ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ Α΄:

ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2012-2013

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. Να επιλέξετε δύο από τις σωζόμενες τραγωδίες του Αισχύλου και να τις
σχολιάσετε συγκριτικά σε ό,τι αφορά: τη δραματική σύνθεσή τους (αριθμός και
ταυτότητα δραματικών προσώπων, δραματικός χώρος και χρόνος), τη δομή και την
εξέλιξη της δράσης τους, τις οπτικο-ακουστικές σκηνικές δυνατότητές τους, όπως
αυτές (υπο)δηλώνονται από τα αντίστοιχα κείμενα (ενδυμασία προσώπων και Χορού,
χρήση σκηνικών μηχανημάτων, ιδιαίτερος σκηνογραφικός διάκοσμος, ιδιαίτερες
σκηνές όρχησης και χωροταξικής διάταξης των προσώπων κ.ά.), το ιστορικό πλαίσιο
της συγγραφής και της πρώτης παράστασης των τραγωδιών, τη θεματική και
ιδεολογική σύστασή τους, τις σημασιολογικές-ερμηνευτικές δυνατότητές τους.

Β. Να επιλέξετε μία από τις σωζόμενες τραγωδίες του Αισχύλου και να τη

σχολιάσετε συγκριτικά με κάποιο άλλο νεώτερο θεατρικό (ή και κινηματογραφικό,
λογοτεχνικό, εικαστικό) έργο που έχει κάποια άμεση ή έμμεση διακειμενική σχέση με
τη συγκεκριμένη τραγωδία, λαμβάνοντας υπόψη σας τις παραμέτρους που
αναφέρονται ενδεικτικά στην προηγούμενη ενότητα (Α)

Γ. Να επιλέξετε μία από τις σωζόμενες τραγωδίες να του Αισχύλου και να

μελετήσετε μία ορισμένη νεώτερη ελληνική ή ξένη παράστασή της (την οποία έχετε
δει ή την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε μαγνητοσκοπημένη σε DVD ή στο
Διαδίκτυο), εστιάζοντας το ενδιαφέρον σας σε όσο το δυνατόν περισσότερα σημειακά
συστήματα της θεατρικής πράξης (μετάφραση, επεμβάσεις στο πρωτότυπο κείμενο,
τρόπος εκφοράς του λόγου, υποκριτική υποστήριξη, σκηνογραφία, ενδυματολογία,
κίνηση-χορογραφία, φωτισμός-μουσική, συγκεκριμένες ιδεολογικές και ερμηνευτικές
προβολές του κειμένου).
  ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν επιθυμείτε να εκπονήσετε μία άλλου τύπου εργασία (π.χ.
θεατρικό δρώμενο ή αναλόγιο, θεατρική παράσταση, συγγραφή πρωτότυπου
θεατρικού κειμένου, παραστασιογραφική εργασία, μεταφραστική ή
μεταφρασεολογική εργασία, μουσική ή μουσικολογική εργασία κτλ.), η οποία,
βέβαια, θα αφορμάται πάντα από το θέατρο του Αισχύλου, θα πρέπει να
έλθετε σε επικοινωνία μαζί μου, να συζητήσετε και να δηλώσετε το θέμα σας
μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

 ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν επιθυμείτε να παρουσιάσετε προφορικά την εργασία σας

στην τάξη, επίσης θα πρέπει να μου το δηλώσετε μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

 ΠΡΟΣΟΧΗ επίσης: Εάν επιθυμείτε να συνεργαστείτε στην εργασία σας με

άλλον ή άλλους συμφοιτητή/τρια ή συμφοιτητές/τριές σας, επίσης θα πρέπει
να μου το δηλώσετε μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

1. Με βάση τον εκάστοτε προτεινόμενο θεματικό άξονα, είναι στη δική σας ευχέρεια να
προσδιορίσετε το ειδικό θέμα της εργασίας σας.
2. Την κριτική έκδοση και τη μετάφραση που θα χρησιμοποιήσετε για τη σύνταξη της
εργασίας θα πρέπει να τη δηλώσετε στην «Εισαγωγή» της εργασίας ή σε κάποια
υποσημείωση ή σημείωση τέλους) με τα πλήρη βιβλιογραφικά της στοιχεία.
3. Για τη διευκόλυνσή σας στην αναζήτηση θεμάτων με βάση τον άξονα Β, μπορείτε να
συμβουλευτείτε τα μελετήματα: α) Ευσεβία Χασάπη-Χριστοδούλου, Η ελληνική
μυθολογία στο νεοελληνικό δράμα. Από την εποχή του Κρητικού Θεάτρου έως το τέλος
του 20ού αιώνα, 2 Τόμοι, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2002. β) Βάιος
Λιαπής, «Η λογοτεχνική πρόσληψη της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας», στον τόμο
Ανδρέας Μαρκαντωνάτος και Χρήστος Τσαγγάλης (επιμ.), Αρχαία ελληνική
τραγωδία. Θεωρία και πράξη, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 2008, σσ. 265-447.γ) Peter
Burian, «Διασκευές της τραγωδίας για τη θεατρική σκηνή και την κινηματογραφική
οθόνη: Από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα», στον τόμο Pat Easterling (επιμ.),
Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία Από το πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ (μτφ. Κ.
Βαλάκας, Λ. Ρόζη), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2007, σσ. 343-
428. δ) Κωνσταντίνος Κυριακός «Αρχαιόμυθη θεματολογία και ελληνικός
 κινηματογράφος: Μια διαγραμματική παρουσίαση», στον τόμο: Σινεμυθολογία, Οι
ελληνικοί μύθοι στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Πολιτιστική Ολυμπιάδα: Αθήνα
2004, σσ. 51-73. ε) Σπύρος Μερκούρης (επιμ.), Αρχαίο ελληνικό θέατρο: Η επίδρασή
του στην Ευρώπη, ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 1993.
4. Για τη διευκόλυνσή σας στην αναζήτηση θεμάτων με βάση τον άξονα Γ και ειδικά σε
ό,τι αφορά τις νεοελληνικές παραστάσεις αρχαίου δράματος από το Εθνικό Θέατρο,
μπορείτε να συμβουλευτείτε το ηλεκτρονικό αρχείο του Εθνικού Θεάτρου στη
διεύθυνση http://www.n-t.gr (με ηχητικό, φωτογραφικό ή και οπτικοακουστικό υλικό,
με πλήρη παραστασιολογικά στοιχεία και κριτικογραφία, για όλες τις παραστάσεις
από το 1932 και εξής). Επίσης, ορισμένες μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις έργων
του Αισχύλου μπορείτε να δείτε επί τόπου στο Σπουδαστήριο του Τμήματος
Θεατρικών Σπουδών, ζητώντας το σχετικό οπτικο-ακουστικό υλικό από τις
βιβλιοθοικονόμους (Πέρσαι σε σκηνοθεσία Dimiter Gotscheff, Επτά επί Θήβας σε
σκηνοθεσία Γιάννη Τσαρούχη, Προμηθεύς Δεσμώτης σε σκηνοθεσία Σπύρου
Ευαγγελάτου, Oρέστεια σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, Προμηθέας Δεσμώτης σε
σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, Ο θρόνος των Ατρειδών σε σκηνοθεσία Άρη
Ρέτσου, Επτά επί Θήβας σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου).
5. Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των εργασιών, ανεξαρτήτως θεματικού άξονα, θα
συνεκτιμηθούν: η γνώση και η εμβάθυνση στη μελέτη των κειμένων με τα οποία θα
επιλέξετε να ασχοληθείτε· ο προσωπικός και πρωτότυπος τρόπος σας επιλογής,
προσέγγισης και ανάπτυξης του εκάστοτε θέματος· η δημιουργική χρήση της
βιβλιογραφίας για την ενίσχυση-υποστήριξη των θέσεών σας.
6. Σε ό,τι αφορά τη βιβλιογραφία, σημείο εκκίνησης μπορεί να αποτελέσει η ενδεικτική
βιβλιογραφία για το Θέατρο του Αισχύλου, που έχει αναρτηθεί στην κατηγορία
«Έγγραφα» της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ασύγχρονης εκπαίδευσης. Η Βιβλιογραφία
μπορεί να προστεθεί απλώς στο τέλος της εργασίας ως «Γενική Βιβλιογραφία» ή,
πολύ καλύτερα από επιστημονική-μεθοδολογική άποψη, να ενταχθεί στο σώμα της
εργασίας με τη μορφή παραπομπών (references) ως υποσημειώσεων (footnotes) ή
σημειώσεων τέλους (endnotes).
7. ΠΡΟΣΟΧΗ: Η απευθείας «αντιγραφή» και «επικόλληση» από διαφορετικές (ύποπτες
και μη, έγκυρες και μη) ηλεκτρονικές πηγές του Διαδικτύου είναι ένα μεγάλο
επιστημονικό, μεθοδολογικό και ηθικό ατόπημα, που μπορεί πολύ εύκολα να
εντοπιστεί από τον καθηγητή και το οποίο θα πρέπει να αποφύγετε με όλες σας τις
 επιστημονικές και ηθικές δυνάμεις, διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος μηδένισης της
εργασίας.
8. Οι εργασίες θα πρέπει να παραδοθούν (χωρίς καμία δυνατότητα άλλης διορίας) την
ημέρα των (γραπτών) εξετάσεων της χειμερινής περιόδου. Η μη παράδοση εργασίας
κατά την ημερομηνία των εξετάσεων αφαιρεί αυτομάτως από τη βαθμολογική
κλίμακα 4 (τέσσερις) βαθμούς (άριστα το 10). Η εργασία (είτε χειρόγραφη είτε
εκτυπωμένη από υπολογιστή) θα πρέπει να δοθεί δεμένη (πλαστικοποίηση ή σπιράλ)
ή συρραμμένη, σε κάθε περίπτωση με εξώφυλλο όπου θα αναγράφονται τα εξής
στοιχεία: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΑΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ –
ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ – ΜΑΘΗΜΑ: ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ Α΄ - ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΚΑΙΤΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ-ΑΓΑΘΟΥ –
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ….. – ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΦΟΙΤΗΤΗ/ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ…… -
Α.Μ…………… - ΕΞΑΜΗΝΟ:……… ΕΤΟΣ…….....
9. Οι εργασίες που θα παραδοθούν κατά την ημερομηνία των εξετάσεων, θα
βαθμολογηθούν από 2 έως 4 βαθμούς και θα συνυπολογιστούν αντίστοιχα στην
τελική βαθμολογία του μαθήματος.
10. Στην τελική βαθμολογία του μαθήματος, πέραν της εργασίας και της επίδοσης στις
(γραπτές ή προφορικές) εξετάσεις, θα συνεκτιμηθούν η παρουσία και συμμετοχή στις
παραδόσεις του μαθήματος, η παρακολούθηση ή/και συμμετοχή στην πλατφόρμα της
ασύγχρονης εκπαίδευσης (ηλεκτρονική τάξη), η συμμετοχή σε ενδεχόμενες άλλες
δραστηριότητες στο πλαίσιο του μαθήματος (διαλέξεις προσκεκλημένων προσώπων,
παρακολούθηση παραστάσεων, επισκέψεις κτλ.).
11. Η έκταση της εργασίας θα πρέπει να κυμαίνεται συνολικά από τις 10 σελίδες μέχρι
τις 15-20 σελίδες το πολύ, όλων συμπεριλαμβανομένων (Περιεχόμενα, εργασία,
Βιβλιογραφία, Παραρτήματα κτλ.).
12. Κατά τη σύνταξη της εργασίας είναι καλό να τηρηθούν οι παρακάτω προδιαγραφές
(εφόσον γράψετε ηλεκτρονικά την εργασία σας): Γραμματοσειρά: Times New Roman
- Μέγεθος χαρακτήρων: 12 για το κυρίως κείμενο, 10 για τις πιθανές υποσημειώσεις
ή σημειώσεις τέλους - Διάστιχο: 1,5 για το κυρίως κείμενο, μονό για τα παραθέματα
και για τις υποσημειώσεις.
13. Σε ό,τι αφορά τον τρόπο σύνταξης της τελικής Γενικής Βιβλιογραφίας ή τις επιμέρους
βιβλιογραφικές αναφορές που θα ενταχθούν στο σώμα της εργασίας με τη μορφή
σημειώσεων τέλους ή υποσημειώσεων, προτείνονται οι παρακάτω τρόποι
παραπομπής κατά κατηγορία μελετήματος:
 Μονογραφία: Όνομα & Επώνυμο Συγγραφέα, Τίτλος (ή και Υπότιτλος) με
πλάγια στοιχεία, Εκδοτικός Οίκος, Τόπος και Χρονολογία έκδοσης (+ αριθμός
σελίδας ή σελίδων όπου γίνεται η παραπομπή). Παράδειγμα: Βάλτερ
Πούχνερ, Σημειολογία του θεάτρου, Εκδόσεις Παϊρίδη, Αθήνα 1985 μετά
ακολουθεί, η αναφορά της/των συγκεκριμένης/ων σελίδας/ων όπου γίνεται η
παραπομπή ή από όπου αντλείται παράθεμα).
 Εισήγηση στα Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου: Όνομα & Επώνυμο
συγγραφέα, Τίτλος της εισήγησης σε εισαγωγικά, στον τόμο Τίτλος Συνεδρίου
και υπότιτλος σε πλάγια στοιχεία (συμπεριλαμβανομένου του τόπου και της
ημερομηνίας πραγματοποίησης του συνεδρίου), επιμελητής της έκδοσης,
Εκδοτικός Οίκος, Τόπος και Χρονολογία έκδοσης, αρ. σελίδων μελετήματος
(+ αριθμός σελίδας ή σελίδων της συγκεκριμένης παραπομπής). Παράδειγμα:
Καίτη Διαμαντάκου-Αγάθου, «Τα αποτυπώματα του Αριστοφάνη στη
νεοελληνική δραματουργία», στον τόμο Θεοδόσης Πυλαρινός (επιμ.),
Ελληνική αρχαιότητα και νεοελληνική λογοτεχνία. Πρακτικά Τριήμερου
Διεθνούς Συνεδρίου (Τμήμα Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου, Κέρκυρα,
30/10/2008-1/11/2008), επιμ. Θεοδόσης Πυλαρινός, Εκδόσεις Ιονίου
Πανεπιστημίου, Κέρκυρα 2009, σσ. 79-95 μετά ακολουθεί, η αναφορά της/των
συγκεκριμένης/ων σελίδας/ων όπου γίνεται η παραπομπή ή από όπου αντλείται
παράθεμα).
 Άρθρο σε συλλογικό τόμο: Όνομα & Επώνυμο συγγραφέα, Τίτλος του
άρθρου σε εισαγωγικά, στον τόμο Τίτλος και υπότιτλος σε πλάγια στοιχεία,
επιμελητής της έκδοσης, Εκδοτικός Οίκος, Τόπος και Χρονολογία έκδοσης,
αρ. σελίδων (+ αριθμός σελίδας ή σελίδων της συγκεκριμένης παραπομπής).
Παράδειγμα: Ελένη Καράμπελα, «Όρια τόλμης και σωφροσύνης και όροι
αυτοκαταστροφής ή Θεϊκή και ανθρώπινη σκηνοθεσία στον Αίαντα του Σοφοκλή»,
στον τόμο Θυμέλη. Μελέτες χαρισμένες στον καθηγητή Ν. Χ. Χουρμουζιάδη, επιμ.
Δανιήλ Ι. Ιακώβ & Ελένη Παπάζογλου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,
Ηράκλειο 2004, σσ. 63-78 (μετά ακολουθεί, η αναφορά της/των συγκεκριμένης/ων
σελίδας/ων όπου γίνεται η παραπομπή ή από όπου αντλείται παράθεμα)
 Άρθρο σε επιστημονικό περιοδικό: Όνομα & Επώνυμο συγγραφέα, Τίτλος
άρθρου σε εισαγωγικά, Τίτλος περιοδικού με κεφαλαίο μόνο το αρχικό
γράμμα των λέξεων, τόμος ή/και τεύχος, έτος (σε παρένθεση), αρ. σελίδων (+
αριθμός σελίδας ή σελίδων της συγκεκριμένης παραπομπής). Παράδειγμα:
 Γιώργος Π. Πεφάνης, «Η ιστορική διάσταση στην πολιτική τριλογία του
Ιάκωβου Καμπανέλλη: Το Μεγάλο μας τσίρκο, Το Κουκί και το Ρεβύθι, Ο
Εχθρός Λαός», Θέματα Λογοτεχνίας 30 (2005), σσ. 58-101 μετά ακολουθεί, η
αναφορά της/των συγκεκριμένης/ων σελίδας/ων όπου γίνεται η παραπομπή ή από
όπου αντλείται παράθεμα).
 Άρθρο εφημερίδας: Όνομα & Επώνυμο συγγραφέα, Τίτλος άρθρου σε
εισαγωγικά, Εφημερίδα με πλάγια, Ημερομηνία. Παράδειγμα: Κώστας
Γεωργουσόπουλος, «Παρατραγωδία, παρωδία, φλύαξ», εφ. Τα Νέα,
13/9/2003.
 Διπλωματική Εργασία ή Διδακτορική διατριβή: Όνομα & Επώνυμο
συγγραφέα, Τίτλος με πλάγια, χαρακτηρισμός της εργασίας, Όνομα του
Ιδρύματος, που απένειμε τον τίτλο, έτος απονομής του τίτλου: Παράδειγμα:
Μουμούρης, Δημήτρης, ««Μήδεια-Work in Progress», μεταπτυχιακή εργασία
στο πλαίσιο του μαθήματος «Το αρχαίο θέατρο και η πρόσληψή του»,
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ,
2008 μετά ακολουθεί, η αναφορά της/των συγκεκριμένης/ων σελίδας/ων όπου
γίνεται η παραπομπή ή από όπου αντλείται παράθεμα) .
 Άρθρο σε ηλεκτρονικό περιοδικό: Όνομα & Επώνυμο συγγραφέα, Τίτλος
άρθρου σε εισαγωγικά, Τίτλος περιοδικού με πλάγια, τόμος ή/και τεύχος,
έτος, ημερομηνία επίσκεψης-πρόσβασης στη σελίδα, ηλεκτρονική διεύθυνση:
Παράδειγμα: Emmanuelle Loyer, «Le théâtre National Populaire au temps de
Jean Vilar», Persée 57 (1998), Ημερομηνία πρόσβασης [5/4/09] από
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/xxs_0294-
1759_1998_num_57_1_3712
 Θεατρικό πρόγραμμα: Όνομα & Επώνυμο συγγραφέα, Τίτλος του έργου με
πλάγια, Θέατρο-Θίασος, Θεατρική περίοδος. Παράδειγμα: Ευριπίδη Βάκχαι,
Εθνικό Θέατρο, καλοκαίρι 2005.