CHƢƠNG 3:

TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH

VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC VÀ
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Ths Trịnh Quang Dũng
Đà Nẵng, tháng 8 năm 2020
 LOGIC VẤN ĐỀ

Phần 1: Vấn đề dân tộc

Phần 2: Cách mạng giải phóng dân tộc

Phần 3: Chủ nghĩa xã hội

Phần 4: Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

 PHẦN I.
TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ
ĐỘC LẬP DÂN TỘC
LOGIC VẤN ĐỀ DÂN TỘC

1. Chủ nghĩa Mác – Lênin nói về vấn đề dân tộc

2. Thực chất vấn đề dân tộc trong Tư tưởng Hồ Chí Minh

3. Giải quyết mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp

4. Cách mạng giải phóng dân tộc

1.1 QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LENIN VỀ
DÂN TỘC

- Dân tộc là sản phẩm của quá trình phát triển lâu dài của
lịch sử

THỊ DÂN
BỘ LẠC BỘ TỘC
TỘC TỘC
 - Lênin chỉ ra 2 xu hướng chính của các dân tộc

• Xu hướng thứ nhất: sự thức tỉnh của ý thức dân tộc =) đấu tranh
=) thành lập các quốc gia độc lập.

• Xu hướng thứ hai: sự tăng cường và phát triển các mối quan hệ
giữa các dân tộc sẽ =) việc phá hủy hàng rào ngăn cách các dân
tộc
CHỈ CÓ CÁCH MẠNG VÔ SẢN MỚI GIẢI QUYẾT
TRIỆT ĐỂ MÂU THUẪN GIỮA TƢ BẢN VÀ DÂN TỘC
1.2 THỰC CHẤT VẤN ĐỀ DÂN TỘC
THUỘC ĐỊA TRONG TƢ TƢỞNG HỒ
CHÍ MINH
 THỰC CHẤT VẤN ĐỀ DÂN TỘC

ĐẤU TRANH LỰA CHỌN CON

GIẢI PHÓNG ĐƢỜNG ĐI CHO
DÂN TỘC DÂN TỘC
a. Đấu tranh giải phóng dân tộc

MÂU
THUẪN DÂN ĐẤU TRANH
DÂN TỘC TỘC - GIẢI GIÀNH ĐỘC
THUỘC ĐỊA THỰC DÂN, PHÓNG DÂN LẬP DÂN
PHONG TỘC TỘC
KIẾN
 • Ở Việt Nam:
Đấu tranh + Khuynh hướng phong kiến
giải phóng + Khuynh hướng dân chủ tư sản
dân tộc
bằng cách • Trên thế giới:
nào? + Cách mạng tư sản Pháp, Mỹ
+ Cách mạng Tháng Mười Nga
ĐẤU TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
BẰNG CON ĐƢỜNG CÁCH MẠNG VÔ
SẢN, THEO MÔ HÌNH CÁCH MẠNG
THÁNG MƢỜI NGA
b. Lựa chọn con đường cho dân tộc thuộc địa

CON
ĐƢỜNG CÁCH
ĐI LÊN XÃ
CHO DÂN MẠNG XÃ
HỘI CHỦ
TỘC HỘI CHỦ
NGHĨA
THUỘC NGHĨA
ĐỊA
 CÁCH
ĐẤU TRANH
MẠNG DÂN
GIẢI
TỘC DÂN
PHÓNG
CHỦ NHÂN
CON DÂN TỘC
DÂN CÁCH
ĐƢỜNG
CHO DÂN MẠNG VÔ
TỘC SẢN
CÁCH
THUỘC ĐI LÊN XÃ
MẠNG XÃ
ĐỊA HỘI CHỦ
HỘI CHỦ
NGHĨA
NGHĨA
Như vậy, con đường cứu nước mà Hồ Chí Minh tìm ra
cho Dân tộc Việt Nam

ĐỘC LẬP DÂN TỘC CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

c. Độc lập dân tộc

Thế nào
đƣợc xem
là độc lập?
 ĐỘC LẬP DÂN TỘC LÀ QUYỀN BẤT KHẢ
SÂM PHẠM, THIÊNG LIÊNG CỦA CÁC DÂN
TỘC, NHƢNG PHẢI HOÀN TOÀN, THẬT SỰ

ĐEM LẠI CƠM NO, ÁO ẤM, TỰ DO HẠNH

PHÚC CHO NHÂN DÂN
ĐỘC
LẬP
DÂN ĐỘC LẬP GẮN VỚI HÕA BÌNH, THỐNG
TỘC NHẤT CHÂN CHÍNH

ĐỘC LẬP LÀ NGUỒN SỨC MẠNH LÀM NÊN

CHIẾN THẮNG CỦA CÁCH MẠNG
d. Chủ nghĩa yêu nƣớc là động lực chính của
đất nƣớc

Chủ nghĩa
yêu nƣớc là
gì?
Là tình cảm đặc biệt của con người
dành cho quê hương đất nước, được
nâng lên thành lý luận, lý tưởng của
cả một dân tộc
 Tại sao • Từ quá trình lao động sản xuất
hình thành • Từ quá trình chống thiên tai,
chủ nghĩa quá trình trị thủy
yêu nƣớc ở • Chống giặc ngoại xâm
Việt Nam ?

CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC LÀ ĐỘNG LỰC,

NHƢNG TÙY VÀO HOÀN CẢNH MÀ HIỂU
CHO THẬT CHÍNH XÁC VÀ KHÁCH QUAN
 TÓM LẠI
• Dân tộc thuộc địa
• Tìm ra con đường giải phóng dân tộc:
GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC BẰNG CON ĐƢỜNG CÁCH
MẠNG VÔ SẢN
• Lựa chọn con đường tương lai của dân tộc:
GẮN ĐỘC LẬP DÂN TỘC VỚI CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
• Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, cốt lõi Tư
tưởng Hồ Chí Minh
• Chủ nghĩa yêu nước là động lực chính của đất nước
1.3 MỐI QUAN HỆ GIỮA VẤN ĐỀ DÂN TỘC
VÀ VẤN ĐỀ GIAI CẤP
a. Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp có quan hệ chặt chẽ
với nhau, song phải đặt vấn đề dân tộc lên trên hết

b. Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội

c. Chỉ có giải phóng dân tộc mới giải phóng được giai
cấp, tạo tiền đề để giải phóng giai cấp
 PHẦN 2
TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁCH
MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
 CON ĐƢỜNG CÁCH MẠNG: CÁCH MẠNG VÔ SẢN

LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG: ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT

NAM

LOGIC
LỰC LƢỢNG THAM GIA: TOÀN DÂN
VẤN
ĐỀ
MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁCH MẠNG DÂN TỘC THUỘC
ĐỊA VỚI CÁCH MẠNG CHÍNH QUỐC

PHƢƠNG PHÁP CÁCH MẠNG: BẠO LỰC CÁCH

MẠNG
1. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC MUỐN THÀNH
CÔNG PHẢI ĐI THEO CON ĐƢỜNG CÁCH MẠNG VÔ SẢN
1/ Hồ Chí Minh nghiên cứu các khuynh hướng đấu tranh ở Việt
Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX

+ Khuynh hướng đấu tranh phong kiến

+ Khuynh hướng dân chủ tư sản

=) Tất cả đều thất bại

2/ Hồ Chí Minh nghiên cứu các cuộc cách mạng tư sản Pháp,
Mỹ

 Giá trị dân chủ, tự do, bình đẳng, bác ái

Công nhân và nông dân vẫn bị áp bức bóc lột

=) Cách mạng tư sản thành công nhưng “không đến nơi”

3/ Hồ Chí Minh nghiên cứu Cách mạng tháng Mười Nga và
nhận thấy đây là cách mạng triệt để, “cách mạng đến nơi”

+ Cách mạng giải phóng dân tộc

+ Cách mạng đấu tranh dân chủ do giai cấp công nhân lãnh đạo

+ Cuộc cách mạng của quần chúng nhân dân

=) Phù hợp với Việt Nam, giải quyết được bài toán của Việt
Nam
4/ Hồ Chí Minh nghiên cứu Sơ thảo lần thứ nhất những luận
cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa

=) Hoàn toàn tin tưởng cách mạng vô sản

5/ Cách mạng vô sản trong Tư tưởng Hồ Chí Minh

 Tìm hiểu kẻ thù, mâu thuẫn và mục tiêu cách mạng

Nhiệm vụ và phương hướng cách mạng

Những yêu cầu của cuộc cách mạng vô sản

 - Kẻ thù cách mạng

THỰC DÂN
PHÁP
XÁC ĐỊNH KẺ
THÙ CÁCH
MẠNG ĐỊA CHỦ TAY
SAI
 - Xác định mâu thuẫn cách mạng
DÂN TỘC VIỆT
MÂU THUẪN
NAM VS THỰC
DÂN TỘC
DÂN PHÁP
XÁC ĐỊNH MÂU
THUẪN CÁCH
MẠNG
CÔNG, NÔNG… -
MÂU THUẪN
ĐỊA CHỦ, TƢ
GIAI CẤP
SẢN
 - Xác định mục tiêu cách mạng
CÁCH MẠNG
GIÀNH CHÍNH
DÂN TỘC DÂN
QUYỀN
CHỦ NHÂN DÂN
MỤC TIÊU
CÁCH MẠNG XÂY DỰNG
XÃ HỘI CHỦ CÁCH MẠNG XÃ
NGHĨA HỘI CHỦ NGHĨA

CÁCH MẠNG VÔ SẢN: CÁCH MẠNG DÂN TỘC DÂN

CHỦ NHÂN DÂN TIẾN LÊN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
 GIẢI PHÓNG DÂN TỘC – GIAI
CẤP – XÃ HỘI – CON NGƢỜI

CÁCH MẠNG
VÔ SẢN Ở
VIỆT NAM
GẮN ĐỘC LẬP DÂN TỘC VỚI
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Yêu cầu của Cách mạng vô sản ở nƣớc thuộc địa

• Do Giai cấp công nhân lãnh đạo

• Thông qua chính đảng là Đảng Cộng sản
• Lật đổ chủ nghĩa tư bản + thực dân + địa chủ
• Giành độc lập dân tộc
• Tiến lên xây dựng Xã hội chủ nghĩa
2. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC MUỐN THÀNH
CÔNG PHẢI ĐẶT DƢỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG CỘNG
SẢN
 Chủ nghĩa Mác Lenin:

SỨ MỆNH LỊCH
SỬ CỦA GIAI CẤP ĐẢNG CỘNG SẢN
CÔNG NHÂN
Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam
1. Trong “Đường Kách Mệnh”, Người đặt vấn đề: Cách mạng muốn
thành công trước hết phải có gì?

- Cần có 1 Đảng lãnh đạo:

+ Trong tập hợp, giáo dục, huấn luyện quần chúng

+ Ngoài thì đoàn kết các dân tộc bị áp bức và vô sản toàn thế giới

- Đảng muốn thành công, phải có chủ nghĩa. Trong thế giới bây giờ
chủ nghĩa nhiều, nhưng chân chính nhất, cách mạng nhất là chủ
nghĩa Mác – Lenin”
2. Trong Báo Cáo chính trị Đại hội II của Đảng (1951), Người khẳng
định:

“Đảng lao động Việt Nam là đảng của giai cấp công nhân, nhân dân
lao động, do đó Đảng cũng là của toàn thể dân tộc Việt Nam”
3. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC PHẢI DỰA TRÊN
LỰC LƢỢNG CỦA KHỐI ĐẠI ĐOÀN KẾT TOÀN DÂY, LẤY
LIÊN MINH CÔNG – NÔNG LÀM NỀN TẢNG
Chủ nghĩa Mác - Lenin

“Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”

“Không có sự ủng hộ của đại đa số nhân dân lao động thì cách mạng

vô sản không thể thực hiện được”

Tư tưởng Hồ Chí Minh về lực lượng
cách mạng
(1) Người đề cao vai trò của “dân”

• “Cách mạng là sự nghiệp chung của cả dân chúng chứ không

phải là việc một hai người”

=) Hồ Chí Minh muốn nói đến “động lực cách mạng”

(2) Khái niệm động lực cách mạng

Giai cấp nào tham gia đấu tranh chống lại lực lượng phản cách
mạng =) Động lực cách mạng
(3) Động lực cách mạng (lực lượng cách mạng) của Việt Nam:
Toàn dân
 NÔNG DÂN

CÔNG NHÂN

LỰC LƢỢNG TẦNG LỚP TRÍ

CÁCH MẠNG THỨC

ĐỊA CHỦ VỪA

VÀ NHỎ
TƢ SẢN DÂN
TỘC
(4) Gốc của cách mạng: Liên minh công – nông

(5) Đồng minh của cách mạng:

 NÔNG DÂN

ĐỒNG MINH
TẦNG LỚP TRÍ
CỦA CÁCH
THỨC
MẠNG

TƢ SẢN DÂN
TỘC
(6) Lãnh đạo cách mạng: Giai cấp công nhân thông qua đội tiên
phong của mình là Đảng Cộng sản Việt Nam.
4. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC Ở CÁC NƢỚC
THUỘC ĐỊA CÓ THỂ NỔ RA SỚM HƠN VÀ THÀNH CÔNG
TRƢỚC CÁCH MẠNG CHÍNH QUỐC
(1) Có những quan niệm sai lệch về cách mạng giải
phóng dân tộc ở các nƣớc thuộc địa trên thế giới

• Quốc tế cộng sản (quốc tế 3)và Đại hội VI của Quốc tế cộng
sản cho rằng:

“Cách mạng giải phóng ở dân tộc thuộc địa chỉ có thể giải
phóng hoàn toàn khi giai cấp vô sản giành được thắng lợi ở các
nước tư bản tiên tiến”
(2) Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa cách mạng
chính quốc và cách mạng giải phóng dân tộc ở các nƣớc thuộc
địa

• Cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản có mối
quan hệ với nhau, nhưng độc lập với nhau

• Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước chính quốc có thể
nổ ra sớm hơn và thành công trước, có thể quay lại hỗ trợ cho
cách mạng vô sản ở chính quốc
(3) Đây là 1 luận điểm sáng tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh

• Thuộc địa có một vai trò quan trọng, là miếng mồi “béo bở” đối
với đế quốc.

• Tinh thần đầu tranh cách mạng ở các nước thuộc địa vô cùng mạnh
mẽ
1.4.5. CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC PHẢI ĐƢỢC
TIẾN HÀNH BẰNG CON ĐƢỜNG BẠO LỰC CÁCH MẠNG
 (1) Khái niệm phƣơng pháp và
phƣơng pháp cách mạng
Phƣơng
pháp và • Đó là cách thức, con đường để
phƣơng
con người thực hiện được mục
pháp cách
mạng ? tiêu của mình

• Phương pháp cách mạng là

những biện pháp, con đường để
cách mạng có thể đi đến thắng
lợi hoàn toàn
 (2) Ở Việt Nam đã có những phƣơng pháp cách mạng:

HÒA BÌNH,
THƢƠNG
LƢỢNG
PHƢƠNG PHÁP
CÁCH MẠNG

BẠO LỰC CÁCH

MẠNG
(3) Quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lenin về phƣơng pháp
“Bạo lực cách mạng”

+ Mác: “Bạo lực cách mạng là bà đỡ của một chế độ xã hội cũ

đang thai nghén một xã hội mới”

+ Lenin: Không có bạo lực cách mạng thì không thể thay thế
nhà nước tư bản bằng nhà nước vô sản.
(4) Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về bạo lực cách mạng:

Bạo lực cách mạng không phải là nổi loạn, mà là một cuộc khởi
nghĩa vũ trang nổ ra trong quần chúng theo kiểu các cuộc cách
mạng ở Châu Âu

(5) Tất yếu phải sử dụng bạo lực cách mạng

- Dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng
(6) Bạo lực cách mạng là bạo lực của quần chúng

(7) Hình thức của bạo lực cách mạng:

+ Đấu tranh chính trị

+ Khởi nghĩa vũ trang (khởi nghĩa nhân dân và chiến tranh nhân
dân)
(8) Toàn dân khởi nghĩa, toàn dân nổi dậy là một sự sáng tạo
lớn của Hồ Chí Minh

(9) Hồ Chí Minh có quan điểm về “tự lực cánh sinh”

(10) Bạo lực cách mạng kết hợp với nhân đạo và hòa bình
 CON ĐƢỜNG CÁCH MẠNG: CÁCH MẠNG VÔ SẢN

LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG: ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT

NAM
CÁCH
MẠNG
GIẢI
LỰC LƢỢNG THAM GIA: TOÀN DÂN
PHÓNG
DÂN
TỘC
MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁCH MẠNG DÂN TỘC THUỘC
ĐỊA VỚI CÁCH MẠNG CHÍNH QUỐC

PHƢƠNG PHÁP CÁCH MẠNG: BẠO LỰC CÁCH

MẠNG
 PHẦN 3
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
 LOGIC VẤN ĐỀ

(1) Cách tiếp cận và lý giải tính tất yếu phải đi lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam

(2) Mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam theo Tư tưởng Hồ Chí Minh

(3) Để xây dựng mô hình này, cần phải đặt ra những mục tiêu

(4) Phải thấy được những cản trở và động lực cho việc xây dựng chủ
nghĩa xã hội
1. Cách tiếp cận chủ nghĩa xã hội của Hồ
Chí Minh
 CÁCH TIẾP CẬN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
CỦA HỒ CHÍ MINH

TỪ HỌC TỪ ĐẠO
TỪ TỪ
THUYẾT ĐỨC, VĂN
TRUYỀN THỰC
HÌNH HÓA,
THỐNG TIỄN
THÁI LÒNG
DÂN VIỆT
KINH NHÂN ÁI
TỘC NAM
TẾ-XH CỦA HCM
2. Tính tất yếu ra đời của chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam
- Xuất phát từ quy luật vận động, phát triển khách quan của lịch
sử xã hội loài người, xu thế tất yếu của thời đại

- Ra đời chính từ sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản

- Độc lập dân tộc mới chỉ là cấp độ đầu tiên, đi lên chủ nghĩa xã
hội mới giải phóng được giai cấp, con người
- Hồ Chí Minh kế thừa tư tưởng cách mạng không ngừng của
chủ nghĩa Mác – Lê Nin để luận chứng một cách toàn diện khả
năng đi tới chủ nghĩa xã hội bỏ qua tư bản chủ nghĩa ở nước ta

- Tính tất yếu còn xuất phát từ tương quan so sánh lực lượng
giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản trong cách mạng giải
phóng dân tộc
 3. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ
ĐẶC ĐIỂM, BẢN CHẤT CỦA XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA Ở VIỆT NAM
 Một
– Nói một cách tóm tắt, mộc mạc, chủ nghĩa xã
hội trước hết phải làm cho nhân dân thoát cảnh
bần hàn, được ấm no, có công ăn, việc làm, sống
một đời hạnh phúc”

CHỦ NGHĨA XÃ HỘI LÀM SAO PHẢI LÀM

CHO DÂN GIÀU – NƯỚC MẠNH
 Thứ 2:
“Lấy nhà sưởng, xe lửa, ngân
hàng… làm của chung”
 THỨ 3:
“LÀ CHẾ ĐỘ KHÔNG CÓ VIỆC ÁP BỨC, BÓC
LỘT, AI LÀM NHIỀU THÌ ĂN NHIỀU, AI LÀM ÍT
THÌ ĂN ÍT, KHÔNG LÀM THÌ KHÔNG ĂN, TẤT
NHIÊN TRỪ NGƯỜI GIÀ CẢ, ĐAU YẾU, VÀ
TRẺ CON”
 THỨ 4:
LÀ XÃ HỘI GẮN VỚI NỀN SẢN XUẤT KỸ THUẬT CAO,
VỚI SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA CỦA NHÂN DÂN, LÀ XÃ
HỘI PHÁT HUY TÍNH CÁCH RIÊNG, SỞ TRƯỜNG RIÊNG
ĐỂ CẢI THIỆN ĐỜI SỐNG RIÊNG CỦA MỖI NGƯỜI
 THỨ 5
Là công trình tập thể của nhân dân, đặt
dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản việt
nam, chế độ dân chủ nhân dân được
thành lập
MÔ HÌNH XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM THEO TTHCM

Thứ 1: Là chế độ do nhân dân làm chủ

Thứ 2: Có nền kinh tế phát triển, gắn với khoa học kỹ

thuật, lực lƣợng sản xuất phát triển và chế độ công hữu
CHỦ
NGHĨA Thứ 3: Là chế độ xã hội công bằng, bình đẳng, không
XÃ HỘI còn áp bức, bóc lột

Thứ 4: Phát triển cao về văn hóa đạo đức

Thứ 5: Là công trình tập thể của nhân dân

4. Mục tiêu và động lực của chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam
 A. MỤC TIÊU CHUNG
Độc lập tự do cho dân tộc; hạnh phúc cho nhân, là không
ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân,
trước hết là nhân dân lao động

ĐỘC LẬP CHO HẠNH PHÚC CHO

DÂN TỘC NHÂN DÂN
B. MỤC TIÊU CỤ THỂ

1/ Mục tiêu về chế độ chính trị: phải xây dựng chế

độ nhân dân làm chủ

(1) Dân chủ là khát vọng cao cả của con người

(2) Dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân

 Quyền bầu cử và ứng cử vào cơ quan nhà nước

Có quyền kiểm soát các đại biểu do mình bầu ra

Có quyền bãi miễn đại biểu nếu những đại biểu ấy tỏ ra không

xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân

(3) Dân chủ nghĩa là dân vừa làm chủ và dân vừa là chủ

LÀM CHỦ

DÂN

LÀ CHỦ
(4) Vậy, Dân làm chủ thì cán bộ, Chính phủ là gì?

+ “Là đày tớ chung thành của dân, từ Chủ tịch toàn

quốc đến làng, dân là chủ thì Chính phủ là đày tớ”
2. Mục tiêu về kinh tế:

(1) Biến nước ta từ một nước nông nghiệp lạc hậu thành

một nước công nghiệp hiện đại, khoa học tiên tiến
(2) Chế độ công hữu về tư liệu sản xuất

(3) Đối với các nước lạc hậu, tất yếu phải tiến hành công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nhưng không nhất thiết phải bắt đầu từ công nghiệp nặng
3/ Mục tiêu về văn hóa

• Xây dựng xã hội có văn hóa cao hơn Chủ nghĩa tư

bản

• Giải phóng con người

• Lấy hạnh phúc của đồng bào, của dân tộc làm cơ sở

• “Văn hóa phải soi đường quốc dân đi”

4/ Mục tiêu về con người và quan hệ xã hội

• Xã hội công bằng, dân chủ, con người có quan hệ

tốt đẹp

• Có con người Xã hội chủ nghĩa: “trung với nước,

hiếu với dân, cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư;
tinh thần quốc tế trong sáng; yêu thương con
người…
C. ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1 - Tất cả các nguồn lực: vốn, khoa học kỹ thuật, con ngƣời,
trong đó con ngƣời là quan trọng nhất.

Con người thể hiện trên 2 phương diện:

+ Con người cộng đồng: phải phát huy sức mạnh đoàn kết dân
tộc

+ Con người cá nhân: phải chú ý

Con người cá nhân phải chú ý các giải pháp:

(1)Đó là các giải pháp tác động đến nhu cầu và lợi ích

(2)Các giải pháp kích thích về chính trị, về tinh thần

(3)Thực hiện công bằng xã hội

2. Chú trọng khai thác các ngoại lực:

(1) Hợp tác đặc biệt với các nước xã hội chủ nghĩa anh em

(2) Tranh thủ sự ủng hộ của nhân loại tiến bộ

(3) Tận dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại
3. Nhận diện và khắc phục các lực cản của chủ nghĩa xã hội

(1) Chủ nghĩa cá nhân – căn bệnh “mẹ” kẻ thù chính của chủ
nghĩa xã hội đẻ ra nhiều thứ bệnh nguy hiểm

(2) Ba thứ “giặc nội xâm”: Tham ô, quan liêu, lãng phí

(3) Tệ chia rẽ, bè phái, mất đoàn kết

(4) Sự chủ quan, bảo thủ, lười biếng, không chịu học tập cái
mới
 Phần 4:
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON ĐƯỜNG
QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Nội dung chính
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh Thời kỳ quá độ

II. Nội dung thời kỳ quá độ

III. Nguyên tắc, bước đi và phương pháp thời kỳ

quá độ
1. Quan điểm của hồ chí minh về thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở việt nam
 Logic vấn đề: thời kỳ quá độ
1/ Lý do cần thời kỳ quá độ? (Tất yếu phải có thời kỳ quá độ)

2/ Quá độ bằng hình thức nào?

3. Mục đích để làm gì? (Thực chất của thời kỳ quá độ)

4/ Đặc điểm của thời kỳ quá độ ở Việt Nam

5/ Tính chất của thời kỳ quá độ ở Việt Nam

6/ Nhiệm vụ thời kỳ quá độ là gì?

7/ Những nhân tố đảm bảo thành công thời kỳ quá độ

(1) Lý do cần có thời kỳ quá độ

LỰC LƢỢNG
SẢN XUẤT

VIỆT NAM

QUAN HỆ SẢN
XUẤT
(2) Hình thức quá độ ở Việt Nam

+ Phương án 1: CHỦ NGHĨA CHỦ NGHĨA

TƢ BẢN XÃ HỘI

Quá độ trực tiếp

Điều kiện xây dựng Xã hội chủ nghĩa:

+ Cơ khí hóa, điện khí hóa

+Chính quyền xô viết

 CHƢA QUA
+ Phương án 2:
CNTB, CNTB CHỦ NGHĨA
TRÌNH ĐỘ XÃ HỘI
THẤP
Quá độ gián tiếp

1/ Chế độ bị bỏ qua đã trở nên lỗi thời

2/ Chế độ mới tiến bộ “đã xuất hiện” trong thực tiễn, giúp đỡ

3/ Bản lĩnh của các nước yếu kém: Phải đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản
Hồ Chí Minh xác hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam:

TIẾN LÊN XÃ HỘI CHỦ

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
NGHĨA

QUÁ ĐỘ GIÁN TIẾP

(3) Thực chất thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam

 Đó là quá trình cải biến nền sản xuất nhỏ, lạc hậu
thành nền sản xuất lớn hiện đại

Đó cũng là quá trình đấu tranh trên các lĩnh vực kinh
tế, chính trị, văn hóa xã hội

Nhằm xây dựng thành công Xã hội chủ nghĩa ở Việt

Nam
(4) Đặc điểm quá độ ở nước ta

 Đặc điểm 1: Trên thế giới đã có mô hình xã hội chủ

nghĩa, nhưng không được áp dụng máy móc

Đặc điểm 2: Có lý luận Mác – Lênin soi đường

Đặc điểm 3: Thời kỳ quá độ ở Việt Nam được xây dựng

trong thời kỳ vừa có kháng chiến vừa kiến quốc

Đặc điểm 4: Đất nước bị chia cắt thành 2 miền Nam –

Bắc
Đặc điểm 5 – đặc điểm quan trọng nhất:

“ Việt Nam đi lên xây dựng Xã hội chủ nghĩa từ một

nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã
hội không phải kinh qua các giai đoạn phát triển của
Chủ nghĩa tư bản”

+ “Tiến thẳng”: từ chế độ dân chủ nhân dân lên chủ

nghĩa xã hội

+ “Không kinh qua tư bản chủ nghĩa”: bỏ qua quan hệ

sản xuất tư bản chủ nghĩa
(5) Tính chất của quá độ ở Việt Nam: rất lâu dài, khó
khăn, gian khổ

Đây thực sự là một cuộc cách mạng giữa cái mới và

cái cũ toàn diện trên mọi lĩnh vực

Đất nước chưa có kinh nghiệm xây dựng một xã hội

mới

Luôn bị các thế lực thù địch tấn công, bao vây, cô lập
 (6) Nhiệm vụ của thời kỳ quá độ

1. XÂY DỰNG NỀN TẢNG, CƠ SỞ KINH TẾ - KỸ THUẬT, VĂN

HÓA – XÃ HỘI CHO CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

2. CẢI TẠO XÃ HỘI CŨ, XÂY DỰNG XÃ HỘI MỚI

(7) Những nhân tố đảm bảo thắng lợi của thời kỳ quá độ

 Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng.

 Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước.

 Phát huy tính tích cực chủ động của các tổ chức chính
trị xã hội của quần chúng.

 Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức và tài, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
 2. Nội dung xây dựng thời kỳ quá độ

VỀ
VỀ VỀ VĂN VỀ XÃ
CHÍNH
KINH TẾ HÓA HỘI
TRỊ
 XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH,
VỮNG MẠNH

CHÍNH
TRỊ TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC

XÂY DỰNG MẶT TRẬN NHÂN DÂN

Về kinh tế
(1) Nâng cao năng suất lao động bằng cách công nghiệp hóa
(2) Cần phải xây dựng cơ cấu ngành kinh tế hợp lý với Việt
Nam

 Trên thế giới, cơ cấu ngành: công – nông

Ở Việt Nam: Theo Hồ Chí Minh cơ cấu ngành nên “Nông

– công nghiệp”, ưu tiên phát triển nông nghiệp trước,
cũng chú ý đến thương nghiệp
 - Nông nghiệp: Đưa người nông dân vào hợp tác xã
CÁCH HỢP TÁC HỢP TÁC
TỔ ĐỔI
MẠNG XÃ CẤP XÃ CẤP
CÔNG
RUỘNG ĐẤT THẤP CAO

- Công nghiệp: đẩy mạnh sản xuất công nghiệp nhẹ và

công nghiệp nặng

- Phát triển thương nghiệp để trao đổi hàng hóa

(3) Trong thời kỳ quá độ, sẽ tồn tại nhiều hình thức sở hữu
về tư liệu sản xuất, do đó cũng sẽ tồn tại nhiều thành phần
kinh tế

Thành phần kinh tế Xã hội chủ nghĩa:

+ Kinh tế nhà nước

+ Hợp tác xã

Thành phần kinh tế cá thể

Thành phần kinh tế tư bản chủ nghĩa

(4) Cơ chế quản lý kinh tế nên theo hướng hạch toán
kinh doanh, chế độ khoán sản phẩm

- Khoán sản phẩm: đây là cách quản lý kinh tế, trong đó

đưa ra những định mức hoàn thành công việc theo
sản phẩm, năng suất, số lượng, chất lượng trong một
quá trình sản xuất.

- Kinh tế Xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là bao cấp dẫn đến
tình trạng “cha chung không ai khóc”, năng suất lao
động kém hiệu quả
 SẢN XUẤT TỐT, NHƢNG LÂU, KHÔNG
CÓ HÀNG HÓA DÙNG: PHẢI NHANH

NHANH NHƢNG CHẤT LƢỢNG KÉM:

PHẢI TỐT
CHẾ ĐỘ
KHOÁN TỐT MÀ ÍT, THÌ NHÂN DÂN KHÔNG
SẢN ĐỦ DÙNG: PHẢI NHIỀU
PHẨM
NHIỀU MÀ ĐẮT, NHÂN DÂN KHÔNG
CÓ TIỀN MUA: RẺ

NHANH – NHIỀU – TỐT – RẺ

 (5) Tăng gia sản xuất kết hợp với thực hành tiết kiệm để tích
lũy xã hội chủ nghĩa

 Muốn công nghiệp hóa, phát triển kinh tế phải có Vốn.

Nhưng vốn lấy ở đâu?

THỰC
HÀNH TÍCH LŨY
TĂNG
TIẾT XÃ HỘI CHI TIÊU
GIA SẢN
KIỆM CHỦ HỢP LÝ
XUẤT
(CÁ NGHĨA
NHÂN)
(6) Phân phối theo sản phẩm theo năng lực

“Phân phối phải theo mức lao động

 Phải tránh chủ nghĩa bình quân”

 NÂNG CAO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG BẰNG
CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP HÓA

CƠ CẤU KINH TẾ: CÔNG - NÔNG

KINH KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN

TẾ
HẠCH TOÁN KINH DOANH, KHOÁN SẢN
PHẨM

PHÂN PHỐI SẢN PHẨM THEO NĂNG LỰC

 XÂY DỰNG VĂN HÓA: KHOA HỌC – DÂN
TỘC – ĐẠI CHÚNG

VĂN
HÓA XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI VỚI ĐẠO
ĐỨC CÁCH MẠNG
 XÂY DỰNG NẾP SỐNG MỚI, DÂN CHỦ,
CÔNG BẰNG, BÌNH ĐẲNG

XÃ
HỘI
PHÁT HUY NĂNG LỰC CON NGƯỜI
3. Nguyên tắc và bước đi trong xây
dựng xây dựng xã hội chủ nghĩa trong
thời kỳ quá độ
1/ Các nguyên tắc cơ bản

Nguyên tắc 1: mọi tư tưởng, hành động đều phải

thực hiện trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lenin; học
hỏi kinh nghiệm các nước anh em, có sự vận dụng
sáng tạo phù hợp với Việt Nam

Nguyên tắc 2: Xác định bước đi cần căn cứ vào

điều kiện thực tế, nhu cầu, và khả năng thực tế của
nhân dân.
THẬN TRỌNG, TRÁNH NÓNG VỘI, ĐỐT CHÁY GIAI
ĐOẠN
2/ Về các bước đi xây dựng thời kỳ quá độ

Bước 1: Ưu tiên phát triển nông nghiệp, coi nông

nghiệp là mặt trận hàng đầu.

Bước 2: Phát triển tiểu thủ công nghiệp, công

nghiệp nhẹ

Bước 3: Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng

3/ Về các biện pháp thực hiện
BIỆN PHÁP XÂY DỰNG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

BẢO VỆ
TỔ QUỐC, CÓ KẾ
KẾT HỢP
KHÁNG HOẠCH, ĐEM SỨC
CẢI TẠO –
CHIẾN – BIỆN DÂN LÀM
XÂY
XÂY PHÁP, LỢI CHO
DỰNG XÃ
DỰNG XÃ QUYẾT DÂN
HỘI MỚI
HỘI CHỦ TÂM
NGHĨA
 PHẦN 4:
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THỜI KỲ QUÁ
ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Nội dung chính
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh Thời kỳ quá độ

II. Nội dung thời kỳ quá độ

III. Nguyên tắc, bước đi và phương pháp thời kỳ

quá độ
1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THỜI
KỲ QUÁ ĐỘ
 Logic vấn đề:
1/ Lý do cần thời kỳ quá độ? (Tất yếu phải có thời kỳ quá độ)

2/ Quá độ bằng hình thức nào?

3. Mục đích để làm gì? (Thực chất của thời kỳ quá độ)

4/ Đặc điểm của thời kỳ quá độ ở Việt Nam

5/ Tính chất của thời kỳ quá độ ở Việt Nam

6/ Nhiệm vụ thời kỳ quá độ là gì?

7/ Những nhân tố đảm bảo thành công thời kỳ quá độ

(1) Lý do cần có thời kỳ quá độ

LỰC LƢỢNG
SẢN XUẤT

VIỆT NAM

QUAN HỆ SẢN
XUẤT
(2) Hình thức quá độ ở Việt Nam

+ Phương án 1: CHỦ NGHĨA CHỦ NGHĨA

TƢ BẢN XÃ HỘI

Quá độ trực tiếp

Điều kiện xây dựng Xã hội chủ nghĩa:

+ Cơ khí hóa, điện khí hóa (Lực lượng sản xuất phát triển)

+Chính quyền xô viết

 CHƢA QUA
+ Phương án 2:
CNTB, CNTB CHỦ NGHĨA
TRÌNH ĐỘ XÃ HỘI
THẤP
Quá độ gián tiếp

1/ Chế độ bị bỏ qua đã trở nên lỗi thời

2/ Chế độ mới tiến bộ “đã xuất hiện” trong thực tiễn, giúp đỡ

3/ Bản lĩnh của các nước yếu kém: Phải đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản
Hồ Chí Minh xác hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam:

TIẾN LÊN XÃ HỘI CHỦ

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
NGHĨA

QUÁ ĐỘ GIÁN TIẾP

(3) Thực chất thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam

 Đó là quá trình cải biến nền sản xuất nhỏ, lạc hậu thành nền sản
xuất lớn hiện đại

Đó cũng là quá trình đấu tranh trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị,
văn hóa xã hội

Nhằm xây dựng thành công Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
(4) Đặc điểm quá độ ở nước ta

 Đặc điểm 1: Trên thế giới đã có mô hình xã hội chủ

nghĩa, nhưng không được áp dụng máy móc

Đặc điểm 2: Có lý luận Mác – Lênin soi đường

Đặc điểm 3: Thời kỳ quá độ ở Việt Nam được xây dựng

trong thời kỳ vừa có kháng chiến vừa kiến quốc

Đặc điểm 4: Đất nước bị chia cắt thành 2 miền Nam –

Bắc
Đặc điểm 5 – đặc điểm quan trọng nhất:

“ Việt Nam đi lên xây dựng Xã hội chủ nghĩa từ một

nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã
hội không phải kinh qua các giai đoạn phát triển của
Chủ nghĩa tư bản”

+ “Tiến thẳng”: từ chế độ dân chủ nhân dân lên chủ

nghĩa xã hội

+ “Không kinh qua tư bản chủ nghĩa”: bỏ qua quan hệ

sản xuất tư bản chủ nghĩa
(5) Tính chất của quá độ ở Việt Nam: rất lâu dài, khó
khăn, gian khổ

Đây thực sự là một cuộc cách mạng giữa cái mới và

cái cũ toàn diện trên mọi lĩnh vực

Đất nước chưa có kinh nghiệm xây dựng một xã hội

mới

Luôn bị các thế lực thù địch tấn công, bao vây, cô lập
 (6) Nhiệm vụ của thời kỳ quá độ

1. XÂY DỰNG NỀN TẢNG, CƠ SỞ KINH TẾ - KỸ THUẬT, VĂN

HÓA – XÃ HỘI CHO CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

2. CẢI TẠO XÃ HỘI CŨ, XÂY DỰNG XÃ HỘI MỚI

(7) Những nhân tố đảm bảo thắng lợi của thời kỳ quá độ

 Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng.

 Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước.

 Phát huy tính tích cực chủ động của các tổ chức chính
trị xã hội của quần chúng.

 Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức và tài, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
 2. Nội dung xây dựng thời kỳ quá độ

VỀ
VỀ VỀ VĂN VỀ XÃ
CHÍNH
KINH TẾ HÓA HỘI
TRỊ
 XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH,
VỮNG MẠNH

CHÍNH
TRỊ TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC

XÂY DỰNG MẶT TRẬN NHÂN DÂN

Về kinh tế
(1) Nâng cao năng suất lao động bằng cách công nghiệp hóa
(2) Cần phải xây dựng cơ cấu ngành kinh tế hợp lý với Việt
Nam

 Trên thế giới, cơ cấu ngành: công – nông

Ở Việt Nam: Theo Hồ Chí Minh cơ cấu ngành nên “Nông – công
nghiệp”, ưu tiên phát triển nông nghiệp trước, cũng chú ý đến thương
nghiệp
(3) Trong thời kỳ quá độ, sẽ tồn tại nhiều hình thức sở hữu
về tư liệu sản xuất, do đó cũng sẽ tồn tại nhiều thành phần
kinh tế

Thành phần kinh tế Xã hội chủ nghĩa:

+ Kinh tế nhà nước

+ Hợp tác xã

Thành phần kinh tế cá thể

Thành phần kinh tế tư bản chủ nghĩa

(4) Cơ chế quản lý kinh tế nên theo hướng hạch toán
kinh doanh, chế độ khoán sản phẩm

- Khoán sản phẩm: đây là cách quản lý kinh tế, trong đó đưa ra
những định mức hoàn thành công việc theo sản phẩm, năng suất,
số lượng, chất lượng trong một quá trình sản xuất.
 SẢN XUẤT TỐT, NHƢNG LÂU, KHÔNG
CÓ HÀNG HÓA DÙNG: PHẢI NHANH

NHANH NHƢNG CHẤT LƢỢNG KÉM:

PHẢI TỐT
CHẾ ĐỘ
KHOÁN TỐT MÀ ÍT, THÌ NHÂN DÂN KHÔNG
SẢN ĐỦ DÙNG: PHẢI NHIỀU
PHẨM
NHIỀU MÀ ĐẮT, NHÂN DÂN KHÔNG
CÓ TIỀN MUA: RẺ

NHANH – NHIỀU – TỐT – RẺ

(5) Phân phối theo sản phẩm theo năng lực

“Phân phối phải theo mức lao động

 Phải tránh chủ nghĩa bình quân”

 NÂNG CAO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG BẰNG
CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP HÓA

CƠ CẤU KINH TẾ: CÔNG - NÔNG

KINH KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN

TẾ
HẠCH TOÁN KINH DOANH, KHOÁN SẢN
PHẨM

PHÂN PHỐI SẢN PHẨM THEO NĂNG LỰC

 XÂY DỰNG VĂN HÓA: KHOA HỌC – DÂN
TỘC – ĐẠI CHÚNG

VĂN
HÓA XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI VỚI ĐẠO
ĐỨC CÁCH MẠNG
 XÂY DỰNG NẾP SỐNG MỚI, DÂN CHỦ,
CÔNG BẰNG, BÌNH ĐẲNG

XÃ
HỘI
PHÁT HUY NĂNG LỰC CON NGƯỜI
3. Nguyên tắc và bước đi trong xây
dựng xây dựng xã hội chủ nghĩa trong
thời kỳ quá độ
1/ Các nguyên tắc cơ bản

Nguyên tắc 1: mọi tư tưởng, hành động đều phải

thực hiện trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lenin; học
hỏi kinh nghiệm các nước anh em, có sự vận dụng
sáng tạo phù hợp với Việt Nam

Nguyên tắc 2: Xác định bước đi cần căn cứ vào

điều kiện thực tế, nhu cầu, và khả năng thực tế của
nhân dân.
THẬN TRỌNG, TRÁNH NÓNG VỘI, ĐỐT CHÁY GIAI
ĐOẠN
2/ Về các bước đi xây dựng thời kỳ quá độ

Bước 1: Ưu tiên phát triển nông nghiệp, coi nông

nghiệp là mặt trận hàng đầu.

Bước 2: Phát triển tiểu thủ công nghiệp, công

nghiệp nhẹ

Bước 3: Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng

3/ Về các biện pháp thực hiện
BIỆN PHÁP XÂY DỰNG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

BẢO VỆ
TỔ QUỐC, CÓ KẾ
KẾT HỢP
KHÁNG HOẠCH, ĐEM SỨC
CẢI TẠO –
CHIẾN – BIỆN DÂN LÀM
XÂY
XÂY PHÁP, LỢI CHO
DỰNG XÃ
DỰNG XÃ QUYẾT DÂN
HỘI MỚI
HỘI CHỦ TÂM
NGHĨA
 Phần 5:
MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐỘC LẬP DÂN TỘC VÀ
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Độc lập dân tộc là cơ sở, tiền đề để tiên lên chủ nghĩa xã hội

2. Chủ nghĩa xã hội là điều kiện vững chắc để đảm bảo nền độc
lập dân tộc