PHƯƠNG PHÁP

BÌNH PHƯƠNG TỐI THIỂU

 BÀI TOÁN TÌM HÀM THỰC NGHIỆM

Cho hàm số dưới dạng bảng số ( xi , yi )i =1,n

Biết 2 đại lượng x và y có mối liên hệ phụ thuộc
nhau theo một dạng đã biết ví dụ như:
1.y = a + bx
2.y = a + bx + cx 2
3. y = a.c bx

4. y = axb
5. y = a + b cos x + c sin x
Tìm các giá trị cụ thể của các tham số a, b, c,…
 PHƯƠNG PHÁP BÌNH PHƯƠNG TỐI THIỂU

• Giả sử hàm có dạng y = f ( x, a, b, c,...)

• Lập tổng các bình phương của các sai số:
n
S =  ( yi − f ( xi , a, b, c,...) ) → min S
2
a ,b,c ,...
i =1
Mục đích của phương pháp là tìm a,b,c,… sao
cho S bé nhất
• S luôn đạt cực tiểu tại điểm dừng
S S S
= 0, = 0, = 0,...
a b c
 Trường hợp hàm bậc nhất

n
S =  ( axi + b − yi ) → min S
2
a ,b
i =1

 S n  n 2 n n
 = 2 ( axi + b − yi )( xi ) = 0 a  xi + b xi =  xi yi
 a i =1  i =1 i =1 i =1
   n

 =2
S n
a x + bn = y
n

 b  i ( ax + b − yi ) (1) = 0
  i  i
 i =1  i =1 i =1
 Trường hợp hàm bậc hai

( )
n
S =
2
2
axi + bxi + c − yi → min S
a ,b,c
i =1
 n 4 n n n

=0   i  i  i  i yi
 S a x + b x 3
+ c x 2
= x 2
 a  i =1 i =1 i =1 i =1
  n
 S n n n
 = 0  a  xi3 + b xi2 + c  xi =  xi yi
 b  i =1 i =1 i =1 i =1
 S  n n n
= 0 a x 2 + b x + cn = y
 c
 
 i =1
i  i  i
i =1 i =1
 Trường hợp y = a.c bx

• Lấy logarit 2 vế
log y = log a + bx.log c
• Đặt
Y = log y, A = log a, B = b.log c, X = x
 Y = A + BX
 Áp dụng trường hợp bậc 1.
Chú ý: B
a = e ,b =
A
log c
 Trường hợp y = a.x , a  0, x  0
b

• Lấy logarit 2 vế
log y = log a + b.log x
• Đặt
Y = log y, A = log a, B = b, X = log x
 Y = A + BX
 Áp dụng trường hợp bậc 1.
Chú ý:
a = eA,b = B
 Trường hợp hàm lượng giác
y = a + b cos x + c sin x
• Tổng bình phương sai số:
n
S =  (yi − a − b cos xi − c sin xi ) 2
Tìm a,b,c từ hệ i =1

 n n n

= 0 na + b cos xi + c  sin xi =  yi

 S
 a  i =1 i =1 i =1
  n
 S n n n
 = 0  a  cos xi + b cos xi2 + c  sin xi cos xi =  yi cos xi
 b  i =1 i =1 i =1 i =1
 S  n n n n
= 0 a sin x + b sin x cos x + c sin x 2 = y sin x
 c
  i  i i  i  i i
 i =1 i =1 i =1 i =1