Chöông V CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

V.1. KHAÙI NIEÄM

V.2. GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHƯƠNG V

End Home Next Back

 V.1 KHAÙI NIEÄM

V.1.1. Ñònh nghóa

V.1.2. Phaân loaïi

V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

V.1.4. Nguyeân taéc laäp chuoãi kích thöôùc

End Home Next Back

 V.1.1. Ñònh nghóa

Chuoãi kích thöôùc laø moái quan heä kheùp kín giöõa caùc kích thöôùc
cuûa moät chi tieát hay cuûa nhieàu chi tieát trong cuøng moät boä phaän
maùy hay trong moät maùy.

Ñieàu kieän ñeå hình thaønh moät chuoãi kích thöôùc:

* Caùc kích thöôùc noái tieáp nhau.
* Caùc kích thöôùc phaûi taïo thaønh moät voøng kín.
End Home Next Back
 V.1.2. Phaân loaïi

a) Theo keát caáu cuûa chuoãi kích thöôùc:

* Chuoãi kích thöôùc chi tieát
* Chuoãi kích thöôùc laép gheùp

End Home Next Back

 V.1.2. Phaân loaïi

b) Theo vò trí töông quan giöõa caùc kích thöôùc:

* Chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng
* Chuoãi kích thöôùc maët phaúng
* Chuoãi kích thöôùc khoâng gian

End Home Next Back

 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc
+ Phaân loaïi khaâu trong chuoãi:
* Khaâu thaønh phaàn (kyù hieäu Ai , i = 1,2, … , n): laø khaâu maø
giaù trò cuûa noù ñoäc laäp so vôùi caùc khaâu khaùc.
* Khaâu kheùp kín (kyù hieäu A): laø khaâu maø giaù trò cuûa noù phuï
thuoäc vaøo caùc khaâu thaønh phaàn.

Khaâu kheùp kín

End Home Next Back

 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

Trình töï gia coâng:

A4 , A1 , A2 , A3

End Home Next Back

 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

Trình töï gia coâng:

A4 , A5 , A1 , A2

End Home Next Back

 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

+ Theo aûnh höôûng cuûa khaâu thaønh phaàn ñeán khaâu kheùp kín:
* Khaâu thaønh phaàn taêng (goïi taét laø khaâu taêng): laø khaâu maø
giaù trò cuûa noù taêng seõ laøm cho giaù trò cuûa khaâu kheùp kín taêng vaø
ngöôïc laïi.
* Khaâu thaønh phaàn giaûm (goïi taét laø khaâu giaûm): laø khaâu
maø giaù trò cuûa noù taêng seõ laøm cho giaù trò cuûa khaâu kheùp kín giaûm
vaø ngöôïc laïi.

End Home Next Back

 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc
Ví duï:

A1 A2 AA33
A4A4

Khaâu taêng Khaâu kheùp kín

End Home Next Back
 V.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

A1 AA2 2 A3A3
A4

Khaâu giaûm Khaâu kheùp kín

End Home Next Back

 V.1.4. Nguyeân taéc laäp chuoãi kích thöôùc

* Caùc khaâu cuûa chuoãi phaûi noái tieáp vôùi nhau vaø taïo thaønh
moät voøng kín.
* Trong moãi chuoãi chæ coù moät khaâu kheùp kín.
* Phaûi laäp ñöôïc "chuoãi kích thöôùc ngaén nhaát".

A2 A2 A2

A1 A1 A3 A1 A3 A4
A5
A3
A4

Chuoãi ngaén
nhaát
End Home Next Back
 V.2. GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

+ Baøi toaùn thuaän

Bieát tröôùc kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa taát
caû caùc khaâu thaønh phaàn, tìm kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch
giôùi haïn cuûa khaâu kheùp kín.
Baøi toaùn thuaän thöôøng duøng ñeå:
- Tính sai soá chuaån cho moät kích thöôùc thöïc hieän naøo ñoù trong
coâng ngheä.
- Kieåm nghieäm laïi moät keát quaû tính toaùn hay moät yeâu caàu
trong laép raùp.

End Home Next Back

 V.2. GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

+ Baøi toaùn nghòch

Cho bieát kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa khaâu
kheùp kín, tìm kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa khaâu
thaønh phaàn.
Baøi toaùn nghòch thöôøng duøng ñeå:
- Chuyeån töø kích thöôùc thieát keá sang kích thöôùc coâng ngheä khi
kích thöôùc coâng ngheä khaùc vôùi kích thöôùc thieát keá do vieäc choïn
chuaån coâng ngheä khoâng truøng vôùi chuaån thieát keá.
- Tính toaùn, xaùc ñònh ñoä chính xaùc kích thöôùc cuûa caùc chi tieát
maùy caáu taïo thaønh maùy töø yeâu caàu kyõ thuaät cuûa maùy.

End Home Next Back

 V.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC
V.2.1. Moái quan heä giöõa caùc khaâu trong chuoãi
+ Giaû söû trình töï gia coâng laø A3, A2, A4
thì A = A1 vaø moái quan heä laø :
A = A1 = A4 - A3 - A2

+ A = A3 vaø moái quan heä laø:

A = A3 = A1 - A2

+ Giaû söû trình töï gia coâng laø A1, A2

thì A = A3 vaø moái quan heä laø:
A = A3 = A1.cos + A2.sin 

End Home Next Back

 V.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

* Phöông trình bieåu dieãn moái quan heä giöõa khaâu kheùp kín vôùi
caùc khaâu thaønh phaàn:

Vôùi  laø heä soá aûnh höôûng cuûa khaâu thaønh phaàn ñeán khaâu
kheùp kín. Trong chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng,  = +1 ñoái vôùi
khaâu taêng vaø  = -1 ñoái vôùi khaâu giaûm

m: soá khaâu taêng n-m: soá khaâu giaûm

End Home Next Back

 V.2. GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

V.2.2. Giaûi baøi toaùn chuoãi kích thöôùc

* Baøi toaùn thuaän

End Home Next Back

End Home Next Back
End Home Next Back
 V.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

V.2.2. Giaûi baøi toaùn chuoãi kích thöôùc

* Baøi toaùn nghòch

End Home Next Back

End Home Next Back
End Home Next Back
End Home Next Back
End Home Next Back
 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT

V.3.1. Caùc yeâu caàu cô baûn cuûa vieäc ghi kích thöôùc
* Phaûi duøng kích thöôùc tieâu chuaån neáu loaïi kích thöôùc ñoù ñaõ
ñöôïc tieâu chuaån hoaù.
* Phaûi xuaát phaùt töø yeâu caàu veà chaát löôïng laøm vieäc cuûa chi
tieát maùy trong boä phaän maùy hoaëc trong maùy cuõng nhö chaát löôïng
laøm vieäc cuûa maùy.
* Phaûi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho vieäc gia coâng caùc chi
tieát maùy noùi rieâng vaø maùy noùi chung.

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT

V.3.2. Caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa vieäc ghi kích thöôùc

* Nguyeân taéc 1:

Ghi kích thöôùc cho caùc laép gheùp ñaõ tieâu chuaån hoaù.

* Nguyeân taéc 2:

Phaân tích chuoãi kích thöôùc laép ñeå ghi kích thöôùc cho chi tieát.

* Nguyeân taéc 3:

Ghi kích thöôùc phaûi taïo ñieàu kieän cheá taïo chi tieát deã daøng.

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT
V.3.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc
a) Ghi kích thöôùc theo moät xích lieân tieáp.

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT
V.3.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc
b) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp toïa ñoä.
* Ghi kích thöôùc töø chuaån thieát keá.
Chuaån
thieát keá

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT
V.3.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc
b) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp toïa ñoä.
* Ghi kích thöôùc töø chuaån coâng ngheä.

Chuaån
coâng ngheä

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT
V.3.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc
b) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp toïa ñoä.
* Ghi kích thöôùc phoái hôïp giöõa chuaån thieát keá vaø
chuaån coâng ngheä.

End Home Next Back

 V.3. GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT
V.3.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc
c) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp phoái hôïp.

End Home Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

1. ------------ laø chuoãi maø caùc khaâu trong chuoãi naèm song song
vôùi nhau trong cuøng moät maët phaúng.
a. Chuoãi kích thöôùc chi tieát.
b. Chuoãi kích thöôùc laép gheùp.
c. Chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng.
d. Chuoãi kích thöôùc maët phaúng.

Ñaùp aùn: c

Home Next Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

2. Nguyeân taéc ñeå laäp chuoãi kích thöôùc hôïp lyù laø:
a. Caùc khaâu cuûa chuoãi kích thöôùc phaûi lieân tieáp nhau vaø taïo
thaønh voøng kín.
b. Phaûi laäp chuoãi sao cho soá khaâu tham gia ít nhaát.
c. Trong moãi chuoãi chæ coù moät khaâu kheùp kín.
d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Ñaùp aùn: d

Home Next Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

3. Choïn caâu sai:

a. Khaâu kheùp kín laø khaâu hình thaønh sau khi laép (vôùi chuoãi
kích thöôùc laép gheùp)
b. Khaâu kheùp kín laø khaâu hình thaønh sau khi gia coâng gia
coâng chi tieát (vôùi chuoãi kích thöôùc chi tieát).
c. Khaâu kheùp kín laø khaâu maø giaù trò cuûa noù ñoäc laäp so vôùi caùc
khaâu khaùc.
d. Khaâu kheùp kín coù theå thay ñoåi neáu thay ñoåi trình töï gia
coâng chi tieát.

Ñaùp aùn: c

Home Next Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

4. Trong chuoãi kích thöôùc sau, xaùc ñònh khaâu taêng, khaâu giaûm:
a. Khaâu taêng A1, A3 ; khaâu giaûm A2, A4, A5.
b. Khaâu taêng A1, A4, A2 ; khaâu giaûm A3, A5.
c. Khaâu taêng A1, A4 ; khaâu giaûm A2, A3, A5.
d. Khaâu taêng A1, A3, A2 ; khaâu giaûm A4, A5.
A
A5
A4 A3
A2
A1

Ñaùp aùn: c
Home Next Back
 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

5. Xaùc ñònh khaâu giaûm trong chuoãi kích thöôùc sau:

a. 1, 2.
b. 2.
c. 3 . 3
2
d. Khoâng coù khaâu naøo. 1 4=

Ñaùp aùn: a
Home Next Back
 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

6. Trong chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng, dung sai khaâu kheùp kín
baèng:
a. Toång dung sai cuûa caùc khaâu taêng.
b. Toång dung sai cuûa caùc khaâu giaûm.
c. Toång dung sai cuûa caùc khaâu thaønh phaàn.
d. Toång dung sai cuûa caùc khaâu taêng tröø toång dung sai cuûa caùc
khaâu giaûm.

Ñaùp aùn: c

Home Next Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

7. Giaûi chuoãi kích thöôùc baèng phöông phaùp ñoåi laãn hoaøn toaøn
chæ ñöôïc söû duïng khi:
a. Chuoãi phaûi laø chuoãi ngaén nhaát.
b. Chuoãi chæ coù caùc khaâu giaûm, khoâng coù khaâu taêng.
c. Chuoãi coù soá khaâu thaønh phaàn lôùn maø dung sai khaâu kheùp
kín laïi nhoû.
d. Chuoãi coù soá khaâu thaønh phaàn nhoû hoaëc khoâng yeâu caàu ñoä
chính xaùc cao.

Ñaùp aùn: d

Home Next Back

 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V
A5
Töø caâu 8 -> 10 söû duïng hình veõ sau: A2 A1
Trình töï gia coâng A1, A2, A5, A4.
Tính kích thöôùc A5. Bieát :
A1 = 40+0,05 , A2 = 300,04,
A3 = 50,1 , A4 = 250,02. A4 A3

8. Trong chuoãi kích thöôùc ñeå tính A5, khaâu kheùp kín laø:
a. Khaâu A2. b. Khaâu A3. c. Khaâu A4. d. Khaâu A5.

9. Dung sai khaâu A5 laø:

a. 0,06 mm. b. 0,04 mm. c. 0,08 mm. d. 0,07 mm.

10. Kích thöôùc khaâu A5 laø:

a. 100 +0,04
0,03 mm. c. 100 +0,05
+0,01 mm.

b. 100+0,07 mm. d. 1000,04 mm.

Ñaùp aùn caâu 8: b Ñaùp aùn caâu 9: d Ñaùp aùn caâu 10: a
Home Next Back
 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V
B1 B2 B3 B4
Töø caâu 11 -> 13 söû duïng hình veõ sau:
A1, A2, A3, A4 laø caùc kích thöôùc thieát keá, vôùi
A1 = 25 00 ,,02
03 , A2 = 520,09 ,

A3 = 800,045 , A4 = 110 A1
A2
B1, B2, B3 , B4 laø caùc kích thöôùc coâng ngheä.
A3
Tính kích thöôùc B2. A4

11. Chuoãi kích thöôùc ñeå tính B2 goàm coù:

a. 3 khaâu B2 , B1 , A2 vôùi A2 laø khaâu kheùp kín.
b. 3 khaâu B2 , B1 , A2 vôùi B2 laø khaâu kheùp kín.
c. 4 khaâu B2 , B1 , B3 , A3 vôùi B2 laø khaâu kheùp kín.
d. 4 khaâu B2 , B1 , B3 , A3 vôùi A3 laø khaâu kheùp kín.

Ñaùp aùn caâu 11: a

Home Next Back
0 ,04
 0 ,09

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V

B1 B2 B3 B4
Töø caâu 11 -> 13 söû duïng hình veõ sau:
A1, A2, A3, A4 laø caùc kích thöôùc thieát keá, vôùi
A1 = 25 00 ,,02
03 , A2 = 520,09 ,

A3 = 800,045 , A4 = 110 A1
A2
B1, B2, B3 , B4 laø caùc kích thöôùc coâng ngheä.
A3
Tính kích thöôùc B2. A4

12. Dung sai khaâu B2 laø:

a. 0,13 mm. b. 0,04 mm. c. 0,09 mm. d. 0,06 mm.

13. Kích thöôùc khaâu B2 laø:

a. 270,04 mm. c. 27 +0,02

-0,15 mm.

b. 27 +0,04
0,09 mm. d. 27 -0,02
-0,06 mm.

Ñaùp aùn caâu 12: b Ñaùp aùn caâu 13: d

Home Next Back
 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V
Töø caâu 14 -> 16 söû duïng hình veõ sau:
A
Trình töï gia coâng laø: gia coâng thoâ ñöôøng kính
d1 , gia coâng maët phaúng A theo kích thöôùc L,
gia coâng tinh ñöôøng kính d2. L1 L

Xaùc ñònh L ñeå gia coâng ñöôïc L1 = 45  0,15.

Cho bieát: d1 = 62 00,,105 mm.
d2
d2 = 60–0,02 mm. d1
14. Laäp chuoãi kích thöôùc ñeå tính L nhö hình veõ, trong ñoù :

a. L1 : khaâu kheùp kín; L vaø d1 : khaâu taêng, d2 : khaâu giaûm.

2 2
d1 d 2 L1 L
b. L1 : khaâu kheùp kín; L vaø d2 : khaâu taêng, d1 : khaâu giaûm. 2 2
2 2
c. L : khaâu kheùp kín; L1 vaø d1 : khaâu taêng, d2 : khaâu giaûm.
2 2
d1
d. L : khaâu kheùp kín; L1 vaø d2 : khaâu taêng, : khaâu giaûm.
2 2

Ñaùp aùn caâu 11: b

Home Next Back
 CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG V
Töø caâu 14 -> 16 söû duïng hình veõ sau:
A
Trình töï gia coâng laø: gia coâng thoâ ñöôøng kính
d1 , gia coâng maët phaúng A theo kích thöôùc L,
gia coâng tinh ñöôøng kính d2. L1 L

Xaùc ñònh L ñeå gia coâng ñöôïc L1 = 45  0,15.

Cho bieát: d1 = 62 00,,105 mm.
d2
d2 = 60–0,02 mm. d1
15. Dung sai khaâu L laø:
a. 0,225 mm. b. 0,15 mm. c. 0,125 mm. d. 0,215 mm.

16. Kích thöôùc khaâu L laø:

a. 46 +0,15
mm. c. 46 +0,125
0,09 mm.
d1 d 2
0,09
L1 L
b. 46-0,215 mm. d. 46 +0,125
+0,09 mm. 2 2

Ñaùp aùn caâu 15: d Ñaùp aùn caâu 16: c

Home Next Back