Hayata, daima hayata.. diinyaya ~. daha ¢ok hayat katalim 1... d al me co Cilt VI. 15 Temmuz 1929. Sayi : 135 SER EESalizmden vazgecemedigi icin daha din milyonlarca gengleri birbirine kirdiran biigiinkii igti- mai seniyet o biiyiik Sulh kah- ramanina_nasil_gebe olabilit? Istikbalin bu mukaddes seniyeti sulh nakaratindan bikalt cok olmustur. Onun cidden duyulup istenecegi giin geldigi zaman biz ve bizler degil, 0 sdyleyecek, © yapacak ve_o yaptiracaktir. Bugiin ne ilmimiz, ne felse- femwz, ne din, ne siyaset, ne ahlakimiz bu ige miisait olacaga hig benzemiyor. Bunu acikca itiraf edelim, ve bu itiraf o biiyitk ‘imidimiziaglatmaz, __bilakis memnun eder. Ciinkii hig olmazsa samimiyet ve ciddiyetimizi gére- rek bizden tiksinmez ve korka- rak uzaklara kagmaz. Mishet ve miiessir surette bir hizmet edemedigimiz sulh seniyetine hig olmazsa menfi tesirler yapmaktan sakinalim; ve bilelim ki onan yaklasmakta oldugu ginler her halde bu ginler degildir. Kendimizi aldatmakla onu da aldatmayiz. O kendi sartla- nnn bizde olmadigim — pekél biliyor. Neremize ve neyimize baksa bunu pek gizel gériiyor; ye bize biitiin ciddiyet ve samimiyeti ile sunu tavsiye ediyor: “Benim de sizinle birlikte galismam: istiyorsamz bu giinkii bitin kaymet ve itiyatlarmizdan evvela giiphe, sonra da bunlart bir miiddet inkar ederek yeni- den dogmaga ve benim kiymet- lerimi yasamagi géze almaga ve dunda muvaffak kadar cehtii sebat gi cesaret ediniz. Bu esash ha:e- kete baslayabilecek bir kivama gelmeden de beni bir aiz sakizi yapmadan bir sey ¢kmayacagim. unutmayin!,, Mustafa Sekip HAYAT, 3. XUI inci asir Sazgairlerimizden Kul Mehmet “... Geng yasinda dldiigti anlasilan Mehmet Pasa, yiiksck bir simftan yetistigi halde saz- sairleri lesine katilmasi ibarile unutul- maz bir simadir.” Fsski bir mecmuada, «Uveys pajarade Mehmet paga'ya ait oldugu bilhassa kaydedilen. iki manzumeye rasgelmistim. Hece veaniyle vésazg eserleri tarzinda yaalm's olan bu manzu- mele-den birinin «Diigituhiisey- niv makaminda — bestelenm olduga da ayrica zikredilm: idi, Bestelenmig olan manzume gudur: Siyah ebrulana duruben gatma Gamzen oklarim asika atma Sana ginll verdim ben! aglatma Benim giziiin nuru génllm strura irk Bir ot diigmiis daglar gibi yanarnim Ma’zul olmus beyler gibi dénerim Ay efendim senin yolun dnlerim Benim gézm nur génlim. siruru Yemeden igmeden Kilt beriyim Senden ayrialt cansiz diriyim Sinem listiinde bir kuru deriyim Benim giziim nur génlilm siraru, Ogustar verdigim tut benim séziim Severim demeye tutmadr yam Ay efendim benim ay iki goziim Benim gozim nuru gdnlim siruru Her kata sonunda ki misra’~ lam tekerrfirtinden bir halle tirkisi oldugu anlagilan bu giizel ve samimt, manzumeyi yazan Uveys pasazade Mehmet pagi acaba kimdir ? nerede ve hangi devirde yasanustir? yine aym aire ait olan diger bir manzume, Mehmet —paganin «Kul mehmet» mahlasim kullan- digint, ve «Aydin: taraflarinda oturdugunu géstermek itibarile birinci noktay1 biraz aydinlati yor. arap yerine «Sucus kelimesinini \kullantmast gibi XVI nihayet XVILiner asra it lisan hususiyetini, ihtiva een bu gizel, sade bahar manzume- sini de naklediyoruz : Be yaranlar gine evvel bahardir BUlbal intizaritk lular durmayup Kuslar ahenk edup eigrisup dter Kalbin kasavetin siler durmayup Kadir meviam kudretint bildivir Daim aglar kullanm gilddrtir Menekgeler ktlabint kalditir Yesil cimenlerde yiler durmayup Her agaclar sucu dolmus icilmis Yer yiiziine abihayat sagilms Gok siinbiil rma léle acilmg Giller aan agmiy gitler durmayup Misall ravzadir cenneti ndvan Firdovs baheesine benzemig ethan Kirmz hulleler giymiy erguvan Selvi dah basin salar durmayup Bizim ellerimlz Aydin elleri Gille cifte Dulbanudur dallart Kul Meemhmet eder seher yellerl Yarin siyah zulfun boler durmayup Bu Mehmet Paga’min. kim oldugunu ve ne zaman yasad gim. miiverrih «Naima» Anado- Indaki Celiililer’den bahsettigi bir strada, bir miinasebetle zikrediyor. O izahata ‘gore, Uveys: Pagazade Mehmet Paga, Aydin muhassil: imi; hazineye ait seyleri muhafaza etmek igin orada bir kale yapmigVefatinda kéhyast Yusuf Pasa kaledeki gasbetmig 5 jsyan etmig; GelAli olmus* “Biri dabi Ynsut Pasa nam ‘Tarki bedlika idi ki Uveys Paga- ojlu Mehmet Pasa Aydin muhassth iken emvali sultaniye Intzi igin pina ettiigi kaleyi vefat ettikte mezbur Yusul Pasa kethiidast olmagla tabtedip ve emvali sultaniyeye desti tasarruf urup com’ esky, gasp ve fesada memur oldukta istimalet igtin kendiiye Beylerbegilik payesi veriliip Anadolu serdarma Itihuka memur oldukta taallil ve kendi gibi bazi serkesler ile harp ve miisacereye igtigal_—_ etme behane ediip fermana imtisal etmemisti. Bilahere izale olundu (Naima, eski basma, C1, S yeni basma C2, $5). Bu Yusuf Page’nin emvali, 1018 de nasil hile ile idam edildigi jakkinda Naima’da uzun tafsi- Jat vardir( yeni basma, C 2, S 67 ve miiteakip) hadisesin'n Bu idam 1018 de olmasina nazaren, Mehmet paga’min on- bir kag vefat etmig olmasi ve binaena- leyh XVI inet asir saitlerinden addedilmesi pek tabitdir. Birde, dan seneler evvel yukardaki manzumede, garirin Aydin oturduguna soylemes de, Naima’nin verdifi tetabuk ediyor. Bu izahattan sonra, artik Kul Mehmet pagazade’ Mehmet — paga’nin, Naima’éa zikredilen Aydin muhasstl olduguna kat’ suret~ te his Mehmet paga’nin babast Uveys pasa hakkinda on altinet asra ellerinde malamat ile tamamen mahlash Uveys ebiliriz. ditt derecede maltimat oldugu gibi, «Sicilli Osmant> de de ondan ait tarihi menba’larda bahsedilmistir (C1, S' 445). Mamafi, bu son eserdeki baz senelerin yanhg kaydedilmis oldugunu da ilave edelim. Bu malaimata gére, da Ayéin Giizelhisarlidir, Babast Mehmet efendi isminde bir kads Uveys pasa jdi. istanbul’da maliye memuri- yetlerine girerek basiefterdar- liga kadar yiikselmis, 19 Sewval 982 de divanda giddetlice bir mahezeye méruz kalms (Se- laniki tarihi, S 140) 98306 Budin beylerbegi olmug (B. de et Thistoire de Zambéur, Manuel de gén de chron. pour Vislam, 168), Sam ve Halep Deylerbeyi de olduktan sonra beylerbegi dinvanim ve muhas- sasatimt muhafaza etmek ve def terdarlile almak fizrere tekrar_ basdeiter- dar tayin edilmigtir 10 Rew bitlalur 994 (Seldniki, S 204). 995 pasa yerine Misir Beylerbegi olup (Seldnibi, 218), 998de Misir’da tahaddtis hadise kepandsktan sonra kendi~ haslarim. da ayrica Rebiiilevvelinde Sinan eden bir sine vezaret riithesi verilmis (Selaniki, 8 260), ve 999 Recebinin altismda Misir’da vefat ctmistir (Seldniki, 287; Zambaur. Man. de gén€ 166; Katip Celebi'inin Takevimiit- levaril’inden — nakletmistir § 220), Halep'te beylerb jken miiverrih Ali’ ye kargi da Jatufkér davranan Cbniil’emin Mahmut Kemal, Menakibi HAYAT, 4 Hiinerveran, S 23) Uveys pasa’yt Siheyli efendi de meth etmekte, ve vefatindan sonra ku- rafe de hazreti Bbiilleyse civarin- da defnedildigini sdylemektediz (Tarihi Miser, V 58). iste yukarda —nesredilen manzumeler bu Uveys Pasa’min oglu bulunuyor. Diger baz: mecmua- Mehmet paga’ya ait larda yine Mehmet nama bas kosmalar — buldugum — gibi, Kuloglu, Gevheri, Asi Omer kabilinden’ sazgairlerinin eser- lerini muahtevi bir mecmuada da yine Mehmet namna dort parga divan gérdiim. Ara ile ve oldukea zararsiz bir gckil~ de yazlmis gairin Melek, Ibrahim, Abmet olan bu divanlar, Siileyman atl: sevgilileri igin tertip edilmistir. Acaba bitin bu Mehmet mablasht eserler_ de bizim gairimize ami aittir? bie bu shtimali oldukga kuvvetli, bulu- yoruz, Glink, saz sairlerimiz arasinda biyle yahat Kul kullanan diger Janda Birde ga kata: sadece Mehmet Mehmet — ismini bir sair hak- malimatimy: yoktur. bu divanlarin birindeki By deriga yine bir canana diistt ‘gémliimitz Misr iginde Yusufu Ken'an'a distit sgn Ruztisep feryada agazeyleyim simden geru ‘Andelibim goncei handéna diistt génltimlz Gaitin — belki de babasiyle beraber gitmis oldugu — Masur’ da ki bir agkim ima etmis olabilir, Maamafi, « MisrigindeYusufu Ken’ana digti ginla- mize misramn, Misir’la_ hig olmamasi da cok mimkiindir; biz, birinci ih:ima- bir alakas: li, Mehmet Pasa’nin babssiyle beraber Misr’a gitmig olabile~ cefini de diigiinerk, ileri sirdik. Ancak bu ihtimalin asli olmasa bile, aikrettigimiz inim Mehmet Pasa’ya ait lmast pek aiyade vanittir. eserlerin Uveys Paga’nin hayati hak- Konda kéfi derecede maltmata malik oldugumuz halde, yazik- Ki, oglu hakkinda kafi derecede maliimatim yoktur. Her halde geng yasinda adagis anlagilan Mehmet Pasa, eserleri- nin tabi givzelligti ve yiksek yetistigi halde jesine katilmak- bir simftan sangairleri_ sil tan ihtir XVInnet asir saz etmemesi itibariyle, jirlerimiz ara- sinda unutulmayacak bir sima-. ar, Prof. Dr. Képriiltizade M, Fuat [Bas taraft birinci sahifede] mize dayanarak girdigimiz meslekte yiirtiyebiliriz. Elve- rir ki daima gu cimleler ha- tirimizda olsun: her gin bir parca daha dgrenmiye muh- taciz, bilmediklerimiz hudut- suzdur, bildiklerimiz ise cok azdir, Muvaffak insan, bitin diger insanlarin tecribelerin- den istifade_eylemek yolunu bulandir, Buna calismak va- zifedir. Ogrendiklerimiz yeni dgrenmeler icin bir vasita telakki_ edilmedikce bilgimiz ilerlemiyen, katilasan bir yigan kelimeler haline gelir. Mek- tepten sonra her vak'ayt tefsir eden, ondan bir netice cikar- maga cahsmuyanlar baskalari- min tecriibe ve ilminden isti- fadeye tenezziil eylemiyenler daha genc yasta dlmiis de- mektirler, En acikl lam budur, Sizden evvelkiler liyakat- sizce bir ig idare ediyorlarsa bunu sdylemek bir vazifedir. Fakat sdyliyen o sahada daha maliimatit ve tecritbeden isti- fadeye daha cok kadir olabil- melidir. Her sevileni_yikmak, kendimizden evvelkilerin her faziletini inkar etmekte hak gormemeliyiz. Bir cemiyette sevilen ve tapilan_ olmasi_ yarim_bizim yapacagimiz islerde sevgi ha- lesi vitcuda getirmege ve ce- miyet iizerine milessir olmaga yarar. Cemiyeti her seyden stiphe edenler haline sokmak- fan korkunuz: Her fert eyi bir minekkit degildir. Azcok baskalarina inamir, siz herke- sin karsisina gecer de, hic bir seye inanmayiniz, daha evvel ki sohretleri yikimy, diye ba- girirsanz dyle bir muhit do- Gar ki yarin da size inanmaz- lar. Cemiyette inanmak ve sevmek kabiliyetini kOrk6- rine yikmaga_caligmak cok zararhdir. Bundan sakinmak borctur. ‘Putlari_yrkmak cok lazim... Fakat biliniz ki bazen putlar ictimai bir rol oynarlar. Putlar: ‘kirar, selim bir akil eyi bir bilgi vermez, Sinusbet bir iste gdrmezseniz cemiyet iginde kargasahklar dogurur- sunuz. Putlari kiracagimiz HAYAT, 5. yerde herkese dogru _aki- deler veriniz, o-vakit kimse puta tapmaz, Fakat bu ikinci suk maliimat ister, calisma ister. Tapalim diye bagiranlardan nekadar kagmak lazimsa béyle miisbet meziyetleri olmaksizin «kiralim» diye feryat edenlere de inanmayiniz. Her sene bu ay’Tirk ce- miyetinde hayata atilan genc- lerle kuvvetli bir mevsimdir her vatanseven sizi hayat yo- luna tesyi ederken sevinir, buna inanimiz; bir meslekte yillanan insanlar igin en kuv- vetli muhabbet, isine ve eseri- ne karst muhabbettir. O isin, © eserin yeni yetisen gencler elinde daha kuvvetle parlaya- cagim digunmek dakar tath zevk olur mu? Yeni hayata atilan gencleri sevmemek eviadint kendin- den daha iyi olmasim istemi- yen babalar, biyik kardesler demektir. Bukadar dalalete diismiis baba ve kardeg an- cak anormaller arasinda bu- lunur, Etrafimizda bir sevgi halesi olacagma —_ inanarak mesleginize gitiniz, orda miicadele_yapacaksiniz, ihti- rasla ilerlemek isteyeceksiniz bu sizin hakkimzdir, béyle olmak lazimdir, Ancak miicadeleyi icin yapimz,_ilerlemek eser yaratimiz, bekleyiniz. ismet Pasa hazretlerinin gecenlerde Hukuk fakiiltesin- de sdyledikleri sdzler hayata atilan bitin gencler igin, ba- tin muallimler icin en ‘bayak rehber mahiyetindedir. Mu- vafiak olmus insanlarin s6z- Jeri, lemin’ nizamindan bir parcayi fade ederler. Bu niza- mi bilen yeni nesil gidecek- leri_ you daha iyi gérdrler. Hayat, bu maksatladir ki Bas- vekilimizin orada sdyledikleri nutku ilave olarak veriyor. Hic siphe etmiyoruz ki geng- ler icin bu. sdzler daima ha- twrda tutulan bir distur ola- caktir, iyilik igin Mehmet Emin