Orui;Aruoba

hani

Orui;Aruoba 1948'de dogdu. 1973'ten ba�layarak Ha­

cettepe, T iibingen, Victoria-Wellington iiniversitele­
rinde akademisyenlik ve ogretim gorevliligi yaph.
1983'te iiniversiteyi terketti, i;e�itli yaym kurulu�la­
nnda i;ah.�h, yaz1 ve i;eviri �leriyle ugra�h. Hume,
Nietzsche, Kant, Wittgenstein, Rilke, von Hentig, Ce­
lan ve B�o'dan i;evirileri vardrr. Metis'te 1990 y1.hnda
de ki i�te ile b�lad1gumz Orui; Aruoba koleksiyonunu
felsefe kitaplannm yam srra �iir ve �iirsel metinleriy­
le siirdiiri.iyoruz.
 Metis Yaymlan
ipek Sokak 5, 34433 Beyoglu, istanbul
Tel: 212 2454509 Faks: 212 2454519
e-posta: info@metiskitap.com
www.metiskitap.com
Yaymevi Sertifika No: 1 0726

Metis Felsefe
hani
Oru�Aruoba

© Oru�Aruoba, 1993
© Metis Yaymlan, 1996

ilk Basrm: Mitos Yaymlan, 1993

Di:irdiincii Basrm: Metis Yaymlan, Mart 1999
Dokuzuncu Bas1m: Eyliil 2012

Kapak ve Grafik Tasarrm1: Semih Si:ikmen

Dizgi ve Baslo. bncesi Hazrrh.k:

Sedat Ate�;, Metis Yaymc1hk Ltd.

Baslo. ve Cilt: Yaylac1k Matbaac1hk Ltd.

Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197-203
Topkap1, istanbul Tel: 212 5678003
Matbaa Sertifika No: 11931

ISBN-13: 978-975-342-085-3
ORU<; ARUOBA

hani

� metis
 ,,

Grerjna
ii;in
So ist der Mensch; wenn da ist das Gut, und es sorget mit Gaben
Seiber ein Gott far ihn, kermet und sieht er es nicht.
Tragen mufJ er zuvor; nun aber nennt er sein Liebstes,
Nun, nun mussen dafar Worte, wie Blumen entstehn.

Holderlin
BROT UNO WEIN, 5.

Boyledir insan; oradadir, ortadad1r iyi, ve bag1�lanyla

Bir tann bile ugra�rrken onun i�n, tarumaz, gonnez onu.
Yiiklenip ta�1mas1 gerekir once; �imdi ama adlandmr en sevdigini,
$imdi, �imdi ac;mahdir bunun i�n sozciikler, c;ic;ekler gibi.

EKMEK VE �ARAP, 5.
 I.

�
imdi
$
imdi
de
u�up ge�ti ak kelebek
kurumu? agaczmm yanmdan
kmk dokiik.

K
imdi
0

Ara
ma

dzgzm.
Gide
me
digim.

Kzr
zldzgzm.
Dok
iildiigiim.

Ku
ru
ku
yu.

8
iste
digim
i?te:

Zaman
SlZ.

Sonra
SlZ.

Ben
gz.

Bile
me
digim.
Gore
me
digim.
"-ja, ja, so blaue--"
Gecik
me
digim
mt
7

Yii.rii.
ye
me
digim-
-- "Seifenblase"-
So!
9
UfU�an iki oriimcek teli
Arada bir biribirine dokunan
Sonra sallanan deli deli
Bilemeden, hangisini nereden
bir
le�
tir
me
li.

Epey once de
bir ku� konmu�
tu
ku
ru
agaczma:
Uf
tu
mu
bilmem.

Du
ru
yor da ala
bilir.

Kim bilir?

10
�imdi gene, dz�zma pksam
Gitsem, eski yerlerime baksam
Kendimi bulamaymca korksam
ge
ne
de
ne
yapsam
yap
sam.

(:zk
acag1m-agac1m
aglayacagzm­
yol
yok.

11
 imdi
giinbatzmma renk veren
karanlzk parzltz -
-"k1z1lt1"-
u�arz sozlerimin dibinde
sayle�iyi tozutup dagztan
derinlik
bur
ada-
ta oradan gelen kayzk
burayz naszl
aydmlzk
gar
iiyor
sa
san
ki
ben de o
z�zktayzm.
-Yoksa once deniz mi mor oluyor?

Biliyor musun diin gece o bir ucu kmk ay sanki hep

aynz yerde durdu - giine� pktzktan sonra bile -­

biliyorsun.

Ta
ne--

12
Giin
e� ka.p1m1 tutmu� bzrakmzyor
ya
ktyor.

Tepeye dogru kuruyan agaflar.

jncirin ak dallarma
s1ms1k1
sarzlmz� yorgun yapraklar.
Begonvilin fifeklerini
delip gefiyor
1�1klar.

Yan
ma­
kan
Ii
yan
gm :
Tutu�turur musun beni
de-de :
kzzzl kzzzl
zpn zpn
yamyor
mu
yuz
7

13
<;.amm igne yapraklarz k1pzrtzl1
(son szgaram)
Baktzm denize : gune�le kaplz
Arna yorgun gibi geldi bana
Sanki, o yiterken uzakta
Karanlzgz kar�zlamaga kararlz.

Kar
-kan-
ar
11.

$imdi
yitti
gitti.

i�te, bak:
gidiyor o tekne
-­

kimseyi getirmemi�ken.

Ko�.

Evet, i�te:
Hepsinden once
deniz
mor
ol
ur.

14
Sen
varsm
�imdi gidip alevine girdi mumun,
pervane -- dii�tii...
ben
var
ken.

15
 $
imdi
temelli
�eyler yazmaliyim -
-"vitesse moyen ". . .

�eylerin k1y1smda gezinmeyen

�a�km, yilgm, yorgun
olmayan...
"1346 km" ---

�
imdi kar�imdasm -
dalga dalga
geliyorum sana - sen
�en
misin -sen misin- sahiden?

Yiikseliyorsun.

Altmdaki bulutlar gerti �imdi - Venus de biryerlerde

olmali herhalde -�imdi goziikmiiyor.

�
a�kmim hdld - biliyorsun:
�a�malanm ta ne zamandan -
siirekli ve sonursuz.

16
 $imdi siyrildm pktm hepsinin
her�eyin
ustane : pml pmlsm orada
gune�in
son i�mlarim goren
daglarm ustande:

$imdi gune� devriliyor -Marmara 'ya dogru­

sagimda, sen solumda i�ildarken koyu bir mavi
sefmi�sin kendine, aklarm ifinde yukselirken.

0 l�lk
ben
im
�im
di.
$imdi lacivert - neredeyse
mor
ve
ak.

Ak.

$
imdi, �en, sen -
sen -tek
bir.

17
GOR
emzyorum:
Biitiin z�zklar son
dii -
makinalar sus
madz:
Kirli bir giin
e�in uzak balkz
sznda ya
zzyorum
bu
nu.

Soz
fer
siiz
iilii
yor.
"Hirbiri bir kere...
Ne yaz
dzgzmz
gor
emiyorum.

Sen
gor.
" ... not al istersen.
Sev
gor.

18
Sev
me
gar.

Yoklugun kzyzsmda duruyoruz

Soniik gozlerimiz, yanzk ellerimiz
Hirligin dii�iinii kuruyoruz
Serin sozlerimiz, gergin tellerimiz
le.

�
imdi:

Gar
diim.

Neden sonra geldi mumunu yakmak aklzma.

lQ
Treffliche bring' ich dir und das Freudenfeuer wird hoch auf
Schlagen und heiliger soil sprechen das kiihnere Wort.
Siehe! da ist es rein! und des Gottes freundliche Gaben
Die wir teilen, sie sind zwischen den Liebenden nur.
Anderes nicht-

Holderlin
STlmGART,6.

Yakt�i.k alanlan getiririm sana ve n�e at�i harlar

Yiikseklere ve daha kutsaka konu�mahd1r goziipek soz.
Bak! annm� duruyor orada! ve tannnm dostc;a ba�lan,
Payla�hgrmiz, sevenler arasmda yer ahr yalmzca.
Ba�ka degil -
 II.

HA Ni
1.

Yava�hr ya�ammm anlam1.

 2.

Sana aldmnaz; oyle hemen de �oop gelmez sana, sen

onu ne denli bekliyor olsan da.
Senin beklemen bir bo�unahk duygusudur yalruzca;
ger�ekler ic;inde hayallerin; olup-bitenler i�inde olamaya­
caklarm dii�lenmesi - boyuna ve bo�una bir dii�ii� -­

oysa o, gel�mektedir. Sana dogru. Sen hi� bilmeden -

beklerken, bilmeden.
Senin bekledigindir o; ama sen, bilmiyorsundur. Gel­
meyecegini sanarsm. Yillar ge�ik�e, hatta, hi� gelmeyece­
gini bildigini sanarsm - ytllar ge�er, emin oldugunu da
sanarsm, arbk hi� gelmeyeceginden.
Senin beklemen: hiiziinlii ama dingin bir umutsuzluk­
tur; bir an once bitirip gitme istegi �okmii�tiir iizerine -
hatta bitiremeyecegini de bildigin bir�ok �eye aldmnazca
ve umarsizltl<la giri�ip, hepsini yanm b1raklp gitmek, bir
ayarh kadar keskindir artik.
-Ya�anunm anlanu bulunmanu�hr, bulunamayacaktrr
-o, gelmeyecektir- ya; sonu�suz bir son olarak, oliim,
gelebilir, artik, i�te...

23
BUGU
geliyor
yava�
yava�
camda
n.

Ayzrdedemiyorum
irimdeki kzpzrtzlarla
dz�zmdaki tangzrtzlan;
yaptzklanmsa, hep yamlgzlarda
n, yamlgzlar.

Yan
li­
ne
nas
zl.

Birle�tiremiyorum
irimdeki kopukluklarla
d1�1mdaki bozukluklan;
yazdzklanmsa, hep yanszlarda
n� yansilar.

Yans
zl­
kim
nas
ii.

24
 3.

Hani c;ic;ekler vardrr - sanarsm, hep tomurcuk kala­

cal<lar (oylesine uzun siirmii�tiir ki gel�meleri, serpilme­
leri, olgunla�malan); oysa, giin gelir, inanamad1gm bir
luzla, pml pml ac;1verirler ya - i�te, oyle : birdenbire geli­
verir ya�ammm anlam1.
Ytllar siirer, c;iinkii, o kiic;iiciik tomurcugun geli�mesi,
sonra c;ic;eklenmesi; sonra olgunla�mas1, meyveye dura­
cak hale gelmesi. Ytllar ve y1llar...
Meyve olgunluktan c;iiriimeye gec;i� olacaktrr; ama,
yokluktan varhga da...
Ya�amdan oliime; ama, bir o kadar da, oliimden ya�a­
ma...

25
 4.

Ytllar once gormii�siindiir onu - bir an i<;in, tek bir

kez: Ufactk. Belirsiz. U<;Ucu. Yalruzca, i<;inden, "Ne giizel­
sin" demi�sindir; "Kalsan ya biraz" bile diyemeden - za­
ten bilmiyorsundur deyimi o zamanlar.
Bir kan�tkhk ve ge<;ip gidicilik i<;inde yalmzca anltk
bir goriintii. Bir gorii niim, bir yilz, bir <;ehre - birka<;
renk i<;inde. Esintili bozkir tepesinde (bir tiir bahardu) ak
bir kiztltI. Kotii bir <;ivit mavisi ve yap1�kan bir beyaz i<;in­
de. Yanmda sapsan bir�ey...
Ge<;ip gitmi�, silik; hep de silinen bir am. Kii<;ticiik.
Zorlukla ammsad1gm (o giin niye orada oldugun bile be­
lirsizdir), hi<;bir anlam veremedigin; kavramak �oyle dur­
sun, daha nereye -hangi yerine- koyacagrm bile bile­
medigin bir an -ani bir am olacak bir�ey...

i�te, pencerenin cammda yava�tan biriken bugu gibidir

- goziinii tamamiyle kapayacak korliik -: gorii�iinii ta­
mamiyle ortmeye yonelrni�tir; ama, a<;Ik baki�mm da han­
gi noktada olanakli oldugunu (Bahar'm ne zaman ve nastl
gelecegini) sana bildiren, gene, odur ...

26
 5.

Sonra, i�te, ytllar sonra (yany1 <;oktan a�rm� omiir son­

ra) gelir: "i�te o benim" der - "bendim o i�te ..."
 6.

O'dur i�te:-
Birden panlday1verir o esk.imi� am gozlerinin oniinde;
nasil, nereden, sen bilmeden - ni�in gittigini bile ammsa­
yamad1gffil o tepede (ashnda, y1llar y11.i orada oturmu�­
sund ur); a�ag1da uzanan �ehrin oni.inde, o'dur i�te aydm­
lamveren.
0 amy1 da aslmda epey sonra arumsarsm - pek de
inanamadan 'olgulan saptamaga', 'i�in ashru bulmaga',
'uygun ger�eklige ula�maga' �ah�rrsm (hatta, sonradan,
gidip, oralarda gezinip, 'ger�ekler'i 'yerli-yerine' oturtma­
ga �ah�rrsm), herzamanki budala tavrmla: Hayal ml kuru­
yorum?, dersin. - Oysa, i�te, o, tek, biricik, ger�ek arun­
drr; senin -kendini de-- yeniden kurmam gerektiren; an­
cak senin kurmanla 'olgu', 'asil' ve 'ger�ek' olabilecek...
Ger�ek olmas1, senin kurmaru gerektiren -
-en ba�tan; yeniden- yepyeni olmam gerektiren...

28
 7.

0 goriiniim arundan; o, aru olan andan sonra, yeniden

kesi�mi� midir yollaruruz, kendi ayn yollanru yiiriiyen iki
ki�i gibi, diye dii�iiniirsiin: 0 caddede? �u sokakta? Belki,
o, her sabah tepeye trrmarurken, sen yoku�tan a�ag1 sap­
rm�smdrr; ge9ni�sinizdir biribirinizin yarundan - ya da
- - bir �ehirden bir �ehire ayru zamanda go911ii�siiniiz­
diir, iki gezgin gibi - ama, biribirinden habersiz...
iki harita kurarsm kafanda zamanda ve uzamda, iki­
nizin gid�-geli�lerini saptayan - �u kadar yil ve o kadar
yol i�eren iki harita... Ustiiste konduklannda -
konabilselerdi-, bilmeden ve bulamadan biribirinizin ya­
nmdan gelip ge�ip gittiginiz yerleri, ula�amama ve doku­
namama noktalanruz1 belirleyebilecek. ..
Oncesini bile --
Arna - bilemedigindir, o yerler; o noktalar, dokuna­
madikl anruz...
Dokunamad1gm noktalardan gelir ya�anurun anlarm.
 8.

Gelecekti ama o sana i�te:-

Senin zorunlu anlarrun - zor anlaman; ama, i�te, oyle!
Geldi de - ku�kun olamaz artik.
$imdi onu barmdrrmay1, ona barmak, s1gmak olmayi
ogrenmelisin - biitiin 'bildiklerini sandiklann'1 bir yana
buak1p, bir kenara ahp, onlardan kurtulup--

30
 9.

Biitiin benliginle yoneldigindi �iinkii o kendini tam

olarak i�ine koymak istedigin tamhk - biitiinliik; par�a­
lanru baglayacak baglam ...
Hi� umamad1gm anlamhhk - ya�ammm tam anlarm
i�te...
Ne �ok dagtldm oysa, o giinden ---Oncesinden de- bu
yana, ne �ok koptun ve par�alandm--

$imdi, ne kadar, ne sure, nasil ve hangi anlamda senin

olacag1 ya da olmayacag1 da belirsizken (hani "de"mi�tin
ya "i�te": "... en �ok beklediginin de, gelse bile birgiin, hi�­
birzaman bekledigin anlamda gelmeyecegini bilerek. ..");
�imdi, emin oldugun, ernin olmaktan ba�ka bir�ey de ya­
pamayacagm, onun geli�i.
0 'olgular'la, 'ger�ek'lerle, 'saptamalar'la ugra�maktan
da vazge�melisin artik - bu zorunluluk, kesin ...
$imdi, i�te, o.

31
 10.

Neler ge.;irmi�, neler .;ekmi�, nelerden, nerelerden ge.;­

�' sana gelene dek - biitiin bunlan da ogrenmen gerek :
nastl olmu� da, o belirsiz giinden bu yana, hep geli�mi�,
sana dogru: Nereden bilmi�, nastl bilmi� - senin sen oldu­
gunu; ve, kendisinin kendisi - o; .;ag1rd1gm ve bekledi­
gin, oldugunu?
Nastl? -Bilemeyeceksin; ama, eminsin bundan.
Bilmiyorsun; ama, bu, kesin.
i�te, o.

32
 11.

Bak, �te, nastl bir zorunlulukla gelmi� sana : nastl geli­

�ip, nastl olgunla�arak--

Senden istedigi, anlamh olman.

Ya�ammm anlam1 c;ii nkii o.
0 c;iinkii, ya�am1mn anlarm.
Nastl, i�te...

33
 12.

�imdi, onunla ilgili yapttl<lannda, dikkat etmen gere­

ken, ne yaparsan, hep k u t s a 1 bir�ey olarak yapman:
Sonucunda ululanabilecegin ya da lanetlenebilecegin -
i<;inde yiicelebilecegin ya da batabilecegin- bir�ey- i�te
-seni bir b ii t ii n olarak ic;ine alacak, ya da t ii -
m ii y I e d1�ma atacak, bir�ey...
Biraz oyle biraz boyle; biraz ondan biraz bundan, degil
arhk:-
Tam--

34
 13.

Arna bunu oyle herhangi bir 'sonuq'; bir 'gelecek' bek­

Ientisi olrnaksizm gerqekle�tireceksin geqrni�inden bu­
giin(ler)ine uzanan uqlar 'ileri'ye dogru 'geli�rne' 01anag1
tarurnayacak - anlarnm, ne sonlu ne sonsuz, bir �irndi
iqinde gerqekle�ecek: 0 �irndi(ler)in anlarn yogunlugu oy­
Ie olacak ki, 'ileri'de, 'gelecek'te siiriip gitrnesinin dii�ii­
niilrnesi saqrna olacak.

<;'iinkii anlarn qerqeven(iz) her yeni 'bugiin'de, ·�irn­

di'de en ba�tan ve boydanboya yeniden kuracagm(1z) -
yepyeni- bir qerqeve olacak - <;iinkii 'verilmi�', 'hazrr'
bir qerqeveniz yok (iistelik 'normal', 'olagan', 'ah�Ilnu�·
her tiirlii qerqeveleruni�lik, o anlama aykmdJT, onu qeler,
giderek engellerneye yoneliktir); olarnazd1 da ancak
� i rn d i b u r a d a kurabilecegin(iz) kadanyla varo­
labilecek.
Anlanun(1z) �irndi, burada, var...

35
 14.

0, hep bildigin, tarud1gm; ama hie; ka1iitla�mad1gm -

kar�tla�amayacag1ru sand1gmdrr: $imdi biitiin 'bilgi' yo­
riingen degi�ecek; arhk bamba�ka yataklardan akacak,
'dii�iince' rrrnagm.
Oysa, hep ona gore ayarlam1�hn kendini - ama, ba�ka
gezegenlerle, ba�ka nehirlerle...
Y epyeni bir gelecek haritas1 c;izeceksin �imdi bugiine
dek ya�ad1klannm otesine gec;en; otelerde biryerlerde ye­
ni yerlere gotiiren yeni yollar belirleyen bir harita : kendi­
ne dogru arbk yokolu� olarak dokunrnayan; varolu� yer­
lerini de -yeniden- belirleyen bir harita...
-Evrenin ve diinyan -gokyiiziin ve yeryiiziin- de­
g�ecek, arhk, �imdi, �te!

36
 15.

i�te, arhk hi<; ka<;1nmadan, <;ekinmeden, duraksama­

dan, armagan edebilirsin en onemli, en degerli �eylerini
o'na; o, dinginlik getiren aralarda, arahklarda, ge<;itlerde:
suskunlugunu ve kahkaham, ald1rmazhgm1 ve ozenini,
saklad1klanru ve dogrulanm, kapamkl1gm1 ve i<;tenligini
- ya�ammm biirun onem ve deger verdigin �eylerini; se­
ni sen yaprm� �eylerini -- biirun aydmlig1yla, pmlhs1y­
la, gorkemiyle (hem de goniil rahathg1yla) Veniis'ii bile
(o'ndan Neprun'ii alarak)- soguk bir a�am kiy1smda...
-Ettin bile; aldm bile, i�te--

37
 16.

Bunlann da yalmzca 'uygun', 'yerinde', 'isabetli' egreti­

lemeler olarak kalacaklanm sanma - en gen;ek �eylerin
onlar: Boyle bir degi�im de, h e r � e y i n i degi�tirme­
ni, yenilemeni; h e r � e y e ba�tan, yeniden ba�lamam
gerektirir - gerektirecek. Gogiinii ve yerini yeniden kur­
mam...
Bu 'yeni' ama, 'yepyeni' olmayacak aslmda: Senin gec;i­
recegin -gec;irmen gereken ve gec;irdigin- evrimin ken­
diliginden, olmas1 gereken, sanki dogal uzanhs1 olacak:
Nasll, o, sana, s e n o I a r a k; kendisi olarak -sen,
sensin; o da, kendisidir diye- kendiliginden gelmi�se;
sen de onu o o I a r a k --<;iinkii sen, sensin diye­
beklemi�sen; i�te, geldi, o da kendisi olarak, kendiligin­
den, sen olarak, sana...
Geldi, i�te...

38
 17.

$imdi, uzaklarda kalm1� bir hayalin yankis1drr, yans1s1-

du, yarulsamas1du diye, aldahc1 sayd1gm mutluluk da
bamba�ka bir anlam kazanacak: Kendi kendine uyumlu
olma olanag1 saymI�tm onu - olamaymca da, olsa olsa,
dinelme, dinlenme, dinginlik. ..
$imdiyse, etkinlik isteyecek senden yapman gereken
bir�ey arhk - amac1ru ve �abam isteyen ...
Eylem olacak artik mutluluk senin i�in.
Yabanc1 kalllU§hn eyleme, ytllar ytl1 - siiriiklenmeyi
yeglemi�tin; ah�mI�tm da buna: i�inde sakland1gm, sakm­
d1gm, saklad1gm yumu�ak i�erigi koruyarak, sert, kab, di­
kenli yaruru, d1� kabugunu koymu�tun ortaya hep. - Ne
farkederdi ki, diye: Her�ey ho�; olanaksiz, zaten--
Bo�a �1kacakh her�ey; bo�unayd1 her�ey, zaten, hi�lige
akarak - o, yok, hi�...

--0, var, �imdi, i�te-­

Eylem de - ne?
Yola �1klp, zamarunda, bir yerde, olmak­
Orada olmak - o da orada olacak diye:­
Oradasm, i�te - o da, burada
- buranda...

Bu geli�me i�te �imdi sende ger�ekle�en y1llar y1h -

yarrm yamalak; biraz da iirkerek, yer yer korkarak - na­
silsa canh tuttugun; bir yandan da, gelmeyecegini bildigi­
ni sanmaya -hatta, bundan emin olarak birtaklm sonu�-

39
lar <;tl<armaga- yeltendigin (-dahas1 : gelmeyecegi giive­
nine sanld1gm; yoklugunu bir rahatlama ve kendini birak­
ma bahanesi edindigin) olanaksiz olanak, i�te, bi.iti.in ger­
<;ekligiyle - dopdolu, capcanh- burada, ka�mda--

40
 18.

Kendini toparlay1p -toparlamp-- ya�amm boyunca

zaten yoneldigin; ama, hi\birzaman o, istedigin -kendini
hi\ gelmeyecegine inandrrarak bekleyip durdugun- an­
lamda gelmeyecegini varsayd1gma, uygun olmam gerek­
tiriyor arhk o:-
Tam da senin istedigini istiyor (hani "de"mi�tin ya "i�­
te": "tam kendin olarak, tam kendisiyle yiizyiize geldigin
bir ba�ka ki�iyle birlikte, bir�ey ya�ad1gmda (bir sevin\,
bir ac1... ) - o zaman ger\ekten ya�arsm.")
i�te-
ne "de"rsin "ki" �imdi "i�te" ?
...

O'nu, i�te --
$imdi hayallerinin ger\ek de olabilecegini dii�iinebilir­
sin - bu berbat diinyada, dii�lerinin ger\ekte kar�1hgmm
bulunabilecegini...
<;iinkii, var, artik, o---

41
 19.

Ytllarca, senin bir iilkii, bir uzak olanak, bir ozlem ola­
rak korudugunu; o, ger�ekle�tire ger�ekle�tire yiiriidii, sa­
na dogru - sen, o iilkiiyii giidiikle�tiren, o olanagi daha
da uzakla�hran, 0 ozleme hiisran getiren yerlere girip �1-
karken; o, onu saf, an, dokunulmam1� haliyle ya�ad1 - ve
yiiriidii...
$imdi, sana ula�nu�ken - sana "en �ok senin olan"1 ge­
tirrni�ken -gelmi�ken-, sende buldugu-
- ne?...

En i�, en i�ten, en i�teki sesine bile aykm dii�ebilir mi

ki�i?--
Dii�er...

42
RENKLERjM

Akla�an grilikte duruyorum­

ye�ille�en mavilik
kararan saydamlik
azalan tir�e:
o mor
hi� olmadi
mi?

0 tek renk
bulunmadi
mi?

Kiziltili
kahve
rengi.

Siyah.
Beyaz.
Ah,
az-
hi� olmadim
mi?

Bulunamadim
mi?

43
 20.

Hani senin i<;in kutsal olan o sokagm, yoku�un ba�m­

daki ko�esinden, hafif bir egimle ve geni� arahklarla, ya­
va�<;a yiikselen basarnaklarla, iki yiiksek yapmm arasmda
uzanan duvarlara gorniilii rnezar yaz1tlarmm yanmdan,
sessiz kilisenin rnerdivenli avlusuna ula�an ge<;it var ya:
Pek az insan bilir oray1, pek az1 ge<;er oradan - iki ucun­
daki kilitli dernir kaptlar da ancak belli giinlerde, belli sa­
atler i<;in a<;1hr.
i�te, Noel'dir; kar yagrru�hr; gecedir; yeniay vardir -
ge<;itin ortasmdaki o hi<;biryere a<;1lrnayan dernir parrnak­
hk.11 pencereye donii�tiiriilrnii� kor kapmrn oniindeki iki
dar basarnaktan iisttekinin iizerinde, tek bir kink rnart1
tiiyiiniin iistiinde, kardan bir ince ortii olur ya - goriil­
rnerni�, dokunulrnarn1�, ezilrnerni�; bernbeyaz, terterniz,
pml pirtl - onun gibi i�te...
Bunu dii�lersin; belki, gitrnek istersin; belki, "kaptlar
kilitlidir", dersin - arna bilirsin : gitrnesen de, gidernesen
de, oradadir o ak orti.i - kip1rtISiz, dingin, serin.
Uzerindeki ay�1g1ru kisa siireler i<;in rnart1 golgeleri
keser yalnizca, arada bir - o kadar.
Oradadir, vardir, senindir.

44
 21.

Nasil da geliyor sana - neredeyse ba�edemeyecegin

bir yogunlukla; ya�lan� bedenini zedeleyecek olc;iide:
Senden senin o en eski hayalini gen;eklemeni bekliyor­
dur, istiyordur, arzuluyordur, i;iinkii - kendine kar�m
kendine uygun olmam...
- Ancak boyle; boylesi bir yogunlukla; boyle canh,
boyle dopdolu, giii;lii, etkin olarak gelebilirdi sana, ya�a­
rmrun anlanu.
Boyle, i�te...

45
22.

Kendi olarak, sana gelen -

sana gereksinimi olmadan, seni isteyen -
sensiz de olabilecekken, senin ile olmay1 sec;en -
kendi olmas1m, senin ile olmaya baglayan - -

0, i�te...

46
 23.

Temiz tutmahsm onu - o ince kar ortiisii kadar leke­

siz (bembeyaz bir mendil gibi); incecik, ufacik, la.n.lgan bir
biblo gibi o - <;ok dikkat etmelisin, dokunurken, tutar­
ken, eline ahrken.
<;iinkii hep daha <;ok sahtele�tin bugiine dek ya�anu­
nm anlanuna, o giinden bu yana - istedin bunu hatta;
yalanlarm daha kolay, daha rahat olrnaya ba�lad1, i<;ine
girdigin aykm durumlarda, ortamlarda, ili�kilerde...
O'ysa hi<; girrnedi kendine aykmliklara; aykm dii�tii­
giinde bile (dii�tii �nkii; hem de s1k s1k), hep, kendiydi
- koruyabildi kendini; yaralana yaralana...
i�te, sen, yaralanmasm1 gerektirrneyen bir ortam; te­
miz, sahici, hakiki bir bannak kurmahsm ona - ferah,
dingin, aydmhk...
Bu yoz diinyada, som bir ili�ki kurmahsm onun ile -
o, �nkii, ya�ammm anlam1 - idi zaten, ve �imdi de ola­
cak, i�te ...
Odak noktasmda onun duracag1 o yeni ya�am uzam1,
biitiin ya�am yonelimlerini degi�tirecek: Bir tek ona; onun
ile birlikteyken, dogruluklu oldugun siirece, hi<; farketme­
yecek ba�ka nelere, kimlere, yalan, yanh�, yamltic1 olaca­
gm - onu, temel dogrun olarak tutup, biitiin obiirlerine,
otekilere, sahte maskelerinle giiliimseyebilirsin - onun
gozlerinde sahici yiiziinii gordiigiin siirece...

47
 24.

Bi.iti.in ya�anurun anlam1 o'ydu c;i.inki.i, i�te : tek bir kez

(hani "bir an" "de"mi�tin "i�te") bile olsa, dogru, dogruluk­
lu, sahici olabilmek. ..
Bi.iti.in her�ey bundan sonra gelecekti - geldi, i�te...
Olabilmek - dogruluklu olabilmek : c;i.inki.i kendiligin­
den, dolaysiz olarak verilmedi sana, sahici olmak - tam
tersi hep sahtelikler si.iriildi.i oni.ine; hep yanl1�lar. Sen
de, �u ya da bu Olc;i.ide girerken onlann ic;ine, yanh�lar i�­
lerken, sahtele�irken -kendine maske sec;erken-, hep, o,
arkada, belirsiz duran sahici anlarm ozleyip, c;agmp, bek­
leyip, durdun.
�imdi o, o o 1 a r a k burada - senden de gerc;ekli­
gini istiyor.
- yorgun ellerine yeniden kurmay1 ogretmelisin; c;i.in­
ki.i, yepyeniyi -taptazeyi- yeniden ogrenecekler �imdi
- y1llar oncesinin sen'i, burada i�te: seninle...

48
 25.

Yeniden giic;lii -yapabilir- olmak:-

Bunun ic;in nastl da tersine c;evirmen gerek ya�am yo­
nelimlerini - sen tamamiyle bo�vermeye karar vermi�­
ken geldi o : biitiin yonelimini degi�tirmek ic;in - nastl da
zor bu; ama, nastl da giizel, yeniden canlanmak - ya�a­
mmm toz tutmu� hayallerini silkeleyip bahar giin�ine c;1-
karmak - - kendine yeniden bir yeni ytld1z sec;ip, gok­
yiizii haritaru yeniden c;1karmaga giri�mek...
<;1krnak ve c;1karmak, yeniden - o, i�te, bu olanak.

49
 26.

Pml pmld1 o zarnanlar hayallerin - ya�arnrnm anlarn1:

Ne cenderelerden ge<;ti oysa, o gi.inden bu yana - nasil
sahtelikler ya�adi...
O'ysa, o gi.inki.i ak rengi kadar terniz kald1 - senin i<;­
Ierinden ge<;tigin, ge<;irdigin ve �imdi i.izerine sinrni� leke­
lerini ternizlernen gereken bi.iti.in pisliklerden uzak durdu
-durabildi, kalabildi- - �uradan belli ki, sende kalabi­
lip de bir bii;irnde ortaya koyabildigin son terniz beklenti­
leri gordi.i ve tamd1 - i.istelik, kendisi olarak; kendiligin­
den kendisini tamy1p, geldi sana...
T ernizsindir diye ---oysa degilsin...
Kirlisin--

0 da �irndi bu eskirni� sen'i gozden ge<;irecek - deger

mi diye ...
Onca ytldir onun da bekledigi -beklenrneyi bekledigi,
istedigi, arzulad1g1- rrusm diye... - Bekliyorsun da, bek­
lenilrnege deger rnisin?!. ..

50
 27.

Bir tedirginlik, huzursuzluk dogacak i\inde, onun ile

yanyana, yi.izyiize olunca - o denli yabanc1 dii�mii� ola­
caksm ki ya�ammm kendi, sahici anlanuna, aykmhk du­
yacaksm ondan - ancak o zaman anlayacaksm, nasll tam
da senin kendi anlamm -ta kendin- oldugunu onun o
y1llar boyunca kendine ne denli aykmla�hgm1-- ama, o
da hemen duyacak, duyumsayacak senin duydugunu
suskunla�acak, kapanacak, uzakla�acak. ..
Anlayamayacaksm -­

<;iinkii, i�te, temiz degilsin ki...

Ne \Ok yalan banruyor oranda-buranda - ne \Ok sah-
telik...
Ne \Ok sensizlik - sende...
Ne \Ok sensizsin sen-­
ne \Ok sensiz sen...
$imdi i�te - olanak : sen ol sen.

Duydugun garip tedirginligi, huzursuzlugu da \Oziim­

lemelisin: 0 senin en onemli �eyin (Her�eyin) - i�te: ya­
�amIIUn anlanu oldugu halde (oldugunu en i\inde duy­
mana, bilmene, ya�amana ragmen), rahatsiz, sanki igne
iistiinde hissedeceksin kendini - o da hemen hissedecek
bunu, tabil ki : suskunla�acak, hir\mla�acak...

Bu duyguyu \Ok iyi kavramahsm bu, senin tam da

sahtelik noktaru sana bildiren duygudur - kendin olama­
d1gm yerlerde takmd1gm maskelerin b1y1k altma e�lik

51
eden duygu - bu duyguyu o n u n ile yanyanayken,
yiizyiizeyken de duymanm endi�esi, i�te, seni tedirgin
eden - �iinkii bu duyguyu o n u n ile de birlikteyken
duyman, arhk tam olarak sahtele�mi� oldugunun goster­
gesi olurdu - arhk, i�i tamamiyle bo� bit maske haline
gelmi� oldugunu gosteren...
Bu duyguyu -ger�ekten ortaya �1khg1 zaman da; �iin­
kii, �1kacak- kovmahsm, defetmelisin - en sahte duy­
gun aslmda bu; ve, �imdiye dek en �ok ah�hgm - hatta,
i�inde rahat ettigin, 'huzur', 'dinginlik'; �te, 'mutluluk'
duydugun... Senin bu en ah�Ik oldugun duygun, kendine
en aykm olamdu - o'nun onu hemen hissetmesi de bun­
dan senin kendisine �nkii kendine- nasil aykm ol­
dugunu hissetmesi-Buak -kov, defet- bu tedirginligi
artik - tam kendin olabilecegin tam kendi, o, i�te-
01-

52
 28.

Gider de - brrakabilirsin onu sen de : ya�anurun anla­

num zaten yitik saymanu� m1ydm, c;oktan...
Arna, onu brrakirsan; o da donmezse sana; yitirirsen
onu, kapkara bir duman kaplar ya�am1m : arhk, gerc;ekten
isteyebilirsin sonu, sonucu, sonunu - yoklugu ...
Senin olc;i.in -kendin ic;in kullanacagm mihenk ta�l­
olacak o: Ona layik olamazsan, hic;birzaman hic;bir�eye
yaramanu�sm, demektir--
0 Zaman ---Oyleyse; oyle ise-, biiziil - kiic;iil ; ve, i�te,
yokol ---

Bugu, aslmda, heryerdedir -

- goremeyen, sensindir...

53
 29.

Bamba�ka bir anlamda olacak arhk ona ula�man­

---0na ula�man kendini bulman olacak; ama, hie; ola­
mad1gm yerde - kendinde, yani: Yepyeni -kendin­
olacaksm.
-Yeni, ve, kendi : bu c;eli�meyi -bu ululugu- bu yii­
celmeyi de bileceksin - hie; umamarm�hn bu olanag1; ola­
mayacak saym1�hn; ama, gen;ek(oluyor) i�te...
Kendi gelmesini bile sana gore ayarlarm� i�te : kendili­
ginden kendisine geliyor c;iinkii - kendi kendisi ile ken­
dine ...
Nasil da burada, senin ile, i�te...
Ya�amm boyunca, anlad1gmda hayran oldugun ---seni
de yiicelten-, hep ulu ya�am anlan olmad1 IDl - ongO­
riilmemi�, benzersiz, yepyeni, biricik ili�kilerin, anlamla­
rm, ya�amlarm kuruldugu, varedildigi, gerc;eklendigi an­
lar:-
0, biitiin o anlann anlamlanrun toplam anlam baglarm
i�te - biitiin ya�armrun biitiin anlam1...
Anla, i�te - ve, yiicel...

54
 30.

Kendin olrnay1 yeniden ogrerunen gerek - ytllar y1h

unuttun onu yalmzca: Bunu da "ko�ullar"a, "hayatm akl­
�1"na, "sorurnluluklarm"a falan baglarnaya kalk1�rna -
bahane bulrnaga �ah�rna: Sendin, sendeki astl senin anla­
num, onernini, degerini gozard1 eden : korkakhkla i�in ko­
layma ka�an...
0 L?te �irndi hesablill soruyor o sahici senin, senden
ne yaptm sen sana?! ...

55
 31.

Sahicilik-diiriisthik- noktam <;ok dikkatle belirleme­

lisin yeniden: Ozgiirliigiin de buna bagh �imdi - ama<;la­
rmm ger<;ekle�mesi -senin ger<;ekle�men- de : dogru ve
dogruluklu - s a d i k- olabilecegin nokta--
-kendine ve ya�ammm anlamma...

$unu da iyice biliyorsun, bileceksin, bilmelisin : sen ne

denli kendin -bagrmsiz, ozgiir- olabilirsen, 0 da 0 denli
senin -sahici, tam- olacak.

56
 32.

i�te, geldi--
Bunun nasil bir geli� oldugunu da ancak yava� yava�
anlayabileceksin; c;iinkii hem biitiin o eski hayallerin teker
teker -ama, hanl hanl-, parhyor goziinde, hem de, o
ytllar boyu oz}emlerini kmp y1kan gerc;ek}er, Siraya gir­
mi�, gec;it resmi yap1yorlar, oniinde!-

57
"... yoksa, bi.iti.in o aci1an
bo�una ya�am1� o1acaksm"-
MUMUN

Biitiin t�tklara kar�i geldi

yaktigim bu mum
Neyin nereden nereye geri�iydi
aktigim o kum
Bir aydmlik gerit, bir kedi
saklad1g1m o kurum
Zamanm otesinde bir �imdi
sakmd1g1m bu durum.

59
 33.

Hani, yana yana dibine vanm� bir rnurnun ii;inde olu­

�an oyugun i;eperi bir noktasrnda i;atlanu�, eriyik rnadde
d1�an akrn1�, fitili de ai;1kta kahp tiikenmi�ken, i;atlag1 ak­
rn1� rnaddeyle doldurup tikayarak bitkin fitili yeniden ya­
kmca, ufac1k, giii;siiz, belli belirsiz; arna, pml pml, yogun,
direngen -alh canh rnavi; iistii parlak san- bir alev elde
edersin ya - onun gibi i{;te...

60
 34.

Boli.ik-por�i.iktii ya�amm �imdiye dek - ger�i tam ve

tamam olmamn; ya�amma kar�1hkhhk i�inde, uyumlu ve
uygun olmamn olanag1m biliyordun; bunu da ozli.iyor ve
di.i�li.iyordun; ama, gelmiyordu - gelmemi�ti; herhalde,
diyordun, hi� gelmeyecekti--bu yi.izden, ya�am1m bir­
likli olarak toplayabildigin tek yonelim, y1kun yonelimi
oldu -- yiknnma dogru giderken birlikli olabilecektin
ancak--
i�te, �imdi, dolu ya�am anlannda; hem de, yi.icelen, yi.i­
celten duru si.ireler boyunca o'nun ile birlikli olacaksm -
tabii ki, "tek bir gi.izel kokulu aga�an yaptlm1�" gibi
degilsin --ka� yildrr oyle degilsin (arhk?); belki de
(hi�?) oyle olmayacaksm artik; ama, en aykm yanlanru bi­
le buyur edebilecegin; en �eli�kili yanlanru bile ban�trra­
bilecegin; en oli.imci.il yanlann1 bile yeniden soluklandrra­
bilecegin bir bi.iti.in olacak bu --
yeter ki bu tek anlam odagun iyice anlay1p, kavrayip,
bilin�lendirip, onun ile birlikte yi.iriiyebilesin.
Haydi, i�te...

<;i.inki.i �ok temel bir ahl?kanhgm -neredeyse bir gi.i­

di.in- �1kabilecek ortaya, onun ile birlikteyken de:-
Bu, yillar once "mantik�i" say1lrnana ; insanlann senin
"her�eyi yapabile"cegini di.i�i.inmelerine yol a�� olan ki­
�ilik ogen - edindigin, benimsedigin ve yerinin geldigini
di.i�i.ini.ince kendini teslim ettigin eylem ilkesi:-
"$imdi, bunu, yap" diyen, o ses...
Buydu belki en temelde seni bunca ytl yantltan - bel­
ki, o sesin "$imdi bunu yapman gerek" demesine kar�1hk,

61
kendi kendine "Bunu �irndi yaprna" diyebilseydin - o se­
se kar�m, kendi sesin sana dogru olam gosterebilirdi.
Arna, o ah�kanhk, o gi.idi.i, o ilke, i�te, seni kendinden
uzakla�hrd1; o ses, bir tekdi.ize tutarhhk rnakinas1 haline
getirdi seni - y1kirna gitrne istegin de bu aykinhktan, bu
c;eli�kiden c;1kip 0 oli.irnci.illi.ige ula�h.
Oysa, tutarh olrnarnay1 d a isteyebilseydin; 'durup
di.i�i.ini.ilrni.i� ilkeler'e bo�verebilip, sahici duygularmla
kendini ortaya koyabilseydin --onun �irndi yaphg1 gibi­
(zedelenrneye, kmlrnaya, yikilrnaya aldmnadan) kendin
olrnakta diretebilseydin, belki sen de farkh (daha lekesiz,
terniz, saf bir bic;irnde) gelebilirdin ona.
Gelernedin--

62
 35.

Yava�\a gitrnelisin �irndi ona arhk: incitrnernege ozen

gostererek - <;i.inkii ah�hgm -ah�tmld1grn; ah�hnlrnana
izin verdigin- davraru� bi\irnlerine elverrnez o giiciinii
smayarnazsm onun iizerinde - ya suskunla�1p gider, ya
da h.ir\mla�1p gider.
Bir yandan da, olanca giiciinii toplarnahsm �irndi onun
ger\ekligiyle ba�edebilrnek i\in - arna, onu altetrnek, ona
egernen ohnak anlanunda degil : onunla, belki, boy ol\ii�­
rnek - kendi boyunu ona gore; onun boyunu kendine go­
re, ol\rnek - ya da, kendini onun anlarnma; onu kendi an­
larnma -kendine; kendinize- gore yeniden -kar�1hk11-
ol\ii�rnek i\in:-
Anlarnlanmz kar�1hk11 belirlenecek, �irndi, arhk...

63
 36.

Ufacikhr ya - korurnas1z ve savunrnas1z olacak-Oyle

duracak- senin kar�mda yanrnda; kendini sana birak­
rnay1 se<;mi� -isterni�-; tedirginligini gizlernege <;ah�a­
rak...
Bunun nasil bir istern oldugunu da anlarnahsm- nasil
bir kendini teslirn edi�--
On u sakmrnan bu yiizden gerekli: 0, bir i�itilmeyen
nefes gibi - kii<;iiciik bir kip1rt1 gibi - karanp gitrneye
hazir bir son renk gibi--
Korurnahsm onu.

Savunmas1z ve korurnasiz arna gii<;liidiir - kendisi­

nin sen yokolduktan sonra varolrnasrn1 siirdiirecegi dii­
�iincesi yava�tan ve derinden kaygtlandmr onu (senin de
cigerine oturur onun bunu dii�iinrnesi); arna, rnerak et­
rne: Gii<;liidiir, gii<;lii olacakhr, yeterince - yeter, kendi­
ne-
sen gid,ince de ...
-

Gii<;liidiir, kendine yeterlidir - arna seni bilrni�, se<;­

rni� ve arzulanu�hr ya i�te sana bagh kalrnay1 isterni�tir
- senin kendini yoketrneye yonelik egilimlerin bu yiiz­
den kayg1landmr onu: Kendisi degildir aslmda, "Soma
ben ne yapanrn?" diye sorarken dii�iindiigii- sensindir.

64
 0 zaten ah�Ikhr yitiru actlarma - tabii hit; ah�amam1�
olarak; ayakta durur geri;i; ama, bir dii�iin : ne denli ac1h
olur o zaman, zaten i;ol ii;inde bir kayahk gibi duran ya�a­
rm--
O'na, o serin get;itleri, o mor aralan, o esintili k.tytlan, o
karh karanliklan ya�athn ya (kendin de, i�te, bunlan; hit;
ya�ayamayacagrm sandtklanm, ya�adm, ya); arttk olmege
i;ah�mamahsm; olmemege i;ah�mahsrn - ya�amm nastl
olursa olsun (ki, i�te, o olduki;a, giizel de olacak) ya�ama­
ya i;ah�mahsm.
Ya�ammm anlarm senin ile birlikte varolmak istiyor­
sen de onu korumak zorundasrn.
-Korn onu.

65
 37.

i�te, kendinden �1kan gereksinmeler olmamah onun ile

yiizyiize gelme, yanyana olma, birarada yapma yonelimi­
ni belirleyen onu da -Qnun anlamm1 da- her an kendi
anlamma katan bir anlamlandirma ediminin yontemlerini
geli�tirmelisin.
Buna ah�1k degilsin �iinkii: $imdiye dek ya hep istedin
ya da hep istendin - o olanag1 biliyordun ama, ka�1hk.11
olarak istenrneyi ka�IlikJ.1 olarak isteyebilecegin kimse ol­
mad1: Bu, i�te, kar�mdaki olanak �imdi - y1llar boyu iste­
yip de istenemedigin...
0, �iinkii, goriiyorsun nas1l tam da kendi olarak tam
da kendin olarak sana geldi; hep de geliyor - gelecek.
Sen de haz1rlamabsm kendini ona, yeniden.
Yapman gereken, ya�amrmn yonelimlerini anlamma
uygun olarak belirlerken -belirlemege �ab�rrken- ya�a­
mmm aykmbklara, �eli�melere, olanaks1zliklara dii�meye
doniik yonelimlerini de i�ermek - onlan d1�anda b1rak­
mayan bir yon tutturmak: i�te, biitiin o aykmhklan, �eli�­
meleri, olanaks1zbklan odakla�tirabilecegin anlam, bura­
da - onu (onlarm hepsini) i�eren bir ya�am yonelimi -
i�te ...
-Var m1sm?...

66
 38.

Yeniden dolacak ya�amm : biitiin o terkedilrni� hayal­

lerinle, biitiin o vazgec;ilmi� dii�lerinle, biitiin o ktyida ko­
�ede kalnu� iilkiilerinle - degil mi ki, Veniis ile Neptiin
arasmda bocalayan bir serin deniz ktyismda yeniden bul­
dun onu --onlan-, ula�tm ona - ona nasil da dipdiri,
capcanh, ic;ten ve candan, hie; korkmadan, geldi sana -
yeniden ve yeniden ...
Olacak ve dolacak- olduracak ---

Sesi : ba�langtc;ta kts1k ve giic;liikle i�itilirken, sonradan,

nasil canland1, hm kazand1 -hatta, giivenli oldu- giiven­
di, sonunda: Ne�e, sevinc; ve dinginlik bile olacak, arhk :
sen, hayallerine, dii�lerine, iilkiilerine layik olabilirsen.
Olabilirsen, olacak--
Gelecek sana, hep yeniden, i�te...

-Degilsin c;iinkii olmadm - kendin olmaga c;ah�h­

gm her durumda, sen de eksik dii�tiin, otekiler de : kendi­
ne kahnaga c;ah�hgm her oteki, ba�kas1 olup c;tkh - bu
arada sen, kendin de, ba�kala�hn, "O otekini belki kendim
kilanm" diye...
Dizi dizi yarulgilar--

Geciktirmeler...
Kac;uunalar.. .

Yanc;izmeler...
Suland1rmalar...
Atlatmalar...
Gec;i�tirmeler...
-Daha neler, neler!

67
 $u demek:-
Bunca ytl ya�adm; zaman oldu, anlamh ya�ad1g1m bile
sandm; ama, anlayamadm ya�anumn anlam1m - sana
kendi anlanuyla gelmedi ya�amm.
Ancak, �imdi, i�te...

68
 39.

Oysa - ta o zaman; onu o ilk gordiigiin ama kavraya­

mad1g1 zaman (-birden goziine <;arphg1 ama anla�ilama­
d1g1 zaman - sen anlayacak; o da, belki, anla�ilacak du­
rumda, degildiniz ... ), anlayabilseydin(iz) ne olaganiistii,
ne muht�em, ne harika bir�ey olabilirdi ya�amm - ama
olamad1 - - belki de (-herhalde) olamazd1 senin de,
onun da, biitiin ge<;irdiklerinizi, biitiin ya�adi.klanruz1 ge­
<;irmeniz, ya�amamz gerekliydi...
Ancak bugiin -�imdi, boyle-- olabilirdi-- oldu, i�­
te...

Oyle olmak zorundayd1:-

Sana ger<;i 'kendiliginden', 'kendi kendine' gelecekti;
ama, ilk.in haz1rlanmak zorundayd1 - sonra da, seni, bul­
mak...
-Sen hazrr degildin <;iinkii hem de hi<;; ya da, tam
tersine : hazrrhks1zdm - daha dogrusu, hazirhhktan vaz­
ge<;mi�tin : koyuvermi�tin kendini, kendinden uzakla�ma­
ya...
0 da biliyordu "pi.iriizsi.iz bir satth" bulmayacagm1, ge­
lince; ama, gene de emin olmaliyd1, sen miydin o -
gelecegi- diye : <;agmm�hn da; sen miydin ger<;ekten <;a­
grran - ger<;ekten, onu; o gelsin diye, o olarak, bekleyen?
Ne kadar uygundun ya�ammm anlamma?
Hem oyleydin, hem degil--

Onu <;agmru� ve beklemi�tin - hatta bilmi�tin de; ama

kendini onu isteyerek beklemenin ko�ullanndan uzakla�­
trran �eyler yaprm�tm, beklemen boyunca : "gelmeyecegi-

69
ni bildigini" sanrm�hn ya - istemenin ve istenmenin gli­
ciine olan inancm1 da yitirnti�tin, o, k1srrla�hrd1gm -
yonsiiz ve yolsuz- beklemenle -- sozciikler ve tiimce­
ler ve kitaplar olarak kalacakh, o, i�te ...
Oysa, �imdi, gen;ek. ..

70
 40.

Belki de "soylenrneden kal"rnayacak arhk en derin oz­

lernin; en yogun acm - onu bile ya�ayabileceksin �irndi,
i�te: Uc;ururn iizerinde esneyen en yogun derinligin, dola­
cak--
Elinde arhk - o bo�luk, dolabilecek...
Oyle olunca, sevginin de barnba�ka bir anlarn1 olacak
- ya�armnda (�u, "ikinci-el duygu"nun ... ); ic;ine "dii�tii­
giin" ve seni siiriikleyip gotiiren bir�ey, olrnayacak ar­
hk:-
ic;ine tarn olarak yerle�ecegin biitiinliiklii bir alan ola­
cak - senin hic;bir�eyini d1�anda brrakrnayan; sevdigin
ki�i ic;in de hic;bir eksikligi olmayan bir alan - tarn bir ta­
rnarnlanrn1�hk, i�te...

<:;iinkii, y1krma yonelmi� ya�anunm boliik-porc;iik ol­

rnas1, ternelde ili�kilerinin -en ternelde de, en onernli ili�­
ki sayd1gm sevginin (sevgilerinin)- eksik, dagm1k, gii­
diik olmasmdan dolay1yd1: ic;ine dii�iip siiriiklendigin
akmhda, ayag1ru yere basrnaga; c;tlalacak bir ta� ya da tu­
tunacak bir dal bulrnaga c;ah�rnakh sevgiOer)inden dolay1
yapttl<larm -
-�imdiyse, giivenli c;iinkii eksiksiz; dingin c;iinkii bi­
linc;li; aydmhk c;iinkii biitiinliiklii olabilecek sevgi eylern­
lerin - anlarn ve anlarna, anlay1� ve anla�rna olacak.

Bunu arna oyle kolayca elde edebilecegini sanrna: Ger­

c;i o biitiinliiklii alan verildi -i�te, o, tarn olarak geldi-

71
sana; ama, onun i<;ine yerle�ebilmen i<;in senin de biitiin­
liiklii, tam olman gerek - degilsin, <;iinkii.
Arna bu 'olma gerekligi' senin 'ba�ka'la�man degil,
'kendi'l�men olacak: Tamamlanmanu�, biitiinliiksiiz ol­
man, kendin olamamanm sonucuydu - �imdiyse, i�te,
kendini degi�tirerek tamla�man, biitiinle�men, "ne isen
onu olman" olacak - kendin olman...
0 da bunu istiyor senden yalmzca - kendi olarak, se­
nin ile, senin kendin olarak, tanutanuna, bulu�mak, birle�­
mek, biitiinle�mek, i�te...

72
 41.

0 senden ne istiyorsa, sen de ondan onu isteyeceksin

- sen ondan ne istiyorsan, o da senden onu isteyecek-
---o; sen; i�te:-

73
 42.

Dogrulayacak seni - varolu�unun haklanma temeli, o.

Ya�arnmrn anlarnmrn yerinde ve sahici oldugunun; an­
lamhhk <;abalarmla ula�mak istediginin bir hayal olarak
kalmad1gmrn; di.i�i.indi.iklerinde bir dogruluk payuun ger­
<;ekten bulundugunun, canh kamh-
ytllarrn1 bo�una ge<;irmediginin; kendinde kendinden
bir�eyleri koruyabildiginin, saklayabildiginin, ya�ar tuta­
bildiginin...
- Dogrulugun, o, i�te---

74
 43.

<;unkii, hep bir ku�ku pay1 -bir �iiphe arkaplam­

vard1 �imdiye dek yazd1klarmda; �iinkii yazmana yola�an
iilkiiler (hayaller, dii�ler) ile o yolu yiiriirken kar�Ila�hgm
ger�ekler (ya�amak zorunda kald1klarm) �elip duruyor­
lard1 biribirlerini: "Sahici bir yalan" bile sayabilecek duru­
ma gelmi�tin kendini.
$imdi, i�te, dogrulandm-
Arhk kendine aykm dii�sen bile, o, senin dogrulugu­
nun -dogruluklulugunun- kamhm ta�1yacak; birakrna­
yacak, dii�siin...
Sen, sona ve sonuca -y1kima- yonelmi�ken geldi o
sana : biitiin doluluguyla - oysa bo�ahru�h, bo�ahyordu
senin ya�amm; oyle olsun istiyordun sen de, iistiine iist­
liik - o en eski egilimin; u�p ge<;me, y1kihp gitme, bahp
kalma, tam olarak egemen olmaga haz1rlamyordu senin
iizerinde.
Belki yorulmu�tun, b1knu�hn, bezmi�tin, yazd1klarm
ile ya�ad1klann arasmda hep yeniden boygosteren aykin­
hklardan - boyuna ger�ekle�meyecek bo�una hayaller
kunnaktan -dii�ler kurgulamaktan...
0, yazd1klarm ile ya�ad1klarmm bulu�tugu nokta, i�te
-yazman ile ya�amam bagda�hran bag - yazm ile ya�a­
mm arasmdaki anlamhhk ili�kisi--
$imdi, ger�ekle�mi� hayallerin burada, i�te-

75
 44.

Felsefe yapman da, hic;birzaman gerc;ekle�meyecek bir

olanag1 dii�lemen -i�te : hic;birzaman gelmeyecegini bil­
digini beklemen- idi ise; bir o kadar da, o olanag1, bilinc;­
li olarak, zorlaya zorlaya, ya�ammda gerc;eklige sokmaga
c;ah�man (yaphklanrun boydanboya bu olanagi c;elen ger­
c;eklere bag1mb oldugunu da bile bile - ama gene de ha­
yallerini, dii�lerini, iilkiilerini bir tiir inatla siirdiirerek;
o'nu ydmadan ve yarulmadan c;agrrarak) : o gelmeyecegi­
ni bildiginin -sen yeterince beklersen, beklemi�ken, ona
uygun kalabilmi�sen- c;Ikip gelmesi birgiin; senin de, o
kurulmas1ru bekledigin, kurmak istedigin gerc;ekligi,
onun ile birlikte, ad1m adrm, kurmaya giri�mendir.
Gerc;eklen - gerc;ekle kendini - - onun ile, i�te, ar­
hk ---

76
 45.

Oyle k.i, artik yazmayabilirsin de - ya�anurun ger�ek­

ten anlamh olmas1 i�in yazmam gerektirmeyecek arhk, o
i�te:-
i�te-

77
So komm! daft wir das Offene schauen,
Daft ein Eigenes wir suchen, so weit es auch ist.
Fest bleibt eins; es sei um Mittag oder es gehe
Bis in die Mitternacht, immer bestehet ein Map,
Allen gemein, doch jeglichem auch ist eignes beschieden,
Dahin gehet und kommt jeder, wohin er es lamn.

Holderlin
BROT UND WEIN, 3.

Gel oyleyse, ki bakahm ac;1k durana,

Ki arayahm bir kendimiz olam, ne kadar uzak olsa da.
Bir�ey kesin; ister ogleyin olsun ister de
Siirsiin geceyansma degin, hep vard1r bir 61¢
Herkese ortak, ama aynlm1�tlr her ki�iye gene de kendininki,
Gider gelir herbir ki�i, gidebildigi yere kadar.

EKMEK VE $ARAP, 3.
 III.

Hayal ile Ger�ek

ve
�iir ile Felsefe
iizerine
dag1n1k notlar
 Ger\eklik, kendisine uymayan hayallere kar�1 hep ac1ma­
sIZd1r - dolayis1yla hayaller de hep ac1h...

Hayal ile ger\eklik arasmdaki fark, ikisinin biribirine uy­

mamas1 degildir - ger\eklik ne ise odur n e uygun n e
ayk1n -,
asd fark, hayallerin kendilerini ger\eklere uyduramama­
larmdadir.

Hayalin ger\ekte en \Ok \ekemedigi, duraganhk degil,

degi�kenliktir kahc1 olan hayallerdir; ger\ekler ise, degi�­
ken...
Hayal, ger\egi hep i s t e d i g i bi\imde kurar; ama ger­
\ekt hep k e n d i bi\iminde olu�ur.
I�in kotiisii, hayal, kafasma dank etmi�, g e \ m i � ger­
\ekleri bile, yogurur, bi\imler, k e n d i istedigi bi\ime so­
kar -
hayalin elinde, en 'ger\ek' ger\ekler bile ger\ekliklerini yi­
tirirler:
Yani, hayaller i\in, ger\eklere uyma yolu tiimiiyle kapah­
d1r.
Hayal ger\ege ula�amaz - ula�abilse bile, onu ger\ek ol­
maktan \tkanr, hayal k.ilar.

Hayal, ger\ege her gidi�inde, onu kendisine ayk.in olan

olarak bulur : hayalin kar�1smda duran ger\ek olarak...

Hayalin ger\ekten en onemli fark.i, kendine bir tiir pay \1-

80
karmas1d1r: Ger\ek, ne ise odur; hayal ise -hem hayaldir di­
ye, hem hi\ de 'hayal' degildir diye; yani h e r durumda­
kendini pohpohlar. Onu hayal kilan da budur.
Ger\eklerin bilinmesinin a c 1 p a y 1n 1, hep hayaller
oder.
Ger\ekleri, aynen, 'ger\ek' diye yineleyen 'bilme', zavalh
bir�eydir; ayru �ekilde, bo� kuruntulanm 'ger\eklik' diye et­
rafa savurup duran 'hayalgiicii' de oyle.
Sahici bilgi, hem ger\ek hem hayal kaynagmdan e�it 61\ii­
lerde su \ekebilen bir etkinligin iiriiniidiir : hayalleri doldu­
ran bir ger\ekligin ve ger\eklere bo�vermeyen bir hayalin or­
tak iiriinii...
<;iinkii ger\ek, hayal olmaksizm, bi\imsizdir; hayal de,
ger\ek olmaks1zm, i\eriksiz...

Amlan bir ki�i, arudaki gibi kalabilseydi - hayaller ger­

\eklere egemen olabilirdi; \iinkii amlar da hayallerdir, en te­
melde...

Ki�i, inatla, hi\bir ger\ekligi oldugu gibi kabullenmemek­

te diretiyorsa, hayal bir diinyada, hayal amlanyla ya�amak
zorundadrr.
Sert olan, ger\eklerdir - ger\eklerin yerini almaga \ah­
�an hayaller de hep yipramp dururlar:-
Nastl ki amlar da, arada akip ge\en ger\ekligin nehrinde
yuvarlamp duran \akillar gibi, diizgiinle�tirilip hizaya soku­
lurlar...

Ger\eklerle ba�tmenin en iyi yolu, hayal kurmaktir.

81
 Hayalin tutarhhg1, kendini gfo;lii bir gen;ek olarak ortaya
koyabilmesiyle bulunur ancak.
$iir, bu yiizden, en iist-diizey gen;ekliktir herhangi bir
'gen;ek' kaynagmdan c;ikmadan, hatta, salt hayalden -;1karak,
en gii-;lii bi-;imde, kendi kendisini, ger-;eklige, bir salhk ger­
-;ek olarak, yerle�tirir.
Hayal ile ger-;eklik ili�kisi, bir gii-;liiliik ili�kisidir : hangi­
si daha gii-;liiyse, oteki, ona boyuneger - �iirin, salt bir kur­
gulama olarak goriilmesi ile en yiiksek varhk belirlemesi ola­
rak goriilmesi, aym temele dayamr boylece.

$iir yeterince gii-;liiyse, ger-;eklik diz-;oker onun kar�1sm­

da.
'Kotii' �iirlerin ayiklanmas1 da bu yolla olup-biter: Ger­
-;ekligin iistesinden gelemeyen �iir, hayal olarak, ezilir, yitip
gid�r.
'Iyi' �iir ise, hayal olarak, ger-;eklerin saldmsma kar�1 ko­
yabilen -koyabilecek kadar gii-;lii olan- �iirdir -­

kendini bir ger-;ek olarak kamtlar bu sava�ta; ve, ger-;eklige

kahhr.
Boylece, �iirin 'dogru'lugu, kendine uyan ger-;ekligi, ken­
di giiciiyle, zorla, yaratmas1d1r:
'$iirsel ger-;eklik' de budur.

Hayallerin, hayal olarak, ya�anmalan, ger-;ek degil de ne?

- Herhangi bir ya�anh, ya�arurken, hayal olarak ya�amyor
da olsa, ger-;ek degil midir?
Biz, hayal varhklar, sm1rh da olsa, kendimizi, ger-;ekler
olarak, ger-;eklige yerle�tirmiyor muyuz?
Hayal, gen;eklige bir kez yerl�ince, ger-;ek olur.
Ger-;eklik, hayale, hayal olarak, yer a-;mak zorunda kah­
yorsa, onu bir ger-;ek olarak da benimsemek zorundad1r.

82
 Yerini (topos) bulan hayal, gen;ektir - ve tersi: Gerc;ek,
yeri olan hayaldir.
insanm 'gerc;ek' dedigi ya�am1, neredeyse tiimiiyle yapm­
hlardan olu�muyor mu? - En gerc;ek �eyler yapmhlar -
�iirler- degil mi?
Bir �iir, ne denli 'yapmh' olursa olsun, ya�anh olarak ger­
c;ekse, yapmtl olarak da bir o kadar gerc;ektir.

�nsan gerc;egi, yapllm1�sa, gerc;ektir.

Insan gerc;egi, yapllm1� gerc;ekliktir.
�ir�ey, gerc;eklik olarak yap1hyorsa, o, insan gerc;egidir.
Insan, kendi gerc;ekligini kendisi yapan gerc;ektir.
$iir, insamn kendi ger<;ekligini yapmasmm ger<;ek yolu­
dur - �iir, insan gerc;ekliginin gerc;ek yeridir.
Kendi gerc;ekligini tiiketmez mi �iir, gerc;ek olmakla? Ger­
c;ek olmaga, gerc;eklige dek inmi� �iir - gerc;ek �iir olmaktan
c;1km1� olmaz m1? $iirin gerc;ekle�mesini istemek, onu �iir ol­
maktan <;tkarmaz m1?

Ki�i, hic;bir hayalini gerc;ekl�tiremeden de ya�am1� olsa,

hayallerini gerc;ekten ya�am1� olabilir -
gerc;ekle�meyeceklerini bile bile, degerli hayallerini sii­
rekli gerc;ekle�tirmege c;ah�m1�sa ("Sis-Fos")...

Arna, bir siire, hayallerini gerc;ek diye ya�ayan ki�i, ya�a­

d1klannda neyin hayal neyin gerc;ek oldugunun farkma va­
rmca, biiyiik bir sarsmh ya�ar -
bu, hayal ile gerc;ek arasmdaki sava�hr : hangisinin hangi­
sini sarsabilecegine karar verdirecek bir sava�···

83
 Ki§inin belirli bir anda ya§ad1g-t, hep hayalleridir - ya
da, aldanmalan; gen;eklerini ise hep sonradan, \Ok sonra­
dan, ge\mi§i olarak ya§ar - yani: Ki§iyi belirleyen hep ger­
\ekler oldugu halde, ya§ad1g1, hep, hayalleridir.
Ki§inin ya§ad1g1 ger\eklerdir, dogru; ama, ger\eklerini
hep bir hayal kipi i\inde ya§ar - ki§inin hayalleri ger\ek de­
gildir, dogru; ama, hayallerini hep bir yogun ger\eklik duy­
gusuyla ya§ar -- §imdi hangisi 'ger\ekten' ger\ektir aca­
ba? ...
Hayallerinde ger\ekten direnen ki§iye 'ger\ekler' ne yapa­
bilir ki?

Felsefede ah§ilmt§ tasanm, felsefe yapan ki§inin en bece­

rikli oldugu yerin, kendi ki§i -ya§ayan insan- olarak ba§a­
nh oldugu bir alan olacagi... - Ya, tersini dii§iinsek : ya, ki­
§inin felsefede en \Ok becerebilecegi, kendi ya§ammda hi\
beceremedigi ise?...
Omegin, Platon bir despot olabilir miydi? - Hegel ozgiir olabildi
mi? - Marx 1 9 17'ye kahhr rruyd1? - Nietzsche kendi ya�amma bir
"Bengi Evet!" �kabildi mi; i;akabilir miydi? ...

Felsefe, ki§inin kendi ozel ya§ammda en az becerebildigi;

dolay1s1yla da ac1sm1 en \Ok \ektigi konuyla enlemesine­
boylamasma ugra§masmm iiriiniidiir.
Felsefe, ki§inin ba§edemedigiyle bogu§mas1dir.
Philosophy is to grapple with that which one cannot cope with-­

Felsefe, zaten, ba§lang1\tan, olanaks1zdir.

Felsefe, olanaks1z1, en iist, en yiice olanakhr diye, dene­

mektir.
Felsefe bir tiirlii olamayam yapmaga \ah§makhr - ya da,
hi\ olmayacak olam, olmas1 gerekendir diye, oldunnaga \a­
h§mak...

84
 Yani: Felsefe en iist yamlg1dir...

Felsefe, bir durumsa, yapabilecegini yapabilecek durumu

bekleyerek, hic;bir�ey yapmadan durmakhr.
Felsefe, bir yapmaysa, yapabilecegini yapabilecek duru­
ma gelene dek, hic;bir�ey yapamamakhr...
Felsefe, ba�mdan da, en sonunda da, hep, olanaksizdir.

Felsefe, gerc;ekligin olmak istemedigidir; c;iinkii felsefe,

gerc;ekligin oldugu gibi olmas1ru istemeyendir.
Philosophy is that which reality does not want to be; because philo­
sophy is that which does not want reality to be what it is.
Philosophie ist das, was die Wirklichkeit nicht will, daB es sei; weil
Philosophie das ist, das will nicht, daB die Wirklichkeit sei was sie ist.

Felsefe, bir ki�inin, �imdiki, o andaki, belirli bir durumu­

nu, gelecek biitiin zamanlar ii;i_n gec;erli kdma ugra�1s1drr -
kendisi ii;i_n de, biitiin insanlar -'insanhk'- ic;in de...
Felsefe, ki�iyi insan ktlma ugra�1s1drr.

$iir ile felsefe, ikisinin de bulunrnad1gt yerde, bul�urlar.

Felsefede yarahctl1k anlan, hayal ile gerc;egin, tam e�itler

olarak, kafa kafaya toku�tuklan, c;arp1�hklan, ve biribirlerini
altedemeyerek, kendilerini e�it bir bic;imde ic;eren iiriine yol
ac;hklan anlardir.

85
 Felsefe, hayallerin gen;eklere egemen olma sava�1dir.

$iir, bir ki�inin yeniden diizenledigi bir diinyadir.

Ki�i, bir �iir yazmakla, ya bir yeni diinyanm temeline bir
temel ta�1 koyar, ya da temelinden yikllmas1 gereken bir esk.i
diinyaya bir sapan ta�1 atar - bu iki 'ta�' arasmda da bir fark
yoktur.
$iirlerde, diinyalar teraziye konulur, tarhlir...
Diinyanm degerini belirleyen, �iirdir.
$iir, varolan gen;ekleri, hayalin hizasma sokan komuttur.
Bir tek �iir, sahiden yazllmca, biiti.in gen;eklik yeniden ya-
z1hr.
Sahicilik ta�1yan her �iir, gen;eklerin gen;ekligini en ba�­
tan, yeniden sorguya <;eker.
$iir, ger<;ekligi, olmad1g1 gibi gosterirken, ona, nasll olma­
s1 gerektigini buyurur.
Sahici bir �iir, kurulmu� bir ger<;ekliktir.

Felsefe diinyay1 belirlemege -ya da "degi�tirmege"- her

yoneli�inde, kendinden once siraya girmi� olaru bulur oniin­
de: $iiri...
Felsefe, diinyanm ger<;ekligini ararken, hep, �iirin ger<;ek­
ligini bulur - diinyayi kendisinden once belirlemi�; onu
ger<;ek kilm1� olan, �iirin... $iir diinyay1 ger<;ekler -
pe�inden de felsefe gelir, "topallayarak" : diinyayi diizen­
lemek i<;in...

$iirin ger<;ekligi, ger<;ekleri sorgulayan bir ger<;ekliktir.

$iir, hayal ile ger<;egin yanyolunda durur hayal a<;1sm­
dan bir ger<;ekliktir - <;iinkii 'kendisi' vard1r; "orada"drr-,

86
gen;ek a\1smdan da bir hayaldir - \iinkii 'anlathg1' yoktur;
"hi\biryerde"dir--
$iir, nas1l, ger\eklige bir hayal boyutu katarsa, hayale de
bir ger\eklik boyutu katar - ger\eklik kar�1smda 'salt' bir
kurgulama olarak; hayal kar�1smda da 'salhk' bir ger\ek ola­
rak...

Yazar, kalemi kendisine siirekli ba�kaldiran ki�idir.

Yazarm siirekli derdi, kalemini kendi denetimi altma al­
makhr - bu dert ve onun dogurdugu \aba siirdiik\e, ki�i­
nin yazarhg1 da siirer; kalemini tiimiiyle kendi denetimine
soktugunda ise, yazarhgm1 da sona erdirmi� olur...
Yani: En iyi yazar, kalemine en az soz ge\irebilen yazar­
dir...

Yazar, en ba�tan, zamana aykm dii�en ki�idir:-

Yazma, ancak zaman i\inde olu�an bir�eydir; oysa yazar,
ba�tan ve sonuna dek, zamans1z olmak ister.
Demek ki yazar, en ba�tan, kendi kendisine aykm dii�­
mii� ki�idir.

87
 Bu kitabm ana govdesini olu§turan
hani
adh metin toplam1
27 Kas1m 1992 - 18 Mayis 1993 giinleri arasmda
(istinye - <;:iftehavuzlar),
bundan once yer alan
$/imdi
12 Eyliil - 20 Kasrm 1 992 arasmdaki giinlerde
(Istanbul-Stuttgart-Yahkavak-Paris-Istanbul),
sonra yer alan
notlar da
26 Aralik 1981 - 17 Agustos 1983 giinleri arasmda
(Ankara-Istanbul)
yazilm1§;
yap1s1 6 �ubat 1993'te kurulmu§,
Mayis 1993'te tamamlanmi§hr.

Kitabm ilk baskls1

bin adet ve numarah olarak yapd�;
ikinci bask.I ii;in metni gozden gec;irilm�tir.
U�ncii bask.I i<;in metin
bir degi§iklik olmaksizm yeniden dizi�tir.
Sonr;;iki bask.Ilarda herhangi bir degi§iklik
yap1lma�hr.

Burada s. S'te (ilk bask.Ilann onkapagmda)

kullarulan <;izim, yazann yonlendirmesiyle
Serdar Bal tarafmdan yapd�hr.