Professional Documents
Culture Documents
(123doc) - Bat-Dang-Thuc-Cauchy-Schawrz-Dang-Phan-Thuc
(123doc) - Bat-Dang-Thuc-Cauchy-Schawrz-Dang-Phan-Thuc
a2 b2 (a + b)2
+ ≥ (1)
x y x+y
a2 b2 c2 (a + b)2 c2 (a + b + c)2
+ + ≥ + ≥
x y z x+y z x+y+z
Do đó bằng phép quy nạp toán học với a1 , a2 , ..., an là các số thực bất kì và b1 , b2 , ..., bn là
các số thực dương.Khi đó , ta luôn có:
II.Ứng dụng bất đẳng thức Cauchy–Schwarz dạng Engel vào các bài toán
điển hình
Bài toán 1 Cho ba số thực dương x, y, z thỏa mãn x + y + z ≥ 3.Chứng minh
rằng:
x2 y2 z2 3
√ + √ + √ ≥
x + yz y + zx z + xy 2
x2 y2 z2 (x + y + z)2
√ + √ + √ ≥ √ √ √
x + yz y + zx z + xy x + y + z + xy + yz + zx
a2 b2 c2 (a + b + c)2 (a + b + c)2
VT = + + ≥ ≥ =1
a(b + 2c) b(c + 2a) c(a + 2b) 3(ab + bc + ca) (a + b + c)2
a3 b3 c3
V T (1) = + +
a2 + ab + b2 b2 + bc + c2 c2 + ca + a2
a4 b4 c4
= + +
a(a2 + ab + b2 ) b(b2 + bc + c2 ) c(c2 + ca + a2 )
2
(a2 + b2 + c2 )
≥
a3 + b3 + c3 + ab(a + b) + bc(b + c) + ca(c + a)
Nên
2
(a2 + b2 + c2 ) a2 + b2 + c2
V T (1) ≥ =
(a + b + c)(a2 + b2 + c2 ) a+b+c
Ta chỉ cần chứng minh
a 2 + b 2 + c2 a+b+c
≥
a+b+c 3
Hay
a2 + b2 + c2 a + b + c
− ≥ 0 ⇔ 3(a2 + b2 + c2 ) ≥ (a + b + c)2
a+b+c 3
tương đương
2a2 + 2b2 + 2c2 − 2ab − 2ac − 2bc ≥ 0
tương đương
(a − b)2 + (b − c)2 + (c − a)2 ≥ 0
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi a = b = c
1 1 1 (1 + 1 + 1)2
+ + ≥
a3 (b + c) b3 (c + a) c3 (a + b) a3 (b + c) + b3 (c + a) + c3 (a + b)
Khi đó bài toán trở nên phức tạp hơn, và dễ dẫn tới bế tắc trong giải quyết. Vì vậy
1
1 a2
để ý một chút chúng ta thấy 3 = , lúc này việc áp dụng bất đẳng thức
a (b + c) a(b + c)
Cauchy- Schwarz dạng Engel mang lại hiệu quả rõ rệt.
Chứng minh
Ta có:
1 1 1
VT = 3 + 3 + 3
a (b + c) b (c + a) c (a + b)
( 1 1 1 )2
1 1 1
+b+c (ab + bc + ca)2
≥
a 2 b 2 c 2 a
= + + =
a(b + c) b(c + a) c(a + b) 2(ab + bc + ca) 2(ab + bc + ca)
ab + bc + ca
Vậy V T ≥
2
Áp dụng bất đẳng thức AM–GM, ta có:
√
3
ab + bc + ca 3 a 2 b 2 c2 3
VT ≥ ≥ = =VP
2 2 2
1
Bài toán 5 Cho các số thực dương x, y, z thỏa mãn x2 + y 2 + z 2 ≥
3
Chứng minh rằng:
x3 y3 z3 1
+ + ≥
2x + 3y + 5z 2y + 3z + 5x 2z + 3x + 5y 30
Phân tích bài toán:
Quan sát bài toán chúng ta thấy đây là bất dẳng thức đối xứng ba biến có dạng phân
thức, điều đó gợi cho chúng ta nghĩ tới bất đẳng thức Cauchy–Schawrz dạng Engel
nhằm giảm bậc của phân thức giúp chúng ta có đánh giá dễ dàng hơn. Từ đó tiếp
x3 x4
cận vế trái , ta phân tích = để áp dụng bất đẳng thức
2x + 3y + 5z x(2x + 3y + 5z)
Cauchy–Schawrz. Chúng ta làm như sau:
Chứng minh
Áp dụng bất đẳng thức Cauchy– Schawrz dạng Engel ta có:
x4 y4 z4
VT = + +
x(2x + 3y + 5z) y(2y + 3z + 5x) z(2z + 3x + 5y)
2
(x2 + y 2 + z 2 )
≥
2(x2 + y 2 + z 2 ) + 8(xy + yz + zx)
Lại có: x2 + y 2 + z 2 ≥ xy + yz + zx nên
2
(x2 + y 2 + z 2 ) x2 + y 2 + z 2 1
VT ≥ 2 2 2
= ≥
10(x + y + z ) 10 30
1
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi x = y = z =
3
a4 b4 c4
VT = + +
a3 b2 c2 b3 c2 a2 c3 a2 b2
2
(a2 + b2 + c2 ) (3abc)2 9
≥ = =
a2 b2 c2 (a + b + c) a2 b2 c2 (a + b + c) a+b+c
Bài toán 7 Cho ba số thực dương a, b, c thỏa mãn abc = 1.Chứng minh rằng:
a4 b4 c4 3
2 + 2 + 2 ≥
(a + b) (a + c) (b + c) (b + a) (c + a) (c + b) 8
Phân tích bài toán:
Tiếp cận bài toán chúng ta thấy , vế trái của bất đẳng thức có dạng phân số, như vậy
chúng ta có thể sử dụng bất đẳng thức Cauchy- Schwartz dạng Engel để chứng minh.
a4
∑ a4 ∑ (a+b)2
Để ý một chút chúng ta thấy 2 có thể viết lại thành và như
cyc (a + b) (a + c) cyc (a + c)
vậy dấu hiệu sử dụng bất đẳng thức Cauchy- Schwarz dạng Engel đã xuất hiện. Công
việc của chúng ta chỉ là áp dụng để chứng minh.
Chứng minh
Áp dụng bất đẳng thức Cauchy- Schwarz dạng Engel, ta có:
( )
∑ a2 2
∑ a4 cyc
a+b
2 ≥ (1)
cyc
(a + b) (a + c) 2(a + b + c)
Mặt khác, áp dụng bất đẳng thức Cauchy- Schwarz dạng Engel, ta có:
∑ a2 (a + b + c)2 a+b+c
≥ = (2)
cyc
a + b 2(a + b + c) 2
x2 y2 z2 (x + y + z)2
+ + ≥
x2 + xy + yz y 2 + yz + zx z 2 + zx + xy x2 + y 2 + z 2 + 2(xy + yz + zx)
Hay
x2 y2 z2 (x + y + z)2
+ + ≥ =1
x2 + xy + yz y 2 + yz + zx z 2 + zx + xy (x + y + z)2
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi x = y = z = 1 hay a = b = c = 1.
a2 b2 b2 c2 c2 a2 [2(a + b + c)]2
+ + + + + ≥ =a+b+c
a+b a+b b+c b+c c+a c+a 4(a + b + c)
Đến đây việc sử dụng bất đẳng thức Cauchy- Schwartz dạng Engel là dễ dàng.Chúng
ta làm bài này như sau:
Chứng minh
(2a + b + c)2 2(b + c − a)2
Ta có nhận xét sau: 3 − =
2a2 + (b + c)2 2a2 + (b + c)2
Do đó bất đẳng thức đã cho được viết lại.
Bài toán 12 (Croatia 2004) Cho ba số thực dương a, b, c.Chứng minh rằng:
x2 y2 z2 3
+ + ≥
(x + y)(x + z) (y + z)(y + x) (z + x)(z + y) 4
Bài toán 15 (Hoàng Minh Quân)Cho các số thực a, b, c > 0 thỏa mãn
ab + bc + ca = 1.Chứng minh rằng:
a b c 9
3
+ 3
+ 3
≥
(3b + 5c) (3c + 5a) (3a + 5b) 512
1. Phạm Kim Hùng, Sáng tạo bất đẳng thức, NXB Hà Nội.
2. Phạm Văn Thuận, Lê Vĩ, Bất đẳng thức suy luận và khám phá, NXB ĐHQG Hà
Nội.
3. Võ Quốc Bá Cẩn,Trần Quốc Anh , Bất đẳng thức và những lời giải hay, NXB Hà
Nội,2009.
4. T.Andreescu,V.Cirtoaje, G.Dospinescu, M.Lascu.Old and New Inequalities, Gil pub-
lishing House
5. http://forum.mathscope.org/index.php;
http://onluyentoan.vn/index.php;
http://diendantoanhoc.net/forum/index.php?act=idx