BİLİM TARİHİ VE FELSEFESİ

-Haftalık Ders İçeriği-

1. Kayıtlı Bilimin Kökenleri: İlk Uygarlıklar ve Bilimin Ortaya Çıkışı

2. Antik Yunan’da Bilim
3. Hellenistik ve Roma Döneminde Bilim
4. İslâm Döneminde Bilim
5. Batı Ortaçağında Bilim
6. Rönesans, Kopernik ve Yeni Bir Dünya
7. Bilimin Yeni Yöntemleri, Matematik ve Doğa Felsefesinin Bir Araya Gelişi
8. Descartes ve Mekanik Bilim Anlayışı
9. İngiliz Kraliyet Derneği ve Deneysel Bilim; Deney, Matematik ve Büyü: Newtoncu
Aydınlanma
10. 18. Yüzyıl Bilim Devrimi
11. Victoria Dönemi Britanya'sında Bilimde İlerlemeci Perspektif
12. 19. Yüzyıl Sanayi Devrimi ve Teknik İlerleme
13. 20. Yüzyılda Bilim ve Bilim Üzerine Felsefi Düşünüş: Bilim Felsefesinin Teşekkülü,
Bilim Felsefesinde Kuram ve Yöntem Tartışmaları
14. Post-modern Bilim Anlayışı ve Modern Bilim Eleştirileri

-Kazanımlar-

1. Eski uygarlıklarda bilimin nasıl ortaya çıktığını, bilim adına ilkel düzeyde nelerin üretildiğini
öğrenir.

2. Antik Yunan’da bilimsel düşüncenin, felsefi düşünce içerisinde teorik ve sistematik olarak yeniden
ele alındığını kavrar.

3. Helenistik ve Roma döneminde bilimsel düşüncenin kısmen felsefeden ayrı ve öncesine göre daha
zengin bir birikime sahip olduğunu fark eder.

4. Önceki bilimsel mirası devralan İslâm döneminde, İslâm öncesinden çok daha zengin bir bilimsel
gelişmeye tanık olur.

5. İslâm bilim mirasını da devralan Batı Ortaçağında, Skolastik felsefi düşünüş çerçevesinde bilimsel
düşüncenin Hristiyan dünyadaki serüvenini kavrar.

6. Rönesans’la ve Kopernik evren anlayışı ile birlikte bilimsel düşüncede radikal kırılmaları ve köklü
yorum farklılıklarını takip eder ve kavrar.

1
7. Modern bilimsel süreçlerde bilimde farklı yöntem arayışlarını kavrar.

8. Descartes’ın mekanik felsefesinin bilimde yeni bir çığır açtığını kavrar.

9. İngiliz Kraliyet Derneği’nin öncülüğündeki, Newtoncu aydınlamaya doğru evrilen bilimsel

perspektifin nasıl şekillendiğini öğrenir.

10. 18. Yüzyılda devrim niteliğindeki bilimsel keşif ve buluşları öğrenir.

11. Modern bilimin karakteristik özelliği olan ilerlemeci anlayışın nasıl teşekkül ettiğini öğrenir.

12. 19. Yüzyıl Sanayi devriminde bilimsel düşüncenin geldiği aşamayı ve bilimsel düşüncenin
çıktılarının (teknik üretimler/teknoloji) neler olduğunu öğrenir.

13. 20. Yüzyılda bilimde yeni yaklaşım ve kuramları öğrenir. Bilim üzerine felsefi düşünceleri,
yaklaşımları takip eder ve kavrar.

14. Post-modern süreçlerde modern bilimin sorgulanmaya başlandığını, modern bilimden farklı bir
bilimsel perspektif arayışlarına tanık olur.

-Zorunlu Kaynaklar-

Çüçen, A.Kadir, Bilim Felsefesine Giriş, Bursa: Sentez Yayınları, 2017.

Fara, Patricia, Bilim, Dört Bin Yıllık Bir Tarih, çev. Aysun Babacan, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.

Henry, John, Bilimsel Düşüncenin Kısa Tarihi, çev. Ayşe Mine Şengel, Ankara: Akılçelen Kitapları,
2016.

Losee, John, Bilim Felsefesine Tarihsel Bir Giriş, çev. Elif Derviş, Ankara: Dost Kitapevi, 2012.

Mason, Stephen F., Bilimler Tarihi, çev. Umur Daybelge, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.

Ülken, H. Ziya, Bilim Felsefesi, İstanbul: Ülken Yayınları, 2007.

-Önerilen Okuma Listesi ve Başvuru Kaynakları-

Aristoteles, Metafizik (1. Kitap-A-), çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınları, 2010.

Aydüz, Selim, Osmanlı Biliminin Öncüleri, İstanbul: Timaş Yayınları, 2016.

2
Bacon, Francis, Novum Organum, Tabiatın Yorumu ve İnsan Âlemi Hakkında Özlü Sözler, çev. Sema
Önal, İstanbul: Say Yayınları, 2012.

Bauer, Susan Wise, Batı Biliminin Öyküsü, çev. Mehmet Moralı, İstanbul: Alfa Bilim, 2016.

Chalmers, Alan F., Bilim Dedikleri, çev. Hüsamettin Arslan, İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2008.

Demir, Ömer, Bilim Felsefesi, Bursa: Sentez Yayınları, 2012.

el-Endelüsi, Kadı Said, Tabakâtu’l-Ümem, Milletlerin Bilim Tarihi, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul:
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2014.

en-Nedim, Muhammed b. İshak, el-Fihrist, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Türkiye Yama Eserler
Kurumu Başkanlığı, 2019.

Frank, Philip, Bilim Felsefesi, Bilim ile Felsefe Arasındaki Bağ, çev. Dilek Kadıoğlu, İstanbul: Say
Yayınları, 2017.

Gauch, Jr., Hugh G., Bilimsel Yöntem, çev. İbrahim Yıldız, Ankara: Dipnot Yayınları, 2016.

Henry, John, Bilim Devrimi ve Modern Bilimin Kökenleri, çev. Selim Değirmenci, İstanbul: Küre
Yayınları, 2011.

Hızır, Nusret, Bilimin Işığında Felsefe, İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2007.

Karlığa, H. Bekir., İslâm Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2004.

Kenny, Anthony, Antik Felsefe, çev. Serdar Uslu, İstanbul: Küre Yayınları, 2011.

Komisyon, Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi, ed. Gary B. Ferngren, Ankara: Say Yayınları, 2016.

Komisyon, Bilim Tarihine Giriş, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2010.

Koyre, Alexander, Kapalı Dünyadan Sonsuz Evrene, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi,
1998.

Kuhn, T., Kopernik Devrimi, çev. Halil Turan, Dursun Bayrak ve Sinan K. Çelik, Ankara: İmge
Kitapevi, 2007.

Kuhn, Thomas, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, çev. Nilüfer Kuyaş, İstanbul: Alan Yayıncılık, 2003.

3
Laertios, Diogenes, Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, çev. Canda Şentuna, İstanbul: YKY,
2021.

Lambert, Karel ve Gordon G. B., Bilim Felsefesine Giriş, çev. S. Ertan Tağman, Ankara: Nobel
Akademik Yayıncılık, 2011.

Leukippos ve Demokritos, Atomcu Felsefe Fragmanları, çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul: Türkiye İş
Bankası Yayınları, 2019.

Libera, Alain de, Ortaçağ Felsefesi, çev. Ayşe Meral, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2016.

Popper, Karl, Bilimsel Araştırmanın Mantığı, çev. İlknur Aka ve İbrahim Turan, İstanbul: YKY, 2017.

Raşit, Rüştü, Klasik Avrupalı Modernitenin İcadı ve İslâm’da Bilim, ed. Bekir S. Gür, Ankara: Kadim
Yayınları, 2005.

Russell, Bertrand, Bilimsel Bakış, çev. Funda Sezer, İstanbul: Say Yayınları, 2015.

Saliba, George, İslâm Bilimi ve Avrupa Rönesansının Oluşumu, çev. Günseli Aksoy, İstanbul: Mahya
Yayıncılık, 2012.

Sezgin, Fuat, Bilim Tarihi Sohbetleri, İstanbul: Timaş Yayınları, 2016.

Sezgin, Fuat, İslâm’da Bilim ve Teknik, I-IV, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.,
2008.

Ülken, H. Ziya, Bilim Felsefesi, İstanbul: Ülken Yayınları, 2007.

Westfall, Richard S., Modern Bilimin Oluşumu, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 1995.

Whitfield, Peter, Batı Biliminde Dönüm Noktaları, çev. Serdar Uslu, İstanbul: Küre Yayınları, 2012.

Yıldırım, Cemal, Bilim Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitapevi, 2005.

Yıldırım, Cemal, Bilimsel Düşünce, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1997.