BAB 1: Jadual dan Graf Muka Surat 7

Muka Surat 4 H. Unit beruniform yang dipilih oleh murid Tingkatan 3 Dahlia
Praktis DSKP pada tahun 2018
A. 1 maklumat
2 difahami
3 ditafsir
4 kolum

B. 1 (a) Mempunyai tajuk

(b) Mempunyai data dan maklumat
(c) Mempunyai sumber rujukan
2 (a) Maklumat dan data dalam jadual digunakan
untuk membuat graf
(b) Digunakan untuk melihat perbezaan, perubahan
dan kaitan antara dua maklumat
(c) Maklumat yang diperolehi akan lebih mudah
difahami dan tersusun untuk dilihat
3 (a) Kaedah pemerhatian
(b) Kaedah banci
(c) Kaedah kepustakaan
(d) Kaedah temu bual
(e) Kaedah soal selidik
Muka Surat 8
Muka Surat 5 I.
C. 1 √ 4 ×
2 √ 5 √
3 ×

D. 1 Graf bar mudah

2 Graf garisan mudah
3 Graf gabungan

E. 1 Paksi mendatar 5 Bar/Palang

2 Paksi menegak 6 Skala
3 Tajuk
4 Petunjuk

F. 1 (a) Dilukis sebagai garisan panjang

(b) Garisan curam menunjukkan perubahan yang
besar manakala garisan landai perubahan kecil
2 (a) Gabungan antara graf bar mudah dan graf
garisan
(b) Menunjukkan dua maklumat yang berlainan Muka Surat 9
dalam satu graf J. Graf gabungan di atas menunjukkan jumlah hujan dan
min suhu bulanan di Bandar Denai Alam pada tahun
Muka Surat 6 2018. Didapati jumlah hujan yang paling tinggi
G. Jadual: Rumah sukan yang diwakili oleh murid dicatatkan pada bulan Oktober, iaitu sebanyak 320 mm
Tingkatan 3 Farabi pada tahun 2018 manakala catatan jumlah hujan paling sedikit adalah
pada bulan Februari, iaitu sebanyak 85 mm. Sebaliknya,
Rumah Kekerapan Bilangan diperhatikan kepada min suhu bulanan pula, hampir
Sukan Murid (orang) kesemua bulan mencatatkan min suhu yang hampir
Biru IIII 4 sekata sepanjang tahun. Suhu yang paling tinggi
Hijau IIII 5 dicatatkan pada bulan Jun dan Julai, iaitu sebanyak 32 oC.
Kuning IIII I 6 Manakala suhu yang paling rendah yang dicatatkan
Merah IIII 5 adalah pada bulan Januari, November dan Disember,
iaitu sebanyak 26oC.
Jadual: Rumah sukan yang diwakili oleh murid Taburan suhu di Bandar Denai Alam adalah hampir
Tingkatan 3 Farabi pada tahun 2018 sekata walaupun taburan hujan adalah tidak sahaja bagi
Rumah Sukan Bilangan Murid (orang) bulan-bulan tertentu. Ini adalah kerana faktor ciri iklim
Biru 4 Malaysia yang panas dan lembap. Keadaan ini juga
Hijau 5 disebabkan oleh kedudukan Malaysia yang berhampiran
dengan Khatulistiwa.
Kuning 6
Kesimpulannya, Bandar Denai Alam tidak mengalami
Merah 5
taburan suhu dan hujan yang ekstrem. Pada masa yang
Jumlah 20 sama, hujan turun pada setiap bulan dan Bandar Denai
(Sumber: Soal selidik, 2018) Alam mengalami keadaan cuaca yang baik.

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 1 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

Muka Surat 10
K. (Jawapan murid sendiri)
Muka Surat 11
Fokus KBAT
1 Bilangan kes demam denggi paling tinggi ialah pada tahun
2008 dan paling rendah pada tahun 2000.
2 Penduduk yang bertambah menyebabkan petempatan
bertambah. Oleh itu, sampah yang tidak dibuang dengan
teratur telah menggalakkan pertambahan kawasan
pembiakan nyamuk aedes yang menyebabkan demam
denggi. Kawasan Hulu Langat juga mengalami
pembangunan yang pesat. Oleh itu banyak kawasan
pembinaan menjadi sarang pembiakan nyamuk aedes.
Kurang kesedaran dalam kalangan masyarakat juga
menyebabkan kes demam denggi semakin meningkat setiap Muka Surat 17
tahun. E. 1 perlombongan; pertanian; pembalakan; perikanan
3 Kerap membersihkan kawasan sendiri seperti tidak 2 perlombongan; 48%
membiarkan air bertakung yang menjadi tempat pembiakan 3 kedua; 29%
nyamuk aedes dan kerap bergotong-royong membersihkan 4 41%
kawasan persekitaran. 5 perlombongan
Muka Surat 12
Soalan Objektif F. Carta pai menunjukkan jenis kayu balak dan jumlah
1 C 2 D 3 A 4 C 5 B eksport balak di Negeri Z pada tahun 2018. Jumlah
6 A 7 C 8 C 9 B 10 C keseluruhan nilai kesport ialah RM2 600 320.00. Jumlah
nilai kesport adalah terdiri daripada pokok jenis Meranti,
BAB 2: Carta Pai iaitu sebanyak RM1 404 172.80 atau 54%, Cengal
sebanyak RM624 076.80 atau 24%, Keruing sebanyak
Muka Surat 15 RM312 038.40 atau 12%, Nyatoh sebanyak
Praktis DSKP RM208 025.60 atau 8% dan Batai sebanyak
A. Carta pai merupakan sejenis grafik bulatan yang
RM52 006.40 atau 2%. Jumlah eksport terbanyak ialah
dibahagikan mengikut sektor-sektor untuk
jenis kayu Meranti manakala jumlah eksport yang
menggambarkan data dan maklumat dalam unit peratus.
terendah ialah kayu Batai. Perbezaan peratus dan nilai
eksport jenis kayu Meranti dan Batai adalah sebanyak
B. 1 Mempunyai tajuk
55% atau RM1 352 166.40.
2 Mempunyai petunjuk
3 Dibahagikan kepada beberapa sektor untuk mewakili
Muka Surat 18
maklumat tertentu
G. Jadual: Kaedah pengangkutan penduduk di Subang
4 Menggambarkan data dan maklumat dalam unit
Bestari, Shah Alam pergi ke tempat kerja
peratus (%)
Kaedah Jumlah Peratus Saiz
5 Saiz sektor berdasarkan kepada jumlah kuantiti yang
Pengangkutan Responden (%) Sudut
dikira mengikut darjah (o)
ke Tempat (orang) Sektor
6 Menyatakan jumlah keseluruhan kuantiti maklumat
Kerja (o)
Transit Aliran 20 20 ×100% 20 × 360o
C. 1 Maklumat yang disampaikan lebih mudah difahami
Massa (MRT) 50 50
dan menarik
= 40% = 144o
2 Dapat menunjukkan perbandingan data maklumat
dengan lebih jelas Kereta 15 15 × 100% 15 × 360o
3 Menggambarkan taburan data dan maklumat 50 50
4 Pembacaan dan pentafsiran dilakukan dengan lebih = 30% = 108o
efektif Motosikal 10 10 × 100% 10 × 360o
5 Dapat melakukan rumusan dengan mudah 50 50
6 Sesuai untuk menunjukkan perwakilan maklumat = 20% = 72o
seperti destinasi import dan eksport, sumbangan Van 5 5 × 100% 5 × 360o
sektor ekonomi dan jumlah pelancong asing mengikut 50 50
negara di sesebuah negara = 10% = 36o
Jumlah 50 100% 360o
Muka Surat 16
Tajuk: Kaedah pengangkutan penduduk di Subang Bestari,
D. Jadual: Sumbangan sektor ekonomi di Malaysia dari
Shah Alam pergi ke tempat kerja
segi jumlah eksport pada tahun 2018
Sektor Jumlah Peratus Sudut
Ekonomi Eksport (%) Sektor
(RM) (˚)
Perindustrian 216 600 35.6 128
Pelancongan 98 000 16.1 58
Perikanan 32 540 5.4 19
Pertanian 62 080 10.2 37
Perlombongan 198 500 32.7 118
Jumlah 607 720 100 360

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 2 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

 Carta pai menunjukkan kaedah pengangkutan di 5 Bersaliran buruk
kawasan Subang Bestari, Shah Alam ke tempat kerja, 6 Bersaliran buruk
iaitu dengan menggunakan Transit Aliran Massa (MRT), 7 Bersaliran baik
berkereta, menaiki motosikal dan van. Pengumpulan data 8 Bersaliran buruk
dijalankan secara soal selidik dengan bilangan responden 9 Bersaliran buruk
sebanyak 50 orang. Bilangan penduduk yang menaiki 10 Bersaliran baik
MRT ke tempat kerja ialah sebanyak 20 orang (40%),
berkereta 15 orang (30%), menunggang motosikal 10 Muka Surat 25
orang (20%) dan menaiki van 5 orang (10%). Bilangan E. 1 Tanah tinggi/tanah pamah; bersaliran baik; Iklim
penduduk ke tempat kerja dengan menggunakan MRT Siberia
paling banyak, iaitu 40% manakala bilangan yang paling 2 Pinggir laut; Tanih gambut; Iklim Khatulistiwa
sedikit ialah yang menaiki van, iaitu 10%. 3 Tanah pamah; Tanih terra rossa; Bersaliran baik;
Penduduk paling banyak menggunakan MRT kerana Iklim Mediterranean
terdapat bas pengantara yang melalui kawasan 4 Tanah pamah; Tanih latosol; Bersaliran baik; Iklim
perumahan tersebut yang membawa penumpang ke Khatulistiwa
stesen MRT berdekatan. Penduduk juga gemar menaiki 5 Tanih aridisols; Bersaliran baik; Iklim Gurun Panas
MRT kerana lebih menjimatkan masa pada waktu 6 Tanah pamah; Tanih aridisols; Bersaliran baik
puncak, iaitu waktu bekerja. Selain itu, dengan 7 Tanih permafrost; Iklim Siberia
menggunakan MRT juga dapat menjimatkan kos. 8 Tanah pamah; Tanih podzol
9 Tanah pamah; Bersaliran baik; Iklim Khatulistiwa
Muka Surat 19 10 Pinggir laut; Bersaliran buruk; Iklim Laurentia
Fokus KBAT
1 (a) Tanaman yang paling banyak ditanam ialah kubis F. 1 (a) 25oC
manakala tanaman yang paling sedikit ditanam ialah (b) Kurang 250 mm
getah. (c) Angin Timuran
(b) Getah dan kelapa sawit (d) Rumput alfalfa, pokok caper, pokok Ghaf dan
(c) 22.7% pokok saltbushes
(d) Kawasan tanaman paling banyak, iaitu kubis ialah (e) Tikus jerboa, oryx, labah-labah, rusa gazelle,
400 hektar (1 100 × 36.4/100) dan kawasan tanaman unta dan musang fennec
paling sedikit, iaitu getah ialah 100 hektar 2 (a) -17oC hingga 20oC
(1 100 × 9.1/100) (b) Kira-kira 500 mm
(e) Menggunakan teknologi moden seperti penanaman (c) Angin barat daya
secara hidroponik, intergrasi dan menanam baka yang (d) Pain merah, paper birch dan dahurian larch
dapat mengeluarkan hasil yang banyak. (e) Martens, mink, Siberian wolf, lynx, beruang
kutub dan harimau Siberia
Muka Surat 20
Soalan Objektif Muka Surat 26
1 C 2 B 3 B 4 A 5 D G. 1 Hutan ini sesuai tumbuh di kawasan tanah pamah
6 C 7 A 8 D 9 B 10 C yang bersaliran baik. Tumbuh-tumbuhan semula jadi
yang tumbuh di kawasan ini mempunyai akar yang
BAB 3: Pengaruh Persekitaran Fizikal pendek dan tidak menerjah jauh ke dalam tanah.
Tanih podzol yang nipis dan beku di bawahnya
terhadap Kepelbagaian Tumbuh- memudahkan hidupan liar bergerak mencari makanan.
tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Pokok-pokok renek yang tumbuh di permukaan pula
Liar menjadi sumber makanan dan habitat bagi pelbagai
Muka Surat 23 hidupan liar di hutan ini.
Praktis DSKP 2 Tumbuh-tumbuhan semula jadi: Pokok pain, cedar,
A. 1 Iklim birch, fir dan sprus.
2 Bentuk muka bumi Hidupan liar: Moose, elk, lynx, brown bear, dan
3 Saliran harimau Siberia
4 Tanih
H. (Aktiviti murid sendiri)
B. 1 Tanih
2 Saliran
Muka Surat 27
3 Bentuk muka bumi
Fokus KBAT
4 Iklim
1 Tumbuh-tumbuhan semula jadi seperti kelapa tahan
daripada tiupan angin dan air laut
Muka Surat 24 2 Pokok: Meranti, jelutong, cengal, merbau dan seraya
C. 1 Hutan Hujan Tropika Hidupan liar: Gajah, harimau dan badak Sumatera
2 seraya 3 Kawasan gurun panas adalah kering dan tandus. Tumbuhan
3 Hutan Monsun Tropika di kawasan ini mempunyai akar yang panjang untuk
4 Hutan Konifer menyerap air yang jauh di dalam tanah.
5 ilama 4 Pada waktu siang, tanih pasir kering dan tandus
6 tapak kuda menyukarkan pergerakan hidupan liar. Hidupan liar ini juga
7 anjing laut kurang keluar pada waktu siang bagi mengelakkan bahang
8 Pulau Tioman panas matahari dan mengurangkan kehilangan air dalam
badan. Pada waktu malam pula hidupan liar di sini mencari
D. 1 Bersaliran baik makanan.
2 Bersaliran buruk 5 Buaya dan burung bangau sesuai dengan kawasan berair
3 Bersaliran buruk seperti hutan paya air masin yang mempunyai banyak
4 Bersaliran buruk sumber makanan.

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 3 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

Muka Surat 28 tadahan hujan, menyeimbangkan ekosistem, merupakan
Soalan Objektif habitat flora dan fauna. Hutan ini juga penting kepada
1 B 2 C 3 C 4 D 5 D manusia kerana membekalkan sumber perubatan seperti
6 B 7 C 8 B 9 D 10 B tongkat ali dan senduduk, membekalkan sumber bahan
mentah seperti kayu balak untuk menghasilkan perabot. Di
BAB 4: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi samping itu, hutan ini juga menjadi kawasan rekreasi dan
di Malaysia membekalkan oksigen.
2 Pewartaan Hutan Simpan Kekal penting di Malaysia bagi
Muka Surat 32
mengelakkan penghasilan dan penggunaan hasil hutan yang
Praktis DSKP
dapat memberi faedah kepada ekonomi secara maksimum
A. 1 Hutan Pantai
serta menggalakkan pembangunan perindustrian berkaitan
2 Hutan Paya Air Masin
dengan hasil hutan.
3 Hutan Gunung
3 Saya tidak akan mencemarkan sungai dengan membuang
4 Hutan Paya Air Tawar
sisa domestik, saya menggunakan jenis sabun yang boleh
dibiodegradasikan, saya akan mengekalkan kehijauan alam
B. 1 Hutan Hujan Tropika di Banjaran Titiwangsa
semula jadi hutan dan saya akan melaporkan jika terdapat
2 Hutan Pantai di Dungun, Terengganu
aktiviti pembalakan haram dan pencemaran sungai.
3 Hutan Gunung di Gunung Kinabalu, Sabah
4 Hutan Paya Air Tawar di Tasik Bera, Pahang
5 Hutan Paya Air Masin di Rajang, Sarawak Muka Surat 36
Soalan Objektif
1 D 2 C 3 D 4 D 5 B
Muka Surat 33
6 B 7 C 8 D 9 D 10 D
C. 1 Tanih laterit dan tanih alluvium; Bersaliran baik;
Iklim Khatulistiwa, purata suhu 27oC, hujan
2 600 meter BAB 5: Hidupan Liar di Malaysia
2 Tanah tinggi melebihi 1 200 meter; Tanih laterit; Muka Surat 38
Bersaliran baik; Purata suhu 18oC Praktis DSKP
3 Muara sungai; Tanih gambut dan tanih aluvium; A. 1 Gajah Pygmy
Bersaliran buruk dan menakung air; Purata suhu 27oC 2 Penyu
dan hujan 2 600 mm 3 Beruang matahari (Beruang madu)
4 Tanah pamah yang ditenggelami air; Tanih gambut 4 Badak Sumatera
dan tanih aluvium; Bersaliran buruk; Purata suhu 5 Enggang
27oC dan hujan 2 600 mm 6 Monyet Belanda
5 Kawasan pinggir laut; Tanih berpasir; Purata suhu 7 Tapir
27oC dan hujan 2 600 mm 8 Orang utan
9 Harimau Malaya
D. Hutan Hujan Hutan Paya Air Masin 10 Dugong/Helang merah
Tropika
1 Hutan ini menjadi Akar tumbuh-tumbuhan B. 1 Hutan tropika
span berongga yang yang rapat-rapat dapat 2 Tanah rendah dan lembah
menyerap air dan mencegah berlakunya 3 Hutan dipterokarpa
menjadi kawasan hakisan pantai akibat 4 Padang rumput laut
tadahan hujan. pukulan ombak yang kuat. 5 Hutan tropika
2 Habitat pelbagai Habitat flora dan fauna 6 Hutan tropika
spesies flora dan seperti ular, ketam, ikan 7 Pantai berpasir
fauna seperti harimau, kecil, udang dan 8 Hutan tropika
orkid, rafflesia dan sebagainya.
lain-lain. Muka Surat 39
3 Sumber bahan mentah Kayu bakau dijadikan C. 1 (a) i. Pengeluar
untuk industri perabot sebagai kayu arang dan ii. Pengguna primer
seperti kayu balak, cerucuk digunakan untuk iii.Pengguna sekunder; karnivor; primer
buluh, dan rotan. tapak pembinaan. iv. Pengguna tertier; sekunder
4 Bahagian tertentu Pokok bakau putih yang 2 (a) menunggang gajah; merentas hutan; memerhati;
tumbuh-tumbuhan bersifat antikeradangan, orang utan
dijadikan sebagai antikulat dan antibakteria (b) Pusat Konservasi Badak Sumatera; Pusat
sumber perubatan. digunakan dalam bidang Konservasi Penyu
Contohnya bahagian perubatan untuk (c) pemandu pelancong; pengendali gajah; jurulatih
akar pokok tongkat ali mengubati masalah skuba
digunakan untuk penyakit kulit. 3 (a) i. kitar semula
mengubati kesihatan ii. veterinar
lelaki. iii.pokok bakau; hutan; biodiversiti
iv. Penyelidikan dan pembangunan (R&D)

Muka Surat 34 Muka Surat 40

E. (Aktiviti murid sendiri) D. 1 (a) Penyu
(b) Dugong
F. (Aktiviti murid sendiri) (c) Ikan kecil
2 (a) Gajah
Muka Surat 35 (b) Harimau Malaya
Fokus KBAT (c) Tapir
1 Hutan yang ditunjukkan ialah Hutan Hujan Tropika. Dari (d) Seladang
segi alam sekitar, hutan ini penting sebagai kawasan (e) Badak Sumatera

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 4 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

 3 (a) Monyet Muka Surat 44
(b) Beruang madu Fokus KBAT
(c) Enggang 1 (a) Pertandingan melukis poster hidupan liar yang
4 (a) Tenggiling terdapat di Malaysia.
(b) Gajah (b) Pertandingan menulis lirik lagu berkaitan hidupan liar
(c) Badak Sumatera di Malaysia.
(d) Harimau Malaya (c) Sesi perbahasan mengenai langkah-langkah
(e) Tapir memelihara dan memulihara hidupan liar.
5 (a) Tenggiling (d) Memuat naik aktiviti yang dijalankan oleh murid di
(b) Kucing liar media massa agar pihak lain boleh terlibat bersama.
(e) Pihak sekolah menjemput agensi kerajaan yang
berkaitan untuk memberikan ceramah berkaitan
Muka Surat 41 hidupan liar.
E. 1 (a) flora; fauna (f) Penglibatan bersama badan bukan kerajaan seperti
(b) Hakisan tanah WWF untuk melaksanakan aktiviti berkaitan
(c) sejat peluhan ekopelancongan yang berkaitan dengan hidupan
(d) banjir liar.
(e) suhu; karbon dioksida (g) Penganjuran pertandingan sukan seperti bola sepak,
2 (a) habitat bola keranjang dan futsal untuk mengutip dana
(b) Pencemaran udara bagi hidupan liar.
(c) bunyi (h) Pertandingan melukis mural hidupan liar yang
(d) sumber air mengalami kepupuan di bangunan sekolah.
3 (a) Kemusnahan 2 (a) Hutan primer dapat diselamatkan
(b) landskap (b) Pengurusan hutan akan lebih teratur.
(c) makanan (c) Hidupan liar dapat diselamatkan daripada
(d) racun serangga; bahan kimia kepupusan.
4 (a) habitat asal (d) Pembangunan yang dijalankan akan mengikut garis
(b) hutan panduan yang ditetapkan.
(c) ekosistem (e) Pembangunan yang dijalankan tidak memberi
(d) air kesan terhadap alam sekitar.
5 (a) Habitat
(b) musnah
Muka Surat 45
(c) habitat
Soalan Objektif
(d) mati 1 D 2 C 3 D 4 D 5 C
6 D 7 A 8 B 9 C 10 C
Muka Surat 42
A1 Pusat Konservasi Tuntung Bukit Pinang BAB 6: Sumber Semula Jadi di Malaysia
A2 Pusat Konservasi Hidupan Liar dan Pusat Menyelamat Muka Surat 48
Hidupan Liar Sungkai Praktis DSKP
A3 Pusat Konservasi Gajah Kebangsaan Kuala Gandah A. 1 Sumber hutan
A4 Pusat Konservasi dan Penerangan Penyu Rantau Abang 2 Sumber tenaga suria
A5 Tempat Perlindungan Hidupan Liar Samunsam 3 Sumber air
A6 Tempat Perlindungan Hidupan Liar Lanjak Entimau 4 Sumber tanih
A7 Pusat Konservasi Lembangan Maliau 5 Sumber mineral
A8 Pusat Pemuliharaan Orang Utan Sepilok
T1 Taman Negara B. 1 Sumber boleh baharu
T2 Taman Negara Endau-Rompin 2 Sumber tidak boleh baharu
T3 Taman Negara Tanjung Datu 3 Sumber tidak boleh baharu
T4 Taman Negara Bako 4 Sumber boleh baharu
T5 Taman Negara Similajau 5 Sumber tidak boleh baharu
T6 Taman Negara Mulu 6 Sumber boleh baharu
T7 Taman Negara Kinabalu 7 Sumber tidak boleh baharu
T8 Taman Negara Pulau Penyu 8 Sumber boleh baharu
9 Sumber tidak boleh baharu
10 Sumber tidak boleh baharu
Muka Surat 43 11 Sumber boleh baharu
G. 1 Masyarakat akan memahami kepentingan memelihara 12 Sumber boleh baharu
dan memulihara hidupan liar.
2 Masyarakat dapat melihat hidupan liar yang Muka Surat 49
mengalami kepupusan. C. E1 Empangan Temenggor
3 Masyarakat akan sedar jika hidupan liar tersebut E2 Empangan Pergau
pupus. E3 Empangan Kenering
4 Masyarakat melibatkan diri dalam aktiviti yang E4 Empangan Chenderoh
berkaitan dengan hidupan liar seperti mengutip dana E5 Empangan Kenyir
atau melukis poster. E6 Empangan Batang Ai
5 Ahli masyarakat yang hadir dalam aktiviti tersebut E7 Empangan Bakun
boleh menyampaikan mesej kepada ahli masyarakat E8 Empangan Tenom Pangi
yang lain.
6 Masyarakat boleh menyalurkan bantuan untuk Muka Surat 50
memelihara dan memulihara hidupan liar. D. 1 tidak boleh baharu
2 luar pesisir pantai Terengganu; luar pesisir
H. (Aktiviti murid sendiri) pantai Sabah

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 5 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

 3 luar pesisir pantai Kelantan; luar pesisir pantai Sabah; 2 Sektor sekunder
bahan api 3 Sektor tertier
4 Raub; Kuala Lipis; Bau; barang kemas
5 Merit-Pila; Mukah; Silimpopon; tenaga elektrik; B. 1 Sektor primer
peleburan logam (a) Pertanian
6 Teluk Ramunia (b) Perikanan
7 Mamut; dawai (c) Perlombongan
(d) Penternakan
Muka Surat 51 2 (a) Pembuatan
E. 1 pertanian; petani; pengurus ladang; pegawai (b) Perindustrian
penyelidik (c) Pembinaan
2 petrokimia; hutan; perabot; kraf tangan 3 Sektor tertier
3 petroleum; gas asli; Kerteh; Bintulu (b) Kewangan
4 kayu balak; eksport (c) Pengangkutan
5 jalan raya; pelabuhan; kereta api; bahan mentah (d) Pelancongan
(e) Pendidikan
Muka Surat 52
F. 1 (a) Industri membuat perabot Muka Surat 60
(b) Industri papan lapis C. 1 A1 Ipoh
(c) Industri kraf tangan A2 Segamat
2 (a) Sandakan di Sabah 2 B1 Segitiga Jengka
(b) Pedalaman Pahang B2 Kota Tinggi
3 (a) Pembalak 3 C1 Simpang Renggam
(b) Pemandu lori C2 Labis
(c) Tukang kayu 4 D1 Cameron Highlands
(d) Pengendali jentera D2 Kundasang
(e) Pengusaha rotan 5 E1 Sibu
4 (a) Cukai eksport E2 Sri Aman
(b) Pengaliran masuk mata wang asing
(c) Pelaburan asing bertambah di Malaysia Muka Surat 61
(d) Pendapatan melalui eksport kayu balak ke D. P1 Langkawi
negara lain P2 Gurun
5 (a) Jalan raya P3 Bayan Lepas
(b) Kilang P4 Tasek
P5 Tanjung Malim
Muka Surat 53 P6 Shah Alam
G. (Aktiviti murid sendiri) P7 Petaling Jaya
P8 Senawang
H. (Aktiviti murid sendiri) P9 Pasir Gudang
P10 Gebeng
Muka Surat 54 P11 Kerteh
Fokus KBAT P12 Pengkalan Chepa
1 (a) Tenaga hidroelektrik P13 Kidurong
(b) Tenaga biomas P14 Sandakan
(c) Tenaga angin P15 Tawau
(d) Tenaga suria
(e) Tenaga angin Muka Surat 62
(f) Tenaga biomas E. A1 Pulau Langkawi
(g) Tenaga hidroelektrik A2 Pulau Pinang
2 (a) Galakan daripada pihak kerajaan A3 Pulau Pangkor
(b) Terletak di kawasan yang beriklim Khatulistiwa A4 Pulau Tioman
(c) Kepelbagaian bentuk muka bumi A5 Pulau Perhentian
3 (a) Kerajaan dapat menjimatkan kos A6 Pulau Sipadan
(b) Mewujudkan peluang pekerjaan baharu B1 Cameron Highlands
(c) Kepupusan sumber semula jadi dapat dielakkan B2 Genting Highlands
(d) Pelaburan asing bertambah dalam industri yang B3 Gunung Tahan
baharu B4 Gunung Kinabalu
4 (a) Kos pembinaan yang sangat tinggi C1 Port Dickson
(b) Kekurangan kepakaran dan teknologi C2 Desaru
(c) Ancaman pencemaran radioaktif C3 Cherating
(d) Sumber bahan mentah tenaga nuklear sukar diperolehi C4 Rantau Abang
C5 Pantai Damai (Santubong)
Muka Surat 55 D1 Taman Negara Pahang
Soalan Objekif D2 Taman Negara Niah
1 B 2 B 3 C 4 C 5 D D3 Taman Negara Mulu
6 A 7 D 8 A 9 A 10 B
Muka Surat 63
BAB 7: Kegiatan Ekonomi di Malaysia F. 1 (a) Cameron Highlands
Muka Surat 59 (b) Kundasang
Praktis DSKP 2 (a) Pelancongan
A. 1 Sektor primer (b) Pertanian hawa sederhana

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 6 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

 3 (a) Tanah tinggi sesuai untuk aktiviti pertanian dan B. 1 Musang merah 4 Beaver
pelancongan. 2 Lynx 5 Harimau bengal
(b) Tanih 3 Tikus jerboa 6 Moose
(c) – Suhu sejuk dan nyaman sesuai untuk kegiatan
pelancongan Muka Surat 72
– Suhu 18oC sesuai untuk tanaman hawa C. 1 Hutan Monsun Tropika
sederhana 2 Hutan Konifer
(d) Saliran 3 Hutan Daun Luruh Sederhana
(e) Teh dijadikan bahan mentah untuk industri 4 Gurun Panas
minuman 5 Hutan Monsun Tropika
(f) Dasar kerajaan 6 Gurun Panas
(g) – Jaringan pengangkutan yang lengkap 7 Hutan Monsun Tropika
menyebabkan kedua-dua kawasan mudah 8 Hutan Konifer
dihubungi seperti jalan raya. 9 Gurun Panas
– Kemajuan telekomunikasi menyebabkan 10 Hutan Konifer
pelancong mudah menempah hotel melalui 11 Hutan Monsun Tropika
atas talian. 12 Hutan Daun Luruh Sederhana
(h) Teknologi 13 Gurun panas
(i) Pasaran yang luas di dalam dan luar negara 14 Hutan Daun Luruh sederhana

Muka Surat 64 Muka Surat 73

G. 1 × 5 √ C. 1 (a) i. Tasmania di Australia
2 √ 6 √ ii. Scotland di Eropah Barat
3 √ 7 × iii.Southwestern Ontario di Kanada
4 × 8 √ iv. Gyeongsangnam di Korea Selatan
(b) i. Ash
H. (Aktiviti murid sendiri) ii. Oak
iii.Maple
Muka Surat 65 (c) i. Rusa
I. 1 (a) Getah ii. Badger
(b) Kelapa sawit iii.Tupai merah
2 (a) taraf hidup peneroka meningkat kerana mereka iv. Musang merah
menerima upah yang lebih tinggi dan kehidupan 2 (a) ii. Fort Yukon di Alaska, Amerika Syarikat
yang selesa. iii.Edmonton di Kanada Utara
(b) Pemindahan teknologi berlaku dari negara maju iv. Sayan Mountain di Rusia
dan hasil getah dan kelapa sawit diproses dalam (b) i. Pain
bentuk barangan siap. ii. Sprus
(c) Pendapatan negara meningkat kerana eksport iii.Fir
getah dan minyak sawit ke negara lain. iv. Cedar
(d) Banyak peluang pekerjaan wujud dalam (c) i. Lynx
kalangan peneroka dan pelbagai jenis pekerjaan ii. Moose
baharu diwujudkan. iii.Burung raven
iv. Tupai merah
J. (Aktiviti murid sendiri)
E. 2 G1 Gurun Mojave M1 Bangladesh
Muka Surat 66 G2 Gurun Arab M2 Myanmar
Fokus KBAT G3 Gurun Thar M3 Thailand
1 Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan atau Federal Land G4 Gurun Kalahari
Development Authority 3 ii. Prickly pear vi. Cendana
2 Kegiatan pertanian – kelapa sawit, getah dan koko. iii. Rumput esparto vii. Penaga
3 – Membuka kawasan pertanian iv. Pokok akasia bantut viii. Jelutung
– Membasmi kemiskinan v. Jati
4 (a) Meningkatkan taraf hidup penduduk 4 i. Kodok v. Gajah
(b) Mewujudkan banyak peluang pekerjaan ii. Unta vi. Harimau Bengal
(c) Memajukan ekonomi negara kerana menyumbang iii. Kala jengking vii. Buaya
kepada pendapatan negara iv. Rusa gazelle
(d) Berlaku pemindahan teknologi melalui penyelidikan
dan pembangunan (R&D) Muka Surat 75
F. 1 (a) i. Tumbuhan yang tahan cuaca panas
Muka Surat 67 ii. Pokok jenis xerofit
Soalan Objektif iii.Pokok tumbuh secara jarang-jarang
1 D 2 B 3 C 4 A 5 B iv. Mempunyai akar panjang dan menjalar
6 B 7 D 8 C 9 D 10 A v. Daun pokok berkilat, liat dan berbulu
(b) i. Hidupan liar jenis nokturnal
BAB 8: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan ii. Bersembunyi di dalam lubang
Hidupan Liar di Dunia iii.Mencari makanan pada waktu malam
Muka Surat 71 iv. Mampu menyimpan air dalam badan seperti
Praktis DSKP unta
A. 1 Prickly pear 4 Pokok oak 2 (a) i. Pokok berkayu keras
2 Rumput esparto 5 Pokok rotan ii. Ketinggian pokok 20 hingga 30 meter
3 Rafflesia 6 Pokok sprus iii.Mempunyai daun yang banyak dan lebar

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 7 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

 iv. Hujung daun yang berbentuk tirus
v. Hutan yang jarang dan berlapis-lapis
(b) i. Terdiri daripada haiwan berbulu nipis
ii. Terdiri daripada haiwan kulit berkedut
iii.Terdiri aripada haiwan bersaiz besar
iv. Monyet dan burung hidup di lapisan atas
hutan
3 (a) i. Batang pokok berkulit tebal
ii. Berdaun nipis dan lembut
iii.Batang pokok berbentuk bulat
iv. Mempunyai cabang dahan yang banyak
v. Jenis spesies pokok kayu keras sederhana
(b) i. Burung hidup di lapisan atas hutan
ii. Berhibernasi pada musim sejuk
iii.Berhijrah pada musim sejuk
iv. Dapat menyesuaikan diri dengan pelbagai
musim
4 (a) i. Terdiri daripada satu atau dua spesies
ii. Kanopi pokok berbentuk kon
iii.Batang pokok yang berkulit tebal
iv. Berdaun kecil, halus dan berbentuk jarum
v. Mempunyai akar yang pendek
(b) i. Aktif pada musim panas
ii. Terdapat haiwan yang berbulu tebal
iii.Dapat menyesuaikan diri pada musim sejuk
iv. Berhijrah ke kawasan panas apabila tiba
musim sejuk
Muka Surat 76
G. 1 (a) Pokok menyesuaikan diri dengan musim panas
dan kering sepanjang tahun
(b) Pokok menyesuaikan diri dengan musim sejuk
sepanjang tahun
2 (a) Jangka hayat panjang
(b) Jangka hayat pendek
3 (a) Tumbuh jarang-jarang
(b) Akar yang panjang untuk mencari air
(c) Akar pendek dan tumbuh di tanih podzol
(d) Pokok tinggi supaya mudah menerima cahaya
matahari
4 (a) Tanih di padang pasir tidak subur
(b) Tanih yang lembut memudahkan tumbuhan
berakar mencari air
(c) Tanih podzol subur untuk tumbuh-tumbuhan
(d) Tanah membeku punca akar pokok pendek
5 (a) Daun berkilat dan liat
(b) Daun berduri dan berbulu
(c) Pokok tumbuh tidak tinggi
(d) Pokok berbentuk kon
(e) Daun bersaiz kecil dan bersalut lilin
(f) Pokok tumbuh tinggi
H. Hutan Gurun Panas
1 Bersembunyi di dalam lubang
3 Kecil
4 Aktif pada waktu malam
Hutan Monsun Tropika
1 Tinggal di kawasan teduh
3 Besar
4 Memburu haiwan kecil
Hutan Daun Luruh Sederhana
1 Aktif mencari makanan
2 Berhijrah ke kawasan lebih panas
3 Kecil
4 Memburu haiwan lain
Hutan Konifer
1 Berhibernasi
2 Berhijrah ke selatan yang mengalami musim panas
3 Kecil
4 Aktif pada musim panas
© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X)
Muka Surat 77
I. 1 (a) Kawasan hutan semula jadi sesuai dijadikan
sebagai pusat ekopelancongan
(b) Gajah digunakan sebagai pengangkutan bagi
menjelajah kawasan di Erawan National Park
(c) Unta di kawasan gurun panas dijadikan sebagai
pengangkutan dan tarikan pelancong
2 (a) Daun pokok yang besar menjadi penghalang
kepada kelajuan titis air hujan ke permukaan
(b) Peranan akar pokok mampu mengurangkan air
larian permukaan dan menghalang hakisan
(c) Akar pokok bakau di hutan paya air masin
menguatkan tanah dan menahan tindakan ombak
3 (a) Daun pokok pain dijadikan teh dan bijinya
menjadi bahan antiseptik semula jadi merawat
luka
(b) Pokok oak digunakan untuk menyembuhkan
masalah cirit-birit, luka dan sakit tekak
(c) Batang pokok prickly pear mampu
mengurangkan kadar kolestrol dan merawat
diabetes
4 (a) Batang pokok kayu keras di hutan konifer dan
monsun tropika dijadikan sumber kayu balak
(b) Aktiviti penebangan pokok membuka banyak
peluang pekerjaan
(c) Mewujudkan pelbagai industri pembuatan
seperti industri kayu lapis dan membuat kertas
J. (Aktiviti murid sendiri)
Muka Surat 78
Fokus KBAT
1 Hidupan liar yang dapat dikaitkan dengan pembalakan di
Hutan A ialah gajah. Gajah membantu industri pembalakan
dengan membantu pembalak menarik keluar kayu jati dari
hutan ke sungai. Hal ini dapat mengurangkan kos
pembalakan kerana tidak memerlukan jentera berat untuk
menarik keluar kayu balak.
2 (a) Timbunan ais yang banyak di sekitar Hutan Konifer
(b) Hutan Konifer tumbuh di kawasan tanah tinggi
(c) Kegiatan pembalakan Hutan Konifer berkayu keras
adalah sangat aktif pada musim sejuk.
(d) Struktur tumbuhan di Hutan Konifer adalah sangat
tinggi dan tidak sesuai untuk hidupan liar.
(e) Daun berbentuk jarum tidak menggalakkan hidupan
liar tinggal di dalam hutan pada musim sejuk.
3 (a) Malar hijau
(b) Penting kepada manusia untuk aktiviti pembalakan
4 (a) Kawasan hutan yang dilitupi salji pada musim sejuk
(b) Tumbuhan semula jadi di Hutan Konifer berbentuk
kon menjadi tarikan pelancong
(c) Pokok-pokok yang tinggi menjadi tarikan pelancong
Muka Surat 79
Soalan Objektif
1 D 2 D 3 B 4 C 5 D
6 B 7 C 8 D 9 B 10 D
BAB 9: Sumber Semula Jadi Utama dam
Kerjasama Ekonomi di Dunia
Muka Surat 82
Praktis DSKP
A. 1 (a) Gas asli (b) Arang batu
2 (a) Tenaga angin
(b) Tenaga ombak
(c) Tenaga geoterma
(d) Tenaga air
(e) Tenaga suria
B. 1 Arab Saudi
2 Amerika Syarikat
8 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3
 3 Rusia (d) Pelaburan asing di Malaysia
4 Jepun (e) Kerjasama antarabangsa dalam perdagangan
5 Perancis (f) Melaksanakan rundingan dagangan dengan
6 China negara asing
7 Iceland
8 India Muka Surat 86
9 Belanda F. 1 Buruh profesional diperolehi daripada negara maju
seperti jurutera dan operator yang berpengalaman.
Muka Surat 83 2 Pemindahan teknologi daripada negara Jepun seperti
T1 Gas asli pembelian terus barangan moden dan aliran sumber
T2 Arab Saudi; Petroleum manusia.
T3 Rusia; Arang batu 3 Hubungan perdagangan terjalin antara Malaysia
A1 Iceland; Tenaga geoterma dengan negara maju.
A2 Belanda; Tenaga angin 4 Bahan mentah dari negara Jepun.
A3 Perancis; Tenaga ombak 5 Pasaran kereta nasional luas terutamanya ke negara
A4 India; Tenaga biomas Asia dan Eropah.
A5 China; Tenaga air 6 Pelbagai peluang pekerjaan baharu wujud dalam
A6 Jepun sektor perindustrian untuk menampung permintaan
yang tinggi terhadap kereta nasional.
Muka Surat 84
D. 1 (a) Kuasa beli akan jatuh kerana harga barang tinggi G. (Aktiviti murid sendiri)
(b) Harga bahan api di pasaran dunia akan
meningkat
(c) Peningkatan harga sumber semula jadi Muka Surat 87
menyebabkan pendapatan negara pengeluar Fokus KBAT
jatuh 1 (a) i. Menjimatkan penggunaan sumber tenaga fosil
2 (a) Konflik politik wujud dalam negara pengeluar ii. Mempunyai kelebihan menjana sumber tenaga
(b) Negara pengeluar sumber akan mengalami alternatif
tekanan politik iii.Menjalankan penyelidikan dan pembangunan
(c) Pertelingkahan berlaku antara kawasan yang (b) i. Teknologi penyelidikan dan pembangunan sumber
mempunyai sumber dengan negara jiran tenaga tersebut masih dalam kajian
3 (a) Masalah kebuluran meningkat ii. Bentuk muka bumi Malaysia yang bergunung-
(b) Masalah sosial seperti jenayah meningkat ganang sesuai menjana tenaga hidroelektrik
(c) Kadar kemiskinan akan bertambah iii.Kos pelaksanaan tenaga alternatif tersebut tinggi
4 (a) Pencemaran udara dan tanah dan memerlukan teknologi moden
(b) Kepupusan sumber yang berharga (c) i. Tenaga angin dan kincir air dipasang di sepanjang
(c) Ketidakseimbangan ekosistem berlaku pantai timur Semenanjung Malaysia serta pantai
Sabah dan Sarawak
ii. Tenaga ombak sesuai dijana di kawasan
Muka Surat 85
E. 1 (a) Indonesia/Laos menghadap Laut China Selatan
(b) Malaysia/Thailand iii.Tenaga air sesuai dijana dibina di kawasan pantai
(c) Singapura/Filipina di negeri Kelantan, Terengganu dan Pahang
(d) Myanmar/Vietnam iv. Tenaga biomas sesuai dijana kerana Malaysia
(e) Brunei Darussalam adalah sebuah negara pertaniah dan sisa pertanian
(f) Kemboja boleh dibakar dalam incenerator
(g) Pasaran barangan Malaysia luas 2 (a) Durian (c) Lada hitam
(h) Kemasukan pelancong dari negara ASEAN (b) Susu getah (d) Minyak sawit
(i) Penyelidikan dalam bidang pertanian
2 (a) Indonesia Muka Surat 88
(b) Malaysia Soalan Objektif
(c) Singapura 1 B 2 A 3 C 4 C 5 A
(d) Pelaburan dalam sektor pertanian 6 D 7 B 8 A 9 B 10 B
(e) Eksport hasil pertanian meningkat
(f) Penetapan sempadan perikanan
3 (a) Malaysia BAB 10: Sumber Hutan
(b) Indonesia Muka Surat 91
(c) Thailand Praktis DSKP
(d) Industri asas tani maju A. Sumber hutan ialah sumber yang boleh baharu. Sumber
(e) Kemasukan pelancong asing lebih mudah hutan meliputi kawasan yang ditumbuhi oleh pelbagai
(f) Perkhidmatan pengangkutan berkembang flora dan fauna yang hidup secara semula jadi.
4 (a) Thailand/China
(b) Taipei/Rusia/Chile B. 1 √ 6 × 11 ×
(c) Malaysia/Vietnam 2 × 7 × 12 √
(d) Singapura/Kanada 3 √ 8 √ 13 √
(e) Indonesia/Filipina 4 × 9 × 14 ×
(f) Mexico/Peru/Jepun 5 √ 10 √ 15 √
(g) Pemindahan teknologi
(h) Pendapatan negara meningkat Muka Surat 92
(i) Pasaran barangan lebih luas C. 1 Keseimbangan ekosistem
5 (a) Britain 2 Keperluan masyarakat setempat
(b) Perancis 3 Ekopelancongan
(c) China 4 Membekalkan sumber bahan mentah

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 9 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

D. 1 Pengurusan sumber hutan yang terancang
mengekalkan keseimbangan ekosistem hutan. Hal ini
demikian kerana komponen biotik dan abiotik dapat
berinteraksi antara satu sama lain yang menghasilkan
satu aliran tenaga dan rantaian makanan yang
berterusan.
2 Kepelbagaian sumber hutan menjadi keperluan
masyarakat setempat. Hal ini demikian kerana sumber
hutan menjadi sumber bahan makanan, membina
tempat tinggal, menyediakan pelbagai peralatan dan
menjadi sumber pendapatan mereka. Contohnya, hasil
hutan seperti rotan, gaharu dan buah-buahan.
3 Keindahan alam semula jadi di hutan ekosistem lipur,
air terjun dan kepelbagaian flora dan fauna menarik
kedatangan pelancong dan menjadi kawasan
ekopelancongan. Contohnya, Taman Negara Niah di
Sarawak dan Taman Negara Endau-Rompin di Johor.
4 Kepelbagaian sumber hutan menjadi sumber bahan
mentah untuk industri. Contohnya, pokok kayu keras
menjadi sumber bahan mentah untuk industry perabot,
papan lapis, kayu gergaji dan bahan binaan.
Pengurusan sumber hutan secara cekap juga
menjamin bekalan bahan mentah secara berterusan.
Muka Surat 93
E. 1 (a) Melindungi
(b) Mengurus
(c) Merancang
(d) Taman negara
(e) Mewartakan hutan simpan
2 (a) Membaik pulih
(b) Ladang hutan
(c) Penghutanan semula
(d) Sumber terganggu kembali kepada keadaan asal
F. 1 (a) Pusat ekopelancongan dengan landskap yang
indah
(b) Memulihara kawasan tanah lembap seperti hutan
paya bakau
2 (a) Dijadikan pusat ekopelancongan
(b) Pemuliharaan geologi, biologi dan budaya
3 (a) Keunikan flora dan fauna dijaga supaya tidak
diganggu
(b) Perlindungan terhadap hidupan liar yang
terancam
4 (a) Berkonsep teknologi hijau dan bandar dalam
taman
(b) Proses pembandaran yang mengambil kira
pengurangan pelepasan gas karbon dioksida
Muka Surat 94
G. 1 Mengadakan pendidikan konservasi hutan.
2 Melaksanakan konsep pengurusan hutan secara lestari
3 Menjana pengetahuan dan membangunkan teknologi
untuk sumber
4 Memberi kesedaran alam sekitar melalui pendidikan
5 Mendidik masyarakat mengenai pembangunan lestari
Muka Surat 95
H. 1 Merancang dasar dan strategi mengenai biodiversiti
2 Menganjurkan kempen menghentikan kemusnahan
persekitaran alam semula jadi
3 Mendidik masyarakat mengenai pembangunan lestari
4 Menjana pengetahuan dan membangunkan teknologi
untuk sumber hutan
5 Melaksanakan konsep pengurusan hutan secara lestari
6 Mengadakan pendidikan konservasi perhutanan
7 Menggalakkan perlindungan dan penggunaan lestari
hutan serta hutan lembap
8 Menguruskan perdagangan yang mampan melibatkan
tumbuh-tumbuhan dan hidupan liar tanpa merosakkan
integriti sistem ekologi
© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X)
Muka Surat 96
I. 1 Memberi penjelasan kepada murid mengenai
perancangan, penyelarasan dan pemantauan
pelaksanaan dasar serta strategi berkaitan
biodiversiti; Murid boleh melukis peta minda
mengenai perancangan, dasar serta strategi JAS.
2 Meningkatkan pengetahuan, kesedaran dan
penglibatan masyarakat mengenai keperluan dan
kepentingan konservasi biodiversiti; Murid boleh
melawat Pusat Konservasi Gajah di Kuala Gandah
dan menghulurkan bantuan untuk pembangunan
kawasan tersebut.
3 Menjana pengetahuan dan membangunkan teknologi
yang bersesuaian untuk pemuliharaan, pengurusan,
pembangunan dan penggunaan sumber-sumber hutan;
Melawat Tanaman Ethnobotani di Gua Musang dan
mengenali pelbagai jenis spesies tumbuhan baru.
4 Memelihara kepelbagaian biologi, memastikan
sumber boleh baharu dan digunakan secara lestari dan
menjalankan kempen kesedaran awam; Membuat
penanda buku berkaitan hutan dan menjual di
sekolah. Hasil kutipan disumbangkan kepada WWF.
Muka Surat 97
J. (Aktiviti murid sendiri)
K. (Aktiviti murid sendiri)
Muka Surat 98
Fokus KBAT
1 (a) i. Habitat hidupan liar
ii. Pusat ekopelancongan yang menarik
(b) i. Menggalakkan masyarakat melawat ke kawasan
Geopark
ii. Kerajaan mengadakan Hari Geopark Malaysia
(c) i. Aktiviti-aktiviti di kawasan ekopelancongan di
Malaysia diselitkan dalam program Tahun Melawat
Malaysia
ii. Pembentangan kertas kerja murid Malaysia di
negara asing berkaitan ekopelancongan di Malaysia
iii.Pakej-pakej menarik untuk menggalakkan
pelancong melawat kawasan ekopelancongan
direka
2 (a) Menggunakan tenaga solar
(b) Kincir angin digunakan untuk mendapatkan tenaga
angin
(c) Pertanian bergilir untuk memastikan nutrien tanah
kekal
(d) Menjimatkan penggunaan air dengan menggunakan
air hujan untuk membasuh kereta
(e) Menghijaukan kawasan dengan menanam pokok di
sekitar rumah, taman dan pusat rekreasi
Muka Surat 99
Soalan Objektif
1 D 2 B 3 A 4 A 5 D
6 B 7 B 8 C 9 A 10 B
BAB 11: Kitar Semula
Muka Surat 102
A. 1 memungut
2 sisa pepejal
3 meminimumkan
B. 1 Reduce (Kurangkan)
2 Reuse (Guna semula)
3 Recycle (Kitar semula)
C. 1 Mengurangkan sisa pepejal, meminimumkan
penggunaan sumber semula jadi dan menggunakan
sesuatu sumber mengikut keperluan sahaja.
10 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3
 2 Menggunakan semula sesuatu barangan secara
berulang-ulang untuk mengurangkan sisa buangan
dan mengelakkan pembaziran.
3 Pengasingan barangan mengikut jenis untuk
menghasilkan semula produk yang sama atau baharu
dan memudahkan proses kitar semula
Muka Surat 103
D. 1 Mengurangkan kepupusan sumber dan spesies yang
berharga
2 Pencemaran udara dapat dikurangkan
3 Persekitaran menjadi bersih dan selesa
4 Kandungan gas tercemar di udara dapat dikurangkan
4 Mengurangkan kesan rumah hijau melalui kitar
semula
4 (a) Akta pelupusan sisa mewajibkan pihak yang
menjalankan aktiviti tersebut bertanggungjawab
sepenuhnya atas bahan yang dihasilkan
(b) Garis panduan kitar semula menerangkan cara
kitar semula dengan berkesan
(c) Program 4 dalam 1 menyarankan kerjasama
antara pihak berkuasa tempatan, syarikat kitar
semula, masyarakat dan badan sukarela untuk
menjayakan program kitar semula
5 (a) Mengembalikan deposit kepada pengilang yang
telah berjaya menjalankan kitar semula
(b) Kerajaan mengenakan cukai terhadap sisa yang
hendak dilupuskan
(c) Program Waste 21 menerangkan secara
terperinci cara kitar semula

E. 1 Tidak melakukan pembaziran Muka Surat 107

2 Mempelajari cara mengasingkan sisa pepejal J. Amalan 3R di Malaysia
3 Menghargai sisa domestik 1 Akta Pengurusan Sisa dan Pembersihan Awam 2007
4 Menjaga kepentingan alam sekitar 2 (a) kain
5 Menjana pendapatan melalui jualan barangan kitar (b) keperluan
semula 3 (a) bekas makanan
6 Menjaga kebersihan di dalam kelas dan di rumah (b) diguna semula
4 (a) bakul
Muka Surat 104 (b) baja kompos
F. 1 (a) Menggunakan kedua-dua belah muka surat 5 ‘Hari Tanpa Plastik’
kertas semasa menulis atau membuat salinan 6 Pengasingan sisa pepejal
(b) Menggunakan kain atau tuala kecil untuk Amalan 3R di Jerman
mengelap bagi menggantikan tisu 1 Ordinan Pembungkusan
(c) Menggunakan teknologi seperti e-mel bagi 2 (a) tanda hijau; Green Dot
mengurangkan penggunaan kertas (b) yuran
(d) Membeli makanan mengikut keperluan untuk 3 (a) Green Dot
mengelakkan pembaziran (b) pusat pelupusan
2 (a) Menggunakan bekas makanan sendiri untuk (c) kilang
membungkus makanan
(b) Menjadikan botol plastik sebagai hiasan atau Muka Surat 108
bekas alat tulis Fokus KBAT
(c) Menggunakan beg mesra alam atau beg yang 1 (a) i. Pertandingan melukis poster kitar semula
boleh digunakan semula semasa membeli ii. Pertandingan mengasingkan sisa di sekolah
barangan iii.Membeli semula bahan kitar semula
(d) Mendermakan pakaian yang masih elok kepada iv. Menjual barangan kraf tangan dari bahan kitar
mereka yang memerlukan semula
3 (a) Surat khabar dan majalah dijadikan bakul atau (b) i. Menanam pokok di sekitar sekolah
barangan kraf tangan ii. Menggunakan air hujan untuk menyiram pokok
(b) Sisa pertanian dijadikan bahan lain seperti baja iii.Menghantar maklumat melalui e-mel atau
organik untuk tanaman WhatsApp
(c) Tayar terpakai dijadikan pasu bunga dan iv. Mengitar semula sisa pepejal dengan menggunakan
tanaman tong kitar semula yang berwarna
(d) Mengasingkan sisa pepejal mengikut kategori 2 (a) i. Membuat tempat letak alat tulis
berdasarkan warna tong kitar semula ii. Menanam pokok bunga
(b) i. Surat khabar dijadikan pembalut hadiah
Muka Surat 105 ii. Menggunakan semula sampul surat lama
G. (Aktiviti murid sendiri) iii.Dijadikan sebagai barangan kraf tangan seperti
bunga hiasan
H. (Aktiviti murid sendiri) iv. Dijadikan kertas conteng
(c) i. Dijadikan tempat menyimpan pen atau barang
Muka Surat 106 hiasan
I. 1 (a) Pengasingan sisa di punca ii. Menjual di pusat kitar semula
(b) Kitar semula bahan buangan (d) i. Dijadikan sebagai jar untuk menyimpan barangan
(c) Hari Tanpa Beg Palstik masakan atau kosmetik
2 (a) Tong kitar semula disediakan mengikut kategori
(b) Bahan buangan sisa diproses untuk menjana Muka Surat 109
tenaga Soalan Objektif
(c) Pembaziran sumber dan penghasilan sisa 1 A 2 D 3 B 4 C 5 A
makanan tidak digalakkan 6 B 7 B 8 A 9 C 10 B
3 (a) Ordinan pembungkusan menyarankan agar
pihak pengeluar mengutip semula bungkusan KERTAS MODEL PT3
daripada pelanggan. BAHAGIAN A
(b) Tapak untuk mengumpul barangan kitar semula 1 B 2 C 3 A 4 B 5 A
disediakan 6 D 7 C 8 C 9 B 10 A
(c) Sampah perlu diisi dalam plastik yang 11 B 12 A 13 A 14 B 15 C
mempunyai logo Green Dot 16 C 17 D 18 D 19 D 20 A

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 11 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3

BAHAGIAN B (d) i. Tumbuhan kurang mendapat cahaya
1 (a) i. RG 1831 matahari/Ketinggian pokok kurang daripada
ii. RG 1728 10 meter
(b) i. RG 209305 ii. Dilitupi oleh dahan reput dan daun kering/Terdapat
ii. RG 186298 tumbuhan saprofit yang hidup memakan dahan
(c) Timur laut yang reput
(d) 4 km (e) i. Melakukan aktiviti bergotong-royong
(e) i. Pola berpusat membersihkan hutan
ii. Rumah atau bangunan dibina secara rapat di ii. Mengadakan kempen kesedaran tentang
sesuatu kawasan yang menjadi tumpuan penduduk. kepentingan sumber hutan
(f) i. Bukit/Sungai/Hutan paya bakau
ii. Jalan raya/jambatan/Masjid/Kilang/Benteng/Jalan BAHAGIAN C
kereta api/Padi/Kelapa/Kelapa sawit/Padang/Balai 1 (a) – Mengalami trauma
polis/Pejabat pos/Pejabat daerah/Sekolah – Mengorbankan nyawa
– Kerosakan harta benda
– Terputus hubungan
2 (a) N1 Filipina N6 Laos – Terpaksa membangunkan semula kawasan yang
N2 Thailand N7 Singapura menghadapi bencana besar
N3 Myanmar N8 Indonesia (b) – Membuat kutipan derma
N4 Kemboja N9 Malaysia – Mendermakan barangan yang diperlukan oleh mereka
N5 Vietnam N10 Brunei Darussalam – Memberikan semangat dan motivasi kepada mereka
(b) i. Pusat perdagangan seperti di Bandung dan – Membantu membina semula kediaman yang telah
Surabaya, Indonesia menjadi pusat perniagaan rosak
ii. Pusat pelancongan seperti Bangkok di Thailand – Menjadi sukarelawan seperti memberi perkhidmatan
yang mempunyai panorama yang menarik perubatan dan pendidikan
iii.Ibu negara dan pusat pentadbiran seperti di Jakarta
di Indonesia merupakan ibu negara Indonesia 2 (a) – Pelupusan sampah
iv. Pusat perindustrian seperti di Manila, Filipina yang – Pembakaran sisa pertanian
terkenal dengan industri pemasangan kenderaan – Kegiatan pembalakan
bermotor dan besi keluli – Pembakaran hutan
– Pembakaran bahan api fosil
(Pilih mana-mana 4)
3 (a) i. Satelit bumi
(b) – Menanam pokok/Menambah kawasan
ii. Telefon pintar
hijau/Menghijaukan bumi
(b) i. Mengeratkan silaturahim
– Menggunakan petrol tanpa plumbum dalam kenderaan
ii. Dapat menyaksikan siaran secara langsung
– Berkongsi kenderaan
iii.Dapat berhubung dengan sesiapa sahaja di seluruh
– Menjalankan proses kitar semula
dunia dengan mudah
– Mengadakan kempen alam sekitar/Pendidikan
iv. Pengurusan dan pentadbiran negara lebih
alam sekitar
bersistematik/Satelit cuaca dapat memberikan data
– Memasang alat penapis asap kilang
ramalan tentang cuaca dengan lebih tepat/Peluang
– Menjalankan pembakaran menggunakan incinerator
pendidikan lebih luas dan menjimatkan kos
(Pilih mana-mana 4)
(c) Kesan positif
i. Telesidang
ii. Urusan perbankan boleh dilakukan di mana-mana 3 (a) – Aktiviti pembalakan
sahaja – Pembinaan empangan
iii.Memudahkan sistem pembelajaran dengan adanya – Aktiviti pertanian secara ladang
multimedia interaktif – Aktiviti perlombongan kuari di kawasan bukit
Kesan negatif – Pembinaan sistem pengangkutan seperti jalan raya dan
i. Maklumat berunsur negatif lebuh raya
ii. Penyebaran maklumat yang tidak tepat (b) – Merayakan hari hidupan liar seperti Hari Tenggiling
iii.Terdapat isu pencerobohan dan pencurian Sedunia
maklumat dalam sistem pangkalan data secara – Mengadakan kempen kesedaran tentang pentingnya
atas talian hidupan liar seperti Kempen Save The Day
– Mengadakan lawatan ke zoo negara
– Mengadakan tayangan video tentang hidupan liar
4 (a) Hutan hujan tropika – Mengadakan pameran tentang hidupan liar
(b) Malaysia
i. Pedalaman Pahang 4 (a) – Empangan Pergau
ii. Pedalaman Sabah – Empangan Temenggor
iii.Pedalaman Sarawak – Empangan Bersia
Dunia – Empangan Kenering
i. Kalimantan di Indonesia – Empangan Bakun
ii. Lembangan Amazon di Brazil (b) – Membekalkan sumber air
(c) i. Lapisan renjong (Emergen) – Membekalkan sumber tenaga
ii. Lapisan kanopi (Silara) – Membuka peluang pekerjaan
iii.Lapisan tengah – Mengawal banjir
iv. Lantai hutan – Penduduk boleh memperoleh sumber protein

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 12 PINTAR BESTARI PT3 Geografi Tingkatan 3