. Xác định YCCĐ của chủ đề
25
Nhiệm vụ của bước này là xác định các YCCĐ của CT được thực hiện trong chủ
đề và thể hiện chúng thành các mục tiêu cụ thể trong từng bài học của chủ đề. Do đó,
sản phẩm của bước này là:
1) Bảng tham chiếu các YCCĐ của chủ đề.
2) Bảng mô tả mục tiêu chung các bài học mà chúng phản ánh được đầy đủ các
YCCĐ trên đây.
3) Bảng xác định PC, NL được hình thành sau khi học chủ đề.
a) Xác định các YCCĐ của chủ đề
Công việc xác định các YCCĐ của chủ đề là công việc lựa chọn những YCCĐ
của chủ đề con trong CT để đưa vào chủ đề (bài học) cần xây dựng. Trong trường hợp
chủ đề (bài học) thực hiện toàn bộ chủ đề con thì tất cả các YCCĐ của chủ đề con được
lựa chọn. Kết quả của công việc này nên được trình bày dưới dạng một bảng tham
chiếu các YCCĐ. Dưới đây là ví dụ bảng tham chiếu các YCCĐ của chủ đề con “Khám
phá máy tính” (Lớp 3) trong CT:
Bảng 3.4. Bảng tham chiếu các YCCĐ
của chủ đề “Khám phá máy tính”
Chủ đề: Khám phá máy tính (Lớp 3)
Mã YCCĐ
Nhận diện và phân biệt được hình dạng thường gặp của những máy tính
thông dụng như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng, điện
(i)
thoại thông minh cùng các thành phần cơ bản của chúng (màn hình, thân
máy, bàn phím, chuột).
Nêu được sơ lược về chức năng của bàn phím và chuột, màn hình và loa.
(ii) Nhận biết được màn hình cảm ứng của máy tính bảng, điện thoại thông
minh, ... cũng là thiết bị tiếp nhận thông tin vào.
Cầm được chuột đúng cách, thực hiện được các thao tác cơ bản: Di chuyển,
(iii)
nháy, nháy đúp, kéo thả chuột.
Khởi động được máy tính. Kích hoạt được một phần mềm ứng dụng. Ra
(iv) khỏi được hệ thống đang chạy theo đúng cách. Nêu được ví dụ cụ thể về
những thao tác không đúng cách sẽ gây tổn hại cho thiết bị khi sử dụng.
(v) Biết và ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính, biết vị trí phù hợp của
màn hình (với mắt, với nguồn sáng trong phòng, ...). Nêu được tác hại của
26
việc ngồi sai tư thế hoặc sử dụng máy tính quá thời gian quy định cho lứa
tuổi. Nhận ra được tư thế ngồi sai khi làm việc với máy tính.
Biết thực hiện quy tắc an toàn về điện, có ý thức đề phòng tai nạn về điện
(vi)
khi sử dụng máy tính.
b) Xác định mục tiêu cho các bài học của chủ đề
Để xác định được mục tiêu cho các bài học, cần tiến hành việc phân tích, sắp xếp
và chia các YCCĐ thành các nhóm, mỗi nhóm được thực hiện bởi một bài học. Sau đó,
thực hiện việc “chuyển đổi” các YCCĐ trong từng nhóm sang thành dạng mô tả mục
tiêu của bài học tương ứng với nhóm đó. Khi thực hiện việc chuyển đổi này, có thể
điều chỉnh lại việc chia nhóm các YCCĐ sao cho hợp lí hơn, có thể phải tách hoặc
ghép các YCCĐ trong quá trình chia nhóm.
Ví dụ dưới đây minh họa kết quả của công việc xác định mục tiêu cho các bài học
của chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”. Các đề mục KT của từng bài học
cũng được ghép vào cùng để dễ theo dõi.
Bảng 3.5. Mục tiêu và yêu cần đạt của các bài học
Chủ đề: Máy tính trong cuộc sống quanh ta (lớp 3, 5 tiết)
Chủ đề lớn: Máy tính và em
Chủ đề con: Khám phá máy tính
YCCĐ: Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con
Vị trí bài học: 5 tiết
Mục tiêu và các đề mục YCCĐ được thực hiện
Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính Thực hiện được một phần của
(1 tiết) YCCĐ (i) và (ii):
Mục tiêu. - Biết được máy tính gồm các
- Biết được một cách đơn giản về lợi ích của thành phần cơ bản: Màn hình,
máy tính. thân máy, bàn phím, chuột.
- Nhận diện và phân biệt được các thành - Biết được các chức năng
phần cơ bản của máy tính để bàn: Màn hình, thân đơn giản của các bộ phận của
máy, bàn phím, chuột. máy tính.
- Nêu được sơ lược về chức năng của bàn
phím và chuột, màn hình và loa.
Nội dung
27
1) Lợi ích của máy tính.
2) Các thành phần cơ bản của máy tính.
Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết) Thực hiện được phần còn lại của
Mục tiêu YCCĐ (i) và (ii):
- Nhận diện và phân biệt được hình dạng - Nhận ra và phân biệt được
thường gặp của những máy tính thông dụng như các loại máy tính phổ biến: Máy
máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính tính để bàn, máy tính xách tay,
bảng, và điện thoại thông minh. máy tính bảng, và điện thoại
thông minh
- Nhận biết được màn hình cảm ứng của máy
tính bảng, điện thoại thông minh vừa là thiết bị - Chỉ ra được màn hình, thân
đưa ra thông tin, vừa là thiết bị tiếp nhận thông máy, bàn phím, chuột của các
tin vào. máy tính trên đây.
- Nhận diện được các thành phần cơ bản của - Nhận biết được màn hình
những máy tính trên. cảm ứng của máy tính bảng, điện
thoại thông minh, ... cũng là thiết
Nội dung bị tiếp nhận thông tin vào.
1) Các loại máy tính phổ biến.
2) Điểm khác nhau giữa các loại máy tính phổ
biến.
Bài 3. Bước đầu làm việc với máy tính (1 tiết – thực hành) Thực hiện toàn
Mục tiêu bộ YCCĐ (III)
và (IV)
- Cầm được chuột đúng cách, thực hiện được các thao tác
cơ bản: Di chuyển, nháy, nháy đúp, kéo thả chuột.
- Khởi động được máy tính. Kích hoạt được một phần mềm
ứng dụng. Ra khỏi được hệ thống đang chạy theo đúng cách.
- Nêu được ví dụ cụ thể về những thao tác không đúng cách
sẽ gây tổn hại cho thiết bị khi sử dụng.
Nội dung
1) Cách sử dụng chuột.
2) Bước đầu giao tiếp với máy tính.
Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết) Thực hiện toàn
Mục tiêu bộ YCCĐ (v) và
(vi)
- Biết và ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính, biết vị
trí phù hợp của màn hình (với mắt, với nguồn sáng trong phòng,
28
...). Nêu được tác hại của việc ngồi sai tư thế hoặc sử dụng máy
tính quá thời gian quy định cho lứa tuổi. Nhận ra được tư thế ngồi
sai khi làm việc với máy tính.
- Biết thực hiện quy tắc an toàn về điện, có ý thức đề phòng
tai nạn về điện khi sử dụng máy tính.
Nội dung
1) Ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính.
2) An toàn về điện khi sử dụng máy tính.
Bài 5. Trò chơi khám phá máy tính (1 tiết – thực hành) Củng cố và kết
Mục tiêu nối toàn bộ
YCCĐ từ (I)-
- Ôn tập, củng cố những khái niệm mới, KT mới vừa được (VI).
hình thành trong chủ đề.
- Rèn luyện tư duy sáng tạo.
Nội dung
1) Trò chơi nhận dạng máy tính.
2) Trò chơi sử dụng chuột máy tính.
Chú ý: Từ mục tiêu chung của mỗi bài học có thể phân tích thành các mục tiêu
về KT, KN, thái độ và PC, NL được hình thành cho HS. Tùy theo từng bài học mà một
số phần có thể được viết gộp chung với nhau, ví dụ KT và KN có thể viết trong một
mục, PC và NL có thể viết gộp thành một mục. Tuy nhiên cần sử dụng đúng các động
từ biểu thị về KT, KN cũng về các cấp độ nhận thức. Từ mục tiêu của mỗi bài học có
thể phân tích, phân loại và bổ sung thêm những mô tả cần thiết để xây dựng thành
rubric đo các cấp độ nhận thức đối với HS tiểu học (Biết, Hiểu, Vận dụng, Vận dụng
cao). Các cấp độ nhận thức này cũng có thể được tham chiếu trực tiếp chuẩn YCCĐ
được mô tả trong CT. Bước 6 (mục 3.6) sẽ nêu cách thực hiện công việc này.
c) Xác định các PC, NL được hình thành từ chủ đề
Tiến hành nghiên cứu, đối chiếu xem: Thông qua DH chủ đề (bài học) liệu có thể
hình thành cho HS những PC và NL chung nào được mô tả trong CT GDPT tổng thể,
và có thể hình thành cho HS những NL đặc thù nào được chỉ ra trong CT GDPT môn
Tin học. Để thực hiện điều này, thực hiện hai bước sau:
- Bước 1: Đánh dấu những PC, NL được mô tả trong CT tổng thể và CT môn Tin
học, mà có thể thực hiện được bởi chủ đề.
- Bước 2: “Phiên dịch” hoặc cụ thể hóa những PC, NL trên đây thành những mô
tả sát với nội dung của chủ đề.
Bảng trong ví dụ dưới đây minh họa mục tiêu về PC và NL được hình thành từ
chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”. Trong đó, cột bên trái của bảng ghi lại
29
những gì đã được đánh dấu ở bước 1, cột bên phải ghi lại những gì đã được “phiên
dịch” được ở bước 2.
Bảng 3.6. Mục tiêu về PC, NL
PC, NL được mô tả trong CT PC, NL được mô tả trong chủ đề
- Ham học: Có ý thức vận - Ham học: Trong các tình huống cụ
dụng KT, KN học được ở thể, để ý và nhận ra được từng loại
nhà trường vào đời sống máy tính và các bộ phận của chúng.
hằng ngày. - Có trách nhiệm với bản thân: Có ý
- Có trách nhiệm với bản thức giữ gìn vệ sinh và bảo vệ sức
thân: Có ý thức giữ gìn vệ khỏe khi làm việc với máy tính: Cầm
sinh, rèn luyện thân thể, chuột đúng cách để không gây tổn
PC chăm sóc sức khỏe. thương cổ tay; Ngồi học đúng tư thế
- Có trách nhiệm với nhà để bảo vệ sống lưng, mắt và cổ;
trường và xã hội: Tích cực Thực hiện đúng quy tắc an toàn về
tham gia các HĐ tập thể, HĐ điện.
xã hội. - Có trách nhiệm trong HĐ tập thể:
Tích cực tham gia các HĐ học theo
nhóm (do GV tổ chức trên lớp hoặc
tự học ở nhà).
- Tự lực: Tự làm được - Tự lực: Tự nhận dạng các loại máy

những việc của mình ở nhà tính thông dụng và các bộ phận của
và ở trường theo sự phân chúng mỗi khi được nhìn thấy hoặc
công, hướng dẫn. tiếp xúc; Tự luyện tập cầm chuột
- Tự định hướng nghề đúng cách.
nghiệp: Bộc lộ được sở - Tự định hướng nghề nghiệp: Thích
NL tự thích, khả năng của bản làm việc với máy tính; Biết một số
chủ và thân; Biết tên, HĐ chính và nghề nghiệp hoặc lĩnh vực sử dụng
tự học vai trò của một số nghề máy tính trong công việc.
nghiệp. - Tự học, tự hoàn thiện: Có ý thức
- Tự học, tự hoàn thiện: Có tổng kết và trình bày được: Các loại
ý thức tổng kết và trình bày máy tính phổ biến; các thành phần
được những điều đã học. cơ bản của máy tính; chức năng của
bàn phím, chuột, màn hình và loa;
các loại thao tác sử dụng chuột.
- Xác định trách nhiệm và HĐ - Xác định trách nhiệm và HĐ của

NL giao bản thân: Hiểu được nhiệm vụ của
tiếp và của bản thân: Hiểu được
nhiệm vụ của nhóm và trách nhóm và trách nhiệm, HĐ của mình
hợp tác
nhiệm, HĐ của mình trong
30
nhóm sau khi được hướng trong nhóm sau khi được hướng dẫn,
dẫn, phân công. phân công.
- Đánh giá HĐ hợp tác: Báo - Đánh giá HĐ hợp tác: Báo cáo
cáo được kết quả thực hiện được kết quả thực hiện nhiệm vụ của
nhiệm vụ của cả nhóm; tự cả nhóm; tự nhận xét được ưu điểm,
nhận xét được ưu điểm, thiếu sót của bản thân theo hướng
thiếu sót của bản thân theo dẫn của GV.
hướng dẫn của GV.
Nhận diện, phân biệt được hình - Nhận diện và phân biệt được hình
NL Tin dạng và chức năng của các thiết dạng của các loại máy tính và các bộ
học – bị kĩ thuật số thông dụng - thực phận của chúng;
NLa (*) hiện “NL giải quyết vấn đề - Biết được chức năng của bàn phím
vàng sáng tạo” (NL chung). và chuột, màn hình và loa.
Biết bảo vệ sức khỏe khi sử Biết bảo vệ sức khoẻ khi sử dụng chuột
NL Tin
dụng thiết bị kĩ thuật số (thao đúng cách và ngồi đúng tư thế khi làm
học –
tác đúng cách, bố trí thời gian việc với máy tính.
NLb (*)
vận động và nghỉ xen kẽ, ...).
(*) Hai NL tin học thành phần có thể được hình thành trong chủ đề là:
- NLa: Sử dụng và quản lí các phương tiện công nghệ thông tin và truyền thông.
- NLb: Ứng xử phù hợp trong môi trường số.
2.3. BÀI TẬP 2
Xét chủ đề/bài học về “Thông tin và xử lí thông tin” thầy/cô đã xác định trong bài
tập 1. Thầy/cô hãy trình bày:
a) Các YCCĐ của chủ đề.
b) Mục tiêu cho các bài học của chủ đề thỏa mãn các YCCĐ nêu trên.
c) Mục tiêu về PC, NL của chủ đề.
31
Chủ đề 3. Mô tả biểu hiện của PC, NL được hình thành và phát triển sau khi
HS học xong chủ đề
Nhiệm vụ của bước này là chỉ ra được từng nội dung của chủ đề (các bài học của
chủ đề) góp phần hình thành những PC, NL nào. Tiếp theo, chỉ ra được các biểu hiện
(chỉ báo hành vi) của từng PC, NL. Và cuối cùng nêu các ví dụ tiêu biểu để minh họa
cho các chỉ báo hành vi. PC, NL ở đây là PC, NL được tham chiếu từ CT GDPT tổng
thể và từ CT GDPT môn Tin học.
Như vậy sản phẩm của bước này là bảng xác định các chỉ báo hành vi của PC, NL
được hình thành sau khi HS học thành công chủ đề. Bảng này có mẫu như sau:
Bảng 3.7. Mẫu xác định các chỉ báo hành vi của PC, NL
được hình thành sau khi HS học xong chủ đề
Chủ đề: Tên chủ đề
Chỉ báo hành vi (biểu

Nội dung PC, NL Mẫu minh họa
hiện)
- Biểu hiện 1 - Minh họa 1

PC/ NL 1 - Biểu hiện 2 - Minh họa 2
-… -…

Nội dung 1 PC/ NL 2 - Biểu hiện 2 - Minh họa 2
-… -…

PC/ NL 3 - Biểu hiện 2 - Minh họa 2
-… -…
Nội dung 2 …
Nội dung 3 …

Để mô tả được các biểu hiện của PC và NL được hình thành sau khi HS học xong
chủ đề, cần kết nối với các kết quả đã thực hiện ở hai bước đầu. Bảng mô tả PC và NL
được tạo ra bằng cách lần lượt thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đối sách giữa hai bảng: Bảng mô tả “mục tiêu về PC, NL của chủ đề” và
bảng “cấu trúc các bài học của chủ đề”. Từ đó xét xem bài học nào của chủ đề có thể
đáp ứng được PC, NL nào.
32
Bước 2: Tạo bảng “Biểu hiện PC và NL được hình thành sau khi học xong chủ
đề” như mẫu đã chỉ ra và điền kết quả thực hiện ở bước trên đây vào hai cột “Bài học”
và “PC, NL”.
Bước 3: Dựa vào bảng mô tả về “mục tiêu PC, NL của chủ đề” để điền vào cột
“Chỉ báo hành vi (biểu hiện)” cho bảng cần xây dựng.
Bước 4: Tìm các ví dụ tiêu biểu cho các chỉ báo báo hành vi của PC, NL để hoàn
thành bảng cần xây dựng.
Dưới đây là ví dụ về bảng mô tả biểu hiện về PC và NL của HS được hình thành
sau khi học xong chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”. Đây là kết quả của việc
thực hiện bốn bước đã nêu.
Bảng 3.8. Biểu hiện PC và NL được hình thành
sau khi học xong chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
Chủ đề: Máy tính trong cuộc sống quanh ta
Chỉ báo hành vi

(Biểu hiện)
Trong các tình huống cụ Với hình ảnh hoặc

Ham học thể, để ý và nhận ra được video về một chiếc
các bộ phận của máy máy tính để bàn mới,
và Tự lực
tính để bàn. HS để ý và nhận ra
được từng bộ phận của
nó.
(1) - Thích làm việc với HS kể ra được một số

Máy tính và máy tính; nơi/lĩnh vực máy tính
các thành Tự định hướng - Biết một số nghề được sử dụng trong
phần của máy nghề nghiệp nghiệp hoặc lĩnh vực công việc (Ttrường
tính sử dụng máy tính học, bệnh viện, siêu
trong công việc. thị, ngân hàng).
Phát hiện ra được các bộ HS nhận ra được các

Giải quyết vấn phận cơ bản của những bộ phận của một máy
đề và sáng tạo máy tính để bàn khác tính đề bàn mới lạ
và NL nhau. (không có trong bài
học).
33
- Để ý và nhận ra được HS để ý và tự nhận
từng loại máy tính và dạng các loại máy tính
các bộ phận của chúng thông dụng và các bộ
Ham học trong các tình huống phận của chúng cùng
và Tự lực cụ thể. với chức năng tương
- Nêu được chức năng ứng mỗi khi được nhìn
của bàn phím và thấy hoặc tiếp xúc.
chuột, màn hình và
loa.
Tích cực tham gia các GV tổ chức các HĐ

Có trách nhiệm
(2) HĐ học theo nhóm. nhận dạng (máy tính
trong HĐ tập
Những máy và các bộ phận), HS
thể
tính thông tích cực tham gia.
dụng
Hiểu được nhiệm vụ của GV tổ chức các HĐ
nhóm và trách nhiệm, nhận dạng và thể hiện
Xác định trách
HĐ của mình trong (máy tính và các bộ
nhiệm và HĐ
nhóm sau khi được phận), HS ý thức được
của bản thân
hướng dẫn, phân công. nhiệm vụ và hỗ nhau
thực hiện yêu cầu.
Phát hiện ra được loại HS đoán nhận được

Giải quyết vấn
máy tính và các bộ phận các bộ phận của một
đề và sáng tạo
của những loại máy tính máy tính mới lạ (không
và Nla
thông dụng khác nhau. có trong bài học).
Cầm chuột đúng cách để Khi giao cho HS thực

không gây tổn thương cổ sử dụng chuột để
Có trách nhiệm
tay. chuyển đến và kích
với bản thân và
(3) hoạt một ứng dụng, HS
NLb
đã cầm chuột đúng
Bước đầu cách.
làm việc với
máy tính Tự luyện tập sử dụng HS luôn để ý và có ý
chuột đúng cách. thức cầm chuột đúng
Tự lực và NLb
cách khi làm việc với
máy tính.
34
- Ngồi học với máy tính - Trong suốt buổi
đúng tư thế để bảo vệ học thực hành với
Có trách nhiệm sống lưng, mắt và cổ. máy tính, HS luôn
với bản thân - Thực hiện đúng quy ngồi đúng tư thế.
(4) - Khi có yêu cầu, HS
và NLb tắc an toàn về điện.
Bảo vệ sức bật, tắt máy tính
khỏe khi đúng quy trình.
dùng máy
tính Tự rèn luyện cách ngồi HS luôn để ý và có ý
làm việc với máy tính thức ngồi đúng tư thế
Tự lực và NLb
đúng tư thế. trong giờ thực hành với
máy tính.

HĐ học theo nhóm. nhận dạng và thể hiện
Có trách nhiệm (máy tính và các bộ
trong HĐ tập phận; cách cầm chuột;
thể cách ngồi làm việc với
máy tính), HS tích cực
tham gia.

nhóm và trách nhiệm, nhận dạng và thể hiện
HĐ của mình trong (máy tính và các bộ
Xác định trách nhóm sau khi được phận; cách cầm chuột;
(5) nhiệm và HĐ hướng dẫn, phân công. cách ngồi làm việc với
Trò chơi của bản thân máy tính), HS ý thức
khám phá được nhiệm vụ và hỗ
máy tính nhau thực hiện yêu
cầu.
Báo cáo được kết quả Trong các trò chơi học
thực hiện nhiệm vụ của tập theo nhóm (về nhận
cả nhóm; tự nhận xét dạng máy tính và các
được ưu điểm, thiếu sót bộ phận; cách cầm
Đánh giá HĐ của bản thân theo hướng chuột; cách ngồi làm
hợp tác dẫn của GV. việc với máy tính), HS
báo cáo được kết quả
rõ ràng và nhận xét,
đánh giá được kết quả
của nhóm bạn.
35
- Phát hiện ra được loại HS phân loại hoặc xếp
máy tính và các bộ được thành các nhóm
phận của những loại máy tính hoặc các thiết
máy tính thông dụng bị cùng loại; HS chỉ ra
khác nhau. được một bạn cầm
NLa và NLb - Phát hiện ra cách cầm chuột sai ở đâu, tư thế
chuột sai, cách ngồi ngồi học với máy tính
học với máy tính không đúng chỗ nào,
không đúng, cách sử bật tắt máy sai quy
dụng điện không an trình như thế nào.
toàn.
3.3. BÀI TẬP 3

Xét chủ đề/bài học về “Thông tin và xử lí thông tin” thầy/cô đã xác định được
YCCĐ, mục tiêu về nội dung GD và PC, NL trong bài tập 2. Thầy/cô hãy lập bảng xác
định các biểu hiện của PC và NL sau khi học xong chủ đề.
Chủ đề 4. Lựa chọn PP, hình thức tổ chức DH

4.1. Xác định yêu cầu và cách thực hiện
Nhiệm vụ của bước này là lựa chọn PP, hình thức tổ chức DH phù hợp cho chủ
đề đã xây dựng nhằm đạt được YCCĐ về nội dung DH và PC, NL cần hình thành cho
HS.
Theo cách truyền thống: PP và hình thức tổ chức DH được xác định dựa trên từng
HĐ thành phần của chuỗi HĐ học trong từng bài học của chủ đề. Cách thực hiện này
có ưu điểm là cụ thể và chi tiết, nhưng hạn chế là tốn nhiều chi phí về mặt thời gian và
công sức, nhất là khi phải lặp lại cùng một cách với nhiều bài học và nhiều chủ đề.
Trong DH Tin học, một cách thực hiện khác có tính khái quát và khoa học hơn đó
là lựa chọn các “mẫu DH” (hoặc “trường hợp DH”) phù hợp với từng trường hợp cụ
thể của các mạch KT Tin học và phù hợp với mục tiêu YCCĐ về nội dung GD và PC,
NL cần hình thành cho HS. Cách thực hiện này có thể được cụ thể hóa qua các bước
sau đây:
Bước 1: Liệt kê các đơn vị KT từ các bài học của chủ đề.
Bước 2: Phân loại từng đơn vị KT vào các trường hợp cụ thể của các mạch KT
Tin học: CS, ICT và DL. Dưới đây là các trường hợp phổ biến của các mạch KT này:
- Mạch CS (Khoa học máy tính): Khái niệm, Thuật ngữ, Nguyên lí, Nguyên tắc,
Quy trình (thuật toán).
- Mạch ICT (Ứng dụng tin học): Chức năng (công cụ, thiết bị), Quy trình (thực
hiện thao tác), Quy tắc (sử dụng thiết bị).
36
- Mạch DL (Học vấn số): Quy định (về đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi
trường số), Quy định (về đảm bảo vệ sinh, sức khỏe và an toàn thiết bị).
Bước 3: Đối chiếu từng trường hợp của các mạch KT với YCCĐ về nội dung và
về PC, NL để xác định các mẫu DH phù hợp sao cho chúng phủ kín được tất cả trường
hợp.
Sản phẩm cần thu được của ba bước trên đây bao gồm:
1) Bảng các đơn vị KT của chủ đề, trong đó có đánh dấu mỗi đơn vị KT thuộc
trường hợp nào của các mạch KT Tin học.
2) Các mẫu DH cho các trường hợp trên đây.
3) Các hình thức tổ chức DH để thực hiện các mẫu DH đã nêu.
a) Xác định và phân loại các đơn vị KT của chủ đề
Căn cứ vào mô tả về YCCĐ của chủ đề, xác định các đơn vị KT của chủ đề. Các
đơn vị KT này phải được trình bày thuần túy về mặt KT, lược bỏ đi những từ ngữ được
sử dụng để biểu thị về mức độ YCCĐ đối với HS. Tiếp theo, duyệt lại từng đơn vị KT
và phân loại chúng vào một trong ba mạch KT Tin học (CS, ICT và DL). Cuối cùng,
chỉ rõ đơn vị KT đó thuộc trường hợp nào trong các mạch KT đã chỉ ra. Sự phân loại
này có thể tương đối vì các mạch KT có sự giao nhau. Ví dụ, bảng dưới đây trình bày
các đơn vị KT của chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta” và phân loại tương ứng.
Bảng 3.9. Nội dung KT của chủ đề và phân loại
STT Nội dung KT Phân loại
1. Những máy tính thông dụng bao gồm: Máy tính để bàn, CS: Khái niệm.
máy tính xách tay, máy tính bảng, điện thoại thông
minh.
2. Các thành phần cơ bản của máy tính bao gồm: Màn CS: Khái niệm.
hình, thân máy, bàn phím và chuột.
3. Chức năng của các thiết bị cơ bản (lớp 3): ICT: Chức năng.
- Bàn phím dùng để gõ các chữ và các số gửi vào
bên trong máy tính.
- Chuột dùng để điều khiển máy tính nhanh chóng
và thuận tiện.
- Màn hình để hiện ra các hình ảnh khi máy tính
HĐ.
37
- Thân máy chứa các bộ phận xử lí thông tin.
4. Cấu tạo chuột: Nút trái; Nút phải; Nút giữa. ICT: Chức năng.
5. Cách cầm chuột đúng: ICT: Quy tắc.

- Bàn tay và cổ tay ở vị trí thẳng hàng. DL: Quy định.
- Không uốn cong cổ tay.
- Đặt các ngón tay nhẹ nhàng lên các nút chuột.
- Không để ngón tay lơ lửng phía trên chuột.
6. Bốn thao tác dùng chuột: Di chuyển, nháy, nháy đúp, ICT: Quy tắc.
kéo thả chuột.
7. Quy trình bật máy tính: ICT: Quy trình.

- Bật nguồn điện. DL: Quy định.
- Bật công tắc nguồn.
- Bật màn hình.
8. Quy trình tắt máy tính: ICT: Quy trình.

- Nháy chuột vào lệnh Start. DL: Quy định.
- Lần lượt nháy chuột vào các lệnh Power và Shut
down.
- Tắt màn hình và tắt nguồn điện.
9. Tư thế ngồi làm việc với máy tính: ICT: Quy tắc.
- Ngồi thẳng lưng, không ngả trước, không ngả DL: Quy định.
sau.
- Mắt cao hơn mép trên màn hình, cách màn hình
50 cm.
- Bàn phím đặt ở giữa, hai tay thả lỏng trên bàn
phím.
10. Quy tắc an toàn về điện và đề phòng tai nạn về điện khi ICT: Quy tắc.
sử dụng máy tính. DL: Quy định.
- Bật và tắt máy đúng quy trình.
- Không chạm tay vào chân phích khi cắm điện,
ta chỉ được phép tiếp xúc với vỏ cách điện.
- Giữ cho tay khô ráo khi sử dụng máy tính, tránh
nước tiếp xúc với máy tính và các thiết bị.
38
- Giữ cho máy tính trong môi trường không bị ẩm
thấp.
- Tắt máy tính khi trời có giông bão, sấm chớp
hoặc khi điện không ổn định.
b) Xác định mẫu DH cho các phân loại KT

Tiến hành đối chiếu từng đơn vị KT đã phân loại trong các bài học với YCCĐ về
nội dung DH và PC, NL cần hình thành đã được xác định ở các bước trước, từ đó dự
kiến mẫu DH phù hợp (xem lí thuyết về các mẫu DH ở Chương 2). Dưới đây là một số
ví dụ tiêu biểu về việc sử dụng các mẫu DH này.
b.1) DH nhận dạng và thể hiện
Ví dụ về HĐ nhận dạng và thể hiện khái niệm
Sau khi giới thiệu cho HS máy tính để bàn và các bộ phận của nó, GV sẽ giúp HS
nhận diện được hình dạng của chúng thông qua hai HĐ nhận dạng và thể hiện khái
niệm, chẳng hạn như sau:
Các HĐ nhận dạng
- GV đưa ra hình ảnh hoặc video về nhiều loại máy tính. HS cần chỉ ra đâu là máy
tính để bàn.
- GV đưa ra hình ảnh hoặc video một số máy tính để bàn nhưng với các loại màn
hình, bàn phím và chuột khác nhau. Khác nhau ở đây là khác về hình dáng, đặc điểm
(“công thái” hoặc “không công thái”) và kiểu kết nối (“có dây” và “không dây”). HS
cần chỉ ra từng bộ phận cho từng máy tính.
- GV đưa ra nhiều thiết bị, bộ phận của máy tính để bàn và văn phòng. HS chọn
chúng để ghép thành một hoặc nhiều máy tính để bàn nhất có thể được.
Các HĐ thể hiện
- GV khuyến khích HS vẽ hình một chiếc máy tính để bàn theo trí tưởng tượng
của mình.
- GV khuyến khích HS giới thiệu và tả về một chiếc máy tính để bàn mà em biết,
hơn nữa đó là chiếc máy tính chưa từng nhìn thấy trong tiết học (ví dụ máy tính để bàn
“all in one”).
Ví dụ về HĐ nhận dạng và thể hiện quy trình
Sau khi GV giới thiệu cho HS quy trình bật và tắt máy tính, GV sẽ giúp HS nhớ
được quy trình cũng như tránh thực hiện sai quy trình thông qua hai HĐ nhận dạng và
thể hiện quy trình, chẳng hạn như sau:
HĐ nhận dạng.
- Em hãy đánh lại số thứ tự cho các bức tranh để nhận được các bước khởi động
máy tính.
39
HĐ thể hiện
- Em hãy sử dụng các từ sau đây để điền vào chỗ trống trong các bước cho bên
dưới để nhận được cách tắt máy tính: Power, Shut down, Start, nguồn điện.
o Bước 1: Nháy chuột vào lệnh …
o Bước 4: Tắt màn hình và ngắt …
b.2) DH hình thành và bồi dưỡng tư duy chung
Ví dụ rèn luyện tư duy so sánh và phân tích
Yêu cầu HĐ: Em hãy tìm dấu hiệu đặc trưng của các máy tính thông dụng (máy
tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng và điện thoại thông minh) để giúp so
sánh, phân biệt giữa chúng.
- Đáp án để so sánh:
Máy tính Dấu hiệu đặc trưng của các thành phần
Máy tính để - Các thành phần (màn hình, thân máy, bàn phím, chuột) riêng rẽ.
bàn - Các thành phần kết nối với nhau có dây hoặc không dây.
- Các thành phần gắn liền với nhau.

Máy tính - Có màn hình gấp vào, mở ra được, có thể xoay.
xách tay - Bàn phím nằm trên thân máy.
- Chuột nằm trên thân máy.
- Tất cả liền một khối.

- Màn hình cố định và tích hợp cả 3 chức năng: Màn hình, bàn
Máy tính phím và chuột.
bảng - Không có bàn phím và chuột riêng. Màn hình có thể hiện bàn
phím ảo. Màn hình cảm ứng cho phép thao tác chạm ngón tay như
điều khiển bằng chuột.
- Giống với máy tính bảng về hình thức chung: Tất cả liền một
Điện thoại khối, màn hình cố định và tích hợp cả 3 chức năng: Màn hình, bàn
thông minh phím và chuột.
- Thường có hình dạng, khối lượng nhỏ hơn máy tính bảng.
40
Ví dụ rèn luyện tư duy phân tích và tổng hợp
- Yêu cầu HĐ: Từ các dấu hiệu đặc trưng của các máy tính thông dụng và chức
năng của các bộ phận của máy tính, em hãy kể ra một số điểm giống nhau và một số
điểm khác nhau giữa chúng.
o Máy tính nào cũng có màn hình. Màn hình để đưa ra thông tin như hình ảnh,
video, chữ, số, …
o Máy tính nào cũng có thân máy. Thân máy để chứa các bộ phận xử lí thông tin
bên trong.
o Có máy tính có bàn phím rời (máy tính để bàn), có máy tính có bàn phím gắn
liền với thân máy (máy tính xách tay), có máy tính không có bàn phím cứng (bàn phím
thật/vật lí) mà chỉ có bàn phím ảo (máy tính bảng và điện thoại thông minh có màn
hình cảm ứng). Tương tự như vậy đối với thiết bị chuột của máy tính. Bàn phím và
chuột để ta tương tác/giao tiếp với máy tính, gõ chữ và số vào máy tính, lựa chọn các
đối tượng hiện trên màn hình.
Ví dụ rèn luyện tư duy khái quát
- Yêu cầu HĐ: Qua hai bài học tìm hiểu về máy tính, em hãy nói một vài câu ngắn
gọn những gì em biết về máy tính nhé!
Dưới đây là một số câu trả lời:
o Máy tính xuất hiện ở khắp nơi, giúp chúng ta nhiều công việc trong học tập và
cuộc sống.
o Các máy tính đều có các bộ phận thân máy (chứa bộ phận xử lí), màn hình (để
đưa thông tin ra), bàn phím và chuột (để đưa thông tin vào). Chuột và bàn phím có thể
được tích hợp vào trong màn hình.
o Một số máy tính, ví dụ như máy tính bản và điện thoại thông minh có màn hình
cảm ứng vừa để đưa ra thông tin vừa để nhận vào thông tin điều khiển.
41
b.3) DH hình thành và bồi dưỡng tư duy máy tính
Ví dụ về rèn luyện tư duy thuật toán
Trong trò chơi dưới đây, em hãy kể ra các bước để cẩu 3 thanh gỗ từ thảm cỏ A
sang thảm cỏ C. Sau khi cẩu xong, các thanh gỗ phải được đặt lên nhau như lúc ban
đầu nhé!
Chú ý:
- Tại mỗi bước cần cầu chỉ
mang được một thanh gỗ từ C
thảm cỏ này sang thảm cỏ khác.
- Mỗi thảm cỏ chỉ đủ chỗ cho B
một thanh gỗ, do đó chúng chỉ
có thể đặt chồng lên nhau. A
Ví dụ về sử dụng cách nói “nếu … thì”

Em hãy điền vào các chỗ trống trong các bước thực hiện cộng 2 số có ba chữ số
có nhớ cho trong bảng dưới đây.
Các bước thực hiện cách cộng hai số có 3 chữ số:
Cộng từ phải qua trái Ví dụ 1: Ví dụ 2:

theo các bước sau Cộng không nhớ Cộng có nhớ 2 lần
Bước 1: Cộng Hàng đơn vị.

6 4 3 6 4 7
- Nếu tổng < 10 thì ghi kết quả
là tổng đó. 2 5 2 2 5 8
- Nếu tổng > 10 thì ghi kết quả
là chữ số hàng đơn vị của tổng và 5 5
ghi nhận “có nhớ”. nhớ
Bước 2: Cộng Hàng chục.

6 4 3 6 4 7
- Nếu có nhớ thì tổng đó được
cộng thêm 1. 2 5 2 2 5 8
- Nếu …? thì ghi kết quả là tổng
đó. 9 5 0 5
nhớ
42
- …? tổng > 10 thì ghi kết quả
là chữ số hàng đơn vị của tổng và
ghi nhận “có nhớ”.
Bước 3: Cộng Hàng trăm.

6 4 3 6 4 7
- Nếu có nhớ …? tổng đó được
cộng thêm 1. 2 5 2 2 5 8
- Ghi kết quả là tổng đó.
8 9 5 9 0 5
b.4) DH định hướng sản phẩm

Ví dụ: Tạo sản phẩm tại lớp, tận dụng tài nguyên có sẵn.
Bước 1: GV giới thiệu sản phẩm mẫu
GV chuẩn bị một bài trình chiếu mẫu gồm 04 trang chiếu trong đó, mỗi trang
chiếu chứa một hoặc một số hình chèn từ thư viện ClipArt có sẵn của phần mềm trình
chiếu. Bài trình chiếu có dạng như hình dưới đây. Sau đó, GV khuyến khích HS tạo
các bài trình chiếu tương tự, lấy những hình ảnh mà các em thích từ ClipArt đã có. Với
mỗi trang chiếu, GV khích lệ HS gõ vào những dòng tiêu đề giới thiệu hấp dẫn, sinh
động cho hình ảnh đã chèn vào.
43
Hình 3.1. Bài trình chiếu mẫu
Bước 2: GV gợi ý hoặc hướng dẫn HS cách tạo sản phẩm đích
GV viên thực hiện quá trình tạo bài trình chiếu mẫu cho HS quan sát, trong đó
chú ý làm chậm một số thao tác như:
- Cách chọn mẫu trình chiếu.
- Cách chọn một bức tranh từ ClipArt.
- Cách thay đổi phông chữ ở dòng tiêu đề.
- Cách di chuyển và thay đổi kích thước bức tranh trên trang chiếu.
Bước 3: HS tạo sản phẩm đích
GV tổ chức cho HS HĐ học tập phù hợp để các em tạo sản phẩm là bài trình chiếu
của mình theo mẫu. Trong quá trình HS thực hiện, GV khuyến khích, gợi ý và hướng
dẫn khi cần thiết. Đối với lớp 3, không yêu cầu HS phải gõ được tiếng Việt có dấu.
Bước 4: HS báo cáo kết quả và nghe nhận xét, đánh giá
- Một số HS hoặc một số đại diện nhóm trình bày kết quả.
- Các HS khác nhận, đóng góp, bổ sung.
- GV nhận xét, khen ngợi sản phẩm của HS.
Hình dưới đây là minh họa sản phẩm của một HS.
44
Hình 3.2. Bài trình chiếu của em
Ví dụ: Tạo sản phẩm tại lớp nhưng có sự chuẩn bị trước ở nhà.
Trong ví dụ này, các bước thực hiện như ví dụ 1, nhưng yêu cầu tạo sản phẩm ở
cấp độ cao hơn và do đó huy động, khích lệ các HS nhiều hơn về PC, NL cần hướng
đến. Ở bước 1, GV giới thiệu một bài trình chiếu giả định là của một bạn HS cùng lứa
tuổi. Bài trình chiếu cũng có 04 trang chiếu nhưng gồm các hình ảnh không có sẵn, đòi
hỏi các em phải nhờ sự hỗ trợ của gia đình. Do đó mức độ yêu cầu này có thể không
phù hợp với một số đối tượng HS, tuy nhiên nếu thực hiện được thì rất tốt.
Một cách phát biểu yêu cầu ở bước 1 có thể là: “Dưới đây là bài trình chiếu giới
thiệu các bức tranh của một bạn HS. Em đã vẽ được những bức tranh nào ở lớp và ở
nhà? Hãy tạo bài trình chiếu để chia sẻ với các bạn những bức tranh của em với những
lời giới thiệu hấp dẫn. Em có thể nhờ bố, mẹ hoặc anh, chị chụp những bức tranh của
em rồi gửi cho cô giáo. Cô sẽ giúp em chuyển những bức tranh này vào máy tính cho
em. Tại lớp, em sẽ tạo bài trình chiếu giới thiệu những bức tranh của mình để chia sẻ
với cả lớp.”.
45
Hình 3.3. Bài trình chiếu tranh của em vẽ
c) Hình thức tổ chức DH đối với các PP DH đã nêu
Có nhiều cách tổ chức DH để thực hiện các PP và kĩ thuật DH, trong đó có các
PPDH trên đây. Dưới đây là một số hình thức tổ chức DH tiêu biểu và phù hợp với HS
tiểu học để DH theo chủ đề, nhằm hình thành PC và NL của HS.
c.1) Tổ chức cho HS chơi trò chơi
GV tổ chức cho HS chơi một trò chơi sao cho thông qua đó, HS tiếp nhận được
KT, KN mới, hoặc được luyện tập vận dụng KT đã học, hoặc tạo ra một sản phẩm số
theo yêu cầu. Nói một cách ngắn gọn, HS được học thông qua chơi trò chơi. Ngoài ra,
GV có thể lồng ghép vào trong trò chơi những nội dung GD về PC và NL cần đạt được.
Trò chơi có thể được thiết kế cho từng cá nhân, cho một cặp hay cho một nhóm HS
cùng tham gia chơi.
Ví dụ điển hình của trò chơi dành cho một HS là trò chơi Typing. Trong trò chơi,
HS cố gắng giúp nhân vật vượt qua các chướng ngại vật bằng cách gõ các phím trên
bàn phím theo quy định của trò chơi. Quy định này thể hiện nội dung của các bài học
gõ phím. Cứ sau mỗi lần giúp nhân vật đi đến được một điểm đích, các em cần giúp
nhân vật đi đến điểm đích mới với số phím phải gõ nhiều hơn, trong đó số hàng phím
tăng lên và tổ hợp phím cần gõ cũng tăng dần. Muốn giành được nhiều chiến thắng
trong trò chơi, HS phải biết ngồi đúng tư thế, biết cách đặt bàn tay và ngón tay trên bàn
phím, biết gõ đúng và gõ nhanh các phím. GV là người khích lệ các em dành chiến
thắng, GD cho các em PC kiên trì và chăm chỉ.
GV có thể tự thiết kế các trò chơi GD dành cho các cặp hoặc các nhóm nhỏ HS
cùng tham gia chơi, ví dụ như trò chơi ô chữ, trò chơi tìm đường trong mê cung, trò
chơi vượt chướng ngại vật. Mỗi loại trò chơi đều cài đặt trong đó dụng ý sư phạm nhằm
giúp HS nhớ lại KT hoặc thực hành, vận dụng và hình thành, bồi dưỡng cho các em
những PC, NL mà chủ đề (bài học) hướng đến. Ví dụ, một trò chơi tìm đường trong mê
cung có thể được thiết kế theo ý tưởng sau: Muốn chọn đúng đường để đi tiếp HS phải
trả lời đúng một câu hỏi hoặc chọn được khẳng định đúng trong số các khẳng định đã
nêu. Trò chơi kết thúc khi các em tìm được một con đường thoát khỏi mê cung. Những
46
câu hỏi và những câu khẳng định này được thiết kế theo nội dung của các bài học trong
chủ đề.
c.2) Tổ chức cho HS tham gia một cuộc thi
Các trò chơi được sử dụng trong DH thường có dạng giống như một cuộc thi, hoặc
ngược lại các cuộc thi có dạng giống như trò chơi. Các mức độ đánh giá trong cuộc thi
tất nhiên sẽ là “nhất”, “nhì”, “ba” với các tiêu chí đánh giá có thể là: Nhanh nhất, đúng
nhất, nhiều nhất, tốt nhất và tương tự như thế đối với “nhì” và “ba”. Với một khung
như vậy, GV có thể thiết kế được rất nhiều cuộc thi trong các bài học của chủ đề. Ví
dụ, trong DH nhận dạng và thể hiện, nhóm HS nào thực hiện nhanh và đúng nhất các
yêu cầu nhận dạng và thể hiện sẽ là nhóm giành giải nhất trong cuộc thi. Hoặc, trong
DH định hướng sản phẩm, nhóm HS nào tạo ra được sản phẩm tốt nhất sẽ là nhóm
được xếp thứ nhất. Trước đó GV sẽ đưa ra một số tiêu chí để đánh giá sản phẩm.
c.3) Tổ chức cho HS HĐ nhóm theo kĩ thuật DH nhanh
Các kĩ thuật DH nhanh có thể kể đến như: Công đoạn (Pass the Problem), Phòng
tranh (Walk in Gallery), Động não (Brain Storming), Tia chớp (Flash light), …
Kĩ thuật công đoạn là một trong các kĩ thuật DH nhanh tiêu biểu rất thích hợp
trong DH Tin học. Kĩ thuật công đoạn thường có 02 yêu cầu HĐ được phát ra cho các
cặp nhóm HS. Kết quả thực hiện mỗi yêu cầu HĐ là một sản phẩm cụ thể. Mỗi cặp
nhóm HĐ thành hai giai đoạn ngắn. Ở giai đoạn 1, mỗi nhóm giải quyết một yêu cầu.
Ở giai đoạn 2, hai nhóm chuyển sản phẩm cho nhau để kiểm tra, bổ sung và thống nhất
thành một sản phẩm chung.
Kĩ thuật công đoạn có thể áp dụng trong DH Tin học ở cấp tiểu học. Một cặp
nhóm thường là các HS ngồi cùng bàn. Nếu bàn có một số lẻ HS thì điều chuyển chỗ
ngồi cho các em (nếu thuận lợi) để mỗi bàn có chẵn HS. Nếu mỗi bàn chỉ có hai HS
thì chuyển thành HĐ theo cặp hoặc coi hai bàn liền kề là một cặp nhóm, khi đó HS hai
bàn cuối mỗi dãy dọc nếu dư ra thì được di chuyển lên các bàn trên.
Kĩ thuật công đoạn được áp dụng cho hầu hết các HĐ có thể phân ra thành hai
yêu cầu (hoặc hai nhóm yêu cầu) độc lập và tương đương nhau về độ khó và thời gian
hoàn thành. Do đó lưu ý rằng kĩ thuật công đoạn không áp dụng cho các HĐ học mà
yêu cầu sau chỉ có thể thực hiện khi giải quyết xong yêu cầu trước đó (chúng không có
tính độc lập) hoặc thời gian hay độ khó của các yêu cầu cách biệt quá nhiều (chúng
không có tính tương đương).
Ví dụ, trong DH hình thành và bồi dưỡng tư duy, tình huống “Tìm các đặc trưng
so sánh giữa các loại máy tính thông dụng” có thể tổ chức DH theo kĩ thuật công đoạn
với hai yêu cầu độc lập và tương đương như sau:
1) Em hãy tìm những đặc trưng của máy tính đề bàn và máy tính xách tay để giúp
phân biệt hai loại máy tính này.
2) Em hãy tìm những đặc trưng của máy tính xách tay và máy tính bảng để giúp
phân biệt hai loại máy tính này.
47
4.3. BÀI TẬP 4
Xét chủ đề/bài học về “Thông tin và xử lí thông tin” thầy/cô đã xác định được các
biểu hiện của PC và NL sau khi học xong chủ đề sau bài tập 3. Thầy cô hãy đề xuất
các nội dung hoặc HĐ DH trong các bài học của chủ đề để minh họa các mẫu DH sau
đây.
a) DH phát triển trí thông minh ngôn ngữ.
b) DH nhận dạng và thể hiện.
c) DH hình thành và bồi dưỡng các thao tác trí tuệ chung.
d) DH bồi dưỡng tư duy máy tính.
e) DH định hướng sản phẩm.
Chủ đề 5. Lựa chọn thiết bị, phương tiện DH

Quá trình DH thực hiện hai công việc: DH và đánh giá. Hai công việc này đều
cần đến những thiết bị, công cụ và phương tiện xác định tương ứng. Nói cách khác việc
lựa chọn thiết bị và phương tiện DH căn cứ vào PP, cách tổ chức HĐ học và PP, cách
tổ chức HĐ đánh giá. Vì vậy sản phẩm của bước này bao gồm:
1) Bảng các thiết bị và phương tiện sử dụng cho các PP và cách tổ chức DH.
2) Bảng các thiết bị và phương tiện sử dụng cho các PP và cách tổ chức kiếm
tra đánh giá.
a) Lựa chọn thiết bị và phương tiện cho các PP và cách tổ chức DH
Các thiết bị và phương tiện DH cho một chủ đề là hợp thành của chúng từ các bài
học của chủ đề, còn các thiết bị và phương tiện DH của từng bài học lại là hợp thành
của chúng từ tất cả các HĐ học của bài học đó. Như vậy, việc lựa chọn các thiết bị và
phương tiện DH một chủ đề phải theo trình tự từ nhỏ đến lớn: Từ các HĐ học đến bài
học, từ các bài học đến chủ đề. Tuy nhiên, ở đây việc lựa chọn các thiết bị và phương
tiện DH sẽ được xác định dựa trên các mẫu DH đã được xác định ở bước 4.
Danh mục thiết bị và phương tiện DH chung
1) Máy tính của GV, máy chiếu.
2) Máy tính của HS (trong DH có máy tính).
3) Tài liệu CT GDPT môn tin học.
4) SGK, SGV, SBT (nếu có).
5) Tài liệu tham khảo (nếu có).
6) Phần mềm DH.
7) Phần mềm trò chơi (nếu có).
8) Các bảng phụ và phiếu học tập (nếu có).
48
Công cụ và phương tiện phổ biến cho các mẫu DH
Bảng 3.10. Công cụ và phương tiện DH
Mẫu DH Công cụ và phương tiện học
Nhận dạng và - Các câu hỏi nhận dạng và thể hiện.

thể hiện - Các hình ảnh, video minh họa đi kèm câu hỏi nhận dạng và
thể hiện (nếu có).
Định hướng sản - Các mẫu sản phẩm đích.

phẩm - Các hình ảnh, tệp với định dạng thích hợp đi kèm mẫu sản
phẩm đích.
Hình thành tư - Các câu hỏi, bài tập, tình huống giúp hình thành và tập luyện
duy chung các HĐ trí tuệ phổ biến.
- Phần mềm bản đồ tư duy.
- Đáp án mẫu.
Hình thành tư - Các câu hỏi, bài tập, tình huống giúp hình thành và tập luyện
duy máy tính tư duy thuật toán, tư duy phân rã.
- Đáp án mẫu.
b) Lựa chọn thiết bị và phương tiện DH cho kiểm tra đánh giá
Có hai kiểu đánh giá: Đánh giá định kì và đánh giá quá trình. Các thiết bị và
phương tiện cho kiểm tra đánh giá sẽ được lựa chọn theo hai kiểu đánh giá này. Mặt
khác, các PP đánh giá dựa trên phương tiện và môi trường công nghệ mới cần đến các
thiết bị như phần mềm, máy tính và Internet. Bảng dưới đây trình bày một cách hệ
thống các công cụ, phương tiện và môi trường được sử dụng trong các PP và kiểu đánh
giá khác nhau.
Bảng 3.11. Công cụ và phương tiện kiểm tra, đánh giá
Kiểu Phương tiện, môi
PP đánh giá Công cụ đánh giá
đánh giá trường đánh giá
Đề bài kiểm tra: - Giấy: Làm bài trên
- Trắc nghiệm. - 15 phút. giấy.
Đánh - Tự luận. - 45 phút (1 tiết). - Máy tính: Thực hành
định kì - Thực hành. - Giữa kì. hoặc làm bài trên máy
- Học kì. tính.
- Internet: Làm bài hoặc
nộp bài trên web.
- Trắc nghiệm. - Câu hỏi, bài tập. - Giấy: Ghi chép và trả
Đánh giá - Tự luận. - Phiếu học tập. lời trên giấy.
quá trình - Thực hành. - Sản phẩm HĐ.
- Các công cụ khác.
49
- Tổ chức HĐ. - Máy tính: Thực hành
- Hồ sơ học tập. hoặc tạo sản phẩm trên
máy tính.
- Internet: Trả lời hoặc
tạo sản phẩm trên web.
- Trắc nghiệm. - Bảng hướng dẫn đánh - Giấy: Ghi chép biên
- Tự luận. giá. bản và trả lời trên giấy.
Tự đánh - Phiếu học tập.
- Thực hành. - Máy tính: Thực hành
giá và - Sản phẩm HĐ.
- Tổ chức HĐ. hoặc tạo sản phẩm trên
đánh giá - Các công cụ khác. máy tính.
lẫn nhau
- Internet: Trả lời hoặc
tạo sản phẩm trên web.
5.3. BÀI TẬP 5
Xét chủ đề/bài học về “Thông tin và xử lí thông tin” thầy/cô đã hoàn thiện các
yêu cầu sau bài tập 4.
a) Thầy cô hãy cho biết các thiết bị, phương tiện DH tối thiểu cho chủ đề này.
b) Thầy cô hãy đề xuất các thiết bị, phương tiện, học liệu, môi trường DH lí tưởng
để thực hiện DH chủ đề này sao cho có thể thực hiện được các kĩ thuật DH và các cách
tổ chức DH trong đó ứng dụng CNTT một cách hiệu quả.
Chủ đề 6. Thiết kế tiến trình tổ chức DH

Nhiệm vụ của bước 6 này là chỉ ra tiến trình DH chung của toàn bộ chủ đề và các
bài học của từng chủ đề.
Tiến trình DH của toàn bộ chủ đề cho biết các thông tin sau: Chủ đề thực hiện các
chủ đề lớn, chủ đề con nào; Thực hiện các YCCĐ nào của CT; Chiếm tổng số bao
nhiêu tiết; và tên các bài học theo từng tiết với các đề mục KT tương ứng.
Tiến trình DH của từng bài học, trong đó với mỗi bài, cung cấp các thông tin sau:
Dạng bài (DH có máy tính, DH không máy tính, DH trải nghiệm), YCCĐ và chuỗi các
HĐ của bài học. Mỗi HĐ chỉ ra: Tên HĐ, thời gian thực hiện, mục tiêu của HĐ, sản
phẩm dự kiến của HS và tóm tắt nội dung KT của HĐ đó.
Như vậy sản phẩm cần nhận được của bước thiết kế tiến trình tổ chức DH bao
gồm:
1) Bảng tiến trình DH chủ đề.
2) Các bảng tiến trình DH cho từng bài học của chủ đề.
Chú ý: Các bảng tiến trình DH trên đây, mỗi loại có một khung thống nhất. Nhưng
nội dung bên trong của các bảng có thể khác nhau tùy theo ý đồ sư phạm của từng GV.
50
a) Xác định tiến trình tổ chức DH các bài học của chủ đề
Từ cấu trúc các bài học của chủ đề, lập bảng tiến trình tổ chức DH các bài học của
chủ đề theo mẫu dưới đây. Cấu trúc bài học của chủ đề do GV quyết định, do đó các
GV khác nhau có thể thiết kế số lượng bài học và nội dung KT trong từng bài khác
nhau.
Bảng 3.12. Mẫu bảng tiến trình tổ chức DH chủ đề …
Chủ đề: Tên chủ đề (lớp, số tiết)

YCCĐ: Nêu tóm tắt các YCCĐ của CT
Thời lượng: Tổng số tiết: …, từ tiết … đến tiết ….
Tiết Nội dung
Bài 1. Tên bài 1

1 - Đề mục KT 1.
- Đề mục KT 2.
- ….
2 Bài 2. Tên bài 2

- Đề mục KT 1.
- Đề mục KT 2.
- ….
3 …
Dưới đây là ví dụ về tiến trình DH các bài học của chủ đề “Máy tính trong cuộc
sống quanh ta”.
Bảng 3.13. Tiến trình tổ chức DH chủ đề
“Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
Chủ đề lớn: Máy tính và em.
Chủ đề con: Khám phá máy tính.
YCCĐ: Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con.
Thời lượng: 5 tiết, từ tiết 6 đến tiết 10.
51
Tiết Nội dung
Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính (1 tiết)
1 - Lợi ích của máy tính.
2 Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết)

3 Bài 3. Bước đầu làm việc với máy tính (1 tiết – thực hành)
- Cách sử dụng chuột.
4 Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết)

5 Bài 5. Trò chơi khám phá máy tính (1 tiết – thực hành)
b) Xác định tiến trình tổ chức DH cho từng bài học của chủ đề
Đối với từng bài học của chủ đề, lập bảng các HĐ học của bài học theo mẫu sau
dưới đây. Các bảng có nói chung một khung các HĐ chính và nói chung gồm 04 HĐ
chính là: (1) Xác định vấn đề chính cần giải quyết; (2) Hình thành KT mới; (3) Luyện
tập; (4) Vận dụng/mở rộng. GV sẽ quyết định số lượng và nội dung HĐ thành phần
trong từng HĐ chính này.
Tùy vào từng chủ đề, từng bài học, một số HĐ chính có thể kết hợp cùng nhau, ví
dụ: “Hình thành KT mới và luyện tập”, hoặc “Luyện tập và vận dụng”. Trong tất cả
chủ đề chắc chắn phải có HĐ vận dụng/mở rộng nhưng không nhất thiết bài học nào
cũng phải có HĐ này, nhất là HĐ mở rộng. Riêng đối với bài thực hành có thể không
có HĐ hình thành KT mới.
Mỗi tiết học ở cấp tiểu học chỉ có 35 phút và nên thực hiện mỗi bài học trọn vẹn
trong một tiết. Với đặc điểm này, một số HĐ (đặc biệt là “xác định vấn đề chính cần
giải quyết” và “vận dụng/mở rộng”) không nên có quá 02 HĐ thành phần, thậm chí có
thể không cần chia thành các HĐ thành phần. Trong trường hợp này, bảng trên không
cần hai cột “HĐ thành phần” và “Tên HĐ” và có thể thiết kế như mẫu đơn giản dưới
đây.
52
Bảng 3.14. Mẫu: Bảng tiến trình tổ chức DH bài …..
chủ đề …..
Dạng bài: Tên dạng bài.
YCCĐ: Chỉ ra các YCCĐ của bài học nhưng viết dưới dạng mục tiêu bài học.
Tóm tắt nội dung
Mục tiêu của HĐ Sản phẩm dự kiến của HS
KT
HĐ 1: Xác định vấn đề chính cần giải quyết (thời gian)
… … …
HĐ 2: Hình thành KT mới (thời gian)
HĐ 2.1. Tên HĐ (thời gian)
… … …
… … …
HĐ 3: Luyện tập (thời gian)
… … …
… … …
HĐ 4: Vận dụng/mở rộng (thời gian)
… … …
Hướng dẫn học ở nhà (thời gian) (nếu có)
…
Dưới đây là ví dụ về tiến trình DH bài “Máy tính và các thành phần của máy tính”
của chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”.
Bảng 3.15. Minh họa tiết trình tổ chức DH
“Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính”
Dạng bài: DH không máy tính.

YCCĐ
- HS biết được một cách đơn giản về lợi ích của máy tính.
- HS nhận diện và phân biệt được các thành phần cơ bản của máy tính để bàn: Màn
hình, thân máy, bàn phím, chuột.
- HS nêu được sơ lược về chức năng của bàn phím và chuột, màn hình và loa.
53
Sản phẩm dự kiến của
Mục tiêu của HĐ Tóm tắt nội dung KT
HS
HĐ 1: Xác định vấn đề chính cần giải quyết
Ổ định lớp (3 phút). Câu trả lời của HS cho - Máy tính được sử
Khởi động (10 phút). biết các bạn HS đang làm dụng trong gia đình,
gì với một chiếc máy tính trường học, văn phòng,
- HS biết được một số (cho trong một số bức nhà máy, …
lợi ích của máy tính. ảnh). - Máy tính có thể giúp
- HS hứng thú với việc em vẽ hình, làm toán,
tìm hiểu về của máy xem ảnh, nghe nhạc và
tính. xem phim.
HĐ 2: Hình thành KT mới (10 phút)
Kết quả nhận dạng của - Các bộ phận chính

HS về các thành phần cơ của máy tính gồm thân
- HS nhận dạng và phân
bản của những chiếc máy máy, màn hình, bàn
biệt được các thành phần
tính để bàn khác nhau do phím và chuột.
cơ bản của máy tính để
GV đưa ra (dưới dạng
bàn.
ảnh hoặc trong các đoạn
video).
HĐ 3: Luyện tập và vận dụng (10 phút)
- HS nhận dạng và phân - Trò chơi “Nối hình”: - (ôn tập, củng cố KT
biệt được các thành Kết quả HS nối các bộ của bài học).
phần cơ bản của máy của máy tính với nhau
tính. trong số nhiều thiết bị
- HS nêu được chức khác nhau.
năng của các thành - Trò chơi “Ghép
phần cơ bản của máy cặp”: Kết quả ghép
tính. đúng tên bộ phận của
máy tính với chức
năng của chúng.
Hướng dẫn học ở nhà (2 phút)
- GV khuyến khích HS về nhà tìm hiểu các loại máy tính phổ biến mà các em biết
hoặc đã từng nhìn thấy.
54
- GV khuyến HS cho biết từng bộ phận của những chiếc máy tính trên đây.
6.3. BÀI TẬP 6

Xét chủ đề/bài học về “Thông tin và xử lí thông tin” thầy/cô đã xác định xong
mục tiêu về nội dung KT và YCCĐ; PC và NL; các biểu hiện của PC và NL sau bài
tập 3. Thầy cô hãy đề xuất một tiến trình DH chủ đề này và trình bày tiến trình DH cho
một bài học của chủ đề.
55
PHẦN 2. KẾ HOẠCH BÀI DẠY MINH HỌA DH PHÁT TRIỂN PC, NL
HS TIỂU HỌC
Kế hoạch bài dạy minh họa lớp 3 và câu hỏi
Kế hoạch DH chủ đề 1
MÁY TÍNH TRONG CUỘC SỐNG QUANH TA (5 tiết) – LỚP 3
Cấu trúc chủ đề
Tên chủ đề. Máy tính trong cuộc sống quanh ta (lớp 3, 5 tiết).
Chủ đề lớn. Máy tính và em.
Chủ đề con. Khám phá máy tính.
YCCĐ. Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con.
Thời lượng. 5 tiết, từ tiết 6 đến tiết 10.
Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính (1 tiết).
Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết).

Bài 3. Bước đầu làm việc với máy tính (1 tiết – thực hành).
Cấu trúc các bài
- Cách sử dụng chuột.
học.
Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết).

Bài 5. Trò chơi khám phá máy tính (1 tiết – thực hành).
56
1. YCCĐ
a. Xác định các YCCĐ
Chủ đề: Khám phá máy tính (Lớp 3)
Mã YCCĐ
Nhận diện và phân biệt được hình dạng thường gặp của những máy tính thông
dụng như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng, điện thoại thông
(I)
minh cùng các thành phần cơ bản của chúng (màn hình, thân máy, bàn phím,
chuột).
Nêu được sơ lược về chức năng của bàn phím và chuột, màn hình và loa.
(II) Nhận biết được màn hình cảm ứng của máy tính bảng, điện thoại thông
minh,... cũng là thiết bị tiếp nhận thông tin vào.
Cầm được chuột đúng cách, thực hiện được các thao tác cơ bản: Di chuyển,
(III)
nháy, nháy đúp, kéo thả chuột.
Khởi động được máy tính. Kích hoạt được một phần mềm ứng dụng. Ra khỏi
(I) được hệ thống đang chạy theo đúng cách. Nêu được ví dụ cụ thể về những
thao tác không đúng cách sẽ gây tổn hại cho thiết bị khi sử dụng.
Biết và ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính, biết vị trí phù hợp của
màn hình (với mắt, với nguồn sáng trong phòng, ...). Nêu được tác hại của
(II)
việc ngồi sai tư thế hoặc sử dụng máy tính quá thời gian quy định cho lứa
tuổi. Nhận ra được tư thế ngồi sai khi làm việc với máy tính.
Biết thực hiện quy tắc an toàn về điện, có ý thức đề phòng tai nạn về điện khi
(III)
sử dụng máy tính.
b. Xác định mục tiêu cho các bài học của chủ đề
Chủ đề lớn: Máy tính và em.
Chủ đề con: Khám phá máy tính.
Vị trí bài học: 5 tiết, từ tiết 6 đến tiết 10.
Mục tiêu và các đề mục YCCĐ được thực hiện
Bài 1. Máy tính và các thành phần của máy tính Thực hiện được một phần của
(1 tiết) YCCĐ (I) và (II):
57
Mục tiêu - Biết được máy tính gồm các
- Biết được một cách đơn giản về lợi ích của thành phần cơ bản: Màn hình,
máy tính . thân máy, bàn phím, chuột.
- Nhận diện và phân biệt được các thành - Biết được các chức năng đơn
phần cơ bản của máy tính để bàn: Màn hình, giản của các bộ phận của máy
thân máy, bàn phím, chuột. tính.
- Nêu được sơ lược về chức năng của bàn

phím và chuột, màn hình và loa.
Nội dung
1) Lợi ích của máy tính.
2) Các thành phần cơ bản của máy
tính.
Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết) Thực hiện được phần còn lại của
Mục tiêu YCCĐ (I) và (II):
- Nhận diện và phân biệt được hình dạng - Nhận ra và phân biệt được
thường gặp của những máy tính thông dụng các loại máy tính phổ biến:
như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính để bàn, máy tính xách
máy tính bảng, và điện thoại thông minh. tay, máy tính bảng, và điện
thoại thông minh.
- Nhận biết được màn hình cảm ứng của
máy tính bảng, điện thoại thông minh vừa - Chỉ ra được màn hình, thân
là thiết bị đưa ra thông tin, vừa là thiết bị máy, bàn phím, chuột của các
tiếp nhận thông tin vào. máy tính trên đây.
- Nhận diện được các thành phần cơ bản của - Nhận biết được màn hình
những máy tính trên. cảm ứng của máy tính bảng,
điện thoại thông minh,... cũng
Nội dung là thiết bị tiếp nhận thông tin
1) Các loại máy tính phổ biến. vào.
2) Điểm khác nhau giữa các loại máy
tính phổ biến.
Bài 3. Bước đầu làm việc với máy tính (1 tiết – thực hành) Thực hiện toàn
và (IV)
- Cầm được chuột đúng cách, thực hiện được các thao tác cơ
bản: Di chuyển, nháy, nháy đúp, kéo thả chuột.
- Khởi động được máy tính. Kích hoạt được một phần mềm
ứng dụng. Ra khỏi được hệ thống đang chạy theo đúng cách.
58
- Nêu được ví dụ cụ thể về những thao tác không đúng cách
sẽ gây tổn hại cho thiết bị khi sử dụng.
Nội dung
1) Cách sử dụng chuột.
2) Bước đầu giao tiếp với máy tính.
Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết) Thực hiện toàn
Mục tiêu bộ YCCĐ (V)
và (VI)
- Biết và ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính, biết vị
trí phù hợp của màn hình (với mắt, với nguồn sáng trong
phòng, ...). Nêu được tác hại của việc ngồi sai tư thế hoặc sử
dụng máy tính quá thời gian quy định cho lứa tuổi. Nhận ra
được tư thế ngồi sai khi làm việc với máy tính.
- Biết thực hiện quy tắc an toàn về điện, có ý thức đề phòng
tai nạn về điện khi sử dụng máy tính.
Nội dung
1) Ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính.
2) An toàn về điện khi sử dụng máy tính.
Bài 5. Trò chơi khám phá máy tính (1 tiết – thực hành) Củng cố và kết
YCCĐ từ (i)-
- Ôn tập, củng cố những khái niệm mới, KT mới vừa được (vi).
được hình thành trong chủ đề.
- Rèn luyện tư duy sáng tạo.
Nội dung
1) Trò chơi nhận dạng máy tính.
2) Trò chơi sử dụng chuột máy tính.
c. Xác định các PC, NL được hình thành từ chủ đề
- Ham học: Có ý thức vận - Ham học: Trong các tình huống
PC dụng KT, KN học được ở nhà cụ thể, để ý và nhận ra được từng
trường vào đời sống hằng loại máy tính và các bộ phận của
ngày… chúng.
59
- Có trách nhiệm với bản - Có trách nhiệm với bản thân: Có
thân: Có ý thức giữ gìn vệ ý thức giữ gìn vệ sinh và bảo vệ
sinh, rèn luyện thân thể, sức khỏe khi làm việc với máy
chăm sóc sức khỏe. tính: Cầm chuột đúng cách để
- Có trách nhiệm với nhà không gây tổn thương cổ tay; Ngồi
trường và xã hội: Tích cực học đúng tư thế để bảo vệ sống
tham gia các HĐ tập thể, HĐ lưng, mắt và cổ; Thực hiện đúng
xã hội. quy tắc an toàn về điện.
- Có trách nhiệm trong HĐ tập
thể: Tích cực tham gia các HĐ học
theo nhóm (do GV tổ chức trên lớp
hoặc tự học ở nhà)
- Tự lực: Tự làm được những - Tự lực: Tự nhận dạng các loại

việc của mình ở nhà và ở máy tính thông dụng và các bộ
trường theo sự phân công, phận của chúng mỗi khi được nhìn
hướng dẫn. thấy hoặc tiếp xúc; Tự luyện tập
- Tự định hướng nghề cầm chuột đúng cách.
nghiệp: Bộc lộ được sở thích, - Tự định hướng nghề nghiệp:
khả năng của bản thân; Biết Thích làm việc với máy tính; Biết
NL tự chủ tên, HĐ chính và vai trò của một số nghề nghiệp hoặc lĩnh vực
và tự học một số nghề nghiệp. sử dụng máy tính trong công việc.
- Tự học, tự hoàn thiện: Có ý - Tự học, tự hoàn thiện: Có ý thức
thức tổng kết và trình bày tổng kết và trình bày được: Các
được những điều đã học. loại máy tính phổ biến; các thành
phần cơ bản của máy tính; chức
năng của bàn phím, chuột, màn
hình và loa; các loại thao tác sử
dụng chuột.
- Xác định trách nhiệm và - Xác định trách nhiệm và HĐ của

HĐ của bản thân: Hiểu được bản thân: Hiểu được nhiệm vụ của
nhiệm vụ của nhóm và trách nhóm và trách nhiệm, HĐ của
nhiệm, HĐ của mình trong mình trong nhóm sau khi được
nhóm sau khi được hướng hướng dẫn, phân công.
NL giao - Đánh giá HĐ hợp tác: Báo cáo
tiếp và dẫn, phân công.
- Đánh giá HĐ hợp tác: Báo được kết quả thực hiện nhiệm vụ
hợp tác của cả nhóm; tự nhận xét được ưu
cáo được kết quả thực hiện
nhiệm vụ của cả nhóm; tự điểm, thiếu sót của bản thân theo
nhận xét được ưu điểm, thiếu hướng dẫn của GV.
sót của bản thân theo hướng
dẫn của GV.
60
Nhận diện, phân biệt được hình - Nhận diện và phân biệt được
NL Tin dạng và chức năng của các thiết hình dạng của các loại máy tính và
học – NLa bị kĩ thuật số thông dụng - thực các bộ phận của chúng;
(*) hiện “NL giải quyết vấn đề vàng - Biết được chức năng của bàn
sáng tạo” (NL chung). phím và chuột, màn hình và loa.
Biết bảo vệ sức khoẻ khi sử dụng Biết bảo vệ sức khoẻ khi sử dụng
NL Tin
thiết bị kĩ thuật số (thao tác đúng chuột đúng cách và ngồi đúng tư thế
học – NLb
cách, bố trí thời gian vận động khi làm việc với máy tính.
(*)
và nghỉ xen kẽ,...).
2. Ma trận quan hệ giữa YCCĐ thành phần và các tiêu chí, chỉ báo biểu hiện
NL, PC (tối thiểu 4 biểu hiện khác nhau)
Chỉ báo hành vi

(Biểu hiện)
Trong các tình huống cụ Với hình ảnh hoặc

Ham học thể, để ý và nhận ra được video về một chiếc máy
và Tự lực. các bộ phận của máy tính tính để bàn mới, HS để
để bàn. ý và nhận ra được từng
bộ phận của nó.
(1) - Thích làm việc với HS kể ra được một số

máy tính; nơi/lĩnh vực máy tính
Máy tính và Tự định - Biết một số nghề được sử dụng trong
các thành hướng nghề nghiệp hoặc lĩnh vực sử công việc (Trường học,
phần của máy nghiệp. dụng máy tính trong bệnh viện, siêu thị,
tính.
công việc. ngân hàng).
Giải quyết Phát hiện ra được các bộ HS nhận ra được các bộ

vấn đề và phận cơ bản của những phận của một máy tính
sáng tạo và máy tính để bàn khác đề bàn mới lạ (không có
Nla. nhau. trong bài học).
Ham học - Để ý và nhận ra được HS để ý và tự nhận dạng

(2) và Tự lực. từng loại máy tính và các loại máy tính thông
các bộ phận của chúng dụng và các bộ phận
của chúng cùng với
61
Những máy trong các tình huống cụ chức năng tương ứng
tính thông thể. mỗi khi được nhìn thấy
dụng - Nêu được chức năng hoặc tiếp xúc.
của bàn phím và chuột,
màn hình và loa.

Có trách
HĐ học theo nhóm. nhận dạng (máy tính và
nhiệm trong
các bộ phận), HS tích
HĐ tập thể.
cực tham gia.

Xác định nhóm và trách nhiệm, HĐ nhận dạng và thể hiện
trách nhiệm của mình trong nhóm sau (máy tính và các bộ
và HĐ của khi được hướng dẫn, phận), HS ý thức được
bản thân. phân công. nhiệm vụ và hỗ nhau
thực hiện yêu cầu.
Phát hiện ra được loại HS đoán nhận được các

Giải quyết máy tính và các bộ phận bộ phận của một máy
vấn đề và của những loại máy tính tính mới lạ (không có
sáng tạo và thông dụng khác nhau. trong bài học).
Nla.
Cầm chuột đúng cách để Khi giao cho HS thực

Có trách không gây tổn thương cổ sử dụng chuột để
nhiệm với bản tay. chuyển đến và kích hoạt
(3) thân và NLb. một ứng dụng, HS đã
Bước đầu làm cầm chuột đúng cách.
việc với máy
tính Tự luyện tập sử dụng HS luôn để ý và có ý
chuột đúng cách. thức cầm chuột đúng
Tự lực và NLb
cách khi làm việc với
máy tính.
- Ngồi học với máy tính - Trong suốt buổi học

(4) Có trách
đúng tư thế để bảo vệ thực hành với máy
Bảo vệ sức nhiệm với bản tính, HS luôn ngồi
thân sống lưng, mắt và cổ.
khỏe khi dùng
- Thực hiện đúng quy đúng tư thế.
máy tính và NLb
tắc an toàn về điện.
62
- Khi có yêu cầu, HS
bật, tắt máy tính đúng
quy trình .
Tự rèn luyện cách ngồi HS luôn để ý và có ý

làm việc với máy tính thức ngồi đúng tư thế
Tự lực và NLb
đúng tư thế. trong giờ thực hành với
máy tính.

HĐ học theo nhóm. nhận dạng và thể hiện
Có trách (máy tính và các bộ
nhiệm trong phận; cách cầm chuột;
HĐ tập thể cách ngồi làm việc với
máy tính), HS tích cực
tham gia.

nhóm và trách nhiệm, HĐ nhận dạng và thể hiện
Xác định của mình trong nhóm sau (máy tính và các bộ
trách nhiệm khi được hướng dẫn, phận; cách cầm chuột;
và HĐ của phân công. cách ngồi làm việc với
bản thân máy tính), HS ý thức
(5) được nhiệm vụ và hỗ
nhau thực hiện yêu cầu.
Trò chơi
khám phá
máy tính
thực hiện nhiệm vụ của tập theo nhóm (về nhận
cả nhóm; tự nhận xét dạng máy tính và các bộ
được ưu điểm, thiếu sót phận; cách cầm chuột;
Đánh giá HĐ
của bản thân theo hướng cách ngồi làm việc với
hợp tác.
dẫn của GV. máy tính), HS báo cáo
được kết quả rõ ràng và
nhận xét, đánh giá được
kết quả của nhóm bạn.
- Phát hiện ra được loại HS phân loại hoặc xếp

máy tính và các bộ được thành các nhóm
NLa và NLb. phận của những loại máy tính hoặc các thiết
máy tính thông dụng bị cùng loại; HS chỉ ra
khác nhau. được một bạn cầm
chuột sai ở đâu, tư thế
63
- Phát hiện ra cách cầm ngồi học với máy tính
chuột sai, cách ngồi không đúng chỗ nào,
học với máy tính không bật tắt máy sai quy trình
đúng, cách sử dụng như thế nào.
điện không an toàn.
Phương tiện, thiết bị DH tối thiểu cần chuẩn bị

- Máy tính GV, máy tính bảng, điện thoại thông minh, máy tính xách tay.
- Các học liệu (được ghi cụ thể ở từng HĐ).
- Các phiếu học tập trong kế hoạch DH.
- Máy tính, máy chiếu, SGK.
3. Xây dựng kế hoạch DH chủ đề (theo từng bài)
BÀI 1. MÁY TÍNH VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA MÁY TÍNH (1 TIẾT)
HĐ 1: Xác định vấn đề chính cần giải quyết (7 phút)
a) Mục đích
- Tạo hứng thú để bắt đầu giờ học.
- Tổng hợp lại những KT, KN đã có của HS.
- Xác định được vấn đề chính cần giải quyết ở bài học này.
b) Nội dung
Trò chơi: Ai kể được nhiều hơn?.
Câu hỏi: “Máy tính giúp chúng ta những việc gì?”.
Luật chơi: Lớp được chia thành các nhóm 4 – 5 bạn. Các nhóm có thời gian thảo
luận là 2 phút, sau đó sẽ lần lượt kể ra những lợi ích của máy tính. Nhóm nào không
trả lời được sau 5 giây sẽ bị dừng cuộc chơi. Nhóm còn lại cuối cùng là nhóm chiến
thắng và cả nhóm sẽ được thưởng điểm.
c) Dự kiến sản phẩm HĐ của HS
- Có nhu cầu tìm hiểu và khám phá máy tính.
- Bản ghi chép một số lợi ích cơ bản của máy tính.
d) Cách thức tổ chức HĐ
HĐ của GV HĐ của HS
GV thực hiện các HĐ sau:

Trước HĐ - Chuẩn bị bài trình chiếu một số hình ảnh về những lợi ích cơ bản
của máy tính.
- Chia nhóm HS.
64
- Giao nhiệm vụ cho HS.

- Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 2 phút chuẩn bị và 5 phút
chơi.
HS nhận nhiệm vụ: Nghe để hiểu rõ yêu cầu của GV.
- Tổ chức, dẫn dắt HS chơi, khen − Phát biểu các lợi ích của máy
Trong HĐ ngợi động viên hoặc chỉnh sửa tính.
những câu trả lời chưa rõ nghĩa.
- Trình chiếu slide các hình ảnh về những lợi ích cơ − Ghi chép
bản của máy tính
- Cho HS ghi lại những lợi ích gần gũi với các em.
- Giới thiệu vào chủ đề mới: “Máy tính có rất nhiều
Sau lợi ích. Đối với các bạn nhỏ chúng ta, máy tính là
HĐ Phương tiện để học tập, vui chơi, giải trí. Chủ đề
Khám phá máy tính này sẽ giúp các em cùng tìm hiểu
về máy tính và làm quen với một số thao tác cơ bản
khi làm việc với máy tính nhé”.
HĐ 2: Hình thành KT mới (15 phút)
a) Mục đích
HS nhận dạng và phân biệt được các thành phần cơ bản của máy tính và chức
năng của chúng (màn hình, thân máy, bàn phím, chuột).
b) Nội dung
Trò chơi: Tôi là ai?
Luật chơi: Lớp được chia thành nhóm 4 – 5 HS. Có 4 miếng ghép từ 1 đến 4, mỗi
miếng ghi mô tả một bộ phận của máy tính nhưng không nói rõ đó là bộ phận nào. Mỗi
nhóm đến lượt mình chơi sẽ mở một miếng ghép và cho biết miếng ghép mô tả bộ phận
nào của máy tính. Nếu nhóm trả lời đúng sẽ được thưởng điểm, trả lời sai sẽ phải
nhường quyền trả lời cho nhóm khác. Mỗi miếng ghép có 4 gợi ý, trả lời đúng ở gợi ý
số 1 được 4 điểm, đúng ở gợi ý giúp số 2 được 3 điểm, đúng ở gợi ý số 3 được 2 điểm
và đúng ở gợi ý cuối cùng được 1 điểm. Trò chơi kết thúc khi cả 4 miếng ghép đã được
mở ra. Nhóm chiến thắng là nhóm có tổng số điểm cao nhất.
Bản ghi chép về các thành phần cơ bản của máy tính.
Trước GV thực hiện các HĐ sau:
65
HĐ - Chuẩn bị sẵn một file PowerPoint với các trang chiếu như dưới đây để tổ
chức cho HS chơi trò chơi “Tôi là ai”. Trang chiếu thứ nhất biểu thị 4
mảnh ghép với 4 màu khác nhau được đánh số 1 – 2 – 3 – 4, mỗi ô số
tương ứng với 01 câu đố về 04 thành phần cơ bản của máy tính là: Màn
hình, thân máy, bàn phím và chuột. Từ trang chiếu thứ hai biểu thị các gợi
ý cho các câu hỏi để HS lựa chọn và trả lời.
- Chia nhóm và phổ biến luật chơi

- GV đọc các gợi ý, tạo không khí chơi - Lần lượt từng nhóm chọn mảnh
Trong sinh động cho HS. ghép và trả lời câu hỏi “Tôi là ai”
HĐ theo dạng: Đó là bộ phận … của
66
máy tính
- Chốt KT: Các bộ phận chính của - Trả lời câu hỏi của GV.
máy tính gồm thân máy, màn hình, - Ghi bài vào vở.
bàn phím, và chuột.
Sau - Sử dụng máy tính để bàn và đặt câu
HĐ hỏi cho HS phát biểu tên cùng chức
năng từng bộ phận thân máy, màn
hình, bàn phím, và chuột.
- Yêu cầu HS ghi chép bài vào vở.
HĐ 3: Luyện tập (8 phút)
a) Mục đích
- HS nhận dạng và phân biệt được các thành phần cơ bản của máy tính và chức
năng của chúng (màn hình, thân máy, bàn phím, chuột).
- HS nhận dạng được một số loại thiết bị có hình dạng đặc biệt.
b) Nội dung
Dưới đây là hình ảnh về các thành phần của máy tính, các em hãy điền số thứ tự
của mỗi hình ảnh tương ứng vào các cột trong bảng sau:
67
1 2 3
4 6
5
7
8 9
10
11 12
Màn hình Thân máy Bàn phím Chuột
… … … …

Phiếu học tập của HS sau khi đã điền số thứ tự các hình ảnh thành phần của máy
tính vào đúng cột tên thành phần tương ứng trong bảng.

- Chuẩn bị sẵn một file PowerPoint với các hình ảnh về các loại thành
Trước HĐ phần cơ bản của máy tính (như trong nội dung HĐ).
- Giao nhiệm vụ cho HS: Các em hãy vẽ vào vở bảng sau:
Màn hình Thân máy Bàn phím Chuột
68
… … … …
Sau đây các em sẽ được quan sát lần lượt từng hình ảnh của các thành
phần cơ bản của máy tính. Mỗi khi có một hình ảnh, các em hãy ghi số
thứ tự của nó vào đúng cột tên thành phần tương ứng trong bảng.
- Chiếu các hình ảnh đã chuẩn bị sẵn, với - Quan sát các hình ảnh mà
mỗi hình ảnh cho HS 15 giây để nhận GV trình chiếu để phân loại
Trong HĐ dạng và viết số thứ tự vào cột tương ứng và điền số thứ tự vào bảng.
trong bảng.
- GV cung cấp đáp án, yêu cầu HS trao - Thực hiện theo yêu cầu của
đổi vở cho bạn ngồi cạnh để kiểm tra GV.
Sau chéo.
HĐ - Tổng kết những bạn có câu trả lời đúng
và khen thưởng HS.
HĐ 4: Vận dụng, mở rộng (5 phút)
a) Mục đích
HS được phát triển NL giải quyết vấn đề và sáng tạo.
b) Nội dung
Các em hãy tưởng tượng chiếc máy tính mơ ước của mình và vẽ lại chiếc máy
tính đó (bao gồm các thành phần cơ bản).
Bản vẽ của HS về chiếc máy tính mơ ước.
HĐ này dành cho HS thực hiện ở nhà và sản phẩm sẽ được chia sẻ với cả lớp vào
giờ học sau.
BÀI 2. NHỮNG MÁY TÍNH THÔNG DỤNG (1 TIẾT)

a) Mục đích
- Kiểm tra bài cũ của HS.
- Xác định được vấn đề chính cần giải quyết ở bài học này
b) Nội dung
Trò chơi: “Ghép cặp”.
69
Mỗi bạn đang có một tấm thẻ, có thẻ có hình ảnh của thiết bị, có thẻ ghi chức năng
của thiết bị đó. GV sẽ đọc tên thiết bị, bạn nào có phiếu ghi đúng chức năng của nó thì
giơ lên để cả lớp cùng xem và kiểm tra. Ngược lại, khi GV đọc chức năng của thiết bị,
ai có thẻ chứa hình ảnh của thiết bị đó thì giơ lên. Mỗi lần giơ thẻ đúng sẽ được cộng
1 điểm. Kết thúc trò chơi, ai có nhiều điểm nhất sẽ là người thắng cuộc.
- HS hứng thú khi bắt đầu bài học.
- HS có nhu cầu muốn tìm hiểu các thành phần cơ bản của các loại máy tính thông
dụng khác nhau.

- Chuẩn bị bài trình chiếu về hình ảnh của các loại thiết bị và chức năng
của chúng (đan xen).
- Phát thẻ cho HS (dãy bên trái là thẻ chứa hình ảnh thiết bị, dãy bên
Trước HĐ
phải là thẻ ghi chức năng).
- Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 5 phút.
- GV trình chiếu slide để HS quan sát hình ảnh và HS giơ thẻ để
Trong HĐ đọc các chức năng. chơi trò chơi.
- Tổng kết trò chơi, khen ngợi các HS chơi tốt, cho Ghi chép.
điểm kiểm tra bài cũ.
- Giới thiệu vào bài học mới: “Các em đã biết máy
tính có 04 thành phần cơ bản là: thân máy, màn
Sau hình, chuột và bàn phím. Ngoài những hình dạng
HĐ như máy tính đã học trong giờ học trước, còn những
loại máy tính nào nữa, và các thành phần cơ bản của
các loại máy tính đó có gì giống và khác máy tính
chúng ta đã học không. Giờ học hôm nay chúng ta
sẽ tìm hiểu về điều đó”.
HĐ 2. Hình thành KT mới (20 phút).
HĐ 2.1. Các loại máy tính phổ biến (7 phút).
a) Mục đích
- Nhận diện và phân biệt được hình dạng thường gặp của những máy tính thông
dụng như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng, và điện thoại thông minh.
- Nhận diện được các thành phần cơ bản của những máy tính trên.
70
b) Nội dung
HĐ cặp đôi: Em hãy cùng bạn của mình thực hiện phiếu học tập sau:
Yêu cầu 1: Em hãy nối hình ảnh của các loại máy tính sau với tên của chúng.
Máy tính bảng.
Điện thoại thông minh.
Máy tính xách tay.
Máy tính để bàn.
Yêu cầu 2: Với mỗi hình ảnh, em hãy vẽ hình chữ nhật màu đỏ xung quanh thân
máy, hình chữ nhật màu xanh xung quanh màn hình, hình tròn màu đỏ xung quanh bàn
phím và hình tròn màu xanh xung quanh chuột.
- Phiếu học tập đã hoàn thành các yêu cầu.
- Bản ghi chép về các loại máy tính thông dụng.

Trước HĐ - Chia lớp thành các nhóm 2 HS.
71
- Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 5 phút
HS thực hiện nhiệm
Trong HĐ Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. vụ.
- Kiểm tra phiếu học tập và đặt các câu hỏi gợi mở - Trả lời câu
cho HS như: hỏi của GV.
1. Với máy tính xách tay thì thân máy đâu? Chuột - Ghi bài
đâu? vào vở.
2. Với máy tính bảng và điện thoại thông minh thì

thân máy đâu? Chuột đâu? Bàn phím đâu?
Sau
HĐ - Cho HS chia sẻ câu trả lời và đưa ra các khẳng
định để chốt KT: Có 04 loại máy tính phổ biến là
máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng
và điện thoại di động. Các loại máy tính đều có các
thành phần cơ bản, tuy nhiên tùy loại mà có thể
được tích hợp vào nhau.
- Yêu cầu HS ghi chép KT vào vở.
HĐ 2.2. Tìm hiểu sự khác nhau giữa các loại máy tính phổ biến (13p)
a) Mục đích
- Phân biệt được các loại máy tính phổ biến khác nhau.
- Nhận biết được màn hình cảm ứng của máy tính bảng, điện thoại thông minh
vừa là thiết bị đưa thông tin ra, vừa là thiết bị tiếp nhận thông tin vào.
b) Nội dung
Lớp được chia thành 4 nhóm (có thể là 4 tổ). Các nhóm được phát các thẻ, trên
mỗi thẻ có ghi lại các đặc điểm của các loại máy tính thông dụng: máy tính để bàn (sử
dụng máy tính để bàn của GV), máy tính xách tay, máy tính bảng và điện thoại thông
minh.
72
Yêu cầu: Mỗi nhóm được giao tìm hiểu một loại máy tính, do đó cần chọn đúng
tấm thẻ có ghi đặc điểm loại máy tính của nhóm mình, sau đó lên bảng dán các thẻ đó
vào bảng sau:
Tên loại Máy tính để Máy tính xách Máy tính Điện thoại
máy tính bàn tay bảng thông minh
Đặc điểm
Nội dung các thẻ như sau:

Có đủ các thành phần cơ bản: thân máy, màn hình, bàn phím, chuột riêng rẽ.
Bàn phím và chuột được tích hợp trên thân máy.
Bàn phím, chuột và màn hình đều được tích hợp trên thân máy.
Màn hình cảm ứng, điều khiển bằng tay chạm trên màn hình.
Kích thước nhỏ gọn, cầm trong lòng bàn tay.
Kích thước tương đương một quyển sách.
Di chuyển sang vị trí khác dễ dàng.
Bàn phím chỉ xuất hiện khi cần dùng đến.

- Kết quả ghép các tấm thẻ mô tả đúng đặc điểm của loại máy tính HS được giao
tìm hiểu
- Bản ghi chép về sự khác nhau giữa các loại máy tính phổ biến.

− Chuẩn bị các thiết bị cho HS được tìm hiểu.
Trước HĐ − Chuẩn bị các thẻ và vẽ bảng tổng hợp trên bảng để HS dán thẻ sau
khi hoàn thành HĐ.
Trong HĐ - Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. HS thực hiện nhiệm vụ.
73
- Trợ giúp khi HS gặp khó khăn.
- Cho HS chia sẻ câu trả lời. - Chia sẻ câu trả lời của
- Trình chiếu trang chiếu về sự nhóm mình.
Sau khác nhau giữa các loại máy tính - Ghi bài vào vở.
HĐ phổ biến.
- Yêu cầu HS ghi chép KT vào vở.
a) Mục đích
- Nhận ra và phân biệt được các loại máy tính phổ biến: tính để bàn, máy tính
xách tay, máy tính bảng, và điện thoại thông minh.
- Chỉ ra được màn hình, thân máy, bàn phím, chuột của các máy tính trên đây.
- Nhận biết được màn hình cảm ứng của máy tính bảng, điện thoại thông minh, ...
cũng là thiết bị tiếp nhận thông tin vào.
b) Nội dung
Em hãy điền những nội dung thích hợp và ngắn gọn vào những chỗ trống trong
bảng sau:
Hình Tên thiết bị Các bộ phận Các đặc điểm

ảnh khác
Các bộ phận (liệt kê - Kích thước

…………………… ……………………………… …….. hơn
…………. ………………) riêng rẽ. các loại còn
lại.
- Khối lượng
…….. hơn
các loại còn
lại.
…………………… - Các bộ phần gắn liền với - Kích thước

…………. nhau. nhỏ hơn.
- Bàn phím và chuột nằm ……………
trên. ……………………… nhưng to
hơn
……………
………
- Khối
lượng nhẹ
hơn
…………
nhưng nặng
74
hơn
……………
…
…………………… - Tất cả liền một khối - Kích thước

…………. - Màn hình cố định và tích nhỏ hơn
hợp cả 3 chức năng: màn …………..
hình, ………………. và nhưng to
chuột hơn
- ……….. có thể hiện bàn ……………
phím ảo. - Khối
lượng nhẹ
hơn………
…. nhưng
có thể nặng
hơn
…………..
…………………… Giống với máy tính bảng về - Kích thước
…………. hình thức chung: … …………
- Khối
lượng
…………
- Có thể
dùng để gọi
điện thoại.
Kết quả điền vào chỗ trống trong bảng tổng hợp ghi những đặc điểm của các máy
tính thông dụng.

Trước HĐ
- Chuẩn bị phiếu học tập.
75
- Quan sát HS thực hiện nhiệm Thực hiện nhiệm vụ.
vụ.
Trong HĐ - Trợ giúp, hướng dẫn khi HS gặp
khó khăn.
- GV cung cấp đáp án, yêu cầu Thực hiện theo yêu cầu của GV.
HS trao đổi phiếu học tập cho
Sau bạn ngồi cạnh để kiểm tra chéo.
HĐ - Tổng kết những bạn có câu trả
lời đúng và khen thưởng HS.
a) Mục đích
b) Nội dung
Trong các loại máy tính thông dụng đã được học, em thích loại máy tính nào nhất?
Vì sao? Hãy nêu ra 05 lý do mà em thích loại máy tính đó.
Bài trình bày của HS về loại máy tính yêu thích.
giờ học sau.
BÀI 3. BƯỚC ĐẦU LÀM VIỆC VỚI MÁY TÍNH (1 TIẾT)
HĐ 1. Xác định vấn đề chính cần giải quyết (5 phút)
a) Mục đích
- Kiểm tra KT cũ.
- Cầm được chuột đúng cách, phân biệt được 3 nút: trái, phải, giữa của chuột.
b) Nội dung
Yêu cầu 1 (Câu đố): Đây là một trong các thành phần cơ bản của máy tính, có 03
nút bấm và được sử dụng để điều khiển máy tính nhanh chóng và thuận lợi. Đố các em
đó là thành phần gì?
Yêu cầu 2 (Trò chơi): Thử tài sử dụng chuột.
76
Các em hãy đặt tay vào chuột cạnh máy tính của mình,
quan sát thật kĩ con chuột và tô màu vào hình sau theo quy tắc:
nút trái thì tô màu xanh, nút phải tô màu đỏ và nút giữa thì tô
màu vàng.

- Ghi chép về cách cầm chuột đúng cách.
- Phiếu học tập có tô màu các nút của chuột đúng.

- Đọc yêu cầu 1, cho HS trả lời và giao nhiệm vụ thực hiện yêu cầu số
Trước HĐ 2.
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. - Thực hiện cầm chuột và tô
- Chụp lại hình ảnh cầm chuột của một màu vào phiếu học tập.
Trong HĐ số HS (bao gồm cả cách cầm đúng và
chưa đúng).
- Chiếu hình ảnh cầm chuột của HS - Trả lời câu hỏi của GV
trên máy tính, phân tích cách cầm - Ghi chép bài.
Sau đúng, cầm sai.
HĐ - Gọi HS mô tả cách cầm chuột đúng.
- Kiểm tra phiếu học tập của HS để
chốt KT. về vị trí các nút chuột.
HĐ 2. Hình thành KT mới và luyện tập
(Do đây là bài thực hành trên phòng máy với máy tính nên HĐ hình thành KT
mới và luyện tập được gộp vào làm một).
HĐ 2.1. Thực hiện các thao tác cơ bản với chuột
a) Mục đích
Thực hiện được các thao tác cơ bản: di chuyển, nháy, nháy đúp, kéo thả chuột.
b) Nội dung
Yêu cầu 1: Em hãy nối các thao tác cơ bản sau đây với mô tả cụ thể về các thao
tác đó. Em có thể thử các thao tác đó với chuột trên máy tính của mình để kiểm tra đáp
án.
77
A. Di chuyển chuột 1. Nhấn nút trái chuột rồi thả ngón tay ra ngay.
B. Nháy chuột 2. Nhấn và giữ nút chuột rồi di chuyển chuột đến vị trí mới.
C. Nháy đúp chuột 3. Hình ảnh chuột sẽ xuất hiện trên màn hình.
D. Kéo thả chuột 4. Nhấn nút chuột hai lần rất nhanh rồi thả ngón tay ra.
Yêu cầu 2: Em hãy quan sát GV thực hiện các thao tác sau rồi điền vào những chỗ
còn trống trong phiếu học tập:
GV nháy chuột vào biểu tượng My ……………………………………………

Computer.
GV……………… vào biểu tượng Phần mềm Paint được mở ra.

phần mềm Paint.
GV………………. vào biểu tượng Biểu tượng RecycleBin được đưa đến vị trí
Recycle Bin. khác trên màn hình.
GV di chuyển chuột trên màn hình ……………………………………………

- Ghi chép về cách cầm chuột đúng cách.
- Phiếu học tập có tô màu các nút của chuột đúng.

Trước HĐ
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ - Thực hành và thực hiện
1. nhiệm vụ 1.
- Hỗ trợ, giúp đỡ những HS chưa
Trong HĐ thực hiện được các thao tác.
- GV làm mẫu các thao tác sử - Quan sát GV làm mẫu, lắng
dụng chuột, làm thao tác nào thì nghe và thực hiện nhiệm vụ
mô tả kĩ thao tác đó và kết quả 2.
78
của việc thực hiện thao tác để HS
có thể điền vào phiếu học tập.
- Kiểm tra phiếu học tập của HS - Ghi chép bài.
Sau để chốt KT về các thao tác cơ bản
HĐ với chuột.
HĐ 2.2. Em cần tắt máy tính đúng cách
a) Mục đích
Ra được khỏi hệ thống đang chạy đúng cách.
b) Nội dung
Em hãy quan sát GV tắt máy tính, đánh số thứ tự vào hình sau đây để có quy trình
ra khỏi hệ thống đang chạy đúng cách. Sau đó em hãy thực hiện tắt máy tính của mình.

- Ghi chép về cách ra khỏi hệ thống đúng cách.
- Thực hiện được việc ra khỏi hệ thống đúng cách.

Trước HĐ
- GV làm mẫu thao tác thoát khỏi - Thực hành theo thao tác GV
hệ thống, vừa làm vừa phát biểu hướng dẫn.
Trong HĐ chậm rãi, rõ ràng cho HS có thể - Đánh số thứ tự để có quy
nghe và làm theo. trình thoát khỏi hệ thống
79
đúng cách.
- Kiểm tra phiếu học tập của HS. - Trả lời câu hỏi của GV.
- Gọi HS phát biểu lại quy trình - Ghi chép bài.
thoát khỏi hệ thống đúng cách.
Sau - Nhấn mạnh với HS: Nếu tắt máy
HĐ không đúng cách sẽ gây tổn hại
cho thiết bị và dữ liệu.
- Yêu cầu HS ghi bài vào vở.
HĐ 2.3. Khởi động máy tính đúng cách
a) Mục đích
Khởi động được máy tính. Kích hoạt được một phần mềm ứng dụng.
b) Nội dung
Yêu cầu 1: Em hãy sắp xếp các bước sau đây theo thứ tự để có quy trình khởi
động máy tính đúng cách.
A. Bật công tắc nguồn trên thân máy .
B. Bật nguồn điện.
C. Bật màn hình.
80
Yêu cầu 2: Em hãy khởi động máy tính của mình theo đúng quy trình, di chuyển
chuột tới biểu tượng của phần mềm Paint trên màn hình, nháy đúp chuột vào biểu tượng
đó và chia sẻ cho cả lớp biết kết quả thực hiện của em.
- Ghi chép về cách ra khởi động máy tính đúng cách và cách kích hoạt một phần
mềm ứng dụng.
- Khởi động máy tính đúng cách và kích hoạt được một phần mềm ứng dụng.

− Giao nhiệm vụ cho HS: GV có thể thực hiện bằng cách chiếu các
hình ảnh trong phiếu học tập lên màn chiếu (không nhất thiết phải
Trước HĐ
in phiếu ra).
− Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 5p.
− GV quan sát HS thực hiện nhiệm − Thực hiện nhiệm vụ.
vụ, thực hiện đúng yêu cầu 1 mới − Thực hành sau khi được GV
Trong HĐ cho phép thực hiện yêu cầu 2. cung cấp quy trình đúng.
− GV hỗ trợ HS khi HS lúng túng,
gặp khó khăn.
− GV treo các hình ảnh theo đúng − Trả lời câu hỏi của GV.
thứ tự để khởi động máy tính − Ghi chép bài.
Sau đúng cách.
HĐ − Yêu cầu HS nhắc lại về quy trình.
− Chốt KT và yêu cầu HS ghi bài.
a) Mục đích
HS được phát triển NL tự học và tự chủ.
b) Nội dung
Em hãy kích hoạt một trong các phần mềm sau đây: Paint, Mouse Skill, Typing,
Word, Powerpoint. Em có 5 phút để tự do khám phá phần mềm. Chia sẻ với cả lớp về
kết quả thực hiện của em.
Chia sẻ của HS về những điều thú vị của các phần mềm ứng dụng phổ biến.
81

- Tạo sẵn biểu tượng của các phần mềm: Paint, Mouse Skill, Typing,
Word, PowerPoint (hoặc những phần mềm thú vị với HS) ra nền màn
Trước HĐ
hình Desktop.
- GV quan sát HS thực hiện nhiệm - Thực hiện nhiệm vụ.
vụ, - Tự do khám phá các phần mềm
Trong HĐ - Chỉnh sửa động tác cầm chuột và ứng dụng phổ biến.
thao tác nháy đúp chuột của HS (nếu
chưa đúng)
- GV cho HS chia sẻ về cách kích Chia sẻ với cả lớp những phần
Sau hoạt phần mềm và những điều thú vị mềm mình đã thao tác được.
HĐ về phần mềm mà các em vừa khám
phá.
BÀI 4. BẢO VỆ SỨC KHỎE KHI DÙNG MÁY TÍNH (1 TIẾT)

HĐ 1. Xác định vấn đề chính cần giải quyết
a) Mục đích
- HS hứng thú với bài học.
- Biết và ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính, biết vị trí phù hợp của màn
hình (với mắt, với nguồn sáng trong phòng, ...).
b) Nội dung
1. Em hãy xem đoạn video sau: https://youtu.be/nnpHLxlj3fQ và cho biết nội
dung chính của video là gì?
Ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy
tính
Học và chơi cùng máy tính

Lợi ích của máy tính
2. Em có biết tại sao phải ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính không?
82
Nhu cầu muốn tìm hiểu về cách ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính của
HS.

- Chuẩn bị video giới thiệu về các tư thế ngồi đúng và vị trí phù hợp với
Trước HĐ màn hình: https://youtu.be/nnpHLxlj3fQ.
- Đặt câu hỏi cho HS trước khi xem video.
- Chiếu video cho HS xem. Thực hiện nhiệm vụ.
Trong HĐ - Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ.
- Cho HS chia sẻ suy nghĩ về việc tại sao phải Chia sẻ suy nghĩ với GV
ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính. và cả lớp.
- Giới thiệu vào bài: “Giống như khi ngồi
học, các em sẽ dễ bị ngồi sai tư thế dẫn đến
Sau cong vẹo cột sống hay cận thị. Ngồi làm việc
HĐ với máy vi tính cũng vậy, cần ngồi đúng tư
thế để bảo vệ sức khỏe của bản thân. Hôm
nay chúng ta sẽ tìm hiểu về cách ngồi làm
việc đúng tư thế và các nguyên tắc đảm bảo
an toàn về điện khi sử dụng máy vi tính”.
HĐ 2. Hình thành KT mới
HĐ 2.1. Em cần ngồi đúng tư thế khi làm việc với máy tính
a) Mục đích
- Nhận ra được tư thế ngồi sai khi làm việc với máy tính.
b) Nội dung
Em hãy quan sát các hình ảnh sau, giơ thẻ Đúng (Dấu check (V) màu xanh) nếu
hình ảnh vẽ tư thế và vị trí ngồi đúng, giơ thẻ Sai (Dấu x màu đỏ) nếu hình ảnh vẽ tư
thế và vị trí ngồi sai. Mỗi lần giơ thẻ đúng các em sẽ được cộng 1 điểm. Kết thúc trò
chơi bạn nào được điểm cao nhất sẽ là người chiến thắng.
83
Bản ghi chép về tư thế ngồi đúng.

- Chuẩn bị slide có các hình ảnh đúng và sai về tư thế và vị trí ngồi
khi làm việc với máy tính.
Trước HĐ - Chuẩn bị cho mỗi HS một cặp thẻ Đúng/ Sai (hoặc cho HS viết sẵn
vào hai mặt bảng cá nhân).
Chiếu lần lượt các hình ảnh (theo thứ Giơ bảng để thực hiện nhiệm vụ.
Trong HĐ tự ngẫu nhiên).
- Chiếu từng cặp hình ảnh đúng – - Chia sẻ suy nghĩ với GV và
sai. cả lớp.
Sau - Gọi HS giải thích về từng cặp - Ghi bài vào vở.
HĐ hình ảnh.
- Chiếu những hình ảnh đúng và
chốt KT.
HĐ 2.2. Em cần biết những quy tắc an toàn về điện khi sử dụng máy tính
a) Mục đích
- Biết thực hiện quy tắc an toàn về điện.
84
- Có ý thức đề phòng tai nạn về điện khi sử dụng máy tính.
b) Nội dung
Em hãy đọc các thông tin trên hình sau, chia sẻ với bạn cùng nhóm và cả lớp xem
em đã thực hiện được những quy tắc nào để đảm bảo an toàn về điện.

Bản ghi chép về quy tắc an toàn về điện.

- Chuẩn bị poster về quy tắc an toàn điện.
Trước HĐ
Cho HS chia sẻ những hiểu biết về HS chia sẻ.

các quy tắc an toàn điện nói chung
Trong HĐ
và liên hệ với quy tắc an toàn điện
khi làm việc với máy tính.
Sau Chốt lại các quy tắc an toàn về điện Ghi bài vào vở.
HĐ .
85
HĐ 3. Luyện tập
a) Mục đích
- Nhận ra được tư thế ngồi sai khi làm việc với máy tính.
b) Nội dung
Mỗi cặp 2 bạn ngồi cạnh nhau làm thành một nhóm. Hãy tưởng tượng trên mặt
bàn các em là chiếc máy vi tính, em hãy ngồi đúng tư thế và vị trí. Bạn cùng nhóm sẽ
quan sát và chỉnh sửa cho bạn mình nếu chưa đúng. Mỗi bạn sẽ ngồi trong vòng 1 phút
và đổi lượt.
Nhận ra được tư thế ngồi sai và sửa cho bạn.
Trước HĐ Giao nhiệm vụ cho HS. Nghe để hiểu rõ yêu cầu của GV.
Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ, Thực hiện nhiệm vụ.
Trong chụp lại ảnh các bạn ngồi đúng hoặc
hoạt động chưa đúng.
Mời một vài bạn lên ngồi trên máy Thực hiện theo yêu cầu của GV.
Sau HĐ GV, cùng cả lớp phân tích các tư thế
và vị trí ngồi đúng và chưa đúng.
a) Mục đích
b) Nội dung
Em hãy vẽ tranh theo một trong hai chủ đề sau:
1) Tư thế và vị trí ngồi đúng khi sử dụng máy tính.
2) Các quy tắc an toàn về điện khi làm việc với máy tính.
Tranh về một trong hai chủ đề trên đây.
giờ học sau.
86
4. Kiểm tra, đánh giá chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta”
4.1. 15 câu hỏi tự luận
1. Máy tính gồm có những thành phần cơ bản nào? Em hãy kể tên từng thành phần
và chức năng của chúng.
2. Có những loại máy tính thông dụng nào? Em hãy so sánh máy tính để bàn và
máy tính xách tay.
3. Máy tính bảng và điện thoại thông minh không có bàn phím, vậy khi muốn gõ
chữ thì phải làm thế nào?
4. Tại sao màn hình của máy tính bảng và điện thoại thông minh lại là màn hình
cảm ứng?
5. Nếu được chọn sử dụng một loại máy tính thông dụng, em chọn loại nào? Vì
sao?
6. Chuột máy tính dùng để làm gì? Em hãy mô tả con chuột máy tính ở phòng
máy trường mình.
7. Muốn kích hoạt một phần mềm ứng dụng, em cần sử dụng thao tác nào với
chuột? Em hãy sử dụng chuột để mở phần mềm Paint
8. Thao tác nháy chuột và nháy đúp chuột giống và khác nhau ở điểm nào?
9. Bạn Giang muốn nháy đúp chuột để mở phần mềm trò chơi trên máy tính.
Nhưng bạn nháy đúp chuột mấy lần đều chỉ thấy biểu tượng được đổi màu (đã được
chọn) mà không mở ra. Em có biết nguyên nhân tại sao không? Em có thể chỉ cho bạn
cách khắc phục không? (*)
10. Em hãy kể ra các bước để khởi động hệ thống máy tính đúng cách.
11. Em hãy kể ra các bước để thoát khỏi hệ thống máy tính đúng cách.
12. Vì sao chúng ta cần khởi động và thoát khỏi hệ thống máy tính đúng cách?
13. Em hãy mô tả tư thế và vị trí ngồi đúng khi sử dụng máy tính. Tại sao chúng
ta cần ngồi đúng tư thế và vị trí?
14. Bạn Phong nói ngồi làm việc với máy tính thế nào chẳng được và ngồi bao
lâu cũng được. Em có đồng ý với ý kiến của bạn không, tại sao?
15. Các quy tắc an toàn về điện khi làm việc với máy tính là gì? Em đã gặp sự cố
về điện lần nào chưa? Nếu gặp, em đã giải quyết bằng cách nào?
4.2. 15 câu hỏi trắc nghiệm
1. Máy tính được sử dụng ở đâu?
A. Trường học B. Bệnh viện C. Nhà máy D. Tất cả các đáp án đều
đúng
2. Các thành phần cơ bản của máy tính là:
87
A. Thân máy, màn hình, B. Thân máy, màn C. Thân máy, màn hình,
chuột, bàn phím hình, chuột, loa bàn phím, loa
3. Em hãy nối hình ảnh của các thiết bị sau với đúng tên gọi của nó:
1. Chuột
A.
2. Thân máy
B.
3. Bàn phím
C.
4. Màn hình
D.
4. Nút nguồn dùng để bật máy tính để bàn nằm ở đâu?
A. Thân máy B. Màn hình C. Bàn phím
5. Chức năng của bàn phím là gì?

A. Để nhập số, chữ cái, B. Để điều khiển con C. Để hiển thị hình ảnh
các kí hiệu… vào máy trỏ trên màn hình trên màn hình
tính
6. Đây là hình ảnh của loại máy tính thông dụng nào?
A. Máy tính để bàn B. Máy tính xách tay C. Máy tính bảng
88
7. Máy tính này có những đặc điểm sau: Nhỏ gọn, chuột, bàn phím và màn hình
đều tích hợp trên thân máy, có thể sử dụng để gọi điện. Máy tính này là loại máy tính
nào trong 4 hình ảnh dưới đây?
A. B. C.
8. Chuột là thiết bị cho phép em nhìn thấy em đang làm gì với máy tính. Đúng
hay sai?
A. Đúng B. Sai
9. Tên của nút số 2 ở hình sau đây là gì?
A. Nút trái B. Nút giữa C. Nút phải
10. Để lựa chọn một biểu tượng trên màn hình Desktop, em cần sử dụng nút chuột
nào?
A. Nút trái B. Nút giữa C. Nút phải
11. Hãy sắp xếp lại các bước sau theo thứ tự đúng để có được quy trình khởi động
máy tính đúng cách
1) Bật nguồn điện
2) Bật nút nguồn trên thân máy
3) Bật màn hình

12. Hãy sắp xếp các bước sau theo thứ tự đúng để có được quy trình ra khỏi hệ
thống máy tính đúng cách
1) Nhấn nút Start, chọn Power
2) Chọn Shutdown
3) Tắt màn hình
89
4) Rút nguồn điện
13. Hình nào dưới đây vẽ tư thế và vị trí ngồi đúng khi sử dụng máy tính (có thể
chọn nhiều đáp án)
A. B C
14. Tác hại của việc ngồi sai tư thế khi sử dụng máy tính là gì? (có thể chọn nhiều
đáp án)
A. Đau mỏi lưng B. Cong vẹo cột sống C. Trẹo chân
15. Phát biểu sau đây là đúng hay sai về quy tắc an toàn điện: “Phải rửa tay trước
khi sử dụng thiết bị điện/ điện tử”
A. Đúng B. Sai
Ghi chú: Tùy theo đặc điểm của từng lớp học, GV có thể lựa chọn đưa các câu
hỏi ở phần KTĐG thay vào phần luyện tập của các bài. Các bộ câu hỏi này GV có thể
sử dụng các công cụ như Plickers (trắc nghiệm trên lớp không cần máy tính) hay
Kahoot hoặc Quizizz để tạo thành các trò chơi trắc nghiệm cho HS.
Kế hoạch bài dạy minh họa lớp 4 và câu hỏi
Kế hoạch DH chủ đề 2
TẠO BÀI TRÌNH CHIẾU (3 TIẾT) – LỚP 4
Cấu trúc chủ đề
Tên chủ đề Tạo bài trình chiếu (lớp 4, 3 tiết).
90
Chủ đề lớn Ứng dụng Tin học.
Chủ đề con Tạo bài trình chiếu.
YCCĐ Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con.
Thời lượng 3 tiết.
Bài 1. Những gì em đã biết về phần mềm trình chiếu (1 tiết – thực

hành)
- Thực hiện được thành thạo việc kích hoạt và ra khỏi phần
mềm trình chiếu.
- Tạo được tệp trình chiếu đơn giản (khoảng 4 trang) có chữ
hoa và chữ thường, có ảnh.
Bài 2. Hoàn thiện bài trình chiếu (1 tiết – thực hành)

Cấu trúc các
bài học - Biết lưu tệp sản phẩm vào đúng thư mục theo yêu cầu.
- Sử dụng được công cụ gạch đầu dòng.
- Định dạng được kiểu, màu, kích thước chữ cho văn bản trên
trang chiếu.
- Sử dụng được một vài hiệu ứng chuyển trang đơn giản.
Bài 3. Bài trình chiếu của em (1 tiết – thực hành)

- Dự án: “Bài trình chiếu của em”.
1. YCCĐ
a. Xác định các YCCĐ
Chủ đề: Tạo bài trình chiếu (Lớp 4)
Mã YCCĐ.
Thực hiện được thành thạo việc kích hoạt và ra khỏi phần mềm trình chiếu.
(I)
Tạo được tệp trình chiếu đơn giản (khoảng 4 trang) có chữ hoa và chữ
(II)
thường, có ảnh.
91
(III) Biết lưu tệp sản phẩm vào đúng thư mục theo yêu cầu.
Sử dụng được công cụ gạch đầu dòng, định dạng được kiểu, màu, kích
(IV)
thước chữ cho văn bản trên trang chiếu.
(V) Sử dụng được một vài hiệu ứng chuyển trang đơn giản.
b. Xác định mục tiêu cho các bài học của chủ đề
Chủ đề: Tạo bài trình chiếu (lớp 4, 3 tiết).

Chủ đề lớn: Ứng dụng Tin học.
Chủ đề con: Tạo bài trình chiếu.
Vị trí bài học: 3 tiết.
YCCĐ được
Mục tiêu và các đề mục
thực hiện
Bài 1. Những gì em đã biết về phần mềm trình chiếu (1 tiết) Thực hiện toàn
Mục tiêu bộ YCCĐ (I) và
(II)
- Thực hiện được thành thạo việc kích hoạt và ra khỏi phần
mềm trình chiếu.
- Tạo được tệp trình chiếu đơn giản có chữ hoa và chữ
thường, có ảnh.
- Lưu được tệp trình chiếu ở thư mục mặc định.
Nội dung
3) Kích hoạt và ra khỏi phần mềm trình chiếu.
4) Tạo và lưu tệp trình chiếu đơn giản.
Bài 2. Hoàn thiện bài trình chiếu (1 tiết) Thực hiện toàn
và (IV) và (V)
- Lưu được tệp sản phẩm vào đúng thư mục theo yêu cầu.
- Sử dụng được công cụ gạch đầu dòng cho văn bản trên trang
chiếu.
- Định dạng được kiểu, màu, kích thước chữ cho văn bản trên
trang chiếu.
92
Sử dụng được một vài hiệu ứng chuyển trang đơn giản.
Nội dung.
3) Lưu tập trình chiếu đúng cách.
4) Làm cho bài trình chiếu hoàn thiện hơn.
5) Trình diễn bài trình chiếu.
Bài 3. Bài trình chiếu của em (1 tiết – thực hành) Củng cố và kết
YCCĐ từ (I)
- Ôn tập, củng cố những khái niệm mới, KT mới vừa được đến (V).
hình thành trong chủ đề.
- Phát triển tư duy sáng tạo.
Nội dung
Dự án: “Bài trình chiếu của em”.
c. Xác định các PC, NL được hình thành từ chủ đề
- Ham học: Có ý thức vận dụng - Ham học: Có ý thức vận dụng KT,
KT, KN học được ở nhà trường KN đã học để tạo ra các bài trình
vào đời sống hằng ngày... chiếu theo nhu cầu của bản thân.
PC - Có trách nhiệm với nhà trường - Có trách nhiệm trong HĐ tập thể:
và xã hội: Tích cực tham gia các Tích cực tham gia các HĐ học theo
HĐ tập thể, HĐ xã hội. nhóm (do GV tổ chức trên lớp hoặc tự
học ở nhà).
- Tự lực: Tự làm được những - Tự lực: Tự tạo ra được các bài trình
việc của mình ở nhà và ở trường chiếu theo yêu cầu của GV hoặc theo
theo sự phân công, hướng dẫn. nhu cầu của bản thân.
- Tự định hướng nghề nghiệp: - Tự định hướng nghề nghiệp: Thích
NL tự chủ Bộc lộ được sở thích, khả năng làm việc với máy tính; Thích tạo ra
và tự học của bản thân; Biết tên, HĐ chính các sản phẩm từ các phần mềm ứng
và vai trò của một số nghề dụng, biết thêm ngành nghề trong lĩnh
nghiệp. vực CNTT.
- Tự học, tự hoàn thiện: Có ý thức
tổng kết và trình bày được: Các thao
93
- Tự học, tự hoàn thiện: Có ý tác cơ bản và nâng cao với phần mềm
thức tổng kết và trình bày được trình chiếu.
những điều đã học.
- Xác định trách nhiệm và HĐ - Xác định trách nhiệm và HĐ của

của bản thân: Hiểu được nhiệm bản thân: Hiểu được nhiệm vụ của
vụ của nhóm và trách nhiệm, HĐ nhóm và trách nhiệm, HĐ của mình
của mình trong nhóm sau khi trong nhóm sau khi được hướng dẫn,
NL giao được hướng dẫn, phân công. phân công.
tiếp và
hợp tác - Đánh giá HĐ hợp tác: Báo cáo - Đánh giá HĐ hợp tác: Báo cáo được
được kết quả thực hiện nhiệm vụ kết quả thực hiện nhiệm vụ của cả
của cả nhóm; tự nhận xét được nhóm; tự nhận xét được ưu điểm,
ưu điểm, thiếu sót của bản thân thiếu sót của bản thân theo hướng dẫn
theo hướng dẫn của GV. của GV.
NL Tin Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ - Sử dụng phần mềm trình chiếu và có
học – của công nghệ thông tin và KN tạo bài thuyết trình để giải quyết
NLc(*) truyền thông. một số vấn đề phù hợp với lứa tuổi.
NL Tin Ứng dụng CNTT trong học và tự - Tạo được sản phẩm số đơn giản (bài
học – học. trình chiếu) để phục vụ học tập và vui
NLd(*) chơi.
2. Ma trận quan hệ giữa YCCĐ thành phần và các tiêu chí, chỉ báo biểu hiện
NL, PC
Chủ đề: Tạo bài trình chiếu
Chỉ báo hành vi

(Biểu hiện)
Có ý thức vận dụng KT, Với những chủ đề yêu

Ham học KN đã học để tạo ra các thích, HS tự tìm tòi nội
(1) bài trình chiếu theo nhu dung và xây dựng bài
và Tự lực. cầu của bản thân. trình chiếu về chủ đề
Những gì em
đã biết về đó
phần mềm
trình chiếu Sử dụng phần mềm trình HS sử dụng được công
NLC. chiếu và có KN tạo bài cụ tạo bài trình chiếu,
thuyết trình để giải quyết chèn ảnh trong trang
94
một số vấn đề phù hợp với chiếu, lưu được bài
lứa tuổi. trình chiếu.
Lưu tệp trình chiếu vào HS lưu được tệp trình

Có trách
đúng thư mục để dễ tìm, chiếu vào đúng thư
nhiệm với bản
sắp xếp công việc khoa mục.
(2) thân.
học.
Hoàn thiện
bài trình Tự luyện tập sử dụng các HS thực hiện được sử
chiếu chức năng của phần mềm dụng các công cụ gạch
Tự lực và
trình chiếu để tạo ra sản đầu dòng và các công
NLC.
phẩm. cụ định dạng, các hiệu
ứng.
Thích làm việc với máy HS thích thú khi được

tính; Thích tạo ra các sản làm việc với máy tính
Tự định hướng phẩm từ các phần mềm tạo ra các sản phẩm từ
nghề nghiệp. ứng dụng, biết thêm phần mềm trình chiếu.
ngành nghề trong lĩnh vực
CNTT.
Tích cực tham gia các HĐ GV tổ chức các HĐ tạo

Có trách
học theo nhóm. bài trình chiếu theo
nhiệm trong
nhóm, HS tích cực
HĐ tập thể.
(3) tham gia.
Bài trình Hiểu được nhiệm vụ của GV tổ chức các HĐ tạo

chiếu của em Xác định trách nhóm và trách nhiệm, HĐ bài trình chiếu theo
nhiệm và HĐ của mình trong nhóm sau nhóm, HS ý thức được
của bản thân. khi được hướng dẫn, phân nhiệm vụ và hỗ nhau
công. thực hiện yêu cầu.
thực hiện nhiệm vụ của cả tập theo nhóm, HS báo
Đánh giá HĐ nhóm; tự nhận xét được cáo được kết quả rõ
hợp tác. ưu điểm, thiếu sót của bản ràng và nhận xét, đánh
thân theo hướng dẫn của giá được kết quả của
GV. nhóm bạn.
95
Tạo được sản phẩm số HS tạo được ra bài
đơn giản (bài trình chiếu) trình chiếu hoàn chỉnh
NLD.
để phục vụ học tập và vui theo chủ đề tự chọn.
chơi.
Phương tiện, thiết bị DH tối thiểu cần chuẩn bị:

- Máy tính có cài sẵn Microsoft Office PowerPoint.
- Một tệp tin bài trình chiếu để gợi động cơ.
- Thư mục ảnh cá nhân của các HS trong lớp.
- Các phiếu học tập trong kế hoạch DH.
- Máy tính, máy chiếu, SGK.
3. Xây dựng kế hoạch DH
BÀI 1. NHỮNG GÌ EM ĐÃ BIẾT VỀ PHẦN MỀM TRÌNH CHIẾU (1 TIẾT)
a) Mục đích
- Tổng hợp lại những KT, KN đã có của HS.
- Xác định được vấn đề chính cần giải quyết ở bài học này.
b) Nội dung
Bạn Vân Giang lớp 4C1 đã làm một bài trình chiếu giới thiệu bản thân. Em hãy
xem bài trình chiếu của bạn và sau đó trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập nhé:
1. Bài trình chiếu có tiêu đề là gì?..........................................
2. Trong bài trình chiếu có những gì em có thể làm được:
Tạo được bài trình chiếu
Đưa ảnh được vào trang chiếu

Tạo các gạch đầu dòng
Tạo được hiệu ứng chuyển trang chiếu
Gõ được chữ hoa và chữ thường

Lưu được bài trình chiếu
Thay đổi được kiểu, màu và kích cỡ chữ
96
Phiếu học tập ghi hai câu hỏi trên đây sau khi được HS đã điền câu trả lời.

- Chuẩn bị bài thuyết trình về một bạn HS với các trang chiếu:
o Trang chiếu tiêu đề: Tất cả về tôi, phụ đề: Vân Giang – 4C1;
o Trang chiếu 1: 01 bên là ảnh, 01 bên là chữ: Tôi tên là Vân
Giang, HS lớp 4C1, trường Tiểu học Tây Hà Nội.
o Trang chiếu 2: Tôi cao 1m40 nặng 27kg; Trang chiếu 3: Màu
sắc mà tôi yêu thích là: Xanh dương, xanh lá, vàng (dưới dạng
các gạch đầu dòng);
Trước HĐ
o Trang chiếu 4: Đó là tất cả về tôi, còn các bạn thì sao?
- Phát phiếu học tập cho HS ghi 2 câu hỏi đã nêu trong phần nội
dung.
- Giao nhiệm vụ: “Bạn Vân Giang lớp 4C1 đã làm một bài trình
chiếu giới thiệu bản thân. Em hãy xem bài trình chiếu của bạn và
sau đó trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập nhé”.
- Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 3 phút
- Trình chiếu bài thuyết trình. - Xem bài thuyết trình.
Trong HĐ - Quan sát HS thực hiện nhiệm - Làm phiếu học tập.
vụ.
- Mời HS chia sẻ câu trả lời trong phiếu học tập Chia sẻ câu trả
của mình. lời với cả lớp.
- Giới thiệu vào chủ đề mới: “Ở lớp 3 các em đã
được làm quen với phần mềm trình chiếu
Sau Powerpoint, biết cách kích hoạt phần mềm, tạo
HĐ được bài trình chiếu đơn giản có chữ và hình ảnh,
và lưu được bài trình chiếu. Để bài trình chiếu
được đẹp và hoàn chỉnh hơn chúng ta sẽ cùng tìm
hiểu thêm các chức năng của phần mềm trình
chiếu trong chủ đề Tạo bài trình chiếu nhé”.
HĐ 2: Hình thành KT mới và luyện tập (25 phút)
HĐ 2.1. Cuộc thi: “Ai nhanh hơn” (5 phút)
a) Mục đích
Thực hiện được thành thạo việc kích hoạt và ra khỏi phần mềm trình chiếu.
97
b) Nội dung
Các em HĐ theo nhóm 2 người 1 máy. Mỗi bạn sẽ thực hiện việc kích hoạt và
thoát khỏi phần mềm trình chiếu theo cách nhanh nhất và bạn còn lại sẽ ghi thời gian
thực hiện. Nhóm nào có thời gian thực hiện trung bình nhanh nhất sẽ là nhóm giành
chiến thắng.
Ghi chép về cách kích hoạt và thoát khỏi phần mềm của HS.

- Chuẩn bị sẵn máy tính có cài đặt phần mềm Microsoft Powerpoint,
đưa sẵn biểu tượng của phần mềm và đặt 01 tệp tin .pptx ở ngoài
màn hình nền (Desktop).
Trước HĐ
- Chia nhóm 02 HS/ máy.
- Giao nhiệm vụ.
- Quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: tối đa là 5 phút.
Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. - Kích hoạt và thoát khỏi phần
mềm.
Trong HĐ
- Ghi lại thời gian thực hiện.
- Đổi lượt chơi.
- Mời HS chia sẻ về cách kích - Chia sẻ câu trả lời với cả lớp
hoạt phần mềm. theo yêu cầu của GV.
- So sánh cách nào nhanh hơn. - Ghi bài vào vở.
- Mời HS chia sẻ về cách thoát
Sau HĐ khỏi phần mềm.
- Ghi điểm cho nhóm thắng
cuộc.
- Yêu cầu HS ghi lại cách thực
hiện vào vở.
HĐ 2.2. Tất cả về tôi (10 phút)
a) Mục đích
- Chuẩn bị được tư liệu trước khi làm bài thuyết trình.
- Thực hiện tạo được bài thuyết trình đơn giản dựa vào những KT, KN đã biết.
98
TẤT CẢ VỀ TÔI
Tôi tên là: Tôi học

Trường: ………...........
Tôi cao: ….... mét

Tôi nặng: ..… kg Màu sắc yêu thích của tôi là (nêu
ít nhất 03 màu khác nhau):
…………………………………
Bức ảnh của tôi

(dán ảnh mình vào đây)
b) Nội dung
Em hãy điền các thông tin về bản thân em vào tờ áp phích sau. Sau đó tạo một bài
trình chiếu trên Powerpoint để thể hiện lại các thông tin đó và lưu bài trình chiếu với
tên của em (đặt tên tệp là họ và tên của mình nhưng không gõ dấu tiếng Việt).
- Áp phích về các thông tin của HS.
- Bài trình chiếu Powerpoint thể hiện các thông tin đó.
Trước GV thực hiện các HĐ sau:
99
HĐ - Yêu cầu mỗi HS mang theo một bức ảnh cá nhân cỡ 4  6 khi đi học.
- Chuẩn bị sẵn thư mục ảnh cá nhân của các HS trong máy tính, giới
thiệu cho HS về thư mục ảnh đó.
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ Điền áp phích và tạo bài trình
- Đưa ra các câu hỏi gợi ý khi HS chiếu theo hướng dẫn của GV.
Trong lúng túng (Ví dụ: Tạo trang chiếu
HĐ mới như thế nào, gõ chữ ra sao,
chèn ảnh thế nào…).
- Chọn một vài tấm áp phích đẹp, - Chia sẻ về bài trình chiếu của
sinh động để dán trên góc học tập mình với cả lớp.
của lớp. - Thực hiện lại một số thao tác
Sau HĐ - Trình chiếu một vài sản phẩm của theo yêu cầu của GV: tạo trang
HS để các nhóm khác nhận xét, góp chiếu mới, nhập nội dung, chèn
ý, bình chọn. ảnh,…

a) Mục đích
HS tổng hợp lại được các KT, KN đã học.
b) Nội dung
Các em HĐ theo nhóm 2 người. Mỗi bạn tự điền vào phiếu học tập và sau đó kiểm
tra phiếu học tập của bạn trong nhóm. Khoanh tròn vào những chỗ em cho là chưa đúng
và sửa lại.
100
Phiếu học tập
Điền vào chỗ trống cho thích hợp
1. Trong trang trình chiếu thứ nhất, em điền gì vào ô Click to add title?
.................................................................................................
Em điền gì vào ô Click to add subtitle?
.................................................................................................
2. Em tạo thêm một trang trình chiếu bằng cách nào? Trên dải lệnh Home/trong
nhóm Slides/nháy chuột chọn nút ..... Slide để tạo trang trình chiếu mới.
3. Trong các trangchiếu, em làm thế nào để có các dấu gạch (hoa thị tròn) đầu dòng?
.................................................................................................................................
.................................................................
4. Để chèn ảnh vào trang trình chiếu, em làm cách nào?
- Tại ô Click to add text, nháy chuột vào nút lệnh ............ để mở thư mục
chứa ảnh cần chèn.
- Chọn đến thư mục chứa ảnh.
- Chọn ảnh và nháy chuột vào nút....................................
5. Em làm thế nào để thêm hiệu ứng chuyển trang?
- Lựa chọn trang chiếu muốn thêm hiệu ứng
- Trên dải lệnh …………….…../ trong nhóm ……………….……../ nháy
chuột chọn kiểu hiệu ứng.
6. Để lưu tệp trình chiếu vào đúng thư mục, em làm như thế nào?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

Phiếu học tập trên đây sau khi HS đã điền các nội dung tổng hợp được từ bài học.

Trước - Phát phiếu học tập cho HS.
HĐ - Giao nhiệm vụ và quy định thời gian thực hiện nhiệm vụ: 10 phút.
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. Thực hiện nhiệm vụ.
Trong - Gợi ý, trợ giúp nếu HS cần giúp
HĐ đỡ.
Sau - Mời HS chia sẻ câu trả lời. Chia sẻ câu trả lời với cả lớp theo
101
HĐ - Nhận xét, đánh giá và khen ngợi yêu cầu của GV.
HS làm tốt.
a) Mục đích
Phát triển NL giải quyết vấn đề và sáng tạo cho HS.
b) Nội dung
Em hãy tự tạo một áp phích để giới thiệu về trường/lớp hoặc gia đình em. Em cố
thể tạo bài trình chiếu từ những thông tin trên áp phích không? Nếu có hãy chia sẻ cách
làm của em.
Áp phích của HS giới thiệu và cách tạo bài trình chiếu từ những thông tin đã có.
HĐ này dành cho HS về nhà có thể tự tìm tòi, vận dụng những KT đã học vào
thực tiễn.
BÀI 2. HOÀN THIỆN BÀI TRÌNH CHIẾU (1 TIẾT)
a) Mục đích
- Nhắc lại các thuật ngữ cần nhớ trong chủ đề.
- Tạo hứng thú cho HS để bắt đầu giờ học.
b) Nội dung
Trò chơi: “Ai tinh mắt”
Trong hình dưới đây, bên trái là “bảng từ” ghi tên các đối tượng trong phần mềm
trình chiếu. Em hãy tìm tên các đối tượng này trong ô chữ ở bên phải, nếu thấy thì
khoanh chúng lại để đánh dấu đã tìm thấy (em có thể tìm theo hàng ngang, hàng dọc,
hàng chéo).
102
Phu de Subtitle
Tieu de Title
Trinh Presentation
chieu
Trang Silde
chieu
Anh Picture

Ô chữ đã khoanh những thuật ngữ tìm được.
Trước Nghe để hiểu rõ yêu cầu của

Phát phiếu in ô chữ cho HS.
HĐ GV.
Trong Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. Thực hiện theo yêu cầu của GV
HĐ
Sau Yêu cầu HS giải thích một số thuật Chia sẻ với cả lớp.
HĐ ngữ.
HĐ 2: Hình thành KT mới và luyện tập (25 phút)
Do đây là bài thực hành trên phòng máy nên HĐ hình thành KT mới và luyện tập
được thực hiện cùng lúc.
HĐ 2.1. Em phải lưu mọi thứ vào đúng chỗ (7 phút)
a) Mục đích
HS biết lưu tệp sản phẩm vào đúng thư mục theo yêu cầu.
b) Nội dung
Các em đã có bài trình chiếu mang tên mình. Hãy mở lại bài trình chiếu đó để
chỉnh sửa cho đẹp hơn. Em hãy cho biết bài trình chiếu của mình đang được lưu ở đâu?
103
A. Documents B. Downloads C. Thư mục của em D. Em không biết

- Phát biểu của HS cho biết tại sao cần lưu tệp tin đúng thư mục.
- Ghi chép về cách lưu tệp tin đúng thư mục theo yêu cầu.

- Kiểm tra các tệp bài trình chiếu của HS đã được lưu để biết có bao
Trước nhiêu HS lưu tệp tin vào thư mục mặc định hoặc không lưu tệp tin.
HĐ - Giao nhiệm vụ.
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ Tự thực hiện và báo cáo kết quả
- Chỉ ra những HS lưu tệp theo mặc với GV hoặc thực hiện theo
định hoặc chưa thực hiện được hướng dẫn
Trong - Làm mẫu thao tác mở bài trình
HĐ chiếu và lưu tệp tin đúng thư mục
trên máy GV
- Yêu cầu HS thao tác lại.
- Đặt câu hỏi: Tại sao chúng ta cần - Trả lời câu hỏi của GV.
Sau lưu tệp tin đúng thư mục? - Ghi chép bài.
HĐ - Yêu cầu HS ghi chép cách lưu tệp
tin đúng thư mục vào vở.
HĐ 2.2. Làm cho bài trình chiếu hoàn thiện hơn (10p)
a) Mục đích
- Sử dụng được công cụ gạch đầu dòng khi nhập nội dung cho trang chiếu.
- Định dạng được kiểu, màu, kích thước chữ cho văn bản trên trang chiếu.
b) Nội dung
Các em hãy chỉnh sửa trang chiếu có thông tin về màu sắc em yêu thích thành
dạng có gạch đầu dòng cho từng màu sắc và thực hiện thay đổi màu chữ, kiểu chữ và
kích thước chữ cho các văn bản trên trang chiếu sao cho đẹp mắt nhé.
- Bài trình chiếu của HS đã được chỉnh sửa phong phú và đẹp mắt hơn.
- Ghi chép của HS về cách sử dụng dầu gạch đầu dòng.
- Ghi chép của HS về cách thay đổi màu chữ, kiểu chữ và kích thước chữ.
104

- Giới thiệu 02 trang chiếu để so sánh: Một trang chiếu có sử dụng
dấu gạch đầu dòng và có thay đổi màu chữ, kiểu chữ và kích thước
chữ ở những nội dung quan trọng (chiều cao, cân nặng). Trang còn
Trước HĐ
lại không có định dạng như vậy.
- Yêu cầu HS so sánh giữa 2 trang chiếu đó.
- Quan sát HS thực hiện nhiệm - Thực hiện theo yêu cầu của
vụ. GV.
- GV làm mẫu thao tác và yêu cầu - Đặt câu hỏi thắc mắc (nếu
Trong HĐ HS phát biểu cách thực hiện (đọc có).
SGK hoặc tự phát biểu).
- Yêu cầu HS thực hiện lại.
- Yêu cầu HS ghi chép cách sử Ghi chép bài.
Sau dụng gạch đầu dòng và cách thay
HĐ đổi màu chữ, kiểu chữ và kích
thước chữ.
HĐ 2.3. Trình diễn bài trình chiếu (8 phút)
a) Mục đích
- Trình diễn được bài trình chiếu.
b) Nội dung
Các em hãy thêm vài hiệu ứng chuyển trang cho bài trình chiếu thêm sinh động
rồi thực hiện trình diễn bài trình chiếu. Bạn nào làm nhanh và xung phong lên trình
chiếu cho cả lớp xem sẽ được cộng điểm nhé.
- Bài trình chiếu của HS đã có các hiệu ứng chuyển trang đơn giản.
- Ghi chép của HS về cách thêm hiệu ứng chuyển trang.
- Ghi chép của HS về cách trình diễn bài trình chiếu.
Trước HĐ GV thực hiện các HĐ sau:
105
- Trình diễn lại bài trình chiếu của bạn Vân Giang – 4C1 trong HĐ 1
(có các hiệu ứng chuyển trang khác nhau), cho HS so sánh với bài
trình chiếu của các bạn (hiện nay chưa có hiệu ứng chuyển trang).
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. - Thực hiện theo yêu cầu của
- GV làm mẫu thao tác và yêu cầu GV.
Trong HĐ HS phát biểu cách thực hiện (đọc - Đặt câu hỏi thắc mắc (nếu
SGK hoặc tự phát biểu). có).
- Yêu cầu HS thực hiện lại.
Yêu cầu HS ghi chép cách thêm hiệu Ghi chép bài.
Sau ứng chuyển trang và cách trình diễn
HĐ bài trình chiếu.
HĐ 3: Vận dụng, mở rộng (3p)
a) Mục đích
Phát triển PC ham học và NL tự học của HS.
b) Nội dung
Em hãy khám phá chức năng của các phím tắt và điền vào bảng sau. Ngoài ra em
còn biết những phím tắt thông dụng nào nữa, hãy điền tiếp vào bảng nhé.
Phím tắt Chức năng
Ctrl + M
Ctrl + S
Ctrl + N
Ctrl + X
F5
106
Bảng các phím tắt và chức năng của chúng trong việc sử dụng phần mềm trình
chiếu.
HĐ này dành cho HS về nhà có thể tự tìm tòi, khám phá thêm về phần mềm trình
chiếu.
BÀI 3. BÀI TRÌNH CHIẾU CỦA EM (1 TIẾT)

Đây là bài học tổng kết chủ đề, dưới dạng một dự án nhỏ, nên toàn bộ giờ học là
để HS làm việc nhóm và tạo ra sản phẩm.
1. HĐ 1: Luyện tập (30 phút)
a) Mục đích
- Củng cố tất cả các YCCĐ trong chủ đề này.
- Phát triển NL hợp tác và giải quyết vấn đề cho HS.
b) Nội dung
Em hãy kết hợp với 3 – 4 bạn nữa tạo thành một nhóm. Chọn một trong các chủ
đề sau đây, vẽ áp phích và tạo bài trình chiếu về chủ đề nhóm em đã chọn và chia sẻ
sản phẩm đó với cả lớp. Nhóm nào có sản phẩm nhanh và đẹp nhất (do cả lớp bình
chọn) sẽ được điểm thưởng.
• Gia đình và bạn bè.
• Trường, lớp.
• Du lịch.
• Bảo vệ môi trường.
• Động vật.
• Đại dương.
- Áp phích về một chủ đề mà nhóm HS đã chọn.
- Bài trình chiếu của về chủ đề đó.

Trước HĐ - Chia nhóm 4 – 5 HS, mỗi nhóm có 2 máy tính.
- Phổ biến tiêu chí đánh giá sản phẩm cho HS.
107
- Quan sát HS thực hiện nhiệm vụ. - Thực hiện theo yêu cầu
- Gợi ý cách xây dựng bài trình của GV.
Trong HĐ chiếu, hỗ trợ khi HS cần giúp đỡ. - Đặt câu hỏi thắc mắc (nếu
có).
- Tổ chức cho HS trình bày sản - Trình bày sản phẩm.
phẩm và hướng dẫn HS bình chọn - Đánh giá sản phẩm của
Sau cho sản phẩm đẹp nhất. nhóm bạn.
HĐ - Khen thưởng nhóm HS tích cực,
có sản phẩm được bình chọn cao
nhất.
2. HĐ 2: Vận dụng/ mở rộng (5 phút)
a) Mục đích
HS giải quyết được các vấn đề trong thực tiễn đòi hỏi tính vận dụng cao.
b) Nội dung
Em hãy chọn một chủ đề em yêu thích và tạo bài trình chiếu về chủ đề đó. Chia
sẻ với bố mẹ, anh chị em trong gia đình và gửi sản phẩm để cả lớp cùng xem nhé.
Bài trình chiếu về một chủ đề tự chọn.
- Giao nhiệm vụ cho HS. Nghe để hiểu rõ yêu cầu của GV.
Trước HĐ - Khuyến khích HS thực hiện nhiệm
vụ.
Trong HĐ - Gợi ý, trợ giúp nếu HS cần giúp đỡ. Thực hiện nhiệm vụ.
- Chia sẻ sản phẩm của HS trên trang
Sau học tập của cả lớp.
HĐ - Thưởng điểm cho những HS tích
cực và có sản phẩm tốt.
4. Biên soạn câu hỏi/ bài tập/ dự án
4.1. 15 Câu hỏi trắc nghiệm
Chủ đề này chủ yếu là đánh giá về sản phẩm HS tạo ra (dưới dạng tiểu dự án trong
HĐ luyện tập và HĐ vận dụng), không cần kiểm tra dạng tự luận mà chỉ kiểm tra câu
hỏi dạng trắc nghiệm. Các hình thức kiểm tra trắc nghiệm có thể thực hiện trên Google
108
forms, iSpring, Quizizz, Kahoot, … để tăng hứng thú cho HS. Dưới đây là 15 câu hỏi
trắc nghiệm.
Câu 1: Đâu là biểu tượng của phần mềm trình chiếu?
A. B. C.
Câu 2: Để khởi động phần mềm trình chiếu em cần làm gì?
A. Nháy chuột trái vào biểu tượng phần mềm.
B. Nháy kép chuột trái vào biểu tượng phần mềm.
C. Nháy kép chuột phải vào biểu tượng phần mềm.
Câu 3: Để tạo trang trình chiếu mới em chọn nút lệnh gì trên dải lệnh Home?
A. New Slide. B. Layout. C. Section.
Câu 4: Để chèn ảnh vào trang trình chiếu em chọn nút lệnh gì?
A. Insert Chart. B. Insert Picture. C. Insert Table.
Câu 5: Tại sao em cần lưu bài trình chiếu vào đúng thư mục yêu cầu?
A. Để dễ tìm kiếm. B. Để sắp xếp ngăn nắp. C. Để cho đẹp.
Câu 6: Để lưu bài trình chiếu em chọn nút lệnh gì trên dải lệnh File?
A. Save. B. Close. C. Open.
Câu 7: Hiệu ứng chuyển trang là gì?
A. Hiệu ứng đặc biệt để B. Hiệu ứng đặc biệt để C. Hiệu ứng đặc biệt để
đi tới trang chiếu tiếp tạo ra các chuyển động nhìn một trang chiếu
theo của các đối tượng trên
trang chiếu
Câu 8: Trang chiếu đầu tiên của bài trình chiếu nên có nội dung gì?
A. Tiêu đề bài trình B. Tiêu đề bài trình C. Nội dung chính cần
chiếu và tên người trình chiếu trình bày
bày
Câu 9: Hãy nối các biểu tượng sau với chức năng của chúng:
1. Font chữ
A.
2. Kiểu chữ
B.
3. Cỡ chữ
C.
109
4. Màu chữ
D.
Câu 10: Nút lệnh nào sau đây được sử dụng để tạo ra dấu gạch đầu dòng cho văn
bản?
A. B. C.
Câu 11: Hãy sắp xếp các bước sau đây để có thứ tự đúng khi lưu tệp trình chiếu
vào đúng thư mục.
A. Chọn dải lệnh File/ chọn Save
B. Chọn thư mục chứa
C. Đặt tên tệp tin và chọn Save
Câu 12: Hãy sắp xếp các bước sau đây để có thứ tự đúng khi tạo gạch đầu dòng
cho đoạn văn bản.
A. Chọn đoạn văn bản cần thêm gạch đầu dòng
B. Trên dải lệnh Home trong nhóm Paragraph
C. Chọn lệnh Bullets
Câu 13: Hãy sắp xếp các bước sau đây để có thứ tự đúng khi tạo hiệu ứng chuyển
trang cho bài trình chiếu.
A. Chọn trang chiếu cần tạo hiệu ứng
B. Chọn dải lệnh Transition
C. Chọn kiểu hiệu ứng cần tạo
Câu 14: Hãy sắp xếp các bước sau đây để có thứ tự đúng khi tạo một bài trình
chiếu.
A. Chọn chủ đề cho bài trình chiếu
B. Thu thập thông tin cho bài trình chiếu (dạng văn bản, dạng hình ảnh, …)
C. Tạo và lưu bài trình chiếu
Câu 15: Để tạo hiệu ứng chuyển trang cho bài trình chiếu, cần chọn kiểu hiệu ứng
trong dải lệnh nào?
A. Animation B. Transition C. Home
4.2. 15 câu hỏi tự luận
1. Em hãy kể ra các bước để kích hoạt phần mềm trình chiếu.
2. Để kích hoạt phần mềm trình chiếu, bạn Hoa nói cần nháy đúp chuột vào biểu
tượng của phần mềm trên màn hình, bạn Chiến nói chỉ cần nháy chuột vào biểu tượng
của phần mềm trên màn hình và nhấn Enter. Theo em, bạn nào nói đúng? Vì sao?
110
3. Em hãy quan sát màn hình làm việc của phần mềm PowerPoint và tô màu đỏ
vào phần hiển thị nội dung trang chiếu trong hình dưới đây.
4. Tại sao em cần lưu bài trình chiếu vào đúng thư mục yêu cầu?
5. Em hãy kể ra các bước để lưu bài trình chiếu vào đúng thư mục yêu cầu.
6. Em hãy kể ra các bước để tạo một bài trình chiếu.
7. Trong trang chiếu đầu tiên của bài trình chiếu: “Tất cả về tôi”, bạn Vân Hà đã
ghi nội dung như sau:
8. Theo em, trang tiêu đề ghi như thế có đủ thông tin hay chưa? Tại sao? Nếu là
em, em sẽ ghi nội dung gì ở trang tiêu đề?
111
9. Bạn Vân Lam đã kể ra các bước để tạo gạch đầu dòng cho đoạn văn bản trong
trang chiếu như sau:
Bước 1: Chọn đoạn văn bản cần thêm gạch đầu dòng.
Bước 2: Chọn lệnh Bullets.
Bước 3: Trên dải lệnh Home trong nhóm Paragraph.
Em hãy cho biết bạn phát biểu có đúng không? Nếu không đúng thì cần sửa lại
thế nào?
10. Việc tạo hiệu ứng chuyển trang giữa các trang chiếu nhằm mục đích gì? Em
thích nhất hiệu ứng chuyển trang nào?
11. Em hãy kể ra các bước để tạo hiệu ứng chuyển trang giữa các trang chiếu.
12. Cô giáo giao cho em làm một bài trình chiếu về chủ đề Động vật. Em sẽ chọn
loại động vật nào và giới thiệu những thông tin gì về loại động vật đó?
13. Em hãy vẽ ít nhất 04 trang chiếu cho bài trình chiếu về chủ đề động vật nói
trên.
14. Em hãy chia sẻ cách em đã thu thập thông tin cho bài trình chiếu của mình.
15. Em hãy kể ra các môn học (hay bài học) mà thầy/ cô giáo của em sử dụng
Powerpoint để trình chiếu bài giảng.
16. Tưởng tượng mình là nhà thiết kế biểu tượng của phần mềm trình chiếu
Powerpoint, em hãy vẽ biểu tượng đó vào khung dưới đây. Chia sẻ với các bạn về ý
nghĩa của biểu tượng mà em đã vẽ.
112
113
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. CTTT (2018), CT GDPT – CT tổng thể, Bộ GD và Đào tạo.
2. CTTH (2018), CT GDPT môn Tin học 2018, Bộ GD và Đào.
3. HDCT (2019), Hướng dẫn thực hiện CT môn Tin học 2018, Bộ GD và Đào tạo.
4. HDCT 2 (2019) – Hồ Cẩm Hà, Nguyễn Thế Lộc, Nguyễn Chí Trung, Đỗ Trung
Kiên, Phạm Thị Anh Lê, Kiều Phương Thùy (2019), Hướng dẫn thực hiện CT môn Tin
học (Trong CT GDPT 2018 – Tài liệu tập huấn CBQL và GV cốt cán, CT ETEP 2019
tổ chức tại ĐHSP HN.
5. HDDH (2019) – Hồ Cẩm Hà (Tổng chủ biên), Nguyễn Chí Trung (Chủ biên),
Phạm Viết Chung, Kiều Phương Thùy, Hướng dẫn DH môn Tin học - Công nghệ theo
CT GDPT mới môn Tin học, phần Tin học, NXB ĐHSP.
6. Vũ Quốc Trung (2020), Thiết kế bài soạn môn Toán phát triển HS tiểu học,
NXB ĐHSP.
7. Lê Khắc Thành (2009), PP DH chuyên ngành môn Tin học, NXB ĐHSP.
114

Tai Lieu Boi Duong Mo Dun 2 Mon Tin Hoc

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tai Lieu Boi Duong Mo Dun 2 Mon Tin Hoc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGÂN HÀNG THẾ GIỚI DỰ ÁN HỖ TRỢ ĐỔI MỚI GDPT

TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG

1. TS. Nguyễn Chí Trung Khoa CNTT, ĐHSP Hà Nội.

GDPT Giáo dục phổ thông

SBT Sách bài tập

SGK Sách giáo khoa

YCCĐ Yêu cầu cần đạt

STT Căn cứ Các PP DH được đề xuất

Nội dung DH: Các chủ đề của CT Tin …

2 Cấp học: Tiểu học. …

Lứa tuổi: Từ lớp dưới lên lớp trên đối với …

Mức độ đạt được

- Lựa chọn các PPDH phù hợp.

- Chỉ ra đủ các HĐ.

- Chỉ ra đủ các HĐ.

b) Bài tập, yêu cầu làm thêm

Chủ đề 2. Phân biệt một số khái niệm cơ bản của PP DH bộ môn

Các hình thức tổ chức dạy học (cá

Phân biệt được các khái niệm: Quan điểm DH,

Chỉ ra được ví dụ cho sự phân biệt các khái niệm

Đề xuất được HĐ DH nội dung “Các thành phần

Thể được PP, kĩ thuật và cách tổ chức DH cho

b) Bài tập, yêu cầu làm thêm

Mức độ đạt được

Trình bày được các trường hợp DH/mẫu DH phù

Lấy được ví dụ minh họa cho từng mẫu DH Tin

Phân tích được cơ hội hình thành PC, NL cần đạt

Nêu được các mẫu DH đã áp dụng cho các HĐ

Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung

Nêu được các mẫu DH đã áp dụng cho các HĐ

Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung

Chủ đề 4. Tìm hiểu về HĐ GD trong môn Tin học

Mức độ đạt được

1 Phân biệt được giữa “DH bộ môn” với “HĐ GD”.

Lấy được ví dụ minh họa cho từng mẫu DH Tin

Nêu được ví dụ tổ chức HĐ GD trong giờ lên lớp

b) Bài tập, yêu cầu làm thêm

Chủ đề 1. Lựa chọn nội dung DH một chủ đề

1.1. Xác định yêu cầu

Tên nội dung thành phần và

- Lợi ích của máy tính.

1.2. Cách thực hiện

1 Thông tin và xử lí thông 5 2

2 Khám phá máy tính 5 2

3 Làm quen với cách gõ bàn 4 2

Nội dung thành phần 1 Bài 1

- Đơn vị kiến thức 1 - Đề mục kiến thức 1

Nội dung thành phần 2 Bài 2

- Đơn vị kiến thức 1 - Đề mục kiến thức 1

Cấu trúc Nội dung

Chủ đề lớn Máy tính và em.

Chủ đề con Khám phá máy tính.

YCCĐ Thực hiện tất cả các YCCĐ của chủ đề con.

Thời lượng 5 tiết, từ tiết 6 đến tiết 10.

Bài 2. Những máy tính thông dụng (1 tiết).

Bài 4. Bảo vệ sức khỏe khi dùng máy tính (1 tiết)

1.4. BÀI TẬP 1

Chủ đề 2. Xác định YCCĐ của chủ đề

Chủ đề: Khám phá máy tính (Lớp 3)

Mục tiêu và các đề mục YCCĐ được thực hiện

PC, NL được mô tả trong CT PC, NL được mô tả trong chủ đề

- Tự lực: Tự làm được - Tự lực: Tự nhận dạng các loại máy

- Xác định trách nhiệm và HĐ - Xác định trách nhiệm và HĐ của

Chủ đề: Tên chủ đề