XV.
Yüzyılda Osmanlı
Devleti - Arnavutluk
İlişkileri
Bilgehan Pamuk*
Giriş
Arnavutların, Balkan Yarımadasına en
erken gelerek yerleşen Hind-Avrupa kökenli
İliryalılar’a dayandıkları yaygın olarak kabul
edilen bir görüştür. Balkanların en eski halk-
ları arasında zikredilen İliryalılar’ın müstakil
bir devlet olarak tarih sahnesinde görülme-
dikleri, daha ziyade muhtelif devletlerin hâ-
kimiyetleri altında kaldıkları bilinmektedir.
Tarihi süreç içerisinde Roma, Bulgar, Sırp,
Bizans hâkimiyetinde bulunan Arnavutluk,
XIV. yüzyıldan itibaren Osmanlı hâkimiyeti
altında kalmıştır1.
Resim 1: Güney Arnavutluk’un Uydu Görüntüsü 2
Osmanlıların bölge için kullandıkları
Arvanid-Arnavut tabiri, Doğu Roma İmpa-
ratorluğu’nun Orta Arnavutluk’a verdikleri
Arbania kelimesinden gelmektedir. XII. yüz-
yıldan itibaren Bizanslılar tarafından yaygın
olarak kullanılan bu tabirin, etnik olmaktan
ziyade siyasal ve dinsel bir yapıyı temsil et-
mekte olup Katolik Arbonan bölgesindeki
nüfusu tanımlamıştır. Bu bölgenin dışında
kalanlar ise Romaia, Gracei, Sklavinoi, Scla-
vinus, Bulgario ve Epirotlar şeklinde adlan-
dırılmışlardır3. Gerçi Arnavutluk, M.Ö. III.
yüzyıldan itibaren İliryalılar ve Epirliler diye
birbirinden ayrılmaktadır. İşkumbi Nehri’nin
meydana getirdiği ayırımla, Arnavutluk ikiye
ayrılmış olup nehrin kuzeyinde bulunan İs-
kenderiye, İlbasan, Bezrezin/Prizren ve Du-
kakin’i kapsayan bölgede oturanlara Gegler,
ikinci kısma teşkil eden Avlonya ve Delvine
havalilerini kapsayan Epiros bölgesinde mes-
kûn olanlara ise Tosk’lar denilmiştir4.
A. Arnavutluk’ta Osmanlı Fetihleri
659
Osmanlıların Rumeli’ye geçişinden
önce, Arnavutluk’a ilk kez 1337 yılında Ay-
dınoğlu Umur Bey, Bizans İmparatoru III.
Andronikos’un müttefiki olarak geçmiştir.
Umur Bey’in yardımıyla Bizans, bölgedeki
hâkimiyetini yeniden sağlamıştır5. Bu soru-
nun çözülmesinden, kısa bir süre sonra 1340
yılında Sırp kralı Stephan Duşan, Arnavut-
luk’u kontrolü altına almıştır6.
(*) Prof. Dr., Gaziantep Üniversitesi Fen - Edebiyat Fakültesi Tarih Bölü-
mü.
(1) Athanase Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, Pa-
ris 1937, s.1-3; Ş. Sami Fraşeri Arnavutluk, (Çev. Şahin Kolonya)
Seyfettin Özege No: 631, s.3-5; Halil İnalcık, “Arnawutluk”, En-
cyclopedia of Islam I, London 1965, s.653; Machiel Kiel, Ottoman
Architecture in Albania (1385-1912), İstanbul 1990, s.15; Ahmed
Hamdi, Arnavutluk Hakkında, İstanbul 1920, s.3-4; George Cas-
tellan, Balkanların Tarihi, İstanbul 1993, s.19; Mustafa L. Bilge,
“Arnavutluk”, Diyanet İslam Ansiklopedisi III, İstanbul 1991, s.384;
K. Süssheim, “Arnavutluk”, İslam Ansiklopedisi I, İstanbul 1978,
s.582) .
(2) http://www.arberiaonline.com/viewtopic.php?p=26034.
(3) Bilgehan Pamuk, “Osmanlı İdaresinde Arnavutluk”, Balkanlar El
Kitabı, c. I, Çorum 2006, s.340.
(4) John V. A. Jr. Fine, The Late Mediavel Balkans A Critical Survey
YENİ TÜRKİYE 66/2015
From The Late Twelfth Century to The Ottoman Conquest, Michigan
1987, s.51; P. L. İnciciyan - H.D. Andreasyan, “Osmanlı Rumelisi
Tarih ve Coğrafyası”, Güneydoğu Avrupa Araştırma Dergisi C.2/3,
İstanbul 1973-1974, s.67; Nicholas C. Pano, “Albania”, The Ency-
lclopedia Americana v.I, New York 1986, s. 477.
(5) Donald M. Nicol, Bizans’ın Son Yüzyılları (1261-1453), (Çev. Bilge
Umar), İstanbul 1999, s.192.
(6) Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, (Çev. Fikret Işıltan), An-
kara 1985, s.466, 469.
 1355 yılında Duşan’ın ölümüyle Sırp
baskısı sona ermiş ve yerini iktidar mücadele-
si almıştır. Arnavutluk’taki feodal beyler, bir-
birleriyle kıyasıya mücadeleye girişmişlerdi7.
Ortaya çıkan karışıklık ortamı ister istemez,
Osmanlılara bölgede etkin olmasına fırsatı
tanımıştır. Keza iktidar mücadelesi içerisin-
deki Charles Thopia, Sırp II. Balsha’ya karşı
yardım etmesi için Osmanlı Sultanına müra-
caat etmiştir. Sultan I. Murad, teklifi uygun
görerek Thopia’ya askeri yardımda bulun-
muştur8.
1385 yılında Viyosse (Viosse) Nehri
üzerinde gerçekleşen savaşta II. Balsha mağ-
lup olmuştur. Arnavutluk’taki güçlü beyler
arasında sayılan Balsha’nın, mağlup olması
ve akabinde ölmesi, Osmanlı hâkimiyeti açı-
sından başlangıç olarak kabul edilmektedir9.
Nitekim Viyosse savaşından kısa bir süre
sonra belli başlı feodal beylerden; Balsha’lar,
Thopia’lar, Dukagjin’ler, Coia Zaccaria’lar,
Musaki’ler, Zenebissi’ler, Araniti’ler, Vulka-
660 şin’ler ve Kastriota’lar Osmanlı metbuluğunu
tanımışlardır. Osmanlılar, fetih politikalarının
başlangıç aşamasında mahalli beylerin hima-
ye edilmelerini yeterli görmüşlerdir10. Ancak
Osmanlıların Arnavutluk’a nüfuz etmesi, Ve-
nedik’in tepkisine neden olmuştu11.
Kosova Savaşı sonrası Bayezid’in tahta
çıkışıyla Üsküp’te konuşlanan uç-beyi Paşa-
Yiğit, Arnavutluk’taki yerel beyler üzerine
akınlarda bulunarak onları itaat altında tut-
muştu12. 1394 yılından itibaren Osmanlıla-
rın Arnavutluk’taki fetih politikası gereğince
doğrudan doğruya kendi hâkimiyetleri tesis
edilmişti13. Kanina ve Ergiri civarındaki fe-
odal beyler uzaklaştırılmışlardı. Ergirikasrı
havalisine konuşlanan Osmanlı kuvvetleri,
burayı uç merkezi yapmışlardı14.
1402 yılında Ankara Savaşı sonrası alı-
YENİ TÜRKİYE 66/2015
nan mağlubiyet neticesinde Arnavutluk’taki
feodal beyler, müstakil olarak hareket orta-
mına sahip olmuşlardı15. Mahalli beylerin bu
kayıtsız tutumlarına karşılık olarak Uç-be-
yi Paşa-Yiğit bölgeye şiddetli akınlar tertip
ederek kısmen de olsa düzen sağlamaya ça-
lışmıştı16. Sultan I. Mehmed’in zamanında
Osmanlılar, Arnavutluk’ta fetihlerine ağırlık
verdiler. Arnavutluk’un güneyinde Myzeqe-
ja (Musachia), İşkumbi ve Devolli ve Osumi
havzalarını ele geçirilmişti17. Ayrıca Arna-
vutluk’un önemli şehirleri arasında yer alan
Berat, Avlonya, Kanina ve Ergirikasrı fethe-
dilmişti18. Osmanlı yönetimi mahalli beylerle
ayrı ayrı uzlaşarak eskiden beri sahip olduk-
ları topraklarda timar sahipleri olarak bıra-
kılmışlardı19. Gerçi bu uygulamadan hoşnut
olmayanlar isyan etmişlerse de netice değiş-
memişti20.
Sultan II. Murad devrinde Arnavut-
luk’taki Osmanlı hâkimiyeti daha kapsamlı
bir hale gelmişti. Osmanlılar, bölgenin doğru-
dan kontrolünü sağlamışlardı. Timar sistemi-
nin tatbiki, beraberinde birtakım sorunları da
getirmişti. Özellikle büyük feodal beylerin,
(7) Hasan Kaleshi “Türklerin Balkanlar’a Girişi ve İslamlaştırma”,
(Çev. Kemal Beydilli), Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı. 10-11, İstanbul
1979-1980, s.181.
(8) Şerif Baştav, “Osmanlı İmparatorluğunun Yeniden Kuruluşunda
Rumeli’nin Katkısı, XI. Türk Tarih Kongresi C.III, (5-9 Eylül 1990)
Ankara 1994, s.831; İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Ta-
rihi Kronolojisi, c.I, İstanbul 1971, s.68; Nicholas C. Pano, “Alba-
nia” The Encylclopedia Americana v.I, New York 1986, s.481.
(9) Machiel Kiel, “Aspect of Ottoman Turkish Architecture in Alba-
nia”, Fifth International Congress of Turkish Art, Akademia Kiado-
Budapest, (Ayrı basım), s.542; Halil İnalcık, “1431 Tarihli Tımar
Defterine Göre Fatih Devrinden Önce Tımar Sistemi”, Osmanlı
İmparatorluğunda Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1996, s.110.
(10) Halil İnalcık, “Osmanlı Döneminde Balkanlar Tarihi Üzerine Yeni
Araştırmalar”, Tarihte Güney-doğu Avrupa: Balkanolojinin Dünü,
Bugünü ve Sorunları, Ankara 1999, s.17-18.
(11) Donald M. Nicol, Bizans ve Venedik Diplomatik ve Kültürel İlişkiler
Üzerine, (Çev. Gül Çağalı Güven), İstanbul 2000, s.271–272.
(12) Halil İnalcık, “Arnavutluk’ta Osmanlı Hâkimiyetinin Yerleşmesi
ve İskender Bey İsyanının Menşei”, Fatih ve İstanbul C.I, Sayı:2,
İstanbul 1953, s.155.
(13) Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.49
(14) Halil İnalcık - Mevlüd Oğuz, Gazavat-i Sultan Murad b. Mehem-
med Han, Ankara 1978, s.89; Kiel, Ottoman Architecture in Alba-
nia, s.17.
(15) Nuray Bozbora, Osmanlı Yönetiminde Arnavutluk ve Arnavut Ulus-
çuluğunun Gelişimi, İstanbul 1997, s.55
(16) İnalcık, “1431 Tarihli Tımar Defterine Göre Fatih Devrinden
Önce Tımar Sistemi”, s.111.
(17) Traion Stoianovich , “Osmanlı Hâkimiyetinde Via Egnatia”, Sol
Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia (1380-1699), İstanbul
1999, s.226-227.
(18) Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.29; Gilles
Veinstein, “Avlonya 16. Yüzyılın İkinci Yarısında Via Egnatia’da Bir
Menzil”, Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia (1380-1699),
İstanbul 1999, s.241.
(19) İnalcık, “Arnavutluk’ta Osmanlı Hâkimiyetinin Yerleşmesi ve İs-
kender Bey İsyanının Menşei”, s.158.
(20) 1423 yılında Araniti ve Kastriota aileleri isyan etmişlerse de Ev-
renos-oğlu İsa Bey, isyanı bastırarak mahalli beyleri itaat altına al-
mıştır., Hoca Sadettin Efendi, Tacü’t- Tevarih II, (Haz. İsmet Par-
maksızoğlu), Ankara 1999, s.141; İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman
VII. Defter, (Haz. Şerafettin Turan), Ankara 1991, s.143,167-168.
timar sistemi bünyesinde kayıpları olmuş ve
akabinde isyan etmişlerdi21. Nitekim Viyosse
havzasına hâkim olan Araniti, timar sistemi-
nin uygulanmasından olumsuz etkilenmiş
ve akabinde isyan bayrağı açmıştı22. Arvanid
Sancakbeyi Evrenos-oğlu Ali Bey’in de mağ-
lup olması, isyanın boyutunu değiştirmişti23.
Güney’in güçlü beylerinden Gepe Zenebissi,
Ergirikasrı havalisinde, Thopia ise Draç ha-
valisinde ayaklanmaya katılmıştı24.
Araniti isyanının çok kısa sürede ya-
yılması, Osmanlı payitahtında kaygı uyan-
dırmıştı. Muhtemel bir Venedik yahut Macar
müdahalesinden çekinen Sultan II. Murad,
bizzat Serez’e kadar gelmiş ve maiyetindeki
kuvvetleri seferber ederek isyan bastırılabil-
mişti. Dağlara sığınan asiler ise 1435’te Ev-
renos-oğlu Ali Bey tarafından etkisiz hale ge-
tirilmişti25. Böylece İskender Bey’in isyanına
kadar sükûnet sağlanmıştır.
1443 yılında Osmanlı ordusunun İz-
ladi savaşını kaybetmesi üzerine Türklerin
Balkanlardan atılacağı düşüncesi ortaya çık-
mıştır. Bu durumun ortaya çıkardığı karışık-
lıktan istifade eden İskender Bey26, Osmanlı
ordusundan kaçarak babasının toprakları Ku-
zey Arnavutluk’taki Kocacık ve Akçahisar’ı
ele geçirerek isyan etmiştir27. Asıl adı Georgi
Castriyati olan İskender Bey’in isyan hare-
keti, daha ziyade Arnavutluk’un kuzeyinde
cereyan etmiş olup güneyinde pek etkin ol-
mamıştır28. Osmanlı timar sistemine intibak
eden Hıristiyan sipahiler, İskender Bey’e kar-
şı hareket etmişlerdir. Ortaya çıkan kargaşa
ortamından istifade eden Ergirikasrı havalisi
hâkimi Gin Zenebissi, isyan etmişse de bir
netice elde edememiştir29.
Kroya (Kroja, Kruje)’yı kendisine üs
yapan İskender Bey, Arnavutluk sorunları
hakkında görüşmek üzere mahalli beyleri da-
vet ederek Arnavutluk’taki yerlerin akıbetini
görüşmüştü. Neticede Osmanlıların Arnavut
topraklarından çıkarılmalarına karar verilmiş-
ti. İskender Bey. 12 000 - 15 000 bin kişilik
bir kuvvet toplayarak Osmanlılara karşı savaş
hazırlıklarına hız vermişti. Osmanlı yöne-
timi, Rumeli’deki nazik durumun farkında
olduğundan bölgeye tecrübeli bir yöneticisi
Evrenosoğlu İsa Bey’i gönderdi. 1443 yılında
İsa Bey, İskender Bey’e karşı harekete geçti30.
İskender Bey, asimetrik mücadele kapsamın-
da Evrenosoğlu’nu yıldırmaya çalıştı. Dağlık
ve ormanlık bölgelerde gizlenen Arnavutlar,
boğazları tutarak ani baskınlarda bulundular.
Svetigrad kalesini kuşatan Osmanlı birlikleri
ağır kayıplar vererek çekilmek zorunda kal-
dılar. Evrenosoğlu, Kroya’da yenilgiye uğra-
dı. Osmanlıların mağlubiyeti İskender Bey’in
pozisyonun güçlendirdi ve babasının hâkim
olduğu toprakları geri almayı başardı. 1 Mart
1444 tarihindeki Leş (Lezhe) toplantısında;
Arnavut beyleri ile Karadağ prensleri katıl-
mışlardı. İskender Bey, toplantı sonunda bü-
tün Arnavutların reisi seçildi. Arnavut beyleri
statülerine göre vergi vermeyi kabul ettiler.
Dolayısıyla İskender Bey daha güçlü bir ko-
numa geldi31.
1444 yılında İskender Bey, Evreno- 661
soğlu Ali Bey kumandasında Debre’ye gelen
akıncı kuvvetiyle giriştiği savaşta büyük zayi-
at verdi. Gerçi Arnavutların ciddi kayıplarına
rağmen Ali Bey geri çekilmek durumunda
kaldı. Osmanlıların çekilişi, İskender Bey’in
başarısı olarak kabul edildiğinden Arnavut-
luk’un bağımsızlığı ilan edildi. 1445 yılında
Fîrûz Bey de başarılı olamayınca II. Kosova
Savaşı öncesine kadar bir daha Arnavutluk
sorununa eğilebilme imkânı olmadı32.
(21) Kiel, Ottoman Architecture in Albania, s.18-19.
(22) İnalcık, Hicri 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, s.XIII.
(23) Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.52.
(24) Bozbora, Osmanlı Yönetiminde Arnavutluk, s.88; Gegaj, L’ Albanie
et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.11.
(25) İnalcık, “Arnavutluk’ta Osmanlı Hâkimiyetinin Yerleşmesi ve İs-
kender Bey İsyanının Menşei”, s.165-166.
(26) II. Murad, 1423 yılında Arnavutluk’un kuzeyinde Yunan prensli-
ğini egemenliği altına alınca Prens İvan’ın oğullarından İskender
Bey ve kardeşleri rehin olarak Edirne sarayına kaldılar. Edirne’de
iken Müslümanlığı kabul etti ve İskender adı aldı. 1430’da sancak
beyi olarak Sırbistan ve Arnavutluk’a gönderildi. Ardından Akça-
hisar subaşılığına atandı.
YENİ TÜRKİYE 66/2015
(27) Halil İnalcık, “İskender Bey”, DİA XXII, İstanbul 2000, s.561.
(28) Bilge, “Arnavutluk”, s.384.
(29) İnalcık, Hicri 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, s.XV.
(30) Aşık Paşazâde, Tevarih- i Al- i Osman, (Haz. Kemal Yavuz – Yekta
Saraç), İstanbul 2007, s.397.
(31) Stefanaq Pollo - Arben Puto, The History Of Albania From Its Ori-
gins To The Present Day, Rourtledge & Kegan Paul, London 1981,
s.78.
(32) Mustafa Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, Ankara 2010, s.340.
 İskender Bey’in faaliyetleri, Osmanlı-
ların gözünden kaçmadı. İskender’in yeğeni
Hamza Bey, amcasıyla anlaşamayarak Os-
manlılara iltica etti. Hamza Bey, bazı Arnavut
şehirlerinin İskender’e karşı olduğunu söyle-
yerek de Sultan Murad’ı ikna etmiş ve Arna-
vutluk’a sefere açılmasına sebep olmuştu33.
1448 yılında Sultan II. Murad yanında on beş
yaşındaki Şehzade Mehmed ile birlikte Arna-
vutluk’un üzerine yürüdü. Şehzade Mehmed,
bizzat sefer için Manisa’dan geldi. Böylelikle
ilk defa Arnavutluk’a bu vesile ile tanışma
imkânı oldu. II. Murad, sefer neticesinde İs-
kender Bey’e ait Kocacık hisarını (Svetigrad)
ele geçirdi34. Arnavutluk’u kesin olarak fet-
hetmeye azminde olan Sultan Murad, Kroya
(Akçahisar)’yı kuşattı. Debre-yi Bâlâ ile bazı
yerleri ele geçirdi. Bu sırada Hünyadi’nin ye-
niden harekete geçmesi üzerine Arnavutluk
harekâtını Mustafa Paşa’ya bırakarak Şehza-
de Mehmed ile birlikte Sofya’ya çekildi35.
İskender Bey, II. Kosova Savaşı’ndan
662 sonra Sultan II. Murad’ın yeniden Arnavut-
luk üzerine sefere çıkacağını tahmin ettiğin-
den kalelerini tahkim ve yolları tahrip etti. Si-
vil unsurlar Venedik tarafına gönderdi. Kroya
kalesi, tahkim edildi. 1450 yılında Sultan
Murad, ikinci defa Arnavutluk seferine çık-
tı36. Şehzade Mehmed bu sefer de babasına
eşlik etti. Arnavutluk’a gelen Sultan Murad,
Kroya’yı tekrar kuşattı. Raguza Cumhuriye-
ti el altından İskender’e yardım etmekteydi.
Kroya’nın teslim edilmesi yönündeki Osman-
lıların teklifi kabul edilmedi. Kroya muhasa-
rası yaklaşık beş ay sürdü. Jan Hünyadi’nin
Arnavutluk’a yardıma geleceği haberi üzerine
Sultan Murad muhasarayı kaldırıp çekildi37.
Napoli Kralı Alphonse V. İskender
Bey’le irtibat kurarak maddi destekte bulun-
mayı taahhüt ettiği gibi onu Türklere karşı hi-
maye eder bir tavır aldı. Zira Alphonse büyük
YENİ TÜRKİYE 66/2015
bir Akdeniz imparatorluğu kurmayı tasarladı-
ğından Osmanlılara karşı İskender Bey’in ta-
rafında durmayı uygun gördü. 1451 Mart’ın-
da İskender Bey, Napoli’den yardım istemek
üzere Kroya piskoposu Ethienne ile Domi-
niken rahiplerinden Nicolas ve Vicino Alba-
nes’den müteşekkil bir elçilik heyeti gönderdi.
26 Mart 1451 tarihli anlaşmayla İskender Bey,
Alphonse’u metbu tanıdığı gibi Kroya’yı ona
bıraktı. Buna karşılık Osmanlılara karşı mü-
cadelesinde Alphonse da ona yardım etmeyi
kabul etti. Bu suretle Arnavutluk’un birkısmı
Alphonse’un nüfuzu altına girdi38. Ancak İs-
kender’in, Napoli kralına tâbi olması Venedik
cumhuriyetini rahatsız etti. Ancak İstanbul’un
Osmanlılar tara­fından alınması, Venediklileri
takip ettikleri siyaseti terk etmeye ve İskender
Bey taraftarı bir politika izlemesine yol açtı.
Elbette meydana gelen bir güç dengesi içeri-
sinde nüfuzunu arttıran İskender Bey, daha
cüretkâr hareket edecekti39.
Resim 2: Sultan Mehmed40
B. Sultan Mehmed ve Arnavutluk
Fatih Sultan Mehmed’in hükümdar-
lığının ilk yıllarında hem Venedik cumhu-
riyetinin hem de Napoli-Aragon krallığının
desteğini alan İskender Bey, özellikle 1452
yılından itibaren daha saldırgan bir tavır
içerisine girdi. Bunun üzerine Arnavutluk’a
Osmanlı birlikleri sevk edilmişse de İsken-
der Bey tarafından mağlup edilmişlerdi41.
(33) Aşık Paşazâde, Tevarih- i Al- i Osman, s.397.
(34) Oruç Bey, Osmanlı Tarihi 1288-1502: Uç Beyliğinden Dünya Devle-
tine, (Haz. Necdet Öztürk), İstanbul 2009, s.70-71.
(35) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.340.
(36) Oruç Bey, Osmanlı Tarihi 1288-1502: Uç Beyliğinden Dünya Dev-
letine, s.75.
(37) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.340-341.
(38) Pollo - Puto, The History Of Albania From Its Origins To The Pre-
sent Day, s.79.
(39) Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.87-91.
(40) İsmail Kemal Çiftçioğlu, http://1.bp.blogspot.com/_JswE8ySvlCw/
SDbB-OI4RMI/AAAAAAAAA5Q/ 4yFdTiESouE/s1600 /ismail+
kemal+%C3%A7if%C3%A7io%C4%9Flu+(2).
(41) Selahattin Tansel, Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti,
İstanbul 1999, s.134.
1453’de İstanbul’un fethi arifesinde iken Sul-
tan Mehmed, İbrahim Bey komutasında bir
orduyu İskender bey’in üzerine Arnavutluk’a
gönderdi. İskender Bey, bu muharebede zor-
lanmakla beraber, üstün taraf oldu42.
Sultan Mehmed’in hükümdarlığının
başlangıcından itibaren İskender Bey isyanı
ciddi bir sorun olarak devam etmekteydi. Ba-
şarılarından cesaret alan İskender Bey, 1455
yılında Napoli kuvvetleriyle birlikte Berat
şehrini kuşattı. Aslına bakılırsa İskender Bey,
isyan hareketini güneye indirmek ve Arnavut-
luk’un genelinde kendine destek bulma ga-
yesindeydi. Zira Berat’ı ele geçirdikten sonra
Ergirikasrı yolunu açarak güneye ulaşmayı
hedeflemişti43. Ancak Evrenos-oğlu İsa Bey,
İskender Bey’in bütün hesaplar alt üst etti.
İsa Bey idaresindeki 40 000 kişilik Osmanlı
kuvveti İskender Bey’in üzerine yürüdü. 26
Temmuz 1455’teki savaşta, İskender bey’in
maiyetinde yer alan Arnavut ve Napoli asker-
leri, büyük bir bozguna uğra­dılar. İskender
Bey’in kuvvetlerinin büyük bir kısmı imha
edilmiş ve bir kısım esir alınmıştı. Mağlubiyet
neticesinde prestij kaybeden İskender Bey,
destekte kaybederek Arnavut kökenli pek
çok bey, Osmanlı idaresine biat edecekti44.
Evrenos-oğlu’nun darbesi, İskender
Bey’i derinden sarsmıştı. Arnavut­luk’taki ko-
numunu kaybetmek istemeyen Napoli Kralı
Alphonse hemen İskender Bey’i takviyeye ça-
lıştı ve bu hususta bizzat Papa’yı ile temas ku-
rarak onu da yardım konusunda ikna etmişti.
Öyle ki Arnavutluk’u destek olmak için Sırp,
Alman, İngiliz ve Fransız yardımcı kuvvetler
gelmişti45.
1457 yılında Arnavut Hamza Bey’in
teşvikiyle İskender Bey’in üzerine kuvvet
sevk edildi; askeri harekâtın planı bizzat
Hamza Bey tarafından yapıldı. Önceki mağ-
lubiyetin etkisinde kalarak daha dikkatli dav-
ranan İskender Bey, yüksek dağlık kesime
çekildi. Böylelikle İskender Bey, kendisinden
daha kalabalık ve düzenli bir orduya karşı
meydan savaşına girmek gibi bir risk almadı.
Bunun yanında düzensiz bir şekilde Kroya
taraflarına ilerleyen akıncılar, Albulena ovası-
na geldiler. 7 Eylül’de düzensizliği fark eden
İskender Bey dağdan inerek ani bir baskınla
Osmanlıları bozguna uğrattı. Mücadele sıra-
sında Hamza Bey esir düştü. Albulena zaferi,
İskender Bey’i de bir hayli rahatlattığı gibi
Sultan Mehmed’i da bir o kadar sıkıntıya
soktu. Zira Osmanlılar açısından bakıldığın-
da Arnavutluk istilâsını bir müddet daha ge-
cikti. Albulena başarısı, Avrupa kamuoyunda
yankı uyandırdı. Hatta Papa III. Calixtus, İs-
kender Bey Bey’e “Mukaddes Makamın Umu-
mi Kumandanı” unvanını verdi46.
1461 yılı İskender Bey, açısında ol-
dukça farklı gelişmeleri beraberinde getirdi.
İskender Bey, Osmanlılarla anlaşmak yolları-
nı aradı. Zira hamisi Napoli Kralı Alphonse
ölmüş ve yerine oğlu Ferdinand geçmişti47.
Bu değişiklik Napoli’de ciddi bir muhale-
fetle karşılaşmış ve Ferdinand’a oldukça
müşkül bir durumu düşmüştü. Uzun zaman-
dır yakın ilişki içerisinde bulunduğu Napoli 663
Krallığı’ndaki iç karışıklıkta İskender Bey,
Ferdinand’a yardım etmek niyetindeydi.
Ancak Osmanlılar ile savaş durumunda ol-
duğu için Napoli’ye gitmesi olanaksızdı. Bu
sebeple İskender Bey’in acilen Osmanlılarla
anlaşması gerekti. Gerçi Osmanlı tarafı da
barış ortamına sıcak bakmaktaydı. Zira Fatih
Sultan Mehmed’in Ana­dolu’nun kuzeyi ile
ilgili birtakım projeleri vardı. Bu itibarla iki
taraf barış olmasını olumlu karşıladı. Hâlbuki
bu durum kısa süreli bir ateşkesti. İskender
Bey’in Napoli’den dönüşüyle birlikte müca-
dele tekrar başladı48.
1462 yılında iki taraf arasında mücade-
le yeniden şiddetlenmişti. Sinan ve Hüseyin
Bey, idaresindeki Osmanlı kuvvetleri Deb-
re’ye doğru yürümüşler. İskender Bey, gelen
YENİ TÜRKİYE 66/2015
(42) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.485.
(43) İnalcık, “İskender Bey”, s.562.
(44) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.167-168.
(45) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.485.
(46) Gegaj, L’ Albanie et l’ Invasion Turque au XVe siecle, s.113.
(47) Pollo - Puto, The History Of Albania From Its Origins To The Pre-
sent Day, s.81.
(48) Tansel, Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti, s.134.
 kuvvetleri yendikten sonra Yusuf Bey’in ma-
iyetindeki 18 000 kişilik birliği de bozguna
uğratmıştı49. Osmanlı-Arnavut mücadelesi-
nin yoğunlaştığı devrede, Papa II. Pius, yeni
bir Haçlı Seferi oluşturma girişimleri içerisin-
deydi50. Papa, Osmanlılar aleyhine kamuoyu
oluşturma gayreti içerisindeydi. Elbette ki
bu gelişmeler, Sultan II. Mehmed’in dikka-
tinden kaçmadı. Şimdilik Arnavutluk üzeri-
ne yoğunlaşmak yerine İskender Bey’le an-
laşmak yolunu tercih etti ve barış teklifinde
bulundu. Fatih Sultan Mehmed, daha fazla
riske girmeden anlaşmak istemişti. İskender
Bey’in üstün taraf olduğu halde anlaşmaya
razı olmasının sebebi, öncelikli olarak mai-
yetinin barış istemesi ve Haçlı seferinin ger-
çekleşeceğine dair inancının kalmamasıydı.
Diğer taraftan İskender Bey, ilerleyen süreç
içerisinde büyük bir akına maruz kalacağını
düşündüğünden barışa razı oldu. 27 Nisan
1463 tarihindeki barış anlaşması, Papa’nın
itirazına rağmen gerçekleşmişti.
664 İskender Bey’in Sultan II. Mehmed ile
anlaşmasından Papa gibi Venedik Cumhu-
riyeti de hoşnut olmadı. Çünkü Osmanlılar,
Venedik’i ciddi anlamda tehdit etmekteydi-
ler. Sulhun imzalanması Osmanlıların serbest
hareket etmesine olanak tanımıştı. Nitekim
kısa bir süre sonra Bosna’nın düşmesi hem
Venedik hem de Macarlar için büyük bir dar-
be teşkil etmişti. Venedikliler, kendi çıkarları
doğrultusunda hareket ederek Osmanlılar ile
Arnavutlar arasındaki barışı bozmaya çalıştı-
lar ve neticede muvaffak oldular. 1463 yılında
İskender Bey, Osmanlılar aleyhine teşekkül
eden ittifaka dâhil oldu. Ertesi yıl Osmanlıla-
ra ile olan anlaşmayı mugayir olarak Venedik
ve Macar tarafında yer aldı51.
İskender Bey’in anlaşmaya aykırı ola-
rak hareket etmesi ve akabinde saldırılarını
yoğunlaştırması üzerine Fatih Sultan Meh-
YENİ TÜRKİYE 66/2015
med, 1464 yılında Arnavut asıllı Balaban
Paşa Arnavutluk’a sevk etti. Balaban Paşa’nın
muharebede üstün gelmesi, Arnavutluk’ta
umumi bir heyecan uyandırdı. Hatta Balaban
Paşa’nın yeni bir taarruzu İskender’i zor du-
ruma düşürdü ve esir düşmek üzere iken son
anda kurtuldu. Balaban Paşa aynı sene içinde
İskender’e karşı bir taarruz daha yap­tıysa da
netice alamadı52.
İskender’in peşini bırakmayan Bala-
ban Paşa, 1465’de tekrar Arnavutluk üzerine
yürüdü. Arnavud Yakup Paşa da mühim bir
kuvvetle bölgeye sevk edilmişti. Ancak İs-
kender Bey, her iki kumandanı da ayrı ayrı
mağlûp etti. Bunun üzerine meseleyi kesin
olarak çözmek isteyen Fatih Sultan Mehmed,
Arnavutluk harekâtına başladı53. 1466 baha-
rında, Sultan Mehmed yüz elli bin kişilik or-
dusuyla Arnavutluk’a girdi. Öncelikli olarak
Arnavutların az kuvvetle savunma yaptıkla-
rı sarp boğazları ele geçirdi, daha sonra da
dağlara çekilenleri izleyerek Kroya kalesine
ulaştı54. Sultan, kalenin uzun süre kuşatmaya
dayanacağını düşünmekteydi. Bu sebeple as-
keri harekât sürerken Fatih Sultan Mehmed
Yund ovasında Elbasan kalesini inşa ettirdi55.
“Arvanid ilini basan (gözetleyen) kale” anla-
mına gelen Elbasan, İskender Bey’in faali-
yetlerini kontrol et­mek ve ülkenin kuzeyine
giden yolların emniyetini sağlamak amacıyla
kurulmuştu56. Sultan Mehmed, seferi mütea-
kiben Elbasan’ın mamur bir hale gelmesi için
çaba sarf ettiği gibi dışarıdan göçlerde bulu-
narak iskânına çalışmış ve kısa zaman içinde
sancak merkezi olarak teşekkül etmesini sağ-
lamıştı57. Fatih Sultan Mehmed zamanında
Arvanid-ili’nin yanı sıra Elbasan ve Avlonya
sancakları kurulmuştu58.
İskender Bey, Sultan II. Mehmed’in
karşına çıkmadı. Padişahın Arnavutluk’tan
ayrılması üzerine İskender Bey akıbetinin
(49) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.486.
(50) Nicolae Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, (Haz. Erhan Afyon-
cu – Uğur Demir), İstanbul 2005, s.93.
(51) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.243; Harry Hodg-
kinson, Scanderbeg: From Ottoman Captive to Albanian Hero, Lon-
don 2005, s.190.
(52) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.489.
(53) Oruç Bey, Osmanlı Tarihi 1288-1502: Uç Beyliğinden Dünya Dev-
letine, s.119.
(54) Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, s.127.
(55) Tursun Bey, Tarih-i Ebü’l- Feth, (Haz. Mertol Tulum), İstanbul
1974, s.141-142.
(56) Machiel Kiel, “İlbasan”, Diyanet İslam Ansiklopedisi XXII, İstan-
bul 2000, s.79.
(57) Kiel, Ottoman Architecture in Albania, s.20.
(58) İnalcık, Hicri 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, s.I.
Kroya’ya bağlı olduğunu bildiği için Macar,
Venedik ve Raguza’dan yardım istedi. Hatta
bizzat Roma’ya giderek Papa II. Paulus ile
görüştü. 1467 yılında Arnavutluk’a dönen
İskender Bey, umduğu yardımı alamadı. Bu
sırada Kroya’yı kuşatan Balaban Paşa, İs-
kender Bey ile giriştiği savaşta yenildiği gibi
hayatını da kaybetti ve akabinde Elbasan
kalesini kuşattı. Bunun üzerine Fatih Sultan
Mehmed, ikinci defa Arnavutluk üzerine yü-
rümeye karar verdi. Mevsimin kış olmasına
rağmen ordu ile harekete geçmişti. Filibe’ye
gelindiği vakit İskender Bey’in Elbasan’dan
uzaklaştı59.
Osmanlı hükümdarı, 1467 yılının ba-
harında II. Arnavutluk seferine çıkmıştı60. Bu
defa İskender Bey gailesini mutlak suretle
halletmek azmindeydi. Sultan Mehmed, yolu
üzerindeki Arnavut kalelerini birer birer ele
geçirdi61. Gittiği her yerde garnizonlar ku-
rarak Drac’a ulaştı ve İskender’in sığınağı
Çorlu kalesini yıktırdı. Kroya kalesini kuşat-
tıysa da ele geçiremeyerek geri döndü. Öte
yandan 1468 yılının başlarında İskender Bey,
hasta olmasına rağmen, Elbasan kalesini ele
geçirmek için Arnavut beyleriyle toplantı
yaptı. İskender Bey, Arnavut dağlarını aşarak
İşkodra (Shkoder) önlerine kadar gelen Os-
manlı kuvvetleri üzerine gitmek istedi; fakat
hastalığının giderek ağırlaşması neticesinde
17 Ocak 1468 tarihinde Venedik’in Leş ka-
sabasında öldü62.
İskender Bey, sarp dağlar ve dar bo-
ğazlarla çok zor geçit veren ülkesini az kuv-
vetle ve başarıyla savunmuştur. Teşkilatçılığı,
cesareti, azmi, iradesi ve çok iyi bir savaş
adamı olmasıyla tanınmıştır. Muhalif Arnavut
senyörleri karşısında hiç yılgınlık gösterme-
miş, önüne çıkan bütün engelleri aşarak ülke-
sini yirmi beş yıl savunmuştur. İskender Bey,
Osmanlıların Adriyatik kıyılarına inmelerini
engellediği gibi çok sayıda akıncı kuvvetinin
sürekli olarak sınırlarda tutulmasına neden
olmuştur.
Resim 3: İskender Bey63
Arnavutluk açısından İskender’in ölü-
mü, sağlığı kadar, olaylı oldu. Daimi surette
kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden
İtalyan devletleri, onun ölümü üzerine mü-
him bir mesele ile karşı karşıya kaldılar. Ar-
navutluk toprakları üzerinde öteden beri hi-
maye tesisine çalışan Venedik ve Napoli artık
buraya sahip olmak hevesindeydiler. Filhaki-
ka İskender Bey’in ölümü, Venedik senatosu
harekete geçirerek İskender Bey’in mirasını
oğlu Jean’a temin edilmesi noktasında bir-
takım tedbirler aldı64. Gerçi İskender Bey,
ölmeden önce oğlunu ve ülkesini Venedik 665
Cumhuriyeti’ne vasiyet etmişti. Bu nedenle
onun ölümü üzerine Venedikliler, Kroya’nın
ve Kastriyota prensliğini İskender’in oğlu Je-
an’a bırakılmasını istediler. Şayet bu teklifleri
kabul olmadığı takdirde Arnavutluk’u tam
anlamıyla kontrolleri altına almak niyetin-
deydiler. Hâlbuki İskender Bey’in mirasçıları
daha ziyade Napoli’ye taraf bir tutum içeri-
sindeydiler. İskender Bey’in dul karısı Doni-
ka açıkça Napoli’nin tarafını tutmaktaydı. Bu
suretle anlaşmazlık konusu haline gelen Ar-
navutluk, Osmanlı nüfuzunu da daha net bir
şekilde hissetmekteydi. Gerçi papa bu nokta-
da harekete geçtiyse de bir netice alamadı65.
Arnavutluk’taki gelişmeleri gözden
kaçırma­yarak yakından takip eden Fatih Sul-
tan Mehmed, üçüncü bir sefer için hazır­lık
YENİ TÜRKİYE 66/2015
(59) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.266-268.
(60) Oruç Bey, Osmanlı Tarihi 1288-1502: Uç Beyliğinden Dünya Dev-
letine, s.119.
(61) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.268.
(62) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.489-490.
(63) http://s201.photobucket.com/user/IllyrianPrince/media/Skender-
beg_battle-2.jpg.html.
(64) Tansel, Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti, s.134.
(65) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.490.
 içerisindeydi. Ancak Anadolu’da Karamanoğ-
lu ve Akkoyunlu; batı’da Venedik ve Macar-
larla olan nazik durum, Arnavutluk’a tertip
edilecek bir askeri harekâta olanak tanımadı.
Arnavutluk’un büyük bir kısmı alın-
makla birlikte Kroya şehri ile İşkodra alına-
mamıştı. Fatih Sultan Mehmed, hem Arna-
vutluk işini sona erdirmek, hem de Vene-
diklilere ağır bir darbe vurmak düşüncesiyle
İşkodra’nın alınmasını Rumeli beylerbeyi
Hadım Süleyman Paşa’ya havale etti. 1475
yılında Rumeli Beylerbeyi Süleyman Paşa,
Venediklilerin idaresi altındaki İşkodra’ya
yürüyerek bir ay kadar kuşattı66. Antonio Lo-
redano tarafından şiddetle sa­vunulan şehir,
bir türlü alınamadı. Bunun üzerine Sultan
Mehmed, bizzat Arnavutluk üzerine gitmek
istedi; fakat Boğdan üzerine yapılacak sefer
daha elzem göründüğünden İşkodra seferi
mecburen ertelendi.
1478 yılı baharında Fatih Sultan Meh-
med, İşkodra’nın alınması için Veziriâzam
666 Gedik Ahmed Paşa’yı görevlendirmişti. An-
cak Paşa özür beyan ederek vazifeyi kabul
etmedi67. Çünkü Paşa’ya göre; İşkodra, müs-
tahkem ve alınması güç bir kaleydi. Yüksek
bir dağ üzerindeki kaleyi civarında bulunan
üç ayrı kale müda­faa etmekteydi. Onun için
yapıldığı günden bu güne kadar hiç kimse
tarafından işgal olunamayan kalenin üzeri-
ne bizzat padişahın yürümesi gerekirdi. İti-
razı karşısında görevinden azledilen Gedik
Ahmed Paşa Rumelihisarı’na hapsedildi ve
yerine de Nişancı Karamani Mehmed Paşa
veziriazam oldu.
Gelişmeler karşısında Fatih Sultan
Mehmed, üçüncü defa Arnavutluk seferi için
hazırlıklara başladı68. Bu sırada Venediklilerle
sürdürülen savaşlara son vermek için iki taraf
arasında görüşmeler yapılmaktaydı. Osman-
lı tarafı, Venedik’in cevabını beklediğinden
YENİ TÜRKİYE 66/2015
müzakerelere ara verilmişti. Bu noktada Sul-
tan Arnavutluk sorununu kesin olarak çöz-
mek amacıyla ordusuyla harekete geçti69.
Arnavutluk’ta ordunun geçmesi için
yol açmak, köprüleri tamir etmek ve geçitleri
güvence altına almak için Evranos-oğlu Ah-
med ve Turahan-zâde Ömer beyler ileri sevk
edildiler. Fatih Sultan Mehmed, İşkodra’ya
yürümeden önce yol üzerindeki sarp kaya-
lıklarda bulunan Kroya’yı almaya karar ver-
di. Şehir, İskender Bey’in ölümünden sonra
Venediklilerin idaresi altına geçmişti. Gerçi
bir yıldan beri sürekli olarak kuşatma altında
olan şehir, açlıktan çok güç bir durumdaydı.
Venedikliler, şehre yardımcı kuvvetler gön-
dermişlerdi70. Fakat Evranos-oğlu Ahmed
Bey çok daha az bir kuvvetle yardıma ge-
lenleri yenmeye muvaffak olmuş ve kaleye
yardım imkânını ortadan kaldırmıştı. Fatih
Sultan Mehmed’in de gelişi üzerine ümitleri
tamamen kesilen Kroyalılar, 1478 yılı hazira-
nında teslim oldular. Ve böylece Kroya yakla-
şık otuz beş sene sonra geri alınabildi71.
Kroya’nın düşmesinden sonra Osman-
lılar, İşkodra üzerine gittiler. Yollarının sarp
olduğundan top sevkiyatı mümkün olmayan
İşkodra’ya top dökmek için döküm malze-
meleri naklolundu. Boyane nehri üzerine
yapılan köprüden geçilerek İşkodra kalesi
kuşatıldı. İşkodra kalesi, sarp bir dağ üzeride
olup bir tarafı nehir ve iki tarafı Dergos ve
Gölbaşı mıntıkası ile güneyde Leş kasabası
ve hisarlarıyla çevrelendiğinden alınması çok
zordu. Kalenin teslim edilmesi yönündeki
teklif, ret cevabı aldıktan sonra muharebe
başladı. 22 Haziran’da başlayan çarpışmalara
Fatih Sultan Mehmed, 2 Temmuz’da katıldı.
Arazi şartları oldukça güç olduğundan İşkod-
ra kuşatması için malzeme sevkini zorlaştır-
maktaydı72.
19 ila 27 Temmuz arasında yapılan
umumi hücumlarda; kalenin etrafındaki hen-
dekler Osmanlı kuvvetlerince ele geçirilse
de kesin bir netice elde edilememişti. Şehir
(66) Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, s.155.
(67) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.490.
(68) Tursun Bey, Tarih-i Ebü’l- Feth, (Haz. Mertol Tulum), İstanbul
1974, s.143.
(69) Tansel, Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti, s.143.
(70) Colin Imber, Osmanlı İmparatorluğu 1300 - 1650, (Çev. Şiar Yal-
çın), İstanbul 2006, s.47.
(71) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.491.
(72) Oruç Bey, Osmanlı Tarihi 1288-1502: Uç Beyliğinden Dünya Dev-
letine, s.129-130.
bir süre daha bombardımana tâbi tutuldu.
27 Temmuz’daki son hücumda iki taraf da
olağanüstü bir çaba sarf ettiler. İşkodralılar,
devrin gereği her çareye başvurdular73. Şehri
almaya ahdetmiş olan Sultan Mehmed, harp
meclisinde İşkodra’nın alınması için ne yapıl-
ması gerektiği noktasında müzakerelerde bu-
lunmuştu. Görüşme sonucunda önce İşkod-
ra’nın etrafındaki Leş kasabası ile Dergos ve
Gölbaşı kaleleri alınmasına karar verilmişti74.
Rumeli Beylerbeyi Davud Paşa, Göl-
başı kalesini ve Anadolu Beylerbeyi Süley-
man Paşa da Dergos’u almaya memur edildi.
Gölbaşı kalesi hiçbir mu­kavemet gösterme-
den Davud Paşa’ya teslim oldu. Davud Paşa
maiyetindeki kuvvetler ile Dergos üzerine
yürüdü. Çünkü Dergos şiddetle bir direniş
göstermekteydi. Eylül ayında Osmanlı kuv-
vetleri, Dergos’u aldı75. Davud Paşa ve Süley-
man Paşa maiyetindeki kuvvetlerle Leş kale-
sini ele geçirdiler. Böylelikle İşkodra’ya kara
tarafından gelmesi muhtemel yardımın önü
alındı. Yalnız nehir yolu ile sağlanan irtibatı
kesmek için, Boyane nehri üzerine yapılan
iki köprünün başına kuleler inşa ettirilerek
askerler yerleştirildi. Böylece nehir yoluyla İş-
kodra’ya gelecek gemiler engellendi76.
Resim 4: İşkodra Kalesi
Fatih Sultan Mehmed Han mevsimin
ilerlemesi üzerine İşkodra muhasarasını de-
vam ettirmesi için Evrenosoğlu Ahmed Bey’i
bıraktı. Kışın gelmesi ve yardımların engel-
lenmesi üzerine kaledekiler zor duruma düş-
tü. Daha fazla direnemeyeceklerini anlayan
İşkodra muhafızları, canlarına ve mallarına
zarar gelmemek ve isteyenlerin kalıp isteyen-
lerin gitmelerine izin verilmek şartıyla teslim
oldular77. İşkodralıların bir kısmı Venedik’ten
gönderilen gemilerle şehri terk ettiler. İş-
kodra’nın alınışı, Sultan II. Mehmed’in ayrı-
lışından altı ay sonra yani 1479 yılında ger-
çekleşti. İşkodra’nın teslimi, Venedik ile on
altı seneden beri süren savaşa da son verdi.
Uzun zamandır devam eden savaşı sürdür-
menin daha kötü sonuçlarını fark eden Vene-
dik Cumhuriyeti, Osmanlılarla barış yapmak
zorunda kaldı.
Sonuç
Şehzadeliği döneminden itibaren cid- 667
di anlamda bir sorun teşkil eden Arnavut-
luk meselesi, Sultan Mehmed’in iktidarının
sonlarına doğru nihayet bulmuştur. 1448 yı-
lında başladığı askeri harekâtına 1478 yılına
kadar ara ara devam eden Sultan Mehmed,
beş defa Arnavutluk topraklarına gelmişti.
Gerek Balkan coğrafyası ve gerekse Avrupa
coğrafyası açısında stratejik konumda olan
Arnavutluk’un tamamıyla Osmanlı idaresi al-
tına geçmesi, Osmanlılar açısından fevkalade
önemli bir hadiseydi.
(73) Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, s.167.
(74) Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi I, s.492.
(75) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.451-452.
(76) İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.455.
77 İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman VII. Defter, s.458-459.
YENİ TÜRKİYE 66/2015