TARIH VE SANAT Manisa sara Yazan: Halak Y, Sehsiivaroslu Manisa gehri 1300 yilnda Os-| manli Tirklerinin eline gecmisti | Osmanl sehzadelerinin beylik et- | tikieri Manisa sebri {stanbulun fet- inden sonra daha biiyiik bir ehem miiyet kezenmis veliahdler, (Istan~ bul ve tohta en. yekin bulunan( Manisa gehrinde oturtulmuslardh, Velishdler, kalabaik bir malyet halkile, devrin en meshur ilim a- damian bulunan hocalari, kaymetl | {darecilerden miitesekkil beylerile | Manisa sarayinda ikamet ederler- | di, (a) TL Mured tarafindan yaptimlan seray, sonraki devirlerde yeni da fe genigictilmisti, Hl, Murad tarafndan yaptrilan saray BN) Manisa sehri ortasindaki fevka de zarif sarayin1, genig cicell babcelerini, serin havuzlarim, tahta tercih etmig ve yerini oglul Sultan Mehmede birakarak Mani sa sarayiaa cekilmisti (ESultan Murad Varna muha- rebesinden sonra tahttan bir defa daha sarfinazar ederek Manisada ettirmis oldugu Dilara bahce} lerile nefis darayina avdet eyledi sahane kasrin harabeleri bu giin ortasinda bir kag servi ile bir fakim enkezdan ibaret olmakla beraber gene seyyahlarin nazar1 dikkatini celbeder. II], Murad ile hareminin, -cedleri olan Varna galibinin pek sevdigi kasrini tez~ yin igin- insa ettirdikleri, miite- addid binalar) yanhs olarak ek- seriya Il, Murada atfederler.) (2) fanisa saraymda Fatih Sultan Mehmed,.Fatihin oflu gekzade Mustafa, I, Bayezidin ogullarin~ dan gehzade Abdullah, sehinsah, geheade Mahmud Korkud Kanuni Sultan, Siileyman, Kanuninin of- Ju sehzade Mehmed, sehzade Mus tafa, II, Selim, gehzade Beyazid, II Murad, 11, Mehmed otur- muslardir, Bunlardan sehzade Mustafa, UI. Murad ve III Meh med Manisada dogmuslard: sa sarayinda sinnet dil- eflenceler detertib olun- jahdler babalarinin éltim arayda haber alip bu tanat ve ikbal yollorina meserret ve telagla gjikmislard. Bazan da Osmanh sarayinin meghur kadinlars, Manisa yina misafir gelirlerdi, Hurrem Sultan sevgili oglu San Selim: ziyaret maksadile Manisaya gider ve Manisa sarayinda oglu ile mes ud giinler gecirirdi, Osmanl: veliahdlerinin yehri o- Jan Manisa gehri bilhassa 16. asir da en mamur devresinde bulunu- yordu, Bilyik camiler, medr ler, cargilar, hamamlar cegmeler. hanlar yaptirilmig, muntazam sokaklari giizel mahallelerile Ma nisa Osmanh imparatorlugunun en muntazam vilayetlerinden birt haline getirilbigti Duvar {cine alinmg buluna saray gehrin gimal kismindayd). Revakl duvarlarin ortasindak! bir bilyiik kapidan sarayin avlu- suna giriliyordu, lerini bu radan Birinci avluda ve sokak duva- rinin Ustiinde ig kuleli bir kbyk vard). Bahgenin sag tarafinda da Uist tonoz kapi kenarh ve 6 nunde bir kUgUk ayri bahgest bu: lunan diger bir kbgk gérUllyor- ray (eski késk, sarayi cedia yilk odalar, tic hamam, sara Yeniceriler odalans, bahgeler, mii- uuzlar akarsular vesair a ediyordu V7. asirda Manisa sarayinin son kalan kisimlarim géren Evliya Gelebi sunlari_anlatmaktadir:| (Manisa saray1 sehrin agai: simal cild 2 (2) Kanuni Sultan Siileymann, Sehzade Mehd mintalca hiikiim Uzune: din, Makbul Ib- Pasanin minyatiirlerini de fhtiva eden bu kiymetli mecmua inde Sahrayi Lalezarda va- PIII Ahmed klitiibhanesinde 3592 bai car kése metin| bir binadir ye canib-i garba na- zur bir tahta kapisi vardir Da- reden mader cirmi 3300 ahr ve Asitane ta cibagi ve iki yitz sari kiila tancilari vardir, Daima bu bagi iremi timar edip andi miiliiklerinin halice ve ve altin ve glimiis makulesi avant ve simzer lileleri ve fiskiye ve kumlar ve gayri imaretlerin ve kursunlarm ve mutalla alemlerin giz idip bu bagi iremi tamir ve fermimle mukayyid olurlar. ...| Senevi 700 akce mahsulden hast! | ir. Bu ravzayi ridvan ve ha ie kay: bagi cinan ile bir aban | ! yeridir. Ve selef ukalerin bu bagi sadrenci, naksi tarh idiip alettirtip qrp: ile nice yiz bin secerati miismirati ve gayri di- Tahti cinarlari ve kavale ve servi | ve budi ve sernigalari ve giint- gin secerei tayyibeleri dikiip saf Saf alettertib dizilip durur, Bay-| Te bir styedar ve kozah hiyaban hadikay: sultandir. Kim methi de isan: batildr,..) Manisa sarayinda son veliahd IL, Mehmed. olmustu, 1595 te II Mehmed hiklimdar olunca veliahdlerin: {stanbui. sa~ rayina kapatimasi usuliinii ihdas etmig ve Manisadald nefis Saray da bir takim muhafizianina rag men zamanlarin tahribine ugra- mista Vesikalar 1638 yilinda kégk i- zerindeli kurgunlarin ve demir peneerlerin, 1651 yilinda ise sa-| y duvarlariin harab oldugunu | ve bunlarn mimicin mertebe t mirinin yapildigim belirtmekte- | ir 18. asurda saray bahgeleri otlak haline getirilmig ve bazi kimseler buralardan faydalanma yoiunu yolunu tutmugty, 1769 tarihli ger'l sicil kay:dlarinda bu husus anlagilmakta, sarayin havuz ve cesmelerine ‘akan aularin baska farafa alutildig, havuz ve bina-| larin bazi kisimlarinin galindig saray meydaninin zamania cdp like haline getirildigi de gene ay- mi kayidlarda_belirtilmektedir (5). 1802 yilinda ise genig saray bahgeleri satilmaga baslanmistir 19. asra kadar gelebilmiy M nisa sarayinin abzi dalreler! 1621 senesinden 1829 senesine kadar muntazam bir gekilde tamir etiril migti. Fakat 1656 tarihll bir buy rultuda Manisa saray: binalarinin zamanla oldugu ancale (eseri binadan, hala bir _mikt fargir ebniye bulunup) ttn e- illmek os. yerlerin kiroya verildig\ ve eski Evkaf mlidirintin ger'i gerlfe mOracaat etemeden (sarays mezburey!) sat] 4 tis Kkayidlidar (6), | Béylece Manisa sehrinin bu ta oturan harab sada S: adim-! tiirbes kayidlidir, Semailnamei Ali Osman ismini tasimaktadir ‘agatay i mire ve sehzadeler Ulugay Mani- |?