1/10/21

Chương 8
QUY TRÌNH PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG

Mục tiêu chương

Hiểu cơ bản Hiểu cơ bản
nội dung và các tài liệu,
Hiểu khái Hiểu các
quy trình của kỹ thuật dùng
niệm chu kỳ phương thức
từng giai trong các giai
phát triển hệ phát triển hệ
đoạn trong đoạn phát
thống thống
phát triển hệ triển hệ
thống thống

1/10/21

1
 1/10/21

Nội dung
Tổng quan về phát triển hệ thống

Chiến lược phát triển hệ thống

Phân tích hệ thống

Thiết kế luận lý hệ thống

Thiết kế vật lý hệ thống

Thực hiện và chuyển đổi hệ thống

Vận hành và bảo trì hệ thống 1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

Các
Đánh giá nguyên
tính khả thi nhân thay
đổi hệ thống

Lập kế
hoạch phát
triển hệ Khái niệm
thống

Nhân sự
tham gia
quá trình
phát triển 1/10/21

hệ thống

2
 1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

•  Nhu cầu doanh nghiệp / người dùng thay đổi

•  Công nghệ thay đổi
Các •  Cải tiến quy trình kinh doanh trong doanh nghiệp
nguyên •  Tạo lợi thế cạnh tranh
nhân •  Tăng năng suất
thay •  Tích hợp các hệ thống
đổi hệ •  Hệ thống lỗi thời cần được thay thế
thống

1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

Phân tích hệ
thống

•  Là một quy
trình gồm 5 Vận hành và bảo Thiết kế hệ thống
giai đoạn, trì luận lý
Khái được tiến
niệm hành với mục Đánh giá tính khả thi và ra
quyết định có tiến hành giai
tiêu tạo ra đoạn tiếp theo của chu kỳ hay
là không
một hệ thống
mới Thực hiện và
chuyển đổi
Thiết kế hệ thống
vật lý

1/10/21

3
 1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

•  Lãnh đạo doanh nghiệp

Nhân sự •  Người dùng hệ thống
tham gia •  Ban chỉ đạo hệ thống thông tin
quá trình •  Đội ngũ phát triển dự án
phát •  Phân tích viên và lập trình viên
triển hệ •  Đối tượng bên ngoài
thống

1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

Phân tích mối Các thành phần cấu thành
Lập kế hoạch phát triển tổng thể:
phát triển hệ
Lập kế hoạch

quan hệ lợi ích / nên hệ thống?

Lập kế hoạch phát triển dự án

chi phí Làm thế nào phát triển hệ

thống?
Lập tài liệu trình
nhằm trả lời các câu hỏi:

bày yêu cầu của Ai sẽ phát triển hệ thống?

dự án (con người, Các nguồn lực cần thiết sẽ
phần cứng, phần được hình thành như thế
mềm và tài chính) nào?
Lập lịch trình các HTTTKT có vị trí đứng đầu
thống

hoạt động cần ở các dự án nào?

thiết để phát triển •  à Dự án nào có mức độ
và vận hành ứng ưu tiên cao nhất sẽ được
dụng mới phát triển trước tiên

1/10/21

4
 1/10/21

Tổng quan về phát triển hệ thống

•  Khả thi về kinh tế

•  Khả thi về kỹ thuật công nghệ
•  Khả thi về pháp lý
Đánh •  Khả thi về thời gian phát triển hệ thống
giá •  Khả thi về vận hành

tính à Được tiến hành trong giai đoạn phân tích hệ thống và
khả thi được cập nhật (nếu cần) trong các giai đoạn còn lại của
chu kỳ phát triển hệ thống

1/10/21

Chiến lược phát triển hệ thống

Các phương án Các phương thức

hình thành cải thiện quá trình
HTTTKT phát triển hệ thống
•  Mua sắm trọn gói •  Quy trình kinh doanh (đọc
sách)
•  Tự phát triển
•  Phát triển theo mẫu thử
•  Thuê ngoài nghiệm
•  Công cụ kỹ thuật phần
mềm hỗ trợ máy tính (đọc
sách)
1/10/21

5
 1/10/21

Các phương án hình thành HTTTKT

Phương án Ưu điểm Khuyết điểm
Mua sắm trọn gói Tiết kiệm thời gian phát triển hệ thống Phần mềm có thể không đáp ứng
Cho phép DN tập trung vào giá trị cốt lõi một số nhu cầu thông tin của DN

Tự phát triển Hệ thống có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu
thông tin của DN
Quá trình phát triển hệ thống được kiểm
soát chặt bởi người dùng hệ thống
Chi phí cao, thời gian phát triển hệ
thống kéo dài
Dữ liệu có thể trùng lắp, nguồn lực
bị lãng phí
Tài liệu hệ thống không đầy đủ

Thuê ngoài Cho phép DN tập trung vào giá trị cốt lõi Kém linh hoạt, khó điều chỉnh hợp
Tối ưu hóa tài sản DN đồng
Chi phí thấp, thời gian phát triển hệ thống Gia tăng rủi ro mất kiểm soát dữ
ngắn liệu và hệ thống
Sử dụng hệ thống hiệu quả, tránh tình Giảm lợi thế cạnh tranh
trạng quá tải/nhàn rỗi
Tinh gọn bộ máy
1/10/21

Phân tích
hệ thống

Vận hành Thiết kế hệ

và bảo trì thống luận lý

Thực hiện và Thiết kế hệ

chuyển đổi thống vật lý 1/10/21

6
 1/10/21

Phân tích hệ thống

Mục tiêu phân Công cụ kỹ Quy trình phân

tích hệ thống thuật tích hệ thống

1/10/21

Phân tích hệ thống

Mục tiêu phân tích hệ thống
Xác định các vấn đề cần giải quyết, đánh giá sơ bộ tính khả thi
của dự án

Đạt được sự hiểu biết về hệ thống hiện hành

Đánh giá tính khả thi (nhấn mạnh khả thi về kinh tế)

Xác định nhu cầu thông tin của người dùng và yêu cầu của hệ
thống mới

Tài liệu hóa kết quả thu thập được, cung cấp cho nhà quản lý ra
quyết định 1/10/21

7
 1/10/21

1/10/21

Phân tích hệ thống

Công cụ kỹ thuật

Phỏng vấn
Bảng câu hỏi
Quan sát
Sơ đồ dòng dữ liệu
Lưu đồ
Sơ đồ quan hệ thực thể
Mô hình dữ liệu REA
1/10/21

8
 1/10/21

Phân tích hệ thống

Quy trình
Tiến hành điều tra ban đầu

Khảo sát hệ thống hiện hành

Đánh giá tính khả thi

Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

1/10/21

Lập báo cáo phân tích hệ thống

Phân tích hệ thống

Quy trình

Tiến hành điều tra ban đầu

• Xác định vấn đề cần giải quyết và phạm vi của dự án
• Một đề xuất nghiên cứu hệ thống (proposal to conduct systems
analysis) được thiết lập để phê chuẩn cho dự án và cập nhật bổ
sung vào kế hoạch phát triển tổng thể (master plan) của doanh
nghiệp

1/10/21

9
 1/10/21

Phân tích hệ thống

Quy trình
Tiến hành điều tra ban đầu

Khảo sát hệ thống hiện hành

•  Hiểu rõ về HTTTKT hiện hành (hoạt động, chính sách, thủ
tục, dòng dữ liệu, phần cứng, phần mềm, nhân sự, điểm
mạnh/yếu)
•  Phát triển tốt mối quan hệ với người dùng hệ thống
•  Xác định bản chất của các vấn đề tồn tại đang được khảo sát
1/10/21
•  Thu thập dữ liệu hữu ích tiềm ẩn trong hệ thống thông qua
các công cụ phân tích hệ thống

Phân tích hệ thống

Quy trình

Tiến hành điều tra ban đầu

Khảo sát hệ thống hiện hành

Đánh giá tính khả thi 1/10/21

10
 1/10/21

Phân tích hệ thống

Quy trình
Tiến hành điều tra ban đầu

Khảo sát hệ thống hiện hành

Đánh giá tính khả thi

1/10/21
Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

Phân tích hệ thống

Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

Xử lý Tài liệu Đầu ra Đầu vào

Kiểm Nội dung Cấu trúc

Quy định
soát dữ liệu dữ liệu

Tái cơ
cấu
1/10/21

11
 1/10/21

1/10/21

Phân tích hệ thống

à Lựa chọn, cân nhắc các mục tiêu

Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

Tính hữu Tính sẵn

Tính kinh tế Độ tin cậy
ích sàng

Tính kịp Có thể Dung

An ninh
thời kiểm chứng lượng

Dịch vụ
Dễ hiểu Linh hoạt Dễ sử dụng 1/10/21
khách hàng

12
 1/10/21

1/10/21

Phân tích hệ thống

Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

•  Phỏng vấn người dùng hệ thống

4 •  Phân tích hệ thống bên ngoài
chiến •  Kiểm tra hệ thống hiện hành
•  Sử dụng phương thức phát triển
lược hệ thống theo mẫu thử nghiệm
1/10/21

13
 1/10/21

Phân tích hệ thống

Quy trình
Tiến hành điều tra ban đầu

Khảo sát hệ thống hiện hành

Đánh giá tính khả thi

Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của hệ thống

1/10/21

Lập báo cáo phân tích hệ thống

Phân tích hệ thống

Lập báo cáo phân tích hệ thống

1/10/21

14
 1/10/21

Phân tích
hệ thống

Vận hành Thiết kế hệ

và bảo trì thống luận lý

Thực hiện và Thiết kế hệ

chuyển đổi thống vật lý 1/10/21

Thiết kế luận lý hệ thống

Phác thảo hệ
thống nhằm đáp
ứng nhu cầu
người dùng và
giải quyết các
vấn đề phát hiện
được trong giai
đoạn phân tích

1/10/21

15
 1/10/21

Thiết kế luận lý
Phân tích
hệ thống

Thiết kế hệ thống luận lý

Đánh giá những Chuẩn bị các đặc Lập báo cáo thiết
phương án thiết kế điểm thiết kế kế luận lý

Thiết kế vật lý

Thực hiện
và chuyển đổi

Vận hành
1/10/21
và bảo trì

Thiết kế luận lý

1/10/21

16
 1/10/21

Chi tiết thiết kế luận lý Thiết kế luận lý

Báo cáo thiết kế luận lý

Kết xuất đầu ra

Dữ liệu lưu trữ

Nhập liệu đầu vào

Thủ tục xử lý và vận hành

1/10/21

Phân tích
hệ thống

Vận hành Thiết kế hệ

và bảo trì thống luận lý

Thực hiện và Thiết kế hệ

chuyển đổi thống vật lý 1/10/21

17
 1/10/21

Thiết kế vật lý

1/10/21

Thiết kế vật lý

Xây dựng các thành

phần của HTTTKT
(dựa theo báo cáo của
giai đoạn thiết kế hệ
thống luận lý) bằng mô
hình, hình vẽ hoặc văn
bản
1/10/21

18
 1/10/21

Thiết kế vật lý

Phân loại
•  Báo cáo định kỳ
•  Báo cáo phân tích cho
mục đích đặc biệt
•  Báo cáo đối phó tình
huống bất thường
•  Báo cáo theo yêu cầu
1/10/21

Thiết kế vật lý

Cân nhắc:
• Việc sử dụng
• Phương án
• Hình thức
• Mẫu in sẵn hay chứng
từ luân chuyển
• Truy cập
• Thời điểm kết xuất 1/10/21

19
 1/10/21

Thiết kế vật lý

Nội dung Diễn giải

Phương án Lưu trữ dữ liệu trên ổ đĩa cứng, CD, băng ghi âm,
hay giấy tờ?
Phương thức xử lý Sử dụng phương thức xử lý thủ công, theo lô, hay
theo thời gian thực?
Kích thước Có bao nhiêu mẫu tin sẽ được lưu trữ trong CSDL,
số lượng các mẫu tin sẽ tăng nhanh như thế nào?

Mức độ hoạt động Bao nhiêu phần trăm mẫu tin sẽ được cập nhật, bổ
sung, hoặc xóa bỏ mỗi năm? 1/10/21

Thiết kế vật lý
Nội dung Diễn giải
Phương án Nhập dữ liệu sử dụng bàn phím, OCR, MICR, POS,
mã vạch, RFID, EDI, hay bằng giọng nói?

Nguồn Dữ liệu bắt nguồn từ đâu (máy tính, khách hàng, ví

trí từ xa, v.v..), và ảnh hưởng đến việc nhập dữ liệu
như thế nào?
Hình thức Hình thức nào (chừng từ gốc hay chứng từ luân
chuyển, màn hình, nguồn dữ liệu tự động) sẽ thu
thập dữ liệu một cách hiệu quả với chi phí và nỗ lực
thấp nhất? 1/10/21

Loại dữ liệu Bản chất của dữ liệu là gì?

20
 1/10/21

Thiết kế vật lý

Nội dung Diễn giải

Khối lượng Bao nhiêu dữ liệu sẽ được nhập?

Nhân sự Khả năng, trách nhiệm, và kiến thức

chuyên môn của người nhập dữ liệu là
gì?

Tấn suất Dữ liệu phải được nhập thường xuyên 1/10/21

như thế nào?

Thiết kế vật lý
Xác định nhu cầu của người
dùng
Xây dựng và lập tài liệu kế
hoạch phát triển hệ thống
Viết chương trình
Kiểm tra chương trình
Lập tài liệu chương trình
Huấn luyện người dùng
Cài đặt hệ thống
1/10/21

Sử dụng và điều chỉnh hệ thống

21
 1/10/21

Thiết kế vật lý

1/10/21

Thiết kế vật lý

1/10/21

22
 1/10/21

Phân tích
hệ thống

Vận hành Thiết kế hệ

và bảo trì thống luận lý

Thực hiện và Thiết kế hệ

chuyển đổi thống vật lý 1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

1/10/21

23
 1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

Xây dựng chiến

lược đối phó
Nhận diện các yếu
tố làm giảm khả
năng thành công
Các công việc cần của quá trình triển
thực hiện khai
•  Ngày hoàn thành dự
kiến
•  Ước tính chi phí
•  Phân công cá nhân
phụ trách 1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

Người trực tiếp sử dụng
hệ thống

Người sử dụng kết quả

tạo ra từ hệ thống

Nhân viên vận hành hệ

thống

Nhân viên quản trị, kiểm 1/10/21

soát dữ liệu

24
 1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

Tài liệu phát triển: bao gồm mô tả hệ thống, bản sao

đầu ra, đầu vào, kết cấu cơ sở dữ liệu, lưu đồ, kết quả
kiểm tra và mẫu chấp nhận người dùng hệ thống, …

Tài liệu vận hành: bao gồm kế hoạch lịch trình vận
hành, truy cập tập tin và cơ sở dữ liệu, trang thiết
bị, lưu trữ và an ninh, …

Tài liệu người dùng: bao gồm các thủ tục kiểm soát
thủ công và tài liệu huấn luyện, …
1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

Kiểm tra module (Walk-through)

Kiểm tra theo chuỗi (Processing

test data)

Kiểm tra toàn bộ (Acceptance tests)

1/10/21

25
 1/10/21

Thực hiện và chuyển đổi

Chuyển Vận hành

đổi trực song
tiếp song

Chuyển Chuyển
đổi từng đổi thí
phần điểm
1/10/21

Phân tích
hệ thống

Vận hành Thiết kế hệ

và bảo trì thống luận lý

Thực hiện và Thiết kế hệ

chuyển đổi thống vật lý 1/10/21

26
 1/10/21

Vận hành và bảo trì hệ thống

Xem xét và đánh Xem xét và đánh

Bảo trì hệ thống
giá sau chuyển đổi giá sau chuyển đổi
•  Mục tiêu •  Độ chính xác •  Cải tiến hệ thống
•  Thỏa mãn •  Thay đổi theo kế hoạch
•  Lợi ích •  Tài liệu •  Cải tiến không
•  Lỗi •  Thời gian theo kế hoạch
•  Huấn luyện •  Tương thích •  Kiểm soát bảo trì
hệ thống
•  Chi phí •  Kiểm soát, bảo
•  Độ tin cậy mật
•  Giao tiếp

1/10/21

Các thuật ngữ

Acceptance tests Kiểm tra toàn bộ
Business process management (BPM) Quản trị quy trình kinh doanh
Computer programmers Lập trình viên
Conceptual design Thiết kế luận lý
Demand report Báo cáo theo yêu cầu
Direct conversion Chuyển đổi trực tiếp
Economic feasibility Khả thi về kinh tế
End-user computing (EUC) Người dùng cuối
Feasibility study Đánh giá tính khả thi
Implementation and conversion Thực hiện và chuyển đổi
Information systems steering committee Ban chỉ đạo hệ thống thông tin
Initial investigation Điều tra ban đầu
Internal rate of return (IRR) Tỷ suất sinh lời nội bộ
1/10/21
Legal feasibility Khả thi về pháp lý

27
 1/10/21

Các thuật ngữ

Master plan Kế hoạch phát triển tổng thể
Net present value (NPV) Hiện giá thuần
Operational feasibility Khả thi về vận hành
Operations and maintenance Vận hành và bảo trì
Outsourcing Dịch vụ thuê ngoài
Parallel conversion Vận hành song song
Payback period Thời gian hoàn vốn đầu tư
Phase-in conversion Chuyển đổi từng phần
Physical design Thiết kế vật lý
Pilot conversion Chuyển đổi thí điểm
Postimplementation review Xem xét và đánh giá sau chuyển đổi
Processing test data Kiểm tra theo chuỗi
Project development plan Kế hoạch phát triển dự án 1/10/21

Các thuật ngữ

Proposal to conduct systems analysis Đề xuất nghiên cứu hệ thống

Prototyping Phát triển hệ thống theo mẫu thử nghiệm
Scheduled report Báo cáo định kỳ
Scheduling feasibility Khả thi về thời gian phát triển hệ thống
Special-purpose analysis report Báo cáo phân tích cho mục đích đặc biệt
Systems analysis Phân tích hệ thống
Systems analysts Phân tích viên
Systems development life cycle (SDLC) Chu kỳ phát triển hệ thống
Systems implementation Thực hiện hệ thống
Systems survey Khảo sát hệ thống
Triggered exception report Báo cáo đối phó tình huống bất thường
Technical feasibility Khả thi về kỹ thuật công nghệ
1/10/21
Walk-through Kiểm tra module

28
 1/10/21

Chương 8
QUY TRÌNH PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG

29