Amali Proses Sains Tg5

Resos Guru
PROSES SAINS
Tingkatan
5
KSSM
Abdul Malek bin
Kamaruddin
Noor Haniyatie binti
Ibrahim
Nor Azlina binti
Mohd Arif
AR
Augmented
Reality
BONUS GURU
RESOS DIGITAL
RESOS DIGITAL Guru@ ePelangi MURID @ ePelangi
STRATEGI PdPc untuk Guru https://bit.ly/3csBAtM
Panduan RPH Cadangan Aktiviti PdPc
BAB
1 Mikroorganisma
Microorganisms
No. Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

1.1 Pelbagai Jenis Mikroorganisma Perbincangan
2
Various Types of Microorganisms Discussion
1.2 Menjalankan Eksperimen bagi Menunjukkan

Kewujudan Mikroorganisma Eksperimen Wajib
5
To Conduct an Experiment to Show the Presence of Compulsory Experiment
Microorganisms
1.3 Kesan Nutrien dan Kelembapan terhadap

Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib
8
Effects of Nutrients and Humidity on the Growth of Compulsory Experiment
Microorganisms
1.4 Kesan Cahaya terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

Effect of Light on the Growth of Microorganisms Compulsory Experiment 10
1.5 Kesan Suhu terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

Effect of Temperature on the Growth of Microorganisms Compulsory Experiment 12
1.6 Kesan pH terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

Effect of pH on the Growth of Microorganisms Compulsory Experiment 15
1.7 Kegunaan dan Peranan Mikroorganisma Berfaedah Perbincangan

17
Uses and Roles of Beneficial Microorganisms Discussion
1.8 Kegunaan Mikroorganisma dalam Bioteknologi

dan Kelestarian Alam Sekitar Perbincangan
19
Use of Microorganisms in Biotechnology and Sustainability Discussion
of the Environment
1.9 Teknik Aseptik Perbincangan

20
Aseptic Techniques Discussion
1.10 Kesan Antibiotik terhadap Pertumbuhan Bakteria Eksperimen Wajib

Effect of Antibiotics on Bacterial Growth Compulsory Experiment 21
1.11 Kaedah Rawatan Penyakit Berjangkit Perbincangan

23
Methods of Treatment of Infectious Diseases Discussion
Praktis SPM 24
Cabaran KBAT 27
Online Quick Quiz Kod QR 27
BAB
2 Nutrisi dan Teknologi Makanan

Nutrition and Food Technology
No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

2.1 Gizi Seimbang Perbincangan
Balanced Diet 29
Discussion
iii
2.2 Nilai Kalori bagi Kelas Makanan yang Berlainan Perbincangan
Calorific Values of Different Classes of Food 30
Discussion
2.3 Keperluan Kalori Individu Perbincangan

31
Calorie Requirement of an Individu Discussion
2.4 Menganggarkan Nilai Kalori dalam Sampel Makanan Eksperimen Wajib
To Estimate the CalorificValue in Food Sample Compulsory Experiment 32
2.5 Kesan Pengambilan Jumlah Kalori yang Tidak

Menepati Keperluan Perbincangan
35
The Effects of Consuming Calories that do not meet Discussion
Individual Requirements
2.6 Makronutrien dan Mikronutrien Perbincangan
36
Macronutrients and Micronutrients Discussion
2.7 Fungsi Nutrien dan Kesan Kekurangan Nutrien Perbincangan
37
Functions of Nutrients and Effects of Nutrient Deficiency Discussion
2.8 Keperluan Nutrien oleh Tumbuhan Eksperimen Wajib
Nutrient Requirements of Plants Compulsory Experiment 39
2.9 Kitar Nitrogen Perbincangan

42
The Nitrogen Cycle Discussion
2.10 Cara Meningkatkan Kualiti Makanan dan Kuantiti
Pengeluaran Makanan Perbincangan
44
Ways to Improve Food Quality and Quantity of Food Discussion
Production
2.11 Kesan Penggunaan Racun Serangga dan Kawalan Biologi Perbincangan
45
Effects of Using Pesticides and Biological Controls Discussion
2.12 Teknologi Pemprosesan Makanan Perbincangan
46
Food Processing Technology Discussion
2.13 Bahan Kimia dalam Pemprosesan Makanan Perbincangan
49
Chemicals in Food Processing Discussion
2.14 Isu Makanan dan Suplemen Kesihatan Perbincangan
50
Food and health supplements Discussion
2.15 Isu berkaitan Status Halal Makanan Perbincangan
51
Issues Related to Halal Food Status Discussion
Praktis SPM 52
Cabaran KBAT 57
BAB
3 Kelestarian Alam Sekitar

Environmental Sustainability

3.1 Jejak Kaki Karbon Perbincangan
59
Carbon Footprint Discussion
3.2 Jadual Jejak Kaki Karbon Seharian Perbincangan
60
Daily Carbon Footprint Schedule Discussion
3.3 Langkah Tapak Tangan Karbon Perbincangan
61
Carbon Handprint Discussion
3.4 Pengurusan yang Cekap bagi Sisa Plastik ke arah
Kelestarian Alam Sekitar Projek STEM
63
Efficient Management of Plastic Waste towards STEM Project
Environmental Sustainability
3.5 Kesan Pembakaran Bahan Api Fosil terhadap Alam
Perbincangan
Sekitar 60
Discussion
Effects of Burning Fossil Fuels on the Environment
3.6 Jenis dan Punca Pencemaran Alam Sekitar Perbincangan
63
Types and Sources of Environmental Pollution Discussion
iv
3.7 Kesan Rumah Hijau dan Pemanasan Perbincangan
64
The Greenhouse Effect and Global Warming Discussion
3.8 Eutrofikasi Perbincangan
65
Eutrophication Discussion
3.9 Hujan Asid Perbincangan
66
Asid Rain Discussion
3.10 Mengkaji Tahap Pencemaran Air daripada Sisa Domestik Aktiviti Inkuiri
67
Study the Water Pollution Level from Domestic Waste Inquiry Activity
3.11 Kaedah Pembersihan Air yang Tercemar
menggunakan Teknologi Hijau Projek STEM
69
A Purification Method for Contaminated Water using Green STEM Project
Technology
3.12 Peranan Setiap Individu dalam Mengurus Sumber
Semula Jadi untuk Mengekalkan Keseimbangan Alam
Perbincangan
Sekitar 70
Discussion
The Role of Individuals in Managing Natural Resources to
Maintain the Balance in the Environment
Praktis SPM 72
Cabaran KBAT 75
BAB
4 Kadar Tindak Balas

Rate of Reaction

4.1 Memahami Kadar Tindak Balas Perbincangan
Understanding Rate of Reaction 77
Discussion
4.2 Menentukan Kadar Tindak Balas Aktiviti Inkuiri

Determining the Rate of Reaction 79
Inquiry Activity
4.3 Kesan Suhu terhadap Kadar Tindak Balas Eksperimen Wajib

Effect of Light on the Growth of Microorganisms Compulsory Experiment 82
4.4 Kesan Kepekatan terhadap Kadar Tindak Balas Eksperimen Wajib

Effect of Concentration on the Rate of Reaction Compulsory Experiment 85
4.5 Kesan Saiz Bahan Tindak Balas terhadap Kadar

Eksperimen Wajib
Tindak Balas Compulsory Experiment 88
Effect of Size of Reactant on the Rate of Reaction
4.6 Kesan Mangkin terhadap Kadar Tindak Balas Eksperimen Wajib
Effect of Catalyst on the Rate of Reaction Compulsory Experiment 91
4.7 Aplikasi Kadar Tindak Balas dalam Kehidupan Harian Perbincangan

94
Application of Rate of Reaction in Daily Life Discussion
4.8 Aplikasi Kadar Tindak Balas dalam Industri Perbincangan
95
Application of Rate of Reaction in Industries Discussion
Praktis SPM 96
Cabaran KBAT 100
BAB
5 Sebatian Karbon
Carbon Compounds

5.1 Sebatian Karbon dalam Alam Perbincangan
102
Carbon Compounds in Nature Discussion
v
5.2 Kitar Karbon Perbincangan
103
Carbon Cycle Discussion
5.3 Sebatian Hidrokarbon dalam Alam Perbincangan
104
Hydrocarbon Compounds in Nature Discussion
5.4 Proses Penyulingan Berperingkat Petroleum Aktiviti Inkuiri
105
The Fractional Distillation Process of Petroleum Inquiry Activity
5.5 Alkana dan Alkena Perbincangan
106
Alkanes and Alkenes Discussion
5.6 Sumber Tenaga Alternatif dan Tenaga Boleh Baharu Projek STEM
109
Alternative Energy Sources and Renewable Energy STEM Project
5.7 Penghasilan Alkohol Aktiviti Inkuiri
110
Production of Alkohol Inquiry Activity
5.8 Penghasilan Etanol Tulen melalui Proses Penyulingan Aktiviti Inkuiri
112
Production of Pure Ethanol through Distillation Process Inquiry Activity
5.9 Sifat Fizik Alkohol Aktiviti Inkuiri
114
Physical Properties of Alcohol Inquiry Activity
5.10 Sifat Kimia Alkohol Aktiviti Inkuiri
115
Chemical Properties of Alcohol Inquiry Activity
5.11 Kegunaan Alkohol dalam Kehidupan Harian Perbincangan
117
The Uses of Alcohol in Daily Life Discussion
5.12 Kesan Alkohol terhadap Kesihatan Manusia Perbincangan
118
Effects of Alcohol on Human Health Discussion
5.13 Lemak Tepu dan Lemak Tak Tepu Perbincangan
119
Saturated Fats and Unsaturated Fats Discussion
5.14 Perbandingan antara Lemak Tepu dengan Lemak Tak
Perbincangan
Tepu 120
Discussion
Comparison between Saturated Fats and Unsaturated Fats
5.15 Kelapa Sawit dan Penghasilan Minyak Sawit di dalam
Aktiviti Inkuiri
Makmal 121
Inquiry Activity
Oil Palm and Production of Palm Oil in the Laboratory
5.16 Pengesktrakan Minyak Sawit secara Industri Perbincangan
123
Palm Oil Extraction in Industry Discussion
5.17 Mengenal Pasti Komponen Minyak Sawit dan
Membandingkan dengan Minyak Sayuran Eksperimen Terbimbing
124
Identify the Components of Palm Oil and Compare with Guided Experiment
Vegetables Oils
5.18 Sifat Kimia Minyak Sawit dan Proses Pengemulsian Perbincangan
125
Chemical Properties of Palm Oil and Emulsification Process Discussion
5.19 Kegunaan Minyak Kelapa Sawit dan Nutriennya Perbincangan
126
Uses of Palm Oil and Its Nutrients Discussion
5.20 Menghasilkan Sabun melalui Proses Saponifikasi Eksperimen Wajib
To Produce Soap through Saponification Process Compulsory Experiment 127
5.21 Tindakan Pencucian Sabun Perbincangan

130
The Cleansing Action of Soap Discussion
Praktis SPM 131
Cabaran KBAT 134
BAB
6 Elektrokimia
Electrochemistry

6.1 Sel Elektrolisis Perbincangan
Electrolytic Cell 136
Discussion
vi
6.2 Elektrolisis bagi Sebatian Ion dalam Pelbagai Keadaan Eksperimen Wajib
Electrolysis of Ionic Compounds in Various Conditions Compulsory Experiment 137
6.3 Faktor yang Mempengaruhi Hasil Elektrolisis Larutan

Akueus (Kedudukan Ion dalam Siri Elektrokimia) Eksperimen Wajib
141
Factor Affecting the Products of Electrolysis in Aqueous Compulsory Experiment
Solution (Position of Ions in the Electrochemical Series)

6.4 Faktor yang Mempengaruhi Hasil Elektrolisis
Larutan Akueus (Kepekatan Elektrolit) Eksperimen Wajib
145
Factor Affecting the Products of Electrolysis in Aqueous Compulsory Experiment
Solution (Concentration of Electrolyte)

6.5 Faktor yang Mempengaruhi Hasil Elektrolisis Larutan
Akueus (Jenis Elektrod) Eksperimen Wajib
147
Factors Affecting the Products of Electrolysis in Aqueous Compulsory Experiment
Solution (Types of Electrod)

6.6 Aplikasi Elektrolisis dalam Industri Perbincangan
150
Application of Electrolysis in the Industries Discussion
6.7 Proses Penyaduran Logam secara Elektrolisis Aktiviti Inkuiri
152
Process of Electroplating Metals using Electrolysis Inquiry Activity
6.8 Penulenan Logam Aktiviti Inkuiri
154
Purification of Metals Inquiry Activity
6.9 Sel Ringkas Aktiviti Inkuiri
155
Simple Cell Inquiry Activity
6.10 Menghasilkan Tenaga Elektrik daripada Pelbagai
Projek STEM
Sumber 156
STEM Project
Generating Electricity from a Variety of Sources
Praktis SPM 157
Cabaran KBAT 160
BAB
7 Cahaya dan Optik

Light and Optics

7.1 Kanta Cembung dan Kanta Cekung Perbincangan
Convex Lenses and Concave Lenses 162
Discussion
7.2 Menunjukkan Kanta Cembung Sebagai Kanta

Penumpu dan Kanta Cekung Sebagai Kanta Pencapah Aktiviti Inkuiri
163
To Show a Convex Lens as a Converging Lens and a Concave Inquiry Activity
Lens as a Diverging Lens
7.3 Panjang Fokus bagi Kanta Cembung Aktiviti Inkuiri
Focal Length of a Convex Lens
164
Inquiry Activity
7.4 Mendefinisikan Istilah Optik Perbincangan

166
Define the Optical Terms Discussion
7.5 Menentukan Ciri Imej Melalui Gambar Rajah Sinar Perbincangan

167
Determne the Characteristics of Image Using Ray Diagrams Discussion
7.6 Ciri-ciri Imej yang Dibentuk oleh Kanta Cembung dan

Kanta Cekung Aktiviti Inkuiri
169
Characteristics of Images Formed by Convex Lens and Concave Inquiry Activity
Lens
7.7 Mengkonsepsikan Rajah Sinar bagi Peralatan Optik Perbincangan

172
Conceptualising Ray Diagrams in Optical Instruments Discussion
7.8 Mereka Bentuk dan Membina Teleskop Ringkas Aktiviti Inkuiri

173
To Design and Build a Simple Telescope Inquiry Activity
7.9 Aplikasi Kanta dalam Peralatan Optik Perbincangan

175
The Application of Lenses in Optical Instruments Discussion
vii
Praktis SPM 177
Cabaran KBAT 179
BAB
8 Daya dan Tekanan

Force and Pressure

8.1 Tekanan dan Arah dalam Cecair Aktiviti Inkuiri
181
Pressure and Direction in Liquids Inquiry Activity
8.2 Kesan Pemindahan Tekanan dalam Cecair Aktiviti Inkuiri

182
The Effect of Transmission of Pressure in Liquids Inquiry Activity
8.3 Aplikasi Prinsip Operasi Sistem Hidraulik Perbincangan

184
Applications of Operational Principle of Hydraulic System Discussion
8.4 Aplikasi Prinsip Bernoulli Perbincangan

186
Application of Bernoulli’s Principle Discussion
8.5 Mereka Bentuk Alat menggunakan Prinsip Tekanan

Projek STEM
dalam Bendalir 187
STEM Project
Design a Tool using the Principle of Pressure in Fluids
Praktis SPM 188

Cabaran KBAT 190
BAB
9 Teknologi Angkasa Lepas

Space Technology

9.1 Jenis-Jenis Orbit Satelit Perbincangan
192
The Types of Satellite Orbits Discussion
9.2 Kedudukan Apogi dan Perigi Satu Satelit dalam Orbit

Elips Perbincangan
194
The Position of the Apogee and Perigee of a Satellite in an Discussion
Elliptical Orbit
9.3 Hubungan antara Ketinggian Orbit dengan Halaju

Satelit Perbincangan
194
Relationship between the Altitude of the Orbit and the Discussion
Velocity of the Satellite
9.4 Pelancaran Satelit Perbincangan

195
Satellite Launching Discussion
9.5 Fungsi Stesen Angkasa Perbincangan

196
Function of a Space Station Discussion
9.6 Kesan Perkembangan Pesat dalam Teknologi

Perbincangan
Angkasa Lepas 196
Discussion
The Impact of Rapid Development in Space Technology
9.7 Sistem Penentu Sejagat Perbincangan

197
Global Positioning System, GPS Discussion
Praktis SPM 198

Cabaran KBAT 200
viii
PdPc
BAB
1
STRATEGI Sains Tingkatan 5 Bab 1
BAB 1 Mikroorganisma
Microorganisms
Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Aktiviti
1.1 Pelbagai Jenis Mikroorganisma 1.1 Dunia Mikroorganisma 1.1.1 Berkomunikasi mengenai
Buku Teks mikroorganisma 2–3
m.s 4 – 5
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Internet, soalan kuiz Jigsaw, Kuiz Mengaplikasi
EMK i-THINK Nilai Murni
Sains dan teknologi – Sistematik, yakin dan beretika

Cadangan PdPc
1. Guru membahagikan murid secara rata ke dalam kumpulan ‘pakar’ seperti berikut:
(a) Kumpulan A: Bakteria
(b) Kumpulan B: Protozoa
(c) Kumpulan C: Virus
(d) Kumpulan D: Kulat
(e) Kumpulan E: Alga
2. Setiap anggota diberikan nombor seperti 1, 2, 3, 4, ...
3. Setiap kumpulan dibekalkan sumber dan maklumat untuk mengkaji jenis mikroorganisma yang diberi dari segi struktur, bentuk,
habitat, nutrisi, cara pembiakan dan sebagainya.
4. Selepas 15 minit, guru menyusun semula murid kepada kumpulan-kumpulan berikut:
(a) Kumpulan 1: Murid yang pegang nombor 1
(b) Kumpulan 2: Murid yang pegang nombor 2 dan seterusnya
5. ‘Pakar’ bagi topik tertentu dalam setiap kumpulan akan menyampaikan bahan maklumatnya mengenai jenis mikroorganisma
yang tertentu kepada yang lain. Anggota dalam kumpulan menerima maklumat daripada ‘pakar’.
6. Selepas itu, guru mengadakan kuiz untuk menguji kefahaman murid.
7. Murid melengkapkan soalan pada muka surat 2 – 4.
Panduan RPH
Aktiviti
1.2 Menjalankan Eksperimen 1.1 Dunia Mikroorganisma 1.1.2 Menjalankan eksperimen

bagi Menunjukkan Kewujudan bagi menunjukkan kewujudan 5–7
Mikroorganisma Buku Teks mikroorganisma
m.s 6 – 7
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, set radas (rujuk aktiviti 1.2) Penemuan Inkuiri Menganalisis
Sains dan teknologi – Jujur dalam merekod data, sistematik, yakin dan beretika
Cadangan PdPc
1. Guru membahagikan murid ke dalam kumpulan.

2. Murid diminta menjalankan eksperimen dengan merujuk kepada prosedur aktiviti 1.2.
3. Selepas tiga hari, murid mencatatkan hasil pemerhatian.
4. Murid melengkapkan soalan perbincangan dan kesimpulan pada muka surat 6 – 7.
EG 1-1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 5 Bab 1
Panduan RPH
Aktiviti
1.3 Kesan Nutrien dan Kelembapan 1.1 Dunia Mikroorganisma 1.1.2 Menjalankan eksperimen
terhadap Pertumbuhan untuk mengkaji faktor yang
Mikroorganisma mempengaruhi pertumbuhan
1.4 Kesan Cahaya terhadap mikrooganisma
Pertumbuhan Mikroorganisma
1.5 Kesan Suhu terhadap 8 – 16
1.6 Kesan pH terhadap
Buku Teks
m.s 8 – 9
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, set radas (rujuk aktiviti 1.3-1.6), Penemuan Inkuiri Menganalisis
sampul surat berisi soalan
Sains dan teknologi – Jujur dalam merekod data, sistematik, yakin dan beretika
Cadangan PdPc
1. Guru membahagikan murid ke dalam empat kumpulan.

2. Guru menyediakan empat sampul surat, setiap sampul surat mengandungi salah satu soalan seperti berikut:
(a) Adakah nutrien dan kelembapan mempengaruhi pertumbuhan mikroorganisma?
(b) Bagaimanakah cahaya mempengaruhi pertumbuhan bakteria?
(c) Bagaimanakah suhu mempengaruhi pertumbuhan bakteria?
(d) Bagaimankah pH mempengaruhi pertumbuhan bakteria?
3. Setiap kumpulan menghantar seorang wakil untuk mencabut salah satu sampul surat. Kumpulan tersebut diminta menjalankan
eksperimen dan tugasan masing-masing berdasarkan cabutan sampul surat tersebut.
4. Setiap kumpulan diminta menjalankan eksperimen dengan merujuk kepada prosedur aktiviti 1.3 – 1.6 berdasarkan tugasan
masing-masing.
5. Setiap kumpulan diberi tempoh seminggu untuk menyediakan pembentangan dapatan eksperimen dalam bentuk persembahan
multimedia.
6. Selepas seminggu, seorang wakil dari setiap kumpulan diminta membentangkan dapatan eksperimen di hadapan kelas.
7. Sesi pertanyaan diadakan selepas itu.
8. Guru membuat rumusan keseluruhan berdasarkan pembentangan dapatan eksperimen setiap kumpulan.
9. Murid melengkapkan laporan keempat-empat eksperimen pada muka surat 8 – 16.
Panduan RPH
Aktiviti
1.7 Kegunaan dan Peranan 1.2 Mikroorganisma Berfaedah 1.2.1 Mewajarkan aplikasi
Mikroorganisma Berfaedah mikroorganisma berfaedah
17 – 18
Buku Teks dalam kehidupan
m.s 10 – 11
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Internet, kertas sebak, Gallery Walk Mengaplikasi

pen penanda, sticky notes
Bahasa, keusahawanan Peta alir Menghargai sumbangan sains dan teknologi
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

EG 1-2
Cadangan PdPc
1. Guru membahagikan murid ke dalam lima kumpulan mengikut tajuk-tajuk berikut:

(a) Kegunaan dan peranan mikroorganisma berfaedah dalam pencernaan makanan
(b) Kegunaan dan peranan mikroorganisma berfaedah dalam penguraian
(c) Kegunaan dan peranan mikroorganisma berfaedah dalam perubatan
(d) Kegunaan dan peranan mikroorganisma berfaedah dalam pertanian
(e) Kegunaan dan peranan mikroorganisma berfaedah dalam perindustrian
2. Setiap kumpulan diminta untuk mengumpulkan maklumat mengikut tajuk masing-masing.
3. Murid berbincang dan menyediakan maklumat yang diperoleh di atas kertas sebak untuk penyampaian.
4. Murid menampal kertas sebak di stesen kumpulan masing-masing.
5. Murid bergerak dari satu stesen ke satu stesen secara berkumpulan.
6. Murid digalakkan untuk membincangkan dan memberikan komen mengenai bahan dalam setiap stesen.
7. Selepas aktiviti Gallery Walk, guru mengadakan satu sesi sumbang saran untuk murid-murid memberi idea tentang potensi
pembangunan dan penggunaan mikroorganisma dalam bidang-bidang yang lain.
8. Murid melengkapkan soalan pada muka surat 17-18.
Panduan RPH
Aktiviti
1.8 Kegunaan Mikroorganisma 1.2 Mikroorganisma Berfaedah 1.2.2 Menjana idea potensi kegunaan
dalam Bioteknologi dan mikroorganisma dalam
Kelestarian Alam Sekitar bioteknologi dan kelestarian 19
Buku Teks alam sekitar
m.s 10 – 11
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Internet Hot Seat Mengaplikasi
Bahasa, kelestarian global – Menghargai sumbangan sains dan teknologi

Cadangan PdPc
1. Guru memilih beberapa orang murid untuk menjadi ‘pakar’ bagi tajuk kegunaan mikroorganisma dalam bioteknologi dan
kelestarian alam sekitar.
2. Murid yang dipilih akan diberi masa untuk mencari maklumat mengenai tajuk-tajuk berikut:
(a) Pembuatan baja organik cecair daripada sisa buah-buahan
(b) Rawatan sisa kumbahan dengan menggunakan mikroorganisma
(c) Potensi kegunaan mikroorganisma yang lain dalam bioteknologi
3. Setiap ‘pakar’ ini akan diletakkan dalam kumpulan-kumpulan kecil.
4. ‘Pakar’ akan menjawab soalan berkaitan dengan tajuk yang dikemukakan oleh ahli kumpulan.
5. Murid melengkapkan soalan pada muka surat 19.
Panduan RPH
Aktiviti
1.9 Teknik Aseptik Buku Teks 1.3 Pencegahan dan Rawatan 1.3.2 Menerangkan teknik aseptik
m.s 10 – 11 Penyakit yang Disebabkan oleh dalam pengawalan penyebaran 20
Mikorroganisma mikroorganisma
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Internet, kertas sebak, Three Stray and Mengaplikasi

pen penanda, sticky notes One Stay
Sains dan teknologi, bahasa Peta alir Mengamalkan gaya hidup yang sihat dan sederhana
EG 1-3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Cadangan PdPc
1. Guru membahagikan murid ke dalam kumpulan mengikut teknik-teknik aseptik seperti berikut:
(a) Pensterilan
(b) Pendidihan
(c) Penggunaan disinfektan
(d) Antiseptik
(e) Penggunaan sinaran
2. Setiap kumpulan mencari maklumat dan berbincang mengenai teknik aseptik masing-masing.
3. Seterusnya, setiap kumpulan menyediakan bahan penyampaian ke atas kertas sebak.
4. Salah seorang ahli kumpulan akan berdiri di depan hasil pameran tersebut untuk memberi penerangan kepada murid-murid yang
melawat ke stesen.
5. Ahli kumpulan yang selebihnya akan melawat kumpulan lain untuk mendapatkan maklumat tentang teknik aseptik yang lain.
6. Ahli kumpulan kemudian kembali ke kumpulan masing-masing dan berkongsi maklumat dengan rakan yang tinggal.
Panduan RPH
Aktiviti
1.10 Kesan Antibiotik terhadap 1.3 Pencegahan dan Rawatan 1.3.3 Menjalankan eksperimen
Pertumbuhan Bakteria Buku Teks Penyakit yang Disebabkan oleh mengkaji kesan antibiotik 21 – 22
m.s 12 – 13
Mikorroganisma terhadap pertumbuhan bakteria
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, set radas (rujuk aktiviti 1.10) Penemuan Inkuiri Menganalisis
Sains dan teknologi – Menghargai sumbangan sains dan teknologi

Cadangan PdPc
2. Murid diminta menjalankan eksperimen dengan merujuk kepada prosedur aktiviti 1.10.
3. Selepas dua hari, murid mencatatkan hasil pemerhatian.
4. Murid melengkapkan soalan perbincangan dan kesimpulan pada muka surat 22.
Panduan RPH
Aktiviti
1.11 Kaedah Rawatan Penyakit 1.3 Pencegahan dan Rawatan 1.3.4 Berkomunikasi tentang kaedah
Berjangkit Buku Teks Penyakit yang Disebabkan oleh rawatan penyakit berjangkit 23
m.s 14 – 16
Mikorroganisma
Tahap Penguasaan:
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, skrip lakonan Role Play Mencipta
Bahasa, sains dan teknologi – Menghargai sumbangan sains dan teknologi, bekerjasama
Cadangan PdPc
2. Guru membantu murid menentukkan tempat, masa dan senario. Rujuk kepada contoh berikut:
Tempat: Klinik kesihatan
Senario: Doktor menerangkan fungsi ubat yang berlainan jenis (anti-virus, antibiotik dan anti-kulat) kepada pesakit-pesakit yang
mempunyai isu kesihatan yang berlainan serta bahayanya penggunaan ubat tersebut secara berlebihan
Watak 1: Doktor
Watak 2: Pesakit dengan penyakit peparu jangkitan bakteria
Watak 3: Pesakit dengan penyakit kaki makan air (athlete’s foot)
Watak 4: Pesakit dengan penyakit kayap
3. Setiap kumpulan diberikan tempoh 15 minit untuk melakukan sumbang saran dan menyediakan skrip dialog.
4. Semua kumpulan diberikan peluang untuk membuat persembahan di hadapan kelas.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

EG 1-4
BAB Mikroorganisma
1 Microorganisms
PETA Konsep
Bakteria / Bacteria Nutrien / Nutrients
Kulat / Fungi pertumbuhan

Kelembapan / Humidity
dipengaruhi oleh
growth affected by
Protozoa / Protozoa Cahaya / Light
Virus / Virus Suhu / Temperature
Alga / Algae pH / pH
dikelaskan kepada
classified into
MIKROORGANISMA
MICROORGANISMS
Faedah Berbahaya
Useful Harmful
dalam menyebabkan
in causes
Pencegahan Penyakit Rawatan

• Pencernaan makanan Prevention Diseases Treatment
Food digestion
• Penguraian
Decomposition
• Perubatan Teknik aseptik
Medicine Aseptic techniques
• Pertanian Antibiotik Antikulat Antivirus
Agriculture menggunakan Antibiotic Antifungal Antiviral
• Perindustrian using
Industry
• Bioteknologi • Pensterilan
Biotechnology Sterilisation
Kesan antibiotik
• Pendidihan Effect of antibiotic
Boiling
• Penggunaan disinfektan
Use of disinfectant
• Antiseptik
Antiseptic
• Sinaran
Radiation
Adakah anda tahu bahawa antibiotik boleh membunuh bakteria

‘jahat’ dan juga bakteria ‘baik’? Jadi jika anda perlu mengambil
antibiotik, pastikan anda mengambil banyak makanan yang
boleh merangsang mikroorganisma baik selepas itu.
Do you know that antibiotics can kill ‘bad’ bacteria as well as ‘good’ bacteria?
So, if you need to take antibiotics, make sure you eat lots of foods that boost
your ‘good’ microbes afterwards.
Tarikh:
Standard Kandungan 1.1 Dunia Mikroorganisma
BAB
AKTIVITI Pelbagai Jenis Mikroorganisma

Perbincangan 1.1 Various Types of Microorganisms
Masteri
1
1. Mikroorganisma dikelaskan kepada lima kumpulan. Lengkapkan peta pokok di bawah.

Microorganisms can be classified into five groups. Complete the tree map below.
Virus Kulat Bakteria Alga Protozoa

Virus Fungi Bacteria Algae Protozoa
Mikroorganisma
Bakteria Alga Virus Kulat Protozoa

Bacteria Algae Virus Fungi Protozoa
2. Namakan mikroorganisma-mikroorganisma berikut dan tandakan (✓) sama ada unisel (U) atau multisel (M).
Kemudian, kelaskan mikroorganisma-mikroorganisma ini.
Name the following microorganisms and tick (✓) whether they are unicellular (U) or multicellular (M). Then, classify these microorganisms.
Protozoa Kokus Bakteriofaj Alga Yis

Protozoa Coccus Backteriophage Algae Yeast
Kulat Spirogira Mukor Klamidomonas Virus
Fungi Spirogyra Mucor Chlamydomonas Virus
Influenza Bakteria Ameba Paramesium Diplokokus
Influenza Bacteria Amoeba Paramecium Diplococcus
U ✓ U
Streptokokus (i) Diplokokus ✓ M M

Streptococcus Diplococcus
(i) Mukor (i) Ameba
Mucor ✓ U
Amoeba
✓ U
U M
(ii) Paramesium
✓
M
M Paramecium
(ii) Kokus Stafilokokus (ii) Tripanosom
Yis
Coccus Staphylococcus Yeast Trypanosome
(a) Bakteria / Bacteria (b) Kulat / Fungi (c) Protozoa / Protozoa
Virus mozek tembakau (i) Klamidomonas ✓ U

Tobacco mosaic virus Chlamydomonas
M
(i) Bakteriofaj (ii) Influenza

(ii) Spirogira U
Bacteriophage Influenza
Spirogyra ✓ M
(d) Virus / Viruses (e) Alga /Algae
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2

3. Lengkapkan ciri-ciri mikroorganisma dalam jadual di bawah dengan jawapan yang tepat.
Complete the characteristics of microorganisms in the table below with the correct answer.
1
Ciri-ciri /Characteristics
BAB
Mikroorganisma
Microorganisms Bentuk Habitat Nutrisi Cara pembiakan
Shape Habitat Nutrition Reproduction method
Bakteria • Kokus Boleh ditemui di • Saprofit • Pembiakan aseks

Bacteria Coccus mana-mana Saprophyte
Asexual reproduction
• Dinding sel Can be found
terdiri daripada anywhere Menghasilkan
peptidoglikan makanan sendiri
Produces own food
Cell wall is made up
of peptidoglycan Parasit
•
Belahan dedua
• Tidak Basilus Parasite
•
mempunyai Binary fission
membran Bacillus Mendapat
makanan • Pembiakan seks
nukleus daripada Sexual reproduction
Do not have organisma
membran nucleus hidup yang lain
Obtains food

from other living
• Spirilum organisms DNA DNA dipindahkan
DNA are transferred
Spirillum
• Autotrof
Konjugasi
Autotroph
Conjugation
Mendapatkan
makanan
daripada

organisma mati
• Vibrio dan reput
Vibrio Obtains food from
dead and decaying
organisms
Kulat • Sfera Kawasan • Saprofit • Pembiakan aseks

Fungi Sphere gelap dan Saprophyte
• Tumbuhan • Jaringan
yang tidak filamen lembap Menghasilkan
Spora
Spore
mempunyai Network filaments Dark and makanan sendiri
klorofil damp
Produces own food
areas
Plants that
• Parasit
do not have
Parasite
chlorophyll
Pembentukan spora
Mendapat
makanan Spore formation
daripada
organisma Tunas / Bud
hidup yang lain
Obtains food
from other living
Pertunasan
organisms
Conjugation
3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Ciri-ciri /Characteristics
Mikroorganisma
BAB
Microorganisms Bentuk Habitat Nutrisi Cara pembiakan

Shape Habitat Nutrition Reproduction method
1
• Pembiakan seks
Sexual reproduction
Dua hifa bercantum

Two hyphae joined
Konjugasi
Conjugation
Protozoa / Protozoa Pelbagai saiz dan Di dalam • Saprofit • Pembiakan aseks

• Mempunyai bentuk air tawar Saprophyte
nukleus, Various in sizes and
dan kawasan
sitoplasma dan shapes Menghasilkan
lembap makanan sendiri
plasma
Produces own food
membran In freshwater and Belahan dedua

Have a nucleus,
damp area • Parasit Binary fission

cytoplasm, and a Parasite
• Pembiakan seks
plasma
Mendapat Sexual reproduction
membrane makanan
daripada
organisma
hidup yang lain
Pertukaran
Obtains food bahan genetik
from other living Exchange of
organisms genetic materials
Konjugasi
Conjugation
Virus / Viruses Mikroorganisma Hanya boleh • Parasit DNA virus

• Tidak mempunyai terkecil ditemui dalam Parasite
Viral DNA

sitoplasma , yang hanya boleh sel hidup DNA bakteria
Mendapat
Bacterial DNA
membran plasma dilihat di bawah Can only be found in makanan

mikroskop elektron
dan nukleus living cells daripada
Smallest
Do not have organisma
Penggandaan dua
cytoplasm ,
microorganism that can hidup yang lain
only be seen under an Obtains food Duplicating
plasma membrane
electron microscope from other living
and nucleus
organisms
Alga / Algae Pelbagai saiz dan Tempat Kebanyakan • Pembiakan aseks

• Mempunyai bentuk lembap alga mempunyai Asexual reproduction
kloroplas, Various in sizes and
yang menerima klorofil Belahan dedua
shapes
nukleus , cahaya matahari untuk Binary fission
sitoplasma menjalankan
Damp
proses fotosintesis • Pembiakan seks
dan dinding sel areas that receive Sexual reproduction
Most algae have
berselulosa
Have chloroplast
sunlight chlorophyll Konjugasi
nucleus to carry out Conjugation
,
photosynthesis process
cytoplasm and
cellulose cell wall

Tarikh:
Menjalankan Eksperimen bagi Menunjukkan
EKSPERIMEN Kewujudan Mikroorganisma
1
Wajib 1.2 To Conduct an Experiment to Show the Presence of
Microorganisms Pendekatan inkuiri
BAB
PEKA
Tujuan Membandingkan pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien pada tiga keadaan tangan yang
Aim berbeza, iaitu:
To compare the growth of bacteria on nutrient agar for three different condition of hand, which are:
EKSPERIMEN WAJIB
• Tangan yang tidak dibasuh / Unwashed hands
• Tangan setelah dibasuh dengan air sahaja / Hands washed with water
• Tangan setelah dibasuh dengan sabun / Hands washed with water and soap K1P1
Pernyataan Adakah keadaan tangan yang berbeza mempengaruhi pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien?
Masalah Does different condition of hands affect the bacterial growth on nutrient agar?
Problem Statement
Hipotesis Pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien adalah lebih tinggi dalam keadaan tangan yang
Hypothesis tidak dibasuh berbanding dengan tangan yang dibasuh dengan air dan sabun.
The bacterial growth on nutrient agar is higher in unwashed hands compared to the hand washed using
water and soap. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : Keadaan tangan

Variables
Condition of hands
Manipulated
: Pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien

K1
PI (b) Bergerak balas
Bacterial growth on the nutrient agar
Manipulated
1
2

3 (c) Dimalarkan : Jenis nutrien, tangan murid, suhu dan masa inkubasi

4 Constant Type of nutrient, student’s hand, temperature and time of incubation K1P3
5
S
Bahan Agar-agar nutrien steril, sabun

Materials Sterile nutrient agar,
Radas Piring Petri steril dengan penutup, pita selofan, pen penanda, inkubator, kanta pembesar
Apparatus Sterile petri dishes with lids, cellophane tape, marker pen, incubator, magnifying glass K1P4
Prosedur Agar nutrien yang disterilkan

Procedure Sterilised nutrient agar
K1 Piring Petri
PI Petri dish
1 A B C
2
1.
3 Sediakan tiga piring Petri steril dan labelkan sebagai A, B dan C.
4 Prepare three sterile Petri dishes and label as A, B and C.
2. Tuangkan 10 cm3 agar-agar nutrien steril ke dalam setiap piring Petri.
5
S 3
Pour10 cm sterile nutrient agar into each Petri dish.
3. Pilih seorang murid bagi mewakili tiga jenis keadaan tangan, iaitu tangan yang tidak dibasuh,
tangan yang dibasuh dengan air sahaja dan tangan yang dibasuh dengan air dan sabun.
Choose any one student to represent three conditions of hands which are unwashed hand, hands washed with
water only and hands washed with water and soap.
4. Letakkan tapak tangan kiri yang tidak dibasuh pada permukaan agar-agar nutrien steril di
dalam piring Petri A selama 1 minit.
Place the unwashed left palm onto the surface of sterile nutrient agar in a Petri dish A for 1 minute.
5. Alihkan tangan dan tutup piring Petri A dengan penutupnya dan rekatkan dengan serta-merta.
Remove the hand and cover the Petri dish A with lid and seal immediately.

6. Ulangi langkah 4 dan 5 dengan meletakkan tapak tangan kiri yang dibasuh dengan air pada
permukaan agar nutrien steril di dalam piring Petri B, kemudian tapak tangan kiri yang
BAB
dibasuh dengan air dan sabun pada permukaan agar nutrien steril di dalam piring Petri C.
Repeat steps 4 and 5 by placing the left palm washed with water onto the surface of sterile nutrient agar in Petri
dish B, then the left palm washed with water and soap onto the surface of sterile nutrient agar in the Petri dish C.
1
7. Simpan kesemua piring Petri dalam keadaan telangkup di dalam inkubator pada suhu 37°C
selama tiga hari.
Keep all the Petri dishes in inverted condition in an incubator at 37°C for three days.
EKSPERIMEN WAJIB
8. Rekodkan pemerhatian selepas hari ketiga.

Record the observation after after days. K2P4
Kaedah 1. Tiga piring petri steril disediakan dan dilabelkan sebagai A, B and C.
Method
Three sterile petri dishes were prepared and labelled as A, B and C.
2. 10 cm3 agar-agar nutrien steril dituangkan ke dalam setiap piring petri.

10 cm3 sterile nutrient agar were poured into each petri dish.
3. Seorang murid dipilih bagi mewakili tiga jenis keadaan tangan, iaitu tangan yang tidak dibasuh,
tangan yang dibasuh dengan air sahaja dan tangan yang dibasuh dengan air dan sabun.
One student were chose to represent three conditions of hands which are unwashed hand, hands washed with
water only and hands washed with water and soap.
4. Tapak tangan kiri yang tidak dibasuh diletakkan pada permukaan agar-agar nutrien steril
di dalam piring Petri A selama 1 minit.
The unwashed left palm is placed onto the surface of sterile nutrient agar in a Petri dish A for 1 minute.
5. Tangan dialihkan dan piring Petri A ditutup dengan penutupnya dan direkatkan dengan
serta-merta.
The hand was removed and the Petri dish A was covered with lid and sealed immediately.
6. Langkah 4 dan 5 diulangi dengan meletakkan tapak tangan kiri yang telah dibasuh dengan air
pada permukaan agar nutrien steril di dalam piring Petri B, kemudian tapak tangan kiri yang
telah dibasuh dengan air dan sabun pada permukaan agar nutrien steril di dalam piring Petri C.
Steps 4 and 5 were repeated by placing the left palm that has been washed with water onto the surface of sterile
nutrient agar in Petri dish B, then the left palm that has been washed with water and soap onto the surface of
sterile nutrient agar in the Petri dish C.
7. Kesemua piring Petri disimpan dalam keadaan telangkup di dalam inkubator pada suhu
37°C selama tiga hari.
All the Petri dishes were kept in inverted condition in an incubator at 37°C for three days.
8. Pemerhatian direkodkan selepas hari ketiga.

The observation was recorded after 3 days K1P5
Pemerhatian Piring Petri Keadaan tangan Bilangan koloni bakteria

Observation
Petri dish Hands condition Number of bacterial colonies
Tangan yang tidak dibasuh Sangat banyak
K1 A
PI Unwashed hands Vast
1 Basuh tangan dengan air sahaja Many
B
2 Washed hands with water only Banyak
3
Basuh tangan dengan air dan sabun Sedikit
S C
Washed hands with water and soap A few
K3P1 K3P2 K3P3

Perbincangan 1. Bagaimanakah pertumbuhan bakteria dikira pada penghujung eksperimen?

Discussion How does the bacterial growth measured at the end of experiment?
1
Mengira jumlah koloni bintik putih yang dilihat pada agar-agar.
BAB
Calculate the total colony of white spots appeared on agar.
2. Bagaimanakah untuk mensterilkan agar-agar nutrien?

How to sterelise the nutrient agar?
Panaskan agar-agar nutrien itu di dalam periuk tekanan /autoklaf pada suhu 120°C
EKSPERIMEN WAJIB
selama 20 minit.
Heat the nutrient agar in a pressure cooker / autoclave at 120°C for 20 minutes.
3. Berikan dua keadaan di sekolah yang menyebabkan anda perlu untuk membasuh tangan.
State two conditions at school that cause you need to wash your hands.
Sebelum makan di kantin sekolah dan selepas menggunakan tandas
Before eat at school canteen and affter using the toilet
4. Tandakan (3) pada bahan yang digunakan bagi memastikan kotoran hilang daripada
permukaan tangan.
Mark (3) on the materials that can ensure the germs are remove from the surface of our hands.
Air Sabun Pembersih sanitasi alkohol

Water Soap Alcohol sanitiser
3 3 3
5. Susun semula langkah-langkah mencuci tangan yang betul. (Sumber: Kementerian Kesihatan
Malaysia)
Rearrange the correct hand washing steps. (Source: Ministry of Health Malaysia)
• Basuh tangan dengan air bersih secukupnya • Basahkan tangan dan ratakan
Wash your hands with enough clean water sabun dengan sempurna
• Keringkan tangan dengan kain bersih atau tisu Wet your hands and apply the soap
Dry hands with a clean cloth or tissue • Gosok kedua-dua tapak tangan
• Gosok setiap jari dan celah jari Rub palms togethe
Rub each finger and between the fingers
Basahkan tangan
Gosok setiap jari Gosok kuku di
dan ratakan sabun Gosok kedua-dua
dan celah jari tapak tangan
dengan sempurna tapak tangan
Rub each finger and Rub fingertip on
Wet your hands and Rub palms together
between the fingers palm
apply the soap
Gosok belakang Basuh tangan dengan air Keringkan tangan dengan

tangan dan celah jari bersih secukupnya kain bersih atau tisu
Rub the back of the hand Wash your hands with enough Dry hands with a clean cloth or
and between the fingers clean water tissue

6. Selain kerap mencuci tangan, apakah cara lain yang perlu dilakukan untuk mengelakkan
jangkitan mikroogranisma ketika kita berada di luar rumah?
Besides from washing our hands often, what other ways should be done to prevent microogranism infections when
we are outdoors?
Pakai penutup mulut dan hidung / Wear a mask
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima . / Hypothesis is accepted .

Conclusion
2. Pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien adalah lebih tinggi
dalam keadaan tangan
yang tidak dibasuh berbanding dengan tangan yang dibasuh dengan air dan sabun.
The bacterial growth on nutrient agar is higher in unwashed hands compared to the hand washed
using water and soap.

Tarikh:
Kesan Nutrien dan Kelembapan terhadap
EKSPERIMEN Pertumbuhan Mikroorganisma
BAB
Wajib 1.3 Effects of Nutrients and Humidity on the Growth of

Microorganisms Pendekatan inkuiri
1
PEKA
Tujuan Mengkaji kesan nutrien dan kelembapan terhadap pertumbuhan mikroorganisma.

Aim To study the effects of nutrients and humidity on the growth of microorganisms. K1P1
EKSPERIMEN WAJIB
Pernyataan Adakah nutrien dan kelembapan mempengaruhi pertumbuhan mikroorganisma?

Masalah Do nutrients and humidity affect the growth of microorganisms?
Problem Statement
Hipotesis Kehadiran nutrien dan kelembapan meningkatkan kadar pertumbuhan mikroorganisma.

Hypothesis
The presence of nutrients and humidity increases the growth rate of microorganisms. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : Kehadiran nutrien dan air

Variables
Presence of nutrients and water
Manipulated
(b) Bergerak balas : Bilangan koloni bakteria
Manipulated Number of bacterial colonies
(c) Dimalarkan : Kuantiti bakteria / Jenis bakteria
Constant The quantity of bacteria / The type of bacteria K1P3
Bahan Agar-agar nutrien steril, agar-agar steril tanpa nutrien dan kultur bakteria (Bacillus subtilis).
Materials Sterile nutrient agar, sterile agar without nutrient and bacterial culture (Bacillus subtilis).
Radas Piring Petri steril dengan penutup, picagari steril 1 cm³ , silinder penyukat steril, pita selofan dan
Apparatus ketuhar.
Sterile Petri dishes with lids, sterile 1 cm³ syringe, sterile measuring cylinder, cellophane tape and oven. K1P4
Prosedur
Procedure Agar-agar Agar-agar Agar-agar
tanpa nutrien nutrien nutrien kering
Agar without Dry nutrient agar

Nutrient agar
K1 nutrient + +
+ Piring Petri A Piring Petri B Piring Petri C Kultur bakteria
PI Kultur bakteria Petri dish C
Kultur bakteria Petri dish A Petri dish B Bacterial culture
Bacterial culture
1 Bacterial culture
2
1.
3 Sediakan susunan radas seperti di atas.
4 Set up the apparatus as shown above.
2. Tuangkan 10 cm3 agar-agar tanpa nutrien steril, agar-agar nutrien steril, agar-agar nutrien
5
S 3
kering dan 1 cm kultur bakteria masing-masing ke dalam piring Petri A, B dan C.
Pour 10 cm3 of sterile agar without nutrient, sterile nutrient agar, dry agar nutrient and 1 cm3 of bacterial culture
into Petri dishes A, B and C respectively.
3. Tutup piring-piring Petri itu dengan penutup dan lekatkan dengan pita selofan.
Cover the Petri dishes with lids and seal the lids using cellophane tape.
4.
Simpan kesemua piring Petri itu dalam keadaan telangkup pada suhu bilik.
Keep all the Petri dishes in inverted condition at room temperature.
5.
Rekod pemerhatian selepas dua hari.
Record the observations after two days.
Kaedah 1. Susunan radas disediakan seperti yang ditunjukkan / The apparatus was set up as shown.
Method
2. 10 cm3 agar-agar tanpa nutrien steril, agar-agar nutrien steril, agar-agar nutrien kering dan
1 cm3 kultur bakteria masing-masing dituangkan ke dalam piring Petri A, B dan C.

10 cm3 of sterile agar without nutrient, sterile nutrient agar, dry agar nutrient and 1 cm3 of bacterial culture were
poured into Petri dishes A, B and C respectively.
3. Kesemua piring Petri ditutup dengan penutup dan penutup dilekatkan dengan pita selofan.
All the Petri dishes were covered with lids and the lids were sealed using cellophane tape.

4. Kesemua piring Petri disimpan dalam keadaan telangkup pada suhu bilik.
1
All the Petri dishes were kept inverted at room temperature.
5. Pemerhatian direkodkan selepas dua hari.
BAB
Observations were recorded after two days.
Pemerhatian
Observation Kehadiran
Presence of
EKSPERIMEN WAJIB
Piring Petri Bilangan koloni bakteria
Petri dish Number of bacterial colonies
K1 Nutrien Air
PI Nutrient Water
1
2 A Tidak hadir / Absent Hadir / Present Sedikit/ A few
Hadir / Present Hadir / Present

3
B Banyak / Many
S
C Hadir / Present Tidak hadir / Absent Tiada / None
K3P1 K3P2 K3P3
Perbincangan 1. Bagaimanakah kadar pertumbuhan dikira pada akhir eksperimen?

Discussion How is the growth rate of bacteria measured at the end of experiment?
Mengira jumlah koloni bintik putih yang kelihatan.
Calculate the total colonies of white spots appeared.
2. Berdasarkan pemerhatian, berikan satu inferens tentang pertumbuhan bakteria.

Based on the observation, state an inference about the growth of bacteria.
Kadar pertumbuhan bakteria meningkat dalam kehadiran nutrien dan
air .
The growth rate of bacteria increases in the presence of nutrients and water . K4P1
3. Mengapakah piring-piring Petri perlu diletakkan terbalik? Menganalisis

Why must the Petri dishes be placed invertedly?
Untuk mengelakkan air terkondensasi daripada menitis ke atas permukaan agar.
To prevent condensed water from dripping onto the surface of agar.
4. Apa yang menyebabkan mikroorganisma menjadi tidak aktif dan mati apabila berada dalam
persekitaran yang kering?
What causes microorganisms to become inactive and die when they are in a dry condition?
Mikroorganisma tidak dapat menjalankan proses metabolisme sel disebabkan ketiadaan
air.
Microorganisms are unable to carry out cell metabolism process due to the absence of water.
5. Bagaimanakah mikroorganisma seperti kulat dan alga mampu membiak dalam keadaan
yang terlampau kering?
How microorganisms such as fungi and algae can grow in a condition that is too dry?
Kedua-dua kulat dan alga boleh membiak secara aseks melalui pembentukan spora .
Both fungi and algae can reproduce asexually by the formation of spores .
6. Mikroorganisma yang memperoleh nutrien dari sel perumahnya disebut parasit .

The microorganism that obtains nutrients from its host cell is called parasite .
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima ?/ Hypothesis be accepted ? K4P2

Conclusion
2. Mikroorganisma tumbuh dengan lebih pantas dalam keadaan lembap
dan dalam kehadiran nutrien .

Microorganisms grow faster in humid condition and in the presence of
nutrients . K4P3

Tarikh:
EKSPERIMEN Kesan Cahaya terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma

1.4
BAB
Wajib Effect of Light on the Growth of Microorganisms

Pendekatan inkuiri
1
PEKA
Tujuan Mengkaji kesan cahaya terhadap pertumbuhan bakteria.

Aim To study the effect of light on the growth of bacteria. K1P1
EKSPERIMEN WAJIB
Pernyataan Bagaimanakah cahaya mempengaruhi pertumbuhan bakteria?

Masalah How does light affect the growth of bacteria?
Problem Statement
Hipotesis Bakteria tumbuh pesat di dalam gelap berbanding dengan keadaan bercahaya .
Hypothesis
Bacteria grow rapidly in the dark compared to the bright condition. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : Keamatan cahaya

Variables
Light intensity
Manipulated
K1
PI (b) Bergerak balas : Kekeruhan bubur nutrien
1 Cloudiness of the nutrient broth
Manipulated
2
3
4 (c) Dimalarkan Kuantiti bakteria
:
5 Constant Quantity of bacteria K1P3

S
Bahan Kultur bakteria (Bacillus subtilis), bubur nutrien steril dan kapas steril.
Materials Bacteria culture (Bacillus subtilis), sterile nutrient broth and sterile cotton wool.
Radas Tabung uji steril, silinder penyukat steril dan picagari steril 1 cm³.
Apparatus Sterile test tubes, sterile measuring cylinders and sterile 1 cm³ syringe. K1P4
Prosedur A B C
Procedure
Kapas Kapas
Cotton wool Cotton wool
K1
PI
1
5 cm3 bubur nutrien
2 5 cm3 nutrient broth 5 cm3 bubur nutrien
3 5 cm3 nutrient broth
+
4 3
1 cm kultur bakteria +
1 cm3 bacterial culture 1 cm3 kultur bakteria
5 1 cm3 bacterial culture
S Di dalam almari bertutup Di atas meja di dalam makmal
Inside a closed cupboard On a table in the laboratory Di bawah cahaya terang lampu meja
Under the bright light of a table lamp
1. Masukkan 5 cm3 bubur nutrien steril dan 1 cm3 kultur bakteria ke dalam tiga tabung uji
steril berlabel A, B dan C seperti yang ditunjukkan dalam rajah.
Add 5 cm3 of sterile nutrient broth and 1 cm3 of bacterial culture into three sterile test tubes labelled A, B and C as
shown in the diagram.
2. Sumbat mulut setiap tabung uji dengan kapas steril.
Stuff the opening of each test tube with sterile cotton wool.
3. Letakkan tabung uji A ke dalam almari yang bertutup.
Place test tube A inside a closed cupboard.
4. Letakkan tabung uji B di atas meja di dalam makmal.
Place test tube B on the table in a laboratory.
5. Perhatikan kekeruhan bubur nutrien selepas dua hari.
Observe the cloudiness of the nutrient broth after two days

Kaedah 1. 5 cm3 bubur nutrien steril dan 1 cm3 kultur bakteria dimasukkan ke dalam tiga tabung uji
Method
1
steril berlabel A, B dan C seperti yang ditunjukkan dalam rajah.
BAB
5 cm3 of sterile nutrient broth and 1 cm3 of bacterial culture were added into three sterile test tubes labelled A, B
and C as shown in the diagram.
2.
Mulut setiap tabung uji itu disumbat dengan kapas steril.
The opening of each test tube was stuffed with sterile cotton wool.
EKSPERIMEN WAJIB
3.
Tabung uji A diletakkan di dalam almari yang bertutup.
Test tube A was placed inside a closed cupboard.
4. Tabung uji B diletakkan di atas meja di dalam makmal.

Test tube B was placed on a table in the laboratory.
5. Tabung uji C diletakkan di bawah cahaya terang lampu meja.

Test tube C was placed under the bright light of a table lamp.
6.
Kekeruhan bubur nutrien diperhatikan selepas dua hari.

The cloudiness of the nutrient broth was observed after two days.
K1P5
Pemerhatian
Observation Tabung uji Keamatan cahaya Kekeruhan bubur nutrien
Test tube Light intensity Cloudiness of nutrient broth
K1
PI A Gelap / Dark Keruh / Cloudy
1
2 B Malap / Dim Sedikit keruh / Slightly cloudy
3
S C Terang / Bright Tidak keruh / Not cloudy
K3P1 K3P2 K3P3
Perbincangan 1. Berdasarkan pemerhatian, berikan satu inferens tentang pertumbuhan bakteria.

Discussion Based on the observation, give an inference about the growth of bacteria.

K1 Bakteria tumbuh dengan lebih baik dalam keadaan gelap .
PI dark
Bacteria grow better in condition.
1
2
2. Mikroorganisma kelas yang manakah tumbuh subur di dalam keadaan bercahaya? Mengapa?
3
Which class of microorganisms grow well in the light? Why? Menganalisis
S
Alga
kerana perlu menjalankan fotosintesis .
Algae because they need to carry out photosynthesis .
3. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi bakteria.

Based on this experiment, state the operational definition for bacteria.
Bakteria ialah mikroorganisma yang menyebabkan kekeruhan bubur nutrien dalam

keadaan yang gelap.
Bacteria are microorganisms which cause cloudiness of nutrient broth in dark condition.
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima ?

Conclusion

Hypothesis is accepted ? K4P2
2. Bakteria tumbuh dan membiak dengan pesat dalam keadaan gelap .

Bacteria grow and reproduce rapidly in dark condition.

Tarikh:
EKSPERIMEN Kesan Suhu terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma

1.5
BAB
Wajib Effect of Temperature on the Growth of Microorganisms

Pendekatan inkuiri
PEKA
1
Tujuan Mengkaji kesan suhu terhadap pertumbuhan bakteria.

Aim To study the effect of temperature on the growth of bacteria. K1P1
EKSPERIMEN WAJIB
Pernyataan Bagaimanakah suhu mempengaruhi pertumbuhan bakteria?

Masalah How does temperature affect the growth of bacteria?
Problem Statement
Hipotesis Bakteria tumbuh dan membiak dengan pesat pada suhu 37°C tetapi tidak pada suhu
Hypothesis
yang sangat rendah atau sangat tinggi .
Bacteria grow and reproduce rapidly at the temperature of 37°C but not at a very low or very high
temperatures. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : Suhu

Variables
Temperature
Manipulated
(b) Bergerak balas : Bilangan koloni bakteria

Number of bacterial colonies
Manipulated
(c) Dimalarkan Kuantiti bakteria / Jenis bakteria

:
Quantity of bacteria / The type of bacteria
Constant
K1P3
Bahan Agar-agar nutrien steril dan kultur bakteria (Bacillus subtilis).

Materials Sterile nutrient agar and bacterial culture (Bacillus subtilis).
Radas Piring Petri steril dengan penutup, silinder penyukat steril, picagari steril 1 cm³, pita selofan,
Apparatus ketuhar dan peti sejuk.
Sterile Petri dishes with lids, sterile measuring cylinders, sterile 1 cm³ syringe, cellophane tape, oven and refrigerator.
K1P4
Prosedur 1. Labelkan empat piring Petri steril yang mengandungi agar-agar nutrien sebagai A, B, C
Procedure dan D.
Label four sterile Petri dishes containing sterile nutrient agar as A, B, C and D.
K1
PI Agar-agar nutrien lembap Agar-agar nutrien lembap
Piring petri
1 Petri dish Moist nutrient agar Moist nutrient agar Piring petri
Piring petri Petri dish
2 A B Petri dish C D
3
4
5
S
60°C 37°C 30°C 5°C
2. Letakkan 1 cm3 kultur bakteria di atas permukaan agar-agar di dalam setiap piring Petri itu.
Place 1 cm3 of bacterial cultures onto the surface of the agar in each Petri dish.
3. Tutup piring Petri dengan penutup dan lekatkan dengan pita selofan.
Cover the Petri dishes with lids and seal the lids using cellophane tape.
4. Simpan piring Petri A dan B masing-masing di dalam ketuhar yang ditetapkan pada suhu
60°C dan 37°C.
Store Petri dishes A and B in ovens set at temperatures of 60°C and 37°C respectively.
5. Simpan piring Petri C di dalam makmal pada suhu bilik, kira-kira 30°C.
Store Petri dish C in a laboratory at room temperature, approximately 30°C.

6. Simpan piring Petri D di dalam peti sejuk yang ditetapkan pada suhu 5 °C.
Store Petri dish D in a refrigerator set at 5°C.
1
7. Perhatikan dan catatkan bilangan koloni bakteria selepas dua hari.
BAB
Observe and record the number of bacterial colonies after two days.
Kaedah 1. Empat piring Petri steril yang mengandungi agar-agar nutrien steril dilabelkan sebagai A, B,
Method
C dan D.

EKSPERIMEN WAJIB
Four sterile Petri dishes containing sterile nutrient agar were labelled as A, B, C and D.
2.
1 cm³ kultur bakteria diletakkan ke atas permukaan agar-agar di dalam setiap piring Petri itu.
1 cm³ of bacterial cultures were placed onto the surface of the agar in each Petri dish.
3.
Piring-piring Petri itu ditutup dengan penutup dan dilekatkan dengan pita selofan.
The Petri dishes were covered with lids and the lids were sealed using cellophane tape.
4.
Piring Petri A dan B masing-masing disimpan di dalam ketuhar yang ditetapkan pada suhu
60°C dan 37°C.
Petri dishes A and B were stored in ovens set at 60°C and 37°C respectively.
5. Piring Petri C disimpan di dalam makmal pada suhu bilik, kira-kira 30°C.
Petri dish C was stored in the laboratory at room temperature, approximately 30°C.
6. Piring Petri D disimpan di dalam peti sejuk yang ditetapkan pada suhu 5°C.
Petri dish D was stored in a refrigerator set at 5°C.
7.
Bilangan koloni bakteria diperhatikan dan dicatatkan selepas dua hari.
The number of bacterial colonies was observed and recorded after two days.
K1P5
Pemerhatian
Observation Piring Petri Suhu (°C) Bilangan koloni bakteria
Petri dish Temperature (°C) Number of bacterial colonies
K1
PI A 60 Tiada / None
1
2
B 37 Sangat banyak / Vast
3
S
C 30 Banyak / Many
D 5 Tiada / None
K3P1 K3P2 K3P3
Perbincangan 1. Berikan satu inferens tentang bilangan koloni bakteria pada suhu 60°C dan 5°C.
Discussion Give an inference on the number of bacterial colonies at temperatures 60°C and 5°C.
Suhu-suhu itu tidak sesuai untuk pertumbuhan bakteria.
K1
PI not suitable
1
The temperatures are for the growth of bacteria. K4P1
2
3 2. Berdasarkan pemerhatian, tandakan (3) suhu optimum untuk bakteria bertumbuh.
S Based on the observation, mark (3) the optimum temperature for the bacteria to grow.

5°C ✓ 37°C 60°C

3. Terangkan mengapa bakteria menjadi tidak aktif apabila

Explain why bacteria becomes inactive when
BAB
(a) suhu terlalu tinggi

the temperature is very high
1
Suhu yang tinggi boleh menyebabkan enzim bakteria ternyahasli

High temperatures cause denaturation of bacterial enzyme
EKSPERIMEN WAJIB
(b) suhu terlalu rendah

the temperature is very low
Suhu yang rendah boleh menyebabkan bakteria menjadi kurang aktif
Low temperatures cause bacteria to become less active
4. Apakah suhu optimum bagi bakteria parasitik yang hidup dalam badan manusia? Terangkan
jawapan anda.
What is the optimum temperature for parasitic bacteria that live inside the human body? Explain your answer.
37°C, kerana ini adalah suhu badan manusia.

37°C, because this is the human body temperature
5. Suhu manakah yang akan memusnahkan mikroorganisma dan sporanya?

Which temperature will destroy the microorganism and its spores?
0°C 37°C 60°C ✓ 121°C

6. Nyatakan dua langkah berjaga-jaga yang diambil dalam eksperimen ini.

State two precautions taken in this experiment.
(a) Basuh tangan sebelum dan selepas menjalankan eksperimen.

Wash hands before and after carrying out the experiment.
(b) Jangan sentuh agar-agar nutrien di dalam piring Petri dengan tangan.
Do not touch the nutrient agar in the Petri dish with hands.
7. Terangkan bagaimana alat pembedahan di hospital disteril.

Explain how surgical equipment in the hospital is sterilised.
Autoklaf
digunakan untuk mensteril alat pembedahan dengan mendedahkannya
kepada tekanan tinggi stim tepu pada 121°C. Suhu yang tinggi boleh membunuh
semua mikroorganisma.
Autoclave is used to sterilise surgical equipment by exposing them to a high pressure saturated steam
at 121°C. This high temperature can kill all the microorganisms.
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima ?

Conclusion

Hypothesis is accepted ? K4P2
2. Bakteria tumbuh dan membiak dengan sangat pesat pada suhu optimum 37°C
tetapi menjadi tidak aktif pada suhu yang sangat rendah dan mati pada suhu
yang sangat tinggi .
Bacteria grow and reproduce very rapidly at the optimum temperature of 37°C but become inactive
at a very low temperature and die at a very high temperature. K4P3

Tarikh:
EKSPERIMEN Kesan pH terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma
1
Wajib 1.6 Effect of pH on the Growth of Microorganisms
Pendekatan inkuiri
BAB
PEKA
Tujuan Mengkaji kesan pH terhadap pertumbuhan bakteria.

Aim To study the effect of pH on the growth of bacteria. K1P1
Pernyataan Bagaimanakah pH mempengaruhi pertumbuhan bakteria?
EKSPERIMEN WAJIB
Masalah How does pH affect the growth of bacteria?
Problem Statement
Hipotesis Bakteria tumbuh subur dalam keadaan neutral tetapi tidak dalam keadaan
Hypothesis
berasid atau beralkali .
Bacteria grow well in neutral condition but not in acidic or alkaline
conditions. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : pH bubur nutrien

Variables
pH of nutrient broth
Manipulated
(b) Bergerak balas : Kekeruhan bubur nutrien

The cloudiness of the nutrient broth
Manipulated
(c) Dimalarkan Kuantiti bakteria / Jenis bakteria

:
Quantity of bacteria / Type of bacteria
Constant
K1P3
Bahan Bubur nutrien steril, kultur bakteria (Bacillus subtilis), asid hidroklorik cair, natrium hidroksida
Materials cair dan air suling.
Sterile nutrient broth, bacterial culture (Bacillus subtilis), dilute hydrochloric acid, dilute sodium hydroxide and distilled
water.
Radas Tabung uji, picagari steril 1 cm3 dan kapas steril.

Apparatus Test tube, sterile 1 cm3 syringe and sterile cotton wool. K1P4
Prosedur 1. Sediakan susunan radas seperti ditunjukkan pada rajah di bawah.

Procedure Set up the apparatus as shown in the diagram below.
K1 A B C
PI Kapas Kapas Kapas
1 Cotton wool Cotton wool Cotton wool
2 5 cm3 bubur nutrien 5 cm3 bubur nutrien 5 cm3 bubur nutrien
3 5 cm3 nutrient broth 5 cm3 nutrient broth 5 cm3 nutrient broth
4 + + +
1 cm3 kultur bakteria 1 cm3 kultur bakteria 1 cm3 kultur bakteria
5
1 cm3 bacterial culture 1 cm3 bacterial culture 1 cm3 bacterial culture
S + + +
asid / acid alkali / alkali air suling / distilled water
2. Tuang 5 cm3 bubur nutrien steril dan 1 cm3 kultur bakteria ke dalam tabung uji yang berlabel
A, B dan C.
Pour 5 cm3 of the sterile nutrient broth and 1 cm3 of the bacterial culture into test tubes labelled A, B and C.
3. Tambahkan beberapa titis asid hidroklorik cair, natrium hidroksida cair dan air suling
masing-masing ke dalam tabung uji A, B dan C.
Add a few drops of dilute hydrochloric acid, dilute sodium hydroxide and distilled water into test tube A, B and C
respectively.
4. Sumbat mulut setiap tabung uji dengan kapas steril.
Stuff the opening of each test tube with sterile cotton wool.
5. Biarkan semua tabung uji selama dua hari.
Leave all the test tubes for two days.
6. Catatkan pemerhatian anda selepas dua hari.
Record your observations after two days.

Kaedah 1. Susunan radas disediakan seperti yang ditunjukkan pada rajah.

Method
BAB
The apparatus was set up as shown in the diagram.
2. 5 cm3 bubur nutrien steril dan 1 cm3 kultur bakteria dituangkan ke dalam tabung uji A, B dan C.
1
5 cm3 of sterile nutrient broth and 1 cm3 of the bacterial culture were poured into Petri dishes A, B and C.
3. Beberapa titis asid hidroklorik cair, natrium hidroksida cair dan air suling masing-masing
EKSPERIMEN WAJIB
ditambahkan ke dalam tabung uji A, B dan C.

A few drops of dilute hydrochloric acid, dilute sodium hydroxide and distilled water were added into test tubes A,
B and C.
4. Mulut setiap tabung uji ditutup dengan kapas steril.

The opening of each test tube was stuffed with sterile cotton wool.
5. Semua tabung uji dibiarkan selama dua hari. / All the test tubes were left for two days.
6. Pemerhatian dicatatkan selepas dua hari. / Observations were recorded after two days.
Pemerhatian
Observation Tabung uji Keadaan bubur nutrien Kekeruhan bubur nutrien
Test tube Condition of the nutrient broth Cloudiness of the nutrient broth
K1
A Berasid / Acidic Sedikit keruh / Slightly cloudy
PI
Sedikit keruh / Slightly cloudy

1
B Beralkali / Alkaline
2
C Neutral / Neutral Sangat keruh / Very cloudy
3
S
K3P1 K3P2 K3P3
Perbincangan 1. Berdasarkan pemerhatian, berikan satu inferens tentang pertumbuhan bakteria di dalam
Discussion keadaan berasid dan beralkali.
Based on the observation, give an inference on the growth of bacteria in acidic and alkaline conditions.
K1
PI Keadaan berasid dan beralkali tidak sesuai untuk pertumbuhan bakteria.
1
Acidic and alkaline conditions are not suitable for the growth of bacteria. K4P1
2
3 2. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi pertumbuhan bakteria.
S Based on this experiment, state the operational definition for bacterial growth.
Pertumbuhan bakteria ialah proses yang menyebabkan bubur nutrien menjadi
sangat keruh dalam keadaan neutral / pH 7 .
Bacterical growth is a process that causes the nutrient broth to become

very cloudy in neutral condition / pH 7 .
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima ? / Hypothesis is accepted ? K4P2

Conclusion
2. Bakteria tumbuh subur dalam keadaan neutral tetapi tidak dalam keadaan
berasid atau beralkali .
Bacteria grow well in neutral condition but not in acidic or alkaline
conditions. K4P3
3. Nyatakan satu aplikasi kesan pH terhadap pertumbuhan mikroorganisma dalam kehidupan

harian.
State one application of the effect of pH on the growth of microorganisms in daily life.
Larutan iodin ialah asid lemah yang digunakan sebagai antiseptik yang disapu pada
permukaan kulit yang luka untuk menghalang pertumbuhan bakteria.
Iodine solution is a weak acid used as an antiseptic which is applied to the surface of an injured skin to prevent the
growth of bacteria.

Tarikh:
Standard Kandungan 1.2 Mikroorganisma berfaedah
1
AKTIVITI Kegunaan dan Peranan Mikroorganisma Berfaedah
Perbincangan 1.7
BAB
Uses and Roles of Beneficial Microorganisms
Kontekstual
1. Pencernaan makanan / Food digestion
selulosa protozoa glukosa vitamin K

cellulose protozoa glucose vitamin K

(a) Protozoadan bakteria yang hidup di dalam salur pencernaan herbivor menghasilkan selulase
untuk mencernakan selulosa menjadi glukosa .
Protozoa and bacteria that live in the digestive tract of herbivores Bakteria dijumpai dalam perut lembu
Bacteria found in the stomach of a cow
pro duce cellulase that helps to digest cellulose to b ecome
glucose .
(b) Bakteria dalam usus besar manusia makan makanan tidak tercerna
dan menghasilkan vitamin K dan vitamin B yang diserap oleh
badan manusia.
Bacteria in the large intestine of humans feed on indigested food and produce
vitamin K and vitamin B which are absorbed by the human body.
2. Penguraian / Decomposition
lebih ringkas penguraian karbon dioksida kulat kompleks

simpler decomposition carbon dioxide fungi complex

(a) Penguraian dijalankan oleh mikroorganisma seperti bakteria dan kulat .

Decomposition is carried out by microorganisms such as bacteria and fungi .
(b) Molekul-molekul kompleks dalam organisma mati dan mereput diuraikan menjadi molekul-molekul
yang lebih ringkas seperti karbon dioksida , air dan ammonia.
Complex molecules in the dead and decaying organisms are broken down into
simpler molecules such as carbon dioxide , water and ammonia.
3. Perubatan / Medicine
penisilin gonorea antibiotik vaksin

penicillin gonorrhoea antibiotics vaccines
mati keimunan merangsang antibodi
dead immunity stimulate antibodies

(a) Antibiotik dihasilkan daripada mikroorganisma seperti bakteria dan kulat. Contoh antibiotik ialah
penisilin yang dihasilkan daripada sejenis kulat yang digunakan untuk
merawat gonorea , sifilis dan pneumonia.
Antibiotics are produced from microorganisms such as bacteria and fungi. An
example of antibiotic is penicillin produced from a fungus and is used to treat

gonorrhoea , syphilis and pneumonia.

(b) Vaksin dihasilkan daripada mikroorganisma yang telah dilemahkan atau mati .
merangsang antibodi
BAB
Bahan ini digunakan untuk penghasilan untuk memberi

keimunan terhadap penyakit.
1
Vaccines are produced from weakened or dead microorganisms. They are used to stimulate
the production of antibodies in order to provide immunity towards diseases.
4. Pertanian / Agriculture
protein subur nitrat pengikat nitrogen humus

proteins fertile nitrates nitrogen-fixing humus
(a) Pengurai menambahkan humus dalam tanah dan menjadikan tanah itu subur .
Decomposers add humus to the soil and make the soil fertile .
(b) Bakteria pengikat nitrogen yang hidup di dalam nodul akar tumbuhan kekacang membekalkan
tumbuhan itu dengan nitrat . Bahan ini digunakan oleh tumbuhan untuk membuat
protein .
Nitrogen-fixing bacteria that live in the root nodules of leguminous plants provide the plants with nitrates . This
substance is used by the plants to make proteins .
5. Perindustrian / Industry
roti mentega yis cuka

bread butter yeast vinegar
bakteria petroleum wain bijih timah
bacteria petroleum wine tin ores Video
Perindustrian Mikroorganisma Hasil pengeluaran

Industry Microorganisms Products
Roti , wain dan bir

Yis
Yeast Bread wine
, and beer
Makanan
Food
Keju, krim, yogurt, mentega dan cuka
Bakteria
Bacteria butter vinegar
Cheese, cream, yogurt, and
Menulenkan petroleum dan bijih timah

Perlombongan
Mining petroleum tin ores
To purify and
Tali Tali dan kain

Rope Bakteria Rope and cloth
Bacteria
Mengurai tisu lembut yang melekat pada kulit haiwan.
Kulit yang bersih digunakan untuk menghasilkan barangan
Kulit
Leather kulit.
Decomposes the soft tissues attached on the skin of animals. The clean
skin is used to produce leather product.


Tarikh:
Kegunaan Mikroorganisma dalam Bioteknologi
AKTIVITI dan Kelestarian Alam Sekitar
1
Perbincangan 1.8 Use of Microorganisms in Biotechnology and Sustainability
of the Environment
BAB
Kontekstual
Pembuatan baja organik cecair daripada sisa buah-buahan / Manufacture of liquid organic fertiliser from fruit waste
Sisa dapur Fermentasi Kulit telur Mucor sp. Bacteria Pertanian

Kitchen waste Fermentation Egg shell Mucor sp. Bacteria Agriculture
1. Sisa dapur seperti kulit buah-buahan, kulit telur dan roti yang sudah melepasi tarikh luput akan
dibuang begitu sahaja.
Kitchen waste such as rind, eggshells and bread that has passed the expiration date will be discarded immediately.
2. Timbunan sisa dalam tong sampah dan di tapak pelupusan sampah akan menghasilkan bau yang busuk.
Garbage piles in the trash and at the landfill will produce a foul odor.
3. Masalah ini dapat diatasi dengan mengitar semula sisa dapur melalui proses fermentasi bagi menghasilkan
baja organik cecair dalam bidang pertanian .
This problem can be overcome by recycling the kitchen waste through fermentation process to produce liquid organic fertiliser in
agriculture .
4. Proses ini dapat dijalankan dengan bantuan mikroorganisma seperti bakteria dan kulat.
This process can be carried out with the help of microorganisms such as bacteria and fungi.
5. Selain daripada tindakan Mocur sp.
pada roti yang melepasi tarikh luput, minuman yang mengandungi
bakteria Lactobacillus sp. juga membantu proses fermentasi sisa tersebut.
Apart from the actions of Mucor sp. on bread past the expiration date, beverages containing bacteria Lactobacillus sp. also
helps the fermentation process of the residue.
Rawatan sisa kumbahan dengan menggunakan mikroorganisma / Treatment of sewage waste using microorganisms
Kumbahan Karbon dioksida Enapcemar Meningkat Lactobacillus sp. Bakteria Gas metana
Sewage Carbon dioxide Sludge Increase Lactobacillus sp. Bacteria Methane gas
1. Kumbahan daripada rumah dan industri disalurkan ke Garam Oksigen Campuran kumbahan,
dalam tangki mendapan yang besar di loji rawatan kumbahan. mineral Oxygen mineral dan oksigen
Mineral Mixture of sewage,
Sewage from housejolds and industries is channelled into large Bioreaktor salts minerals and
oxygen
settling tanks in sewage treatment plants. Bioreactor
2. Semasa rawatan, bakteria

dalam kumbahan tersebut
akan menguraikan bahan organik menjadi air, karbon dioksida ,
gas mentana .
Air yang dirawat
garam mineral dan Kumbahan
Treated water
During treatment, bacteria ini the sewage will decompose the organic Sewage
matter into water, carbon dioxide , mineral salts and methane gas .
3. Air kumbahan daripada singki dapur dialirkan ke longkang menyebabkan wujudnya enapan pepejal secara
perlahan-lahan pada dinding sebelah dalam longkang yang dikenali sebagai enapcemar .
Sewage from the kitchen sink is drained into the drain causing the formation of solid sediment slowly on the inner wall of the drain known
as sludge.
4. Rawatan serum bakteria Lactobacillus sp. yang merupakan bakteria asid laktik atau bakteria probiotik dapat
dijadikan sebagai pencuci semula jadi. Bakteria ini boleh dihasilkan dalam kuantiti yang banyak menggunakan
air sisa basuhan beras yang difermentasikan dan dicampurkan dengan susu.
Lactobacillus sp. bacterial serum treatment which is lactic acid bacteria or probiotic bacteria can be used as a natural cleanser. The
bacteria can be produced in large quantities by using fermented rice wastewater mixed with milk.
5. Kadar pembiakan bakteria akan meningkat dan kuantiti serum yang dihasilkan juga banyak dapat merawat
bahan enapcemar yang berada di longkang.
The rate of bacterial growth will increase and the quantity of serum produced can also treat a lot of sludge that is in the drain.

Tarikh:
Standard Kandungan 1.3 Pencegahan dan Rawatan Penyakit yang Disebabkan oleh Mikroorganisma
BAB
AKTIVITI Teknik Aseptik

Perbincangan 1.9 Aseptic Techniques
Kontekstual
1
1. Teknik aseptik bermaksud menggunakan amalan dan prosedur untuk mewujudkan keadaan yang bebas dari
pencemaran oleh mikroorganisma.
Aseptic technique means using practices and procedures to create conditions free from contamination by microorganisms.
Teknik aseptik
Aseptic techniques
Pensterilan Pendidihan
Sterilisation Boiling
• Pensterilan ialah satu proses untuk • Mendidihkan objek seperti botol susu di
membunuh atau menyingkirkan membunuh
dalam air selama 20 minit dapat
mikroorganisma daripada sebarang objek atau semua mikroorganisma kecuali sporanya.
persekitaran. milk bottle
Boiling objects such as in water for
Sterilisation is a process to kill or to remove
20 minutes can kill all the microorganisms
microorganisms from any objects or surroundings.
except their spores.
Penggunaan disinfektan Antiseptik

Using disinfektan Antiseptic
• Disinfektan selalunya digunakan untuk • Antiseptik merupakan bahan kimia yang
membunuh mikroorganisma pada cadar dan digunakan untuk membunuh atau merencatkan
lantai. pertumbuhan mikroorganisma pada kulit terutama
Disinfectants are usually used to kill pada luka.
microorganisms on bed sheets and floors. Antiseptics are chemicals used to kill or inhibit the
kulit growth of microorganisms on the skin, especially on wounds.
• Bahan ini tidak boleh disapu pada
manusia kerana boleh merosakkan tisu badan • Bahan ini mencegah pertumbuhan
manusia. mikroorganisma tanpa merosakkan
This substance should not be applied to human tisu badan manusia.
skin as it can destroy the human body tissues. This substance prevents the growth of microorganisms without
tissue
• Antara contoh disinfektan ialah larutan peluntur , destroying the human body .
gas klorin, fenol dan lisol. • Antara contoh antiseptik ialah larutan iodin ,
Examples of disinfectants are bleach solution , chlorine gas, hidrogen peroksida dan etanol .
phenol and lysol. Examples of antiseptics are iodine solution , hydrogen
peroxide and ethanol .
Penggunaan sinaran
Using radiation
• Sinar gama – Sinaran ini digunakan untuk mensterilkan makanan di dalam bekas
bertutup dan barangan plastik kerana dapat memusnahkan semua virus dan
bakteria termasuk spora nya.
Gamma ray – The ray is used to sterilise food in covered containers and plastic items because
it can destroy all viruses and bacteria including their spores .
• Sinar ultraungu – Sinaran ini digunakan untuk mensterilkan udara di dalam bilik
pembedahan kerana dapat membunuh semua mikroorganisma .
Ultraviolet ray – The ray is used to sterilise the air in operating theatres because it can kill all the
microorganisms .

Tarikh:
EKSPERIMEN Kesan Antibiotik terhadap Pertumbuhan Bakteria
1
Wajib 1.10 Effect of Antibiotics on Bacterial Growth
Pendekatan inkuiri
BAB
PEKA
Tujuan Mengkaji kesan kepekatan antibiotik terhadap pertumbuhan bakteria.

Aim To study the effect of antibiotic concentration on bacterial growth. K1P1
Pernyataan Adakah kepekatan antibiotik yang berbeza mempengaruhi pertumbuhan bakteria?
EKSPERIMEN WAJIB
Masalah Do different concentration of an antibiotic affected bacterial growth?
Problem Statement
Hipotesis Semakin tinggi kepekatan antibiotik, semakin luas kawasan jernih di atas permukaan
Hypothesis agar-agar nutrien.
The higher the concentration of an antibiotic, the larger the clear area on the surface of the nutrient agar. K1P2
Pemboleh Ubah (a) Dimanipulasikan : Kepekatan antibiotik

Variables
The concentration of the antibiotic
Manipulated
(b) Bergerak balas : Keluasan kawasan jernih

The size of the clear area
Manipulated
(c) Dimalarkan : Jenis antibiotik, jenis bakteria, isi padu bakteria yang digunakan

Constant The type of antibiotic, the type of bacteria, the volume of bacteria used K1P3
Bahan Agar nutrien steril, kultur bakteria Bacillus subtilis

Materials Sterile nutrient agar, cultures of bacteria Bacillus subtilis
Radas Piring petri steril, pita selofan, picagari 1 cm3, cakera antibiotik berkepekatan tinggi, cakera
Apparatus antibiotik berkepekatan rendah dan forseps.
Sterile petri dish, cellophane tape, 1 cm3 syringe, antibiotic disc with a high concentration, antibiotic disc with a low
concentration and forceps K1P4
Prosedur
Procedure
Cakera antibiotik berkepekatan rendah Agar nutrien + kultur bakteria
K1 Antibiotic disc with a low concentration Nutrient agar + bacterial culture
PI
1
2 Piring Petri Cakera antibiotik berkepekatan tinggi
Petri dish Antibiotic disc with a high concentration
3
4
1.
5
Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah.
S
Set up the apparatus as shown in the diagram.
2. Isi piring Petri dengan 5 cm3 agar nutrien steril dan 1 cm3 kultur bakteria.
Fill a Petri dish with 5 cm3 of sterile nutrient agar and 1 cm3 of bacterial culture.
3. Letakkan cakera antibiotik berkepekatan tinggi dan cakera antibiotik berkepekatan rendah
di atas permukaan agar nutrien.
Place an antibiotic disc with a high concentration and another antibiotic disc with a low concentration onto the
surface of the nutrient agar.
4. Tutup piring Petri dengan penutup dan lekatkan penutup itu menggunakan pita selofan.
Cover the Petri dish with a lid and seal the lid by using cellophane tape.
5. Terbalikkan piring Petri dan biarkan selama dua hari dalam suhu bilik.
Invert the Petri dish and leave it aside for two days at room temperature.
6. Rekod dan lukiskan rajah untuk menunjukkan keadaan agar nutrien pada akhir eksperimen.
Record and draw a diagram to show the condition of the nutrient agar at the end of the experiment.
Kaedah 1. Susunan radas sediakan seperti yang ditunjukkan dalam rajah.

Method
The apparatus was set up as shown in the diagram.

2. Piring Petri diisi dengan 5 cm3 agar nutrient steril dan 1 cm3 kultur bakteria.
BAB
A Petri dish was filled with 5 cm3 of sterile nutrient agar and 1 cm3 of bacterial culture.
3. Cakera antibiotik berkepekatan tinggi dan cakera antibiotik berkepekatan rendah diletakkan
1
di atas permukaan agar nutrien.

An antibiotic disc with a high concentration and another antibiotic disc were placed with a low concentration onto
EKSPERIMEN WAJIB
the surface of the nutrient agar.
4. Piring Petri ditutup dengan penutup dan penutup itu dilekatkan menggunakan pita selofan.
The Petri dish was covered with a lid and the lid was sealed by using cellophane tape.
5. Piring Petri terbalikkan dan dibiarkan selama dua hari dalam suhu bilik.
The Petri dish was inverted and it was left aside for two days at room temperature..
6. Rajah untuk menunjukkan keadaan agar nutrien direkodkan dan dilukis pada akhir eksperimen.
A diagram to show the condition of the nutrient agar was recorded and drawn at the end of the experiment.
Pemerhatian Kepekatan antibiotik Keluasan kawasan jernih

Observation
Concentration of antibiotic Size of the clear area
Kepekatan tinggi / High concentration Lebih luas / Larger
Kepekatan rendah / Low concentration Kurang luas / Smaller
K3P1 K3P2 K3P3

Kawasan jernih
Clear area
Perbincangan 1. Berdasarkan pemerhatian, jenis cakera antibiotik yang manakah lebih berkesan untuk
Discussion mengawal pertumbuhan bakteria?
Based on the observations, which type of antibiotic disc is more effective in controlling the bacterial growth?
Cakera antibiotik berkepekatan tinggi / Antibiotic disc with a high concentration K4P1
2. Apakah inferens yang dapat anda buat berdasarkan pemerhatian di dalam piring Petri?
What inference can you make based on the observation in the Petri dish?
Antibiotik merencatkan pertumbuhan bakteria.
Antibiotics inhibit the growth of bacteria.
3. Nyatakan definisi secara operasi bagi antibiotik.
State the operational definitiaon for antibiotic.
Antibiotik ialah bahan yang menghasilkan kawasan jernih di atas permukaan agar nutrien.
An antibiotic is a substance that produces a clear area on the surface of the nutrient agar.
4. Reema menghidapi selesema dan dia pergi berjumpa doktor. Tetapi, doktor tidak memberi
sebarang antibiotik kepadanya. Mengapa?
Reema had a cold and she went to see a doctor. But, the doctor did not give her any antibiotics. Why?
Antibiotik tidak dapat memusnahkan virus .
Antibiotics cannot destroy virus .
Kesimpuan 1. Hipotesis diterima ? / Hypothesis is accepted ? K4P2

Conclusion
2. Semakin tinggi kepekatan antibiotik, semakin luas kawasan jernih di atas permukaan
agar-agar nutrien.
The higher the concentration of an antibiotic, the larger the clear area on the surface of the nutrient agar.

Tarikh:
AKTIVITI Kaedah Rawatan Penyakit Berjangkit
1
Perbincangan 1.11 Methods of Treatment of Infectious Diseases
Kontekstual
BAB
1. Berdasarkan maklumat yang diberi, nyatakan jenis ubat yang digunakan.
Based on the information given, state the types of medicine used.
Anti-virus Antibiotik Anti-kulat

Antiviral Antibiotik Antifungal
• Digunakan untuk merawat • Dihasilkan oleh kulat untuk • Disapu pada permukaan
penyakit seperti herpes, kayap membunuh bakteria kulit untuk merawat penyakit
dan demam cacar air Produced by fungi to kill bacteria seperti panau, kurap dan
Used to treat diseases such as herpes, • Diberikan oleh doktor yang penyakit kaki makan air
shingles and chickenpox perlu dimakan mengikut masa (athlete’s foot).
• Ubat ini melambatkan dan jumlah yang ditetapkan. Applies on the surface of the skin
pertumbuhan serta perebakan Given by the doctor who needs to to treat diseases such as scabies,
mikroorganisma supaya badan be eaten according to the time and ringworm and athlete’s foot disease
boleh melawan jangkitan amount set. • Ubat ini dapat melegakan
This drug slows down the growth and • Contoh: Penisilin dan gejala jangkitan seperti
spread of microorganisms so that the streptomisin kegatalan dan kulit retak
body can fight infection Example: Penisillin and streptomysin dan dapat menghapuskan
mikroorganisma penyebab
penyakit ini
This medicine can relieve the
symptoms of infections such as itching
and cracked skin and can eliminate the
microorganisms that cause the disease
2. Isi tempat kosong tentang bahaya penggunaan ubat-ubatan tanpa pengawasan dan preskripsi doktor.
Fill in the blanks on the dangers of using drugs without medical advice and doctor’s prescription.
ketahanan patogen sama alahan

resistance pathogens same allergies
maut menyembuhkan masih hidup penisilin
death cure surviving penicillin
(a) Antibiotik seperti penisilin boleh menyebabkan seseorang yang alah pada antibiotik tertentu
menderita alahan yang serius yang mungkin membawa maut .
Antibiotics such as penicillin can cause a person who is allergic to a certain antibiotic to suffer from serious
allergies that could lead to death .
(b) Jika dimakan tidak berdasarkan masa dan kuantiti yang betul, semua patogen mungkin tidak
mati, patogen yang masih hidup akan membina ketahanan terhadap antibiotik. Maka,
antibiotik yang sama tidak dapat menyembuhkan penyakit yang sama pada masa hadapan.
If consumed not based on allocated time and quantity, all pathogens may not be killed, the surviving
pathogens will develop resistance towards the antibiotic. Hence, the same antibiotic will not be
able to cure the same disease in the future.

Tarikh:
Praktis SPM
BAB
Soalan Objektif
1
1. Puan Maimun ingin membuat roti 5. Antara yang berikut, mikroorganisma 9. Rajah 2 menunjukkan sebalang
yang lembut. Antara mikroorganisma yang manakah hanya boleh dilihat sayuran yang diproses.
berikut, yang manakah digunakan menggunakan mikroskop elektron? Diagram 2 shows a jar of processed
untuk membuat roti? Which of the following microorganism vegetable.
Puan Maimun wants to make soft bread. can only be seen using electron
Which of the following microorganisms microscope?
Vinegar
is used in the bread making? A Virus C Alga Cuka Mustard
A Yis C Bakteria Virus Algae Sawi
Yeast Bacteria B Bakteria D Kulat
Bacteria Fungi Rajah 2 / Diagram 2
B Mukor D Protozoa
Mucor Protozoa Apakah faktor yang membantu
6. Mikroorganisma yang manakah sayuran itu tahan lama?
boleh menukar tumbuhan dan What is the factor that helps the
2. Rajah 1 menunjukkan contoh-contoh
haiwan yang mati kepada sebatian vegetable to last longer?
mikroorganisma.
ammonia? A Suhu C Nilai pH
Diagram 1 shows some examples of
microorganisms. Which microorganism is able to Temperature pH value
convert dead plants and animals to B Nutrien D Kelembapan
ammonium compounds? Nutrient Humidity
A Virus C Protozoa
Virus Protozoa 10. Rajah 3 menunjukkan tindakan suatu
B Alga D Bakteria bahan kimia ke atas koloni bakteria.
Algae Bacteria Diagram 3 shows the action of a chemical
Rajah 1 / Diagram 1 substance on a colony of bacteria.
Kumpulan yang manakah mewakili 7. Mikroorganisma yang manakah Koloni bakteria
boleh menjalankan fotosintesis? Bacterial colony
mikroorganisma itu?
Which group represents the Which microorganism causes Bahan Q
Substance Q Kawasan jernih
microorganisms? poliomyelitis? Clear area
A Alga C Protozoa A Bakteria C Kulat
Algae Protozoa Bacteria Fungi
Rajah 3 / Diagram 3
B Virus D Bakteria B Protozoa D Virus
Protozoa Virus Apakah bahan Q?
Virus Bacteria
What is substance Q?
3. Suhu yang manakah akan 8. Seorang budak lelaki telah berjumpa A Antibodi C Antibiotik
doktor kerana mengalami demam Antibody Antibiotic
menyebabkan mikroorganisma
tidak aktif? selesema. Doktor hanya memberikan B Antiseptik D Antiserum
ubat tahan sakit kepada budak Antiseptic Antiserum
Which temperature will cause
microorganisms to be inactive? lelaki itu. Mengapakah doktor tidak 11. Rajah 4 menunjukkan satu kelas
A 0°C memberikan antibiotik kepada budak mikroorganisma.
B 37°C lelaki itu? Diagram 4 shows a class of
A boy went to see a doctor because microorganism.
C 60°C he was having cold. The doctor only
D 121°C gave him painkillers. Why didn’t the
doctor give antibiotic to the boy?
4. Antara mikroorganisma berikut, A Antibiotik boleh melemahkan
yang manakah membiak dengan lagi sistem pertahanan badan
cara menjangkiti sel perumah? Antibiotic can weaken the body
Which of the following microorganisms immune system
reproduces by infecting host cells? Rajah 4 / Diagram 4
B Antibiotik digunakan pada
A C permukaan kulit sahaja Apakah ciri bagi mikroorganisma
Antibiotic is used on the skin tersebut?

surface only What is the characteristic of the
microorganisms?
C Antibiotik bertindak pada
jangkitan bakteria sahaja A Multisel
Antibiotic acts on bacterial Multicellular
B D
infection only B Boleh berespirasi
D Antibiotik mengandungi dadah Able to respire
yang boleh membahayakan C Boleh melakukan fotosintesis
Able to undergo photosynthesis
kesihatan
Antibiotic contains drugs that can D Membiak dalam sel hidup
harm our health Reproduce in living cell

Soalan Struktur
1
Bahagian A / Section A (b) Nyatakan hipotesis untuk eksperimen ini.
BAB
State the hypothesis for this experiment.
1. Rajah 1 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji
kesan suhu terhadap pertumbuhan mikroorganisma. Bakteria tumbuh subur pada suhu 37°C .
Diagram 1 shows an experiment to investigate the effect of
temperature on the growth of microorganisms. Bacteria grow well at the temperature of 37°C.
[1 markah / 1 mark]
5°C 37°C 70°C
(c) Nyatakan definisi secara operasi bagi bakteria
Kapas Kapas berdasarkan eksperimen ini.
Cotton Cotton
State the operational definition for bacteria based on this
experiment.
Bakteria ialah mikroorganisma yang menyebabkan

Bubur nutrien Bubur nutrien
Nutrient broth Nutrient broth kekeruhan larutan bubur nutrien pada suhu 37°C.
+ +
kultur bakteria kultur bakteria Bacteria are microorganisms which cause the cloudiness
bacterial culture bacterial culture
of nutrient broth at a temperature of 37°C.
P Q R [1 markah / 1 mark]
Rajah 1 / Diagram 1
2. Rajah 2 menunjukkan suatu eksperimen untuk mengkaji
(a) Jadual 1 menunjukkan pemerhatian yang dicatatkan kesan kelembapan ke atas pertumbuhan mikroorganisma.
selepas dua hari. Diagram 2 shows an experiment to study the effect of humidity
Table 1 shows the observation recorded after two days. on the growth of microorganisms.
Keadaan bubur Roti kering

Tabung Roti lembap Dried bread
Suhu (°C) nutrien
uji Temperature (°C) Moist bread
Appearance of
Test tube
nutrient broth
Selepas 3 hari Selepas 3 hari
After 3 days After 3 days
Sedikit keruh
P 5
Slightly cloudy
Keruh
Q 37
Cloudy
X
Sedikit keruh
R 70
Slightly cloudy
Jadual 1 / Table 1
(a) Nyatakan pemboleh ubah dalam eksperimen ini. Rajah 2 / Diagram 2

State the variables in this experiment. (a) Nyatakan satu pemerhatian pada roti lembap yang
telah disimpan selama tiga hari.
(i) Pemboleh ubah dimanipulasikan:
State one observation for the moist bread which has been
Manipulated variable:
kept for three days.
Suhu / Temperature Roti lembap mempunyai tompok kuning di atas
[1 markah / 1 mark]
permukaannya.
(ii) Pemboleh ubah bergerak balas: The moist bread has yellow spots on its surface.
Responding variable:
[1 markah / 1 mark]
Keadaan bubur nutrien
(b) Berdasarkan Rajah 2, apakah mikroorganisma X?
Appearance of nutrient broth Tandakan (✓) bagi jawapan anda.
[1 markah / 1 mark] Based on Diagram 2, what is microorganism X? Mark (✓)
for your answer.
(iii) Pemboleh ubah dimalarkan:
Constant variable: Bakteria Alga Kulat
Bacteria Algae Fungi
Jenis bakteria
✓
Types of bacteria
[1 markah / 1 mark] [1 markah / 1 mark]

(c) Nyatakan hipotesis untuk eksperimen ini. (ii) Apakah proses yang dijalankan oleh kumpulan
State the hypothesis for this experiment. mikroorganisma dalam 3(b)(i) untuk
BAB
menghasilkan makanan sendiri?

Kulat memerlukan kelembapan / air untuk What is the process carried out by the group of
pertumbuhan dan pembiakannya. microorganism in 3(b)(i) to produce their own food.
1
Fungi need humidity / water to grow and reproduce. Fotosintesis / Photosynthesis

[1 markah / 1 mark] [1 markah / 1 mark]
(d) Nyatakan pemboleh ubah dalam eksperimen ini. (c) (i) Namakan mikroorganisma L.
State the variables in this experiment. Name microorganism L.
(i) Pemboleh ubah dimanipulasikan: Mukor / Kulapuk roti
Manipulated variable:
Mucor / Bread mould
Kelembapan / Humidity
[1 markah / 1 mark]
[1 markah / 1 mark]
(ii) Nyatakan kaedah pembiakan mikroorganisma di
(ii) Pemboleh ubah bergerak balas: 3(c)(i).
Responding variable: State the reproduction method of microorganism in
Tompok kuning atau pertumbuhan fungi 3(c)(i).
Yellow spots or growth of fungi Pembentukan spora

[1 markah / 1 mark] Formation of spores
[1 markah / 1 mark]
Bahagian B / Section B
3. Rajah 3 menunjukkan mikroorganisma J, K, L dan M. Bahagian C / Section C
Diagram 3 shows microoganisms J, K, L and M. 4. Kaji pernyataan berikut.
Study the following statement.
Marissa ingin tahu sama ada bakteria membiak dengan

lebih baik dalam keadaan gelap daripada keadaan
bercahaya.
Marrisa wanted to know if bacteria grow better in the dark
JJ K
K than under the light.
(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan

di atas.
Suggest one hypothesis to investigate the above statement.
[1 markah / 1 mark]
L M
M (b) Menggunakan piring Petri, agar-agar nutrien,
L bakteria Bacillus subtilis dan radas lain, huraikan
Rajah 3 / Diagram 3
satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 4(a)
(a) Berdasarkan rajah di atas, nyatakan mikroorganisma berdasarkan kriteria berikut:
yang Using Petri dish, nutrient agar, Bacillus subtilis bacteria
Based on the diagram above, statethe microorganism that and other apparatus, describe an experiment to test the
hypothesis in 4(a) based on the following criteria:
(i) boleh menghasilkan makanan sendiri: K dan M
(i) Tujuan eksperimen
can produce its own food: K and M Aim of the experiment
[1 markah / 1 mark]
(ii) tidak boleh menghasilkan makanan sendiri:
(ii) Mengenal pasti pemboleh ubah
J dan L Identification of variables
J and L [2 markah / 2 marks]
cannot produce its own food:
[2 markah / 2 marks] (iii) Senarai radas dan bahan
List of apparatus and materials
(b) (i) Namakan kumpulan mikroorganisma yang boleh [1 markah / 1 mark]
menghasilkan makanan sendiri. (iv) Prosedur atau kaedah
Name the group of microorganism which can Procedure or method
produce their own food. [4 markah / 4 marks]
Alga / Algae (v) Penjadualan data
[1 markah / 1 mark] Tabulation of data
[1 markah / 1 mark]

Tarikh:
Cabaran
1
BAB
1. Dunia telah dikejutkan dengan jangkitan virus Covid-19 yang merebak ke
seluruh dunia dalam waktu singkat setelah muncul pada bulan Disember PANDUAN MENJAWAB
2019 di pasar ternakan di bandar Wuhan, China. Virus penyakit ini telah
menyebabkan kematian ribuan orang di seluruh dunia. Namun, vaksin 1. Coronavirus (CoV) adalah
bagi penyakit ini masih sedang dikaji dan dibangunkan oleh para saintis sejenis virus yang boleh
dan doktor. menyebabkan jangkitan
Sebelum vaksin ditemui, bolehkah antibiotik digunakan untuk mencegah saluran pernafasan.
Coronavirus (CoV) is a virus
atau merawat jangkitan virus Covid-19? that can cause respiratory tract
The world was shocked by the Covid-19 virus infection that spread around the world shortly infections.
after appearing in December 2019 at a livestock market in the city of Wuhan, China. The virus
has caused thousands of deaths worldwide. However, vaccines for this disease are still being
studied and developed by scientists and doctors.
Before the vaccine was discovered, could antibiotics be used to prevent or treat Covid-19
virus infection?
Tidak. Antibiotik tidak berkesan dalam melawan jangkitan virus seperti
Covid-19 kerana antibiotik hanya berfungsi untuk merawat jangkitan bakteria.

No. Antibiotics are not effective in fighting viral infections such as Covid-19 because antibiotics
only work to treat bacterial infections.
2. Kolam renang di kawasan rumah Lily telah bertukar

2. Terdapat lima kumpulan
menjadi hijau apabila tidak dijaga untuk beberapa mikroorganisma, iaitu kulat,
lama. Apakah mikroorganisma yang menyebabkan bakteria, protozoa, virus dan
warna hijau air kolam itu? Nyatakan sebabnya. alga.
The swimming pool in Lily’s housing area became green when not There are five groups of
maintained for some time. What is the microorganism that causes microorganisms, namely fungi,
the green colour of the swimming pool? State the reason. bacteria, protozoa, viruses and
algae.
Alga. Alga mengandungi klorofil yang berwarna hijau.
Algae. Algae contain chlorophyll which is green in colour.
3. Amani ingin membuat yogurt. Tandakan (3) pada mikroorganisma yang 3. Murid perlu mengetahui
sesuai digunakan oleh Amani. kegunaan pelbagai jenis
Amani wants to make yogurt. Mark (3) on the suitable microorganism that can be used by mikroorganisma.
Amani. Students need to know the uses of
various types of microorganisms.
(a) Bakteria / Bacteria 3 (b) Yis / Yeast 3
(c) Mukor / Mucor 3 (d) Protozoa / Protozoa 3

4. Wani ingin mensteril tilam dan bantal di bilik tidurnya untuk mematikan 4. Murid perlu mengetahui
mikroorganisma. Tandakan (3) pada kaedah yang paling baik untuk beberapa teknik aseptik
digunakan oleh Wani. yang boleh digunakan untuk
Wani wants to sterilise the mattress and pillows in her bedroom. Mark (3) on the best method mensterilkan barangan.
Students need to know some
that can be used by Aminah.
aseptic techniques that can be
(a) Menggunakan mesin autoklaf used to sterilise items.
Use an autoclave machine
(b) Menjemurkan di bawah cahaya matahari 3
Dry under the Sun
(c) Menyembur dengan air
Spray with water
(d) Membasuh dengan antiseptik
Wash with an antiseptik
? Praktis SPM &

Cabaran KBAT
Jawapan

PC165041S
Tingkatan
PROSES SAINS 5 KSSM
DSKP EKSPERIMEN WAJIB

Standard Pembelajaran Mengikut Keperluan DSKP
REVISI KEMAHIRAN BERFIKIR

Infografik MENGAPA Mahir i-THINK
AMALI PROSES SAINS

Peta Konsep
PERLU MEMILIH Cabaran KBAT
Nota Penting Bertopik
AMALI PROSES
KAEDAH P&P SAINS? PENTAKSIRAN
Penyiasatan Saintifik/Eksperimen Praktis SPM

Perbincangan Soalan mirip SPM & MRSM
Simulasi
Projek
Penggunaan Teknologi STRATEGI P&P
Pendekatan Inkuiri
Konstruktivisme
DWIBAHASA Pembelajaran Kontekstual
Pembelajaran Masteri
Pembelajaran Abad ke-21 (PAK-21)
Sains, Teknologi, Kejuruteraan,
dan Matematik (STEM)
TINGKATAN 5
NOTA KBAT
INFO VIDEO
www.PelangiBooks.com
• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online •
W.M: RM11.95 / E.M: RM11.95

PC165041S
ISBN: 978-967-2499-01-5

Amali Proses Sains Tg5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Amali Proses Sains Tg5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Resos Guru

No. Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

1.2 Menjalankan Eksperimen bagi Menunjukkan

1.3 Kesan Nutrien dan Kelembapan terhadap

1.4 Kesan Cahaya terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

1.5 Kesan Suhu terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

1.6 Kesan pH terhadap Pertumbuhan Mikroorganisma Eksperimen Wajib

1.7 Kegunaan dan Peranan Mikroorganisma Berfaedah Perbincangan

1.8 Kegunaan Mikroorganisma dalam Bioteknologi

1.9 Teknik Aseptik Perbincangan

1.10 Kesan Antibiotik terhadap Pertumbuhan Bakteria Eksperimen Wajib

1.11 Kaedah Rawatan Penyakit Berjangkit Perbincangan

2 Nutrisi dan Teknologi Makanan

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

2.3 Keperluan Kalori Individu Perbincangan

2.5 Kesan Pengambilan Jumlah Kalori yang Tidak

2.9 Kitar Nitrogen Perbincangan

3 Kelestarian Alam Sekitar

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

4 Kadar Tindak Balas

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

4.2 Menentukan Kadar Tindak Balas Aktiviti Inkuiri

4.3 Kesan Suhu terhadap Kadar Tindak Balas Eksperimen Wajib

4.4 Kesan Kepekatan terhadap Kadar Tindak Balas Eksperimen Wajib

4.5 Kesan Saiz Bahan Tindak Balas terhadap Kadar

4.7 Aplikasi Kadar Tindak Balas dalam Kehidupan Harian Perbincangan

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

5.21 Tindakan Pencucian Sabun Perbincangan

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

6.3 Faktor yang Mempengaruhi Hasil Elektrolisis Larutan

Solution (Position of Ions in the Electrochemical Series)

Solution (Concentration of Electrolyte)

Solution (Types of Electrod)

7 Cahaya dan Optik

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

7.2 Menunjukkan Kanta Cembung Sebagai Kanta

7.4 Mendefinisikan Istilah Optik Perbincangan

7.5 Menentukan Ciri Imej Melalui Gambar Rajah Sinar Perbincangan

7.6 Ciri-ciri Imej yang Dibentuk oleh Kanta Cembung dan

7.7 Mengkonsepsikan Rajah Sinar bagi Peralatan Optik Perbincangan

7.8 Mereka Bentuk dan Membina Teleskop Ringkas Aktiviti Inkuiri

7.9 Aplikasi Kanta dalam Peralatan Optik Perbincangan

8 Daya dan Tekanan

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

8.2 Kesan Pemindahan Tekanan dalam Cecair Aktiviti Inkuiri

8.3 Aplikasi Prinsip Operasi Sistem Hidraulik Perbincangan

8.4 Aplikasi Prinsip Bernoulli Perbincangan

8.5 Mereka Bentuk Alat menggunakan Prinsip Tekanan

Praktis SPM 188

9 Teknologi Angkasa Lepas

No Tajuk Aktiviti Jenis Aktiviti Halaman Tarikh Catatan

9.2 Kedudukan Apogi dan Perigi Satu Satelit dalam Orbit

9.3 Hubungan antara Ketinggian Orbit dengan Halaju

9.4 Pelancaran Satelit Perbincangan

9.5 Fungsi Stesen Angkasa Perbincangan

9.6 Kesan Perkembangan Pesat dalam Teknologi

9.7 Sistem Penentu Sejagat Perbincangan

Praktis SPM 198

BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Internet, soalan kuiz Jigsaw, Kuiz Mengaplikasi

EMK i-THINK Nilai Murni

Sains dan teknologi – Sistematik, yakin dan beretika

1.2 Menjalankan Eksperimen 1.1 Dunia Mikroorganisma 1.1.2 Menjalankan eksperimen

BBM PAK-21 KBAT